k
speranto [} $
8i-monthly bulletin published by the ĉsperanto League for North ĥmerica  *  2005/2, 3, 4
Dumonata bulteno eldonata de la ĉsperanto-Ligo por Norda ĥmeriko *   2005/2, 3, 4
€n la Numero
• Kio Novas en la CO?  .	. . 3-4
* Konatigu kun la Novaj	
Estraranoj de ELNA!. . . .	. 5-13
* €speranto USĥ Havas	
Novan Redaktoron.....	. . 14
* Impresoj pri la Aŭstina	
ELNA-Kongreso.......	15-17
• 90-a   UK:   per  la  Okuloj   de	
Usonaj Partoprenantoj . .	18-20
* Kiel Progresas Pasporto al la	
Tuta Mondo.........	. . 21
* Kie Estas Junaj Usonaj	
Esperantistinoj?.......	22-26
* Esperanto - por Ciuj!	. . 27
* Kiel Organizi Landan	
Klongreson ..........	28-29
* Projekto Gutenberg. .	. . 30
* Recenze ...........	31-32 33-35
* Novaj libroj........	
*Vojagu kun Esperanto	. . 36
"Austin is frenez about Esperanto!"
Impresoj pri mia unua ELNA-kongreso
"Se vi satis mian servon, mia nomo estas Thomas Clinton, se
ne - mi nomiĝas Fred", - diris la unua ŝoforo de la
Greyhound-buso kiu veturigis nin de Atlanto al Aŭstino. Mi
sincere ĝuas usonan humursenton, ŝercemon kaj (almenaŭ en
la Sudo) emon babili kun nekonatoj. En la vica haltejo iu viro
demandis al mi de kiu urbo mi estas. "El Kievo." - "Kievo?"
-  la viro ŝajnis iom surprizita. - "Jes, Kievo". "Mia nevino
loĝas en Odeso, kaj vi iom similas al ŝi". "Odeso? Ukrainio?"
-  estis mia vico surpriziĝi. "Ne, Odeso, Teksaso"... Sajne en
Teksaso oni povas trovi absolute ĉion, pensis mi. Kaj ŝajne
estas tiel! La sola afero kiun ni ne trovis estas dolĉa glaciteo:
malsimile al georgianoj, kiuj preferas dolĉan glaciteon, ŝajne
teksasanoj trinkas nedolĉan glaciteon. Sed - mi deflankiĝis!
(daŭrigo sur p. 15)
.saluton!,
Esperanto League for North America
PO Box 1129, El Cerrito CA 94530
USA/USONO
•S 510/653-0998; 2510/653-1468
H elna@esperanto-usa.org
President/Prezidanto: Philip G. Dorcas
Vice President/Vicprezidanto: Steven D.
Brewer
Secretary/Sekretario: Anna Bennett
Treasurer/Kasisto: William B. Harris
Other Board Members/Aliaj estraranoj:
Thomas Alexander, Joel Amis, D. Gary
Grady, Anjo Harlow, Lusi Harmon, Jerry
Johnson, Orlando E. Raola, Robert L.
Read, Julie Spickler
Director, Central Office/Direktoro de la
Centra Oficejo: Don Harlow
€speranto USĥ
Bi-monthly bulletin published by the
Esperanto League for North America
Dumonata bulteno publikigata de la
Esperanto-Ligo por Norda Ameriko
Vol. 41, No. 2-3
ISSN 1056-0297
Editor/Redaktoro: Joel Amis
Assisting   editor,   layout/Vicredaktoro,
kompostado: JenjaAmis
H yevgeniya_amis@yahoo.com
Materials for €speranto USĥ  should be
sent to/Materialojn por   €speranto USĥ
oni sendu al:
€speranto USĥ
16800 Phillips Rd., Alpharetta, GA 30004
USA/ USONO
or by e-mail/aŭ retpoŝte al:
joelamis@yahoo.com
The opinions expressed in this bulletin
are those of the authors, and don't neces-
sarily represent the point of view of
ELNA or its bulletin/La opinioj esprimi-
taj en tiu ĉi bulteno apartenas al la
autoroj, kaj ne nepre prezentas la vid-
punkton de ELNA au ties bulteno.
Reprinting materials from this bulletin is
permitted, provided that due credit is
given, and a copy of the reprinted mate-
rial is sent to ELNA/Estas permesate
reaperigi materialojn el tiu ĉi bulteno,
kondiĉe ke oni ĝuste indiku la fonton kaj
ke oni sendu ekzempleron de la repub-
likigita materialo al ELNA.
Deadline for issue 2005/5-6 Limdato por
numero 2005/5-6: 2005.12.01
Saluton karaj gesamideanoj!
Lastatempe certe mankis al vi nia
malnova amiko Esperanto USfl...
kaj nun eble eĉ iom surprizis vin re-
vidi gin — kun nova aspekto! Vi
ankaii rimarkas ke la redakcio
ŝanĝiĝis. Efektive, antaiia redaktoro
Don Harlow transprenis la direk-
torecon de la Centra Oficejo de
ELNA, kaj mi transprenis la redaktadon de Esperanto USfl (kvankam mi
estis elektitafare de la Estraro al la redaktoreco dum la ELNA-kongreso
en Aiistino, mi tamen ne povis plene transpreni la redaktadon ĝis la
komenco de oktobro, kiam mi ricevis ĉiujn redakciajn ilojn kaj materi-
alojn). Ni tamen faros nian plejeblon por rekapti la aperritmon (la unua
paŝo tiudirekten, kiel vi jam rimarkis, estas ĉi tiu triobla numero — la
sekva numero [2005: 5-6] estos duobla).
Sed, kompreneble, estas limoj al la povoj de redaktoro — redaktoro evi-
dente ne povas mem verki ĉiujn tekstojn, do li/ŝi dependas de la kon-
tribuoj de membroj. Nur vi, la membroj, povas fine decidi la enhavon de
nia revuo! Ni senpacience atendas viajn artikolojn, leterojn kaj al-
ispecajn kontribuojn (ĉu en Esperanto, ĉu en la angla)!
Agrablan legadon!
Joel
Hello dear samideanoj (fellow Esperantists)!
Lately you've surely missed our dear old friend Esperanto USfl... and
now you 're maybe a little surprised to see it again — with a new look!
You've also noticed that the editorial staff has changed. Actually, former
editor Don Harlow took over the directorship of the ELNA Central
Office, and I took over the editing of Esperanto USfl (although I was
elected by the Board to the editorship during the ELNA convention in
Austin, I was unable to fully take over editing until the beginning of
October, when I received all the editing tools and materials). We will,
however, do our best to catch up (our first step in that direction, as you 've
already noticed, is this triple issue — the next issue [2005:5-6] will be
double).
But, of course, there are limits to the powers of an editor — evidently, an
editor cannot write all of the articles himself, so he/she is dependant
upon the contributions of members. Only you, the members, can, in the
end, determine the contents of our newsletter! We can't wait to receive
your articles, letters and other contributions (whether in Esperanto or in
English)!
Pleasant reading!
Joel
2      ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
,el Iq Centra Oficejo,
What's New in the Central Office?
There have been some changes made
here. After more than five years as
Director of the Central Office (CO),
Joel Brozovsky recently decided to re-
turn to his original home in Spokane,
Washington, and take up a new career
which, as I understand it, will involve
writing full-time. Writing about
Esperanto does not pay very many
bills, but I certainly hope - and I expect
that everyone in ELNA hopes, as well -
that Joel will find at least some time to
write about Esperanto; he is, as I've
had occasion to observe over the past
few years, as knowledgeable and com-
petent a spokesperson for Esperanto as
one can find in the United States.
At the ELNA Congress in Austin, the
Estraro chose me to take over in the
Central Office when Joel left. I've had
some experience here - I was Director
from 1979 through 1983, served in the sec-
ond slot from the beginning of 2002
through the middle of 2003, and have been
working here on a consulting basis since
the end of 2003.1 hope that I can maintain
the high standards for which the Central
Office has become known in recent years.
I've made a few minor changes, and will
discuss them when they become relevant
in the article that follows.
First: CO hours. The office will generally
be open from 7:30 A.M. to 4:00 P.M.,
Pacific time. The earlier starting time is
largely a function of (a) heavy traffic on the
way to work at later hours, and (b) the
paucity ofparking spaces in Emeryville; if I
arrive here at 7:40, the building parking lot
(which is now marked "public parking") is
generally full-up. If you need to contact the
CO, those are the hours in which to do it.
We'll occasionally be open on weekends as
well, depending on what we're doing and
how much of it there is to do, but that's not
something to be counted on.
When I worked here before as Director,
I figured out that the Central Office has
three main tasks:
• Serve the members;
• Handle the book service;
• Reply to information requests.
As far as I can tell, that has changed
very little, though the emphases have
changed somewhat (the book service
seems to be somewhat more important;
information requests have dropped off,
though they've been increasing again
over the past few months) and the ubiqui-
tous computer now plays a significant
role in our work, so much so that I spend
most of my time not at the Director's desk
but at the computer table.
Here's an overview of a more-or-less
typical day:
Get those books out the door!
I start work for ELNA before I ever get
to Emeryville; halfway from my house to
work, I have to swing off the freeway
onto surface streets to visit our post office
box in El Cerrito and pick up any mail
that may have arrived. This is not an
onerous task and adds perhaps five min-
utes to the total trip.
(Why our PO box is in El Cerrito, six
miles from the Central Office, and not in
Emeryville, where the office itself is lo-
cated, is an interesting story, but one pri-
marily of historical rather than topical
interest. It has been maintained there over
the years primarily because it's been ad-
vertised in books such as Teach Yourself
Esperanto, and requests for information
will typically go there. This was perhaps
more important 20 years ago when almost
all our information requests arrived by or-
dinary mail; today we receive one or two
such requests a month, at most, at our PO
box - most information requests now
come over the internet. Perhaps it's time
to start thinking about moving the PO box
to the Emeryville post office, which is
only about four blocks from the CO This
won't affect me much, one way or the
other, but the next Director may have
transportation problems.)
Once in the office, I switch on lights (as
required) and turn on all three of our
computers - a Windows 2000 machine
that I use for most of my work, a
Macintosh for graphical work, and a
legacy Windows 98 machine that does
very little these days. First thing to do is
to grab any orders sent in over the inter-
net, as well as checking the paper mail for
book orders. Before doing anything else,
I process each book order, pack it and
ship it. The purpose is to make sure that
every order goes out the same day that it
is received. You can check on how well
this works, if you provide your e-mail ad-
dress with your order; the office now
sends an e-mail confirmation that your
order has been sent as soon as we have it
packed and prepared it for the postman.
(Note: if you pay for special expediting,
and we select UPS as our shipper of
choice for your order, I'll personally be
delivering your package to UPS that af-
ternoon on my way home - there's a UPS
center about a mile from my house.)
Incidentally, our book service has many
offerings, some of which may be of partic-
ular interest to you personally. They range
from sundries (patches to sew onto the coat
you wear while hiking, pens that advertise
Esperanto, Esperanto flags, etc.) through
textbooks, dictionaries and audio-visual
learning aids such as Esperanto: Pasporto
al la Tuta Mondo (now on DVD) and the
CD sets for Jen Nia Mondo, to reading ma-
terial, some of which may already be fa-
miliar to you (e.g. Shakespeare's Henry V
and Hemingway's The Old Man and the
Sea and The Snows of Kilimanjaro in
Esperanto), some of which will probably
not be (e.g. Hasek's The Good Soldier
Shveik as Svejk, the Chinese three-volume
classic Water Margin Book as Ae akvo-
rando). If you want to take a look at what's
available at ELNA, visit our on-line store-
front by going to our website
(<http://www.esperanto-usa.org/> and
clicking on "Books & Other Materials")
and selecting an interesting-looking cate-
gory to inspect. There's now a special sec-
tion for "New Arrivals".
Right now, I'm working on a new ver-
sion of our book service catalog. I hope to
send it to the printer early in October.
Memberships and Subscriptions
There's not a lot to do in this category
right now; memberships and subscrip-
tions are coming in few and far between,
as a result of the fact that both categories
function on a calendar-year basis. Never
fear — sometime in November we'll
start being inundated.
2,3,4/2005    ^ŝperantoUS^     3
el Iq Centra Oficejo
When I receive a membership (and/or a
subscription) there are several things to be
done. I receive payment and prepare a re-
ceipt (called, conveniently, an "invoice")
which will be sent to the member or sub-
scriber. If the person is paying for a mem-
bership, and has indicated a willingness to
join the on-line mailing list elna-anon-
coj@yahoogroups.com, I send him an in-
vitation to join that list. Then I enter his
membership and/or subscription into our
database.
Since our database is what we use to
produce lists for sending the newsletter
and other mailings, we don't really have
to do anything else with membership pay-
ments. We do, of course, send out a mem-
bership card and, depending on the time
of year, other materials. Early in the pe-
riod, the turnaround on this will be a day
or so. Late in the period, it may be a cou-
ple of weeks. (The reason is to conserve
the relatively expensive stock on which
the cards are printed; during the member-
ship renewal period in November,
December and January we receive enough
memberships to fill up an entire sheet of
membership cards in a day, sometimes
half a day; late in the period, it may take a
month to fill up such a sheet.)
If the payment was for a membership in
UEA or for a subscription to one of the
magazines for which we serve as agent,
we have to report that person's member-
ship or subscription to UEA or the pub-
lisher, respectively. We do this in special
reports which are sent every week or so
(early in the year) or every month or so
(late in the year, when we have very few
names to report). If you subscribe early in
the period to, let us say, Monato, you can
expect that Monato will know of your
subscription within a couple of weeks; but
if you subscribe in July or August, it may
take us a little longer to let them know.
It's best to subscribe early.
"I want to know about Esperanto"
A long time ago, most of our informa-
tion requests came on paper, in the mail.
Today they mainly come over the internet.
Our 800 number is a secondary source.
Traditionally, we have replied to such
requests by sending a small packet of in-
formation (always including a copy of the
first lesson of the free ten-lesson postal
course) to the requestor. We continue to
do this. Follow-up has not always been
the best it could be; hopefully, this is
going to change.
From time to time, ELNA has tried to
make a habit of collecting lists of people
from a particular area who, over the pre-
vious year or so, asked about Esperanto,
and sending those lists to the appropriate
local group. At best, this system seemed
to function by fits and starts. Two funda-
mental problems with the system: (1) it
was never thoroughly embedded in the of-
fice culture and so worked to some degree
only when the Director remembered it;
(2) even when it was functioning, far too
often the names sent were long out of
date. "Strike while the iron is hot" is very,
very good advice when it comes to infor-
mation requestors.
Today, as I process such information re-
quests and enter them into our database,
I'm sending an e-mail message containing
the name, address and, where available, e-
mail address of the requestor to the local
Esperanto group or contact person. How
well this will work depends to a great ex-
tent on whether the local Esperanto group
or contact person has a program in place
for contacting these people. In many parts
of the country, such programs are sorely
lacking. If your group, or you as an indi-
vidual (in the absence of such a group),
would be willing to receive such names
and addresses, please let the Central
Office know. I'll give our phone number
and e-mail address below.
At Austin the Estraro authorized publi-
cation of the ELNA Update again. This is
another way of following up on informa-
tion requestors. The Update, as it will ap-
pear during the coming year (probably
four times), will not be as ambitious as its
predecessor; I anticipate that it will be a
single-sheet publication (two pages), con-
taining only short news-notes about
Esperanto and will not do double duty as
part of Esperanto USA as it did for a
while before; it is, after all, aimed at peo-
ple who are unfamiliar with the Esperanto
movement, not at members of ELNA.
One problem with information requests
is that, today, there are so few of them.
Over the last three months they've been
arriving at the rate of 500 per year, which
is lower than we'd like to see them. After
all, people aren't going to learn Esperanto
(or join ELNA) unless they know some-
thing about Esperanto (and that ELNA ex-
ists). There are ways to increase the
number of people asking for such infor-
mation. One way that seems to work
fairly well is the addition of a
"mailto:elna@esperanto-usa.org" link to
your most popular web page, or to your
local group's web page. (What? You say
your local group doesn't have an up-to-
date web page, or even a web page at all?
