me North American Esperanto Review Dr. L. L. Zamenhof — Creator of Esperanto NORDAMERIKA ESPERANTO-REVUO Novembro-Decembro • 1957 • 1 ■ ■■■■. I Nl PETAS KE ONI ATENTU LA ADRESON DE LA REVUO La adreso citita en la Jarlibro de UEA, 1957, estas malnova adreso. La nuna adreso de la Revuo estas: North American Esperanto Review 2116 North 35th St., Seattle 3, Wash., Usono. La redaktoro estas: F. R. Carlson, sama adreso. The North American Esperanto Review Published bi-monthly by the Esperanto League for North America, Inc., as its official organ. Subscription free to members. Subscription for non-members: $1.75 per year. Other rates: Bulk orders of 15 or 30 copies of any issue may be order- ed, in advance, by members, for 60c and $1.00 respectively; gift subscriptions for schools, li- braries, eminent persons, etc., and for Esperantists living in countries outside of North America, may be purchased by members for 30c per year. (The Review reserves the right to refuse gift subscrip- tions for persons who should pay the higher rate.) The Esperanto League for North America, Inc., is a non-profit organization to encourage the use of the International Language, Esperanto. Secretary: Conrad Fisher, RFD1, Meadville, Pa.; Treasurer/Ed ward W.Pharo, Jr., 220 County Line Rd., Somerton 16, Pennsylvania. Membership Dues: Regular Members, $3.; Sup- porting Member, $5.; Patron, $10; Life Member, $50; Man and wife, each having privileges of Regular Member, but receiving only one copy of publications, etc., $4.00. Make all checks and money orders payable to "Esperanto League for North America, Inc." The North American Esperanto Review (Nordamerika Esperanto-Revuo) Vol. 5, No. 6. Nov.-Dec, 1957. The Review not only permits, but in- vites, reprinting of material from its pages, except where special notice, such as notice of copyright, appears. La Rcvuo ne nur permesas, sed invitas, represon, escepte Me aperas speciala noto linviga pri kopiado. CONTENTS (English) Dr. L. L. Zamenhof........... Page 1 Thus Spake Zamenhof ............ 2 How Did Our Language Get Its Name? 3 Why Speak Esperanto?............ 5 Local Addresses ................. 15 Complete Grammar and Pronunciation of Esperanto......Inside Back Cover ENHAVO (Esperanta) Estas Mi Esperantisto (Baghy) Paĝo 4 Rememoroj pri Thomas A. Edison . . 6 Esperanto en Norda Ameriko ...... 7 Historio ........................ 8 Bonvolu Skribi .............. 10, 13 Trans la Lingvajn Barilojn......... 11 Postenuloj de ELNA.............. 12 Nova Enigmo ................... 12 Lokaj Adresoj .................... 15 Por Rimistoj ... ..............16 NOTO: Korespondpetoj, kiuj aperas sub "Bonvolu Skribi", estas senpagaj. Por aliaj anoncoj aŭ reklamoj: ĝis sep linioj de unu kolono, $1; pli ol sep linioj ĝis M-Paĝ°> $5; J/2-paĝo, $10; unu paĝo, $20. El landoj, el kiuj oni ne povas sendi monon, oni sendu la valoron per neuzitaj poŝtmarkoj, aŭ similaj valoraĵoj, al: Conrad Fisher, Route 1, Meadville, Pennsylvania, Usono. v: V wtwJte » Jta? m Vfie NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Vol. 5 Nov.-Dec, 1957 No. 6 Dr. L. L. Zamenhof, 1859-1917 Creator of Esperajnto Social Philosopher Linguist Artist Poet (EFORE THE PRESENTATION OF ESPERANTO, many linguists and social philosophers had striven to solve the problem of language barriers dividing the peoples of the world. Success in these efforts, however, remained a will-o'-the-wisp until Dr. Zamenhof added to the knowledge of the linguist and the understanding of the social philosopher the sure touch of the artist and the vision of the poet. For language must be a living thing, capable of growth and adaptation, closely linked to the lives of its users. With the presentation of Esperanto, the international language was taken out of the cloisters of the learned and became an active instrument and living experience of millions of people. Simple, it is used for the simple correspondence of the unschooled; flexible, it is used for great works of literature, for expression of the most delicate nuances of thought. Travelers use it to become acquainted with the people of the lands they visit; business firms use it to extend their markets abroad; propagandists use it to spread their ideas; technicians use it to exchange information in their fields; students of literature to present the best of their native literature to readers in other countries; people of all walks of life to estabhsh understanding and friendship with Esperantists throughout the world. Every issue of the Review is dedicated to Dr. Zamenhof's masterwork, Esperanto. This issue, to be published on the anniversary of his birth, December 15th, is dedicated to the Maestro himself. THE NORTH AMERICAN [ESPERANTO REVIEW 1 ■ ..... ' mm ......." - : mm Thus Spake Zamenhof "Antaŭ ĉio (kaj tio ĉi estas la plej grava) ni devas labori diligente kaj ne malvarm- iĝante por la afero kaj tute ne zorgante tion, kion diras aŭ faras aliaj. Estas mul- taj, kiuj, komprenante bone la utilecon de 1' afero, alfalis al ĝi en la komenco tre varmege, certe kredante, ke post kelkaj monatoj la tuta mondo jam estos plena de la lingvo internacia; sed kiam, post kelka tempo ili vidis, ke la mondo estas ankoraŭ tfankvila, kela plej granda parto de 1'mondo eĉ ankoraŭ ne scias pri la afero, kelagazetoj ne alportas ĉiutage sensaciajn novaĵojn pri la irado de 1' afero, —ili tute malvarmiĝis por la afero. De la efemera laboro de tiaj amikoj la afero ne sole ne- nion gajnas, sed kontraŭe, ĝi nur perdas. Sed efektivaj amikoj de 1' afero ne rigardas, Ĝu la afero jam faris multon da bruo kaj ĉu ĝi estas jam sufiĉe "en modo"; profun- de kredante, ke la afero estas utila kaj havas estontecon, ili laboras senbrue, sed diligente kaj konstaute, ĉiu en sia urbo, en sia lando kaj laŭ siaj f ortoj, — kaj danke la laboron de tiuj 6i amikoj mi esperas, ke la afero baldaŭ kaj sen bruo vastiĝos en la tuta mondo." El la Antaŭparolo al la Dua Libro, 1888. • "Fari ion por nia afero povas ĉiu, se li ee loĝas en la plej dezerta vilaĝo. Se vi faros al vi regulon dissendadi ciumonate certan nombron da vortaretoj (kun antaii- parolo) al diversaj personoj, tiam vi al- portos al nia afero multe pli grandan utilon ol multaj el niaj amikoj, kiuj loĝas en grandaj urboj." —LaEsperantisto, 1889. "Above all (and this is the most