/
esneranto
The ELNA|     | Newsletter: News of the Language Problem and Esperanto as the solution
1991(1)
I Making News
This Issue
Cuba
A Canadian Esperantist takes a look at
last year's World Esperanto Congress in
Havana and praises it... but not without
a few criticisms of the government of
Cuba.
See Page 5
Technical Terms
After a year's absence, Doug Portmann
returns with more words of advice on
how to select technical terms in Espe-
ranto.
See Page 7
Meltdown in the Melting Pot
Hungarian author, translator and editor
Istvan Ertl presents us with his thoughts
about America and the U.S. Esperanto
movement after his month and a half trip
that took him from New York to Michi-
gan to California to Arizona.
See Page 8
In This Issue:
Trickle-down vs. Grass-roots     2
Greetings from the new CO.
Director                                      5
A Calendar of Esperanto Events
for a New Year                            9
And Much, Much More to
Delight and Inform You!
Esperanto en la Universitato
Internaciaj Universitataj Studoj pri
Interlingvistiko Komencigis...
... ĉe la ECtvŭs Universitato en Budapeŝto,
kies Esperanto-fako daŭre jam ekde 25 jaroj
instruas esperantologion al tagaj kaj enlandaj
korespondaj gestudentoj. Por la antaŭe
anoncita 3-jara intemacia koresponda kurso
estis granda interesiĝo el la tuta mondo. Fine
kun 14 aliĝantoj startis la unua sesio en
septembro. Partoprenantoj venis unuavice el
la proksimaj landoj kiel Aŭstrio, Svisio,
Germanio, Nederlando, Francio, Hispanio
kaj Bulgario. Sed aliĝis du kuraĝuloj el Usono
(Karlo kaj Betti Donoghue de ETNA) kaj unu
el Japanio.
Dum 5 tagoj ili partoprenis koncizajn
prelegojn pri esperantologio, esperanta
literaturo, esperanta kulturo, fonetiko, kaj
lingvoperfektigajn okupojn. Instruis d-ro
Blazio Wacha, Imre Szab6, Istvan Ertl, Stefan
MacGill, d-ro Gdbor Olaszy kaj d-ino Bona
Koutny. Poste ili hejme laboros laŭ la
disdonita materialo, bibliografio kaj pretigos
siajn eseojn. Dum la sekva sesio en februaro la
prelegojn antaŭos konsultoj kaj ekzamenoj
pri la studobjektoj de la unua semestro. En la
tria studjaro ili specialiĝos kaj fine post
ekzamenoj kaj verkado de diplomlaboraĵo
ricevos magistran diplomon de la
Universitato.
La kurso estis eksterordinara ankafi en tiu
senco, ke pluraj el la partoprenantoj (H.
Mayer, F. Simonnet, D. Weidmann) prave
povus aperi inter la instruistoj. Tio certigas la
altan nivelon de la kursoj kaj la sciencan
esploron de Esperanto. Ekz. vidiĝis la manko
de lingvistika terminaro en Esperanto kaj la
partoprenantoj decidis konscie labori pri ĝi.
Vi certe renkontiĝos kun la verkotaj eseoj sur
paĝoj de Esperantaj revuoj.
Our goal for 1991	1150 -	f\	
ELNA membership 1990	1031   -		— 1000
ELNA membership 1989	931    -	•■■•■	
ELNA membership 1988	778    "	ijij:	-
ELNA membership 1987	572    -	!|i|	
			— 500
Membership 890 on		• :••	
February 9!		jjiji	
	d	j'.'i.	-   0
EDITORIAL
DE LA SUPRO ... DE LA SUBO
Kelkaj lastatempaj aferoj konjunkturis
en mia menso por konduki min al la
dialektika lukto en la Esperanto-movado
inter la desupristoj kaj la desubistoj:
letero tiutema de Roland Schnell en
Monato ... la devo priparoli la historion
de Esperanto antaŭ kelkaj novaj
studentoj ĉe laUniversitato de Kalifornio
(Berklio) ... mia lastnumera recenzo de
kvin teknikaj terminaroj ... komento de
Graver Allred pri la mito de la dia deveno
de Esperanto en la sama numero ... kaj
komento de Richard Earnhart, en la sama
numero, pri la bezono de studentoj lemi
multajn novajn kemiajn terminojn.
Por tiuj, kiuj ne scias, kio estas
"desupristoj" kaj kio—"desubistoj", mi
klarigu la diferencon. La "desupristoj"
turnas sian konfidon al la homoj ĉe la
supro—la ŝtatestroj, la internaciaj
organizoj, ktp. Oni supozas, kaj eble ne
senMale, ke se oni povos konvinki tiajn
personojn subteni Esperanton, la lingvo
sufiĉe baldaŭ enradikiĝos kiel la oficiala
tutmonda internacia lingvo. Tio verŝajne
rilatas kun la t.n. "tragutada" (angle
"trickle-down") teorio de ekonomiko,
laŭ kiu, kiel ĝin formuligis J. K.
Galbraith, "se oni sufiĉe bone nutras la
ĉevalojn, ĉiam la paseroj trovos ion por
manĝi sur la vojo".
"Desubistoj", aliflanke, opinias, ke pli
firman fundamenton oni konstruas rekte
celante la paserojn; ill preferas dediĉi
siajn rimedojn al ordinaraj homoj.
La sinteno de la desupristoj estas
simpatia. Logike, oni povas supozi, ke
estus multe pli facile konvinki unusolan
George Bush subteni Esperanton, ol
instrui la lingvon al 250 (XX) 000 el liaj
samlandanoj. Simile, se UNO akceptus
Esperanton kiel oficialan, tio estus
grandega antaŭenpaŝo por la lingvo.
Aliflanke, oni devas levi du gravajn
demandojn rilate tiun sintenon. Ili estas:
(1) ĉu oni realece povas atendi, ke tiuj
ŝlosilaj personoj aŭ organizoj fakte
akceptos Esperanton? kaj (2) Kiuj, fakte,
estas la klientaro, al kiu Zamenhof
destinis la lingvon—la supruloj celataj
de la desupristoj, aŭ la ordinaruloj kiel vi
kaj mi?
(1) Historic malmultaj "gravuloj" kaj
internaciaj organizoj, en la pasinta
jarcento, estas pretaj akcepti Esperanton
kiel solvon de la mondlingva
problemo—eble car ĝuste tiaj gravuloj
kaj organizoj ne tiel forte sentas la
problemon. Instruaj estas la spertoj de
Esperanto rilate la konatan rezolucion pri
la instruado de Esperanto ĉe la Ligo de
Nacioj antafi preskaŭ 70 jaroj, ĉe la
Generate Konferenco de UNESCO en
Montevideo en 1954, kaj rilate la duan
amasan petskribon al UNO antaŭ 20
jaroj. En ĉiu kazo la koncerna organizo,
ofte pro premo fare de kelkaj influhavaj
registaroj, rifuzis, repuŝis kaj rebatis
Esperanton; sole ĉe Montevideo oni
finfine akceptis favoran (sed ne tre
entuziasme tian) rezolucion, kaj nur post
amasa interveno fare de la urugvaja
gazetaro rilate la tute nekutiman
mistraktadon de la rezolucio fare de la
regantoj de UNESCO.
Tiurilate, oni devas memori, ke tiuj
internaciaj organizoj ne estas demokrate
elektitaj institucioj, sed forumoj por
registaroj. Kaj tiuj registaroj—ne
unuopaj homoj—regas ilian konduton.
Tiel,enUNO,elproks. 160ŝtatmembroj,
kelkaj kvin posedas la efektivan
decidkapablon (la kvin konstantaj anoj
de la Sekureca Konsilio). Kaj la
instrukcioj por la reprezentantoj de ĉiuj
nacioj venas de la koncernaj registaroj,
ne de la homoj, kiujn ili pretendas
reprezenti.
(Mi bone memoras belan
karikaturaĵon postmilitan de Bill
Mauldin. Du oficialuloj, deirante de iu
grekforma landodomo, diskutas ion pri la
internacia organizo. "Telegramu al tiu
idioto ĉe UNO," unu diras al la alia, "kaj
demandu, ĉu li laboras por ni, ĉu por la
tuta damninda mondo!")
Subteno de Esperanto verŝajne ne estas
la celo de almenaŭ du el la kvin
konstantaj anoj de la Sekureca Konsilio;
kaj tiuj eerie havas amasan influon ĉe la
aliaj ŝtatmembroj de UNO, kion pruvas la
nuna "Dezerta Sturmo".
En la lasta jardeko UEA entfeprenis
plurajn novaĵojn, inter kiuj estis la UEA
novjorka oficejo por pli bone rilati kun
UNO kaj la kampanjo finfine penetri en
Afrikon. La unua estis desuprisma, la
dua—desubisma. Kiu, laŭ vi, ĝis nun
spertis la plej grandan sukceson?
(2) Ŝtatestroj kaj internaciaj gravuloj,
post jaroj da universitata kleriĝo, ofte
scipovas kelkajn lingvojn, aŭ ili povas
(per imposte kolektita mono) dungi
interpretistojn, kaj ili generate ne havas
problemojn pri komunikado internacia.
Jam en la tempo de Zamenhof ekzistis tiaj
homoj; sed oni ĝenerale ne renkontis ilin
sur la stratoj kaj en la bazaroj de
Bialistoko kaj Varsovio, kie Zamenhof
sorbis la inspiriĝon pri la bezono por
internacia lingvo. Oni povas supozi, ke
kiam Zamenhof skizis por si Esperanton,
li ne pripensis problemon de
komunikado inter la Imperiestroj de
Germanio kaj Rusio (kiuj cetere ambaŭ
povis paroli france), sed tiun de judaj
urbanoj kaj polaj kamparanoj, ekzemple.
Nome: Esperanto celis ne la malgrandan
kaj nebezonantan supron sed la
grandegan kaj bezonantan subon.
Tiu celado al ordinaraj homoj povas
havi grandajn kaj neatenditajn rezultojn.
Mi memoras, ke en 1970 mi aŭskultis
paroladon, en flua Esperanto, fare de la
tiama Prezidanto de Aŭstrio Franz Jonas
ĉe la tiujara Universala Kongreso. La
Prezidanto de Aŭstrio? ĉu do oni
sukcesis konvinki gravan ŝtatestron en
1970 pri la utileco de Esperanto? Tute ne.
Oni sukcesis, kvardek jarojn pli frue,
konvinki malgravan junan aŭstrian
laboriston pri tio. Ke tiu malgrava
laboristo poste fariĝis landestro, tio
iusence pruvis la trafecon ne de la
desuprismo en 1970 sed de la desubismo
en 1930. Similajn fenomenojn oni povas
trovi ĝuste en tiuj regionoj, kie Esperanto
en lastaj jardekoj havas la plej grandan
sukceson: en Orienta Eŭropo kaj en
ĉinio. Similajn fenomenojn oni povas
atendi en la 21a jarcento ĝuste en tiuj
landoj, kie Esperanto nun sukcesas en
studentaj medioj—en Koreio, Irano,
ĉinio, (esper)eble aliloke.
Kaj tiu konstato kondukas min al alia
demando—tiu pri neologismoj,
literatura lingvaĵo, teknika terminologio,
kaj kiel la neologisma dialektiko rilatas
kun tiu de la desuprismo kaj la
desubismo. Sed, ho ve! mi jam plenigis
mian paĝon. Eble en posta numero...
Don Harlow
2   esperanto/usa
Sometime in November, on the Nick-
elodeon network, a satire on "Sneak
Previews" called "On the Television"
was presented. One movie that was "re-
viewed" was one in which two buxom
blondes were fighting Rambo-style
somewhere in the Orient. Unable to
speak English with two Korean soldiers,
they decided to try communicating with
the soldiers by using a big piece of paper
and markers, a la "Win, Lose, or Draw."
Upon making friends with the soldiers,
one of the ladies stated: '"Win, Lose, or
Draw' is an international language, like
Esperanto." The "reviewers" thought
this line so important that they mentioned
it again, (noted by Mark Armantrout)
Mary Meehan, staff writer for the Or-
lando, FL, Sentinel (Dec. 27,1990), in an
article titled "Language advocate urges
kids to go global," describes ELNA
member Hy Meltz's instruction of Espe-
ranto to gifted fifth-graders at Bear Lake
Elementary School in Forest City. The
article describes Esperanto and quotes
positive statements by several of the
students. The article was published for a
second time on New Year's Day. (sent by
Cathy Schulze and Elaine Rankin)
Esperanto's usefulness as a means of
reaching out and learning direcdy about
life in other countries is the subject of a
long article "Esperantists correspond
with foreign pen pals," in the Harlingen,
TX, Valley Morning Star (Dec. 30,
1990). The article details the experiences
of Esperantists Bill Clay, Evaristo
Garcia, Prenda Cook, Bill Goldsmith,
June Allen, Faye Hoelker, Louis Tutt and
Armin Doneis. (from Prenda Cook)
Bad news! "Few people are listening to
language of peace, harmony," the Co-
lumbus, OH, Dispatch (Jan. 2,1991) re-
ports from the 1990 annual Modem Lan-
guages Association conclave in Chicago.
For more about this accurate, objective,
hard-hitting and absolutely unbiased ar-
ticle, which appeared in many U.S. news-
papers, see last issue's editorial, (sent by
John Massey, Elaine Rankin (USA To-
day), and many others)
Inspired by the above-mentioned ar-
ticle, the Chicago, IL, Tribune (Jan. 7,
1991) published an editorial "Dangerous
mischief in academe" in which it exco-
riated the Modern Languages Associa-
tion for its members' "narrowly focused,
ideologically determined faddism." The
editorial devotes some special emphasis
to Esperanto, described as a "putative
international language," four of whose
devotees "delivered papers to one
another.. .in a lamentably apt display of
overweening self-involvement" (sentby
R. Kent Jones)
A reply to the above-mentioned MLA
article and Chicago Tribune editorial by
ELNA member R. Kent Jones appeared
in the Chicago, EL, Tribune (Jan. 15,
1991). The author mentioned several
Chicago-area public figures who have
supported Esperanto in recent years and
invited the paper to send a reporter to the
UK in Bergen to see how Esperanto re-
ally works, (sent by R. Kent Jones)
Pamela Frucci of Grosse lie, MI, in a
letter to The Detroit, MI, News (Jan. 18,
1991), supports Esperanto. She says:
"I've given my French and English
classes at Allen Park High School a taste
of Esperanto. Maybe some day without
articles like the one in the Detroit News,
which made Esperanto sound like a lost
cause (see item above), this dream of a
universal language will no longer fall on
deaf ears." (sent by Robert Rochte)
'"Universal language' is designed to
bridge communication gap" by Laurie
Marra, in the Heritage, MI, News-Herald
(Jan. 20, 1991) is based on a visit by
ELNA Board Member Sherry Wells to
Pamela Frucci's English classes at Allen
Park, MI, High School. The article dis-
cusses Esperanto's history, grammar,
and current activities associated with the
language, (sent by Sherry Wells)
Esperanto in Troy, MI is the topic of an
interview by Rebecca Powers with
Sherry Wells in "Esperanto is spoken
here" in the Detroit, MI, News (Jan. 24,
1991). In the wide-ranging article Wells
discusses the current status of both Es-
peranto andEnglish, the Esperanto group
in Troy, Pasporta Servo and Esperanto
pen-pals, (sent by Sherry Wells)
"One language that says it all*' by Bill
Driskell in the Macomb, MI, Daily (Jan.
