AMERIKA ESPERANTISTG AMERICAN ESPERANTO MAGAZINE Speciala Eldono "Muzik -Notoj" por Jul-Sep 1965 About Linguistic Charlatans Interlanguage Given Backing • Y/orld Language III - Mario Pei Kebeko —Lando de Samideanoj 7? a? APR-JUN "Al Mia Buĉistino"- Schwartz 1965 La Supersignoj en Esperanto 'ŜŜ a» AMERICAN ESPERANTO MAGAZINE ESPERANTO ASSOCIATION OP NORTH AMERICA, Inc. 1837 N. E. 49th Ave., Portland 13, Oregon Central Office: Doris T.Connor, George Alan Connor (see address above) Esperanto Book Service, Williamsburg P.O. Box 315, Brooklyn 11, N. Y. Sustaining Board: Ralph H. Beard, Anonymous, C. C. Cummingsmith, S.M., GySgt. James C. Faughnan, Dr. Lee Min Han, W. F. Haygood, Jr., Austin Herschel, J. Archie Johnson, Jr., Edward Lindberg, Chas. A. Lyon, Bertha F. Sloan, Harold S. Sloan, Dr. Thomas B. Turner, Virgil Whanger. ABOUT THIS ISSUE, AND LOOKING AHEAD This issue of "AE" is late, but we have put some of our best efforts into it, despite some unusually difficult circumstances,— and we have made it a 24-page number. We think you will appreciate the third part of the series on "The World Language Problem" by Prof. Mario A. Pei; the truly important article "Supersignitaj Literoj en Esperanto" by Pastro Austin Richardson; and last but not least, the reports on really signif- icant progress for Esperanto in the beautiful French-speaking land of Quebec, as well as notes re Esperanto in Canada generally. Various problems face us this summer and early Fall, which make it impossible for us to prepare adequately for a good issue of "AE" during that period. Rather than preparing a hasty number for early Fall, we wish to prepare a most important issue for "AE" in October. Along with- a 24- page number at that time, we may be able to include a bulletin, for your response re proposals for the coming year. In the interim, to all currently paid up members, we are sending with this issue of "AE", an important and now rare 34-page book, "Muzik- Notof", to take the place of a summer issue of "AE". The book contains the best loved songs of the world's outstanding Esperanto poets, Julio Baghy and Kaloman Kalocsay. There are ten songs (or poems if you are not musically inclined), all complete with full music notes. We think you will like the songs, which are poems of the two authors set to music. Your editor particularly likes"Siberia Lulkanto"by Baghy. It reminds him of his sojourn in Russia and Siberia among his beloved Russian people. Therefore, you are receiving the "Muzik-Notoj de Baghy Kalocsay," if your dues are paid up to Sep. 1st, to serve instead of a summer issue of "AE" NOTE: Due to the value and rarity of "Muzik-Notoj", we are sending only one copy to each couple who are separate members of EANA; but in all such cases we will gladly send another copy immediately upon request for same. We deeply appreciate such memberships, and we will be most happy to send another copy when it is desired. To all who send their RENEWALS now or later, we will also send a copy of "Muzik-Notoj 7 Foto sur la kovrilo: Viaj sekretarioj Doris & George Connor en rapida motor-boaco sur "Lago Blua" en la ŝrato Vasingtono. Subscription $5, Single copy 50cf, Library sub. $2.50. Jarabono eksterlande por kalendara jaro: $2.50 aŭ egalvaloro. Gratis to Members of the EANA. Regular Membership in EANA - $5-00 per year. Patron - $10.00. Elementary or H.S. Students under 18 years - $4.00 per year. Sustaining Board - $3.00 or more per month. AMERIKA ESPERANTISTO Vol. 77 APR-JUNE (inch book premium Jul-Sep) 1965 Nos. 4-9 LINGUISTIC CHARLATANS People in general like novel- ties, especially if these flatter their shallow feelings, as for ex- ample their indolence whether mental or material. The charla- tan is not a new species of man — he certainly appeared with the first sparks of civilization — and the picturesque spellbinder always offered wonderful things, easily attainable at little cost. But he never stayed around until his cli- entele recovered their senses and understood that they had been deceived. In linguistic affairs it happens this way: Some one or other, suf- ficiently audacious and unscrupul- ous, advances pretensions to hav- ing invented a new international auxiliary language. By means of brilliant and facile words he col- lects a group who will give atten- tion and even give credence to his assertions. The disillusion- ment, the awakening, will surely, come, but not soon enough to prevent the lie from causing seri- ous mischief and disadvantage. For several centuries men con- cocted various linguistic projects, searching for the much-needed auxiliary language. Of these pro- jects, all devised from national tongues brought negative results, thus proving that a neutral inter- language was needed. Conse- quently, many attempts were made with artificial interlanguage projects up to the advent of Es- peranto. Since then this linguistic production of Zamenhof has proven itself, successfully, through a half-century of thorough test- ing. The human race already has the international auxiliary lan- guage to which it aspired — proven and used by peoples throughout the entire world It only remains for those who love humanity to learn it. All should energetically condemn the "in- ventors" who propose the lan- guage of a powerful empire. But we err in our estimate: Considering the urgent need for the interlanguage in communica- tion, and the faa that Esperanto is the one living, successful, world-wide interlanguage — al- ready a "going concern" in every corner of the globe — these "in- ventors" and meddlers are despic- able conspirators against world- wide understanding and inter- change. —From "Renovigo", Mexico City 27 INTERLANGUAGE GIVEN BACKING How far is the average person in the United States awake to the question of interlanguage? How many people in the United States are willing to learn an interna- tional auxiliary language? Individuals from various parts of the United States often write to us and say, "I think Esperanto is a wonderful idea." But the basic question as to what is the attitude of the people as a whole toward an international language has never been answered. One of the best ways to discov- er the answer might be through Public Opinion Polls. The tech- nique of polling public opinion has been remarkably developed in the past few years. All sorts of questions have been asked. The Minnesota Poll of Public Opinion, sponsored by the Minne- apolis Tribune, in one of its sur- veys throughout the state, asked the following question: "Do you believe a universal or common language which all countries could understand is practical and should be encouraged?" The state-wide results show the following an- swers: Yes —74%; No—18%; Undecided — 8 %. In the break- down according to sex and age, we find that the women voted "Yes" to this question by 78%, and the men by 68%. The men, too, were the most undecided: Men — 10%; Women — 7%. The younger age group, 21-29 gave the largest endorsement to this question: Yes — 86%, and the oldsters over 60 years of age followed with a close second of Yes — 78%. As to the city "slickers" versus the town and rural communities, the city votes Yes — 75%; the farm — 74%; and the town — 69%. To all those answering "Yes" on the first question another ques- tion was asked: "If this language were not English would you be willing to learn the language?" The results were: Yes — 76%; No — 18%; Undecided — 6%. We again have a definite affir- mative as to whether these people would be willing to expend time on learning an auxiliary language. As before, the women indicated more willingness to learn: Yes — 76%, while the men said Yes — 68%. The age group 21-29 fat- ed highest on their "Yes" re- sponse; a high of 88%! When these answers were analyzed ac- cording to school levels, the col- lege students rated tops on will- ingness to learn the auxiliary tongue; College: Yes — 90%; High School: Yes — 75%'; Up thru eighth grade: Yes — 62%. The Minnesota Poll covers only one state. We should have a complete national poll, but it re- mains for the Esperantists to ac- tively inform the public on the growth, extent and utility of Es- peranto, the only living interlan- guage today! 