impor- tant tiling) we must work diligently and without losing enthusiasm for our cause and not caring at all what others say or do. There are many who, understanding well the usefulness of the cause, fell to it at first with ardor, believing for certain that in a few months the whole world would be filled with the international language, but when they had seen, after some time, that the world was still indif- ferent, that the greatest part of the world still did not even know about our cause, that the press was not carrying daily sen- sational news of the advance of our cause — they lost enthusiasm for the cause. Our cause not only gains nothing from such short-lived work of such friends, but on the contrary it only loses. But real friends of the cause do not look to see whether it has made a lot of noise and whether it is "in style"; deeply believing that the cause is a useful one and has a future, they work quietly but diligently and steadily, each in his own town, in his own country, and according to his own ability — and thanks to the work of these friends I hope that the cause will soon spread quietly through- out the world." — From the Introduction to the Second Book on Esperanto, in 1888. • "Everyone can do something for our cause, even if he lives in the most isolated village. If you make yourself a rule to send out a certain number of vocabularies (with introduction) to various persons every month, then you will bring to our cause much more usefulness than many of our friends who live in great cities." You, too, can follow Zamenhof's advice. Send leaflets to important people in your locality. Drop a leaflet (no writing) in an unsealed envelope. Use 20 stamp. 100 such envelopes per month will tell 1200 persons about Esperanto in a year. Conrad Fisher THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW ........ . . iH BBIll m ■ 5:........ I I I • How Did Our Language Get Its Name? The first textbook was published with this on its cover: Dro ESPERANTO INTERNACIA LINGVO ANTAŬPAROLO kaj PLENA LERNOLIBRO por Rus,o,j etc. So the new language was then called the international language of Dr. Esperanto, or Dr. Esperanto's international language, or simply Esperanto's language. Later it was called the Esperanto language, as you would say the Zamenhof language. Dr. Zamenhof wrote this in Iris La Es- perantisto, #33: "Publishing the first textbook of our language, I took for me the pen name 'Esperanto'; the language itself had no name of its own and was called ' la lingvo internacia proponita de Esperanto'. For convenience, they began to use the ex- pression ' Esperanto's language' (die Es- peranto-Sprache); other expressions that some tried to use (for example: the inter- national language, the international) were seen to be inconvenient and did not take root, because thoy were not easy to say, and not easily remembered by the public, and represented nothing definite (because 'international language' could equally well mean Volapuk or other proposed projects). "It was soon seen that only the word 'Esperanto' (alone or with other words) clearly differentiated our language from others, and many friends began to use in their letters or articles the single word 'Esperanto'; for example, 'la afero Esper- anto', 'skribi en Esperanto', etc. "Seeing that my original pen name had gone over to the cause itself, and that it was very handy, I soon stopped using my pen name and it remained merely as the name of the cause itself . . ." Estas necese, ke ni ĉiam ripetadu unu nomon al la oreloj de la publiko, por ke ĝi kutimu ai la nomo kaj respektu la kon- stantecon de la afero. • It is necessary that we always repeat one name to the ears of the public, so that it will be used to the name and respect the permanency of our cause. C. Fisher ♦----------. DO YOU KNOW---------- 61 children from seven countries came to the Fourth Children's Esperanto Con- gress as a part of the 30th SAT Congress in Rotterdam. Dr.W. Drees, Netherland's prime min- ister, addressed the Congress in Esperanto. The Esperanto book Atakoj Koniraŭ Ĝardenplantoj has had its fourth edition in the Danish translation in two years. Representatives from 16 countries at- tended the 27th international congress of blind Esperantists at Lyons, France. A five-page article on Esperanto has ap- peared in Volume VII of the Italian "Stu- dents' Encyclopedia". Volume 11 of the Serbo-Croatian En- cyclopedia contains several articles on Esperanto and prominent Esperantists. THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Estas Mi Esperantisto de Julio Baghy Verda stelo sur la brusto iom palas pro la rusto. Mi ne estas purigisto: estas mi esperantisto. Polvkovrita sur bretaro putras mia SAT-vortaro. Tedas min la vorto-listo; estas mi esperantisto. Mi parolas kun rapido: "Bonan tagon! Gis revido!" Ĝi sufiĉas por ekzisto; estas mi esperantisto. Por la venko mi esperas, sed nenion mi oferas. Mi ne estas ja bankisto; estas mi esperantisto. Flugas per facila vento el la buŝo Nova Sento, ĝi sufiĉas por sofisto; estas mi esperantisto. Kuŝas ie sub tegmento "Netuŝebla Fundamento" Tuŝu ĝin nur la Mefisto: estas mi esperantisto. Gramatikon mi ne konas kaj gazeton ne abonas . . . Librojn legu la verkisto; estas mi esperantisto. Pionirojn mi kritikas, la gvidantojn dome pikas kaj konspiras kun persisto; estas mi esperantisto. Se baraktas en la krizo la movado, organizo, helpas mi nur per rezisto; estas mi esperantisto. Post la mort' ĉe tombo mia staros "rondo familia", nekrologos ĵurnalisto: estis li esperantisto. el Argentina Esperantisto NOVAJ INFORMFOLIOJ ELNA eldonos (komence je 26 decembro) ses-paĝan informfolion pri Esperanto kaj laLigo. Mendu ĉe: Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Oregon. Prezo: $10 por 500. Mendu grandkvante. Dissendu al gvid- personoj en via regiono:politikistoj, gvid- antoj de kluboj, laborsindikatoj, religiaj grupoj, ktp. TUTKORAN DANKON! Donacis por ekloni informfoliojn: Familio Jungton $50 Anonimulo $40 FILATELISTOJ, HELPU ! S-ano Donald Stephens, 2313 Woodland Lane, Arden, Delaware, entreprenas por ELNA provon pri registara eldono de ju- bilea Zamenhofa poŝtmarko en 1959 fare de la usona registaro. Ni petas ke filatelistoj esperantistaj sendu al li prunte ĉiuspecajn poŝtmarkojn esperantajn (ne simplajn glumarkojn, sed verajn pos/markojn) por ke li povu montri "Jen kion faras aliaj landoj!" S-ano Stephens ankaŭ bonvenigos kon- silojn kaj raportojn pri pli fruaj provoj en Usono, por ke li profitu el alies spertoj. Li bonvenigos ĉian spertan kunlaboron. Tem- as ĉifoje eefe pri Zamenhof-poŝtmarko, sed kredeble Esperanto-poŝtmarkoj ankaŭ imponos. THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW ■ i ;' hbh.....mm ■ ■ i ■ ■ ■ ■.......: ■ ■■■■ i Why Speak Esperanto and Not English At Our ELNA Congresses? From Dr. Zamenhof's speech to the Preparatory Conference of the Esperantists of Russia at St. Petersburg, 1910. Translation by Conrad Fisher. 