26,1991) talks about Wesley Arnoldand
why he is teaching Esperanto as part of
the weekly Adult Enrichment series at
the Butcher Community Education
Center, (sentby Sherry Wells)
Benteler Exchange, the house paper of
Benteler Industries of Grand Rapids, MI
(Jan. 1991), devotes most of a page to the
Esperanto activities of John Starling,
Engineering Development Senior Tech-
nician at Benteler's Kalamazoo plant
The article quotes Starling's description
of the development of Esperanto and
mentions some of his activities, such as
presiding over an Esperanto-language
wedding and obtaining a contract to
translate two of Walter Jon Williams'
science-fiction novels into Esperanto,
(sent by John Starling)
An article "Altar Esperanto" in 30.
Days (Jan. 1991) discusses the long-term
attempts by Catholic Esperantists to ob-
tain permission for Esperanto to be used
for Masses and Sacraments. The article
lists several important Catholic support-
ers of Esperanto, and also discusses some
Italian politicians who favor the use of
Esperanto, (sent by James G. Davis, Ri-
chard Mullins, and Mubarak Anwar
Amar)
esperanto/usa   3
<S IKMJ FME€MJ ffiMP©ffiT@d
sono
CALIFORNIA
La 13an de januaro okazis la ĉiujara
Zamenhofa Bankedo de la Golfregionaj
esperantistoj. Entute53 personoj aperispor
manĝi ĉe la Cafe de Bordeaux en la urbo
Oakland. Postmanĝa aŭkcio rikoltis
preskaŭ $200 por la SFŜU Stipendia
Fonduso.
FLORIDA
Aranĝante kvar-lecionan aprilan Espe-
ranto-kurson ĉe la nova "Learning Institute
for Elders" ĉe la Universitato de Centra
Florido, esperantisto Hy Meltz trafis rifon.
Oni atendis eventualan aliĝon de 50
personoj, sed jam antaŭ la fino de januaro
aliĝis entute 126 homoj. Povas esti, ke
devos esti pluraj kursoj! (raportis Hy
Meltz)                      '
TEXAS
La 4an de februaro Roan Orloff Stone
prelegis pri Esperanto al la ĉiusemajna
lunĉkunveno de la Optimisto-Klubo en
Jefferson. Ilia celo estas havigi kason por
helpi al gejunuloj daflrigi la edukadon kaj
instigi al gejunuloj resti en la universitato
ĝis la fino de la studoj. Oni ricevis la
informon pri Esperanto kun intereso,
precipe kiam s-ino Stone klarigis al ili kial
la angla lingvo ne estas la intemacia lingvo;
tio verŝajne trafis ilin ŝokige. Je la propono
de s-ino Stone, la grupo akceptis donaci
Esperanto-libron al la publika biblioteko.
(raportis Roan Orloff Stone)
VIRGINIA
Proksimumedudek homoj partoprenis la
regionan Zamenhofan Bankedon de la
societoj de Norda Karolino kaj Virginio kaj
la Esperanto-Societo de Vaŝingtono en
Riĉmondo, la 15an de Decembro. Oni ludis
lemigajn Esperantajn ludojn, bonege
manĝis, kaj aŭskultis elstaran prelegon de
d-ro Thomas Goldman, (el La Stel-
Bulteno)
ELLA GffiSON'S SECRET WISH
by Cathy Schulze
[Editor's note: The late Ella Gibson was
elected ELNA's newest Honorary Mem-
ber at the annual ELNA Convention in
Mexico City in July, 1990.]
"Ever since I was eight I have
dreamed of doing something
important to help others and I
feel that donating this house to
help further the promotion of
Esperanto as an international
means of communication be-
tween peoples is the most
practical way I can fulfill that
dream."
It was the money realized, following
her recent death, from the sale of Ella's
home that made it possible for ELNA to
expand its services, and it is this expan-
sion which has enabled us to increase
membership dramatically. We owe much
to this practical dreamer.
Ella and her husband James were my
Esperanto students in 1960-62. Ella soon
began using her lalents for writing for
children to produce stories and playlets
for the many Esperanto classes which
flourished in San Mateo schools in the
sixties. Lothrop, Lee & Shepard had al-
ready published her juvenile book
Martha's Secret Wish,
Her playlet "Bonvolu Esti Mia
Amiko" was presented successfully at
Lawrence School in San Mateo with the
principal, Dr. Edwin Feldman, playing
the Uncle from UNESCO. The children
involved in a birthday party were taught
some simple Esperanto, most important
of all the phrase "Bonvolu esti mia
amiko." The plot has all the necessary
tension and happy ending. That little
book is still in print. "Najla Buljono" and
"Tri Ursoj" (with a clever Esperanto
twist) were equally popular with el-
ementary schoolers.
On an adult level Ella's poetry ap-
peared in the very good literary review
Norda Prisma. Some of it will appear in
the Literary Supplement to Esperanto
U.S.A. later this year.
"The Boy Who Wanted to Unite the
World" is a fictionalized biography of
Zamenhof as a boy to which Ella devoted
her last years. The major events of his
younger years were factual, with day-to-
day adventures imagined. She did a
prodigious amount of research on Jewish
family life in Poland at that time, the
living with the terror of frequent po-
groms. Targeted for juveniles, its au-
thenticity makes it good reading also for
adults. It was written to fill a need—
youngsters seeking information about
Esperanto at libraries were finding only
dry encyclopedia references. The book
not only provides entertainment but it
informs about world language problems.
Its publication by ELNA is now under
consideration.
With her husband, Ella taught Espe-
ranto classes in Palo Alto and San Jose.
Her interesting letters to editors were
always published. She had something to
say, and she said it well.
Those of us who knew this gentle,
talented lady are pleased to share this
remembrance with you.
4   esperanto/usa
LM ©t
Saluton!
Saluton! Mia nomo estas Mike
Donohoo kaj mi estas la nova Direktoro
de la Centra Oficejo de ELNA. Post kvar
jaroj de elstara laboro, Mark Stephens
eksiĝis kiel Direktoro. ELNA ŝuldas
multon al li, car dum tiuj kvar jaroj ELNA
fine havis pli ol 1000 membrojn, kaj la
servoj, kiujn la CO ofertas, pliboniĝis.
Estas malfacile sekvi tiel laboreman
kaj ideoplenan homon kiel Mark, sed mi
esperas, ke, kun la helpo de Ionel Onet, la
Vicdirektoro, la servoj de la Centra
Oficejo ankoraŭ estos altkvalitaj.
car mi mem estas novulo en la Centra
Oficejo, tio pensigis min pri la novuloj
kaj komencantoj en ELNA. Se vi estas
novulo, eble vi ne scias, kion la CO faras.
La CO havas du gravajn funkciojn: esti
informcentro por homoj, kiuj petas
informon pri Esperanto; oferti diversajn
servojn al la membraro de ELNA. Mi
deziras nur mencii unu el tiuj servoj, la
materialojn por komencantoj kaj
progresantoj.
Dum la administrado de Mark, la Cen-
tra Oficejo donis pli da atento al la
bezonoj de la novaj membroj de ELNA.
Ekzemple, li verlris Gvidlibron por ili,
kaj ni havas novan kvar-nivelan
korespondan kurson. Kaj la libroservo
(kiu cetere pliboniĝis pro la laboro de
Ionel Onet, ties prizorganto), havas
multajn novajn librojn por komencantoj.
Se vi opinias, ke vi ne parolas afi legas
Esperanton tiel bone kiel vi deziras, vi
povas plibonigi vian scipovon per la
lemolibroj kaj korespondaj kursoj kiujn
ELNA ofertas. La koresponda kurso
estas aparte bonega ilo por la lemado de
Esperanto. La instruisto korektas ne nur
la skribitajn ekzercojn, sed ankaŭ la
prononcadon de la lernanto, car tiu devas
laŭtlegi dialogojn kaj ekzercojn en
magnetofonon.
Kaj ne forgesu pri la Esperanto-kursoj
de San-Franciska ŝtatuniversitato, kiuj
okazas ĉiun someron. Multaj
esperantistoj lernis aŭ plibonigis sian
Esperanton en tiuj mondfamaj kursoj.
Estas alia maniero plibonigi vian
Esperanton. Se via urbo aŭ regiono havas
Esperanto-klubon, kial ne fariĝi
membro? ELNA trovis, ke membroj de
Esperanto-kluboj konsideras sin pli
bonaj parolantoj de Esperanto ol ne-
membroj. Iuj kluboj ofertas kursojn en
Esperanto, kaj multaj interŝanĝas
novaĵleterojn kun aliaj kluboj. Tiuj
aferoj, kaj la regulaj kunvenoj de la
kluboj, ankaŭ donos al vi la veran senton,
ke vi estas membro de la Esperanto-
komunumo. La nombro de Esperantaj
kluboj kreskis dum la pasintaj jaroj; vi
verŝajne trovos klubon en via urbo aŭ
regiono. (Se ne ekzistas klubo en via
urbo, kial ne fondi klubon?)
En 1991 ELNA enkondukos ion alian
por komencantoj kaj novuloj, serion de
libretoj en la angla pri Esperantaj
temoj—gramatiko, historio, literaturo,
ktp. La libretoj sendube helpos ilin lemi
pli pri Esperanto kaj la Esperanto-
movado. Ni donos al vi pli da informo pri
la libretoj kiam la unua estos preta.
Do, se 1991 estos via unua jaro kiel
membro de ELNA, vi trovos, ke ĝi havas
multon por vi. Se vi uzos la servojn de
ELNA kaj via loka klubo, post nelonge vi
bonege parolos Esperanton kaj estos
spertulo pri la Movado!
Fine, mi esperas, ke 1991 estos
sukcesplenajaroporvikaj viafamilio. Se
vi estas nova membro de ELNA,
bonvenon kaj dankon pro via membriĝo.
Se vi estas realiginta membro, mi dankas
vin pro via daŭra fido kaj subteno al
ELNA.
Mike Donohoo
Direktoro, Centra Oficejo
BELA KONGRESO—TERURA LANDO
de Stevens T. Norvell, Jr.
[Stevens Norvell estas kanada
esperantisto de Nova Skotio. Li jam
plurfoje partoprenis la somerkursarojn
ĉe San Francisco ŝtata Universitato, kaj
pasintjare li vizitis la Universalan
Kongreson en Kubo. Laŭ lia sperto, tio
estis granda plezuro—kun kelkaj gravaj
makuloj. Lajena artikolo unue aperis en
la Halifaksregiona bulteno Inter Ni.]
La 75a Universala Kongreso de Espe-
ranto okazis en Havano de la 14a ĝis la
21a de julio ĉi-jare. ĉeestis pli ol 1700
esperantistoj de 54 landoj. Estis 24
kanadanoj, inkluzive tri novaskotianojn
(krom mi, Connie Clark kaj Kim
Keeble).
La ĉefa afero por mi estis la ĝojiga
eltrovo, ke Esperanto vere funkcias kiel
komunikilo inter diverslingvaj homoj;
mi povis kompreni paroladojn kaj
prelegojn kaj interparoli senĝene kun
gesamideanoj de Finnlando, Germanio,
Pollando, Svedio, Koreio, Kubo,
Soverio, Brazilo, Italio, Nederlando,
Jugoslavio, Aŭstrio, Belgio, Svislando.
Eble vi diras, "Kompreneble, kion vi
atendis de intemacia lingvo?" Sed mi
estas denaska dubanto, kaj mi devis mem
sperti la provon antaŭ ol vere kredi.
esperanto/usa   5
La solena inaŭguro komence de la
unua tago estis impona afero. La granda
teatro estis plena de esperantistoj, kaj la
estraro kaj eminentuloj plenigis la
estradon. Estis multe da bonvenoj,
paroladoj kaj konatigoj. Estis nur unu
nigra makulo; la Maksimumo mem estis
tie, kaj mi ne ŝatas aplaŭdon por
diktatoro. Li ne parolis, sed unu el liaj
ministroj fans longan, tedan paroladon
hispanlingve laŭdante Esperanton, dum
iu Esperanten tradukis; mallonga
parolado en Esperanto estus pli taŭga kaj
konvinka, miaopinie.
Mi ĉeestis naŭ preiegojn de la
Internacia Kongresa Universitato kaj
kunvenojn de fakgrupoj pri medicino kaj
scienco. Mi ankaŭ ĝuis publikan
kunvenon kun kelkaj akademianoj. Aliaj
kunvenoj kiujn mi ĉeestis estis pri UEA
kaj scienca aplikado, la delegita reto de
UEA, kaj la kongresa temo: "Esperanto,
evoluo, kultura diverseco". Mi ankaŭ
povis renkonti kaj interparoli kun
Prezidanto Wells kaj Prezidinto Tonkin
kaj aliaj gravaj funkciuloj ĉe kunveno de
la Societo Zamenhof, de kiu mi estas
membro. Oni ne povis ĉion fan, car ofte
okazis sep samtempaj sesioj plus la
elmontroj de la libroservo ktp.
Ankaii estis Esperanta teatra vespero
kaj aliaj kulturaj festoj, kiujn mi ne
ĉeestis pro laceco kaj pro la varmego, sed
eble tio estis mia eraro. Ankaŭ estis
bankedo lunde kaj mi interkonatiĝis kun,
inter aliaj, du junaj kubanoj. Merkredo
estis por ekskursoj kaj ankaŭ mi
partoprenis en unu vespera ekskurso por
manĝi kaj vidi la famajn Tropikanajn
gedancistojn; ambafl ekskursoj estis iom
espertrompaj al mi, kvankam ili donis
bonan okazon interparoli kun diversaj
esperantistoj.
