'/Z*? Z&&L & ^ SPERANTŬTO !i ! -» S4» s4» <»> a >■ Make Monei; By Helping Esperanl You can get rem n on your investrm choose to do so, by just spare tine ion. This Is The Wag: Buy four ib-cards," for a total itlay of three dollara Sell th at once to friends, neign ntances and stein , for a liar apiece. You get four dollars for the ihr >c >ent! USE THIS F< n'can Esperanti Washington. D. C / want four Put iiiinif uiul nee the I o as ing ! in ird ts an l ill iliis di rati h T f ' r r * *+st> The American Esperanto Book ] Standard Edition, cloth bound, postpaid for $1.00 With new subscription to Amerika Esperantisto, $1.50 AMERICAN ESPERANTIST COMPANY, Washington, D '***++■+« ' •*V#N#N**V^V"^>*>*^ Amerika Esperantisto American Esperantist Entered at second-class matter January 11. 1911. at tbe Pustofflce at Washington, D. C, under the Act of March 3, 1679. Published Monthly by THE AMERICAN ESPERANTIST COMPANY (Inc.) Maryland Building, Washington, D. C. ONE DOLLAR A YEAR Eksterlanda 11.26 (Sm. 2.60) SINGLE COPY TEN CENTS Mallongaj verkoj, tradukaĵoj kaj novajoj est iam prefere akceptitaj. Oni ne resendas neakceptitajn manuskriptojn, se la sendinto ne kune sendis la resend- pagon. La Redakcio konservas por si la rajton korekti manuskriptojn laubezone. Vol. 13 MARCH, 1913 No. 2 Kroniko Nordamerika Annville, Pa.—Ŝ-ro G. S. Brown in- struas grupon da ok personoj ĉi tie, uzante la American Esperanto Rook. Hi intencas baldaii komenci propagandon. Hakkisuukg, Pa.—Grupo kunvenas ĉiulunde ]x>r sludi Esperanto, instruate de F-ino Nan Hemperly. Jam ses per- sonoj en Harrisburg abonas al Amerika Esperantisto. Pittsburgh, Pa.—En Carnegie Re- hearsal Hall oni prezentis komedieton "La Grandega Lingvo." Dudek kvar personoj estis la personaro. F-ino Wini- fred Sackville Stoner verkis la komedie- ton, Kaj S-ino Winifred Sackville Stoner tris la prezentadon. Antaŭ ol ĝi ko- menci ro John M. Clifford, Jr., prezi- danto de la Pittsburgh Esperanto So- cieto, konatigis la "aktOIDJn" al la aŭdan- taro, kaj post la prezentado S-ro James L. Hailman donis j>aroIadon pri Espe- ranto en Komerco. Worcester. Mass.—En la Telegram aperis bonega tutkolona artikolo pri la ekspozicio de Esperantaj poŝtkartoj kiun la firmo Jones nun havas en sia montra fenestro. La ekspozicio enhavas 600 kartojn (kiuj apartenas al membroj de la loka societo), kaj estas ja interesa al la ĝenerala publiko. Cleveland. Ohio.—Kiel programo ĉe la februara kunveno de la loka societo ok personoj legis originalajn rakontojn en Esperanto Detroit, Mich.—Oni raportas an- koraii 26 novajn gelernantojn ĉi tk r- tikolo pri Esperanto aperis antaŭ nelonge en der Herold. Pel LEVI llk, III.—S-ro Reime instruas Esperanton al gruyx) dc lernantoj eiu- vendrede ĉe 23 West Main St. St. Louis, Mo.— I ro Mariano Mo jado senlace instruas Esperanton al ler- nantoj en la Christian Brothers College. Lian plej novan kurson sekvas dek ses knaboj. ankaŭ kelkaj aliaj instruistoj kaj ec la Direktoro mem. Idaho Falls, Idaho.—En la Times aperis lionega artikolo pri Esperanto, pro la inlluo de S-ro Bert r. Mill, estro de la nomita jurnalo. San Francisco, Cal.—En la Bxam- iner aperis artikoleto pri Esperanto antaŭ nelonge. S-ro G. H. Peterson instruas gnapon ĉiumarde ĉe 1368 Webster St., kaj atendas bonan sukceson de sia laboro. Pasadena, Cal.—Dufoje la Star en- havis artikolojn pri Esperanto lasta- tempe. Anacortes, Wash.—S-ro F. P. Zent instruas grupon da altlernejaj lernantoj, kiuj asertas ke ec la jam akirita kono de Esperanto faciligas ilian studadon de germana, k. t. p. en la lemejo. AMERIKA ESPERANTISTO Tacoma, Wash.—La 13an de Febru- aro okazis ĉe la Komerca Klubo la ĉiu- jara festeno de la Tacoma Esperantis- taro. Dudek kvin partoprenis. La ves- pero estis tiel ncordinare gaja kaj suk- cesa ke la klubo decidis festeni almenaŭ trifoje aŭ kvarfoje en ĉiu jaro. Post bongusta mango sekvis bona programo, en kiu la malnovaj mcmbroj partoprenis. La ĉefan paroladon fans S-ro Herbert Harris, el Portland, Maine, kiu vizitas nevon en Tacoma. Sro. Harris estas unu el la pioniroj de la Esperanto movado en Usono kaj pro tio li parolis kun scio kaj aŭtoritateco pri la internacia lingvo. Li jam ĉeestis kvar el niaj universahj kongresoj, kaj liaj interesaj kaj spritaj rakontoj pri ili multc entuziasmigis ĉiujn. La Komerca Klubo ankoraŭ multe in- teresiĝas pri Esperanto kaj petis al S-ro Wendell, Konsilanto de E. A. de X. A., ke li ree reklamu en esperantaj gazetoj. La Klubo nun pensas pri publikigo de libreto en la internacia lingvo. Ankaŭ la ĉefaj ĵurnaloj estas favoraj al nia movado, kaj de tempo al tempo raportas pri la progreso de nia lingvo, precipe la News kaj la Ledger. r ESPERANTO IN JAPAN Some months ago the readers of Amkkika ESPBRANTISTO were asked to write to the Japan Trade Review, of Tokio, Japan, requesting that an Espe- ranto department be instituted in that monthly. Evidently the requests of Esperantists have been effective, for with its issue of muary 1, 1913, the Japan Trade Re- vieiv opens an Esperanto department of three pages, edited for them by Mr. M. Hikosaka. This (magazine now contains material in Japanese, Chinese, Esperanto and English. By the addition of the Espe- ranto department the management hope to add a considerable subscription list in the non - English - speaking countries, where to date it has been useless to seek any circulation. Inasmuch as the maga- zine is very interesting to the casual reader, as well as to persons interested in exporting and importing, it will prob- ably add to its circulation in the English- speaking countries also because of this Esperanto department. Doubtless, a number of American Esperantists will wish to receive at least one copy of the magazine (for two respond coupons), or even to subscribe (subscription, $1.00 per year, by eekbanko check, express money order, or bank draft). Be sure to write in Esperanto, and address: "JaPan Trade Review, Tokio, Japan." Roman Catholic Esperantists, who in three special international Esperanto con- gresses (Paris, 1910, The Hague, 1911, l»uda-Pest, 1912) have already laid the foundations of an international organ- ation of their own, are planning in con- nection with their next congress a pil- grimage to Rome, where Pope Pius X has repeatedly given expression to his interest in Esperanto. J lie Russian Government has request- ed the committee of the St. Petersburg Esperanto Society to lay before it in- formation concerning the present status and progress of Esperanto, with