Maybe it's time for you to look into this!)
Getting in touch
I've rambled on long enough, espe-
cially given that I am supposed to be
working on the new book catalog. So let
me end by giving you two things you
should always remember about the
Central Office:
(510) 653-0998
elna@ esperanto-usa.org
ELNA, PO Box 1129, El Cerrito CA
94530
You guessed it! These are our telephone
number, e-mail address and postal service
address, respectively. If you want to tell
us something - especially that you or your
group want to do some work for
Esperanto - these are how to do it.
Until the next issue ...
Don Harlow
Tutkalifornia Esperanto-
Konferenco 2006
VENU AL DAVISO! Faru markon sur
via kalendaro! La semajnfina TKEK
2006 (Tutkalifornia Esperanto-
Konferenco) okazos en Davis, CA la
24-26-an de marto 2006 ĉe la
Hallmark Inn. Se vi havas sugeston
pri iu dezirata programero, au se vi
volas prezenti iun programeron, in-
formu nin jene: Henry Studer, 908
Villanova Dr., Davis, CA 95616;
tele: 530-753-4906; aŭ retpoŝte:
hestuder@ucdavis.edu.
sperantoU S^    2005/2, 3, 4
estraro
Intervjuo kun Filipo Dorcas, Prezidanto
de ELNA
"Rigardu la liston de lokaj grupoj je la
fino de la jaro 2007. Gi enhavos pli ol
100 kontaktpunktojn!"
-  JJnue — gratulojn pri via elektiĝo kiel
prezidanto! En via sinprezento vi listigis
la gravajn celojn al kiuj vi strebos: pli-
bonigi lokajn grupojn, instrui pli ofte al
pli grandaj aŭdantaroj, instigi alpliforta
internacia amikeco, kunlabori kun aliaj
organizoj kaj generate plifortigi la
Movadon en Usono kaj en la mondo. Tiuj
estasja bonegaj kaj tre indaj celoj! Cu vi
povus rakonti pli multe pri tiuj ĉi - kaj
eble aliaj celoj al kiuj vi strebos dum la
oficperiodo kiel prezidanto de ELNA?
Kiel eblos atingi ilin?
- Dankon pro la gratuloj. Jen la celoj por
mia (unua) deĵoro kiel prezidanto de
ELNA.
Unue, mi konfesas ke ĉi tiuj celoj estas
mia piano, kaj aliaj  estraranoj kaj aliaj
"Ni havos pli multajn plenkreskulojn, pli
multajn junulojn, kaj pli multajn infanojn..."
membroj havas eble pli altajn aŭ pli malal-
tajn aŭ eĉ tre malsimilajn celojn. Sed ĉi
tiuj celoj, miaopinie, frapas ĉe la koro de
la usona movado. Tial mi metas ilin antau
ni nun, por vidi, por konsideri, por pri-
trakti, por plenumi. Ni devas havi celojn,
kaj jen lamiaj.
La celoj kiujn mi donis por esti prezi-
danto estas ne nur celoj por mi, sed por la
tuta movado en Usono. Kiam mi menciis
"pli internacia movado", aperis en mia
menso lokaj grupoj kiuj havas internaciajn
projektojn. Eble ili havas amikan kontak-
ton kun grupo en alia lando. Eble ili havas
internaciajn programojn en la kunvenoj.
Eble ili raportas pri eksterlandaj vojaĝoj.
Sed tio estas la celo de Esperanto, ĉu ne?
Ni havas lingvon kiu estas ponto al aliaj
landoj, aliaj kulturoj. Lio estas ne nur celo
por mi, sed mia celo por multaj lokaj
grupoj en Usono.
Mi listigas nun la plej gravajn celojn el
mia vizio. La unuaj du celoj estas mezure-
blaj. Memoru la celojn.
1. 100 lokaj grupoj en pli ol 40 ŝtatoj.
Kiel ni mezuros tion? Lion ni vidos sur la
paĝo por lokaj grupoj en la retpaĝaro de
ELNA <http://www.esperanto-
us a . org/local.html>.
Kial tio gravas? Kiam novulo ekintere-
siĝas pri Esperanto, ni deziras ke tiu homo
povu kontakti alian esperantiston en la
sama urbo. Lio ofte okazas per la interreta
listo de lokaj grupoj. Se en tiu urbo ekzis-
tus loka grupo kiu ne aperas en la listo,
eble tiu persono perdus intereson, kaj tiel
ni perdus komencanton. Eble tiu persono
skribus aŭ telefonus al la Centra Oficejo
por trovi lokan esperantiston. Liuokaze,
Don Harlow devus doni la peton al es-
trarano aŭ konato en tiu regiono. Lio estus
malŝparo de tempo. Ni kompreneble uzus
la tempon kaj farus la kontakton, sed la
vojo estus pli glata per pli ampleksa listo
en la interreto.
Kiel tio okazos? Se via urbo ne estas
en la listo, se vi havas lokan grupon kiu
ne aperas en la listo, au se vi estas la
sola esperantisto en via urbo kaj kon-
sentas esti kontaktpersono por via
urbo, nepre informu aŭ min aŭ la
Centran Oficejon! Ni kun ĝojo aldonos
vian nomon aŭ vian grupon al la listo. Lio
estas  ankau  mia tasko  - trovi  novajn
grupojn kaj personojn kiuj konsentos esti
reprezentantoj. Lio multe helpos la
Movadon.
Cu via urbo estas en tiu retpaĝo? Jes?
Ne?
Rigardu la liston de lokaj grupoj je la
fino de la jaro 2007. Ĝi enhavos pli ol 100
kontaktpunktoj n!
2. Altigi membrokvanton en ELNA al la
nombro ĉ. 1500 membroj. Ĉu ni povas
fari tion? Certe j es, se ni deziras kaj kun-
laboros. Se ni faros tion kion ni povas, ni
sukcesos. Liu kvanto estas ligita al la aliaj
celoj. Se ni sukcesos en la aliaj celoj, ni
havos 1500 membrojn en la jaro 2007. Ĉu
vi kredas tion? Eble jes, eble ne. Mi konas
komencantojn kiuj ja kredas ke ni atingos
tiun kvanton. Ili havas vizion pri la eston-
teco de ELNA, kaj tio estas bona bildo.
Sed mi konas ankaŭ longtempajn mem-
brojn kiuj dubas pri la ebleco atingi tian
altnivelan celon. Havu la vizion kaj mem-
oru la nombron. Lau mi, tio estas mal-
granda nombro kompare al nia kapablo.
Pri tiu kvanto ekzistas diversaj deman-
doj. Kiel ni scias kiom da membroj ni
havos?    Kiajn    membrojn    ni    havos?
2,3,4/2005    ^ŝperantoUS^     5
estraro
Individuajn? Familiajn? La direktoro de la
Centra Oficejo, Don Harlow, kiu pritrak-
tas la membriĝojn komputile, raportos.
(Dankon por via laboro, Don.) Lau la
membraj specoj, ĉu individuaj, ĉu famil-
iaj, ĉu dumvivaj ktp., ni kalkulos kiel eble
plej precize la kvanton de homoj kiuj
estas membroj. Ni trovos ke fine de 2007
ni havos 1500 membrojn. Cu mi nun
audas vian reagon al tiu deklaro? Skribu
al mi <f ilipo@grupo j . org>,
diskutu en via klubo au alimaniere komu-
niku viajn pensojn, ideojn, planojn.
Kial tiu kvanto (1500) gravas? Tio
signifas ke ni denove eltenos la koston de
du dungitoj en la Centra Oficejo. Cu vi
scias la kvanton de laboro kiu okazas en la
CO? Ni bezonas du dungitojn tie nun, kaj
ni nun laboras por atingi la membraran
nivelon kiu pagos por tio. Kun du plen-
tempaj laborantoj ni pli bone servos la
membrojn, laboros en la libroservo, re-
spondos al la publiko, pritraktos novajn
membriĝojn kaj faros multajn aliajn
taskojn kiuj atendas ĉe niaj piedoj. Gis
kiam tio okazos, Don Harlow laboras
multe kaj plejparte sole.
Eble vi pensas ke estas problemo havi
nur unu laboranton en la Centra Oficejo.
Eble vi pensas ke vi ne genu tiun kiu lab-
oras tiel multe per viaj petoj. Tamen, se vi
havas problemon pri mendo aŭ alian plen-
don pri io en la landa movado, bv. tujtuj
kontakti aŭ la Centran Oficejon aŭ es-
traranon. Kompreneble, se vi havas intere-
son pri libro aŭ alia varo de la libroservo,
NEPRE MENDU GIN! Tio ankau helpos
nin en nia celo subteni la Movadon, kaj vi
havos la librojn kiujn vi deziras.
3. Pli aktivaj lokaj grupoj. Lokaj
grupoj estos pli aktivaj, laŭ la celoj de la
membroj. La kunvenoj havos internacian
aspekton. Pli multaj grupoj havos kursojn.
Ni prizorgos la novajn membrojn pli bone.
Ni uzos la lingvon pli ofte, sed ne iel for-
timigos la novulojn per ĝi. Ni pianos
kalendaron de agadoj. Ni anoncos region-
ajn kaj landajn eventojn. Ni diskutos liter-
aturon kaj lingvon pli bone kaj bele. Ni
auskultos diversajn ideojn afable. Ni kun-
laboros. Ni pli bone kaj pli forte komu-
nikiĝos kun la aliaj membroj de la loka
grupo, kun aliaj grupoj, kun estraranoj,
kun internaciaj amikoj. Ni pli bone konos
la varojn en la Centra Oficejo. Ni havos pli
multajn plenkreskulojn, pli multajn
gejunulojn kaj pli multajn infanojn. Ni
6      ^ŝperantoUS^    2005/2,3,4
havos membrojn sanajn kaj malsanajn. Ni
havos pli multajn handikapulojn. Ni kon-
tribuos al la bulteno kiun vi nun legas. Ni
kuraĝigos novajn membrojn, helpos ilin,
trovos iliajn celojn. Ni pli ofte partoprenos
kursojn, kunvenojn kaj kongresojn -
lokajn, regionajn, landajn, internaciajn. Ni
servos la komunumon pli ofte. Ni petos
Esperantajn librojn en niaj librovendejoj
kaj bibliotekoj. Ni kreos rilatojn kun la
fremdlingvaj fakoj en lernejoj kaj univer-
sitatoj. Ni informos la raportistojn de la
lokaj kaj naciaj gazetoj kaj jurnaloj pri niaj
eventoj. Ni raportos pri la okazajoj al la
Esperantaj komunikiloj. Ni kunvenos, ni
pianos, ni legos, ni lernos, ni informos, ni
ridos, ni laboros, ni kantos, ni studos, ni
ludos, ni ĝuos, ni reklamos, ni varbos, ni
instruos, ni esploros, ni ekskursos... Ho ve,
kia listo! (Rimarku. "Ni" signifas "Vi" kaj
ĉiu esperantisto en Usono) Kio plej
gravas? Ni pli forte informos la publikon.
Mi eniris la Movadon en 1998 kaj ne
ĉeestis la grandan Universalan Kongreson
en Varsovio en la centjara festo en 1987.
Sed mi legis prelegon el tiu UK, kaj nun
ripetas kelkajn gravajn vortojn de ĝi. Tie
prelegis D-ro Humphrey Tonkin, iama
prezidanto de UEA. Legu tiujn ĉi vortojn
kaj pripensu ilin.
"Venas nun la periodo de disvastigo. Ni
kreis murojn ĉirkaŭ ni: sekuraj en niaj
kluboj kaj kongresoj, ni ne bonvenigas
adekvate la novulojn, ni ne sufiĉe pledas
por nia lingvo, ni ne alfrontas la publikon,
ni ne agas sufiĉe discipline kaj celkonscie.
Dirante tion, mi neniun akuzas, mi neniun
kritikas. Mi simple faras tiun ĉi konstaton:
ke la lingvo ekzistas unue por disvastigi,
due por ĝui." Se vi volas legi la tutan
prelegon, vidu la libron de Boris Kolker
Vojaĝo en Esperanto-Lando.
"Ni staras sur la ŝultroj de gigantoj"
-  Kiel vi taksas la nunan staton de la
organizo - kiuj estas fortaj kaj malfortaj
flankoj de ĝi?
-  La stato de la organizo estas sufiĉe
forta por atingi la celojn. Nia pli malforta
flanko estas nia komforto. Relegu la vor-
tojn de D-ro Tonkin el la jaro 1987. Tiuj
vortoj ankoraŭ taugas ne nur por la
Movado monda, sed ankaŭ (kaj eĉ pli
tauge) por la lokaj grupoj.
Pri fortaj flankoj mi mencias tri benojn.
1.   Ni dankas la longtempajn mem-
brojn pro la grandaj taskoj kiujn ili faris
kaj faras. Ni staras sur la ŝultroj de gigan-
toj. Ni jam ĝuas la laboron de tiuj kiuj jam
laboris arde, ĝuste, longe kaj kunlabore
por la Movado. Tiu laboro rezultis rekte
de la verdaj koroj de tiuj kiuj konis la in-
ternan ideon kaj batalis kontrau la bariloj
de jarmiloj. Sen tiu laboro, kie ni estus?
2. Ni dankas la novajn membrojn, kun
novaj ideoj, nova energio, nova sango kaj
nova vivo.
3.  Ni havas la plej bonan parton de la
Movado, kiu estas la lingvo mem.
Esperanto estas la bazo de la Movado, la
fundamento de niaj agadoj. Tiu genia
kreajo de D-ro Zamenhof donas al ni la es-
estraro,
peron por la estonteco. Mi kredas ne nur je
la bono de homoj, sed ankaŭ je la bono de
la lingvo mem. Gi estas la konkretajo, kiun
ni ĉiam havos kaj uzos.
"Ni bone laboras je la nacia nivelo,
sed la plej grava afero estas labori en
la lokaj grupoj"
- Kion ni ĉiujpovas faripor forigi mal-
fortajn flankojn kaj pligrandigi kaj pli-
fortigi la malfortajn - je la nivelo de la
estraro, kaj ankaŭ je la nivelo de lokaj
grupoj kaj unuopaj membroj? Alivorte,
kiel ni ĉiuj povas helpi al vi labori por la
bono de ELNA?
-  La ĉefa laboro estas plibonigi kaj pli-
multigi la lokajn grupojn. En ĉiu loka
grupo ni devas plenumi la celojn de la
membroj. Miaopinie, tio estas la ĉefa
tasko de ĉiu loka grupo. Eble vi opinias ke
loka grupo devas fari ĉi tion au jenon, sed
kio estas la celo de via grupo? Kial vi
kunvenos? Kial vi estas grupo? Mi ne
donos al vi la respondon. Tiu respondo
estas tasko por via grupo. Vi devas diskuti
viajn celojn kaj plani viajn proprajn
agadojn lau via propra decide
Se iu grupo faras nenion, tio estas nia
malforta flanko. Se vi diskutos viajn
celojn, pianos viajn eventojn, plenumos
viajn taskojn, tio estos nia forta flanko. Pro
tio ni dankos vin. Pro tio ni havos pli fortan
movadon en Usono kaj en la mondo.
Kiel mi helpos vin? Kiel mi povos? Mi
laboros por krei pli bonan komunikadon
inter lokaj grupoj kaj informos vin pri la
agadoj kiujn vi povas fari. Via laboro estas
via laboro, kiun vi akceptas kaj faras. Tio
ne estas mia laboro, mia piano por vi. Vi
kreu vian propran planon por via grupo.
Diskutu planojn en viaj kunsidoj. Planu la
kalendaron. Informu min kaj Joel Amis
<joelamis@yahoo.com>, la redak-
toron de ĉi tiu bulteno, pri tio kion vi
pianos kaj faros.