Estas du neforgeseblaj esperantistoj
kiujn mi renkontis. Unu estas juna
Haitiano kun kiu mi konatiĝis en la
flughaveno en Jamajko. Li estas Bahaano
kaj komencanto en Esperanto kaj havas
tre malbonan parolmanieron, sed laŭ mia
juĝo li estas sincera bravulo. Li ne havis
laĝustan vojaĝkartonporeniriKubonkaj
la landlima funkciulo fortumis lin; mi
povis iom helpi, car tuj post kiam oni
enlasis min, mi informis la kubajn
esperantistojn ĉe la flughaveno kaj iu el
ili senhezite rapidis al la funkciuloj kaj
sukcesis aranĝi la eniron. Alia estis 75-
jara kubanino kiu loĝas en fora provinco
kaj instruas Esperanton al malgranda
klaso.
Do, kial "terura lando"? Kubo estas
malliberejo. Oni povis send don ek de la
komenco. La sekurecaj antaŭzorgoj en la
flughaveno estis eksterordinaraj. La
landlimaj funkciuloj estis suspektemaj
kaj tute malamikaj; ili fiksrigardis nin
malame kaj longe studis la pasporton kaj
vojaĝkarton. Oni forprenis mian revenan
flugbileton kaj ne redonis ĝin ĝis la fina
momento. Oni povis vojaĝi inter hotelo
kaj flughaveno nur per oficiala
transporto. Estis ne-esperantistaj
funkciuloj (registaraj, mi supozas) kun ni
dum la ekskursoj. Mi alvenis ĉe la hotelo
posttagmeze je la 1430a horo kie mi
atendis ricevi unuaklasan, unupersonan
ĉambron, por kiu mi jam antaŭpagis por
la tuta semajno. Mi kaj multaj
esperantistoj atendis ĝis la 0400a horo en
la sekvanta mateno antaŭ ol oni sendis
nin aŭtobuse al duaklasa hotelo, al
dupersona ĉambro en kiu la "klimadzilo"
estis ventumilo kiu iom ĉirkaŭblovis
varmegan aeron. Vane esperante
ĉambron, ni testis en la hotela atendejo
kaj ne povis eĉ partopreni en la konatiga
vespero. Samideanoj kiuj dormis kelkajn
horojn sur la hotela tapiŝo rajtas nomi sin
"samtapilanoj". Tio estis la unua tago,
kaj estis pli da trompoj kaj friponaĵoj dum
la tuta semajno. Mi eĉ ne kuragis diskuti
politikon kun la esperantistaj kubanoj
pro timo, ke mi eble kreus embarason por
ili: ĉu ili raportu min, ĉu eble mi raportus
ilin? Jes, terura, diktatura lando.
Tion dirinte, mi deziras reemfazi, ke la
kongreso mem estis valora kaj ĝuebla
sperto. La pruvo: mi jam enskribiĝis por
partopreni en la 76a Kongreso en Bergen
(Norvegio), 27 julio—3 aŭgusto, 1991.
LANGUAGE IN THE NEWS
[When is a language not a language? See
the foreword on "the Czechoslovak lan-
guage" in ĉelioslovaka Antologio.]
On October 25, 1990, the parliament of
the Slovak republic in Bratislava, Czecho-
slovakia, made Slovak the official lan-
guage, but protesters seeking stronger leg-
islation demanded that lawmakers resign.
The law was approved by a vote of 82-51
with 10 abstentions after a nearly all-day
debate. Thousands of demonstrators had
waited outside parliament in Bratislava, the
Slovak capital, for lawmakers to decide.
Some Slovaks, whose republic makes up
the more rural, eastern part of the country,
say they have been dominated too long by
Czechs from the national capital, Prague.
[The Oakland, CA, Tribune, Oct. 26,
1990]
[More on German!]
In an interview that appeared in
Hamburg's Deutsche® Allgemeine
Sonntagsblatt (Aug. 3, 1990), Manfred
Heid, one of the directors of the Goethe-
Institut (the organization that handles
teaching of the German language abroad)
declared that in recent years interest in
German has been rapidly growing through-
out the world. This phenomenon is due not
to cultural but to economic reasons. In
America, for example, college goals play a
role in the learning of German; in Africa
and Asia, the purpose is to take care of
tourists. On the other hand, in Latin
America German occupies the fourth place,
after Spanish, English and French.
In the Soviet Union today 9.5 million
people are learning German. In Czechoslo-
vakia German is very widespread and inter-
est in German literature is huge.
[Heroldo de Esperanto, Nov. 26,1990]
[English—one language, indivisible...]
"I have recently purchased Foucau.lt's
Pendulum by Umberto Eco. I am greatly
enjoying this book, but there is an aspect of
it that I find intensely irritating. The trans-
lators have used American English in the
text, hence I keep coming upon words
which are misspelt when read in the UK.
"If new works of literature are published
in American English for the UK market, it
erodes English as a language and promotes
the use of the American form in the country
where the language originated.
"Picador state that there is no dictate as to
which version of English they should use;
American English is as good as any other
brand. I believe that their real reason is that
it is cheaper to produce one version for sale
on both sides of the Atlantic."
[Andrew Cooper of Surbiton, Surrey,
UK, in the London Times, Dec. 13, 1990;
6   esperanto/usa
INTRODUCTION OF NEW SCIENTIFIC AND TECHNICAL TERMS INTO ESPERANTO
by Doug Portmann
,
This is a continuation of the second ar-
ticle in this series, which appeared in issue
1989/7 of the ELNA Newsletter. You need
some new Esperanto scientific or technical
term, but you can't find it in any dictionary.
What do you do? For example, how would
you find the Esperanto equivalent to these
terms: acid rain, black hole, space shuttle,
phone (voice) mail, VCR, refuel, biotech-
nology, personal computer (PC), green-
house effect, etc... ?
I laid down some guidelines for selecting
new terms in the previous article. Now I
describe here a couple of useful techniques
for forming new scientific and technical
vocabulary in Esperanto.
The first method is borrowing. Yes, Es-
peranto has shamelessly borrowed a huge
portion of its vocabulary over the years.
You could accuse our language of a lack of
originality, but other languages, especially
English, are also guilty. English borrow-
ings from French and Latin, for example,
make up half or more of its vocabulary. So
when do we borrow? Let me illustrate by a
term familiar to some of you: algorithm, a
set of instructions executed by a computer.
You check the main Esperanto reference
works like PIV (Plena Ilustrita Vortaro de
Esperanto) first, of course, to see if this
word was borrowed as "algoritmo". You
find nothing. Then you check other lan-
guages and find corresponding terms, for
example "Algorithmus" in German and
"algoritm" in Russian. Reinforced by the
internationality of this term, you can now
borrow it into Esperanto as "algoritmo"
without further ado.
You might recognize that algorithm is a
Greek word; if in doubt, check a dictio-
nary. 1 They usually tell you what language
a word comes from. Greek words, if bor-
rowed into English, are most likely being
taken over by other European languages as
well. Hence they qualify for Esperanto citi-
zenship under the 15th rule of our Funda-
mental grammar. Don't be surprised if you
aren't the first to borrow such words. Espe-
rantists in other nations are busy looting the
international Greek lexicon, too. As a mat-
ter of fact, I found "algoritmo"registered in
at least one other Esperanto source, the
Deutsch-Esperanto Worterbuch (German-
Esperanto Dictionary) by Krause (1983).
Just as important as outright borrowing,
however, is loan translation (prunto-
tradukado). Loan translation means trans-
lating the meaning, not the form of a word,
into another language. If possible, check to
see if other languages are doing the same
thing, or you may end up with a loan trans-
lation which no one understands. Words
like acid rain, black hole, personal com-
puter (PC), greenhouse effect, smoke de-
tector, spy satellite lend themselves easily
to loan translation: acidapluvo, nigra truo,
persona komputilo, vitrodoma efiko,fum-
detektilo, spiona satelito. Esperanto au-
thors may even coin such terms with hardly
a thought that they are being original. Loan
translation better agrees with the spirit of
Esperanto, since it doesn't require the cre-
ation of neologisms—new root words.
Beware of blind imitations of English
terms, even if analogous words seem to
exist in Esperanto. A good example is the
pair "hardware" and "software", which
PIV translates as "hardvaro" and
"softvaro". The word elements "hard",
"soft", and "var" all exist in Esperanto, but
the former two with different meanings
than English "soft" and "hard". Thoughtful
Esperantists have provided better transla-
tions: "aparataro" and "programaro" re-
spectively, making use of the Esperanto
suffix "ar". Unfortunately, the Supplement
(1987) to PJV doesn't even mention these
alternatives.
Here are some other mostly new scien-
tific and technical terms, with their pro-
posed translations into Esperanto:
big bang theory—teorio de la granda krako
catalytic converter—kataliza konvertilo
compact disk (CD)—kompakta disk(et)o
desktop publishing—surtabla publikigo
experimental animal—provbesto
freeze drying—kriosekigo
front wheel drive—frontrada transmisio
fuel-injection engine—motoro kunbenzin-
injekto
insect repellent—forpelenzo (de insektqj)
laptop computer—sursina komputilo
microfiche—mikrofiĉo
microwave oven—mikroonda forno
offshore    drilling    platform—mara
borplatformo
pollutant—poluenzo
refuel—replenigi per brulaĵo, repetroli
space shuttle—spacpendolo
scuba diver—akvopulmisto
telefax—telefakso, telekopiilo
VCR—aŭdvida magnetofono
videotape—vidbendo
wastewater—eksakvo, uzita akvo
None of these terms are listed in the
standard "Esperanto Dictionary" (1969) by
Wells. (Wells, however, is generally a good
source for technical terms.) The proposed
translations are tentative, and it is perfectly
possible that a better translation may come
into use instead of any of the above. Some
of the above translations have been taken
from the manuscript of the "Comprehen-
sive English-Esperanto Dictionary"
(CEED) by Benson, some are from other
sources, and some are my own. It would be
interesting to discuss the reasons for select-
ing the Esperanto terms given in this list,
but that would take up too much space. In
my previous article I did go into some detail
on the process of selection of a number of
Esperanto technical terms.
Many Esperanto dictionaries are poor at
registering terms consisting of more than
one word, such as "desktop publishing" and
"greenhouse effect". This is unfortunate for
the user, though understandable due to the
extra time and space required. In this re-
spect CEED is better than its predecessors.
In this articles I have confined myself to
technical terms likely to be understood by
the ordinary reader. Butthesearejustthetip
of the iceberg. There is a huge mass of such
terms, which for the most part only special-
ists (fakuloj) know.
Can I help you with other scientific or
technical terms? Or would you like to dis-
cuss the vocabulary in this article? Send
letters to Doug Portmann, 1517 Raymond
Dr. #101, Naperville, IL 60563.
EDITORIAL ADDENDUM
As Doug says, there are other possible
translations of some of these terms. Let me
propose the following alternative possibili-
ties, without insisting that they are neces-
sarily better than Doug's:
black hole—nigra faŭko
greenhouse effect—oranĝeria efiko
big bang theory—universeksploda teorio
desktop publishing—surtabla eldonado
freeze drying—frostosekigado
laptop computer—surgenua komputilo
pollutant—poluaĵo
space shuttle—orbita navedŝipo
videotape—lumbendo (by analogy with
the popular sonbendo for audio tape)
1 Actually, it comes from the name of the
medieval Arab geometer al-Khuwarizmi.—
editor
esperanto/usa   7
MALFUNDE DE LA FANDUJO GRAND A, aŭ
45 tagoj ŝvebe en la kaldrono nomata Usono
[A ntaŭpli ol unu kaj duono dajarcentoj, la
franca verkisto Alexis de Tocqueville
verkis baldaŭan klasikaĵon pri la Usona
popolo post mallonga vizito al ma tiam
nova lando. ĉu konata esperantista-
hungara verkisto kaj redaktoro (kaj
lastatempa "talento-triumfinio "—vidu
revuon esperanto, okt. 1990) povus fari
malpm
Duoblan cerban pafon havas
esperantistoj, diradas ne malofte mia
patrino. (Laŭ ŝiakoncepto Esperanto estas
manio, kiun kutime akompanas aliaj fiksaj
ideoj, ĝis senespera interplektiĝo.) Ne
vojaĝu, filo, en Usonon, ŝi daŭrigis, car
ĉiupaŝe vi devos gardi vin de rabistoj,
gejoj, droguloj kaj putinoj. (Tiujn
kategoriojn, bedaŭrinde, ŝi sufiĉe simile
taksas.) Kaj en tin freneza landego
esperantistoj certe estas eĉ triable
cerbopafitaj!, ŝi konkludis.
Sed mi jam posedis en mia poŝo la
aviadil-bileton, en mia kapo la
kunportindajn antaŭjuĝojn: mia decido
neŝanĝeblis. Kiajn antaŭjuĝojn? Nu,
generate pufigis min la kultur-orgojlo de
eŭropano vizitanta landon de teknokrataj
novbarbaroj. Mia kroma mispenso estis,
ke esperantistoj" malmultaj kaj malbone
parolas en tiu ĉi mondono. La malantaŭon
de mia cerbo tamburadis subkonscia
angoro: Mi perdiĝos en tiu ĉi Babela
Sodomo, ja ne eblas, ke Esperanto same
efike helpu en tiu ĉi unulingvujo, U.S.A.
(= Unika Savo la Angla).
Kiel klasika ekzemplo de nepreparinta
fuŝvojaĝanto, mi staradis senhelpe iun
Julian vesperon en la novjorka Kennedy
Airport—kaj tiam okazis...
Okazis neniu Esperanta miraklo. Nokte
hotelo en Manhattan ŝrumpigis mi an
monujon, tage ĉiuj eblaj kontaktuloj
forestis aŭ telefonis kun iu alia.., Koncize,
mia kredo je la helpopovo de Esperanto
jam ekŝanceliĝis, kiam vendredan
vesperon mi konatiĝis kun la novjorka
kremo en ties kunven-picejo—kaj ekde
tiam ĉio glite glatis; glutis min la dia(bla)
cirklo de la verda movado.