'steemed ladies and gentlemen ! Perhaps you will wonder why I am speaking to you not in Russian, but in Esperanto; perhaps you will say that, since we are now holding a congress of citizens of the same realm and all, or at least nearly all, its participants understand very well the same language, it is much more natural to speak to you in that language. However, there are important reasons why I chose for my talk that language for which we are fighting and for which we are meeting. Our congresses, not only the universal ones, but the national ones, have above all an instructive and educational significance. Esperantists, scattered in different cities and towns, meet in a more or less large mass to hear our language, to check on whether they have correctly mastered the language, whether they understand it well, to compare their own manner of speech with the accent of more experienced espe- rantists. When they later return home, they not only speak more purely them- selves, but they bring back a model of good speech to those who stayed home. Thus, the congresses regulate the usage of the language, and thanks to our congress- es Esperanto is now spoken uniformly not only in the distant corners of every sepa- rate country, but in the most diverse places of the globe. Already when we hear a good and experienced Esperanto orator, we can in no way guess the nation or country to which he belongs. The entire autonomous life of our language, with its own spirit, in no way borrowed or imitat- ing any other, is ever more strengthened in that way, as if esperantists of the world lived together on one small piece of ground. No less important is the educational significance of the Esperanto congresses. Isolated esperantists, who never had the possibility of applying in practice what they've learned, often doubt if they could really become understood when they speak Esperanto. Even within the Esperanto clubs, they are often afraid to speak in Esperanto, they stammer, they prefer to speak in their own national language, and in proportion to the lack of courage in speaking Esperanto there also appears a lack of boldness in promoting it, because the esperantists who speak it haltingly in spite of themselves are not able to free themselves from the fear that perhaps Es- peranto after all is only a more theoretical matter than a practical one. But when the stammerer comes to the congress, he has a chance to hear good and experienced Esperanto orators, when he becomes con- vinced with his own ears and eyes, how beautifully and fluently Esperanto can be spoken, he becomes enthusiastic, he sees that he is working for something living and full of life, he returns home with new courage and energy. Our congresses, not only the universal, but also the local ones, thus educate convinced consequently en- thusiastic fighters for our cause. That's why in all our congresses we must all speak not only about Esperanto, but in Esperanto, not only in the universal, but also in the national and regional ones. Originala Verkaro THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Rememoroj pri Thomas A. Edison Unu el la malnovuloj en la fabrikejo, kiun Edison fidis, estis Sam Moore. Sam estis sperta mekanikisto kiu lernis legi nur post sia 21a jaro. De Sam mi lernis inulte pri la karaktero de Edison. Eble la eco, kiu super ĉiuj aliaj faris Edison sukceso estis la persistemo. Sam diris al mi pri mil eksperimentoj rilate la diafragmon de la fonografa reproduktilo. Sam ankoraŭ havis ĉirkaŭ kvindek diversajn diafrag- mojn. Unu, kiu funkciis bonege, fabriki- ĝis el vizitkarto, kiun Edison kolektis el la pleto en la vestiblo. Li estis tre tentata telefoni la sinjorinon por trovi el kie ŝiaj kartoj elvenis. Unu el la rakontoj de Meadowcroft estas pri la laboristo kiu plendis pri la tuta laboro malŝparita kiam ili provis mil div- ersajn filamentojn por la elektra lampo. La respondo de Edison estis, "Malŝparita? Ne! Ni scias mil metodojn per kiuj oni ne povas fari ĝin." Alia rakonto de Sam estas, ke Edison kverelis kun la inventinto de "Bakelite", la plastika lako kiun li uzis sur la diskoj. La lako komencis reakcii raalbone kaj ne malmoliĝi. Edison mendis iun el ĉiu en kemia katalogo kaj igis du virojn, neniu el kiuj estis kemiisto, miksi unu specimenon post alia en la lakon. Sam diris jene pri si mem. Edison post- enis lin en malgranda konstruaĵo kun kemia ekipaĵo. Ciumatene S-ro Edison donis al li skribitajn ordonojn kaj kolektis la rapor- tojn de la antaŭtago. Sam nenion kompre- nis kion li faradis, kaj li iĝis kolera kaj eĉ freneza pro ĉi tia ŝajne neutila laboro. Fine Sam eksplodis kaj diris al S-ro Edison per tre klara kaj vulgara lingvo kion li povus fari per la ofico. Edison metis sian brakon sur la ŝultron de Sam kaj diris, "Nun, Sam. Ne koleriĝu. Estas ĝuste la kialo ke mi havas vin en tiu tasko. Se mi havus iun el tiuj inteligentaj kolegiaj knaboj por fari ĝin, li nur tirus libron el sub la breto kaj dims, "S-ro Edison, ne fareble!" Mia propra sperto estis kiam mi trovis kaj provis proeedon kiu malpliigus la temponkaj la laboron por fabriki diskojn per 80%. Lia komento pri mia raporto estis, "Estas bonege, Borden. Nun trovu tri aliajn metodojn per kiuj oni povus fari ĝin." Iun matenon, kiam mi envenis la ofice- jon por raporti, S-ro Meadowcroft pied- pinte aliris min, kun fingro sur lipoj. Li flustris, ke Roald Amundsen, la arkta esploristo, parolas kun S-ro Edison kaj ke, se mi farus min ne rimarkebla, mi povus subaiiskulti. La diskuto estis pri vivo norde de la 85a paralelo. Amundsen argu- mentis, ke la glacio estas tiel dika ke neniuj bestoj povus trairi ĝin kaj estas nenia nutraĵo por