a view to the use of the language for naval affairs. r Official Communications Sub ci tin rubriko la redaktoroj volonte presigos komunikajojn de hu esperantista societo, kiu havas inter nia legantaro sufiĉe da anoj aŭ kies speciala fako de laboro interesos niajn obonantojn. The Esperanto Association of North America Central Office; Washington, D. C. PASSED PRELIMINARY EXAMI- NATI» >N (Atesto pri Lcrnado) Mrs. Flora M. Wyman, North Abing- ______________ ton, Mass. John H. GfW, San Francisco, Calif. A NEW ESPERANTIST Franci> doin .lion, 1 >cshler. Neb. Mr and Mrs Edw Chalk of Lewis, Julian h. Fast, Dclphos, Ohio. Kansas> announce the birth of Edward rn\TTDTmTTTn\Tc: B- Chalk> Jr-> on January 28th, 1913. As LO\ 1 KlKUllUJNb both his parents are Esperantists, the The Special Finance Committee ac- youngster has every chance to learn knowledge with thanks the following Esperanto early. contributions received before the end of February: G. A. Zid_________________$10.00 F. L. Euell________________ 1.00 Students' Esperanto League VICE-PRESIDENTS As the arrangement concerning the appointment of Vice-Presidents of the Students' Esperanto League does not seem to be generally understood, we wish to explain now that the next live Rondoj which join the League will each have tl privilege of selecting from among their own members one of the Vice-Presi- dents. Their election will be ratified by the Executive Council, which has the authority to fill all vacancies. STUDENT EDITOR LETTERS There still remain on hand a large number of our "letters to the editors" of newspapers and student publications, which will be sent to you for distribu- tion. We urgently request every Espe- rantist to send for a few, and have them inserted in some paper or magazine. TREASURER'S REPORT RECEIPTS On hand November 1___________$18.15 Membership fees_______________ 4.00 Miscellaneous ___ ile of stationery 1.46 .25 DITTRES Membership fees to E. A. N. A, Postage ____________________ On hand February 1__________ _ S3.75 - 1.38 _ 18.73 $23.86 KIEL ESPERANTO HELPIS (Vera Sperto). Dum mi estis en alia ŝtato antaŭ mal- multaj monatoj. mi tre deziris ricevi kelkajn fotografojn de la loko. Mi lasis mian kameron ĉe hejmo kaj mi ne volis pagi altan prezon al la fotografisto, kiu, krome, loĝis malproksime kvin mejlojn. Unu vespere okazis ke mi priparolis Esperanton al la vilaĝa postoficisto kaj li diris al mi kc estis juna Esperantisto en la vilaĝo. La sekvanton vesperon mi vizitis lin ĉe lia hejmo kaj eltrovinte ke li havis AM ERIK A ESPERANTISTO kameron, mi aranĝis uzi ĝin. Ankaŭ mia ĉeesto en till vilaĝo agrabliĝis per la Es- perantistoj kvankam, mi konis nenion tie. Clyde Kennedy, Far, West Virginia. la reĝo pri sia krimo, "Mi estas granda krimulo kaj meritas mian punon." Poste respondis la reĝo, "Pro ĉi tiu honesteco vi estas libera. For de tie c\1 Fredcriko Granda inspektis la malli- berejon en Spondaŭo, kaj demandis chin krimulon pri lia krimo. Nature ĉiuj pre- tendis esti senkulpaj. Nur unu diris al "Kion vi faris por puni la krimulojn en via urbo?" "Ni prenis ilian monon," respondis la Nov-Jorka policisto. Tradukts Howard C. Beck, Jr.. Washington, D. C. SOME OPINIONS From the January number of the Croatian magazine "Ea Zemuna Espe- rantisto" we quote the following state- ment : "Amkrika Esperantisto: En Wash- ington aperas la esp.gazetokies eksterajo jam agrable efikas al la okulo de la h ganto, Sed, se jam gia eksterajo efikas agrable al la leganto, kiom pli faras tion ĝia enhavo. Everybody's Doing It bv Isabeixe McCaffrey (A Propaganda Play in One Act, as Presented Xov. 81, 1912, by the Washington High School Esperanto Club) Place : A public park, with seats, etc. Time: Present. Persons: Barbara, a governess. Billy, a policeman. Olga Szeventski, a Russian lady on her way to Union Station. Richards, a happy-go-lucky clerk. Wiseman, a broker. Barbara: {Entering with arm full of books, which she deposits on a bench with a weary sigh, and then sitting down) Oh, these horrible lessons. How will I ever, ever learn* enough of these foreign languages to be able to teach them to those children? Guess I might as well start in." {Opens book and starts read- ing and studying aloud ) Monsieur Pierre et sa femme aiment . (Thro; down book) I just cant get my mouth twisted around those French words. Ill try German for a few minutes—(Slowly) Jch lerae dcr. (Enter Billx) Oh, hell- Billy. ... Billy ■ Good evening, Miss Barbara. Where have you been keeping yourself? It must be a whole week since I saw you last. Bar. : I'm trying to put some German, French and Spanish in my head. The Astorbilt children are going to Eur«> next fall, and Mrs. Astorbilt says they have to know these three languages be- fore they go, because if they don't it will be impossible for them to have a good time, travelling through countries where people don't speak a word of English. Of course, it's up to me to teach them, or find a new place, but oh, Billy, I do get so tired trying to remember whether '"sprache" is French or Spanish, and all those crazy idioms—goodness! It looked so inviting in the park to-day that I thought I could study better out here. Btlly: Well. I call it a beastly shame for you to have to worry your pretty head over crazy languages just for the Astorbilt kids. Then when they get to Knrope, the natives won't know what they're trying to talk about. Why don't they have one language for all the people, anyway? . . . Bar.: (Interrupting) Oh, Billy, wouldn't that be just grand? I do won- der why someone hasn't thought of that? It seems to me everyone would want to learn such a language. Billy: Well, by Jove, that reminds me. Say, there is an International lan- guage too. I believe they call it Es—s— oh, Esperanto. You know Mr. Richards up at the office? Well, he was talking to me about it the other day. I le can speak it, too, you bet. It's funny about him,— he's such a careless, happy fellow, you wouldn't think he'd go in much for study- ing. But he's just crazy about Espe- ranto. Says it comes in good anywhere, whether its helping fair damsels in dis- tress, or translating from the Sanscrit a recipe how to eat boiled ice cream. He also says everybody's learning it. I don't know, of course, but that's what he says. Bar.: I'd love to know more about it! Maybe Mrs. Astorbilt would let me teach that to the children instead. There most be Nome place where you can find it. Billy, won't you please ask Mr. Richards more about it? Billy: Well, I believe he did tell me there was a central Esperanto office in Washington. He said anyone could rite there for information. They have books and magazines, too, I believe, and even our local bookstore keeps them. I saw some in their window the other day. And I'm sure there must be sev- eral clubs, because Mr. Richards, he says, he learned it away back in his High rhool days, when a lot of high school boys and girls had a club called the High School Esperanto Club. He says that was some club, and I'm sure it's branched out into several by this time, because, c> AMER1KA ESPERANT1ST0 from the way he talks, they made people know that the young Esperantists were alive. Bar.: Well, I'm going to write to that office right away, this very minute. (Takes out paper and prepares to write.) Billy: Well, I'm right with you. Count me in. By golly, what's that ? (Enter Olca, loudly weeping, and sits on bench.) Billy: I guess its up to little Billy to find out what's the matter with her. I beg your pardon, Miss, but can I help you? Olga : ( Wringing her hands and sob- bing) Mi perdis ĝin! Li prenis gin! Mi ne povas regajni gin. Billy : Goodness, I wonder what has happened to her! Oh, Barbara, come here and see if you can make out what she is saying. Try some of those lan- guage stunts on her, that you're learning. Bar.: Oh, fraulein, I mean Made- moiselle, sprechen Sie, parley-vouz Es- patiol ? Oh, no, no, no, I mean Parlez vouz Sie Deutsch? Dear me, wait till I see what the book says. (Tunis pages frantically.) Billy, \ don't know what to say to her. She doesn't seem to under- stand my German or French. I'll try again. Ŝenorita, Sie Deutch, Francais,— Goodness, what shall I say ? (Olga continues to sob; Enter Rich- ards and Wiseman,) Wise.: Well, I don't care what you say, you can't convince me that it's worth while to spend time on that nonsense. I'd never have any use for it in a thousand years. (Importantly) I'm a practical man, Richards, and these idealistic dreams don't go with me, even if you mid convince me that everybody's doing it. Rich.: Yes, you're like some more of your tribe. Can't see an inch farther than your own nose, but I'll tell you Esperanto is—Why, hello, Billy, what's the trouble? You look sort of excited. Billy: Good evening, Mr. Richards. Why. you see, there's something the mat- ter with this young lady, and neither of us can find out what il is. I don't know whether her best fellow has eloped with another girl, or whether to pinch her for a bug. T wish you would tell me what to do. She doesn't seem to speak Eng- lish, and Miss Barbara has tried three other languages on her, but she doesn't seem to understand her. Rich.: Well, that's rather queer. She certainly doesn't seem to be deaf and dumb by any means. (Laughingly) Maybe she speaks Esperanto. (In sur- prise) Well, great grief, she IS an Es- perantist. Just see that green star, Billy! Fraiilino, bonvole dim al me kio estas al vi. Olga: (Rising) Sinjoro, vi estas Ks- perantisto! Kiam me eniris en la parkon, malbona rabisto kaptis mian monujon, kaj forkuris kun ĝi. Kaj la saketo en- havas mian monon, kaj miajn juvelojn, f kaj mian oran horloĝon, kaj nun ili estas perditaj! (Sobs) Ho, Sinjoro, ĉu vi ne povas helpi min? Rich. : Well, you just bet your life I will. (Throws out his chest and looks important) Oh, I mean, certe, Fraiilino. (Fiercely) Mi kaptos tiun rabiston, kaj mi encarcerigos lin. (To Wiseman) What do you know about that? As the young lady was coming into the park, a tramp, robber, coon, or something, grabbed her pocketbook with all her money, and jewelry, and watch. Whew! Billy, beat it after that robber, and if you don't catch him, I'll have you fired. Billy: Yes, sir; I'm gone. (Runs off stage.) Rich.: Guess I better see if he does the job up O. K. Jen, Fraŭlino, ne plortt. (Pulls out immense handkerchief >d shoves it in her hand.) Estu kuraĝa! Kaj mi revenos baldaŭ. (Runs off stage.) Bar. : T do wish this had happened three months later. Then Fd be able to talk to the young lady in Esperanto, too. Wise. : Esperanto again ! It makes me tired; everyone I meet has something f to say about this (sarcastically) "won- derful international language." (Dog- matically) English is good enough for me. (Aside to Barbara, pleadingly) I say, can't you really speak any of those foreign languages enough to introduce me to the young lady? Fd like to, er— cr—, express my sympathy or, er—er— er, something like that, you know. Ba& : Indeed, I can't, sir. Esperanto is the only way to communicate with her, because she doesn't know—(Enter Rich- ards, waving the bag triumphantly.) Rich.: I tell you, it takes us "to keep AMER1KA ESPERANTISTO up with the procession! We caught the tramp before he had a chance to get out of the city. Billy's taking him to the ation now. Jen, fraŭlino, jen estas via monujo. Mi estas tre ĝoja ke mi regajn ĝin por vi. Olga: {Receiving purse) Ho Sinjoro, mi ne scias vian nomon, sed me certe, certe dankas vin tre mult Rich.: Great grief, I am slot Haven't even told my name. Permesu min, Fraŭlino, ke mi donu al vi mian vizitkarton. (Presents card.) Olga: Mi dankas vin. \i interŝan- ĝos. (Gives him her card) Wise: Richards, doesn't she really know any English? By Jove, I'd like to, cr-er-r meet her. you know. Rich. : You're out of it, old chap. I told you you were behind the times and it looks as if I'm right. Take my advice, come on in with us, learn Esperanto, wear a little green star. Everybody doing it. W (hesitatingly) It does seem to be rather worth while. If I do decide to look into it, where can I get any infor- n n? Rich.: Just simply write The Es- peranto Office, Washington, D. C. Billy : (Entering in great glee) He'll be safe for a couple of years, anyway. I tell you, Mr. Richards, that was a great piece of work. And it's a good thing you're from the office, or the young lady would have had to appear against that fellow to-morrow morning. Rich.: Yes, indeed, 111 see you get mentioned for this. But I'm busy just iv Billy, so if you don't mind, you can turn your back. (Sits down beside Olga) Billy: Oh, no, I don't mind. I'm busy myself (Turns to Barbara) Rich.: (Offering his arm to Olga) e vi permesas, mi iros kun vi laŭ via vojo. Mi alcompanoe vin kun plezuro. Olc Mi stos kontenta, vi marŝos kun mi, car mi ankoraŭ estas timema. Rich.: Mi dankas vin. (To Wise- man) Don't forget, old man, Everybody's doing it. (Mockingly) Gis la revido. (£.rif Olga and Richards slowly, arm in