Mi ne rakontos al Vi, kiel mi gapis el
aviadilo la ĉielskrapulojn de Novjorko; mi
ne perfidos, kiel miperdis kvindolarojn en
Las Vegas; mi malmencios, kia sento estis
blankuli sola en Detrojta buso; mi
prisilentos, kiel agrablis reinfaniĝi en
Disney-lando; mi preterlasos la ŝvitantajn
murojn de tagmeza New Orleans; mi ne
analizos la sankte gravan diferencon inter
de Istvdn Ertl
Kebekio kaj Kanado, resp. Kanado kaj
Usono; mi sekretos, kial mi preferis
Wendy's al McDonald; mi ne priskribos la
liton el rezinodoraj pinopingloj, kie mi
tranoktis subĉiele; mi retenos por mi la
odoron de oceano kaj de hurritos el San
Diego; mi ne pritraktos la miope
Usoncentrajn novaĵprogramojn de la
televido; mi kaŝos mian envion pri la
kvanto de ĉiunaciaj, ekzotikaj sed
pageblaj manĝejoj; mi rifuzos paroli
entute pri tio, kiel la lando Usono energie
kaj ridete gajnis mian hezitantan
simpation.
Ne; anstataŭ tiuj banalaĵoj mi diros al
Vi, ke sur mia persona mondomapo Usono
fariĝis tre verda lando. Laŭ membrolisto
de ELNA en la senfinaj vastoj de la Nova
Mondo dissemiĝas apenaŭ pli ol mil
verdaj punktetoj—sed ili lumas intense!
Por la usonaj esperantistoj, kiujn mi
renkontis, nia lingvo estis certe pli ol
lingvo, kaj pri nia "interna ideo" ili pli
seriozas ol miaj konatoj en Europe. Se iu
bezonas sanigan injekton de miksitaj
idealismo kaj praktikeco, tiu venu en
Usonon.
Estus longe—kaj mi implikiĝus en
miajn argumentojn—pricerbumi,
kiagrade Esperanto estas serioza afero. Mi
vivas ĝin kiel ludon. Dum en Hungario la
reguloj de la ludo historio ŝanĝiĝas tro ofte
kaj rapide por tio, ke oni tenu sin ĉiam al la
reguloj, usonanoj bonŝance povas kaj
kapablas laŭregule ludi la ludojn: de
demokratio kaj ekonomio, ekzemple. Tiel
same pri Esperanto: ĝi estu ludo serioza,
"nobla hobio", kiel por Kalocsay.
Tion usonanoj bone komprenas. Sed en
sia Esperanto-vivo ili ludas ankaŭ kelkajn
el la ludoj, pri kiuj Eric Beme rakontis en
Games People Play: nu, ekzemple la ludon
" Kiom-mirinda-vi-estas-sinjoro-
profesoro". Eksterlandan esperantiston ili
flatas kun minus-komplekso: "Ho, vi en
Eŭropo tiom bone parolas la lingvon, ĉi tie
ni estas ĉiuj komencantoj..." Kaj ne estas
tiel. Veras, ke usonanoj havas average
malpli da personaj kontaktoj kun alilandaj
esperantistoj, sed tio ne malakrigas ilian
konsciecon pri la lingvo-ĝusto. Junaj
eŭropanoj ofte parolas pli neglekteman
Esperanton, ja "en nia medio oni ĉiukaze
komprenos"... Fakte, se la Akademio
forigus la akuzativon (eĉ tio ne tro
surprizus min post la landnoma historio),
usonanoj       parolus       senriproĉan
Esperanton...
Nu, mi ĝeneraligas kaj troigas. Sed
ŝajnas al mi, ke la movado en Usono vivas
en kondiĉoj samtempe pli favoraj kaj pli
malavantaĝaj: ĝi poras radikalan solvon
por la monda lingvoproblemo en
kontinento da lando, kie tiu ŝajnas solvita;
sed ĝi agas en socio, kiu traktas
altemativajn pensmanierojn kun bonvola
intereso (aliaj dirus: sendanĝera
indiferento). Se aldoni, ke la multkulture
unueca Usono nuntempe tamen ek-spertas
pluriingvecon, kaj eble la tempoj de la
Granda Fandujo estos baldaŭ for, tiam
eblas vidi pli da ŝancoj por nia strangula
movado en la Usono de la venonta—
jarmilo...
La prospero dependos ankaŭ de tio, ĉu
oni sukcesos gajni (la vorton "varbi" mi
malŝatas) pli da "mezaj" usonanoj: da tiuj,
kiuj spektas bazpilkon, ofte ŝanĝas
loĝlokon kaj aŭtomobilon, frekventas
rapidmanĝejojn ktp. (ĉu daŭre miaj
antaŭjuĝoj?). Da tiuj, kiuj ne havas cerban
pafon, dims mia patrino. Ja en Usono,
same kiel en la cetera mondo, la movado
konsistas ne malgrandparte el homoj iel aŭ
tiel "elpendantaj" el la normala socio:
poliglotoj, enmigrintoj, gejoj,
eŭropemuloj, altkulturuloj... ŝovu
Esperanton en la ĉiutagan hamburgaĵon!
Mi rimarkas, kiom arogante sonas miaj
cerbumoj: kvazaŭ unu kaj duono da
monatoj sufiĉus por povi doni saĝajn
konsilojn! "Fiŝo scias pri naĝo ankaŭ sen
via saĝo." ĉu mi rajtas plendi, ke la
ELNA-libroservo forofertas poeziajn
valoraĵojn je ridinda prezo pro publika
senintereso, se mi mem hastis profiti la
okazon? ĉu filozofumi pri movadaj ŝancoj
en Usono, dum en Hungario la
senkompate ekmerkata ekonomio
apopleksiige nokaŭtas la Hungaran Espe-
ranto-Asocion? ĉu entute tedi vin plu,
kara leganto, kiu nun suspiras: ĉu multaj
tiaj vizitantoj el Eŭropo ankoraŭ plagos
nin, eĉ trudante siajn postvizitajn viziojn
senvizesurlapagojnde&perantof/.S'A.?
Restas danki ĉiujn, kiuj min gastigis trae
en la lando: listigi iliajn nomojn estus
longe. Ili estas la inta, anta kaj onta
movado de Usono en Kalifornio,
Malkalifornio (Novjorko), Arizono kaj
Detrojto: kelkaj verdaj punktoj sur la
Esperanta mapo de Usono, kiuj fariĝis
veraj, vivaj, viglaj vizaĝoj dum mia
vojaĝo.
8   esperanto/usa
I
CALiEmm
The calendar is a list of a few Esperanto-ori-
ented events, regional, national and interna-
tional, that we think would be of interest to
some or all of our readers. For your informa-
tion, we include the primary language(s) of
each event. Where known, telephone num-
bers include national and area codes in pa-
rentheses; to direct-dial to any national code
but 1, prefix with Oil.
30 March-2 April 1991: Conference of SAT-
Friends in Amboise, France. Main subject
protection of rivers and waters. Films, audio-
visual presentations, conceit of the group
Kajto. Esperanto. For information: Marko
Noulin, Les Monts, F-41360 LUNAY,
France.
5-7 April 1991: All-California Esperanto Con-
ference at The Sandman Inn, Santa Barbara,
California. Esperanto. For information: Espe-
ranto-Rondeto de Santa Barbara, 5140 San
Lorenzo Drive, Santa Barbara CA 93111-
2521.
19-22 April 1991: International colloquium
"The Original Literature (of Esperanto)" in
Vienna. Esperanto. For information:
Internacia Esperanto-Muzeo, Hofburg,
Michaelerkuppel, A-1010 W1EN, Aŭstrio.
23-28 April 1991: Esperanto Week in Poprad,
Czechoslovakia. Subject: "The birth of a lan-
guage: The first years of Esperanto". Espe-
ranto. For information: Internacia Esperanto-
Muzeo, Hofburg, Michaelerkuppel, A-1010
WTEN, Aflstrio.
27 April-4 May 1991: Practical Developmentof
Esperanto Teachers. Presentation of various
teaching methods, theoretical and practical
advice. Esperanto. For information: Kultura
Esperanto-Domo Grĉsillon, F-49150
BAUGE, France, tel. (33) 41 89 10 34.
27 April-4 May 1991: International Children's
Meeting. Courses, walks, recreation. Espe-
ranto. For information: Kultura Esperanto-
Domo Gresillon, F-49150 BAUGE, France,
tel. (33)4189 1034.
9-10 May 1991: International Conference
"Railways on the Threshhold of the 3rd
Millenium" in Brno, Czechoslovakia. Czech,
Slovak, English, Esperanto (simultaneous
translation). For information: Dr. PetrChrdle,
VUZ-Fervoja Esplorinstituto, U Luzickeho
seminare 3, CS-11857 Praha 1,
ĉefioslovakio.
10-12 May 1991: Northern California
Senkrokodiliga Weekend at Point Bonita
YMCA on the Marin Headlands north of the
Golden Gate. Subject: "Esperanto Periodi-
cals." Esperanto. For information: Ligo de
Orient-Golfaj Esperantistoj, P.O. Box 324,
Berkeley, CA 94701-0324, tel. (415) 770-
1452.
11-18 May 1991: 43rd Conference of the Inter-
national Federation of Esperantist Railway
Workers in Bmo, Czechoslovakia. Espe-
ranto. Forinformation: Dr. PetrChrdle, VUZ-
Fervoja Esplorinstituto, U Luzickeho
seminare    3,    CS-11857    Praha    1,
Ĉefioslovakio.
17-30 June 1991: International Meeting of
Friends. Non-mandatory program: courses,
guided conversation, walks, excursions, rec-
reational evenings. Esperanto. For informa-
tion: Kultura Esperanto-Domo Gresillon, F-
49150 BAUGE, France, tel. (33) 41 89 1034.
1-8 July 1991: Seminar for Cseh-Method
Teachers. Seminar A: Course for beginners,
practice, excursions, recreational evenings.
Esperanto. For information: Kultura Espe-
ranto-Domo Gresillon, F-49150 BAUGE,
France, tel. (33) 41 89 10 34.
1-19 July 1991: Summer Esperanto Workshop
at San Francisco State University, San Fran-
cisco, CA. English and Esperanto. Forinfor-
mation: Cathy Schulze, 410 Darrell Road,
Hillsborough, CA 94010, tel. (415) 342-
1796.
2-11 July 1991: Scout campout Skolto '91 in the
Beskidy Mountains of southern Poland. Espe-
ranto. For information: Carola Antskog,
Kallkullen, SF-25700 KIMITO, Finnland,
tel. (358 25) 3146, or Georgo Handzlik, ul.
Braterska 41, PL-43-346 BEELSKO-BIALA,
Poland.
6-11 July 1991: MidsummerEsperanto Meeting
in the forest community of Rautavaara, East-
ern Finnland. Beginners and Advanced Espe-
ranto Courses, lecture series, hiking and bicy-
cling. Esperanto. Forinformation: Esperanto-
Klubo de Helsinki, Pengerkatu 18 A 86, SF-
00500 HELSINKI, Finnland.
6-14 July 1991: Europe-Asia-91 Conference in
Sverdlovsk (Ekaterinburg), USSR Subject:
East-West, What Differences and What In
Common? Esperanto. For information: SU-
620077 Sverdlovsk 77, ab. ja. 67, USSR, fax
(3432) 22 23 46 Esperanto, Telex 411855
Forum SU Esperanto.
8-13 July 1991:4th Midwest Esperanto Classes
and Conference. Esperanto and English. For
information: Sherry Wells, POB 1338, Royal
Oak, MI 48068, tel. (313) 543-5297.
9-22 July 1991: Lectures and Courses: "The
History of Europe Through the Works of Julio
Baghy and Kalman Kalocsay". Esperanto.
For information: Kultura Esperanto-Domo
Gresillon, F-49150 BAUGE, France, tel. (33)
41 89 10 34.
14-19 July 1991: 51st Spanish Esperanto Con-
gress, LaLaguna, Canary Islands. Esperanto.
For information: Esperanto, Apartado de
Correos 53, D.p. 38200, LA LAGUNA,
Tenerife, Spain.
20-25 July 1991:39th Annual Conference of the
Esperanto League for North America, Ra-
leigh-Durham, NC. Esperanto. For informa-
tion: ELNA, P.O. Box 1129, El Cerrito, CA
94530, tel. (415) 653-0998.
20-26 July 1991: 47th International Youth
Congress of the World Esperantist Youth
Organization, Karlskoga, Sweden. Subject:
World Movements. Esperanto. For informa-
tion contact La 47-a UK, Box 4532, S-102 65
Stockholm, Svedio.
23 JuIy-5 August 1991: Learn and Practice I:
"The Art of Translating". Presented by
George Lagrange. Esperanto. For informa-
tion: Kultura Esperanto-Domo Gresillon, F-
49150 BAUGE", France, tel. (33) 41 89 10 34.
27 July-3 August 1991: 76th World Esperanto
Congress, Bergen, Norway. Esperanto. For
information contact UEA, Nieuwe
Binnenweg 176, NL-3015 BJ
ROTTERDAM, The Netherlands, teL (31 10)
436 10 44.
6-19 August 1991: Learn And Practice II.
Courses, guided conversation, excursions,
recreation. Esperanto. For information:
Kultura Esperanto-Domo Gresillon, F-49150
BAUGE, France, tel. (33) 41 89 1034.
20 August-2 September 1991: End-of-Summer
School. Courses, guided conversation, excur-
sions, recreation. Esperanto. For
information:Kultura Esperanto-Domo
Gresillon, F-49150 BAUGE, France, tel. (33)
41 89 10 34.
11-19 January 1992: 28th Australian and 57th
New Zealand Esperanto Congress, at the Uni-
versity of West Sydney. Esperanto. Forinfor-
mation: S-ro Les Scott, 34 Ocean Road,
Manly, N.S.W. 2095, Australia.
July 1992:48th International Youth Congress of
the World Esperantist Youth Organization,
Czechoslovakia. Esperanto. For information
contact TEJO at the address of UEA.
July 1992: 77th World Esperanto Congress,
Prague, Czechoslovakia. Esperanto. For in-
formation contact UEA, Nieuwe Binnenweg
176, NL-3015 BJ ROTTERDAM, The Neth-
erlands, teL (31 10) 436 10 44.
17-22 August 1992:5th Pacific Esperanto Con-
gress, Huanghai Hotel, Qingdao, China, Es-
peranto. For information: Esperanto Travel
Service, 6104 LaSalle, Oakland, CA 94611,
tel. (415)339-2001.
July 1993:49th International Youth Congress of
the World Esperantist Youth Organization,
Cataloniaor Italy. Esperanto. Forinformation
contact TEJO at the address of UEA.