28 THE WORLD LANGUAGE PROBLEM NATIONAL VS. INTERNATIONAL LANGUAGES Mario A. Pei, Ph. D. This is Part 3 of a speech presented by Mario A. Pei to the Esper- anto Interlanguage Association (EANA). It is being printed in three con- secutive issues of "AE". — 1. "Basic vs. Real English", 2l"Other Na- tional Languages", 3. "Constructed Languages & Esperanto". We are greatly indebted to Mary Marrett of New York City for the perfect steno- graphic reporting of this speech. We have considered the drawbacks of national tongues. How about the constructed languages, those that have been "put together", the so-called "artificial" languages? There are a few we can talk about. Volapuk had a vogue about the end of the last century, and then Volapuk disappeared, because it was too complicated, too unfamiliar, had too many cases, and the vocabulary was hard for practically all speakers. I think there is no need for us to talk about languages like Ido, Novial, or that interesting new one that came out of California, Olingo. These are simply offsprings of Esperanto. Ido makes no pretense to be anything else. Then there is another, Interlingua, which is simply Latin deprived of its case endings, with nouns and verbs in single form. There you have precisely the same difficulty as in the case of national tongues. It will appeal to the speak- ers of Romance, but to nobody else. Something else that has been referred to in the "Loom of Language" is Interglossa. It consists of Latin and Greek roots, because the author says that these roots are internationally current, such as heterodyne. Well, now, I wonder what that word means to the average man. Is he going to break it up into two Greek roots, and thus decipher the meaning? I wonder, even, whether such words as microphone, which is internationally current, will have a meaning immediately apparent to everybody, whether they all will know that the micro part means small, and the phone part means sound. Also, are all these roots, some Latin, some Greek, put together without any rhyme or reason? The assumption is that everybody knows them, because everybody is interested in sounds, or capable of taking these scientific terms and roots and acquiring the use of them readily. There is in this city an interesting experiment going on right now, in which an attempt is being made to build up an international language through the adoption of words from four languages, English, French, Span- ish and Italian. If a word appears in three out of the four languages, it is to be accepted. But how about the rest of the world, which does not speak any one of these four? How about the Chinese and the Russians, where do they come in? Advantage of Phonetic Spelling in Esperanto We come then to the question of Esperanto. What are the advantages and disadvantages of Esperanto? Esperanto, to my mind, has one very im- portant advantage, and that is a simple, phonetic spelling. Each sound has one symbol, each symbol has one sound. That means that learning to read, write, and spell is a simple process which can be learned in one day. You don't have to go through the endless process of learning to spell or learning Chinese characters as writing. You have a simple set of sym- 29 bols, and simple set of sounds. That is important. It is important because it means that the future language is going to be easy not only to foreign speakers, not only to people who are not born to it, but to people who un- dertake to learn it from childhood. The child will have an easy time of it, learning Esperanto. He won't have to go through the rigamarole that we went through. Critics of Esperanto mention the inflexibility of accent. It makes the word very often sound unfamiliar to our ears. With the stress always on the penult, the words sometimes have an odd sound to us who are familiar with the English practice of stressing the antepenult. It is well, however, to add that this is far from being an insurmountable problem. It has also been said that the endings of Esperanto are confusing, es- pecially to the Romance speakers, speakers of Spanish, French, and Ital- ian, who are accustomed to treat the "O" as masculine and "A" as femi- nine. In Esperanto the "O" ending always indicates that the word is a noun, and the "A" ending indicates an adjective. This is not a fundamental difficulty. It may be expected that you will rapidly become used to it. The Vocabulary and Structure of Esperanto How about the matter of vocabulary in Esperanto? The Esperantists describe their language as an interrelated interlanguage. They mean by that, that the vocabulary has been selected from different sources. What Dr. Zamenhof did was to take words primarily from the Romance and from the Germanic, leaving the rest of the languages out in the cold. Strangely enough, in view of the fact that Zamenhof was a Pole, there is surpris- ingly little of Slavic, and such languages as the orientals, Japanese, Chinese, etc., are completely out of the picture as far as Esperanto is concerned, so some people say that interrelativity is a misnomer. Some of them would like to have had included a more representative cross sec- tion of all the peoples of the earth, of all the languages of the earth. The question may then be asked, whether it will make the Zulu any happier, to have a few words from his language included? In this matter of inter- relation, is it desirable to carry the matter beyond a certain point? How far should we go along these lines of inclusion of words and phrases from all languages? The Esperantist carries us to this point. Esperanto, then, we may consider, would make its greatest appeal to the two most impor- tant and most cultured groups of Indo-Europeans, the Romance and the Germanic, with a total speaking population of over 600 millions, which means that your Esperanto vocabulary is going to satisfy, at least in some measure, six out of twenty, three out of ten. You can go much farther in this, if you want to take up a mechanical system of proportional repre- sentation. In that way you would take two words from Zulu, four from Quechuan in South America and a few from Polynesian, but I don't think the people of these nations will be much the happier for the inclusion of these small tokens. At the time that Dr. Zamenhof prepared his language, the Slavs and the Chinese did not have the importance that they have today. Today they have assumed a far greater importance. They are now internationally im- portant, and I wonder whether a certain amount of consideration might not be in order, in connection with the Slavs and Chinese. Now in the matter of structure, what do we have in Esperanto? The enemies of Esperanto accuse Esperanto of being a flectional language. 