arm) Bar. : So that's Esperanto, is it, Billy ? Well, you just come along with me! We won't stop at just writing to The Es- peranto Office. We are going right up to the bookstore, and buy a book. (Seises Billy by the arm, and leads him off stage) Wise: Well, just to think of that fel- low Richards getting ahead of me! Huh ! Guess I'll follow Billy to the bookstore! (Exit) CURTAIN LA PA MO-PACIFIKA INTER- NACIA EKSPOZICIO Tiu ĉi ekspozicio en 1915 estos la plej granda ekspozicio, kiun la mondo an- koraŭ vidis. Gi daiiros de la 22a de Februaro ĝis la 4a de decembro, 1915, tio estas, nau monatojn kaj duonon. Gi estos eksterordinare bele lok ekspozicio, kuŝante apud la Ora Pordego j la daŭra parto estos sur la bordo de la Pacifiko en la Orapordega parko. Gi kostos Sm. 100,000,000. Oni atendas grandega nombro da vizitantoj venos ĉi ben,—car en 1914 ĉitij vojoj kondukos al San Francisko, la ekspozicia urbo. Esperantista KongTeso kaj ekspozicio estas jam projektitaj,kaj kredeble okazos. L. H. Gorham. KIAMANIERE? Malnova Enigmo. injoro vivadis Ne havanta okulojn; Li ja promenadis Tor vidi la ĉielojn. Arbon li vidis Havantan pomojn; Pomojn li nek preni Nek postlasis pomojn. El la angla tradukis James L. Smiley. Solvo de la Enigmo: La sinjoro havis unu okulon. La arbo havis du pomojn. Per la Lasta Ni Rememorigu la Unuan With the Last Let Us Recall the First XTAC kvin jaroj kiam la skribanto post longa foresto vizitis ĉi tie en Utica, urbo de la valo Mohawk en Nov- Jorko stato, inter ĉiuj la ĉi tieaj okdek mil enloĝantoj neniu parolis nian lingvon neutralan. Hodiaŭ dum neĝa vetero li vagis ree tra la urbo, vizitante familiarajn scenojn, kaj ĉefe inter la plezuroj spertitaj est longaj interparoloj tute en nia lingvo kun ses konatoj renkontitaj hazarde. Jen iom da progreso! En la nuna tempo tridek lingvoj estas ĉiutage uzataj en Utica; tio estas, dudek nau naciaj lingvoj kaj nia, la plej belsona el ĉiuj. Kaj nun en la komenco de g muziko, la uverturo jc la fino de lingva konfuzo, konvenas iom pripensi pri unu alia lingvo, pri tiu unue audita en la valo, pri tiu de la forgesitaj indigenoj, la ling- vo Mohawk. Dum jarcentoj ĉi tiu valo apartenis al la Mohawkaj indianoj; nek historio nek legendo diras ke ia alia jx>polo iam antaŭe okupis ĝin. La gento Mohawk estis la plej militema el la kvin gentoj de la "Iro- quois," la "Kvin Xavioj," kies konfed- eracio estis la plej grava konfcderacio de indianoj en primitivaNorda Amerikn. 1 Kanado Okcidenta, antau iom pli ol jar- cento, la restajo de a tiu antaŭe timita popolo trovis rifuĝejon, post malsukcesa milito kontrau la blankuloj, kiam laŭ reg- istara raporto, ''La urbetoj detruit sumas kvardek. kaj esceptante unu solan urbeton, ne estas urbeto restanta en la lando de la Kvin Nacioj Tamen antaŭ ol venis la Eŭropanoj, ĉi tie apud la rivero Mohawk3 kiu serpente glitas laii rando de Utica, la popolo kies nomon la rivero portas havis kvin urbe- toj n. Kaj ne ekzistis en la mondo, ili kredis, pli potenca gento ol la ilia; here I YE years ago when the writer after long absence visited here in Utica, a city of the Mohawk valley in New York State, among all the eighty thousand inhab- itants living here no one spoke our neu- tral language. Today during snowy weather he wandered again through the iv, visiting familiar scenes, and fore- most among the pleasures experienced were long conversations, wholly in <>ur language, with six acquaintances met with by chance. Behold, a little progress! At the present time thirty languages are daily used in Utica; that is, twenty- nine national languages and ours, the most musical of all. And now in the beginning of its music, the overture to the end of linguistic confusion, it is fit- ting to consider a little concerning one other language, that one first heard in the valley, that of the forgotten aborig- ines, the language Mohawk. During centuries this valley belonged to the Mohawk Indians; neither history nor legend relates that any other people ever occupied it before. The Mohawk tribe was the most warlike of the five tribes of the "Iroquois." the "Five Xa- tions," whose confederation was the most important confederation of Indians in primitive North America. In West- ern Canada, something more than a cen- tury ago, the remainder of this one time feared people found a place of refuge, after an unsuccessful war against the white people, when, according to a government report. "The towns de- royed come to forty, and with the ex- ception of one single town there is not a town remaining in the country of the Five Nations." Yet before the Europeans came, here on the river Mohawk, which glides ser- pent-like along the edge of Utica, the j>eople whose name the river bears had five towns. \nd there did not exist in the world, they believed, a more power- r AMERIKA ESPERANTISTO 9 ili nomis sin: "Popolo de Multaj Faj- roj," "Viroj Superantaj Ciujn Aliajn." Sed pri la Mohawk lingvo:—Gi ne estis skribita. "Ni ne povas jeti voĉon al popolo malproksima." Sed se oni estus skribinta en gi, la literoj b, f, m, p, kaj z ne estus necesaj. "Ruĝhaŭtuloj ne fer- mas siajn buŝojn," ili diris, "por paroli." Gi havis la konjunkciojn ordinare tro- vitajn en Eiiroi>aj lingvoj, sed ne estE artikolo krom la difinita. Komparado de la adjektivo estis simpla afero, ŝajne: "bona, pli bone bona, plej bone bona; blanka, pli bone blanka, plej bone blanka." La konjugacio estis formita sen ku- nuzo de pronomoj au de helpaj verboj; la verbo per si mem ĉion esprimis. Partici- pojn ĝi ne enhavis. Infinitivoj ankau mankis; se Mohaivka indiano volis diri, "Mi intencas foriri," li uzis la formon, "Ke mi foriros loĝas en mia kapo." Ne estis prepozicioj, kaj konsckvence la ling- vo enhavis knponan nombron da kazoj. Estis "de" kazo, "kun" kazo, "al kazo, "post" kazo, "super" kazo, "apartenanta- al kazo, "ce" kazo, k. t. p. Estis tri nombroj, kun diversaj finiĝoj por montri la multenombron. Sed la krudeco de la lingvo Mohawka plej bone montriĝis en ĝiaj vortoj mem. "Maijuna viro" havis formon, "maljuna- li"; "saĝa viro. saĝa-li"; kaj, sufiĉe ridinde, "saga virino" estis "ŝi-saĝa-li." La vortoj plej parte ne formiĝis tiom racie, ekzemple: ah-dah, "tago"; nah-di- wa-nio-ha-ge, ' tage." Evidente ĉi tiujn aboriginulojn ne im- presis la ekstrema graveco de ia logika bazo de vortfarado. Terure longaj estis eĉ ordinaraj vortoj ĉe ili; "volo" estis he- ni-di-sah-ni-go-oh'da-ah, "reĝejo" — ni forlasu la streketojn—estis nedwanoh- doosahgzvenniyuh. Sufiĉe, la lingvo