July 1993: 78th World Esperanto Congress,
Valencia, Spain. Esperanto. For information
contact UEA, Nieuwe Binnenweg 176, NL-
3015 BJ ROTTERDAM, The Netherlands,
tel. (31 10)436 10 44.
July 1994:50th International Youth Congress of
the World Esperantist Youth Organization,
Korea (South). Esperanto. For information
contact TEJO at the address of UEA.
July 1994: 79th World Esperanto Congress,
Seoul, Korea (South). Esperanto. For infor-
mation contact UEA, Nieuwe Binnenweg
176, NL-3015 BJ ROTTERDAM, The Neth-
erlands, tel. (31 10) 436 1044.
July 1995:51st International Youth Congress of
the World Esperantist Youth Organization,
Finland. Esperanto. For information contact
TEJO at the address of UEA.
July 1995: 80th World Esperanto Congress,
Tampere, Finland. Esperanto. For informa-
tion contact UEA, Nieuwe Binnenweg 176,
NL-3015 BJ ROTTERDAM, The Nether-
lands, tel. (31 10)436 10 44.
esperanto/usa   9
%ETEm<JJ
®   ©    ©
[Note: The letter column is afree-speech
forum for members ofELNA. Views ex-
pressed are not necessarily those either
of the editor or of the Esperanto League
for North America, Inc.]
I need help in locating any and all
research that has been done on selecting
an international language, testing of lan-
guages and especially any and all re-
search about Esperanto. Please send me
any information you can find.
Something that may be of value to
members in the future will be Masters
Thesis research about finding the most
suitable international language. Wayne
State University has accepted my Mas-
ters Project tide of "What is the best
language to use for the international lan-
guage to be taught at the elementary
level?" The results of screening hundreds
of languages and as much research as I
can find and do will be made available to
members.
Wesley Arnold
3972 Dallas
Warren, MI 48091
Reginald Reid sent me the cassette
recording of the latest Esperanto USA, I
received it yesterday. I was distressed to
read about the ELNA member who sent
objectionable literature to an Iranian Es-
perantist.
I feel sure that it was not a member of
BEL [Bahaa Esperanto-Ligo], as we
have been told not to do this by the
Universal House of Justice.
Would you be willing to send me a
copy of that literature, which appeared in
English? And also, could you send me the
name of the sender?
If it is not a member of BEL, we can do
nothing but leave him to the attention of
BahaVllŭh, and I certainly wouldn't
want to be in his shoes. But if it IS a
member of BEL, that person should be
admonished.
I think also that this should be men-
tioned in our quarterly organ, BEL-
MondaLetero, the BEL members should
be reminded from time to time not to do
this.
I was somewhat disappointed that this
issue of Esperanto USA didn't have any
news of the establishing of a committee
for blind Esperantists in the U.S. Do you
think it will come out in the next issue?
Roan O. Stone
[/' d prefer not to make any names public,
if possible; if the person in question was
not admonished by reading my editorial,
then he is presumably unadmonishable.
As to services for blind Esperantists in
the United States, please note the an-
nouncement in the last issue o/Esperanto
USA.]
lus ricevinte vian "Newsletter"-n
1990/6 kaj trafoliuminte ĝin, mi iom
surpriziĝis pro via neinformiteco pri la
poŝtkoda situacio en unuiĝinta
Germanio, kvankam ĝi estis priskribita
en pluraj E-lingvaj periodaĵoj, ekz.
"Monato".
Kiel ajn, jen mi ŝatus plenigi vian scio-
"truon": La poŝtkodoj de kaj okcident-
kaj orient-germanaj urboj restas la samaj
kiel antaŭ la unuiĝo, nur ke oni indiku
"W" resp. "O" por okcidentaj ("West")
resp. orienlaj ("Ost") kodoj. Do, letero el
ekz. Usono aspektu jene: D - W/O -
(kodo) (urbo).
Klaus Dahmann
Vic-sekretario
Germana Esperanto-Junularo
[Kvankam la jena poŝtkarto, sendita al
la redaktisto de iama studento lia, ne
rilatas al ELNA, eble la legantoj trovos
ĝin interesa...kaj instiga.]
Mi partoprenas la unuan kongreson en
Afriko. ĉeestas ĉirkaŭ cent kvindek
homoj, ĉiu afrikano junas, kaj ankaŭ
partoprenas ses eŭropanoj.
Mi nun loĝas en Benino, instruante la
fizikon k nemion franclingve. La franca
konfuzas mian Espon, do mi ĉcestos la
beninajn kunvenojn.
Kirk Miller
En la gazeto Esperanto, de UEA [okL
1990; n-ro 1018], mi legis la interesan
novaĵon, ke ni, esperantistoj en Usono,
estas mediokruloj. Mi ne sciis ĉi tion.
Ŝajne, la sola malmediokrulo en tiu ĉi
vastega Usono estas S -ro Ralph Dumain,
la brila konstatinto de nia mediokreco,
Kiel bedaŭrinde!
Kion jam faris por la Movado la novulo
Ralph Dumain, S-ro Redaktoro? Li
supozeble jam faris multegon, car li estas
malmediokra, sed mi neniam aŭdis pri li
dum miaj kelkaj jaroj da esperantado.
Mi diras lin novulo nur pro la 'saĝeco'
kaj 'matureco' de liaj vortoj. ĉu mi prob-
able eraras kaj li estas knabo, S-ro
Redaktoro?
Mi certas, ke li ne estas riĉulo, sektulo,
religia fanatikulo aŭ strangulo, pro lia
'prudenta' kuraĝo.
ĉu li estas usonano afl kubano? Lafi la
supra novaĵo li estas el Usono, sed eraroj
okazas, ĉu ne?
Carlos I. de Jesus
[Se la leganto ne jam konstatis tion, la
supre aluditan novaĵon verkis s-ano
Ralph Dumain, usonano, ne knabo kaj
ankaŭ ne aparte maljuna aktivulo de la
Esperanto-Societo de Vaŝingtono, DC,
kiu en sia regiono faris plurajn bonajn
agojn por la Esperanto-movado. Kiuj
volas pli multon scii pri la unuflanka
milito de s-ano Dumain kontraŭ alia] (ne
ĉiuj) usonaj esperantistoj, tiuj legu
pasintajn numerojn de La
Kancerkliniko, kie troviĝas rektajatakoj
kontraŭ la Vic-Direktoro de la CO. de
ELNA, la Redaktoro de Esperanto USA,
kaj iu alia nenomita persona, kiu iel
allogis la malSategon de s-ano Dumain.]
Kiel vi plejeble scias, mi aranĝas la
venontan Konferencon de Esperanta
Grupo Intermontara en la nacia parko
Flava ŝtono en septembro la 6a ĝis 8a.
Ni ne malinvitas ne-EGI-anojn al tiu
konferenco. Male, ni bonvenigos ĉiun
samideanon. La EGI-anoj jam havis la
unuan rajton aliĝi, nun estas kelkaj
restantaj neplenaj lokoj por interesataj
ne-EGI-anoj.
Se vi volas, vi rajtas reklami tion inter
ELNAanoj, ke ili skribu al mi ĉe la [suba]
adreso, se ili volus ĉeesti 1' aferon, kiu
inkluzivas ekskursojn en la naciaj parkoj
gvidataj kaj en Esperanto kaj angle.
Mi jam ricevis sufiĉe da kotizoj, ke mi
kapablas teni certan nombron da ĉambroj
rezervitaj. Sed kuraĝigu ilin ne prokrasti
kontakti min, car poste povus esti
malfacile akiri ĉambrojn.
RikardoRanc
20 Highland Road
Brentwood, NY 11717
10   esperanto/usa

mOMOM
[La rubriko Anoncoj enhavas diversajn
reklametojn, petojn, ktp., kiuj estas
diskonigindajsedne povas trovi lokon en
alia rubriko. Nek ELNA nek la redaktoro
povas promesi aŭ prirespondeci
definitivan plenumon de io ajnpromesita
en anonco.]
"Ni ŝate anoncas al vi la eventon de 51-
a HLspana Kongreso de Esperanto, kiu
okazos en la urbo La Laguna (Tenerife—
Kanariaj Ins.) dum la periodo de 14-a ĝis
19-a de julio de 1991. En la kadro de la
kongreso oni omaĝos per diversaj
kulturaktoj al D-ro Juan Regulo Perez
agnoske al lia kontribuo al la Esperanto-
Movado, precipe en la eldonista tereno
kaj instruado."Porinformoj: Esperanto,
Apartado de Correos 53, D.P. 38200
LA LAGUNA—Tenerife, Hispanio.
Inter la 6a kaj 1 la de julio en 1991 oni
proponas Somermezan Esperanto-
Renkontiĝon, kiu okazos en Arbara
Gastejo, internacia junulara centra en
komunumo Rautavaara en Orienta
Finnlando. La regiono estas maldense
loĝata, meze de vastaj arbaroj kaj
freŝakvaj lagoj. Vi povas ĝui la naturon
migrante en arbaro aŭ naĝante en lago.
Nokto ne ekzistas, nur kelkhora
krepusko. Okazos kurso por
komencantoj (instruos Eva Farkas el
Hungario), progresiga kurso (instruos
Andrzej Pettyn el Pollando), prelegserio
por seriozaj esperantistoj, komunaj
prelegoj kaj distraj vesperoj, piedaj aŭ
biciklaj migradoj en la ĉirkaŭa naturo,
gustumado de lokaj frandaĵoj, kaj tuttaga
aŭtobusa ekskurso al lisalrni. Por aliĝilo,
skribu al: Esperanto-Klubo de
Helsinki, Pengerkatu 18 A 86, SF-
00500 HELSINKI, Finnlando.
Skolta Esperanto-Ligo aranĝas
tendaron Skolto '91 ĉe la Beskidy-
montaro en suda Pollando inter la 2a kaj
1 la de julio, 1991. Dum ĝi okazos krom
la ordinara skolta programo ankaŭ
dunivelaj kursoj de Esperanto,
kompreneble ankaŭ laŭ skolta stilo. Por
la internacia kurso por komencantoj ni
postulas aĝon de 15 jaroj por ebligi kiel
eble plej efikan instruadon. Pliajn
informojn kaj multlingvan informilon
donas: Carola Antskog, Kallkullen,
SF-25700 KIMITO, Finnlando, tel.
+358-25-3146, aŭ Georgo Handzlik, ul.
Braterska 41, PL-43-346 BIELSKO-
BIALA, Pollando.
La spiritismakomunumo de la regiono
de Sao Josĉ do Rio Preto, ŝtato San-
Paulo, pere de la Sociedade Espirita de
Beneficencia (Bonfara Spiritisma
Societo), kiu agadas ĉe la fakoj de sano,
edukado, socia promocio kaj instruado
de Esperanto, konstruas Spiritisman
Regionan Hospital on kaj Spiritisman
Edukadan Instituton, kiuj, antaŭ ĉio,
helpos al la plej malriĉaj homoj en la
regiono. Tiel, ni petas la reagon de la
simpatiuloj de ĉi tiu ideo. Donacojn oni
povas sendi al: Sociedade Espirita de
Beneficencia, Av. Octavio Luiz De
Marchi 333, Caixa Postal 126,15.035-
SAO JOSE DO RIO PRETO—SP,
Brazilo.
La 4a Mezlanda Konferenco kaj
Klasoj okazos inter la 8a kaj 13a de julio
en difinota urbo en la nord-centra Usono.
Por informoj, bonvolu kontakti: Sherry
Wells, P.O.B. 1338, Royal Oak, MI
48068, tel. (313) 543-5297.
Studento en la Fako-Altlernejo de
Reutlingen, Germanio, por Tekniko kaj
Ekonomiko, en la speciala fako "Ekstera
Komerco", devas eklerni la "amerikan
manieron de vivo" kaj pliperfektigi
siajn konojn pri la angla kaj hispana
lingvoj en Usono inter marto kaj
aŭgusto, 1992, prefere en suda
Kalifornio, Teksaso aŭ Florido. Kiu
povas helpi lin kontaktiĝi kun
industriistoj, bankistoj, komercistoj, aŭ
firmaoj, kiuj estus pretaj kaj taŭgaj dungi
germanan studenton dum 26 semajnoj en
tiu periodo, bonvolu kontaktiĝi kun:
Janek Bender, Senefelderstr. 19, DW-
7312            KIRCHHEIM/TECK,
Germanio.
Oni nun esploras la eblecojn okazigi
ĉirkaŭmondan ekspedicion de kvin ĝis
dek taŭgaj homoj, esperantistoj, per
ekologiaj nedifektaj transport-
rimedoj, ekz. bicikloj kaj piedoj. La
proponita trako kondukus la ekspedicion
tra la Okcidento de Usono, de la kanada
ĝis la meksikia landlimo. Kiu havas
intereson pri tiu ekspedicio, ĉu por
partopreni, ĉu por subteni, bonvolu
kontaktiĝi kun: Vlasta Hajkova, 252 56
SKOCHOVICE 43, Ĉefioslovakio; aŭ,
Vlasta Hajkova, Esperanto-Junularo,
110 00 PRAHA 1, Jilska 10,
Ĉefioslovakio.
Roan Stone raportas, ke longjara
samideano ŝia en ĉefioslovakio volonte
sendos aŭ unu ekzempleron aŭ
tutjaran abonon je la Esperanto-
brajla monata gazeto Aurora al tiuj
blindaj gesamideanoj, kiuj petos ĝin.
Bonvolu kontakti: Vuk Echtner,
Baldovska 583 46A, CS 344 01
DOMAZLICE, Ĉefioslovakio.
Se vi interesiĝas pri paco kaj pacaj
aferoj, eble vi volas kontakti lapacifistan
movadon TUTMONDE. Kontaktadreso:
TUTMONDE, Apartado 313, E-08220
TERRASSA, Hispanio.
Pasigu semajnon en Vieno, ĝuante la
belan urbon kaj samtempe
partoprenante la internacian
kolokvon "La Originala Literaturo"
(19a ĝis 22a de aprilo 1991). Post do vi
povas utiligi vian restadon en mez-
Eŭropo aliĝante al la Esperanto-
semajno en Poprad (Ĉefioslovakio),
kies temo estos "La naskiĝo de lingvo:
La unuaj jaroj de Esperanto" (23a ĝis
28ade aprilo). Paralele en ambail aranĝoj
estos Cseh-metodaj kursoj por
komencantoj. Do, ankaŭ krokodiloj
povas veni! Por pliaj informoj:
Internacia Esperanto-Muzeo,
Hofburg, Michaelerkuppel, A-1010
WIEN, Aŭstrio.
esperanto/usa   11
Damir Mikuliĉiĉ: "O" kaĵ aliaj
rakontoj. El la serbokroata
tradukis   Jovan   Zarkoviĉ.