30 We still have endings, while some want a language like those tongues without endings. Again, the charge can be made that in taking a flectional form, Esperanto followed a system originating in the Indo-European. They are one billion of the earth's two billion speakers, and Esperanto simply followed through the example set by the majority. Esperanto has very simple endings, which are capable of being learned over night. Question of Ease in Learning a Language There are one or two other considerations that I want to set before you. First of all, we have been talking of studies in terms of ease. Ease in the learning. How easy will you find it to learn Esperanto, or English, or French, or Volapuk? Well, in the absolute, from the standpoint of rhe spoken tongue, there is no such thing as an easy or facile language, from the view of new speakers. The Chinese, however, does not find Chinese difficult. Which are the easier languages? They are those that are phonetically spelled. These you can learn to read and write very fast. The child parti- cularly learns such languages quickly, he is not retarded in his progress, nor does he have to give a lot of time that could be better spent, to the learning of spelling, or the writing of characters like the Chinese or Ja- panese. Therefore, from the standpoint of the spoken language, it does not matter so much which language we select for international use, it does matter very gravely that it be phonetically spelled — that part is most important. There is one more thing I would like to speak to you about. Adherents of the use of Esperanto, of Basic English, of international languages in genetal, are very definite in making the statement that the auxiliary lan- guage is not at all meant to displace any of the national tongues. It is simply to be an adjunct to the speech of all people. I beg to submit that any language that is ultimately selected as an international language, and which becomes universally accepted, will in due course of time drive out the natural tongues as spoken languages, because such auxiliary lan- guage will have currency in all places and at all times. I should like to see much more frank discussion of this phase, and more interest taken in this matter, and I should like to hear it frankly said that this will inevi- tably be the case. And why not? What is there, that is so sacred about these natural tongues that we should want to keep them going forever? Languages are for human beings, not human beings for languages. The international language which is chosen will displace them not over night, but certainly in several generations. For a long time they will remain, and will then gradually drop more and more into the background. Ultimate- ly, they will be spoken and read purely as cultural interests, as we now study Latin and Greek. And there will be no great loss thereby. The in- ternational language chosen will certainly be able to stand on its own merits. Popular ana Governmental Support Needed One more thing. No international language can get very far without popular support and without governmental support. We can talk from now until Doomsday, about the international languages, about a certain inter- national language, we can present its advantages, but we will never get anywhere until people generally are convinced of the need for such an 31 interest, and particularly until the governments are sincere in their desire to unite the world. Efforts on the part of believers in an international lan- guage should be primarily directed to convincing people of common sense that an international language is needed. The first thing that we have to convince poeple of, is the desirability, the advisability, and the need for some international language, whatever it may be. In a new book of mine, I depose that in the new type of world government that is going to come out of all this mess, one of the first courses to be taken should be the presentation before an international body of linguists of arguments per- taining to the use of a world language, and the selection of which tongue this is to be, one tongue for international use from among the national or the constructed languages. I think that the Esperantists should get rather strongly behind that movement. They should support it, because it seems to me that they have nothing to fear from comparison with either existing national tongues or the other constructed tongues. They have a language which approaches perfection as far as perfection can be attained. Perfection is not of this world. It is, of course, conceivable that improvements can be made even upon a language like Esperanto. If so, Esperantists should have open hearts and open minds, and accept whatever improvements or changes may seem to be desirable. Besides all that, it seems to me that Esperantists have everything to gain and nothing to lose, from being placed on inspec- tion, side by side with all the other language proposals placed before such a body of international linguists. It seems to me that their claims will stand up pretty well, and it also seems to me that their language stands a pretty good chance of general acceptance. Excerpts from League of Nations Official Report of 1922 1. Leaving aside the question effectively one of the most per- of a diplomatic language, the feet, apparently the simplest, and need for an interlanguage for in any case the most wide-spread direct international relations ap- of the languages proposed for pears to be keenly felt every- agreement. where. 4. Esperanto fulfills the role 2. The majority of the eminent of an interlanguage, and abund- scientific and commercial organ- ant usage for writing and speak- izations, who have studied the ing has given it the qualities of problem, declare themselves in a living and flexible language, favor of a neutral and simplified already developed and capable language, which would in no way of further enrichment, threaten the prestige of the nat- 5. The use of Esperanto ap- ional literary languages, and pears to spread the spirit of in- they generally recommend Esper- ternational solidarity, entirely in anto. harmony with the aims of the 3. Esperanto appears to be League of Nations. 32 ESPERANTO IN ACTION AROUND THE WORLD The German Railroad Administration has been using Esperanto in four million timetables published since 1953. Other railroad administra- tions have followed the West German example. The Frisian Academy in Leeuwarden, Netherlands, recently published a volume of Frisian Stories in Esperanto (Frisaj Rakontoj en Esperanto), a 184-page anthology of modern Frisian literature. Frisian is a Germanic language related to English, Dutch, German, and Danish (its closest relative is Anglo-Saxon), but separate from each of them. The West Fri- sian dialect is spoken by more than 300,000 people in the Friesland Pro- vince of the Netherlands, while East Frisian and North Frisian are spo- ken on some of the North Sea islands, and in some coastal areas of Ger- many and Denmark by perhaps 15,000 people. The Annual Convention of the Swiss Railroad Workers' Union passed a resolution advocating the compulsory teaching of Esperanto in the schools of the member nations of the European Common Market and the European Free Trade Association. French schools teaching Esperanto have rapidly increased in