plene meritis sian sorton! Hodiaŭ dudek naŭ lingvoj de tiom da nacioj anstataŭas la Mohaivkan,—dudek naŭ kie estis unu. Jen kiel la malnova cedas lokon al la nova! Popolo forpelas popolon; lingvo, lingvon. Kiom de la nunaj enlogarrtoj de la valo—duono el kiuj en EŭTopo naskiĝis—iam pripensas ful tribe than theirs; proudly they named themselves "Peoples of Many Fires," "Men Surpassing All Others." But concerning the Mohawk language: It was not written. "We can not toss the voice to a distant people." But if people had written in it, the letters b, f, m, p and z would not have been needed. "Redskins do not close their mouths," they said, "to talk." It had the conjunc- tions ordinarily found in European lan- guages, but there was no article save the definite. Comparison of the adjective was a simple matter, apparently: "gd, better good, best good; white, better white, best white." The conjugation was formed without synchronous use of pronouns or of auxiliary words; the verb by itself ex- pressed everything. It did not contain participles. Infinitives were also lack- ing; if a Mohawk Indian wished to say "I intend to go," he used the form "That I am goinp dwells in my head." There were no prepositions, and in consequence the language had an imposing number of cases. There was an "of" case, a "with" >e, a "to" case, an "after" case, an "above" case, a "belonging-to" case, an "at" case, etc. There were three num- bers, with various endings to indicate the plural. But the crudity of the Mohawk lan- guage shows best in its very words. Old man" had the form "old he"; "wise man," wise-he," and. ridiculously enough, "wise woman" was "she-wise- he." The words for the most part did not take form so reasonably, for ex- ample, ab-dah. "day"; nah-di-wa-nio-ha- ge, "daily, by day." Evidently, these aborigines were not impressed by the extreme importance of some logical basis of word-formation. Terribly long were even ordinary words with them; "will" was he-ni-di-sah-ni- go-oh-da-ah; royalty"—let us leave out the hyphens—-was nedwanohdoohsahg- wenniyuh. Enough, the language fully deserved its fate! Today twenty-nine languages of as great a number of nations take the place of the Mohawk,—twenty-nine where there was one. See how the old gives way to new! People drive away people; language, language. Mow many of the present inhabitants of the valley— to AMERIKA ESPERANTISTO pri ĉi tin forvelkita popolo sur kies antaŭaj grenkampoj staras iliaj domoj ? Nur nialnovaj dokumentoj renieinorigas pri ili; forgesitaj estas eĉ la lokoj kic ili enteriĝis, kun "mokasenoj al la pordoj dc la mateno Restas de la ruĝhaŭtuloj nenio krom la nomo de la rivero; kaj en la tuta valo, sendube, la skribanto sole pripensas hodiaŭ nokte pri la On-gue-hon-we, Viroj Superantaj Ciujn Aliajn. Jamxs R Makti half of whom were bom in Europe— ever gave thought to this vanished peo- ple on whose aforetime grain fields Mand their houses? Only old documents recall them; forgotten are even the places where they lie buried, with their "Moc- casins toward the gates of the morn- ing/' There remains of the redskins nothing more than the name of the river; and in the whole valley, doubtless, the writer alone is thinking tonight about the On-gue-hon-we, "Men Surpassing All Others." f La Drinkinto QI jus alvenis Londonon de la kontinento, kaj apenaŭ trafis suden ĉirkaŭurban vagona- ron, kaj nin gratulis car ni havas tutan kupeon por ni solaj, kiam la vagonaro halt is ĉe Lon- dona Ponta stacidomo, kaj gruj)o da gajaj kaj brueniaj knaboj tute plenigis la kupeon. Nian unuan ĝenajon tuj sekvis intereso jc la ekscitiĝo de la junaj bul>oj, kiuj jnis esti treege feliĉaj. Evidente ili estis knaboj dc unu el la plej malriĉaj kvartaloj de Londono, kiuj estis havantaj tre maloftan plezuron, iw> estas, festO- tagon en la kamparo. Jus kiam la vagonaro estis ekiranta, maljuna laboristo eniris kaj , kiam la knaboj deiris dc lia vojo li sidiĝis kaj demandis ĉu la fumado estas malagrabla al ni. Mia cdzino ne est is tute resani- gita de la marrnalsano, kaj la fumado eble pligraiuligus ŝian malkomfortecon, rial mi i lit is ke ni elektis tiun kupeon car ĝi estas malfumejo. Gajege li respondis, "Mi supozas ke estus pli lwme al mi se ne fumus." Tiam mi demandis al li ĉu li a&ondukas kursa- tron de dimanĉlernejo al pikniko, kaj li respondis ke ĝi estas abstinencklubo de knaboj organizita de li mem. Li diris ke la knaboj ne nur estas abstinenculoj, sed ili ankaŭ rifuzas iri al la drinkejoj por alporti bieron al siaj gepatroj. Ci tiu decido de la knaboj havas laŭ li bonan edukan efekton je kelkaj el la gepatroj. Pro la infltto de tiu viro, kies sola kapablo ŝajnis esti lia amo por tia oku- pado, grupo da stratbuboj, kiuj alie eble fariĝus krimuloj, estas edukataj por iĝi virtuloj. Tiu laborado ne estas senkosta al la maljuna viro. La veturpago por la grupo estis pli ol tridek ŝilingoj. Tamen ciun afitunon li donas al siaj knaboj pik- nikon, kaj en ĉiu vintro teotrinkadon. Tiuj ci regaloj kostas al li la ftparajon dc multaj semajnoj. Montnante al ni siajn manojn li diris, "Vi vidas ke mi estas laboristo kaj ne povas akiri multe da mono. Tial mi estas tre ŝparema, por kc mi povu helpi tiujn knabojn kaj ilin savi ke ili ne fariĝu drinkuloj." "Rial vi ekpensis pri ci tio?" mi de mandis. "Mi iam estis drinktilo mem," li re- spondis, "sed antau dudek sep jaroj mi ckfariĝis sobrulo; kaj la monon, kiun mi antaue clspezis por drinkajo, mi nun elspezas |xir savi la knabojn, Doktoro Resam«;ita. His Highness Raj-Rana Sir Ehawamt Singh Bahadur, K. C. S. I., a progressive Indian prince, has begun to study Espe- ranto, having already become sufficiently expert to be able to write a letter in the language. _ Kiel Du Dingoj Venis en Jorkŝiron de F. St. Mars. OEVAS esti supozite, ke antaŭ ol Joĉjo Warrigal kaj lia edzino finis la vojaĝon de Aŭstnalio al Kardifo en _ Kimrujo en kaĝo, kiu vide- ble estis tro malgranda por esti komforta, ili jam sufiĉe kutimiĝis al surprizoj. Ili cstis dingoj (latine, cants dingo), aŭstraliaj sovaĝaj hundoj, kaj personoj kitij konis ilin sur iliaj patrujaj kampoj donadis al ili malbonan reputa- cion,—t. e., malbonan rilate dingojn, kaj tio diras multe. Oni sendis ilin al ter- sinjoro en Skotlando, kiu havis ŝaton por strangaj bestamikoj. Kredeble li sciis ncnion pri ilia karaktero, tamen oni ne povas klarigi la ŝatojn de iuj homoj. La vagonaro. kiu veturigis ilin norden, elektis unu cl la plej sovaĝaj distriktoj en Jorkŝiro deiĝi de la reloj