ursoj. Edison diris, ke la sola kialo ke esploristoj ne vidas vivantaĵon estas, ke ili ne atendas ĝin. Sajnis ridinde ke Edison argumentis kontraŭ ĉi tiu fama esploristo kaj ciuj aliaj, sed dum lia sek- vanta provo atingi la nordan poluson, la aeroplano de Amundsen falis norde de 86° kaj multaj specoj de vivantaĵoj vidiĝis inkluzive anseroj, fokoj, kaj ursoj. Edison estis ordinara viro. Estis ĉiam makulo de tabaka suko ĉe la angulo de lia buŝo kaj li estis preciza pri sia celo al la kraĉujo. Ankaŭ li tre satis nan anekdoton. Unu el miaj plej embarasaj okazoj estis kiam mi diris al li tian rakonton per laŭtega voĉo. Mi kredis ke li havos apople- ksion, li ridis tiel kore. Kiuj estis la ecoj kiuj faris Edison granda? Mi opinias ke la plej grava eco estis la persistemo. Due mi taksas energion. Trie estas lia rimarkinda memorkapablo. Nur kvare mi taksas tiun tuŝon de genio, aktiva imagpovo. La genio de Edison estis absolute 90% ŝvito kaj 10% inspire Howard G. Borden 6 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW feS^fit^»»^ ESPERANTO EN NORDA AMERIKO New York, N. Y. — Je la 5a de oktobro, matene, S-ro Wolff aĉetis lernlibron por ekstŭdi Esperanton. Posttagmeze de la samo tago, li skribis kaj sendis leteron en Esperanto al S-ro Dormont. Li eĉ tradukis sian nomon, subskribis la leteron "Lupo". St. Louis, Mo. — Ce oktobra kunsido de Humanist Student Center oni aŭskultis tri prelegantojn pri "Internacia Lingvo", Rezultiĝis nova Esperanto-kurso por ko- mencantoj. Los Angeles, Cal.— Reelektiĝis: Prezidanto, Joseph R. Scherer; la Vicpre- zidanto, Edward Kalmar; 2a Vicprezidan- to, D-ro Edmund A. Bartsch; 3a Vic- prezidanto, Charles Chomette; Sekretari- ino, F-ino Celia Winnick; Protokolisto, ElwynReed; Help-Protokolistino, S-ino Germaine Chomette; Kasistino, S-ino Blanche Parker. S-ro Brink kaj Ges-roj Helmuth, el San Diego, raportis pri siaj eŭropaj vojaĝoj kaj pri la Universala Kongreso, kiun ili ĉeestis. S-ro Holenstein prezentis sian novedzinon, kiun li alportis el Svislando. Pasadena, Cal.— S-ino Van Haden in- struas entuziasman grupon ĉe la YWCA. San Diego, Cal. — La membraro decidis aranĝi "kromkunvenon" proksimume du semajnojn post la oficiala monata kun- veno. Ges-roj Helmuth kaj S-ro Brink raportis pri siaj vojaĝspertoj. S-ro Enrique Balech, Prezidanto de la Argentina Espe- ranto-Ligo, parolis al la klubo pri siaj spertoj. Li restos en San Diego, studante ce Instituto Scripp's. S-ro Kiyoshi Ikega- wa, Vicdirektoro de Publika Bonstato en Osaka, Japanujo, ĉeestis klubkunvenon kaj ankaŭ vizitis Esperanto-klason en la gimnazio kaj prelegis en Esperanto al la gekursanoj. Johnson City, N. Y. — Kiel parto de la Eduka Programo por Plenaĝuloj ĉe John- son City Gimnazio, S-ino Gerald Sherman nun instruas Esperanto-klason vespere en tiu gimnazio. NOVA ESPERANTO-DOMO Petu informon pri la nova Esperanto- Domo, kie vizitantaj esperantistoj povas pasigi nokton aŭ kelkajn tagojn senpage. Skribu al: Dr. Stephan Chobanof, 1709 Lanier Place, N. W., Washington 9, D.C. Ni petas, ke oni ne venu sen skribi an- taŭe por informiĝi pri datoj kiarn ĉambroj estos haveblaj. -----------♦----------- PUBLIKA INFORMADO Adrian Hughes, komitatestro pri inf orm- ado, anoncas ke S-ino Lee W. Gibson, P. 0. Box 117, Riverdale, Cal., estas nova membro de la informkomitato. • Leteroj al redaktoroj pri Esperanto lastatempe aperis en: Evening Gazette, Worcester, Mass.; Portland Oregonian, (Ore.); Fresno Bee (Cal.); Oakland Tribune (Cal.); Seattle Post-Intelligencer (Wash.); kaj la gazeto Future (Hillsboro, Ore.). En la Seattle Times aperis artikoleto pri la novaj hungaraj Esperanto-poŝtmarkoj, kaj Johnson City Journal prezentis arti- kolon pri Esperanto kaj la nova Esperan- to-klaso de S-ino Sherman. • Ok informpetoj venis al Adrian Hughes rezulte de supre menciita letero en Future. 47 venis pro letero aperinta en Americas (en la angla- kaj hispanlingva eldonoj). • Dum proksimume unu monato, S-ano Carlson disdonis 3000 da siaj anglalingvaj "vizitkartoj" (vidu p. 16). Raportu la progreson en VIA urbo! THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW -........rŝ.....— V-: - . . . . .. ^ «tilWl : I P«fcffc« ■ : ; ' I ' I 21. KELKAJ DATOJ EL LA VIVO KAJ VERKADO DE ZAMENHOF (Mallongigoj: Z, Zamenhof; E, Esperanto; UK, Universala Kongreso de Esperanto.) 1. 15 dec. 1859 en Bialystok, Rusujo, naskiĝis Lazaro Ludoviko Zamenhof. 2. 1869, Z fariĝis lernanto en reallernejo en Bialystok. 3. 1873, Z transloĝiĝis Varsovion, Rusujo. 4. 1874, Z fariĝis lernanto de la kvara klaso en la dua gimnazio en Varsovio. 5. 5 dec. 1878, Z festis la ekvivigon de sia lingvo. 6. Junio 1879, Z finis gimnazion. 7. 1879, Z forveturis Moskvon. 8. Somero 1881, Z revenis Varsovion. 9. Januaro 1885, Z ricevis diplomon de kuracisto. 10. 1885, Z laboris en Ploek, Vejseje. 11. 1886, Z veturis Vienon. 12. Aŭtuno 1886, Z revenis Varsovion. 13. 30 marto 1887, Z fianĉiĝis kun Klara Silbernik. 14. 2 junio 1887, rusa cenzuro permesis eldonon de la unua E-lernolibro. 15. 26 julio 1887, aperis unua lernolibro, kun 917 vortoj (904 vortradikoj). 16. 9 aŭg. 1887, Z edziĝis kun Klara Silbernik. 17. En komenco de 1888, Z eldonis duan lernolibron. 18. Junio 1888, Z publikigis aldonon al la dua lernolibro. 19. 1 sept. 1889, aperis en Nurnberg, Ger- manujo, la unua numero de "La Es- perantisto", de Chr. Schmidt. 22. 20. Nov. 1889, Z vojaĝis al Brest-Litovsk, Bialystok, Ĥerson. Okt. 1889, Z aperigis unuan adresaron de esperantistoj kun mil nomoj: 29 germanoj, 20 aŭstro-hungaroj, 10 an- gloj, 6 francoj, 4 usonanoj, 4 svedoj, 2 turkoj, 1 italo, 1 hispano, 1 rumano, 1 nedirita kaj 921 rusujanoj.- Majo 1890, Z revenis Varsovion. 23. Okt. 1890, Z estis eldonisto kaj re- daktoro de "La Esperantisto". 24. Aug. 1891, Z proponis organizon de "akcia societo esperantista". 25. Numeroj 11-12 (nov.-dec.) 1891 estis la lasta eldono de "La Esperantisto". 26. Marto 1892, denove aperis "La Es- perantisto". Aug. 1892, mortis Rozalio Z, patrino deZ. Aug. 1893, aperis universala vortaro, kun 2635 vortoj (2599 radikoj) Okt. 1893, Z vojaĝis kun sia familio Grodnon. Post dec. 1894 "La Esperantisto" tute transiris al Z. 31. En #2, 1895 de "La Esperantisto" aperis traduko de verketo de Tolstoj, "Prudento kaj Kredo", kaj la gazeto estis de la rusa cenzuro por ĉiam mal- permesata en Rusujo. 