recent years. Complete figures have now become available for the academic year 1962-1963, when 71 French schools had 87 Esperanto classes with 1,516 students. Fourteen of these schools were teachers' colleges. They offered 18 Esperanto classes. These had an enrollment of 375. Most of the other schools were high schools. In the same year 41 French Esper- anto clubs organized 54 evening classes with 459 students. In Japan, a new and elegant department store is named "Vivi", which in Esperanto means "to live". The store also features the brand name, "Junula Vesto" for its young people's clothes. The Esperanto Society of Malta, one of the world's newest indepen- dent nations, donated a collection of Esperanto books to the Royal Li- brary of Malta, which is a continuation of the library founded by the Knights of Malta when they ruled the island. The Head Librarian was so impressed that he announced he would learn Esperanto. The Civic Center of Southampton, England, featured an exhibition of work done in local language classes. Six schools teaching French, one school teaching German, and one school teaching Esperanto were represented. The affair was sponsored by the Southampton Education Authority. The Esperanto exhibits attracted a great deal of attention because they demonstrated the contacts established with students all over the world. Colored strings led from a map of the world to a stand containing the flags and the names of the nations with which contact had been made — via Esperanto. 33 The 19th Brazilian Esperanto Congress will be held in October 1965 in Rio de Janeiro under the honorary chairmanship of General Aguinaldo Sena Campos, President of the Brazilian Institute of Geography and Sta- tistics, which has been using Esperanto on a large scale for its inter- national contacts for many years. A Nordic Esperanto Congress, sponsored jointly by the Esperanto associations of Norway, Sweden, Denmark, Finland, and Iceland, will be held in Oslo from June 19 to June 22, 1965. A European Esperanto Conference, scheduled to be held in Vienna July 11 to July 17, 1965, will discuss the application of Esperanto in commerce and industry, its use in tourist travel, and language problems in international politics. The Chancellor, Foreign Minister, and Minister of Finance of the Austrian Republic, the Speaker and the Deputy Speak- er of the Austrian Parliament, a former Chancellor, and the Catholic Archbishop of Salzburg are members of the Honorary Committee. The 50th Universal Esperanto Congress in Tokyo, to be held July 31 to August 7, 1965, will be the first such Congress in Asia. Two Uni- versal Esperanto Congresses took place in the United States, the Sixth in Washington, D.C., in 1910, the Eleventh in San Francisco, in 1915. All the others were convened in Europe. Professor Yujo Shibata, Presi- dent of the Japanese Academy, has accepted the Protectorate over the Tokyo Congress. The Honorary Committee includes the President of the Japanese Chamber of Commerce, the President of the National Science Council, the Executive Director of the Kyodo News Agency, the Rector of the University of Tokyo, the President of the Japanese UNESCO Com- mission, and Nobel Prize winner H. Yukawa, the famous physicist. At least 22 schools in New Zealand teach Esperanto, one of them, the Hawera Intermediate School, with 400 students, as a compulsory subject. Intensive three-day teacher training courses are held from time to time in Auckland and Wellington, under the auspices of the New Zea- land Teachers' Esperanto Association. One was held from January 26 through January 28, 1965, at the Wellington Polytechnic College. In Venezuela the popular magazine Momento, with a circulation of 70,000, published an article on Esperanto. It attracted a great deal of interest in the country. A Textbook of Opthalmology in Esperanto, by the Japanese Profes- sor, Dr. Seiichi Kato, recently appeared in a second, revised edition, published by Shinkjo Press at Nagano, Japan. An Ophthalmological Ter- minology has been added as an appendix. The 123-page book has re- ceived high praise from experts. At the radio transmitter of Alert, Canada, near the North Pole (on the Arctic tip of Ellesmere Island, Northwest Territories), M. Mennell is learning Esperanto. He is wondering whether he is the northernmost Es- peranto student. He probably is, since there is no land further north ex- cept the extreme corner of Greenland. Recently EANA member, Wm. F. Haygood, Jr., of the U.S. Navy, learned Esperanto on Jan Mayen Island, 400 miles north of Iceland, where he was stationed for over a year. 34 In Wellington, New Zealand, Esperanto became a compulsory subject in the curriculum of the Evans Bay Intermediate School in 1965. About 620 boys and girls in the 10-13 age group will be learning the language this year. The Reverend Halldor Kolbeins, a Lutheran clergyman who served - for several years as President of the Icelandic Esperanto Federation, died recently. He had been an Esperanto pioneer in Iceland since 1912. His son-in-law, Baldur Ragnarsson, is one of the outstanding representa- tives of contemporary Esperanto literature, both as a writer of original poetry and prose and as a translator from Icelandic and Old Norse. Thirty school children in Bermuda ace learning Esperanto at the Sal- tus Grammar School. Their instructor, V. Bolton, also teaches an Esper- anto class for adults at the Technical Institute in Hamilton. A science fiction novel by Harry Harrison, a former Treasurer of the Esperanto Association of North America, describes a planet on which Esperanto is spoken and uses words and phrases in Esperanto. When The Ethical Engineer first appeared in the American science fiction ma- gazine Analog, the references to Esperanto stirred up a lot of interest among the readers. In 1964 the novel appeared in book form in the United States, in Britain, an in translation, in Italy. LANGUAGE ITEMS FROM OUR "ACE" REPORTER Clark Kinnaird in Stars and Stripes points out that more scholarship has been devoted in America to ancient languages than to early Indian languages of America. One of the earliest translations of phraseology of New England Indian tribes was printed three hundred years ago in John Eliot's The Holy Bible. The next most important adaptation of In- dian language to publication was the Cherokee alphabet put into type symbols by George Guess (Sequoyah). "The separate languages of the tribal groups were well organized, but no Indian before Sequoyah had at- tempted to adapt pictographs or sounds into a fixed alphabet. Instruction of the young was mostly oral. Study of the different tribal vernaculars by Eliot and other Europeans revealed many peculiarities. The highly ad- vanced Algonquins had no equivalent of "f"; the Iroquois (except the Oneidas, whose tongue was soft and liquid) no "1". The Choctaws had no similarity to "d". Every word of the Cherokees ended in a vowel." The well-known TV Program "That Was the Week that Was", which concerns a satirical presentation of news events, announced one of its programs as "It's a Mad World World World World". They then gave va- rious comic credits and introductions of the cast and mentioned that the whole production was "a translation from the original Esperanto". From "Charlie Rice's Punchbowl" in This Week Magazine we glean this interesting bit of Americana: "Did you know that it was by only one vote that we