en profunda nokto, kaj tiam la dingoj ja surpriziĝis. Dum kelkaj minutoj post kiam ilia mal- granda mondo ĉesis trakti ilin kiel lud- kubojn en jetujo, la Warrigaloj kuŝis kviete, ne tial, ke ili estis difektitaj, sed nur tial, ke ili estis dingoj. Ce tiuj bestoj estas kutimo ŝajnigi morton kiam aferoj iras neordinarc malbone. Fine ili sidiĝis, kaj palpis tutan sian korpon per la nazo, por certigi, ke neniuj partoj perdigis en la konfuzo. Post tio ambai as is bleketon kaj faris salteton, car ili samtempe ekvidis, ke unu flanko de la kaĝo rompiĝis kiel ovoŝelo. Ili tremante eligis, kaj restis kelkajn mo- mentojn por rigardi la komercajajn vagonojn amasigitajn kiel oni amasi- gadas kolekton da rompitaj orangaj kestoj. Tiam ili tranriokiĝis. Kiam dingo translokiĝas, kaj la timo sidas sur ĝia dorso, gi piedbatas la mejlojn malan- tauen, kiel galopanta ĉevalo piedjetas malantaucn terbulojn sur plugita kampo. En la nuna okazo ili kuris dek kvar mejlojn en malpli multe da tempo ol mi kuragas diri al vi, antaŭ ol ili haltis sur la supro de izola longaltajo. Ili enflaris la aeron kaj trovis gin bona. Gi odoris je libereco. la aero ja tiel odoras; sur la montoj kaj montetoj oni ĝin trovas, kaj gin konas ankaŭ la maro. 1^ vento an- kaŭ ŝajnis kanti pri libereco, per mur- muranta kanto inter la plumaj herboj en la mallumo. Ili plue rimarkis, ke la ĉi tiea mondo ŝajnas konsisti el titanaj kaj renversitaj altajoj, el inknigraj malple- noj inter ĉi tiuj, el blunigra ĉielo kaj steloj. Tiam ŝafo blekis. Eble tio ne ŝajnas grava, tamen la dingoj eksaltis en atentan pozon, kiel povus fari malnova soldato, kiu aŭdus trumpeton. Ili konis tiun so- non; ĝi estis la unua familiara sono, kiun ili ĝis nun aŭdis en ĉi tiu malvarma, mal- mola lando. Posta esploro lau la stelira kaj kaŝema naturo de la dingo malkaŝis aron de ĉirkaŭ kvarcent ŝafoj. Tuj la dingoj eklaboris. Mi diras, ke ili ekla- boris, kaj mi lasas la aferon ĉe tiu punkto, car la laboro estis sanga, kaj, post la mortigo de la unua ŝafo, ĝi estis tute nenecesa. Kiam la dingoj finis kun la ŝafoj, nc plu troviĝis kvarcent ŝafoj en la aro, sed nur tricent ok dek, kaj la ceteraj du dek diskuŝis kuntiriĝinte en diversajn pozojn, kun la gorĝo elsirita. La duo nun klopodis por meti komfor- tan distancon inter si kaj sia faritajo. Ili sciis, ke nepre certaj fenomenoj sekvos buĉadon tian, kian ili jus faris. Ekzem- ple, kaptiloj, veneno, kaj kugloj, kiuj lastaj povas veni sen averto el kia ajn loko. Post kelka tempo ili alvenis pinarbaron kvazatt jetilan sur la flankon de valo, kaj en la pinarbaro troviĝis ruiniginta domo. La loko estis sovaĝa, kvieta, nigra kaj dezerta, kaj en ĝi loĝis noktaj kreitajoj, kiuj kuradis en la ombroj pri siaj pro- praj sekretaj aferoj. Ci tie gesinjoroj Warrigal faris al si hejmon en ĉambro, kiu iam estis saloneto, sed jam estis cedita al la vespertoj, ratoj, fortkreska herbo kaj hedero. Ci tie ankoraŭ en tiu nokto, sinjorino Warrigal donacis al sia edzo du dingidojn. Eble troviĝis pli belaj, pli grasaj, pli gajaj etuloj, ol tiuj du baldaŭ fariĝis, sed se tiel estas, mi neniam vidis tiajn. Post ĉirkaŭ kvar noktoj la granda vir- It AMERIKA ESPERANTISTO dingo, ĉasante sola, trafis ripozantan ŝafaron. kaŝitan izole en faldo de la iiioiitetoj. Barajoj estis starigitaj ĉirkaŭ tiuj ŝafoj, sed la dingo superiris ilin per salto, kaj kiam li jus komencis sian inal- bonan agadon, homo kriegis el la mal- lumo. La proksiman momenton venis, saltante super la barajoj n, kolo ĉe kolo, du grandaj hundoj sen videblaj v<»>toj, iiu vcstita de implikajo el blugrizaj haroj, kaj havanta strangajn okulojn. Hi diradis ion per nelaŭta tono profunde en sia gorgo, kaj Joe jo Warrigal pen sis, ke ili dinad. mortigon.' Ne sciante kio proksime venos, la in- tencanta kaŝmortigisto rapidege retiris sin. Tio estas, li saltis super la barajojn kiel ia rapidanta ruĝeta ombro, kaj alaperis. Li iris maUupren de la dek- livo de la montetu en rulfalajo el nefik- sitaj ŝtonoj. sed la strangokula duo estis proksime sekvanta lin, kaj lia koro bat egad is. Post dek minuloj oni povus vidi la maljunan virdingon galopanta per liberaj Itoj al la pinarbaro, kiu kaŝis Han hej- mon. La besto ŝajnis tre granda sub la pala lumo de la neklana jus 1 inta luno, kaj liaj okuloj iam kaj iam ckllamis l>er stranga vcrda brilo kiam la lumo falis but ilin. Li halt ub la ombro de granda pino. kaj tuj farigis nevidebla. i enperdiĝis en ombroj, kaj tiuj ombroj enperdiĝis en aliaj ombroj. Tiam la kraka sono de kunfrapigintaj moj venis suprcn al li de torn malsupre sur la deklivo, kaj li s, ke tio estas la inal- longvostaj paŝtistaj hundoj,—tiaj ili esti Tiuj hundoj deziris havi la diu- gon. Nu ili ricevis lin,—eĉ pli rnulte da li ol ili deziris. La unua hundo alvenis nesingarde kiel iu ckscita urso, kaj Joĉjo Warrigal ĝin renkontis. Tiu renkonto fariĝis sen averto. Xur ekvidiĝis la ruĝeta felo kaj striu da dentaroj, kaj la forto de la kun- frapiĝo jetis kaj la i ekutanton kaj la persekutaton en ĉirkaŭprenon de so- vaĝa rozo. Rapide kiel penso la dingo le kaj turms la vizagon al la dua hundo. kiu tuj retiris sin rapide kaj sen- honte en la nokton. La unua hundo ne levis sin, fakte ĝi jam finis kun la mondo, car ĝia gorĝo s tute traŝirita. Tiam la dingo singarde elektis kaj iri an vojon el la arbaro Li jam faris, eĉ ĉe dingo, tion, pri kio li opiniis, ke ĝi estas kontentiga laboro por unu nokto. La fanio de la dingoj disvastigis, kaj aferoj fariĝis ekstrcme vivaj. Ne estas bona famo nek sendanĝera tiu, kiu rilatas al kalkulita nombro da ŝafoj perforte mortigitaj en certa nombro da noktoj, sen videbla kaŭzo. La ŝafgardis- toj, en tiuj teruraj tagoj, marŝadis tage kaj nokte kun pafiloj, kaj estis nenia sendanĝereco en la distrikto. Hundoj grandnombre estis mortigataj, sed la mortigo de ŝafoj neniom ĉesis. Tio sola de la mistera terurajo, kion homoj iam ekvidis, estis subita salto de ruĝeta korpo, vidita kaj malaperinta kiel strio de fulmo. La afero far inkubo. ^ Unu nokton la Warrigaloj ekiris por rabi, kiel jam estis ilia kutimo. Ili konis bienon malproksiman ĉirkaŭ kvin mejloj —ili neniam malbone kondutis pli prok- sime de sia hejmo ol tiom—kie estis safoj kaj multe da hundoj. Interesis ilin la hundoj, car tiuj trompis sin, ke ili povas venki ĉian beston. Dum ili kaŝiris kid sensonaj ombroj tra uleksa densejo, Joĉjo subite haltis kaj ellasis koleran bojeton. Lia edzino, kiu estis malpli ruza, kaj ĉiam sekvis post li, ankaŭ haltis, j, sidiĝante sur la tero, postulis klari- gon