32. #5-6 (majo-junio) 1895 estis la lasta numero de "La Esperantisto" 33. Dec. 1895, en Upsala, Svedujo, aperis la unua numero de "Lingvo Interna- cia" de P. Nylen, Langlet, Krikortz, Ahlberg, V. Gernet. 34. #6-7, 1896, de "Lingvo Internacia" prezentis la leteron de Z al Nikolaj Afrikanoviĉ Borovko en Odesso, 1895, pri la deveno de E. 35. Jan. 1898, Z revenis Varsovion. 1899, publikigis "Esenco kaj estonteco de 1' ideo de internacia lingvo", de Z. 1901, Z subskribis kontrakton kun firmo Hachette et Cie. en Parizo. 27 28 29. 30. 36. 37. 8 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW : .......|......I :;.:»■:: ;.;;:- ::: : M/./;: fim^ŝ MKIi* KaKw mmMi Wmb& Mill© ffilfcl Wlfci WmWB i 38. 7 nov. 1901, en Essen, Gemianujo, mortis W. H. Trompeter, kiu dum tri jaroj persone pagis la elspezojn de la unua E-gazeto, "La Esperantisto". 39. 1902, aperis traduko de "Hamlet" de Z. 40. 1903, aperis "Fundamenta Krestoma- tio", deZ. 41. 2] feb. 1905, Z sendis leteron (sian biografion) al A. Michaux, 42. Julio 1905, aperis Fundamento de E, kun 2772 vortoj (2666 radikoj). 43. 1905, franca ministro de publika in- truado Bienvenu-Martin havigis al Z Ordenon de la Honora Legio. 44. 5-13 aŭg. 1905, la UK en Boulogne- sur-Mer, Francujo. 688 aliĝintoj el 20 landoj. Prezidanto Z; Vicprezidan- toj E. Boirac, A. Michaux, Hippolite Sebert, Mybs, John Pollen. 45. 1905, UK akceptis laŭ propono de Z Deklaracion pri Esperantismo. 46. 27 aŭg.-5 sept. 1906, 2a UK en Geneve, Svislando. 1200 aliĝintoj el 30 landoj. Prez. Fr. Schneeberger. 47. 1907, en Varsovio mortis Marko Z, patro de Z. 48. 12-17 aŭg. 1907,3a UK en Cambridge, Anglujo. 1317 aliĝintoj el 35 landoj. Prez. John Pollen. Belgujo estis rep- rezentata. 49. 1907, Londona urbestraro oficiale ak- ceptis Z kaj la tutan kongreson en la fama urbodomo Guildhall. 50. 17-22 aŭg. 1908, 4a UK en Dresden, Germanujo. 1500 aliĝintoj el 40 land- oj. Prez. Mybs. Usono, Japanujo kaj Filipinaj Insuloj reprezentitaj. 51. 5-11 sept, 1909, 5a UK en Barcelona, Hispanujo. 1300 aliĝintoj el 32 landoj. Prez. Puiula, y Valles. 4 ŝtatoj repre- zentitaj . 52. 1910, aperis proverbaro esperanta de Zamenhof. 53. 14-20 aŭg. 1910, 6a UK en Washing- ton, Usono. 357 aliĝintoj el 20 landoj. Prez. J. J. Barret. 16 ŝtatoj reprezen- titaj . 54. 20-27 aŭg. 1911, 7a UK en Antwerpen, Belgujo. 1800 aliĝintoj el 42 landoj. Prez. Van der Biest. Belgujo, Brazilio, Ĉilio, Ĉinujo, Gvatemalo, Hispanujo, Hungarujo, Norvegujo, Rumanujo, Rusujo, Usono reprezentitaj. 55. 1911, en Antwerpen, Belgujo, Pero- gordo, delegito de la hispana registaro, havigis al Z ordenon de "Isabela la Katolika", la plej altan hispanan de- koracion. 56. 1911, la loka komitato de Antverpena kongreso dediĉis al Z belan pentraĵon pri la Antverpena haveno. 57. 30-12-1911, Z sendis al "The British Esperantist" leteron pri la deveno de la verda stelo. 58. 11-18 aŭg. 1912, 8a UK en Krakow, Aŭstrujo. 1000 aliĝintoj el 28 landoj. Prez. M. Mikolajski. 7 ŝtatoj repre- zentitaj. 59. 11 aŭg. 1912, Z demetis sian rolon kiel gvidanto de la E-movado. 60. 1912, en Krakow, Aŭstrujo, Z ricevis de reĝino Elizabeth de Rumanujo ŝian portreton kun propra subskribo. 61. 1912, salutante Z, la salminejoj de Wieliezka, ensorbante pli ol mil espe- rantistajn gastojn, estis iluminataj same, kiel ili estis iluminataj por ak- cepti la aŭstro-hungaran imperiestron. 62. 24-31 aŭg. 1913, 9a UK en Bern, Svi- sujo. 1203 aliĝintoj el 30 landoj. Prez. J. Schmidt. 6 ŝtatoj reprezentitaj. 63. 2-10 aŭg. 1914,10a UK en Paris, Fran- cujo. Ne okazis pro la milito. 64. 22-29 aŭg. 1915, 11a UK en San Fran- cisco, Usono. 163-part.oprenantoj el 16 landoj. Prez. Robert Colquhoun. 65. 14 aprilo 1917, en Varsovio, Rusujo, mortis D-ro L. Zamenhof, kreinto de Esperanto. Kompilita de A. Holzhaus THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 9 Bonvolu Skribi La Revuo presas senpage (sed foje mallongigas) korespondpetojn el aliaj landoj. Tiuj anoncoj aperas nur se, kaj kiam, konvenas al la redakcio (ĝis nun ni senprokraste presis ĉiujn, kies adresojn ni povis legi), kaj ili temu nur pri korespondado en Esperanto. Por certigi nepran aperon, oni pagu $1 ĝis 4 paĝvastaj linioj. Se resendadreso ne estas legebla, ĝi estas nek presebla, nek presinda, do ne presota. SKRIBU KLARE! MALLONGIGOJ: Dez., deziras; kor., korespondi; pk., poŝtkarto; bk., bildkarto; pm., poŝtmarko; gaz., gazeto; il., ilustrita; inters., interŝanĝi. Alois Lysy, Jihlava, Prazska 41, Ĉefioslovakio. Dez. inters, pm., pk. kaj alumet- etikedojn kun tutmondo. Joel Tolentino, Av. Amaro Cavalcanti no. 2013 c-2 Eng. Dent.ro, Rio de Janeiro, Brazilo. 28-jara brazilano dez. kor. kun fraŭlino pri kutimoj kaj arto, inters, librojn, gaz. kaj bk. Konrad Klocker, (14b) Zwiefalten, Germanio. 33-jara bankkontoristo. Ciuj temoj. Fesŭs Gabor, Vasvar, Sztik u. 3, Hungario. 16-jaraĝa gimnaziano. Interesoj: ĵaz- notoj, muziko, sporto, pm., bk. S-ro Yoshimi Koakutsu, 3830 Z-Chome, Minami-Machi, Nerima-Ku, Tokio, Japanujo. Ses japanoj dez. kor. kun amerikanoj. Rafael Ayala, Av. Gmo. Franco, 243, Barcelona, Hispanic 26-jara, dez. kor. kaj inters, bk. kun ĉiuj usonaĵ ŝtatoj. Rob. Kreitzer, Brno 18, Ŝtolcova 11, Cehoslovakio. Dez. kor. tutmonde, inters, alumetetikedojn kaj bk. Prof. M. F. Walles, Al. Slowackiego 60/2, Krakow, Pollando. Dez. ricevi nord- amerikajn pm. S-ro F. Mudra, Horazdovice,Cehoslova,kio. 25-jara oficisto. Inters, pk., gaz. kaj filatele afrankitajn leterojn. Takacs Lajos, Var-utca 2 szam III. emelet 3, Debrecen, Hungario. Inters, serion de hungaraj Esperanto-memorpoŝtmarkoj (2 pecoj) kontraŭ 2 respondkuponoj. S-ino Poul Thorsen, Dyblandsvangen 7, K0benhavn, BRM, Danlando. Dez. uzi- tajn pm. rilatajn al geografio por uzi en klasoj. Osvetova beseda 3 — Esperanto, Pardubice, Cehoslovakio. Granda letervespero okaze de kursfino 7 feb. 1958. 17 — 35-jaraj gekursanoj atendas korespondontojn. Antonio Martin, Lope de Vega No. 34b, Pueblo Nuebo, Barcelona. Hispanujo. 30-jaraĝa komencanto. Pm, aerajn, pogrande. S-ro Lalanne, instruisto, Monassaut, (Basses-Pyrenees), Francujo. Per sonbendoj, kun aliaj lernejoj. P. Anso, Tartu, kastani 24-1, Estonia SSR, USSR. Poŝtmarkoj. ALILANDANOJ ATENTU : Dr. Wm. A. von Nimitz, M. D., State Hospital, P. 0. Box 7206, Hackberry Station, San Antonio 10, Texas, USONO. Pri diversaj temoj; inters, il. pk., fotojn, pm. (kuracistoj). Del. de UEA en sia urbo. Klaran adreson. 