speak English today instead of German? During the Revo- lution, anti-British sentiment rode so high, that a bill was presented in Congress to abolish English as the official language and adopt German. This bill was defeated by only one vote!" ACE: Always Considering Esperanto — Sgt. James C. Faughnan 35 THE EDITOR'S DESK The Esperanto Association of N.A. was the official Esperanto organ- ization for North America for 50 years since 1905, and recognized as such by the Universal Esperanto Ass'n. Now Prof. Ivo Lapenna, Communist Partisan from Tito's Jugoslavia, heads the UEA, and there is absolute silence in the Yearbook etc. about the existence of EANA, and complete BOYCOTT by UEA. The EsperanV League for N.A. which was headed by the President of a Communist school, "an adjunct of the Communist Party," is Lapenna's official organization. While UEA and its Yearbook finds enthusiastic space for Communist Party controlled Esperanto organ- izations and literature in Bulgaria, Czechoslovakia, Red China, Hungary, Jugoslavia, Poland, Rumania, North Viet Nam, and the Soviet Union,there is no space for mention of EANA. For EANA there exists only BOYCOTT and the organization of Marxists and naive dupes against us. Official Letter from UEA re the Boycott: "Rotterdam, March 1957. In response to your postcard, we inform you that we no longer have any re- lation with EANA, and that we cannot accept the memberships you order. We absolutely do not understand why EANA wishes to subscribe to the magazine of UEA, if EANA itself believes to be true the assertions which it widely spreads about UEA. In the meantime, your postal money order arrived. We will have the sum of $4 resent to you through our chief dele- gate (D.E. Parrish, Los Angeles). We have informed Dr. Harris (EANA member) about the impossibility of memberhip (in UEA) through EANA. M.H.Vermaas,Director,Central Office UEA," -The BOYCOTT continues! A Genuine Refugee from Jugoslavia Speaks: (AP) May 1965. Dr. Peter Vujacic, physics professor who resigned from the faculty of Penn. State University after the showing of a Communist film on Viet Nam, said he would not reconsider that decision. Vujacic said he quit because "I can't accept this type of thing. It is rotten Communistic propaganda. I have lived under the Communists and came here to escape that oppression. It seems to me it is time that somebody does something about the increas- ing introduction of Communistic propaganda. You have to live under Com- munistic rule to realize how bad it is. I must go out now and find some kind of a job. I have nothing in mind and no promise of a job." The film was presented by a Haverford College student who last year headed a committee to send medical aid to Communist soldiers in Viet Nam. We Salute the Professor from Jugoslavia who acts and speaks for the cause of FREEDOM. Prof Vujacic is no Communist-Partisan and no Tro- jan Horse. No title or position whatsoever is high enough to sway him from the TRUTH not cause him to become any kind of "opportunist" (not even as Delegate of UEA or "Esperantist of the year"!) Your EANA sec- retary has also lived under Communism, and knows well the kind of op- pression which Prof. Vujacic fled from in the hopes of finding a life for himself and family among free men, only to find many Communistic agents, sympathizers, and naive DUPES among us. We Esperantists in this time of moral crisis can do no better than to put his advice, even his ACTION, into effect in the Esperanto movement: "It is time somebody does some- thing about the increasing introduction of Communistic propaganda (in Esperanto)." Hold fast to the tried and true EANA, and join with us to correct the present dangerous trends. We ask it in the name of TRUTH and FREEDOM. ' .., 36 KEBEKO - LANDO DE DILIGENTAJ SAMIDEANOJ Frato Henri Bolduc, t.c, de la "Noviciat des Freres de la Charite", Kebeko, jam dum pli ol du jaroj instruis Esperanton al komencantoj kaj progresantoj en la Kebeka Esperanto-Klubo. Proksimume 30 studantoj el liaj kursoj, kune kun aliaj el kursoj de Prof, Vincent Beaupre, F-ino Florence Cote kaj S-ro Eugene Melanson, aliĝis al EANA kaj provis la ekzamenojn por "Atesto pri Lernado" kaj "Atesto pri Kapableco". El 45 mernbroj, sub la lerta gvidado de Frato Bolduc kun iom da helpo de Vin- cent Beaupre kaj Jacques Gaucher, 43 sukcesis gajni atestojn kiel sube. Jam antaŭe Fr. Bolduc kaj S-ro Beaupre bonege sukcesis pri la "Atesto pri Kapableco kun Rajto de Instruado", kaj S-ro Gaucher estas ankaŭ ko- nata kiel spertulo. Jen estas la finaj rezultoj por la ekzamenitoj: Atesto pri Lernado — kun Plej Supera Honoro F-ino Denise Cantin F-ino Florence Cote S-ino Cecile Lavallee Atesto pri Lernado — kun Supera Honoro S-ino Eva Dion Fratino St-Jean-Nepomucene, s.c.q. F-ino Athala Gingras Fratino Marie-Irena (Irene Roy), s.c.q. S-ino Lucienne Hardouin F-ino Marcelle Rousseau Atesto pri Lernado — aliaj Sukcesintoj F-ino Marcelle Aube Fratino Ste-Marthe-de-Bethanie, s.c.q. S-ro Henri Brunelle S-ino Therese Messely F-ino Marcelle Chartre F-ino Jacqueline Meyer S-ino Georges Dore S-ino Antonio Moisan S-ino Roland Dore' F-ino Marguerite Papillon S-ino Yvette Dore F-ino Jocelyne Pelletier S-ino Jacqueline Frenette S-ino Therese Pineault F-ino Lyse Frenette F-ino Louise Plamondon S-ro Jean-Marie Gingras S-ino Louise Robitaille F-ino Florence Giroux F-ino Nicole Roche F-ino Amelie Grenier S-ino Jean-Marcel Rondeau F-ino Louise Hanson S-ro Marcel Saint-Laurent F-ino Yolande Hanson S-ino Rachel G. Turgeon S-ino Cecile Laflamme F-ino Lucie Vandal Frato Gerard Lemaire, f.c. F-ino Juliette Villeneuve Fratino Marie-Alma, s.c.q. F-ino Simonne Villeneuve F-ino Rollande Marois Aliaj prenos ekzamenojn en la atttuno. Atesto pri Kapableco — kun Rajto de Instruado F-ino Florence Cdte S-ino Cecile Lavallee F-ino Marcelle Rousseau Atesto pri Kapableco — aliaj Sukcesintoj S-ino Eva Dion S-ino Lucienne Hardouin S-ino Roland Dore * Fratino St-Jean-Nepomucene, s.c.q. F-ino Amelie Grenier Fratino Marie-Irena (Irene Roy), s.c.q. *Pratino St-Jean-Nepomucene, s.c.q., Celebris sian "Arĝentan Jubileon de Religia Vivado" je la 6-a de majo. Ni Ciuj kore gratulas Sin. Aliaj "Atestoj pri Lernado": En la urbo Montrealo, du tre agemaj samideanoj bone sukcesis pri la "Atesto pri Lernado". Lucien Coallier, en marto. Mirinde bone estas, ke li havas 96 gekorespondantojn tra la mondo. Li estas ano de la Esperantista Klubbde Montrealo. Frank J. De Kinder en aprilo. Li estas la prezidanto de la Klubo en Montrealo. 