Zagreb: Internacia Kultura
Servo, 1988. 216 p. Ĉe ELNA:
Kodo OKA001, prezo $7.25
(nemembroj)/$6.90 (membroj).
Jen kolekto de 13 sciencfikciaj
rakontoj de unu verkisto tradukitaj en
Esperanton. La llbron oni atentigis en
San Francisko somere de 1990, car la
tradukinto estis iostruisto, plejparte en la
baza nivelo, en la tiujara kursaro de la
San-Franciska ŝtata Universitato.
Iuj legantoj eble rimarkis
malfavoregan recenzon aperintan en la
revuo esperanto, 1990, n-ro 7-8.
Recenzis Georgo Kamaĉo, lastatempe
multfoje premiita verkisto, eistara "nova
talentulo". La malŝato rilalas precipe la
rakontojn kaj ties enhavojn, kiujn li
opinias banalaj kaj neoriginalaj. Li
mallonge mencias kaj malaprobas la
nekutimajn stilaĵojn.
Kontraste, en la revuo La Gazeto (n-ro
30), Anatolo Gonĉerov aplaŭdas la
stilaĵojn kaj iom mallonge laŭdas ankaŭ
la enhavojn.
Kiam libro estigas diskutadon kaj
disputadon, endas mem legi por elfari la
proprajn impresojn kaj konkludojn.
La intrigoj al mi estis sufiĉe
kontentigaj. Du-tri-loke mi tro facile
antaŭdivenis surpriz-finon nesufiĉe
kaŝitan. Tin kapablo venis eble pro
ekzercado je la rakontoj en la antaŭ jaroj
eldonita Weird Science kaj similaj
bildstriaj periodaĵoj. Aliaj eble trovis
similan en la konstruoj de la noveloj de O.
Henry. Homoj sen tia sperto eble pli
facile supriziĝas.
Sed ol la intrigojn mi trovis pli fascinaj
la stilajojn. Mi provizore grupigis ilin laŭ
dek kategorioj.
A. Leksemaj radikoj uzataj prepozicie
B.   Neordinaraj kunmetoj (eble
nelogikaj)
C. Kunmetoj korelativaj
Ĉ.Uzojde/-um-/
D. Kunmetoj kun partikulo+leksemo
E. Diversaj aliaj kunmetoj
F. Uzoj de participoj aŭ finaĵoj
G. Prepozicioj uzataj alifunkcie
Ĝ. Substantivigoj de partikuloj aŭ
sufiksoj
H. Diversaj aliaj uzoj
(La supraj terminoj estas laŭokazaj kaj
ne sekvas ian specifan lingvistikan
modelon.)
Ekzemploj inkluzivas:
A. Mi ralumis ilin form zono ĉe mia
korpo.
B.   ...60 kilometroj pohore... Ĝi
datumas el la fino de la dudeka
centjaro...
C.  ...sen ajnies helpo... foriros ĉiuj
krom ti-kiuj tenas la fingron sur
pafrisorto.
Ĉ. "Vilo, ne umu, hodiaŭ ne estas la
ŝercofesto..." ...antaŭ umsepdek jaroj.
D. la kolegoj..intends jamkondamni
la infanojn... La istoj..,diskutis la
ĵushumoron de la infanoj
E. Ni organizes prookazan festeton...
".. informi min pri seinteresaj trovejoj."
F. la ontaj gepatroj, la os-infanoj
G. Tio estas malĉea konstruaĵo ekster
la akuŝejo
6. La perturboj...estigadis dum tujo
koridorojn...
H. El ĉi-disto li ne povis legi ĝin...
Jen rimedoj riĉigi la lingvon,
altemativaj al tiuj de la naturalismaj
(neologismaj) skoloj aŭ de ĝisostaj aŭ
neaŭdacaj fundamentistoj. La unuaj ofte
malrapidigas la legadon kaj postalas tro
multe da ŝarĝo elserĉadi nekonatajn
vortojn en vortaro aŭ glosaro. La duaj
ofte prezentas senimagipovan, foje
neprecizan legaĵon.
Sed la rimedo de Zarkoviĉ povas
stimuli la lingvan frandadon al neantaŭe
imagitaj plialtaĵoj. Jen bonega esploro de
la lingvo-latentoj. Oni diras, ke ankaŭ en
la originala serbkroata la lingvaĵo estas
simile neordinara. Bedaŭrinde, la
plejmulto el ni ne kapablas fari rektan
interkomparon tiurilate. Similaj
eksperimentaĵoj troviĝas en du aliaj
traduk-kolektoj liaj: Stona dormanto
(poemaro) kaj Simha, Rakonto pri ĝojoj
(novelaro). Ankaŭ la poemaron mi jam
tutlegis kaj trovis simile frandebla kaj eĉ
pli eksperimente aŭdaca.
ĉu iuj el laprovaĵoj iam enradikiĝos en
la parola Esperanto? ŝajne, nur
malgranda proporcio el neologismoj
atingas tian honoron. (Kiomfoje,
ekzemple, iu parolas pri afero maval)
Sed, kredeble unu aŭ alia el la ĉi-traktitaj
provaĵoj povas spontanee ekesti fluo de
ordinara konversacio, eĉ se neniam
antaŭe renkontita en skribo.
Al tiuj, kiuj mem volas fari
eksperimentan verkadon artan (kaj eble
foje teknologian?), jen libro vere
studinda. Kaj certe oni rajtas samtempe
ankaŭ ĝui la rakontojn.
R. Jaderstrom
(1)  Peneter, Peter: Sekretaj
Sonetoj. Budapesto: Hungara
Esperanto-Asocio, 1989. 104p.
Ĉe  ELNA:  Kodo  SEK002,
Prezoj $12.00 (nemembroj)/
$11.40 (membroj).
(2)  Imby, Emlano: La Dekdu
Noktoj   de   Satano.   Prilly:
Kooperatlvo de Literatura
Foiro, 1990. 129 p. Ĉe ELNA:
Kodo DEK007, Prezoj $35.00
(nemembroj)/$33.25
(membroj).
Geviroj renkontiĝas, pli malpli
hazarde:".. .en faejma balo, sub la lustro-
flamoj..." (1-24), "...en vagonar-
kupeo...vidalvide..." (2-21), kaj homaj
rilatoj komenciĝas, eĉ se tute ne
antaŭafcndite: "Vi plaĉas al mi, tion mi
diras al vi rekte..." (2-21), kun sekvoj eĉ
malpli antaŭvideblaj: "...viva, plora-
pisa-kaka pup'..." (1-80). Tio estus tre,
tre mallonge, amhistorio, el kiu gajnas,
fine, la tutmonda loĝantaro. Nu, da tiaj
historioj la literature abundas. Kaj
lastatempe, la porna kino sufiĉe detale
(iuj dirus: tro detale) vidigas al ni la
homajn rilatojn, en ties plej intimaj
formoj.
Prude, oni evitas tiajn subjektojn,
forgesante (ĉu?), ke ĝuste el tiuj intimaj
rilatoj devenas ĉiuj ni ["oni ĝin faras, sed
nepriparolas"] (1-65). Tamen.kelkaj (pli
kuraĝaj aŭ malpli prudaj?!) ne hezitas
eniri detalojn, garantianteal si lokon en la
Infero.
Por certigi, ke la vivo (kaj la loĝantaro)
12   esperanto/usa
bone disvolviĝas, oni komencas jam
sufiĉe true la lecionon: "En rondo
geinfanoj dancadis inter svarmo da geaj
seksorganoj, kaj poste mem sterniĝis,
interbrakumis, kisis, knabetoj al
knabinoj en lapiĉeton pisis." (2-24). Por
eksterteranoj, la aferoj okazas iom
malsame, sed okazas. Se oni povas krei
alie ol per seksumado, tiu ĉi iĝas nur
plezura afero: "Jehovo ĉion tion vidis
kun granda rido, la Sankta Membro ofte
stariĝis kun rigido, kaj tiam li alvokis
kerubon aŭ serafon, kaj li en tiun pafis
deposte plenan trafon." (2-24)
Eĉ gee, fojfoje—por eviti enuon—oni
aplikas malpli ortodoksajn praktikojn:
"Kapuĉon mian dume mano lula aperlas-
fermas kun karesa tuŝ', kaj nun, nun
glitas la humida plus' de via lango, kun
vibrado brula..." (1-70), aŭ "numero
dolĉa: 69" (1-69). La listo (ĉerpita el la
samaj du fontoj) povas esti multe, multe
pli longa, sed naskiĝas, jen, demando: kio
se ĉiuj ĉi ne sufiĉas?
Nu, kelkaj estas evitendaj: "...la
pugofiko estas privilegio dia!" (2-31)
kaj, konsilo al geknaboj: "Nur solaj, kaj
en kaŝo volupti ili rajtas: la knabo per la
mano, knabinoj per maldikaj kandelo aŭ
rafano." (2-27). Sed, por plenkreskuloj
restas ankaŭ la ĉirkaŭa faŭno: "...la
hundo kaj virkapro...kaprinoj...eĉ
taŭro...virporkoj..." (2-30, 31)
Sendube, en tiaj kondiĉoj, la
privilegiato "rekompencas" kaj...la
malfeliĉa sperto de Sodomo estas jam
konata. Ankaŭ por la aliaj, kiuj
"...sidante trajnon kaj aŭtomobilon,
banante sin en kuvo kaj river',...de 1'
volupto fans sorĉan spilon..." (1-77) la
rekompenco povas veni sub formo de
"...ĝerma id'..." (1-79), tiel ke post
kelkaj jaroj, "...1' infanoj...imitas
plenkreskulojn..." (2-27)
Maldece, ĉu ne? Sed ne por Peter
Peneter kaj Emiano Imby, nek por la
Eldona Fako de la Hungara Esperanto-
Asocio kaj Kooperativo de Literatura
Foiro, kiuj verkis, respektive eldonis
tiajn fiajn librojn (eĉ kun trafaj
desegnaĵoj).
La du aŭtoroj jus menciitaj estas fakte
unu sola persono, kara (ĉu eĉ post tiaj
libroj?) al nia memoro, kaj kies centan
datrevenon ni festos ĉi-jare: Kalman
Kalocsay. La du menciitaj eldonintoj
meritas gratulon pro sia kuraĝo kaj pro la
altakvabto (bedaŭrinde, ankaŭ prezo) de
la du libroj. Kaj laŭdojn meritas ankaŭ
legantoj, precipe se ili malatentis la
vokon de la aŭtoro: "Leganto! Jen la lasta
voko!/ Tuj sekvos jam danĝera loko!/
Forĵetu min! Bedaŭrus mi,/ Se vin
mortigus nervo-ŝoko!" (1)
Mi sentas min devigata doni al vi la
originalan averton, kaj sekve, prenas
desur miaj ŝultroj ĉian respondecon. Mi
ne instigas vin legi tiajn librojn. Mi jam
faris tion, kaj sendube havos la okazon
vojaĝi en la barko de Ĥarono sur la rivero
Afierono.
Ionel Onet
[Noto de la redaktoro: Nek Esperanto
U.S.A. neklaEsperanto-Ligo porNorda
Ameriko instigas la legantojn legi la du ti
tie recenzitajn librojn kaj senkonsidere
obei la konsilojn entenatajn en ili. ELNA
restas organizo religie, politike,
ekonomike kaj sekse neŭtrala.]
Urbanova^ E., Silfer, G., k.a.:
Debato pri la "Praga Skolo".
Milano: Kooperativo de
Literatura Foiro, 1989. Kolekto
de la Ankro n-ro 2.59 p.
Daŭre furiozas en Esperantio debatoj
pri diversaj prilingvaj sintenoj. La jena
koncernas la t.n. Pragan Skolon:
mallonge, la sintenon, ke necesas
"abunde kaj redunde" pligrandigi la
esperantan vorttrezoron. {Abunde kaj
Redunde de Josef Rumler estas broŝuro
de 1986 kiu prezentas tiun tezon.)
La debato akcentiĝis en la kvina
Internacia Literatura Forumo en
Budapeŝto en 1986, en kiu oni diskutis la
pozicion de Kalocsay en la Esperanta
literature Sekvis artikoloj en la revuo
Literatura Foiro. La jena kolekto de 14
artikoloj baziĝis plejparte sur du
aperintaj en LF 111 (1988): unu de E.
Urbanova (por) kaj la alia de G. Silfer
(kontraŭ).
Inter la aliaj kontribuintoj, nur
kunpragano J. Karen tute defendas la
eldirojn de Urbanova. Laŭ li, necesas "pli
alten grimpi" kaj pliampleksigi
vortarojn. Forte kontraŭsiaras la pragan
tezon H. Mayer, N. Rossi, B. Golden, R.
Rossetti, C. Piron kaj R. Dumain. Iom pli
milde kontraŭstaraj estas J. Martelmonto
kaj G. Waringhien (ĉi lasta kontribuas
nerekte per alicela intervjuo). P.
Martinelli rolas prezidantece kaj
starpunktas iom senpartie.
Sendube ĉiu leganto venos al ĉi libra
kun sia propra sinteno pri la afero—ĉu
forte emocia aŭ ne. La mia ne estas fiksita
kaj iom ŝanceliĝadas. La diversaj
artikoloj ĉiuj havas detalojn apogajn al la
propraj sintenoj, kaj en la fluo de legado
ĉiu aparte povas esti iomgrade konvinka.
Mi konsentas kunR. Dumain, ke se temas
pri neceso de iu neologismo, tio baziĝu
sur nuanca aŭ alia semantika bezono (kiel
ekzemple ĉe etnaj manĝaĵoj).
Iu kerna demando ĉi tie estas, ĉu oni
apartigu la beletran lingvon de la ĉiutaga
kaj la teknika. Por limigi la diskuton, oni
devas unue allasi tiun dividon. La
problemo pri neologismoj en la teknika
lingvo estu alia diskuto.
En la propra etna lingvo, homo
renkontas de tempo al tempo
neologismojn en la beletro, kaj en la
poezio kaj en la prozo. Artista licenco
donas rajton eksperimenti ĉiel ajn, ĉu ne?
Kaj la praganoj argumentas ne nur por
neologismoj precizigaj, sed por thy nur
redunde kaj alternative sinonimaj, cele al
pliriĉigo de la lingvo. Iu aserto estas, ke
tio necesos por iam finfine montri al la
mondo, ke Esperanto pretas por ĝia
akcepto.