Eble vi opinias ke la diversaj komitatoj
estas pli gravaj ol via laboro. Certe, ni
havas komitatojn en ELNA. Ni havas es-
trojn por diversaj projektoj, multaj el kiuj
progresas bone. Ni bone laboras je la
nacia nivelo, sed la plej grava afero estas
labori en la lokaj grupoj, kie ni pli ofte in-
formas la publikon, pli ofte akiras novajn
membroj n.
"Estas la tasko por ĉiu grupo decidi
kiel Mi antaueniru"
-  Grava problemo de la E-movado en
Ukrainio estas "forfalo" de membroj.
Homoj jam lernintaj E-on ofte foriras el
la E-movado, aŭ simple ne eniras ĝin.
Ekzemple, en unu liceo en Kievo,
Esperanto estas instruata kiel ordinara
studobjekto, kaj malgraŭ ke ĉiujare mul-
taj infanoj lernas ĝin, mi konas nur
kelkajn kiuj restas en Esperantujo. Cu
ankaŭ en Usono estas la sama prob-
lemo? Sejes, kiel nipovus teni la malno-
vajn membrojn, kio, laŭ mi, estas eĉ pli
grava afero ol varbi novajn membrojn?
-  De tempo al tempo ELNA vidis "for-
falon" de membroj. Sed nun ni vidas
kreskadon. Se ni ne vidos kreskadon en ĉi
tiu jaro, mi donas la kialon. Malgrau niaj
klopodoj, ni batalas kontrau diversaj
katastrofoj. Mi vidas en mia propra ŝtato,
Teksaso, rezultojn de uraganoj kaj fajroj.
Nur unu straton for de mia hejmo estas
apartamentaro en kiu loĝas cent suferintoj
de la uraganoj Katrina kaj Rita. Mi helpas
ilin rekte per agadoj en mia preĝejo. En
tiu sama apartamentaro loĝis membro de
mia klaso en la preĝejo. Tiu familio
suferis pro granda fajro kiu okazis antau
kelkaj monatoj. Ankaŭ multaj aliaj esper-
antistoj en aliaj lokoj helpas tiujn kiuj
suferis pro katastrofoj. Tiaj eventoj postu-
las multon de la membroj kaj iliaj monu-
joj kaj povas kauzi forfalon de membroj
en tiu ĉi jaro. Kaj ekzistas aliaj aferoj
(ekz., aliaj organizajoj kaj la prezo de
benzino) kiuj vokas al niaj verdaj koroj
por atento alikadre.
Sed malgraŭ ĉio, ni vidos kreskadon.
Jam aperas novajo ke eble en ĉi tiu jaro ni
vidos revenon al kreskado.
Pri nia kreskado mi donas demandon al
vi. Kion vi opinias pri nia estonteco? Cu
vi tenas la esperon? Kial? (Kial ne?) Kiun
rolon, kian rolon ludas espero en nia
Movado? Kiel ni aldonos al la espero?
Kiel ni konstruos la estontecon kaj plifor-
tigos tiun esperon?
Se paroli pri tiuj kiuj foriras el la Movado
- multfoje tio okazas car ili ne trovas tion
kion ili sercas. Kiam oni unue trovas
Esperanton, oni trovas bonon kaj esperon.
Oni atendas agadojn kaj kunlaboradon.
Novuloj ofte deziras plibonigi la mondon.
Eble oni deziras havi taskojn por plenumi
la celojn. Eble oni deziras studi en klaso.
Eble oni deziras vojaĝi tra la mondo,
ĝuante la lingvon kaj la diversajn kulturojn
de la mondo. La demando leviĝas, pro kio
ili ekhavis la intereson? Ĉiu persono
unikas. La vizitanto al via grupo havas sian
propran kialon por viziti. Kio tio estas? Vi
devas demandi. Vi devas diskuti en via
grupo la prizorgadon de vizitantoj. Kiel vi
bonvenigas ilin? Kiel vi invitas ilin al la
venontaj kunsidoj? Kion vi donas al ili?
Kion ili deziras fari per Esperanto? Kio
estas lia/ŝia ŝatokupo? Cu ili j am vizitis ali-
ajn landojn? Kio estas ilia sperto? Cu ili
jam konas aliajn lingvojn? Kiel ili uzas ali-
ajn lingvojn? Kiel ili planas lerni
Esperanton? Kiel vi povas helpi ilin pri
aliaj celoj? Kion ili povas fari por la grupo?
Kion la grupo povas fari por ili? Kion ili
bezonas? Kiel ili trovis Esperanton? Kiajn
projektojn, pri kiuj ili interesiĝas, la grupo
planas? Cu ili havis rilatajn spertojn en
aliaj grupoj? Cu ili konas la servojn de
ELNA? Cu vi informas ilin pri regionaj kaj
landaj eventoj? Kion ili pensas pri la
metodoj instrui lingvojn?
Uzu vian propran sperton kaj pri novuloj
kaj pri via grupo por pli bone pritrakti la
vizitantojn. Pensu laŭ ilia vidpunkto. Donu
al ili kialon por reveni. Donu al ĉiu mem-
bro kialon por resti en la Movado. Pripensu
la celojn kaj planu la eventojn kiuj plenu-
mos tiujn celojn. Tiel la membroj kaj viz-
itantoj trovos tion kion ili celas. Tiel ni ne
spertos forfalon de membroj.
Ciu grupo malsimilas de aliaj grupoj.
ELNA, kiel la landa organizajo, ne povas
regi super lokaj grupoj, kvazau ili ĉiuj
estas la samaj. Estas la tasko por ĉiu
grupo decidi kiel ili antaueniru. Ni bon-
venigas viajn komentojn kaj raportojn.
"Esperantistoj en Usono ne havas
sufiĉajn voĉdonojn en landaj aferoj por
regi la decidojn pri milito, ekonomio,
aŭ politiko. Ni devas agi alimaniere"
- Vi jam partoprenis multajn kongre-
sojn en aliaj landoj - eble vi povus kom-
pari la staton de la Esperanto-movado en
Usono kaj en aliaj landoj? Ekzemple, mi
ofte komparas la E-movadon en Usono
kaj en Ukrainio, kaj ofte konstatas ke oni
alfrontas tute malsamajn problemojn.
Ekzemple, en Ukrainio estas relative
facile inviti al E-festivalo Jurnalistojn kaj
poste ricevi pozitivajn artikolojn kaj eĉ
raportojn en la nacia televido (kio, ver-
ŝajne, tre malfacilas en Usono) aŭ orga-
nizi senpagan E-kurson, sed samtempe la
landa asocio eĉ ne revas pri eldonado de
libroj pro manko de mono. Kaj - estas
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^     7
estraro
iom malegala kvanto de inoj kaj viroj: en
la ukraina junularo inoj estas multe pli
multaj, dum en Usono oni alfrontas
malan problemon. Unuvorte - kiuj estas
specifaĵoj de E-movado en Usono kom-
pare al aliaj landoj?
- La movado en Usono malsimilas la
movadon en aliaj landoj multkiale. Unue,
en Usono ni havas nian faman nacian
lingvon. Multaj opinias ke la angla estas la
"internacia lingvo". Por multaj ĝi ja estas,
ĉar ili voj aĝas nur kie la ŝoforoj kompre-
nas ke ili volas iri al la granda hotelo en la
ĉefurbo, nur kie la kelneroj en la plej fama
restoracio komprenas ke ili mendas tason
de kafo, kaj nur kie la komizo de la plej
granda hotelo komprenas ke ili bezonas
ĉambron por tri tagoj. Audinte pri la ideo
de Esperanto, multaj usonanoj respondas
ke ĉiuj en la mondo uzas la anglan, car tio
estas ilia sperto. Pro tiaj okazoj ni esper-
antistoj havas en Usono pli malfacilan
taskon por allogi novulojn en la Movadon.
Tamen, en Usono ni havas pli multajn oka-
zojn ol en aliaj landoj por reklami niajn
eventojn al la publiko. Ni havas ĝenerale
pli da tempo, pli da mono, pli da manieroj
por libere sekvi niajn revojn. Se ni ne sek-
vas nian vokon, tio kutime estas nia eraro.
Se ni decidas fari tion, ni ĝenerale povas.
Tio estas la "Usona Revo". Ni sekvu tiun
revon.
Due, Usono malsimilas aliajn landojn
pro la graveco de nia Movado. Car Usono
estas tre forta multkadre, ni havas grandan
respondecon al la mondo. Pro nia ekono-
mia kaj milita povo, ni devas agi saĝe.
Esperantistoj en Usono ne havas sufiĉajn
voĉdonojn en landaj aferoj por regi la de-
cidojn pri milito, ekonomio au politiko.
Ni devas agi alimaniere. Se ni agos sufiĉe
saĝe kaj forte, ni kaptos pli multe, pli ofte,
pli forte la atenton de neesperantistoj en
Usono. Ni havos la povon ankau por helpi
la Movadon mondskale per nia kreskado,
per nia partopreno en internaciaj aferoj,
per nia amikeco kun aliaj kulturoj, per nia
kapablo konstrui pontojn al aliaj landoj
kaj kulturoj. Ni povos kaj ni faros. Fakte,
ni povas kaj faras.
Kion aparte ni povas fari? Ni kreskas
per kvanto de membroj. Ni pli forte kun-
laboras kun aliaj organizajoj, alilandaj,
fakaj kaj internaciaj. Ni uzas nian spiriton
kaj povon por krei novajn ligojn al amikoj
en aliaj landoj. Ni ankaŭ subtenas la
amikecon kiun ni nun ĝuas. Cefe, ni pli
forte kaj bone kunlaboras en lokaj grupoj
kaj interkomunikas inter la lokaj grupoj
per la interreto, per telefonado, per he-
likpoŝto kaj per tiu ĉi bulteno.
La plej simpla kaj plej grava celo estas
la kvanto de membroj. Kvanto mem ne
gravas - gravas la signifo sub tiu kvanto.
Tio signifas ke ni faras bonan laboron,
plenumas niajn celojn, lernas la lingvon,
pritraktas la membriĝojn kaj informas la
publikon.
Nia malfacilajo estas ke nia lando estas
tiel granda ke eĉ kun kelkmil esperantis-
toj ni devas veturi por kunveni. Niaj
membroj loĝas en ĉiu angulo de Usono,
en multaj ŝtatoj, multaj urboj. Ni devas
kreski kvante por ke ni povu kunveni pli
facile. En multaj aliaj landoj pli multaj
esperantistoj loĝas en malpli granda
spaco. Tie ili pli facile kunvenas post
malpli longa veturado.
En Usono ni feliĉas ke ni povas pritrakti
kaj superi niajn obstaklojn. Ni feliĉas ke nia
movado gravas, same kiel en aliaj landoj.
Kio mankas al ni? Diru.
"Ju pli multe mi legas pri aliaj landoj
kaj kulturoj, des pli forta estas mia
sento pri nia graveco. Mi forte kredas
ke ni konstruas pontojn trans bariloj"
- Kvankam vi estas en la ofico ankoraŭ
tre mallongan tempon, tamen ĉu vipovus
iom rakonti pri viaj taskoj kiel prezi-
danto? Kion tio signifas por vipersone -
esti prezidanto de ELNA, kaj kiujn
taskojn vi plenumas lige al via posteno?
Cu la prezidantaj taskoj okupas multe de
via tempo?
-  Esti prezidanto povus esti plentempa
laboro, sed mi ja havas mian propran
taglaboron. Mia taglaboro ĉe oficejo pos-
tulas 9 ĝis 11 horojn tage. Dum miaj lib-
eraj horoj mi respondas multe al retpoŝtoj.
Mi devas pli bone plani mian propran ho-
raron por atingi miajn celojn. Mi havas
longan liston de taskoj, kiujn mi faros kiel
eble plej bone. Mi kontaktis kelkajn
grupojn, sed devas pli bone plani tion kaj
raporti la rezultojn al la Estraro.
Mi plibonigas mian uzadon de la lingvo
per kurso sub la instruado de Boris Kolker,
membro de la Akademio de Esperanto. Tiu
perkoresponda kurso uzas lian libron
Vojaĝo en Esperanto-lando. Mi partoprenas
lokajn, regionajn kunvenojn kaj estrarajn
diskutojn. Mi helpas pri la planado de la
landa kongreso de ELNA por 2006. Kiam
mi povas, mi ĉeestas kurson ĉe NASK, la
Nord-Amerika Somera Kursaro de
Esperanto. Tion mi faris in 2001, 2003 kaj
2005.
Mi legas librojn el mia libraro. Kiel tio
estas ligita al taskoj de la prezidanto? Mi
enmetas min mem pli profunde en
Esperantujon, en literaturon, kulturon,
historion kiun la antauaj pioniroj spertis.
Mi lernas tion kion ili faris - kio funkciis,
kio ne, kiajn obstaklojn ili renkontis. Ju
pli multe mi legas pri aliaj landoj kaj kul-
turoj, des pli forte estas mia sento pri nia
graveco. Mi forte kredas ke ni konstruas
la pontojn trans bariloj.
Tio estas mia persona misia deklaro,
"antauenigi mondpacon per konstruado de
pontoj inter landoj, kulturoj kaj klasoj".
Mia tasko havas multajn flankojn. Mi
vidas la laboron kiu okazas en ELNA. Mi
auskultas raportojn, ideojn kaj planojn
kiuj venas de multaj fontoj. Mi legas
retmesaĝojn kiuj venas ne nur de Usono,
sed ankaŭ de multaj landoj, de multaj es-
troj, multaj societoj, multaj fakoj.
Mia tempo por Esperanto nun
pligrandiĝas, car neesperantaj taskoj
malpligrandiĝas. Mi serĉas kaj trovos
helpon por mia taglaboro kie mi estas
ĉefinĝeniero por malgranda softvara kom-
panio.
Entute, mi klopodas uzi mian tempon
saĝe, car mi opinias ke mia tempo kiel
prezidanto treege gravas. Pardonu min, se
mi taksas mian tempon altvalora, sed mi
opinias ke la tempo de ĉiu esperantisto en
Usono gravas.
Mi laboras kiel eble plej arde por la pli-
bonigo de la mondo, por pli klara in-
terkompreno inter kulturoj de la mondo.
Mi opinias ke mia tuta pasinteco helpis
prepari min por la tasko de ELNA-prezi-
danto. Tamen, la tasko estas granda. Mi
petas vian helpon en via loka grupo.
"Mi vidis militon. Mi vidis ankaŭ
paeon. Paeon mi preferas.
Preferegas"
- En via sinprezento mi legis ke vi estis
kapitano en la usona aerarmeo en 1969-
1974 kaj flugigis la aviadilon C-130
"Hercules" tra pli ol 80 landoj, plejparte
por savi homojn de tertremoj, inundoj,
vulkanoj kaj aliaj katastrofoj. Sonas
nekredeble interese! Cu vi povus rakonti
iom pli pri tio?
-  Mi estis navigisto en la usona aer-
8      ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
estraro
Filipo en la rolo de metodista pastro el 1861
armeo en la aviadilo C-130. Tio ofte estis
mirinda sperto. La pli malbona afero estis
ke mi partoprenis en milito. Mi kom-
preneble deziras paroli pri la pli feliĉaj
taskoj - pri la savado de homoj el grandaj
katastrofoj. Tamen, la pli profunda vero
estas ke en mia vivo mi vidis militon. Mi
vidis ankaŭ paeon. Paeon mi preferas.
Preferegas. Mi vidis militon tre proksime
per miaj okuloj. Mi akiris 2000 horojn de
flugsperto en diversaj flugoj, kelkaj pacaj,
kelkaj ne. Mi akiris pli ol 600 horojn de
milita tempo dum la milito en sudorienta
Azio. Pri kelkaj aferoj mi tute ne fieras.
Sajnas ke tio estis por mi alia vivo. Tial mi
pli bone rakontu pri la servaj misioj.