37 AL MIA BUCISTINO Raymond Schwartz, Parizo Ci tiu poemo represita el Franca Esperantisto, Sinjorino buĉistino, kiu tronas ĉe la kaso kaj klasike, laŭ difino, bonodoras je bov-graso, mi bezonas al vi did komplimenton pri la sano: Vidi vin kaj ne admiri povus nur vegetarano! Vi aspektas fenomena pri-malmanko-atestajo, kie do estas plena — speciale la korsajo. Apud la fadenfiguroj de tro longa fast-epoko viaj gasbalon-konturoj havas guston de provoko! Se vi amas, mi supozas, ke vi amas nur pogrande. Vi ne per kulero dozas, sed abundas tuj ĝisrande! Por rarifi vian flamon, oni pes-unuo prenas la normalan kilogramon, kaj el tio mi komprenas, ke posedi vian koron — kun konvena aldonparro — reprezenrus la valoron de rurjara viandkarto. Mi rezignas konsekvence pensi plu pri am-propono, kaj mi petas nur, kompense, ŝaf-kotleton . . . sen kupono. Rimletero al "Amerika Esperantisto" Mia kara redaktoro, Mi gratulas vin el koro. La gazeto estas bela, La enhavo tre fabela. Nun alvenos la abonoj: Centoj, miloj, milionoj. Aŭ ĉu tion mi nur revas? Propagandi ni nun devas. Ĉiuj sekvu vian peton: Hi montru la gazeton Al najbaro, amikino, Samklubano, bopatrino. Bibliotekojn enlistigu Kaj vendejojn tuj instigu: Ĉiuj devas vendi, vendi, Centoj n da abonoj mendi. Tiel kreskos la movado Kaj turniĝos ĉiu rado. Urĝas tempo. Propagando Estas grava en la lando. Ĉie sonu nia kanto Pri la lingvo Esperanto. Mi ĝin diras aĉe, place, Facilstile kaj rimaĉe. Vi ne perdu la humoron, Sed daŭrigu la laboron. Mi nun restas kun gratulo Kaj salut' Babi le Mulo. (El diversaj landoj venas laŭdoj pri AE. Supre estas unika ekzemplo en rimo.) 38 SUPERSIGNITAJ LITEROJ EN ESPERANTO Pastro Austin Richardson Antaŭe Profesoro en la Instituto St. Louis, Bruselo En ĉiu lingvo ekzistas kelkaj sonoj, kiuj, ne malfacile elparoleblaj, trov- iĝas en multaj lingvoj, pli malpli en ĉiuj' lingvoj, kaj tial povas esti konsid- erataj kiel internaciaj. Tiaj estas la sonoj, kiujn la angla lingvo figuras per la literoj "ch", "j", "sh", "ts", kaj "z" en "azure." Necese estis iel repre- zenti tiujn internaciaj n sonojn en Es- peranto. Sed kiel? Oni povis figuri ilin, aŭ per unuopaj literoj, aŭ per duopaj aŭ triopaj. Kiun manieron elekti? D-ro Zamenof. inspirita de tiu mirinda prudento praktika, kiun li tiel eminente posedis, elektis la unuan metodon, kaj figuris ĉiun el tiuj sonoi per unu sola litero. Se li estus elektinta duopaj n aŭ triopajn, tiuj kunmetoj de literoj havus diversan valoron ĉe diversaj lingvoj. Ekzemple, vidu "ch". Angle tiuj duopaj literoj havas la sonon, tre konatan de Anglo], ĉe la vortoj "child", "church", sed france tiu sama "ch" havas la sonon de nia angla "sh". Ekzemple, "chat", "chambre". France, la angla "ch" estas reprezentata per "tch", ekz. "tcheque". Kaj tiel phi ĉe aliaj lingvoj. Nia majstro do saĝege elektis figuri tiujn sonojn per la literoj: c, ĉ, ĝ, Ĵ, kaj s. Nun necesas nur, ĉe ĉiu nacia lerno- libro, doni al lernanto la sonon de ĉiu el tiuj literoj en lia propra lingvo. Tiel niaj anglaj lernolibroj instruas ke c estas elparolata kiel "ts" en "bits", ĉ kiel "ch" en "church", ĝ kiel "g" en "gem", kaj r kiel "sh" en "ship". Franca lernolibro instruas ke c estas elparolata kiel "ts" en "tsar", ĉ kiel "tch" en "tcheque", ĝ kiel "dj" en "adjutant", / kiel "j" franca, f kiel "ch" en "chat". Kaj tiele ĉe aliaj lingvoj, en la mondo. Sed eble la ĉefa pravigo de la uzado de la supersignoj estas .. . ke la super - signoj estas tre utila rimedo por kom- bini la "grafismon" kun la "fonetis- mo". Alivorte, radiko kiu sen super- signo estas facile rekonebla jam por multaj milionoj da homoj pro sia skriba simileco al siaj diversaj naciaj formoj fariĝas kun supersigno, rekone- bla por ankoraŭ pluaj milionoj, dank' al la sona simileco, kiun tiu supersigno al ĝi aldonas. Ekzemple, per la radiko del oni atingus per la grafismo (aŭ litersimileco) 125,000,000 da personoj, car la Francoj, la Hispanoj kaj la Italoj donas al tiu ĉi vorto la saman ortografion, se' ili ne donas al ĝi la saman elparolon. Sed anstataŭ c mem ĉ kaj ne perdante la 125,000,000 ho- mojn akiritajn per la grafismo, vi atingas pli plene 35,000,000 per la fonetismo aŭ sonsimileco. Dank' al tiu ĉ ja nun ne estas plu, inter la el- parolo de cielo itala kaj de ĉielo Es- peranta, io alia ol diferenceto tre malgranda. Alia bona ekzemplo estas la radiko garden. Se por tiu ideo oni prenus la radikon garden, oni per ĝi atingus jam la 125,000,000 personojn, kiuj uzas la anglan lingvon. Sed car de la angla vorto garden diferencas la germana vorto garten nur per la litero t, oni praktike atingas ankaŭ la ho- mojn, kiuj uzas la lingvon gerrnanan, entute do nun 215,000,000 da indivi- duoj. Sed se al la g en garden, ni nun almetas supersignon kaj sksibas gar- den, ni tuj, konservante samtempe la skriban similecon de la vorto por la angloj kaj germanoj, faciligas la vorton por la francoj, car fonetike garden kaj jardin estas tre similaj, t.e. 55 milion- ojn da homoj. Sed tio ankorau ne estas ĉio. La Italoj ja skribas giardino, sed ili elparolas iĝardino, tiamaniere ke la Esperanta vorto ĝarderio estas tre si- mila, laŭsone, al la itala. Ankaŭ argumento por la supet- signitaj literoj estas, ke ili estas tre belaj por la vido. Oni ne devas males- timi tion, kion france oni nomas 39 "l'effet graphique". La ofte ripetitaj "ch" kaj "sh" estas tre malbelaj. Hi estus tolereblaj nur ĉe vortoj, en kiuj ni kutimas vidi ilin en nia nacia lingvo. Ekzemple, por angloj, en "ship, chain", k.t.p. Sed la anstataŭigo de tiuj kombinajoj en Esperantaj vortoj, kie ili ambaŭ ofte devus aperi du- aŭ trifoje en unu vorto, estus tre mala- grabla por la okulo. Ni ne povas dubi, ke tio estas precize la kaŭzo kiel iu maiamiko de nia kara lingvo klopodas por forigi tiujn supersignitajn literojn, car li scias, ke se oni forigus ilin, necese estus (por forigi tiun malbe- lecon) tute revoluciigi la vortaron, eĉ efektive elpensi novan lingvon, kaj tio estas precize lia celo. Nun kio estas la sola efektive prak- tika argumento kontraŭ la praktika kaj prudenta metodo de nia Majstro? Nur tio d: ke la plimulto da presistoj ankorau ne havas tiujn literojn, kaj ke la kompostistoj tute malplaĉas su- petmeti akcentojn super siaj nunaj presliteroj. Sed ĉu estas prudenta— ne, ĉu ne estas infana—-por tia ne- daŭra malfacileco, voli forigi econ tiel gravan, tiel necesan? Ke jam en tre multaj lokoj multaj presistoj havas tiujn literojn, pruvas la grandega li- teraturo Esperanta, ĉu gazeta, ĉu libra. Plue se nia kara lingvo daŭrigos pro- gresadi—kio estas certega—ĉiuj pre- sistoj volas kaj devas posedi tiujn kvin supersignitajn literojn, tiel, kiel ili jam posedas la multe pli multajn su- persignitajn literojn, francajn, ger- manajn, hispanajn, k.t.p. —El "The British Esperantist" LA ESPERANTO-STUDANTO Esperanto is always pronounced just as it is written. The vowel sound's a, e, i, o, u, may be indicated by the vowel sounds heard after "b" in the English words; hat, beat, biet, bote, boot. Esperanto "e" and "o" have no exact equivalent in English: "e" is similar to the "a" in "chaos", and the "o" to "o" in "obey", both pronounced rapidly. Be careful not to drawl these sounds out as we do in English. En la Butiko En la butiko estas multaj objektoj: libroj, cigaroj, cigaredoj, horloĝoj, ĉo- kolado. La eleganta sinjoro staras en la butiko kaj rigardas la objektojn. Alia sinjoro, la ve»disto, diras al li: "Bonan tagon, Sinjoro! Kion vi de- ziras?" La eleganta sinjoro montras al la horloĝoj: "Mi deziras aĉeti no- van horloĝon. Kiom kostas la mal- granda ora horloĝo?" "Ho, la ora horloĝo estas ja la plej bona — kaj ĝi kostas nur kvin dola- rojn!" respondas la vendisto. "Kvin dolarojn! Ĝi estas sufiĉe mul- tekosta . . . sed mi bezonas novan horlogon. Tre bone, mi aĉetos ĝin." La sinjoro donas la monon al la ven- disto, li pagas lin, kaj do la vendisto vendas la horloĝon al la eleganta sin- joro. In the Store In the store are many objects: books, cigars, cigarettes, clocks, choc- olate. The elegant gentleman stands in the store and looks at the various objects. Another gentleman, the sales- man says to him: "Good Day, Sir! What would you like?" The elegant gentleman points to the clocks: "I wish to buy a new clock. How much does the small gold clock cost?" "Oh, the gold clock is indeed the best — and it costs only five dollars!" answers the salesman. "Five dollars! It is quite expensive . . . but I need a new clock. Very well, I will buy it." The gentleman gives the money to the salesman, he pays him, and so the salesman sells the clock to the elegant gentleman. 