per mallaŭta plendkrio. Joĉjo War- rigal ekstreme singarde elektis paslokojn gis kiam li staris sui>er amaseto da herbo kaj branĉetoj. Sub tiu amaseto kr kaptilo. kruelega afero kirn ŝtalaj denta- roj, kion rigardi tluigis malvarme la san- gon. Tiam la dingo disjetis malpurajon sur ĝin, kaj ĝin lasis. Tio montras ke eĉ sovaga hundo povas havi evidentan senton de ŝercado. Fine li atingis la bienon, kadavre palan en la lumo de sinkaŝema, per nebuleto kovrita luno. Hi trovis la ŝafojn en her- bejeto,—ili jam antaue vizitis gin. tial ili _ sciis kie serĉi. w Tuj ili jeti> >in en la safaron, kuregis tien kaj ĉi tien, farante rapidajn ŝirantajn mordvundojn per la dentaroj en la gor- ĝon de la safoj* Ciu ekmordo mortigis ŝafon. kaj la K»ko fariĝis buĉejo. Subite sen ia averto, pafilo eksplodis kun tnal- longa, kraka ckbruo simila al sola kun- bato de la manoj. Sinjorino Warrigal faletis, faris strangan sufokan tuson kij malaperis en la mallumon Estante singardema besto, kaj havante en si la Union de la morto, la virdingo reiris hejmen per granda rondo. Sur la sojlo de la ruiniĝinta domo li AMER1KA ESPERANTISTO 13 rigidiĝis, tremetis, kaj stonigis kvazaŭ statuo. Li direktis la rigardon sur la plankon, kie kuntiriĝinta, lia cdzino kuŝis mortinta—si ne faletis kaj tusis pro nenio. Plue. la dingidoj estis malaperin- taj, kaj estis aparta homa odoro en la aero. Fine post kvin doloraj minutoj, Joe jo Warrigal turnis sin tre malrapide kaj iris malfacile, kiel ia arta besto movigan- ta per horloĝa risorto, al la malgranda senorda ĝardena herbejeto antati la domo. Tiam— Mi opinias ke li freniziĝis, sed mi ne esta> certa. La homoj kiuj ŝtelis la din- gidojn revenis la proksiman matenon laŭ la sanga postsignaro de sinjorino Warri- gal. Ili raportis, ke la herbejeto estas gratfosita de fino ĝis fino. Plie, ili tro- -. apud la kadavro de la dingo, Joĉjon Warrigal mem—grandan fortegan ruĝan hundon—rigidan kaj malvarman en la morto. Pro tio, ke la spirit* > de la amo estas altvalora kaj malofta, mi volas kredi, ke ĉi tiu dingo-hund I tiu tru- dulo, mortis pro rompiĝinta koro. Oni povas penri pli bonkore pri li, se oni ak- cq>tas ĉi tiun teorion, kaj—kiu scias?— povas esti. ke la bestoj ja amas. El la angla tradukis GftGOj Hawthorne, Victoria, Australia La Vojaĝanto kaj la Templo de la Scio XTAC multe da centjaroj Yojaganto, lacigite pro lon- ga marsado, alproksimiĝis al la pinto de alta monto. Sur tiu monto troviĝis templo, kaj la Yojaganto jam jure promesis al si ke li alvenos al ĝi antaŭ ol la morto liu lialtos. Li bone sciis ke la vojaĝo estos longa, la vojo malebena kaj onplena. Li s< ii ke oni povos malpli facile supreniri tiun monton ol iun ce- teran en la montaro, kics nomo estis La Idealoj. Sed li ha vis koron espcrplenan, kaj kvankam li pcrdis scion pri la tempo, li neniam perdis la espcrscnton. "Eĉ se mi svenos ĉe la vojoflanko," li diris en si mem, "kaj ne povos alveni al la montopinto, tamen multe valoros vo- jaĝi sur la vojo kiu kondukas al la Altaj Idealoj.0 Tiel li sin kondolis kiam ajn li laciĝis. Neniam li j>erdis pli multe da e^ ► ol tiom, kaj certe tiom estis mal- multe. Kaj fine li alvenis al la templo. Li sonorigis la sonorilon, kaj blankhara mal- junulo malfermis la |>ordegon. Li ridetis malgaje kiam li vidis la Vojaĝanton. *4Kaj jen ankoraŭ alia!" li murmuris. "Kion signifas do d?" La Vojaĝanto ne aŭdis tion kion li murmuris. "Maljuna blankliarulo," li diris. "seiigu min di fine mi estas alveninta al la mirin- da Templo de la Scio. <~i tien dum mia tma vivo mi vojaĝis. Ho, estas laciga lalx< uprenrampi al la Idealoj." La maljunulo tuŝis la brakon de la \ o- ^anto. *4Auskultu." li diris per kvieta vodo. 44Ci tiu ne estas la Templo de la Scio. Kaj la Idealoj ne estas ĉeno da montoj; ili estas granda ebenajaro, kaj la Templo de la Scio troviĝas meze de Vi elektis la malgustan vojon. I lo ve! Kompatinda Vojaĝanto La lumo en la okuloj de la Vojaĝanto malaperis. La espero en la koro mortis, kaj li ekmaljuniĝis kaj velkiĝis. Li sin apogis peze sur sian bastonon. "Cu est*! permesate ripozi ĉi tie?" li demandis lac "Ne." "Cu troviĝas sur la cetera flanko de d tiuj montoj vojo kiu kondukas malsu- pren t "Ne." "Kio estas la nomo de ĉi tiuj montoj "Ili ne bavas nomon." "Kaj la templo—kio estas ĝia nomo?" "Gi ne havas nomon." "Do, mi nomos ĝin la Templo de Rom- pigitaj Koroj," diris la Vojaĝanto, kaj li sin turnis kaj foririv Sed la blankhara maljunulo sekvis lin. MFratofn diris li, "vi ne estas la unua kiu ĉi tien venis, sed eble vi estos la ta. Rciru al la ebenajaro kaj dim al la tieaj loĝantoj ke la Templo de la V( 14 AMERIKA ESPERANTISTO Scio troviĝas nieze de ili; iu ajn kiu de- ziras povas eniri gin; la pordegoj eĉ ne estas fermitaj. Ciam la templo trovigis en la ebenajaro, en la koro de la vivo, de la laborado, de la eiutaga pensado. I filozofo povas eniri, la sfcmrompisto povas eniri. Certe vi preterpasi in ĉiutagc dutn via vivo, neornamitan, mal- novan konstruaĵon multe malsimilan al niaj belegai katedra aloj." "Ofte mi vidis la infanojn ludantajn apud gri," diris la Vojaĝanto. "Kiam o afano mi kulime ludis tie. Ho, se mi nur tiam cstus povinta scii! Nu, la tinteco estas la cstinteco." Li volis resti apud ŝtonego^ sed la mal- juna blankhanilo malpermesis al li. "Ne haltii." li diris. "Se vi sidiĝos tie vi ne ree k >s. Kiam vi haltos vi scios kid lacega vi estas/' "Mi ne havas deziron iri plu," diris la Yojagauto. "Mia vojaĝo estas finita; eble ĝi malĝuste celis sed ĝi estas finita/' "Ne restu ĉi tie," ordonis la maljunulo. "Reiru. Eĉ se via propra koro estas rompita eble vi povos helpi aliajn ke ili ne rompu siajn korojn. Tiujn kiujn vi renkontos sur ĉi tiu vojo vi povos konsili ke ili retumen iru. Tiujn kiu j nur ko- mei; al i\ tin loko vi povos kon- sili ke ili pauzu kaj pripensu kiel sen- senca estas la ideo ke la Templo de la Vera Scio estas konstruita sur izola kaj danĝerhava monto. Dim al ili ke kvan- kam Dio ŝajnas nekompata Li ne estas tiel senkompata ke li farus tion. Dim al ili ke la Idealoj ne estas ceno da montoj sed iliaj propraj ebenajoj kie oni kon- struas la grandajn urbojn, kie kreskas la maizo, kaj kie laboradas la homaro, iain malĝoje, iam ĝoje." "Mi reiros," diris la Vojaĝanto. Kaj li ekforiris. Sed jam li maljuniĝis kaj lacegigis. La vojaĝo estis longa, kaj ĉiam la malan- tauenirado estas pli laciga ol la antaueni- ^ rado. Sufiee malfacile estis supreniri W kiam li havis la fonikecon kaj la esperon de la vivo por helpi lin; nun kiam li ne posedis