10 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW I M ŭ I '' | a ; i i i; a r ■' r \ i ;..... ■ ,:■ mmm ■■■-. »va mwm b*» \-. asfe* mmpar:- tmmm m:mmtt Km re wmm'-i . ...;;.:.:,: iiiii «otm* ■■■■■■^■■■-' ■■ ■ ■ . ■ ■ Trans la Lingvajn Barilojn Francis kaj Bonnie Helmuth, el San Diego, Post jaro kuj duono Hi entreprenis unujaran Barcelona, Hispanttjo, 28 Nov., 1956 — Ni ofte scivolis en kia maniero oni povus vivi kaj vojaĝi en Eŭropo sen Esperanto. Kvankam la loĝantoj de la diversaj landoj povas aĉeti manĝaĵojn kaj aliajn aĵojn kaj lui ĉambrojn per malgrandaj sumoj, tur- isto ne povas fari same. Mi kaj mia edzino ricevas malgrandajn monatajn enspezojn, kaj sen la helpo de la esperantistoj ni certe ne povus vivi kaj vojaĝiperniaj enspezoj. La turisto en Eŭropo devas pagi multe da mono por vivi, por aĉeti manĝojn en la restoracioj kaj por lui hotelcambrojn, kaj por aliaj vojaĝaj aferoj. Por ni estas pli facile car, ekzemple, kiam ni alvenas en urbo ni telefonas al la esperantistoj tie kaj ili povas sciigi nin pri malmulte kostaj lokoj por resti kaj manĝi. Kompreneble, la lingva barilo ne ekzistas por ni esper- antistoj, sed la ordinaraj turistoj devas iri al la grandaj hoteloj kaj restoracioj, por trovi personojn kiuj povas paroli angle. Do, mi opinias ke mi kaj Bb'nnie havas grandan ŝuldon al nia lingvo, Esperanto, kaj en la estonteco, kiam kaj kie ni povos, ni laboros por la movado. En Barcelono ni tuj ricevis helpon de la esperantistoj por trovi bonan ĉambron en pensiono en la malnova kvartalo de la urbo. La personoj ĉe nia hotelo ne povas paroli angle, sed esperantisto, S-ro Gisbert, helpis nin, per telef ono, por lui la ĉambron kaj aranĝi la diversaj n aferoj n kun la ho- telistoj. Ni alvenis mardon, la 20an de novembro, dum la vespero kaj, car pluvis kaj ni estis sufiĉe lacaj post unu- kaj duontaga vojaĝo de Parizo, ni enlitiĝis frue kaj ne havis tempon por kontakti la geesperantistoj n. komencis lerni Esperanton en Aprilo, 1965. vojaĝon tra Eŭropo, kaj raportas al ni. La venontan tagon, ankoraŭ pluvis do ni restis en nia ĉambro ĝis la sesa vespere, kiam la pluvo ĉesis. Ni marŝis al la oficejo de Prof. Dalmaŭ, ĉefdelegito de UEA en Hispanujo, por renkonti lin kaj sciiĝi pri la urbo Barcelono. S-ano Dalmaŭ estas afabla, amika viro, profesoro de lingvoj, kiu sciigis nin pri la Esperanto-movado en Barcelono kaj Hispanujo, kaj pri la urbo. Tiun vesperon ni ĉeestis klason ĉe "La Casa Valencia", kie S-ro Sebastia Alberich gvidas kurson por komencantoj. Ni parolis pri Kalifornio kaj S-ro Alberich tradukis por montri ke la lingvo estas praktika kaj utila. Poste ni iris al kunvenejo de alia klaso. Post la klaso ni interparolis kun la malnovaj esperantistoj ĝis la dekdua. Ni lernis multe pri la Esperanto-mova- do dum la unua tago de nia restado. Ekzemple, la registaro de Hispanujo mal- permesas apartan esperantan grupon aŭ societon. Do, la geesperantistoj en Barce- lono, kaj en aliaj urboj en Hispanujo, devis formi apartajn grupojn, kiuj estas aliĝintaj alpermesataj sociaj kluboj. Kom- preneble, ili ne havas la forton de unuiĝo kaj, kvankam ekzistas multaj geesperan- tistoj ĉi tie kaj ili laboras multe, iU ne povas fari tiel multe kiel la geesperantistoj en aliaj lokoj. Dum la sekvantaj tagoj ni estis tre okupataj car multaj geesperantistoj akom- panis nin je diversaj tempoj por vidi la urbon kaj la vidaĵojn en la ĉirkaŭaĵoj. Ni renkontis pli da esperantistoj ĉi tie ol en aliaj urboj, car ili ĉiam serĉas la okazon por paroli kun alilandanoj, kaj precipe kun usonanoj: THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 11 ............- * I ! 5 » Si ! ' ".....?'?m ■ ■:■ •—':: v ■:;•■; ■■ »:-~: ............ I V I mam I — 9 6 7 15 15 6 16 ft 3 IS 5 6 15 IV 18 15 6 15 h ft 7 7 IE 1 ft 5 5 3 6 7 6 8 ft f IS 9 II J 13 4 6 i 18 £ 5 ft 13 1 3 ft 10 6 17 k ft DECIDO de la ESTRARO S-ro J. E. Bush, en Milwaukee, nova Estrarano de ELNA. estas E N I G M 0 Ĉiu nombro signifas unu literon. 1. Floro.....1, 11, 6, 8, 6 2. Legomo .... 16, 14, 5, 6 3. Malgranda mamulo 9, 6, 17, 18, 10, 6 4. Homa internaĵo 3, 11, 7, 6 5. Nomo de Fembrio 13, 14, 2, 6 6. Atento por eviti danĝeron . . 12, 18, 4, 15, 6 En ĉiun kvadraton eiimetu tiun literon, kiun la numero signifas, kaj poste legu ilin laŭ la direkto de la sago. La tuta teksto donas penson de L. Zamenhof. La solvon bonvolu sendi al la redaktoro de la Revuo. La nomoj de solvintoj estos publikitaj. La solvo aperos en venonta numero. Neniu premio. Nur por arauzo. Enigmo sendita de A. Holzhaus,Chicago. Solvis la oktobran enigmon, verkitan de S-ro A. D. Cook: A. Holzhaus. Solvo: Lia, arbo, lilio, ario, nano, didelfo, okulo, daho, ebono, lojala. La lando de la blindidoj, Ĉu vi povas solvi ĉi tiun? ADRESOJ de POSTENULOJ de ELNA Prezidanto: Armin F. Doneis, Sr. Box 105, Pharr, Texas. Vicprezidanto: Dirk Brink, 525 Grove St., San Francisco 2, Calif. Sekretario: Conrad Fisher, RFD 1, Meadville, Pennsylvania. Kasisto: Edw. W. Pharo, Jr., 220 County Line Rd., Somerton 16, Pa. ESTRARANOJ David B. Richardson. 3412 North Mullen, Tacoma 7, Wash. Miss Roan U. Orloff, 31 Nahanton St., Newton Centre 59, Mass. Elwyn C. Pollock, 2222 Crest Drive, El Cajon, Calif. Thomas A. Goldman, 719 Chapala Dr., Pacific Palisades, Calif. Forrest J. Ackerman 915 S. Sherbourne Dr., Los Angeles, Calif. Howard G. Borden, 917 Edgewood Ave,, Trenton 8, N. J. Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Oregon. Francis E. Helmuth, 803 Gage Dr., San Diego 6, Calif. Jarvis E. Bush, 3700 North 75th St., Milwaukee 16, Wis. 12 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW ' f I 1 W W IRc F 1=1 5 ^: 3 -I -1~3 I i ......1 ;r....... MEMORNOTO Samideano Stanley A. Klukowski, fidela pioniro nia, multjare kormalsana, mortis je la 21a de novembro en Milwaukee. Stanley A. Klukowski estis multjara, energia, talenta kaj sindonema Esperant- isto kiu dediĉis siajn eksterordinarajn ka- pablojn kaj entuziasmon al la disvastigo de Esperanto dum multaj jaroj en Mil- waukee kaj ĉirkaŭaĵo, gvidante kursojn, farante paroladojn,radio-disaŭdigojn, pre- legojn, kaj intervjuojn en la gazetaro. Li estis profesie ĵurnalisto kaj redaktoro de pluraj pollingvaj gazetoj kaj eldonejoj dum multaj jaroj, kaj mem entreprenis la fondadon de "Interlanguage Foundation", kies 6efa frukto estis eldono de la bona lernolibro "Esperanto for Americans". Li naskiĝis en 1895 en Varsovio, Polujo, komencis lerni Esperanton en 1908, elmi- gris al Usono en 1912, post edukiĝo en Polujo, Ruslando kaj Germanujo. Dum pluraj jaroj li ne multe okupis sin pri Es- peranto, sed renkonto kun S-ano Bartosz, redaktoro de pola gazeto en Stevens Point, Wis., revivigis lian intereson kaj revekis lian entuziasmon por Esperanto. Sekve li fervore klopodis por Esperanto-disvastigo kaj eldonis "Esperanto for Americans" kaj redaktis la ĵurnalon "Usona Revuo". Dum pluraj jaroj li elspezis grandajn mon- sumojn el sia propra poŝo por propagandi Esperanton, kaj donis bonegan ekzemplon al aliaj gesamideanoj por malavare finance subteni nian movadon. La familion ni kondolencas kore. MANKAS en la dokumentaro de ELNA Informiloj 3, 4 kaj 5, el la organiza peri- odo de nia Ligo. Kiu volas doni, por kom- pletiĝi la arkivon? Sendu al: Conrad Fisher, RFD 1, Mead- ville, Pennsylvania. LASTMOMENTAĴOJ La Kanada Esperanto-Asocio refondiĝ- is. Kotizo, S3 jare. Organo, La Kanada Lumo. Adreso: Box 52, Terminal A, To- ronto, Ont., Kanado. Distrikta kunveno de geinstruistoj en Yorkton, Saskatchewan, Kanado, adoptis rezolucion petantan ke oni enkonduku Esperanton en la studtemaron de gimna- zioj kaj starigu someran klason por instrui la lingvon al geinstruistoj Bonvolu Skribi S-ino Melani Peroviĉ, Filipa Kljajiĉa 17, Belgrade, Jugoslavio. 20-jara studento de ekonomio. Prilingvoj, vojaĝoj; inters, pk. S-ro Bruno Siegert, Marienstr. 32, Furth in Bayern, Germanujo. 64-jara imv-alido. Inters, pm. F-ino Jirina Temlikova, Stalinova 15, Rymarov, Ĉeĥoslovakio. 32-jara oficistino. Pri Usono; inters, pm., pk., ktp. S-ro Roberto Bocskay, Korompai u. 15, Budapest, Hungario. 19-jarafraŭlo, radio- teknikisto. Pri Usono kaj Hungario. In- ters, pm., pk. ALILANDANOJ SKRIBU AL la ge- kursanoj de: SergioDocal, 1742 Kilbourne Place, NW, Washington 10, D. C. El Impartial, ĵurnalo en Gvatemalo, 16 aŭgusto, 1957, prezentis rubrikon "No- tas Esperantistas" kiu konsistis el inform- oj el Nordamerika Esperanto-Revuo kaj Norda Prisma, tradukitaj de Consuelo de Sanchez-Latour. THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 13 Traveling? See an Esperanto Teacher First! DO YOU KNOW---------- The National Institute of Geography and Statistics of Brazil is preparing a monograph on the city of Niteroi, seat of the 15th Brazilian Esperanto Congress. For your copy, write to: Liga Brasileira de Esperanto, Praca de Republica, 54, 1°, Rio de Janeiro, DF, Brazil. The Institute of Linguistics and the Language and Literature Branch of the Rumanian Academy of Science, after a debate on the problem of international language, have recommended Esperanto as its definite solution. ANONCOJ Tarifo: $1 ĝis sep linioj. Dek procenta rabato por du- aŭ plifoja apero. Petu informon pri tarifo por pli grandaj aŭ multfoje aperantaj anoncoj aŭ reklamoj. Introduction to ESPERANTO THE UNIVERSAL LANGUAGE The Third Edition . . . Revised . . . Price $2.00 Sent on Five Days FREE Examination! BOX 792 • PLACERVILLE, CALIF. •••••••••••••••••••it********** Learn ESPERANTO by Correspondence ESPERANTO-by-MAIL 123 East 35 Street Brooklyn 3, N. Y. "ENCxLISH IS UNIVERSAL" Mr. Kiyoshi Ikegawa, Deputy Director of the Public Welfare Bureau in Osaka, Japan, uses business cards printed in Es- peranto for his contacts with persons who cannot read Japanese. After all, he cannot have cards in the national languages of all his visitors, so why play favorites? During a recent brief stopover at Seat- tle, Mr. Ikegawa recounted an experience during a trip to England. He was attend- ing a lecture given in English by a Japan- ese colleague, like Mr. Ikegawa a cultured gentleman and an "expert" on use of the English language. An English lady, sitting next to Mr. Ikegawa. asked whether he was of the same nationality as the speaker. He replied that he was. She then asked from what country they came. Mr. Ikegawa told her that they were from Japan. The lady listened quietly to the lecture for a few moments, then said in a tone of surprise, "The Japanese language sounds quite similar to English, doesn't it?" An Urgent Appeal! The local committee for the erection of the Zamenhof monument in- Vienna in 1958 has asked me to appeal for financial help here in North America. The cost will be about 40,000 Austrian schillings (1 sch. = 35ff). Contributions in cash, check or money order may be sent to me, or to the Ameri- can representative of the International Esperanto Museum in Vienna: Wm. E. Baff, 610 C St. S. E., Washington 3, D. C. Conrad Fisher, Secretary, Esperanto League for North America, Meadville, Pennsylvania. 14 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW : :--:h:: M ...... ■ IB11I i i a.....i g x; .......I a H -:* M v Local Addresses Centro por Kanadaj Esperantistoj: Box 52, Terminal A, Toronto, Kanado. Esperanto-Klubo de Los Angeles: 1237 N. Alexandria Ave., Los Angeles 29, Calif. Washington Esperanto Club: Apt. 101, 2829 Gainesville St., S.E., Wash. 20, D.C. Esperanto-Societo de San Diego: P.O. Box 6215, San Diego 6, California. Seattle Esperanto Society: 3231 West 62nd St., Seattle 7, Wash. Esperanto in Buffalo: P.O. Box 222, Niagara Sta., Buffalo 1, N.Y. Esperanto Coterie of Texas: P.O. Box 805, Houston 1, Texas. Esperanto Club of Santa Monica: 855 Franklin St., Santa Monica, Calif. Esperanto Society of Greater New York: 767 United Nations Plaza, New York 1, NY. Esperanto Society of San Francisco: 346 Staples Ave., San Francisco 12, Calif. Sacramento Esperanto Club, 450 45th St., Sacramento 19, California. Esperanto Society of Long Beach: R. C. Betteridge, Pres., 5409 Graywood Ave., Lakewood, Cal. Skolta Esperantista Ligo, Massachusetts Grupo, Thomas Duncan, Grupestro, 73 Winchester St., Brookline 46, Mass. Kontraŭbabela Ligo de Tampa, 403 East North St., Tampa 4, Florida. H. K. Ver Ploeg. 