40 LA RENKONTO Franca humorajo de Alphonse Allais Alphonse Allais, franca literatu- risto, 1854-1905, verkinto de multe ŝatitaj humorajoj. Georges Auriol, franca literatu- risto kaj desegnisto (1863) ver- kis humorajojn kaj distingiĝis en ornama arto. Aiitaŭ kelkaj jaroj, mia amiko Georges Auriol kaj mi, troviĝis sur la teraso de la Kafejo d'Har- court. Ni sidiĝis ĉe tablo najbara de alia, kie in sinjoro trinkis gla- son da biero. Car estis varme, tiu ĉi sinjoro deprenis la ĉapelon kaj metis ĝin sur seĝo. Je la fundo de la ĉape- lo, mia amiko Georges Aurio] povis ekvidi la nomon kaj adre- son de la ĉapelisto: P. Savigny, Rue du Marche, Treville-sur- Meuse. Kun seriozeco kiun li rezervas ekskluzive por tiaspecaj entre- prenoj, Auriol fikse rigardis nian najbaron, poste diris tre gentile: "Pardonu, Sinjoro, ĉu vi ne venas el Treville-sur-Meuse?" "Certe?" respondis la sinjoro, serĉante rememori pri Auriol, "Ha!" diris tiu ĉi, "mi estis certa ne erari. Mi iras ofte en Treville. Mi eĉ havas tie bonan amikon, kiun vi eble konas, iun Savigny, ĉapelisto, en la Rue du Marche." "Cu mi konas Savigny! .... Sed mi bonege konas lin! Vidu, estas li kiu vendis al mi tiun ĉi ĉapelon." ''Ha, vere?" Cu mi konas Savigny! . . . . Ni konas unu la alian de kiam ni estis knaboj, ni iris en la saman lernejon, mi vokas lin Paulo, li vokas min Ernesto." Kaj Auriol ekparolis senfine kun la alia pri Treville-sur-Meu- se, loko kies nomon mia amiko Georges Auriol, eĉ ne konis an- taŭ kvin minutoj. Sed mi, jaluza pri la sukceso de mia kamarado, decidis pli- grandigi lian malgrandan ŝercon kaj lin paligi pro envio. Rapida rigardo en la fundon de la fama ĉapelo rivelis al mi la ĉefliterojn de la nomo del' posedinto. Du minutoj pasigitaj apud la Bottin- Adresaro de la kafejo sufiĉis por konigi al mi la kompletan adre- son de Sinjoro E. D. H. Komercistoj: Duval-Housset. (Ernest) . . . . k. t. p. Kun kvieta sinteno mi venis residiĝi kaj mia vice fikse rigar- dante la sinjoron el Treville mi diris: "Senkulpigu, se mi eraras, Sinjoro, sed ĉu vi ne estas Sinjo- ro Duval-Housset. komercisto?" "Tre vere, Sinjoro, mi estas Ernest Duval-Housset, via servan- to. Certe Sinjoro Duval-Housset estis mirigita esti rekonata de du individuoj kiujn li neniam ren- kontis, sed estis ĉefe la mirego 41 de Auriol kiu estis preskaŭ fre- neza. Per kiu sorĉo mi do povis diveni la nomon kaj profesion de tiu ĉi komercisto de alkoholaĵoj? Mi aldonis: "Cu estas aukoraŭ la patro Roux, kiu estas urbestro de Treville?" (Mi rapide estis leginta en la adresaro tiun ĉi no- mon: Urbestro: D-ro Roux, pa- tro). "Ve, oni enterigis la karan homon antaŭ tri monatoj." "Nu, nu, nu! Estis vere tie bona homo kaj plie, bonega kura- cisto. Kiam mi grave malsaniĝis en Treville, li kuracis min en malpli ol dekkvin tagoj." "Oni ne rapide anstataŭas tian viron !" Auriol tamen fine divenis mian ruzajon, li ankaŭ foriris, baldaŭ revenis kaj nia interparolado daiuigis pri Treville kaj ĝiaj lo- ĝantoj. Duval-Housset ne plu kredis siajn orelojn. "Mil tondroj!" li ekkriis. "Vi konas la loĝantojn de Treville pli bone ol mi, kiu tie naskiĝis kaj kiu tie loĝas de 45 laroj I" Kaj ni daurigis: "Robert, la traneilfaristo, kiel li fartas? Kaj Durandeau, ĉu li estas ankorau bestkuracisto? Kaj Vidvino Le- debel? Cu estas ankorau ŝi, kiu mastrumas la Hotelon de la Po- Ŝto?" Fine, la du folioj de la adresa- ro pri Treville estis uzitaj (Au- riol, moderna vandalo, estis ak- irinta ilin per lerta eltranĉo kaj malavare donis unu al mi). Duval-Housset, feliĉege pagis al ni glasojn da biero —, ho, tre rapide trinkitaj! Car estis varme (ĉu mi diris tion supre?) kaj nenio soifigas pli ol paroli pri urbo kiun oni neniam vidis. La festeto finiĝis per bonega vespermanĝo kiun Duval-Housset oferis al ni. Oni trinkis je la sano de ĉiuj samurbanoj de nia nova amiko kaj vespere ĉirkaŭ mez- nokto, se iu estus pretendinta al Auriol kaj mi, ke ni ne estis ami- koj kun la tuta loĝantaro de Tre- ville-sur-Meuse, tiu persono estus havinta tre malbonan akcepton. — Trad. R. R. FONETIK ETHIX How rich the English language is With three and forty sounds or more; But six and twenty letters must The task perform to spell them o'er! Phonetic rules are ne'er observed; The only letter in the list That varies not is v, and yet From 'of one finds the v is missed. Four hundred different ways are used A half a million words to spell, So buckle down and study long Of course you'll learn them all real well. Fonetik ingliŝ ŝoz ju haŭ Eksidin kŭir aŭr lengŭeĝ luks; Tu mend ic form iz hoplis naŭ, Lee studi Esperanto buks. Jes, studu Esperanton nun Ĉar literumi povos vi Post unuhora bela task', Prononci ankaŭ kiel ni. —-Charles H. Briggs, (Mch has bn wrttn abt rfrmd spllng. F a systm f abbrvtns wr adptd, 40 pet f spc cld b savd. Th Edtr.) 42 ESPERANTA KRONIKO Chong Yeong Lee, em inert fa Korea Esperantisto: En la Nov-Dec nu- mero de "AE", 1957, ni presis en paĝo 136 pri "Leutenanto Esperanto", kiel la kun-oficiroj en la Sud-Korea Armeo nomis Chong Yeong Lee pro lia entuziasmo kaj kapablo pri Esperanto. Post la milito, li troviĝis en Chung-gu Universitato en Taegu, kiel Help-Profesoro kun Prof, fiengwi Hong, alia, bonkonata Esperantisto, kie li instruis en la Departemento de Komerco. Interese estas, ke la Prezidanto de Chung-gu Universitato, Hae Chung Choi,, estas ankaŭ Esperantisto, kaj Prezidanto de la Korea Es- peranto-Institute Chong Yeong Lee estas Generala Sekretario de la K. E.I. Li estas sendita por studado en Universitato Nov-Jorko, urbo Nov- Jorko, kaj survoje li restis iom da tempo en Havajo, kie li parolis al ge- studantoj pri Esperanto en la plej granda altlernejo en Havajo, la Kame- hameha Lernejo. Proksimume 300 gestudantoj aŭdis lin, ĉiufoje dum tri paroladoj je la 16-a de februaro, 24-a de februaro, kaj 1-a de marto. La lernejo nun planas regulan Esperanto-kurson. "Leutenanto Esperanto" tre honoris nin, Ges-rojn Connor, per deturniĝo al Portland survoje al Nov-Jorko de San Francisko, por esti nia kara hejmgasto je la 4-a kaj kaj 5-a de junio. Li estas tre afabla samideano kaj bonega reprezentanto de la Sud-Korea Esperanto-movado. Sciencisto Elliot Q. Adams, Maple Heights, Ohio, honor-membro dum pli ol 20 jaroj, prezentis paroladon en aprilo ĉe la kunveno de la Societo Optika de Ameriko en Dallas, Texas, pri "La Rolo de la Y-Kromosomo en Kolor-Blindeco". Survoje al Dallas, li vizitis parencon en St. Louis. Esperantisto Rekordo de rVm. P. Vathis, Usona Konsulejo, Meksiko: Notinde estas, ke je la 19-a de aprilo, 1965, samideano Vathis markis sian 30-an jaron de Esperantista vivo. Li lernis Esperanton kiam li ha- vis nur 15 jarojn, en Mauch Chunk, Pa., kaj tuj aliĝis al EANA. Dum ĉiuj 30 jaroj, seninterrompe, li pagis la kotizojn — ofte kun aldonaj kon- tribuajoj kaj kiel Patrono. Ankaŭ li ciam membrigis siajn familianojn. Ja mirinda rekordo, kaj ni kore salutas lin je la 30-jara datreveno. Samideano Herman H. Brinkman, Westerville, Ohio — Post ni skribis pri la Esperantista rekordo supre, ni rimarkis, ke sufiee multaj membroj de EANA Esperantistiĝis tre frue. Ekzemple, samideano Brinkman skri- bas: "Mi estas leginta Esperanto-gazetojn dum multaj jaroj. Mi komencis legi ilin kiam Arthur Baker estis redaktoro de Amerika Esperantislo."Tio povas esti dum preskaŭ 60 jaroj! Ni petas, ke S-ro Brinkman kaj ciuj pi- oniroj en EANA sendu iliajn rekordojn kaj spertojn por "AE". S-ino F.H. Schwarz vizitis Aŭstrujon kaj pasigis dek monatojn en tiu bela lando. Dum ŝi estis en Vieno, ŝi vizitis la grandan bibliotekon de la Internacia Esperanto-Muzeo kaj intervjuis la fondinto-direktoron, Kor- tega Konsilisto Hugo Steiner. Samideano Thomas H. Goodman, instruisto de lingvoj en Baltimore, Md.,pri kiu ni presis en Jan-Mar "AE", jam efektivigi's sian deziron star- igi Esperanto-grupon de studantoj en sia lernejo. Hi utiligas la librojn "Esperanto; The World Interlanguage" kaj "Say It in Esperanto". Hi kun- venas ĉiumarde post la klasoj. Ni ricevis belan bildon kaj priskribon pri la grupo, kaj esperas presi ilin en posta eldono de "AE". 