En 1970 okazis granda tertremo en
Peruo. Tie mi flugigis la aviadilon inter la
montoj de Peruo kaj la flughaveno en
Limo por subteni la laboron de la medici-
naj laborantoj. Ni transportis medicinajn
provizojn. Ni transportis homojn, vivan-
tajn kaj ne, el la tertrema regiono al sen-
danĝera loko ĉe la flughaveno. Ni vidis
lokojn kie vilaĝoj iam ekzistis, sed ne plu
pro la tertremo. La Internacia Ruĝkruco
kalkulis 300 mil mortintojn...
Mi ĝojas ke mi havis iom da bonaj
spertoj en la aerarmeo por memori, sed
ankaŭ estis nepacaj rememoroj. Mi uzas
mian rememoron de tio por labori por
paco, por interkompreno, eĉ por la simpla
ideo pri internacia lingvo, lingvo de
egaleco, lingvo kiu estas pli facile
lernebla - nia vivanta lingvo Esperanto.
"Ne  per  mono,  sed   per  amikeco,
laboro, sperto, sageco kaj pacienco"
-  Alia interesega momento en via
prezento estis pri via laboro en
Nikaragvo, por la helpmisio por
malriĉuloj kiuj "vidis nek kuracistojn
nek dentistojn". Rakontu pli!
- Mia eklezio havas kelkajn misiojn: unu
estas medicina kaj dentista misio. Ni hel-
pas malriĉulojn en aliaj landoj per medici-
naj servoj. Teamoj iras al aliaj landoj en
Centra Ameriko kaj Azio. Mi iris kun
teamo al Nikaragvo. Mi pagis mian pro-
pran koston kaj aliĝis al 14-homa teamo.
Gi inkluzivis tri dentistojn, du kuracistojn,
tradukistojn, kelkajn flegistinojn, aliajn
medicinajn helpantojn kaj min. Mi ne
estas medicinisto nek tradukisto de la his-
pana lingvo. Mi scias preskau nenion pri
tia laboro. Mi veturigis la autobuson kaj
lavis la ilojn por la dentistoj.
Ni estis en Nikaragvo ok tagojn, kelkaj
el kiuj estis por la veturado tien kaj reen.
Mi veturigis la teamon de Managua al
Matagalpa en la interno de Nikaragvo. Ni
kreis klinikojn en kvar vilaĝoj dum kvar
tagoj proksime al Matagalpa. En tiuj kvar
tagoj ni donis servojn al pli ol 600
malriĉuloj kiuj treege multe bezonis nian
helpon.
Ni ne predikis al ili, krom konsilado pri
la graveco de dentobrosado.
Mi jam scias vian demandon. Cu mi
uzis Esperanton tie? En la misia laboro mi
ne havas la okazon uzi Esperanton, sed en
Managua mi renkontis esperantiston,
Eddy Antonio Silva Molina. Li estas stu-
dento pri fiziko. Ni pasigis posttagmezon
en Managua babilante kaj promenante. Ni
diskutis preskaŭ ĉion - religion, politikon,
militon, paeon, amikecon, fizikon,
muzikon, ekonomion ktp.
Tiu posttagmezo kun mia nova
Esperanta amiko estis la lasta tago en
Managua antau ol ni revenis hejmen al
Usono. Mi lernis multe tie, kiel ĉiam kiam
mi estas en alia lando. Mi supozas ke la
kutima usonano ne trovus multe da in-
teresajoj en Nikaragvo, sed mi ĝuis multe.
La kulturo, lau mi, estas mirinda - kiel la
malriĉuloj venkas malfacilajojn en sia
vivo ne per mono, sed per amikeco,
laboro, sperto, saĝeco kaj pacienco. Kiel
ĉiam kiam mi estas an alia lando mi rice-
vis pli ol mi donis.
En Nikaragvo ne estas multaj esperan-
tistoj. Mi vidis la lingvan barilon inter la
kulturoj. Mi ne parolas la hispanan, kaj la
malriĉuloj en la interna regiono de la
lando ne parolas la anglan.
"Mi guis rolludi, sed ne deziris parto-
preni en "milito". Mi decidis roli kiel
pastro"
- Vi ankaŭ havas interesan kaj nekuti-
man hobion - reludado de historiaj even-
toj. Tiuj kiuj partoprenis la kongreson en
Aŭstino certe ne forgesos vin en la rolo
de metodista pastro el lajaro 1861. Kiam
(kaj kiel) okazis ke vi fariĝis "metodista
pastro" el lajaro 1861?
- Antaŭ nemultaj jaroj mi amikiĝis kun
homoj kiuj rolas laŭ lajaro 1861. Mi de-
cidis ke ankaŭ mi partoprenu, tial mi
akiris manfaritajn vestajojn en la stilo de
tiu jaro en Norda Teksaso. Mia unua
sperto en tiu rolo estis kiel viro kiu estas
en ies hejmo dum la kristnaska sezono en
1861. Mi tre multe ĝuis tiun sperton. Mi
estis en tre malnova domo kun amikoj
antaŭ kameno. Mi legis kandele de la libro
Kristnaska Karolo (A Christmas Carol)
de Charles Dickens. Mi legis el la unua el-
dono de tiu fama angla libro. Ni ankaŭ
manĝis kaj babilis laŭ la modo de tiu jaro.
Tio estis neofta okazo. La pli ofta
evento en tiu ŝatokupo estis rolludi la
"militon inter la ŝtatoj". Kion mi povis
fari? Mi ĝuis rolludi, sed ne deziris parto-
preni en la milito kiu okazis en 1861-
1865. Mi decidis roli kiel pastro. Mi rolis
kiel viro kiu kutime estis vojaĝanta pastro,
sed tiam estis pastro en medicina orga-
nizajo. Tiu grupo helpis la "vunditojn" el
la "milito", en kiu la plejparto de la aliaj
partoprenis. La decido por fari tiun rolon
estis facila. Mia avo estis vera vojaĝanta
pastro, kaj mi sciis iom pri tiu laboro. Mi
ankaŭ lernis multe pri la historio de
Teksaso kaj Usono.
Tiu jaro estis malfacila jaro en la histo-
rio de Teksaso, sed ĝi ankaŭ estis la plej
interesa. Gi rilatis al milito, sklaveco,
libereco, egaleco, homaj rajtoj kaj multaj
aliaj aferoj kiuj rekte au nerekte rilatas al
Esperanto. Tiu rolo ankaŭ donas al mi la
rajton, per rolludo, esti pastoro sen granda
religia studado en universitato.
Preparis Ĵenj a Amis
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^     9
estraro
"Ĉiu unuopulo estas grupo kiu
simple ĝis nun ne organiziĝis"
Intervjuo kun Steven Brewer,
Vicprezidanto de ELNA
-  Gratulojn pro via elektiĝo! Cu vi
povus rakonti pri viaj planoj kaj celoj
kiel vicprezidanto? En via sinprezento
vi listigis tri gravajn aferojn pri tio kiel
ELNA povus kontribui al la bono de
Esperanto en Usono generate kaj al la
lokaj grupoj aparte: produkti reklam-
ojn por informaj kampanjoj, agi kiel
peranto por senimpostaj donacoj por
lokaj kaj regionaj celoj kaj —plej grave
—proponi al la membroj la ideojnpri tio
kiel Hi povas kontribui al la organizo.
Cu vi povus rakonti pli detale pri tiuj
(kaj eble ankaŭ aliaj viaj) celoj dum via
oficperiodo? Kion necesas fari por
atingi ilin? Kaj kiel ni, la membroj de
ELNA, povas kontribui al la organizo?
-  Antaŭ jaroj, mi sendis mesaĝon al
dissendolisto elna-membro j kaj de-
mandis ĉu ni starigu tutlandan kampan-
jon por reklami Esperanton.
Bedaurinde, mi rikoltis nur malgrandan
respondon kaj malmultan entuziasmon.
Oni au ne interesiĝas aŭ ne pretas kredi
ke io tia povus sukcesi. Do mi decidis ke
mi simple agos, kaj se iu alia volas fari
ion, mi pretos helpi. Ekzemple, por la
Esperanto-Societo de Nov-Anglio ni
nun presas kaj disdonas paĝtenilojn
(Vidu: <http: //esne .net/
bookmarks. html>). Iu en Nov-
Anglio kiu deziras paĝtenilojn povas peti
centon, kaj iu kiu volas subteni la projek-
ton povas donaci $ 10 aŭ $20. En mia urbo,
ni lasas la paĝtenilojn en la biblioteko kie
oni povas preni ilin. Kaj ni nun havas
sufiĉe viglan grupon kiu kreskas kaj
kreskas. Mia celo nun estas montri ke nur
malgranda laboro loke povas produkti tre
fruktodonajn rezultojn kiuj plibonigas la
lokan Esperanto-movadon.
- En via sinprezento vi donis apartan
atenton al la lokaj grupoj, sed ankaŭ
substrekis ke la landa organizajo devas
estipli olĝia sumo. Cu vi povus rakonti
pli pri via vido de la stato kaj funkcio
de ELNA? Kiel eblas plibonigi ĝin?
Kio generate, laŭ vi, estas la fortaj kaj
malfortaj flankoj de ELNA? Kion oni
faru por plifortigi la malfortajn
flankojn kaj fortigi lafortajn?
-  Estas multo kiun ELNA povas fari,
sed devas esti ekvilibro inter ELNA, un-
uflanke, kaj ĝiaj membroj, aliflanke.
ELNA ne povas devigi. La aktivuloj de
ELNA povas konsili kaj gvidi, sed ELNA
mem devas fari kion la membroj deziras.
Se ili volas kreskigi la nombron da es-
perantistoj, ELNA povas helpi pri tio.
Kaj, se ili preferas sidi hejme kaj spekti
televidon, ELNA mem neniel povas de-
teni ilin. Mi proponas min kiel sukcesan
modelon pri tio kiel malmulte da laboro
pri reklamado kaj organizado povas pro-
dukti viglan lokan agadon. Se iuj aliaj
volas havi viglan lokan grupon, ni povas
montri kiel fari tion. Kaj, se sufiĉe volas,
ni povus bone subteni tion per afiŝoj kaj
reklamiloj. Sed la bezono devas ekzisti
antau ol ni kreu ilin.
- Vi skribis ankaŭ ke la loka grupo
subtenis vian intereson kaj donis la
kialon studi kaj lerni ĉiusemajne, kaj,
kiel mi komprenis, lokaj grupoj estas
tre gravaj en via agado — kaj kiel la
vicprezidanto de ELNA kaj kiel la
prezidanto de la Esperanto-Societo de
Nov-Anglio. Kiel ELNA povus helpi al
la lokaj grupoj fariĝi pli fortaj, belaj
kaj grandaj?
-  Tri aferoj: substreki la valoron de
lokaj grupoj, diskonigi ke lokaj grupoj
ekzistas, por ke ili estu facile troveblaj,
kaj proponi modelojn de sukcesaj
grupoj kiuj helpos ke oni starigu novajn
lokajn grupojn. ELNA ne mem povas
krei lokajn grupojn, sed ĝi povas helpi
ke lokaj grupoj estu sukcesaj.
Estas facile starigi lokan grupon. Oni
decidu pri loko kaj tempo, publikigu
tiun informon, kaj iru por horo ĉiusema-
jne al la loko por studi Esperanton —
jen la strukturo de loka grupo.
Se neniu venas, oni uzu tiun tempon
por desegni afiŝojn, esplori kiel pli bone
disvastigi la informon, aŭ simple por
legi ion en Esperanto. Tiel, oni facile
havas okazon fari iom da Esperanto
ĉiusemajne. Kaj, iom post iom, se vi
iomete reklamas kaj sciigas al la gazetoj
ke kunvenoj okazas, vi trovos ke homoj
interesiĝos kaj venos, kaj via loko grupo
vere ekvivos.
Sylvan Zaft instruis al mi ke se io
estas farinda, indas fari ĝin, eĉ se mal-
bone. Se vi deziras lokan grupon,
starigu, eĉ se malbone. Eble surprizos
vin kiam ĝi estos sukcesa.
- Kiel mi komprenis, multaj esperan-
tistoj en Usono ne apartenas al iu ajn
loka grupo — kompreneble, estas tre
fortaj lokaj grupoj en multaj grandaj
urboj de Usono, sed estas ja pluraj
homoj ekster lokaj grupoj simple pro
ties manko... Cu ni do ne preteratentas
la unuopulojn? Kaj ĉu entute eblas iel
allogi kaj instigi ankaŭ tiujn kiuj ne
apartenas al iu ajn loka grupo resti en
la Movado?..
- Ĉiu unuopulo estas grupo kiu simple
ĝis nun ne organiziĝis. Antau jaro estis
en Amherst nenia loka grupo — estis
nur mi. Mi simple decidis ke mi volis ke
estu loka grupo. Nun kutime estas al-
menau kvin kaj foje ĝis sep kiu venas al
la semajnaj kunvenoj. Preskaŭ ĉie ajn
estas sufiĉe da homoj kiuj interesiĝus
pri Esperanto, se ili scius kio ĝi estas kaj
ke eblas lerni ĝin. Oni nur devas ebligi
tion, kaj homoj venos kaj partoprenos.
Preparis Ĵenja Amis
10     ^ŝperantoUS^    2005/2,3,4
estraro.
"Faru Esperanton bone konata al
usonanoj ĉie!"
Intervjuo kun Robert Read, Estrarano
- Gratulojn pro via elektiĝo! Vi estas
komputikisto, kaj, Mel mi lernis de via
sinprezento, multaj viaj ideoj kaj
agadoj estas ligitaj kun la uzo de la in-
terreto. Mi absolute konsentas kun
viaj vortoj ke la interreto estas la plej
bona metodo disvastigi E-on, aparte
en grandega Usono. Vi skribis ke
ELNA devas vigligi la desuban
kreskon de E-o per faciligado de in-
terkomunikado kaj apogado de lokaj
kluboj, ĉefe per la reto. Sed kiel plej
bone tion fari? Kiel faciligi interko-
munikadon kaj apogi la klubojn per la
reto? Cu vi povus rakonti pli pri via
vido kaj ideoj pri tio?
Dankon, jes, mi havas ideojn. Mi
pensas ke ELNA povas gastigi la ret-
paĝarojn de lokaj kluboj senpage, laŭ
vikio-softvaro aŭ eble komunumo-soft-
varo kiel Drupal. Mi deziras proponi al
ĉiu esperantisto kiu volas krei aŭ estri
klubon senpagajn, facile serĉeblajn ret-
paĝojn por anoncoj, diskutoj, forumoj,
ktp. Ci tio ne estas nova ideo — sed oni
devas fari tion pere de la ELNA-ret-
paĝaro, car mi supozas ke ofte la
usonaj ne-jam-esperantistoj vidos unue
la ELNA-retpaĝaron. La estraro de
ELNA ne devas krei la enhavon de ĉi
tiu retejo; ĝi devas nur malfermi ĝin al
la membroj, kaj eĉ al la publiko mem.
Ankaŭ, mi supozas ke eble ni povas
krei "ilaron por lokaj kluboj", kun ler-
nolibroj, lumdiskoj, flagoj, afiŝoj, k.t.p.
kiun ni donos al klub-kreontoj. En miaj
revoj, gimnaziaj lernantoj povos facile
krei lokajn klubojn eĉ se ili ne havas,
aŭ ne konas, proksimajn samideanojn.
-   En la sinprezento, vi menciis
ankaŭ "creative commons" — "kreema
komuna verkado", kiu plifortigus la
jam fortan liberhaveblan E-an liter-
aturon per organizado de tradukado.
Cu vi povus rakonti pli pri tio? Kiel ĝi
funkcios? Kiu povus partopreni — kaj
kiel? Kaj ĉu la kvalito de la tradukitaj
verkoj estos kontentiga (te. ĉu iu kon-
trolos la kvaliton de tradukoj kaj gen-
erate la kvaliton de la lingvajo)? (Cu
temas pri retaj libroj aŭ paperaj?)