la fortikecon kaj la esperon por subteni lin, preskaŭ neeble estis malsu- preniri. Tial kredeble estas ke la Vojaĝanto ne vivis sufiee longtempe p°r rcalvem al la ebenajoj. Sed ĉu li tien alyenis, ĈU ne, tamen li komencis returneniri. Kaj malmulte da Vojaĝantoj faras tiom. El Ships That Pass in the Night de Beatrice Harraden. tradukis Sybil Bailey Hall AXEKDOTO. Oni diras ke kiam D-ro Doyle, la verkisto kaj kreinto de Sherlock Holmes, estis en ei tin lando li diris dum parolado en la urbo Indianapolis, ke multaj frene- zuloj havas odoron malsimilan al tiu de cerbosanuloj, kaj ofte li povas tiamaniere juĝi ilin. Post la parolado S-ro Riley, la poeto, alproksimiĝis al li kaj diris, "Dok- toro, via diro pri la odoro de frenezuloj tre interesis min, car en ĉi tiu urbo estas viro, kiu kredas ke mi ŝuldas dek dolarojn al li, kaj mi opinias de longa tempo ke li estas freneza. Mi deziras ke vi venu kaj flam lin!" \V. II. HrtSE. r La junaj geedzoj malpaciĝis; kaj nun, kvankam la edzo ŝajnigas ke li mem estis kulpa, kaj deziras paciĝi, la edzino ankoraŭ estas kolera kaj necedema. Li diris: "Venu ĉi tien, karulino, mi petas. Cu vi ne deziras vidi tion, kion mi havas en ĉi tiu pakajo? "Ho, mi povas ankorau ekzisti ne vi- dinte ĝin." "\u, ĝi estas id por tiu, kiun mi amas pli ol ciun alian en la tuta mondo!" "Vere? Mi do supozas ke ĝi estas la Seiko, kiun vi diris ke vi bezonas I" Tradukis Ho Ho. Have You Yet Secured Your Nillidge Esperanto-English Dictionary? An invaluable book (496 pages) printed on strong thin paper with wide margins, and durably bound. You can not get along without it. PRICE S2.00 THE AMERICAN ESPERANTIST COMPANY WASHINGTON» D. C. NOTE—By agreement between the American Esperantist Company and the publishers in England» we are the exclusive publishers of this dictionary in America. Any edition not carrying our imprint on cover and title-page, published and sold in this country, is either not the genuine work of Millidge, or is a pirated edition. I Are you studying Esperanto? Do you want help ? Would you like to have your exercises corrected regularly and all difficulties explained? WRITE FOR CIRCULAR TO THE AMERICAN SCHOOL OF ESPERANTO WASHINGTON, D. C. A High-Class Correspondence School of Esperanto The best literary magazine entirely in Esperanto :: The only magazine which has the constant collaboration of Dr. L. L. ZAMENHOF, the author of Esperanto Yearly Subscription $1.40 Single Copy, postpaid. 16 Cents AMERICAN ESPERANTIST COMPANY AGENTS FOR U. S. A. N. B.—The American Eeperantlat Company has on hand a quantity of back numbers, equally ae good aa current numbers from a literary point of view. These we will dispose of, as long as they last, at ten cents a copy, twelve copies for $1.00. We can not guarantee to send any special numbers at this rate. Oficiala. Gazeto Esperantista Organo de la Llngva Komitato De la Konstanta Komitato de la Kong res oj Kaj de la Internacia Konsilantaro Jara Abono: 5 Frankoj Unu Numero: 50 Centlmoj Redakcio kaj Administracio: 51, RUE DE CLICHY, PARIS EL LA DECIDARO DE LA SESA KONCRESO: LA SESA KONGRESO MEMORIGAS AL CIUJ SaXTETOJ KAJ QRUPQJ. KE LA ABONO AL LA 0FIC1ALA GAZETO ESTAS UNU EL LA PLEJ BONAJ KIMKDOJ FOR III LP1 FINANCE LA OFtCIALAJN INSnTUCIOJN DE ESPERANTO. KAJ POR EST! REGULE INFORMATA PRI ILIAJ LABOROJ. Send subscription ($1.05) through American Bsperantist Company, Washington, D. C Specialisto pri It okuloj ktj It spina nerve Okulvitroj prave almczuritaj al la okuloj. D-RO ANTONIO RONITO 410 Liberty Ave.. Room 602. Pittsburg. Pa. LA ONDO DE ESPERANTO MONATA ILU8TRATA REVUO (fondiu en U jaro 190t). La abonantoj de la j. 1912 jam nccvis senpage romanon de A. Tolstoj tJPrinco Serebrjanif. kies prezo por nc-abonintoj cstas Sm. 1,50 afr. Nun ĉiu abonanto de la j. 1913,—krom 12 n-roj de fgazeto—senpage ricevos donace post kelkaj monatoj bclan Espcrantan libron: V9ORIENTA ALMANAKO" el la lingvoj japana, hina, araba, hinda, san- skrita, persa, armena, kartvela k. t. p. A>. /. />. „La On do" aperas ak urate la 1-an daton, novstilc. Ciu n-ro havas 16—24 paĝ. Formato 17x26. Bela kovrilo. eraturaj konkursoj kun premioj. Portretoj de konataj Esperantistoj. Diversaj ilustrajoj. Beletristiko originals kaj tradukita. Plena Irroniko. Bibliograno. Amuza fako (kun premioj). Anekdotaro. Korcspondo tutmonda. (Poŝlk. ilustr.). Sendu abonpagon ($1.10) al la American Bsperantist Company, Washington, D. C. You Ought to Take SCIENCA GAZETO A monthly magazine entirely in Esperanto, devoted to Science and Industry Contains semi-technical articles on many inter- esting subjects. Subscribe for your own pleasure —and show each copy to some scientific friend. Send subscription ($U0) through American Esperantist Company, Washington, ZX C, (Sample copy, 20 cents) FOREIGN MAGAZINES Bundle of ten copies, our selection, back numbers, for only sixty cents AMERICAN ESPERANTIST COMPANY WASHINGTON, D. C PASSION PLAY 1913 In the Austrinn Alps 322 Peasants fill the rolls. Unspoilt by tourists European tour. Write JOHN RANDOLPH. Niagara Falls. New York c'On w»" THE American Theosophist A magazine >nho and O ■ a/ Tuace a rut ti \ Vider Tolerant Official trican Section of i Tlieosophicul Society Mrs. Annie Besnni President Albert P. Wan-high Gen. Seen and Ed. $1.50ayear Single Copy 15 cen Foreign$2.00 Address: K rot on a, Hollywood, Los Angeles. CaI IS IT WORTH WHILE For you to have your printing done in a shoo win i ith the latest most improved materials and lv skii kmen long who io their .crv etT" s made to If so, write us and \vr will he «lad to assist i solving y an accon next-door r a visittnv I to a i it I C ■ trself as our nt anything from rv. ERNEST F. DOW 993 Watertown St., West Newton Sta., Boston. Mat». The first Esperanto pi in America, LA KOLOMBA PREMI0 \ luimi li translate lie French o\ tie ri imas, \, \. M. I Now Amonin Valousek, Mediant u Brna, Moravia. Austria >, kiri el Ameriko kelkajn in- fanajn desegnajojri, j> kiuj li siaj lernantoj. 809 Pierce Build , M lispno, in! "Amcrika to" kontraŭ aliaj Tair I ^az<. precij erda Standard* aj "Esperanta Pen ro Julian li. F Delpl Ohio, am resp \lbert, Heros i Bilbao, Hi panuj n your letter—"Having seen your ad in AMERTKA ESPERAXTIST nd ?n la re/aj urboj de U^ Petu katalogon EMERSON PIANO COMPANY, BostonJMass. IONAL CAPITAL PRESS. ! !! f X sS "Venu al mia hejmo por audi mian novan EMERSON" Nenia bezono diri "Ei 1 la plej multaj p< no "Emerson" signifas piaw Tio montras la n de inalnova kaj eminenta r I