Tamen ĉe Esperanto, kaj iomgrade ĉe
aliaj lingvoj, trafa estas lerta uzo de
kunmetoj bazitaj sur la latentoj en tiu
ungvo. La kontraŭpraganoj kaj aliaj
skemismuloj fojfoje asertas, ke tiuj kiuj
trouzas neologismojn ne sufiĉe regas la
lingvon, malkapablas eltiri ties latentojn.
Aliflanke, naturalismuloj (tre ofte
latinidistoj) ĝojas elmontri ekzemplojn
de mallertaj, aĉritmaj kunmetoj
skemisme uzataj, cele al pruvo, ke
kunmetumado estas nur primitiva etapo
de la lingvo.
Mi proponu la jenan: ke ĉiu pragano aŭ
alia naturalismulo montru kune kun sia
neologismumado ankaŭ la propran
kapablon uzadi la lingvajn latentojn. Alie
oni povus suspekti, ĝuste aŭ ne, efektive
neregipovon.
Jen libro mallonga sed enhavoplena,
kapabla stimuli kaj la cerbumadon kaj la
praktikadon. Mi senrezerve rekomendas
ĝin al tiuj, kiuj okupiĝas pri stilistikaj kaj
aliaj lingvaj demandoj.
R. Jaderstrom
esperanto/usa   13
.1.UAAJUJUUUULM.
¥©LM
<P@MDQ
Noto: Nomojn kaj adresojn ni prezerUas
dikliteraj; familiaj kaj urbaj nomoj estas
MAJUSKLAJ. Komojn ni uzas por montri
ŝanĝon inter linioj en adreso.
BULGARIO
Katia BELCHEVA, PLOVDIV 4002, ul.
"Zvezda" no. 53. 17-jara lemantino en
ekonomia faklernejo, ŝatas muzikon,
dancadon, kincm, literaturon, ludas gitaron
kaj verkas poeziaĵojn.
D-ro Inĝ. Ĥristo MANDEV, bulv. Mogilev
N-ro 2. n. 19,5306 GABROVO. 54-jara
inĝenier-kemiko, interesiĝas pri turismo,
muziko, foto- kaj kino-arto, veturado,
fiorkantado ktp, kolektas neuzitajn kaj
neŝtampitajn pm en kompletaj serioj,
ilustritajn bk, monerojn, krajonojn,
insignojn, ktp.
ĈEĤOSLOVAKIO
Jindra OPRSAL, CS-788 11 LOUCNA
NID, c.p. 74.27-jara antaŭa arbargardisto,
nun rulseĝulo, pri ĉiuj temoj, interŝanĝos
esperantaĵojn.
Ota PAVLICEK, Dreyerova 639, 152 00
PRAHA 5. 42-jara ŝoforo de aŭtobuso,
amatora fotografisto, interesiĝas pri vivo
en diversaj landoj kaj nigra-blanka
fotografado.
ĈINIO
Ju YANG, Shiwei-Zuzhibu, CN-436400
WUXUE, Hubei. 31-jara oficisto, ŝatas
turismon.
GANAO
AZOMBAKIN Kwame, P.O. Box 093
OSU, ACCRA. 24-jara studento de
internacia rilato (diplomatia kurso), ŝatas
legadon, lingvojn, muzikon, videon,
vojaĝojn, por perfektigi sian Esperanton.
GERMANIO
Manfred STRIEVOSKY, Bruno-Taut-
Ring 65, D-O-3038 MAGDEBURG. 41-
jara instruisto, pri ĉiuj temoj, kolektas pm,
pk kaj vidindaĵojn el aliaj landoj.
KOREIO
CHAE Kyounghee, 108-11 Nokyang-dong,
UUUNGBU, 480-120.20-jara studentino
en universitato, fraŭlino, por perfektigi
sian Esperanto-kapablon, interesiĝas pri
Usono.
NEPALO
Pradeep MANANDHAR, Kha-2 603 Om
Bahal, Ward No. 1-23, KATHMANDU.
21-jara studento de fiziko, interesiĝas pri
Amlkeco trans Hmoj
socia servado, sporto, naturo, kanto ktp.
POLLANDO
MIroslaw   ZAWADZKI,   PL-80-398
GDANSK-OLIWA, str. Obr. Wybrzeza
4C/85. 22-jara studento, interesiĝas pri
turismo, sporto, literaturo kaj ankaŭdanco.
Lucyna PIETRASZEK, 32-062
ZACZERNIE 141. 26-jara instruistino,
interesiĝas pri problemoj de la ĉiutaga
vivo, historio, politiko, turismo.
Krystyna WALC, ul. Sportowa 4/102,35-
111 RZESZOW. 30-jara bibliotekistino
en pedagogia kolegio, interesiĝas pri
literaturo, pentrado, tapetoj, dekorado,
teatro, kino, parapsikologio, magio, amas
bestojn (precipe sovaĝajn katojn),
Esperante kaj angle.
Edmund GLEBOCKI, ul. XXX-Lecla 2/
50, 12-100 SZCZYTNO. 43-jara
teknikisto, kun usonanoj, kiuj volas
interŝanĝi uzitajn poŝtmarkojn.
Hallna-Eleanora PACWA/CWIK, P.O.
Box 422, 00-950 WARSZAWA 1.
Biologino, interesiĝas pri muziko, naturo,
azia kulturo.
Anita KRYSZTOFIAK, Zychlin 6,63-324
KUCZKOW, woj. Kalisz. Lemantino,
interesiĝas pri Esperanto, poŝtmarkoj,
ŝatas legi librojn.
Teresa kaj Piotr NURKOWICZ, ul. W.
Witosa 2/39, woj. Tarnow, 39-200
DEBICA. Instruistino-pedagogo kaj
konstruteknikisto, geedzoj kun juna filo,
volas korespondi, ankaŭ pretas reciproke
gastigi.
SOVETIO
[Ni opartigos korespondpetojn el Sovetio
laŭ la respublikoj de kiuj Hi venas. (*)
indikas, ke la nomo venis de listo sendita de
Viktor Kudrjavcev.]
Azerbajĝano
•Tatjana LAVRENJUK, Sovhoznaja 23-3,
SU-350030  BAKU.   18-jara virino,
interesiĝas pri muziko, diskoj.
Kirgizio
*Anna KORNIENKO, Gogola 3-16, SU-
720021   FRUNZE.   15-jara   virino,
interesiĝas      pri      libroj,      bestoj,
korespondado.
Rusio
KOTELNIKOV     Ivan,     SU-167026
SYKTYVKAR-26, str. Mira 10-56. 10-
jara knabo, pri religio.
Trofim    ATROŜENKO,    SU-660017
KRASNOJARSK, ul. Dubrovlnskogo
106-163. 12-jara knabo.
Maksim FJODOROV, p/k 20703, SU-
660017 KRASNOJARSK. 13-jara
lemanto, interesiĝas pri sporto, kolektas
pm, bk, monerojn, monbiletojn.
•Mihail KAZAKOV, Puŝkina 13-51, SU-
614000 PERMJ. 14-jara viro, interesiĝas
pri nekonataj flugobjektoj.
•Dmitrij IV ANIŜĈEV, 2 pr. Stroltelej 4-6-
24, SU-347340 VOLGODONSK. 15-jara
viro, interesiĝas pri ĉiuj temoj.
SAECKAJA Lidija, SU-167029
SYKTYVKAR-29, str. Traktovaja 17,
Komi SSR. 15-jaraknabino, pri ĉiuj temoj.
STRUKOVA Natalia, SU-167029
SYKTYVKAR-29, Klubnij per. 1-117,
Komi SSR. 15-jaraknabino, pri ĉiuj temoj.
•Petr BRAĴNIKOV, Stepana Razina 85-
21, SU-618120 OSA, Permskaja obi. 16-
jara viro, interesiĝas pri korespondado,
libroj, sporto.
* Aleksandr D ANNEKER, Isakova 157-54,
SU-656050 BARNAUL. 16-jara viro,
interesiĝas pri poŝtmarkoj, libroj.
•Eŭgenija KORKEŜKO, Kamislova 2-18,
SU-184631 DALNIE ZELENCY,
Murmanskaja obi. 16-jara virino,
interesiĝas pri ĉiuj temoj.
•Dmitrij KRASSA, Ordjonikidze 4-13,
SU-355008 STAVROPOL. 16-jara viro,
interesiĝas pri ŝako, libroj, ĉiuj temoj.
*01eg SAFRAJ, Sojuza Respublik 2-44,
ZARINSK, Altay.. 17-jara viro,
interesiĝas pri gimnastiko, fremdaj lingvoj.
VERESINSKIJ Andreo, SU-109548
MOSKVO-548, str. Polblna 16-104.18-
jara studento en moskva kuirarta teknika
lemejo, ŝatas muzikon, florojn, turismon,
kortbirdarojn, legi librojn.
•Svetlana PTICUYNA, Jakira 7-108, SU-
324074 KRTVOJ ROG. 19-jara virino,
interesiĝas pri poŝtmarkoj, sporto,
kalendaretoj.
SIDOROV Anatolij, SU-167031
SYKTYVKAR, str. Nevelskaja 53-6,
Komi SSR. 28-jara laboristo, pri kulturo,
historio, arkeologio kaj etnografio de
nordamerikaj indianoj.
Natalija TANOVA, ul. Lesnaja 1-58, SU-
354054 SOĈI. 29-jara inĝenierino
mekanika.
OSTANIN Aleksej, SU-167026
SYKTYVKAR-26, a/k 1069, Komi SSR.
35-jara laboristo, tutmonde pri ĉiuj temoj.
TAZIJEVA Faina, SU-167026
SYKTYVKAR-26, str. Mira 45-56,
Komi SSR. 35-jara inĝenierino, pri
instruado de Esperanto, literaturo, kuirarto
k.a.
JAKOVLEVA Zoja P., SU-660122
KRASNOJARSK, Kutuzowa 76-31.
Komputistino, interesiĝas pri psifiologio,
turismo, mastrumado, dancado, lingvoj,
flutmuziko, interŝanĝoj.
LAZARENKO Olje, P. Vinogradova 121-
A-42, SU-163001 ARKHANGELSK.
Infankuracisto, interesiĝas pri psikologio,
edukado, pedagogio, ŝatas vojaĝi.
14   esperanto/usa
LINGVAJN AFEROJN, DENOVE
de Ionel Onet
[S-ano Ionel Onet, laboranto en la Centra
Oficejo de ELNA, post dujara foresto
lastatempe reirisfericele al la novaRumanio.
Jen kelkaj liaj komentoj pri liaj lingvaj
spertoj, enklude tiujn rilate Esperanton.]
Jam en 1* aviadilo, kiu portis min de San
Francisco al Frankfurt/Main, mi eniris la
eŭropan etoson: apud mi sidis maljuna
nederlandano, kiu plezure estis babilunta kun
mi, sed lia angla sufiĉis nur por informiĝi pri
necesejo kaj restoracio, dum mia germana ne
estas nederlanda ĉiukaze. En la grandega
flughaveno de Frankfurt/Main mi vidis
ĉiuspecajn homojn, kiuj babiladis centojn da
lingvoj. Aviadiloj flugis ĉien kaj revenis de
ĉie. En la plej diversajn lokojn, el la plej
diversaj lokoj, kun same diversaj lingvoj. Sed
la anoncoj estis faritaj en nur kelkaj lingvoj,
tiel nomate internaciaj. Mi eĉ demandis min,
ĉu tiu ĉefio, kiu malfruis, komprenis la
anoncojn al li adresitajn en la angla far voĉo
kun forta germana akĉento.
Ankaŭ la flugo de Frankfurt/Main al
Zagreb ne estis pli agrabla: la kroato apud mi
scipovis nur kelkajn esprimojn kaj izolitajn
vortojn en la germana, kaj ili elĉerpiĝis dum
kelkaj minutoj. Dum pli ol unu horo, ni
rigardis silente trans la fenestron. Mia tuta
restado en Zagreb estis preskaŭ senproblema:
zorgis pri ĝi lokaj geesperantistoj. Tie, mi
informiĝis, ke ĵus malfermiĝis nova DUTI
FREE SHOP.1 Tio neniel tuŝis min.
Malagrabla estis la fakto, ke mi tute ne
kapablis komuniki kun la ekstreme afablaj
pasportkontrolistoj ĉe la zagreba flughaveno.
Loka samideanino servis kiel interpretisto,
kaj dum ŝi penis traduki, mi kaj la deĵoranta
ulo povis nur interŝanĝi ridetojn.
En la fervoja stacidomo de Zagreb, la juna
biletvendisto demandis min: Are you a smok-
ing?, celante informiĝi, ĉu mi estas fumanto.
Dum vizito en DUT Y FREE SHOP en Zagreb
oni alparolis min kroate kaj mi respondis
anglalingve, ke mi ne komprenas. La
sekvanta vorto de la vendisto estis Kako?
(Kio?), kaj mia sekvanta movo estis eliri la
vendejon kun angla nomo, kaj en kiu la angla
estas nekonata lingvo.
En Timiŝoara, miaj valizoj kun etikedoj de
Lufthansa altiris rigardojn kaj ĉiuspecajn
ulojn dezirantajn alparoli min. En almenafl
dek lingvoj oni demandis min, ĉu mi parolas
la koncernajn lingvojn. Mi respondis ĉiam
rumane, kaj sekve ne scias, ĉu la lingvaj konoj
de tiuj nefidindaj uloj superis la demandon
"Ĉu vi parolas tiulingve?"
Enla trajno Timiŝoara—Beograd babOema
sviso celis interparoli kun bela rumanino.
Kvankam U scipovis la germanan, francan kaj
italan, la babilado ne povis okazi car ŝi parolis
nur rumane, ruse kaj angle. Eĉ pere de ses
lingvoj du homoj ne kapablis komuniki inter
si!Z
Miaj gepatroj rakontis al mi pri la vizito,
kiunmiaj francaj amikoj faris (bedaŭrinde sen
mi) ĉe ili. Mia kuzino servis kiel interpretisto,
sed la dialogoj estis "sterilaj kaj neinteresaj"
pro la fakto ke la nivelo de la uzata lingvo ne
estis sufiĉe alia. Kia bedaiiro, car ĉiuj havis
tiom por diri!