Mi kutime pripensas retajn aferojn
unue - car ne-jam-esperantistoj ne
facile trovas niajn librojn! Unue, ni
devas nur sekvi la gvidadon de aliaj,
ekzemple Don Harlow, kiu enretigis
multe da E-a literaturo. Ni ne devas
traduki dum ankorau restas ne-rete
haveblaj tradukoj kiuj jam estas bone-
gaj. Mi feliĉe raportas ke Prof. Edwin
(Edveno) Grobe jam donacis lian tutan
E-an tradukaron kaj originalan
verkaron al Projekto Gutenbergo (vidu
la plenan artikolon en tiu ĉi numero sur
paĝo 30). Ci tiu permeso ebligas
grandegan kontribuon al la mondo de
liaj 18 libretoj. Ili ekzistas nun nur pa-
pere, sed post malfacila, multhora
skanado kaj eletronika tekstigado, ni
havos ĝin rete. Ci tiu estos donaco al
esperantistoj, sed, pli grave laŭ mi, ĝi
estos videbla pruvo al ĉiuj uzantoj de
Projekto Gutenbergo (kiuj nombras
centmilojn!) ke Esperanto jam vivas.
La usonanoj kutime ne konstatas tiun
fakton.
Post kiam ni estos kolektintaj grande-
gan literaturaron, ni devos traduki la
klasikajn infanlibrojn, tiujn kiujn la
kopirajtleĝoj permesos. Ekzemple la li-
broj de Edith Nesbitt, kaj Peter Pan.
Kvalito certe gravas, sed mi persone
neniam zorgas pri ĝi; mi preferus mal-
bonajn tradukojn anstatau mankon de
traduko.
-  Vi skribis ankaŭ ke vi tradukis tri
sciencfikciajn rakontojn en E-on. Al
mi ŝajnas ke estas multaj komunaj tra-
jtoj inter esperantistoj kaj ŝatantoj de
sciencfikcio, kaj ni ja havas multajn
allogajojn por ill Cu vi provis varbi
novajn membrojn el la medio de sci-
encfikci-ŝatan toj ?
-  Mi ne jam provis tion. Sed, estas
bone konata teorio pri varbado/propa-
gando ke oni devas venki komunumojn
kiuj estas pretaj kaj amikemaj. Por ni
usonanoj, mi pensas ke la du ko-
munumoj ja estas komputilemuloj kaj
amantoj de sciencfikcio. Certe, oni tro-
vis multajn junulojn kiuj interesiĝas pri
la klingona lingvo kaj la elfa lingvo de
Tolkien. Sed ĉi tiuj lingvoj estas ludoj
(belaj ludoj, ja, sed ludoj) kompare kun
Esperanto. Do, ni devas jungi la ener-
gion de ĉi tiuj lertaj junuloj kaj turni
ĝin ankaŭ al Esperanto. Eble ni povas
verki klingonan leteron al la "trekioj"
kaj inviti ilin al Esperantio. Gi estus la
plej longa verko kiun ili iam estus
legintaj en la klingona!
- Eble estas aliaj viaj ideoj kaj celoj
kiujn vi strebos atingi dum via ofic-pe-
riodo en la ELNA-estraro?
Plibonigi la retpaĝaron, krei komune
verkeblan vikion, instigi (laŭ Earl
"Jarlo" Bills) "s/am"-poezi-konkurson,
apogi la kreskon de la E-a Vikipedio,
enmeti grandan literaturaron en la reton
pere de Projekto Gutenbergo, krei
fakajn kongresetojn pri diversaj aferoj,
peni akiri subvenciojn de fondusoj post
kiam ni ekhavos bonan laborplanon, el-
spezi monon por reklamoj en zorge
elektitaj gazetoj, kuraĝigi ĉiujn e-istojn
vojaĝi per Esperanto, varbi instruistojn
de la latina kaj latinidaj lingvoj. Pensu
grande. Faru Esperanton bone konata al
usonanoj ĉie.
Preparis Jenja Amis
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    11
estraro
"Kion ajn ni povas fari por reklami -
tiel ke homoj sciu pri nia ekzisto
kaj komprenu nian celon - helpos"
Intervjuo kun Julie Spickler, Estrarano
-  En via sinprezento vi starigis du
grandajn celojn: reklami, kaj varbi no-
vajn esperantistojn. Cu vi povus rakonti
pli pri tiuj ĉi — kaj eble aliaj viaj celoj —
kiel estrarano de ELNA? Kiel viplanas
atingi ilin?
-  Nuntempe mi havas nur unu ideon,
kiun eble oni antaue elpensis: uzi senpa-
gajn "publik-servajn" anoncojn per radio
por reklami Esperanton. En mia loka
grupo estas kvazau-komencanto kiu
estas volontul-laboranto por loka radio-
stacio, kiu helpos min verki bonefikan
mallongan reklamon por "ŝia" stacio kaj
aliaj en nia regiono. Mi pensas ke en la
historio de ELNA tiu rimedo estis uzita
— mi devas serĉi pli por lerni plu. Mi
supozas, espereble ĝuste, ke ekzistas
nekonata grupo de homoj kiuj ŝatus
Esperanton se ili scius pli pri ĝi, kaj eble
ili eklernus per lernu.net au alia
senpaga hejma metodo.
-   Vi estas prezidanto de la regiona
klubo SFERO, kaj vi certe scias ĉion pri
la bezonoj de la lokaj grupoj. Kiel, laii
vi, ELNA povas helpi al ili fortiĝi, kaj
kiel ili siaflankepovas fortigi ELNA-n?
Cu estas io kion ELNA povus fari pli
bone por lokaj grupoj — ekz,, eldoni
varbmaterialojn ktp. ?
-   La situacio de ELNA kaj SFERO
estas iom stranga, dank' al la proksimeco
de la Centro Oficejo kaj nia ĉefurbo San
Francisko — car multaj el la plej aktivaj
SFERO-anoj estas ankau estraranoj de
ELNA, aŭ eks-estraranoj. Tial mi ne cer-
tas ke mi vere konas la bezonojn de lokaj
grupoj aparte de la bezonoj de ELNA —
ni ĉiuj serĉas pli da membroj, pli da pub-
lika kono de nia mesaĝo, k.t.p. Mi
opinias ke la materialo kiun ELNA havas
kaj uzas por reklami estus uzebla por
lokaj grupoj, se oni nur aldonus infor-
mojn pri lokaj adresoj, kunvenoj, k.t.p.
— sed verŝajne iu kiu membras en grupo
malpli kunligita kun ELNA ol SFERO
povus pli bone respondi.
- Kion, laii vi, necesas fari por pli-
bonigi kaj plifortigi la E-movadon en
Usono generate kaj ELNA-n aparte?
Nu, la baza neceso estas pli da mem-
broj, ĉu ne? Kaj tio estas la longtempa
problemo — kaj mi deziras ke mi havus
simplan kaj certan rimedon! Krom tio,
estas grave ne fariĝi tro serioza: laŭ mi,
Esperanto estas plezura afero, grava
kompreneble, sed ne peza kaj severa. Do,
kion ajn ni povas fari por reklami, tiel ke
homoj sciu pri nia ekzisto kaj komprenu
nian celon, helpos.
Preparis Ĵenja Amis
Rezolucio pri Joel Brozovsky |
Pro tio, ke
Joel Brozovsky
foriras el la posteno de Direktoro de la
Centra Oficejo de ELNA post ĉi tiu kon-
greso, kaj
Pro tio, ke
Joel Brozovsky servis en tiu posteno dum
preskaŭ precize kvin jaroj, kaj
Pro tio, ke
Joel Brozovsky plenumis la devojn de la
posteno elstare bone, lia dediĉiteco al
Esperanto kaj ELNA estante klare videblaj
je ĉiuj okazoj, kaj
Pro tio, ke
Joel Brozovsky ne nur per siaj propraj
laboroj helpis al ELNA, sed per sia varma
kaj amikeca karaktero ankaŭ allogis volont-
ulojn al laboro en la Centra Oficejo, kaj
Pro tio, ke
Joel Brozovsky ne limigis siajn laborojn
por Esperanto al la nacia organizo, estante
longtempa membro de SFERO kaj
longtempa subtenanto de la revivigita
diskutgrupo semajna en Berklio, kaj
Pro tio, ke
Joel Brozovsky multfoje montris sian
scion pri Esperanto kaj ties historio en in-
tervjuoj kun raportistoj, rezultigante vere
allogajn kaj pozitivajn artikolojn,
Do, estu decidite, ke
La Estraro de ELNA, montru al Joel
Brozovsky sian dankemon pro liaj multaj
servoj al ELNA kaj al Esperanto dum la
pasintaj kvin jaroj de laboro kiel Direktoro
de la Centra Oficejo de ELNA. La Estraro
sugestas al la kongresanoj ke ili simile
montru dankemon al Joel Brozovsky per
unuanima aplaŭdo.
Aprobita unuanime la 13-an de junio,
2005, en Aŭstino, Teksaso.
12     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
, estraro,
"La plej granda tasko de la orga-
nizajo estas pli bone informadi pri
Esperanto kaj pri ELNA"
Intervjuo kun Gary Grady, Estrarano
- Tiu ĉi estosjam via kvina reelektiĝo al
la ELNA-estraro, se mi ne eraras. Cu vi
povus mallonge rakonti pri viaj antaiiaj
agadkampoj en la Estraro?
- Mi dubas ĉu mi rajtas xxzi tian grandan
vorton por priskribi mian partoprenon en la
Estraro. La veran laboron de ELNA traktas
la diversaj komitatoj kaj komisiitoj kaj
aparte, kompreneble, la Centra Oficejo. La
respondecoj de la Estraro estas kxxnlabore
fari decidojn aŭ rekomendojn pri la aferoj
de la organizajo. La plej gravaj decidoj en
kiuj mi partoprenis koncernis la Centran
Oficejon - elekto de stabanoj, decido pri la
bedaŭrinda neceso malpligrandigi la
stabon, sed malgraŭ tio reteni la libroser-
von ktp. Krom tio, la plej grava alia afero
estis la televida kxxrso "Pasporto".
- Cu vi povus rakonti, kielELNA (kaj la
Esperanto-movado generate) evoluis dum
la tempo kiam vi estis en la Estraro? Kion
vi povus nomi kiel plej grava(j)n
atingo(j)n de ELNA dum tiu tempo?
- Kiam mi xxnue membriĝis en la Estraro,
la diskutado kaj decidfarado okazis plej-
parte kadre de la Kongreso, pro la mal-
facileco glate interkomunikiĝi per
interŝanĝo de poŝtaj leteroj. Simile la
membraro konis unu la aliajn plejparte pro
partopreno en kongresoj kaj en regionaj
kunvenoj. En la lastaj jaroj la reto profunde
ŝanĝis la situacion. La Estraro nun povas
fari sian laboron dum la tuta jaro, kaj des
pli grave, ankau la plejparto de la mem-
braro, ne nur tiuj kiuj ĉeestas la
Kongreson, povas facile diskutadi la afer-
ojn de ELNA.
La reto fariĝis granda avantaĝo ĝenerale
al la esperantistaro, dank' al, ekzemple,
ĝangalo, lernu.net, centoj aŭ eĉ miloj de
retaj diskutgrupoj ktp. Pere de la reto
granda nombro de homoj ekscias pri
Esperanto kaj komencis lerni kaj uzi ĝin.
La reto tutcerte estas unu el la plej grandaj
kaj gravaj disvolviĝoj por Esperanto en la
historio de la lingvo. Sed samtempe, la reto
iugrade malpligrandigas la tradician nepre-
con por organizajo kiel ELNA. Nxxn eblas
lerni la lingvon sen lernolibroj kaj sekvi
novajojn sen surpaperaj gazetoj. Lamen
restas bezono en (kaj ekster) Esperantio
por libroj, gazetoj, centra oficejo kaj orga-
niza struktxxro, do certe restas bezono por
ELNA. ELNA ankoraŭ estas grava kaj
necesa, kaj ankoraŭ indas membriĝi en ĝi
kaj subteni ĝin.
Do, la plej granda tasko kiu alfrontas la
organizajon kaj ĝian Estraron estas pli
bone informadi pri Esperanto kaj pri
ELNA. Gravas pligrandigi la membraron,
car la granda membraro estas la fonto de
volontuloj por taskoj grandaj kaj etaj. Se ni
povas dividi la fiksajn kostojn inter pli
granda nombro de membroj, ni povus den-
ove dungi duan stabanon en la CO, kio
havus multajn avantagojn, kaj ni eble
povus malpliigi la bazan kotizon.
- Dum multaj jaroj vi instruis kaj infor-
madis pri Esperanto. Kiuj estas la mal-
facilaĵoj ligitaj al informado kaj
instruado en Usono? Cu vi povus doni
konsilojn al novaj homoj en ELNA kiuj
volas okupiĝipri informado kaj instruado
pri tio kielplibonigi tiujn duflankojn?
- Verŝajne la plej gravaj problemoj restas
pli-malpli la samaj kiel en la pasinteco: an-
gleparolantaj usonanoj ne sentas fortan be-
zonon lerni aliajn lingvojn pro tio ke ili tre
malofte alfrontas neceson tion fari, kaj pro
tio ke ili supozas ke ili jam posedas "la" in-
ternacian lingvon, la anglan. Samtempe ili
ofte havas tre strangajn ideojn pri
Esperanto. Sed diversaj aferoj almenaŭ
iomete plibonigas la medion por ni:  la
kresko de eksterlandaj ekonomioj (aparte
en Azio), ekzemple, vekas pli da intereso
pri aferoj ekster la propra lando. Kaj, den-
ove, la reto prezentas multajn eblojn kiujn
ni jam komencas uzi. Ekzemple, nun, kiam
aperas erara mencio pri Esperanto en la
gazetaro, ni rapide respondas, kaj rezulte
mencioj fariĝas pli ĝustaj kaj pli favoraj.
Mi persone opinias ke la plej utila infor-
mado emfazas la praktikajn aktualajn
avantagojn de Esperanto kune kxxn ĝia ide-
alisma neŭtraleco. La plej utila instruado
simile emfazas la praktikan flankon.
Lernantoj devus lerni, krom vortojn kaj
gramatikaĵojn, almenaŭ iom pri nia histo-
rio kaj literature, kaj des pli grave pri la
landaj kaj internaciaj eventoj kaj orga-
nizajoj, pri la Pasporta Servo, pri la plej
konataj gazetoj kaj plej interesaj retlokoj,
ktp., por ke la lernantoj povu kiel eble plej
rapide komenci vere partopreni nian viglan
kulturon. Se ili vere uzas la lingvon, ili
multe malpli probable restos eternaj
komencantoj aŭ simple malaperos.
Preparis Ĵenja Amis
Memoro Sopirata en Kvin
Kontinentoj
Intima NASK estas. Manĝante sur
teraso, rigardante montetaron verdan,
sidis ni ĉirkaŭ tabloj rondaj, diskutis,
konversaciis, babilis en lingvo intime
nia.
Mirindeco invadis klasojn.
Scivolemon satigis programoj ves-
peraj.
Gramatiko, lingvistiko posttagmeze
malfermis okulojn, kiam, samtempe,
komprenado ampleksiĝis.
Tridek,    entute    -    ni    ĉiuj    havas
adresaron. Ciu nomo havas memoron.
Multaj memorigas pri sentoj forte ligitaj
kun emocia sopiro.
Semajnon poste, al ĉiuj, iu enpoŝtigis
koverton amotan. Post monato, tele-
fone, ekaŭdita voĉo donis novaĵon
varmigan. Konsentis la ekparolantoj:
Mi sentas la mankon de vi...
Mi sopiras al NASK.
Post pli da parolado, kompreneble,
kaj mirinde sonis:
Ĝis la reaudo!...
Ĝis la reaŭdo!