43 D-ro Melvin J. Frost, longtempa kaj altestimata samideano en EANA havas novan postenon en la Dept. of Geography, Arizona State -Univer- sity, Tempe, Ariz. Li ŝatus konatigi kun Esperantistoj en Arizono. Rev. M. Whipple Bishop, pastro de la Unity Church of Leisure World, revenis post bela vojaĵo al la Mediterano kaj Proksima Oriento, al sia ofico en Kalifornio, sed al nova strat-adreso jene: 13540 El Dorado Dr. 48,D, Seal Beach, Calif. 90740. "Bonvenon hejme." D-ro Daniel Howard, Windsor, Conn., devas Cesi pri Esperanto je la ago de cent jaroj! lama administranto en la Konsilantaro de Edukado, li fariĝis emerito, sed ne pri Esperanto. Sendube li estas la plej aĝa mem- bro de EANA. Frances Kleinman skribis por li, Car li nun estas iom blin- da kaj surda. Ŝi diris: "Li estas glora kaj mirinde bona centjarulo, kaj Ciam tre interesiĝis pri Esperanto." Ni ame salutas lin. La Sociefo de Intelektaj Amikoj estas nova organizo en altlernejo, kiu havas Brady W. fAoore 111, Mars, Pa., kiel prezidanto. (Vidu anoncon en Dez. Kor.) Estas jam 15 membroj, kaj ili publikigas bultenon 3-pagan per mimeo aŭ skribmaŝino. Artikoloj ĝis nun pri botaniko, metafiziko, historio, ktp. Oni planas publikigi Cion en Esperanto kiam tio ebliĝos. John & Erma Hutchens, Canton, Ohio, multe helpas al Esperanto. Ili ambaŭ membriĝis dum multaj jaroj, kaj 'Johano' estas PATRONO sen- interrompe depost 1958. John, kiu instruas en la lernejojde Konteo Stark, jam delonge propagandas per pamfletoj pri Esperanto inter studantoj. Li -instruis dum 59 jaroj kaj ankoraŭ servas kiel anstataŭanto en lernejoj, kie li Ciam estas tre bonvena. Foje li ricevis 7 alvokojn, sed kompren- eble povis akcepti nur unu. Tio ja multe atestas pri li. Mrs. Sally Maurer, Head of Foreign Languages in Lincoln Jr. High School, Illinois, nun utiligas la libron de Montagu Butler, "Esperanto for Beginners", kiel oficialan lernolibron por mallonga kurso en Esperanto. Tridek kvin studantoj, kiuj jam studis iom da latina kaj franca lingvoj, nun certe facile-kaj ĝoje lernos Esperanton. Ni rekomendas la libron de Butler kiel tre taŭgan mallongan kurson. Mrs. Robert McMasrer estas ne nur kompetenta pri la progresigo de Esperanto en sia propra Kalifornio, sed sendas propagandilojn tra Usono. Si jam altkvalite mimeografis du bonajn foliojn kaj ilin dissendis, nome "Let Us Communicate" kaj "Excerpts from Encyclopedias". Hi funebras: Hans B. Julow, South Hadley, Mass., 78-j., mortis la 2-an de aprilo pro apopleksio. Li estis membro ekde la plej fruaj tagoj de EANA, kaj amata de la tutlanda Esperantistaro. Ni perdis tre fidelan samideanon. — Konrad Kail, Spencer, la., mortis en februaro aŭ marto. Li estis Esperantisto en la plej fruaj tagoj dum li estis studentoen mez- Eŭropo. "Kon" estris la EANA-Kongreson en Spencer en 1951. — Markian A. Stanko, Los Angeles, Calif. Ni ne havas detalojn. Li estis Dumviva Membro de EANA, kaj bone scipovis Esperanton, eble de antaŭa loĝado en Eŭropo. — Miss May D. \>an Sloun, San Francisco, Calif. Sia gazeto revenis en januaro, markka "deceased". Si estis pioniro de Esperanto, kaj Ciam plej fidela membro, kiel frazo en letero dum 1956 atestas: "/ cheer for OUR side." Ŝi kontraŭstaris la skismon en la usona movado. 44 KRONIKO PRI KEBEKO KAJ KANADO Esperanto Aktiveco en la Bela Lando Kebeko: Vidu pagon 37 pri granda nombro de sukcesintoj pri Esperanto-diplomoj por EANA-membroj en Kebeko. Kromnotojtie pri Fr, Henri Bolduc, Vincent Beaupre, Jacques Gaucher, Lucien Coallier, Frank J. fie Kinder, k.a., ni aldonas, pro manko de spaco, nur kelkajn pliajnnotojn pri aliaj. Emile Froment (St. Leonard) legas 6 lingvojn, havas librojn kaj gazetojn en 144 lingvoj el 68 landoj; Rev. Leo Gregoire, v. Pei (Trois-Rivieres) el Roberval al nova posteno; Brian D. Kaneen (Burnaby, B.C.) el urbo Kebeko al posteno pri modernaj lingvoj en Universitato "Fraser". J. A. Freddy Masson (Montmagny) en la "Club du Ruban Sonoro". Kebeka Esperanto-Klubo gastigos Kanadan Kongreson: Dum la 2a, 3a kaj 4a de julio okazos Kanada Kongreso en la urbo Kebeko sub la aŭspi- cioj de la Kebeka Klubo. Tri tagoj de gojo kaj samideaneco. Dum gi spe- gulas la tut-Kanadan Esperantistaron, oni deziras kaj bonvenigos sami- deanojn de ie ajn. Bonege estos se multaj usonaj Esperantistoj ĉeestos. Ni rekomendas, ke kiel eble plej multaj partoprenos el Usono. Cu tut- Kebeka, tut-Kanada, aŭ tut-Amerika Kongreso, ni povas certigi pri la bon- koreco kaj gastameco de la Kebekanoj, pro nia EANA Kongreso tie je 4-7 julio, 1958, subgvidado de Jacques Gaucher kaj la tiama Kebeka Es- peranto-Klubo. Senprokraste petu la detalojn kaj registru vin ce F-ino Marcelle Aube, 139 Cremazie West, Quebec 6, P.Q., Canada. Prezidanto Henri Brunelle kaj la klubanoj kore invitas vin. Kanadaj Membroj de EANA ekster Kebeko: Dum ni fieras pri niaj mem- broj en Kebeko, ni ankaŭ fieras — kiel tut-Amerika Esperanto-Asocio - pri membroj en anglolingva Kanado. Antaŭ ol presi pri nur kelkaj ekzem- ploj de elstaraj membroj en Kanado, iom da statistiko eble interesos vin. Dum kelkaj pasintaj jaroj gis nun ni kalkulas 483 membrojn en tut-Ka- nado. En Kebeko 174, Ontario 146, Brita Kolumbio 49, kaj malpli en aliaj provincoj. Do, Kebeko elstaras en la kelkjara statistiko. Kompreneble ne Ĉiuj en la statistiko restis kiel membroj, sed jen ekzemploj de elstaraj nuntempaj kanadaj membroj ekster Kebeko: (Brita Kolumbio) Yitkon Ho, cina samideano sur Honor-Registro de EANA 15 jarojn. G.W. MacKenzie, veterano kiu havas 92 jarojn, iama Reprezentanto de EANA por Kanado. (Manitobo) S-ino Albert Berney, Honoro 15 jarojn kiel PATRONO. (Nord- Okcidenta Teritorio) R.J. Aubrey, dejorado en Inuvik. (Nova Skotio) H. J. Lewis, jarojn da subteno rilate al libroj, ktp. (Novlando) Dr. Leon Koen, M.D., dejoras en hospitalo tie. (Ontario) Vern Bruder, Honoro 20 jarojn, 10 jarojn kiel PATRONO. Richard L. Qenison,, Honoro 15 jarojn, lljarojn kiel PATRONO, Edward Jackman, Honoro 15 jarojn, deforis iom da tempo en Ghana, Afriko. Jaan Kubar, Honoro 15 jarojn, Esperantisto jam 25 jarojn antaŭ membriĝo en EANA. Yustyn Kuzma, Honoro 15 jarojn kiel altestimata Veterano. Paul Larose, jam 9 jarojn, pasigis la vintron en Nice, Francujo. Andre G. O'Reilly, elstara kolego en EANA, Honoro 20 jarojn, ĉiam kiel PATRONO kun kontribuaĵoj. Li foje deĵoris por Kanado en Pakistano. (Alberto, Nova Brunsviko, Saskaĉevano) Kelkaj membroj en tiuj provincoj ankaŭ. Manko de spaco permesas nur la ekzem- plojn supre. Al ĉiuj en Kebeko kaj kanado ni kore salutas kiel Nord- Amerikaj samideanoj. Sendu pli da novafoj por presi poste en "AE". 45 DEZ1RAS KORESPONDI Anoneoj: Membroj senpage unufoje. Aliaj 4