La ŝakasocio en Tulcea eldonas
kvarlingvan bultenon. Krom la rumanlingvaj
tekstoj, ĉiuj aliaj estis erarozaj, almenaŭ en la
numero, kiun mi trafis. Kaj el ili nur la
Esperantan mi sukcesis kompreni, kvankam
ankaŭ ĝi ne estis senerara. Dum la Asocio de
Esperanto Cluj ne sukcesas akiri paperon por
la planita bulteno, aliaj misuzas ĝin por
aperigi tekstojn en nekompreneblaj lingvoj.
Kia bedaŭro! Pensigas la aserto de
ĉefredaktoro de semajna gazeto en Cluj: ni
plezure eldonus alilingvajn versiojn de nia
gazeto, sed en kiu lingvo por trail plej multe
da legantoj? Kvankam mi tion pensis, mi ne
elbuŝigis la vorton esperanto.
Mi ne povis servi kiel misiisto en lando, kie
la E-agado—spite plurajn malfacilaĵojn—
disvolviĝas lafl nekredeblaj vojoj. Mi certas
ke eĉ la pupeca estraro de la Rumana Espe-
ranto-Asocio ne scias kiom da kursoj
ĉiunivelaj okazas ĉie tra Rumanio. Dum du
semajnoj, mi ne sukcesis informiĝi kiom da
radiaj kaj televidaj stacioj dissendas E-
kursojn kaj programojn. La bunta gazetaro
aperigas pli da E-rubrikoj kaj materialoj ol la
usona gazetaro pri laOrienta Eŭropo. Certe, la
tuta movado suferas. Ĝi suferas pro manko de
organizado, pro abundo de egoismaj sintenoj,
pro manko de materialoj diversspecaj (por
intervjuiĝi por la E-redakcio de la kluĵaj
televido kaj radio, mi mem devis kunporti la
koncernajn kasedojn, aĉeteblajn en Rumanio
nur kontrafl okcidenta valuto), pro ia izolita
pozicio de la lando en la mondo. Kaj tamen la
rumaniaj esperantistoj estas esperplenaj. La
fakto ke sindonemaj samideanoj el diversaj
landoj (precipe el Efiropo) vizitis ilin, kutime
portante kelkajn utilajn materialojn,
esperigas niajn samideanojn en Rumanio.
Kaj, kiel asertas malnova esperantisto, "se oni
ne entute neglektas nin, ni vivos."
1  Tiel. S-ano Onet donis al mi presitan
informilon, kiu surportas la vortojn DUTI
FREE SHOP (la ceteraj informoj estas en la
kroata lingvo). —red.
2  Vidu ankaŭ la anekdoton "D-ro Fiŝer
rakontas" de Vilho Setala, en Friis, L:.Rakontu
samideano, Aabyh0j: Dansk Esperanto Forlag,
1966, pp. 52-53. La Fiŝer-anekdoto devenas
de antaŭ la Unua Mondmilito. Plus ca
change... —red.
Local Contacts
[* at Issues a regular or occasional bulletin or newsletter. + =
Participates in information-requestor exchange program with
ELNA.]
+Arizona: Wm. Shanks. E-o Soc. of AZ, 1345 W. Escarpa,
MOH.AZ85201
♦California: E-o Assn. of Los Angeles. 1112-7th St. #811,
Santa Monica, CA 90403
♦(California: E-o-Klubo de Sao Diego, Box 288012., San
Diego, CA 92128-0991, (619) 528-0880
California: Inland Empire E-o Group, 22797 Barton Rd. #117,
Grand Terrace, CA 92324, (714) 689-5576 or (619) 949-
1958
+California: Orange Co. E-o Assn., Box 1538, Garden Grove,
CA 92642
•California: E-o Soc. of Ventura County, 5968 Joshua Trail,
Camarillo. CA 93012-4478
♦California: Santa Barbara E-o Soc, 5140 San Lorenzo Dr.,
Santa Barbara, CA 93111
•-(-California: San Francisco E-o Regional Organization, 410
Darrcll Rd, Hillsborough, CA 94010, (415) 342-1796
•-(-California: Ligo de Orient-Golfaj E-istoj, Box 324,
Berkeley, CA 94701-0324, (415) 770-1452
•+CaIifomia: E-o Group, 440 Bret Harte Rd, Sacramento,
CA 95864
Colorado: Denver E-o Group, 995 Humbolt #205, Denver, CO
80218
Colorado: Western Colorado Esperanto Center, c/o Martha
Evans, 342 Hill Ave, Grand Junction, CO 81501, tel. (303)
242-0650
•+Distrfct of Columbia: Washington E-o Soc., 4406 - 35th St.
NW, Washington, DC 20008, (202) 363-6197
Florida: Florida E-o Soc., 3988 Sabal Drive, Ovieda, FL
32765
♦Idaho: David Baron, Box 37, Eagle, JD 83616
♦Illinois: Chicago E-o Soc, 5048 N. Marine Dr. #D-6,
Chicago, JL 60649
Indiana: E-o-Klubo de Indiana, p/a William Ricskc, 1109 E.
First St, Greenfield, IN 46140, (317) 462-1504
♦Maryland: Baltimore E-o Club, T. Goodman, 3218
Shelbume Rd, Baltimore, MD 21208
*+Michlgan: E-o Soc. of Michigan, PO Box 3011, Southfield,
MI 48037, (313) 646-2965
■(-Michigan: Soc. of E-o Language Friends, c/o James F.
Hillaker, 6191 Finch Lane, Flint, MI 48506, (313) 736-
7652
-(-Michigan: E-o Club of Kalamazoo, 224 Rose PI,
Kalamazoo, MI 49001
Michigan: Cereal City Esperanto Friends, p/a Michael Larkin,
3904 Beadle Lake Dr., Battle Creek, MI 49017
-(-Minnesota: E-o Club of Minneapolis, 1528 Laurel Ave. #3,
SL Paul, MN 55104
•♦Missouri: E-o-Asocio de Sankta-Luiso, P.O. Box 69144, St
Louis, MO 63169-0144
-(Montana: Montana E-o Soc, 330 Lindley PI, Bozeman, MT
59715
•-(•Nebraska: Nebraska Intemacia-lingva Asocio, R.F.D. 1
Box 29, Wilber, NE 68465, (402) 821-2027
♦Nevada: Nevada Inform-Centro pri E-o, POB 50113, Reno,
NV 89513. (702)746-0204
•+New York: NYC E-o Soc, c/o Thomas M. Eccardt, 455 E.
14th SL, #3C, Now York, NY 10009
New York: UN Office of UEA, 777 United Nations Plaza,
New York, NY 10017
North Carolina: E-o Society of the Triangle, 5400 Belsay
Drive, Raleigh, NC 27612
+Ohio: E-o Assn. of Ohio, 1144 Kingsdale Terr, Columbus,
OH 43220
•♦Oregon: Portland E-o Soc, 11905 SW Settler Way,
Beaverton, OR 97005
♦Pennsylvania: E-o Society of Philadelphia, 26 E. Roumfort
Rd, Philadelphia, PA 19119, (215) 248-0493
♦Puerto Rico: E-o Society of Puerto Rico, Dr. Tomas
Suramin, Box 22916 U. of Puerto Rico. San Juan, PR
00931
Texas: E-o Study Group, P.O. Box 1446, Houston, TX 77251-
1446, teL (713) 522-7499, (713) 666-7509
♦Texas: Rio Grande Valley E-istaro, Prenda Cook, Box 7167,
Harlingen, TX 78550, (512) 423-3056
♦Utah: E-o Club, Box 21346, Salt Lake City, UT 84121
♦Washington: Seattle E-o Soc, 6002NE 61st SL, Seattle, WA
98115
Wisconsin: E-o Society of Wisconsin, 1958 N. 38th SL,
Milwaukee, WI53208
•Regional (Rocky Mountain States): Intennountain E-o
Group (AZ.COJDJMTJJM.UT.WY), p/a Charles Tustin,
P.O. Box 112, Coram, MT 59913
•♦Regional (Tidewater): E-o Society of the Carolinas and
Virginia, Route 5 Box 303. Boone, NC 28607, (704) 264-
2297
•♦Regional (New England): E-o Soc. of New England, P.O.
Box 655, Concord, MA 01742, (508) 264-4349
Special Interest: E-o-Language Toastmasters Club, P.O. Box
60860, Sacramento, CA 95860, (916) 485-3116
esperanto/usa   15
VO JAĜU ESPERANTE
1991
• Esperanto Classes—July 1-19
San Francisco State University
"The best in the world!"
• E.L.N.A. Annual Convention
Raleigh-Durham, North Carolina
July 20-25
(Although the Interkona Vespero does not take
place until Saturday evening the 20th, it's a good
idea if possible to arrive Friday night because the
L.K.K. is providing a full program of optional
Esperanto programs during the day on Saturday.
If you can arrive on the 19th, you won't have to
miss any of them.)
AIR FARE IS EXPENSIVE THIS YEAR. BE
SURE TO CONTACT ESPERANTO
VOJAĜ-SERVO FOR DISCOUNTS ON
THE AIR FARES TO RALEIGH-
DURHAM AND BERGEN.
• 76a UNTVERSALA KONGRESO
Bergen, Norway
27 July—3 August
• POST-KONGRESA EKSKURSO
3-12 aŭgusto
RESERVE OUR ESPERANTO VIDEO-
TAPE ABOUT BERGEN. IT'S GREAT
FOR MEETINGS AND CLASSES!
L^   Harmon
oakh-- • Cmŭ
____(415) 330-2001
Is it safe to travel this year?
As a professional in the travel business, I would
not recommend traveling to the middle east this
summer, but many destinations including
Scandinavia are probably safer than staying home.
It's certainly safer than driving on the California
freeways! We have never seen more care taken to
ensure the safety of travelers. It takes a lot longerto
get checked in; you cannot check your bags at the
curb; and there are a lot more questions about who
packed your suitcase, who has had access to it, and
what you have in it. We will certainly be traveling
to Bergen this year, and we hope you will be able to
join us!
Bergen is an ideal city for a convention. It is
large enough to be interesting, but small enough to
be easily managed. It is both "Norwegian" and
international! It is also situated in one of the most
beautiful areas in the world, has a delightfully mild
summer climate, and is the gateway to fjordland.
The convention program will be very interesting
including beautiful concerts and theatricals in the
comfortable and modem Grieg Hall.
EVS has reserved an affordable hotel in the
center of town, about as close as you can get to the
kongresejo, and we have reserved space on SAS
Airlines with guaranteed fares back to the begin-
ning of the fall season for the dates of the conven-
tion. This will prove to be a great savings for those
of us lucky enough to go to Bergenl
POST-KONGRESA EKSKURSO
CRUISE FROM BERGEN: 3 Aug.
• To the North Cape
• To Lapland
• To the Land of the Midnight Sun
•Fly back to Oslo for 2 days before flying home: 12
August
The MS Lofoten can take you on a voyage along
the most beautiful coastline in the world. To many
people, crossing the Arctic Circle is an unforget-
table experience. But it is when the mountain wall
of the Lofoten Islands rises from the sea that words
fail completely. The ship is an attraction in itself—
a floating hotel, always on the way to new sights,
new experiences, new adventures. You will enjoy
service and meals you could expect in a first-class
hotel. Yet the Coastal Express ships are not cruise
liners. They are a means of communication for the
local people; they carry goods to supply the needs of
the coastal communities—and they are part of
Norway's maritime culture!
The atmosphere on board is informal and re-
laxed. Scenes continually change, but slowly
enough to allow you to absorb them; and to feel at
one with the life of the coast and the mighty scenery
that surrounds you.
CRUISE WITH FELLOW ESPERANTISTS
ENJOY NORWAY AT ITS BEST
Space is limited—sign up today!
ELNA
President: Angela Harlow (1993), P.O. Box
551, Pinole, CA 94564, tel. (415) 222-0187
Vice President: Dr. Grant Goodall (1993)
Secretary: Virginia Stewart (1992)
Treasurer: John B. Massey (1991)
Other Board Members: Ellen Eddy (1991),
Nels M. Nelson (1991), William H. Schulze
(1991), Prenda Cook (1992), Frank Helmuth
(1992), Dr. Jonathan Pool (1992), Dr. E.
James Lieberman (1993), Sherry Wells
(1993), David Wolff (1993)
Commissioners: Jim Deer (Tape Service),
JoanGildemeister (Legislative Affairs), Lucy
Harmon (Travel Affairs), William R. Harmon
(Central Office), Dorothy Holland-Kaupp
(Correspondence Courses), R. Kent Jones
(Science & Technology), Dr. Julius Manson
(United Nations), John. B. Massey (Wills and
Gifting), JohnB. Massey, William H. Schulze
and Sidney V. Steinberg (Kapitala Fondusa
Komitato), John Mathews (Service Clubs),
Ellie Stein (Women's Affairs)
Director, Central Office: Mike Donohoo
Vice-Director, Central Office: Ionel Onet
ELNA Archivist: Hal Dreyer
Any member wishing to assist in the work of
any of the above named commissions or com-
mittees should communicate with the
member(s) shown.
ELNA Dues for 1991	
Regular	$25
Family	$37.50
Youth (under 26)	$12.50
65 year or above	$15
Sustaining	$50
Life	$500
ELNA is a non-profit organization function-
ing under IRS paragraph 501(c)3. Donations
are tax-deductible.
A separate supporting category, "Friend of
Esperanto," has been established. A Friend of
Esperanto pays $7.50 per year.
UEA dues 1991
Member-Guidebook only(MG) $ 7.00
Member-Yearbook only (M J) $ 16.00
Member-Subscriber (MA) $39.00
Societo Zamenhof (additional) $78.00
Subscription only to Esperanto $23.00
Subscription only to Kontakto $12.00
Life Membership in UEA        $975.00
Send payments for UEA memberships or sub-
scriptions to ELNA, Box 1129, El Cerrito, CA
94530. Make all checks payable to ELNA.
MOVING? DON'T LEAVE ESPERANTO
BEHIND! If you have moved recently or are
planning to move in the near future, don't
forget to sent a change-of-address card to the
ELNA Central Office, Box 1129, El Cerrito
CA 94530. This will assure your continued
receipt of the Newsletter and other informa-
tion. If you don't have a stamp handy, give the
CO a call at (415) 653-0998. Thanks!
DEADLINE FOR MATERIAL FOR IS-
SUE 1991(3) of Esperanto U.S.A. is
March25,1991.
ELNA Newsletter
Volume 27, No. 1
ISSN 0030-5065
Esperanto League for North America, Inc.
P.O. Box 1129, El Cerrito, CA 94530
Telephone: (415) 653-0998
Editor: Don Harlow
16   esperanto/usa