Keneĉjo Goldbergo
2005/2, 3, 4    ^ŝperanto U S™    13
redaktoro,
Esperanto USR havas novan
La Redaktoro, Joel Amis
Persone: Mi naskiĝis la 5-an de majo,
1978 en Atlanto, Georgio. Grandan parton
de mia vivo mi loĝas en Alpharetta,
antauurba urbeto apud Atlanto (kvankam ni
planas baldaŭ ekloĝi en la urbo Atlanto
mem). En 2000 mi diplomiĝis de Stata
Universitato de Georgio pri la fako Religiaj
Studoj. De 2000 ĝis 2002 mi loĝis en
Japanio laborante kiel asista instruisto pri la
angla lingvo en mezlernejo. Ekde oktobro
2005 mi laboras por la ŝtata registaro de
Georgio.
En majo 2005 mi edziĝis al Jenja Zvereva.
Si estas aktiva esperantistino, kaj ni uzas
Esperanton en nia ĉiutaga vivo.
Esperante: Mi eklernis Esperanton en
decembro 1994 post hazarda malkovro de
la lingvo en lingva enciklopedio. Ekde
tiam mi lernis aŭtodidakte ĝis mi atingis
fluan lingvonivelon. En 1996 mi plustudis
per la supernivela Esperanta korespond-
kurso de ELNA. En somero 1999 mi studis
en la intensa kursaro ĉe San-Franciska
Stata Universitato (kursaro nun nomata
NASK). Mi krome sukcesis en la
meznivela (plej alta nuntempe havebla)
ekzameno de ILEI.
Rilate kaj la lingvon mem kaj ideolo-
gion, mi konsideras min sufiĉe tradiciema
esperantisto. Se iu nomus min "idealisto"
au "verdstelano" mi tute ne ofendiĝus -
male, mi konsiderus tion komplimento.
Pro tio ke niaj lingvo kaj Movado estis fon-
ditaj sur idealismo (ja la "Interna Ideo"),
mi kredas ke ni ne rajtas neglekti tiun as-
pekton de nia kulturo.
Ankaŭ, Esperanto estas fundamenta parto
de mia vivo, parto de mia memdifino. Mi
uzas ĝin ne nur hobie, sed ankau en mia ĉiu-
taga vivo (eĉ kiel mia ĉefa hejma lingvo!).
Movade: En 1997 mi helpis kunfondi la
Esperanto-Societon de Metropola Atlanto
(ESMA) kaj en 2000 kadre de tiu grupo
helpis kunorganizi la ELNA-kongreson en
Atlanto. Ankaŭ nun mi tre aktivas en ESMA.
Dum 2004 mi plentempe volontulis en la
Centra Oficejo de LEJO (en la CO de
UEA) en Roterdamo, Nederlando. Ekde
2004 mi redaktas la revuon de LEJO, TEJO
Tutmonde. Krome, ekde 2003 mi estas vi-
credaktoro de la socikultura revuo de LEJO
Kontakto (estinte ties ĉefkorektisto ekde
2002).
Mi  membras  en ELNA  (kaj  USEJ),
UEA, LEJO, ESMA kaj JLELAAIE. Mi
estas ankaŭ junulardelegito de UEA por
Atlanto. En 2003 la ELNA-membraro
elektis min kiel estraranon.
Mi partoprenis ELNA-kongresojn en
Montrealo (1998), Atlanto (2000), Bostono
(2003) kaj Austino (2005), IJK-ojn en
Veszprem (1999), Lesjofors (2003) kaj
Kovrov (2004), UK-ojn en Zagrebo
(2001), Fortalezo (2002) kaj Gotenburgo
(2003), LEJO-seminariojn en Bruselo kaj
Strasburgo, kaj diversajn aliajn renkon-
tiĝojn kaj eventojn.
Alie: Krom Esperanto kaj la Movado, mi
interesiĝas pri politiko, historio, lingvoj,
vojaĝado (mi multe vojaĝis per Pasporta
Servo), sano, kaj diversaj religiaj kaj filo-
zofiaj temoj (ekz. rozkrucismo, framason-
ismo, esoterismo, mistikismo, liberala
anglikanismo, k.a.). Mi estas membro de la
Rozkruca            Ordeno,            AMORC
(www.amorc.org), kaj aktiva membro
de la Atlanta Loĝio de AMORC.
La Vicredaktoro, Jenja Amis
Persone: Mi naskiĝis la 5-an de septem-
bro, 1978 en Kievo, Ukrainio. Mi laboris
en multaj lokoj, sed plejparte - ĝis mia
translokiĝo en Usonon printempe 2005 -
mi estis jurnalisto por turismaj revuoj kaj
jurnaloj. Mi diplomiĝis de Ukrainia Nacia
Universitato "KPI" pri jurnalismo kaj
redaktado (en la ukraina kaj la rusa). Mi
ŝatas verki kaj redakti, kaj tenas esperon
iam ankaŭ en Usono fari tion. Mi ŝatas
ankau lerni lingvojn - mi sufiĉe libere
parolas la anglan kaj la germanan, kaj
"hunde" (preskaŭ ĉion komprenas sed ne
parolas) la hispanan. Mia gepatra lingvo
estas la rusa.
Esperante: Mi eklernis Esperanton en
1999. Malgrau tio ke mi sciis pri Esperanto
ekde infanaĝo (en sufiĉe malnova porin-
fana libro pri lingvoj, eldonita iam en la
60-aj, estis tre estima mencio pri ĝi kaj eĉ
elementa leciono), mi eklernis ĝin nur en
1999, dank' al mia esperantista ĉefo. Mi
partoprenis elementan vid-al-vidan kurson
en Kievo, poste partoprenis LEJO-semi-
narion en 2000, kie mi plene enamiĝis al
LEJO kaj Esperantujo. En 2001 mi kunor-
ganizis LEJO-seminarion en Budapeŝto
(Hungario). Fine de 2001 mi estis elektita
kiel redaktoro de Kontakto - socikultura
revuo de LEJO/UEA, kaj tiu tasko estas
granda honoro por mi. Ekde la komenco
Joel Amis multege helpis kaj daure helpas
al mi, unue kiel ĉefkorektisto kaj nun kiel
vicredaktoro. Mi ĝojas kaj ĝuas verki kaj
redakti en Esperanto, korespondi kun
autoroj, komposti kaj dezajni (mi tre es-
peras ke vi ŝatos la novan logotipon de
€speranto USĥ kaj ĝian dezajnon!) kaj
ĝenerale esti parteto de UEA kaj LEJO. Mi
estas ankaŭ vicredaktoro (kaj kompostisto)
de TEJO Tutmonde, kiun redaktas Joel.
Same kiel por Joel, Esperanto estas
natura parto de mia memo. Mi parolas kaj
laboras en ĝi, la grandega parto de miaj
amikoj estas esperantistoj, kaj eĉ mian
unuan laboron kiel Jurnalisto mi ricevis
dank' al Esperanto! En 1999 mi jus finis E-
kurson kaj volis ŝanĝi laboron. Kaj jen en
edukekspozicio, kie mi deĵoris ĉe E-
stando, oni proponis al mi verki artikolon
pri Esperanto por nacia gazeto. Mi, kun
ĝojo, faris, kaj restis labori tie kiel jurnal-
isto, kaj poste kiel vicredaktoro.
Movade: Mi estas en la estraro de Ukraina
E-Asocio (ĝis printempo 2006), kaj infor-
mado pri Esperanto estis mia ĉefa kampo
(krom verkado de artikoloj mi ankaŭ orga-
nizis kaj partoprenis gazetarkonferencojn
kaj eĉ ricevis raporton en la tutukrainia tele-
vido). M ankaŭ membras en UEA/LEJO
kaj, kompreneble, ELNA (ekde 2004).
Mi partoprenis kelkajn LEJO-seminari-
ojn, IJK-on en Rusio en 2004 (tie mi
redaktis/kompostis la kongresan gazeton)
kaj ELNA-kongreson en Aŭstino 2005, kie
mi same enamiĝis al ELNA kiel antaue al
LEJO antau kvin jaroj.
Alie: Mi interesiĝas pri politiko, histo-
rio, lingvoj, vojaĝado (kompreneble!), filo-
zofio, fotado kaj naturprotektado. Mi amas
ĉiujn bestojn, ŝatas spekti "Saturday Night
Live", ŝatas ĉevalrajdi, legi kaj lerni ĉion
novan. Same kiel Joel, mi estas membro de
la Rozkruca Ordeno, AMORC, kaj aktiva
membro de la Atlanta Loĝio de AMORC.
14     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
"Austin is frenez about Esperanto!"
Impresoj pri mia unua ELNA-kongreso
(daŭrigo. Komenco sur p. 1)
Tolerema, amikema, ribelema!
Kiam, post longaj horoj de vojaĝado, ni
(mia edzo kaj mi) eliris el la klimatizita
aŭtobuso, mi havis senton kvazaŭ mi tro-
viĝus antaŭ harsekigilo. La aero estis
varmega kaj seka, kaj la multegaj arboj en
Aŭstino ŝajnis al mi vera miraklo! Kiel mi
poste eksciis de la kongresanoj, multegaj
teksasanoj volus loĝi en Austino, kaj por tio
estas pluraj kialoj. Unue, multe da verdajoj
(teksasanoj diras ke nun en Teksaso estas
pli da arboj ol kiam oni nur ekloĝis tie),
puraj akvo kaj aero - en Aŭstino estas mul-
taj naturaj fontoj kaj malmulte da industrio.
Due, la urbo mem estas juna (pro multaj
studentoj de la fama University of Texas at
Austin), tolerema, amikema kaj - ribelema,
t.e. tute ĝusta por esperantistoj (mi tute ne
atendis vidi en Teksaso tiom da glumarkoj
sur autoj, kinejoj ktp. kontrau Bush)! Dum
niaj noktaj promenoj multaj junaj austi-
nanoj montris klaran intereson pri
Esperanto kaj demandis multe pri la lingvo,
kaj austina gazeto pri kulturaj urbaj novajoj
eĉ aperigis anoncon pri la ELNA-kongreso.
Malgrau ke la tekston proponis esperantis-
toj, la redakcio aldonis la frazon "Austin is
frenez about Esperanto" - verŝajne, ili tro-
vis tiun tradukon por "crazy" en la reto. Ni
certe estis flatitaj!
Ni alvenis al Aŭstino ĵaŭdon posttag-
meze, kaj, kvankam la kongreso komen-
ciĝis nur sabaton matene, jam tiutage
alvenis multaj kongresanoj. Iujn ELNA-
membrojn mi jam konis interrete, pro ko-
ĉLNĥ-kongreso,
munaj konatoj aŭ dank' al ilia agado, kaj
estis granda plezuro finfine konatiĝi kun
ĉiuj persone. Lau mi, oni bonege elektis la
kongresejon: la kristana (luterana) universi-
tato Concordia estas sufiĉe granda ne nur
por gastigi ĉiujn kongresanojn (ĉirkaŭ cen-
ton!), sed ankaŭ por doni grandajn ejojn
por prelegoj, solenajoj kaj libroservo.
Ankau la kosto estis sufiĉe modera laŭ
usonaj normoj. Kune kun ni en Concordia
kongresumis ankaŭ alia grupo - iu kristana
junularo. Fine de la unua kongresa tago la
gejunuloj kun evidenta plezuro jam diris al
ni "Saluton!", "Kiel vi fartas?" je ĉiu
renkonto.
La unua programero de la kongreso estis
estrarkunsido, kiun rajtis partopreni ne nur
estraranoj. Gi okazis unu tagon antaŭ la
oficiala kongreso kaj daŭris sufiĉe longe -
de la 8-a matene ĝis la 5-a vespere. Dum la
kunsido estis priparolataj multaj gravaj or-
ganizaj aferoj - ekde la jara buĝeto de
ELNA ĝis elekto de la nova direktoro kaj
eventuala ŝanĝo de la nomo de ELNA. Tre
bone impresis min la eldono de profesia
vidbenda kurso Pasporto al la Tuta Mondo
kun volontulaj kontribuoj de multaj homoj
(kaj ne nur el Usono!), deziro kaj preteco
eldoni Harry Potter (en Esperanta traduko)
kaj aliajn librojn, kaj ĝenerale la bona fi-
nanca stato de la organize Por Ukraina E-
Asocio eldonado de libroj eĉ ne estas
konsiderata pro tro limigitaj financaj rime-
doj - la jara kotizo estas 1-2 dolaroj, kaj tio
inkluzivas etan eldonajon kaj adreslibron.
Vizitanto el la jaro... 1861!
La Interkona Vespero
okazis vendredon ves-
pere, en la formo de
bankedeto,                kun
bongustegaj "fingro-
manĝaĵoj",          fruktoj,
punĉo ktp. La Solena
Malfermo okazis sabaton
matene, kun salutoj de
partoprenantoj, prezento
de honoraj gastoj, emoci-
plena prelego pri E-liter-
aturo kaj diversaj
amuzajoj, kaj la granda
halo de la universitato
estis plenplena. Tuj post
la  Solena  Malfermo  la
tuta kongresanaro eternigis sin per komuna
fotado. Estis malfacila tasko trovi tempo-
spaceton inter la aktivajoj por viziti la li-
broservon - tamen, kiel poste raportis Joel
Brozovsky, ĝi estis la plej sukcesa li-
broservo dum multaj jaroj! La kongresa
programo estis vere densega - oni devis
elekti unu el kelkaj (ĝis kvar!) samtempaj
programeroj, kaj post nur kelktaga kon-
greso mi ial havis la impreson ke ĝi dauris
multe pli longe - ukrainaj aranĝoj kutime
ne estas tiel "densaj".
La honora gasto de la kongreso estis
Edwin de Kock, Sud-Afriko/Usono, fama
E-poeto, kritikisto, esperantologo, misiisto,
redaktoro, profesoro kaj teologo. Alia gravaj
gastoj estis Laŭlum - ĉina esperantisto,
fama pro siaj multaj tradukoj de ĉina liter-
ature kaj lernolibroj (ili haveblis en la li-
broservo) kaj gesinjoroj Grattapaglia, famaj
pro sia bonfara agado: ili volontulas en in-
fanprotekta eduka institucio Bona Espero
en Brazilo. Iliaj prelegoj altiris plej multe da
kongresanoj. La rekordulo de la kongreso
estis Haruo Ros - li faris ok prelegojn!
Pro manko de spaco mi ne povas rakonti
pri ĉiuj prelegantoj, sed unu prelegon ne
eblas ne mencii - "Vizitanton el 1861", kiu
sendube estis la plej nekutima. La "viz-
itanto" (lin ludis Filipo Dorcas) estis
metodista pastro kiu rakontis pri sia mal-
facila vivo. Li portis faman teksasan ni-
gran ĉapelon kaj dikan mantelon kaj havis
malnovegajn Bibliojn, volvitajn en ŝtofo.
2005/2, 3, 4    ^ŝperanto U S™    1 5
€LNĥ-kongreso
Some To The Worlds Largest K^JJfiL» \
Bat CtlBERVATlON INTERNATIONAL                 Jt
WlW.bATCON.ORq
statesman.conn
FWIlm» 512-416-5700   Category3636
m
Ni eksciis de li pri Teksaso, pri la vivo de
rajdantaj metodistaj pastroj (ekzemple, ke
ilia averaĝa ago estis nur 28 jaroj aŭ ke ili
ne rajtas forpreni la mantelon eĉ en
varmegaj teksasaj someroj), pri la rilatoj
inter blankuloj kaj nigraloj en 1861 en
Teksaso, kaj ankaŭ multaj aliaj aferoj.
Filipo ludas tiun rolon dum historiaj festi-
val oj, kaj li ĉiam donis respondojn eĉ al la
plej malfacilaj demandoj.