1908 East 8th Avenue, Spokane 32, Wash. Jarvis E. Bush, 3700 North 75th St., Milwaukee 16, Wisconsin. Christie W. Roberts, Rose Valley, Saskatchewan, Kanado. F-ino Ethel Kelley, Birch-haven, RFD 1, Cambridge Springs, Penna. Mr. and Mrs. Wesley Stevens, 211 North Dithridge Ave., Pittsburgh 13, Penna. (a blind couple, correspond by tape recordings. Want local contacts for study group.) PUZZLED ? Write to one of the above addreses and find out how easy it is to understand ESPERANTO Kuracistoj, Helpu! La jena urĝa peto venis al ni el Bulgario: Estirnataj Gesamideanoj: 27-jara edzino de juna bulgara kuracisto estas malsana de "sclerosis disseminata". Post longa kuracado ŝi ne havas sukceson kaj nun petas helpon de la kuracistoj kaj apotekistoj de la tuta mondo. Bonvolu skribi letere kaj eventuale sendi kuracaĵojn al: D-ro Ivan Kirĉev, fakdelegito de UEA por medicino, Kubrat, Bulgario. THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 15 OR RIMISTOJ (POETOJ NE LEGU!) Nokto Sur la Ĉiam Maldensejo (Everglades de Florida) Blindiga de fulnio ekbrilo La meznoktan nubon fendas; Ruliĝo krakega de tondro Koron en gorĝo pendas; Odoro de stranga marĉaĵo Sin nebulete etendas, Ĝis krieganta vento kaj pluvo Martelanta ĝin forsendas. Ciu eta kreitaĵo kaŭras Sub folio, silente plendas. Subite la furiozo foriras, Distance mortanta sono. Susuraclo kuras laŭ la tero, Flustro, ke nun venas bono. Eta bleko aŭdiĝas, mallaŭta bojeto, Krietoj ampleksas je tono. Nuboj forirantaj malkaŝas Paciencan stelaron en fono, Ŝelon mallarĝan de luno Serena sur ciela la trono. de Sardelo Simia Afero (de Sardelo) Simio sidis arbobranĉe. Babilaĉemulo ! Parolis eiam laŭnature. Babilaĉemulo ! Ne volis vortigi distranĉe. Babilaĉemulo ! Alie ne estus mature. Babilacemulo ! Car de la tempo antikvega— Babilacemulo ! Simio, kiu sin respektas, Babilacemulo ! Kredas lingvon kontraŭleĝa, Babilacemulo ! Tial bruojn interplektas. Babilacemulo ! Simia naturo, komprene, Babilacemulo ! Malestimas lerni tro multe. Babilacemulo ! Konfuzon li ĝuadas retene, Babilacemulo ! Kvankam tiel agas li stulte. Babilacemulo ! Responde al demandoj: R. Y., Sendube vi pravas. Tiu Sardelo estas freneza, kaj pro tio bone taŭgas kiel kunlaboranto kun la Cefrimisto. Jen lastatempa frenezaĵo de tiu lasta: Li eĉ ne povas tutserioze pritrakti siajn devojn kiel busŝoforo, sed disdonas al la pasaĝeroj "vizitkartojn" kun la suba teksto (aliflanke, informo pri Esperanto). At Greenwood your W. 85 St. driver suggests that you "Transfer here to the Woodland Zoo, The camel and cougar and kangaroo, And badger and bison and Bobo, too. If any of you are downhearted and blue You should go watch the monkeys an hour or two." GO CAReFREE Go Transit with Ferd. Carlson Kaj tiu freneza ŝoforo efektive kantas la rimon kiam la buso atingas transirejon de buso al la zoologia ĝardeno! Freneze? Sendube! Dum tri semajnoj li disdonis 1000 kartojn. Kaj (Jen io tre malofta 6e niaj informiloj) kredeble, laŭ komentoj aŭd- ataj, ciu ricevinto atente legas (ambaŭflanke) kaj zorge konservas la karton pormontri al siaj geamikoj. Venu, ĉiuj frenezuloj! Ni esperantigu ĉi tiun frenezan mondon! 16 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW i.....I ' 1 I I :...... Wt I : 1 ' I I I 1 ' H......~:~~ 1 ■ I .....;: il.........; I I Complete Grammar, Alphabet and Pronunciation oif Esperanto THE ALPHABET a, b, c, ĉ, d, e, f, g, ĝ, h, fi, i, j, j, k, 1, m, n, o, p, r, s, Ŝ, t, u, ŭ, v, z. The sounds of the vowels (a, e, i, o, u) are the vowel sounds in: "Are there three or two?" The consonant sounds are as in English, except: c as ts in hafe, c as ch in church, g as in go, ĝ as g in gem, h as ch in loch, j as English y, j as z in azure, s as in so, s as English sh, ii as English w. THE GRAMMAR 1. There is no indefinite article; there is only a definite article (la) alike for all sexes, cases and numbers. 2. Substantives end in o. To form the plural, j is added. There are only two cases: nominative and accusative; the latter is obtained from the nominative by adding n. Other cases are expressed by prepositions (genitive de, dative al, ablative per, etc.) 3. The adjective ends in a. Case and number as for substantives. The compar- ative is made by means of the word pli, the superlative by plej; with the compar- ative the conjunction ol is used. 4. The fundamental numerals (not de- clined) are: unit, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. Tens and hun- dreds are formed by simple junction of the numerals. To mark the ordinal numerals, a is added; for the multiple, obi; for the fractional, on; for the collective, op; for the distributive, the preposition po. Sub- stantive and adverbial numerals can also be used. 5. Personal pronouns: mi, vi, li, $i, ĝi, si, ni, vi, Hi, oni; possessives are formed by adding a. Declension as for substantives. 6. The verb undergoes no change with regard to person or number. Forms of the verb: time being (present) takes the termi- nation -as; time been (past) -4s; time about-to-be (future) -os; conditional mood -us; imperative mood -u; infinitive -i. Participles (with adjectival or adverbial sense): active present -ant; active past -int; active future -ont; passive present -at; passive past -il; passive future -ot. The passive is rendered by a corresponding form of the verb esti (to be) and a passive participle of the required: verb; the pre- position with the passive is de. 7. Adverbs end in e; comparison as for adjectives. 8. All prepositions govern the nominative, 9. Every word is pronounced as it is spelled. 10. The accent is always on the next-to- last syllable. 11. Compound words are formed by simple junction of the words (the chief word stands at the end). Grammatical terminations are also regarded as inde- pendent words. 12. When another negative word is pre- sent, the word ne is left out. 13. In order to show direction toward, words take the termination of the accusative. 14. Each preposition has a definite and constant meaning; but if the direct sense does not indicate which it should be, we use the preposition je, which has no mean- ing of its own. Instead of je, we may use the accusative without a preposition. 15. The so-called foreign words (that is, those which the majority of languages have taken from one source) undergo no change in Esperanto, beyond conforming to its orthography; but with various words from one root, it is better to use unchanged only the fundamental word and to form the rest from this in accordance with the rules of the Esperanto language. 16. The final vowel of the substantive and of the article may sometimes be omit- ted and replaced by an apostrophe. 1 ■ i m I i m ^:- i i i 11 ; i I -:. I II I I 1 i