Fine de la la unua kongresa tago okazis
vera bankedo kun amuza aukcio. Poste la
"kaproj" dividiĝis disde la "ŝafoj". La
"ŝafoj" restis por spekti la filmon "La
horoj", kaj la "kaproj" (inkluzive ankau
vian autorinon) foriris al la "drinkeja
promeno" - la organizantoj zorgeme indikis
la "drinkejan itineron" sur la mapo en la
kongreslibro (pro tio ke la kongreso okazis
en kristana [evangeli-luterana] universitato,
oni ne rajtis trinki eĉ vinon aŭ bieron en la
kongresejo). Estis interesa sperto promeni
lau la brile lumigitaj noktaj stratoj de
Aŭstino, kiu laŭ la kvanto de kafejoj,
restoracioj kaj diskotekoj rememorigis al mi
Amsterdamon (sed tute sen maldecajoj!).
Oni nomas Aŭstinon ĉefurbo de la viva
muziko - kaj ĝuste tiel estas! Viva muziko
aŭdeblas ĉie: en la diskotekoj, kafejoj kaj eĉ
simple sur la stratoj! Kiam oni promenas laŭ
la austinaj stratoj, oni povus supozi ke oni
klimatizas la aeron ankaŭ surstrate - la por-
doj de la kafejoj estas malfermitaj, kaj mal-
varmigita aero eliras eksteren.
Bonan vesperton!
La dua kongresa ekskurso estis eĉ pli in-
teresa ol la unua: temis pri la vizito al la
fama ponto de Kongresavenuo, kiu fariĝis
la plej granda urba vesperta "komun-
loĝejo" en Norda Ameriko! (legu pli en
Kontakto 207, 2005:3; video-prezento pri
vespertoj, kiun faris dum la kongreso
Scott          Redd,          troveblas          ĉe
<http://ek2005.
retservilo.com/>). Ciujare al
Austino venas pli ol miliono da libervostaj
meksikaj vespertoj (komparu: en la urbo
mem loĝas nur ĉ. 650 mil homoj!) - do,
ĉiujare naskiĝas en Aŭstino almenau 750
mil vespertidoj. Interese ke la la vespertoj
kiuj venas al la urbo estas plejparte inaj,
kaj ke la idoj pezas ĉ. trionon de la pezo de
sia patrino. La vespertoj-patrinoj trovas
siajn idojn inter centoj da miloj de aliaj
vespertidoj laŭ iliaj sonoj kaj odoroj.
La austinanoj amas siajn vespertojn. Vi
povas trovi bildojn kaj statuojn de vesper-
toj ĉie (eĉ aŭstina hoke-teamo nomiĝas
"Ice Bats"), kaj centoj da turistoj ĉiutage
iras al tiu ĉi ponto por rigardi vespertojn.
Nun eĉ malfacilas kredi ke austinanoj ne
ĉiam estis tiel amikemaj al ili. Kvankam
tiuj ĉi bestoj ĉiam loĝis en Aŭstino, en
1984 al la urbo venis multege pli da ves-
pertoj ol kutime. Ili trovis bonegan loĝejon
en la kuniĝoj de freŝ-renovigita aŭstina
ponto. Multaj urbanoj tiam ne komprenis
ke vespertoj estas
utilaj kaj amikaj
bestoj kaj ektimis
ke ili povas trans-
doni malsanojn kaj
do ĉiel provis forigi
la vespertojn el la
urbo... Sed - feliĉe
por la urbo kaj la
vespertoj - en 1986
al Aŭstino venis la
organizo           Bat
Conservation
International, kiu
komencis grandan
eduk-laboron kaj
sukcesis klarigi al
austinanoj  ke ves-
pertoj portas neniom da malbono, kaj la
bono de ilia ĉeesto estas vere grandega: ili
ja manĝas tunojn da insektaĉoj kaj tiel hel-
pas agrikulturon, jam ne parolante pri
kroma turisma mono kaj laboroj!
Esperantistoj kun intereso babilis kun la
"vespertaj tradukistoj" - volontuloj el
BatCon.
Hey, Esperanto, shut the &!*# up!
Post la vespertoj, ĉiuj dezirantoj povis iri
al la kinejo por spekti la (fi)faman filmon
Incubus (tiun tagon kaj tempon la organi-
zantoj de la kongreso speciale aranĝis ĉe la
kinejo!). La kinejo "Alamo" mem estas tre
vizitinda kaj, evidente, tre populara en
Aŭstino. Gi ne estas kutima kinejo -jam
ekde komenco oni povas tion vidi laŭ la
granda kvanto de pacifistaj kaj kontraureg-
istaraj sloganoj en la vestiblo. La biletoj tie
ne estas multekostaj ($6), kaj eĉ estis ioma
vico por eniri. Ce la eniro ĉiu vizitanto
ricevis senpage glason da glaciakvo, kaj
krome tie (eĉ dum la filmo) eblis mendi
manĝaĵojn kaj bieron (la prezoj estis tute
akcepteblaj). Tiuj kiuj iam spektis Incubus,
certe komprenas kial la kinejo foje ek-
splodis pro la ridego de esperantistoj... Jen
nur kelkaj perloj: "Mia viĵago" (t.e. "mia
vizaĝo"); "ho, mia pajdo" (t.e. "mia
piedo"), "malsupriin, malsupriin" (t.e.
"malsupren"), "ĉu vi volas nagi kun mi"
(t.e. "naĝi") ktp. Tamen, eĉ toleremaj austi-
nanoj ĉi-foje ne eltenis. Post aparte lauta
kaj longa ridegado (kun iuj audeblaj flank-
komentoj), iu finfine kriis: "Hey,
Esperanto, shut the &!*# up!", sed tuj
poste iu alia aldonis '"shut up' would be
enough"!
Post la filmo ni veturis al la ŝtatkapitolo.
Gi estas ne nur tre bela - evidentiĝis ke ĝi
16     ^ŝperantoUS^    2005/2,3,4
,€LNĥ-kongreso,
estas la plej granda ŝtatkapi-
tolo en la tuta Usono!
Interese ke granda parto de la
kapitolo estas... sub la tero -
kaj eblas eĉ vidi parton de ĝi.
Super la kapitolo flugis la
jam konataj al ni vespertoj.
Sajne usona "maksimu-
mismo" estas eĉ pli granda
en   Teksaso   -  ja   ĉio   en


isyay&m

La teksto sube diras: "Hajko.
La strangajn vortojn
sur la blanka tablo
ĉu mi komprenu?"
Teksaso ŝajnas granda -
eĉ tasoj de kafo en kafe-
joj ŝajnis al mi absolute
enormaj. Ja la ŝtato mem
estas enorma - pli granda
ol la tuta Ukrainio, kiu
cetere estas la plej
granda lando en Europo,
ne enkalkulante Rusion.
Por la lasta duontago
kaj la fermo de la kon-
greso restis relative mal-
multaj homoj. Ta poemo
de Laulum pri Austino
kaj la kongreso (ĝin
lautlegis Russ Williams,
car la autoro ne povis
resti por la fermo) kor-
tuŝis ĉiujn ĉeestantojn,
kaj mi sincere esperas ke
ETNA-kongreso iam
baldau denove okazos en
Teksaso - ŝajne, mi ĉiam
serĉos kialon viziti la
Staton de la Sola Stelo
denove!
Mi kore dankas ĉiujn organizantojn pro la
bonega organizado kaj kreado de unika
etoso dum la kongreso!
Ĵenja Amis
Esperanto Captures 1.3 Billion Gold Medals In 2008
An arch smile on
Mr. Esperanto's
stateless face,
"Talk to me
about impossible
dreams, pal...
WWII victory in
1945, man on the moon in 1969, ren-
aissance in New Orleans in 200x..." He
paused for a moment before rattling
off again, "Hey, just ask Prof. Joe at
Norman Park Senior Center, he'll dish
out the whole nine yards. Once you've
listened to his pitch, you draw your
own conclusion. Okay?"
Having known Joe all my life, I ap-
proached the dude one fine afternoon.
Joe showed me a clipping from the San
Diego Union Tribune and I strained my
myopic eyes to make out the blurb.
Norman Park Senior Center offers a
Chinese language class from 3 to 5 every
Sunday. Learn the Chinese language
through a rare method of mastering the
Esperanto alphabet to make pronounc-
ing easier. The class will play Lingeon,
an algorithm game to  learn phrases.
Free.
Location: 270 F Street, Chula Vista.
"Three new students showed up — one
on August 28, and two on September
11."
"That's great. How are they doing?"
"Well, you and I both know the old
Chinese saying about "melons ain't
balls"— never perfectly spherical. The
first student never came back, but the
other two have. They wanted to learn
some Chinese before they take off for a
long vacation in China on September
21." Hipping my crazy beads on my
Ching Dynasty abacus that I brought
from China in 1947, "You mean they
only attended two classes and expect to
win gold in China?"
"No, but one of them left me a note
saying I found the game (Lingeon) to be
fun as well as going a long way in re-
membering how to say the letters — also
remembering the phrases. I'm looking
forward to getting the game in other lan-
guages."
"Talking about other languages, why
Esperanto?" I relented.
"Two reasons: ELNA responded to my
game with fireworks from day one, and I
reacted to the Esperanto alphabet with
disbelief."
As it turned out, Esperanto vowels and
circumflexed consonants such as C, G,
H, J and S sound Chinese. To top it off,
their regular C is a dead-ringer; not to
mention that funny U that waves into the
most important word in any language.
"I've got a 12-year-old lass from
Tijuana — I'll call her Marta — who
talks like Zhang Ziyi (China's female
Bruce Lee)." True, she's been with me
since June." Joe beamed with hubris.
Despite his exuberance, I savor his fa-
vorite dish with a grain of salt. On the
other hand, who had dreamed about vic-
tory in WWII, man on the moon, New
Orleans renaissance?
George K. Wu
Chula Vista, California
2005/2, 3, 4    ^ŝperanto U S™    17
i universale) kongreso
90-a Universal a Kongreso
23 — 30 julio, 2005, en Vilno, Litovio
Prezidanto Renato Corsetti nomis ĝin la
"laborema" kongreso - pro la fakto ke
ĉie, ĉiam, daŭre videblis kongresanoj
laborantaj por prezenti, diskuti kaj
lerni. Inter tiu laborado estis la inauguro
de la DVD-versio de nia kurso,
Esperanto: Paspovto al la Tuta Mondo.
Entute aliĝis malpli ol
3,000 partoprenantoj, el
kiuj 42 usonanoj. Aliĝis, sed
ne partoprenis, ankaŭ
usonaj Honoraj Membroj de
UEA William Harmon kaj
Edwin de Kock. La kon-
gresa          temo          estis
"Universalaj Kongresoj:
100 jaroj de interkultura ko-
munikado". Malrgaŭ la suk-
seso de la kongreso, ni daŭre serĉas
manieron plivastigi partoprenadon.
Laborgrupoj esploros manieron reformi la
UK-ojn. SED, unu afero kiun ni neniam
ŝanĝos estas la eblo intime amikiĝi pere de
rektaj  renkontiĝoj   dum kongresoj.  Unu
afero kiu estis kiel "simbolo" de nia in-
terkultura komunikiĝado estis la anonco de
la gefianĉiĝo de usonano kaj irananino.
Lusi Harmon
La kongresanoj lernis ke ĝi estas vere la
plej ampleksa instruilo iam prezentita por
lerni fremdan lingvon. Proksimume 60 per-
sonoj antaŭmendis ĝin dum la kongreso,
kun subtitoloj en la angla, hispana, ger-
mana, franca, kaj Esperanto.
Ci tiu UK estis speciala por ni ankau car
nia membro Boris Kolker estis elektita kiel
Honora Membro de UEA. Ankaŭ Heta
Kesaala el Finnlando, kiu oftege elektis vo-
jaĝi kun la usonaj ekskursantoj, estis
nomita Honora Membro de UEA.
Usonaj parto-	Ronald Glossop	Kolker	and Kelvin Read
prenintoj de la	Rochelle	Maria	Alexander
UK	Grossman	Kordylewska	Rybalov
Anna kaj Larry	Mary	Leszek	Miko Sloper
Bennett	Hammersmith	Kordylewski	Sofiya Soskina
James Briggs	Lucille Harmon	Jan Long	Jon Spelbring
Walter Cebulski	Greg Hewgill	Katherline	Robert Stalzer
Francisco	Frans and	Mc Bride	Robert Swenson
Cruzaley	Dorothy Jahger	Anderson Mills	Humphrey Tonkin
Randy Dean	Henry Janoski	Werner Moeller	Arnold Victor
Jane Edwards	John  Michael	Maria Murphy	Steve
Madeleine	Justice	Todd Phillips	Wagenseller
d'Estries	Boris and Esther	Robert, Hanna,	Russ Williams
Katrina Portis al Ni Bondezirojn
Post Uragano Katrina Jawaid Eahsan
(ĝenerala sekretario de Pakistana
Esperanto-Asocio) skribis:
Se vi akceptas, Pakistana Esperanto-
Asocio povas gastigi vin en tiu ĉi krizo-
stato (angle: State of Emergency).
Kvankam ni ne povas helpi pri veturo, ni
tamen povas aranĝi senpagajn loĝadon
kaj manĝadon por 100-200 esperantistoj
en diversaj urboj de Pakistano.
Mi (kiel Komitatano A por Usono) re-
spondis ke kiam mi audis pri la propono,
mi pretis plori pro dankemo, car ĝi estis
tiel bonkora. Kiam mi aŭdis pri la pro-
pono, jam okazis plia uragano kiu ankaŭ
kauzis evakuadon de hejmoj de personoj
en Teksaso. Fakte, en tiu periodo ni ne
povis   kontakti   nepon   loĝantan   en
Houston. Ni ne sciis tiam ĉu li estas
sekura au ne. Pro tio mi estis eĉ pli kor-
tuŝita.
Estas tre malfacile kompreni kiel
granda estas la damaĝo ne nur al hejmoj,
loĝ-lokoj, laborlokoj, sed ankaŭ al la tuta
strukturo de vivo en tiu granda parto de la
sudo de Usono. Mi eĉ ne pensis pri kiom
da homoj mortis - ne nur pro la uragano
sed ankaŭ pro neatento de nia registaro.
Mi klarigis ke estus malmultaj personoj
kiuj, se ili perdis hejmojn, loĝlokon kaj
labor-postenojn, povus vojaĝi al
Pakistano. Tamen, la fakto ke tiu eblo
haveblus, pro bonvolo de esperantistoj,
certe estus psikologie grandega konsolo.
Ankaŭ nia prezidanto, Phil Dorcas,
sendis oficialan dankmesaĝon nianome.
Kiu povis scii ke post nur kelkaj semajnoj,
niaj samideanoj en Pakistano suferos eĉ
pli grandan katastrofon... Prezidanto
Dorcas skribis:
Saluton gesamideanoj en Pakistano.
Nome de la Esperanto-Li go por Norda
Ameriko, mi sendas kondolencojn al vi
ĉiuj, niaj amikoj, pro la granda tertremo
kiu jus okazis en via lando. Mi vidis tian
katastrofon antaii 35 jaroj en Limo, Peruo,
kie mi helpis multajn homojn kiuj suferis
terure. Niaj pensoj estas kun vi, inter la
restajoj kaj ruinoj de la tertremo. Mi dezi-
ras ke vi memoru nian amikecon trans la
mejloj. Elkore — Filipo.
Filipo recevis respondon de Jawaid
Eahsan la 10-an de oktobro kun dankoj
kaj raportoj ke la Pakistanaj esperantistoj
fartas bone.
Lusi Harmon
18     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
universale kongreso
66
Off m@m &m(ŝ\ m@m \oxŝ£AbWĝ\?(B ŭ® ©ŭpft
©@wM DBw® om fee™®» wouto pgŭ §i ff®w
This summer I went to my first
Univevsala Kongreso, in Vilnius,
Lithuania. It was the first time I had
ever been to an Esperanto Kongreso out-
side of the U.S., and the first time I had
been to Europe. I didn't know what to
expect. I had spent hours speaking
Esperanto with no English at my local
club in Austin; I had corresponded by
email with people on four continents; I
had read whole novels in Esperanto. But
in the U.S. almost every Esperantist I
knew also spoke English natively. One
sometimes wondered if the whole
Esperanto experience wasn't an enor-
mous, surreal, and very subtle prank.
The UK cured me of that feeling.
I traveled with my son, who is 11, my
daughter, who is 8, and my wife. My son
comprehends Esperanto, but is quite a be-
ginner. My wife and my daughter are even
less experienced than him. We had already
been in Europe for three weeks when we
arrived, somewhat late, to the convention.
My son attended the lectures, plays, and
presentations with me.
The opening ceremonies and the first day
impressed me with something I love about
Esperantists: they seem to be both intellec-
tual and high-minded without being phony.
At least at this Kongreso, people disagreed
with each other in public, but they did not
quarrel or bicker.
The meeting was organized into approx-
imately five concurrent tracks of lectures,
business meetings, and entertainment. Of
these five tracks I was usually deeply inter-
ested in two of them. The mid-week day
It's pretty amazing to see over 2000 people
come to one place from all over the world
and be able to communicate with each
other. For only being a kid, I could not un-
derstand the more complicated lectures,
but I could understand if someone asked
me "How are you doing today?" and I
could respond. Having everyone speaking
one language might not be our biggest
concern right now in the world, but sitting
at a banquet table for two hours with peo-
ple from Japan, Denmark, France,
Germany, and the Netherlands, is a pretty
interesting conversation.
Thanks to my "tour guide", a.k.a. my
dad, I was able to really get into the jive of
things. I might see this differently than
other people, but I believe globalizing the
world would help a lot in our modern day.
Going to Lithuania for seven days was a
pretty amazing trip. Not only is Vilnius a
beautiful town, but I learned a lot at the
same time.
If more and more people were to start
learning Esperanto, we could live in har-
mony, with just a few wrong-pitched notes.
Kelvin B. Read, age 11
was reserved for outside
excursions. In the evening,
there was often a single
event for the entire
Kongreso.
The average age of the
conventioneers was older than I expected,
but younger than the last ELNA-Kongreso;
perhaps fifty. Many of the people seemed
to be meeting old friends they had met be-
fore.
It was wonderful and frustrating to hear
Esperanto spoken by so many different na-
tionalities. I personally have a severe hear-
ing loss, so understanding spoken speech,
in English or Esperanto, is quite difficult
for me. The lecture halls were often
crowded and had insufficient amplifica-
tion. I often could not understand what was
said because I could not pick out the
sounds. Nonetheless, I now understand that
Russians, Italians, and Japanese all speak
Esperanto with slightly different accents,
but all can comprehend each other.
Generally, the more experienced the
speaker is, the more clearly they speak.
Many Esperanto associations use the
UK, which is a moving pivot for all
Esperantists, as a place to hold their busi-
ness meetings. This gives the UK a much
more buttoned-down feel than, I imagine,
the UK or other youth conventions.
Personally, I enjoyed attending the business
meetings of the Internacia Scienca Asocio
Esperantista (ISAE) and the commission
2005/2, 3, 4    ^ŝperanto U S™    19
.universale kongreso,
luck, I never got to meet
my favorite author,
Trevor Steele, who al-
ways seemed to have
just been talking to
whomever I was meet-
ing. Secondly, my son's
Esperanto was so weak
that I constantly had to
answer   questions    for
for the Americas, but others
might have preferred the en-
tertainment.
The highlight of the conven-
tion for me was the banquet. I
don't especially care for that
kind of thing, but at the ban-
quet my son and I sat with peo-
ple from six different nations
and three continents. We spoke
about urban planning, public transport, and
the non-Western traditional Japanese dress
for an hour and a half. Of these people, only
the Dutchman and the Dane and I could
have conversed in English. This seemed to
me a miracle, and part of the reason I had
studied Esperanto in the first place. My
head had known this was possible before;
now my heart knows it.
There are two things I regret. Due to
misunderstanding the  schedule  and bad
him in English. I thank him for sitting
through five days of lectures he could only
half-understand; but using English
throughout the day and each night and
morning with my family prevented me
from "entering Esperantio" — the feeling
of fluency and command you get after
speaking only Esperanto for a few days.
But giving this precious experience to my
son, even if he was only half-ready to re-
ceive it, was worth any trouble. He, of
course, is not fully aware of what he expe-
rienced and how different it is than my own
stifling upbringing in Tulsa, Oklahoma.
The conference had an associated chil-
dren's Kongreso. I didn't consider sending
my son to it, since in the first place I was
nervous about letting my son camp away
from us for a whole week in an unfamiliar
country, and secondly his command of
Esperanto wasn't great enough for me to
be sure he could get along there. After see-
ing the children's Kongreso, I feel quite
confident in it, and I think this was a
missed opportunity for my son; he would
have had a much better time at he chil-
dren's Kongreso. My goal for the future is
for him to learn enough Esperanto that he
can participate in that.
Overall, the Universala Kongreso was
the fulfillment of the experience that
Esperanto promises: a profoundly interna-
tional, world-wide group of people work-
ing and playing together in a common
neutral second language. I wish I could
share this hopeful and optimistic experi-
ence with every beginning American
Esperantist; there is no stronger argument
for Esperanto. If you have not yet done so,
I recommend that you plan to attend an UK
as soon as you are able.
Robert T. Read, PhD, age 40
Southeastern Regional
Esperanto Convention
The Esperanto Society of Metro
Atlanta (ESMA) will be holding a
southeastern regional Esperanto
convention and courses March 31 -
April 2, 2006 (Friday evening
through Sunday afternoon) at
Unicoi State Park in the beautiful
north Georgia mountains, near the
ersatz-Alpine village Helen.
Although we're calling it a "regional"
convention, everyone is invited!
Although the exact program has
yet to be determined, we are plan-
ning to hold beginner, intermediate
and (possibly) advanced
Esperanto courses (depending on
the amount of interest for each).
And there of course will be cultural
programs and ample opportunities
to enjoy the tranquil natural setting.
Also, if you have suggestions for
the program, or want to contribute
to the program, please contact us!
Registration Fees:
Until November 30 - $20
Until January 31st-$25
After January 31 - $30
At the door-$35
Lodging must be reserved by 31
January to get the group rate; see
the web page or send email for de-
tails. The cost is $79/night for two
people
For more information and for regis-
tration and other details, please
contact Jim Henry at
<jimhenry@pobox.com>; 770-
300-0523; 4404 Mill Court, Duluth
GA 30096.
ESMA:
<http://www.pobox.com/
-j imhenry/esp/esma/
sok2006/informo.htm>
20     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
.pasporto,
Kiel Progresas
Kiam mi ricevos mian
ekzempleron?
The DVD version of Esperanto:
Pasporto al la Tuta Mondo was inaugu-
rated for members of ELNA at our na-
tional convention in Austin, Texas, in
June. The first edition of the interna-
tional version was inaugurated on
Thursday, July 21 during the UK en
Vilnius, Lithuania, this year.
Steve Wagenseller and Diana Babeck
Weichert created a PowerPoint presenta-
tion, and, because of the "tickets" which
Steve and Miko gave out for our presenta-
tion, we had a room-full. This, in spite of
the fact that the most popular presentation
of the convention - about "Vampiroj" by
Jane Edwards, (the wife of Humphrey
Tonkin) — was offered at the same time.
We had a "booth" during the UK where
we used the white wall behind us to show
scenes from the drama - or pictures of the
actors. We also showed how the DVDs and
CDs looked in the box we have for them,
showed the written text and exercises, and
managed to do a lot of work adding subti-
tles in the languages not already complete.
We also had conventioneers from Japan,
Korea, Italy, Russia, Hungary, Portugal,
Sweden, Lithuania and Iran start on the
arduous process of adding subtitles in
their languages. We plan to have at least
12 languages in the final version.
Upon returning home, we prepared
DVDs for all the ELNA members who
had ordered them and mailed out about 15
copies. Then we discovered that while we
were adding subtitles during the UK, we
managed to include some errors which
had previously been corrected, including
Steve Wagenseller and Jianping
Zhao from Radio Pekino checking
the Chinese subtitles
French subtitles appearing
where Esperanto should have
been. Therefore, we have had to
re-edit the disks to replace the
ones with errors.
All orders should have been
received by the time you read
this article. If not, please let us
know. Call or write the com-
missioner for Pasporto:
<lusiharmon@aol.com>,
2389 Thackeray Dr. Oakland CA 94611
- 510-531-8393.
We have also started the process of
making contracts with Esperanto organi-
zations to produce the sets of DVDs and
CDs in their own countries. Europe will
be producing their own copies, as will
China and Korea. In addition, we have
made a contract with Gangalo, the
Esperanto TV station in Brazil, to
"stream" it over the net. It will not be
copyable, but Gangalo will advertise the
course, produce good copies, and sell
them to Brazilians.
Our audacious project seems to be
reaching completion, but it keeps "morph-
ing" into other related projects.
Dictionaries are being created and addi-
tional songs are being written. We still
need a book for inexperienced teachers
with clarification as to the best way to ad-
vantageously utilize this modern adapta-
tion of the "direct method". Another need
we have now is for someone with time
and talent to create a version for the blind.
This would involve adding words to clar-
ify what is happening. Are you interested?
Lusi Harmon
Rezolucio pri Stanley Drake|
Pro tio, ke
Doktoro Stanley J. Drake
servis bonkore kaj sindone al la
Esperanto-Ligo por Norda Ameriko dum
multaj jaroj, kaj
Pro tio, ke
D-ro Stanley J. Drake laboris multe kaj en
kaj ekster la Movado por helpi multajn
per siaj instrumaterialoj, sia tempo, kaj
sia sperto, kaj
Pro tio, ke
D-ro Stanley J. Drake kunlaboris kun
multaj aliaj en la mondo per la organizajo
La Internacia Societo de Amikeco kaj
Bonvolo, kiu havas membrojn en ĉiu
parto de la mondo,
Tial
Ha laboro kaj helpo al ELNA kaj al la
Esperanto-movado, kaj deklari ke li estas
HONORA MEMBRO
de la Esperanto-Ligo por Norda
Ameriko
Philip "Filipo" G. Dorcas
la Esperanto-Ligo por Norda Ameriko          Aprobita unuanime la 12-an de junio,
volas danki al D-ro. Stanley J. Drake pro    2005, en Aŭstino, Teksaso.
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    21
enketo
Kie Estas Usonaj Junulinoj?..
"Kio estas via profesio?" -
"Programisto!" - "Ho plia komputikisto,
bonvenon al la klubo!" (El subaŭskultita
konversacio dum la kongreso en
Austino).
Se vi iam partoprenis iun E-aranĝon en
Ukrainio aŭ Rusio, vi ne povis ne demandi
vin - kial en la ukrainia (rusia) E-movado
mankas junaj viroj, kaj en la usona - junaj
inoj?.. Ekzemple, en mia E-klubo en Kievo
virinoj (junulinoj) estas kelkoble pli mul-
tenombraj ol viroj, kaj simila situacio estas
ankau en aliaj urboj de la lando.
Bedaurinde, mi ne povas elĉerpige re-
spondi ĉi tiujn demandojn, car ĝi estas tre
komplika, sed jen kelkaj miaj personaj pen-
soj pri la afero. En Ukrainio, same kiel en
multaj aliaj eks-sovetiaj landoj, virinoj gen-
erate estas pli socie aktivaj - verŝajne ekde
la Dua Mondmilito, kiam ili devis
transpreni multajn virajn taskojn pro foresto
au morto de multaj milionoj da viroj...
Virinoj en Ukrainio estas ankaŭ pli
lingvemaj ol viroj. En fremdlingvaj fakulta-
toj kaj kursoj viroj estas tre raraj: en iuj kla-
soj entute ne estas viroj, car ili ofte elektas
teknikajn, komercajn aŭ jurajn kursojn.
Ekzemple, en la grupo de mia fratino en la
universitato (ŝi estas tradukisto de la franca)
entute ne estis viroj, en mia grupo pri jur-
nalismo kaj redaktado/eldonado estis nur du
viroj, unu el kiuj poste foriris de la universi-
tato. Ankaŭ en mia grupo pri la germana en
Instituto Goeto entute ne estis viroj... En
Ukrainio multaj homoj esperantistiĝas ne
per la interreto, kiel ofte en Usono, sed pro
la vid-al-vidaj E-kursoj: estas relative facile
aranĝi E-kurson en universitato (plejparte
oni varbas en la lingvistikaj fakultatoj),
lernejo aŭ eksterlerneja kleriginstitucio. Do,
pro tio ke multaj lernantoj de Esperanto
estas lingvistoj aŭ lingvemuloj, jen ni havas
tiom pli da virinoj ol viroj.
Antau ol veni al Usono mi ja sciis ke la
demografia situacio ĉi tie estas tute alia ol
en Ukrainio - sed tamen eĉ por mi estis
ioma surprizo ke mi estis ŝajne la sola
virino inter la aĝoj 20 kaj 30 en la tuta kon-
greso en Aŭstino... Eble usonaj gejunuloj
preferas viziti eksterlandajn renkon-
tiĝojn?.. Ankau la E-kunvenoj en Atlanto
aspektas kiel tuta malo de tiuj en Kievo: al
la klubkunsidoj en Ukrainio plejparte
venas junulinoj - studentinoj, kaj nur
kelkaj viroj, por la renkontiĝoj de E-
Societo de Metropola Atlanto, male, venas
plejparte viroj - mi preskaŭ ĉiam estas la
sola ino - la nura escepto estas kiam kun iu
el la viraj esperantistoj venas edzino...
Ankaŭ la aĝgrupoj en Ukrainio kaj
Usono estas tre malsamaj: en Ukrainio nur
tre malmultaj homoj en pensia ago aktivas
en la Esperanto-movado - kvankam kun
kelkaj brilaj esceptoj. Nu, tio facile klarige-
blas: la ekonomia situacio en la lando ne
estas bona, kaj la stato de pensiuloj en ĝi
ofte estas malbona, se ne mizera. Bonŝance,
homoj en pensia ago en Usono estas multe
pli komfortaj ol en Ukrainio, kaj mi havis la
impreson, ke la "plej granda generacio"
("Greatest Generation") estas la plej aktiva
en la usona E-movado. En tiu aĝgrupo ŝajne
ne estas malegaleco inter viroj kaj inoj - kaj
ŝajne virinoj eĉ pli multas. Mi ankaŭ kun
ĝojo malkovris ke la "mezaĝa breĉo" en
Usono apenau ekzistas - almenau kompare
kun Okcidenta Europo, kie la E-movadon
plejparte konsistigas gejunuloj kaj pensiu-
loj, sen meza parto -dum la ELNA-kon-
greso en Aŭstino estis multaj homoj en la
30-aj, 40-aj kaj 50-aj jaroj.
Sajne, la respondo al la demando pri de-
mografio rekte dependas de tio kiel kaj pro
kio oni lernas Esperanton - en Usono tio
okazas ĉefe pro la reto kaj ankaŭ dank' al
sciencfikciaj libroj. Sed ĉu estas aliaj kialoj?
Kaj kial en la usona E-movado tiel (ŝajne)
draste mankas neblankuloj?.. Ekzemple,
dum la kongreso en Aŭstino, bedaurinde,
estis eĉ ne unu neblankulo, kaj ankaŭ la sola
aktiva nigrulo de la Esperanto-Societo de
Metropola Atlanto (en Atlanto, interalie,
70% da loĝantoj estas nigruloj) estas esper-
antisto kiu translokiĝis en Usonon el
Afriko... Por trovi respondojn al tiuj ĉi de-
mandoj kaj aliaj demandoj kaj ekscii la
eblajn solvojn por diversigi la demografion
kaj en Usono kaj en Ukrainio, ni preparis
etan enketadon inter usonaj kaj ukrainiaj es-
perantistoj . La demando por ukrainaj esper-
antistoj estis: "Kial en la ukrainia E-movado
mankas junaj viroj", kaj por usonaj esperan-
tistoj - "Kial mankas en la usona E-movado
junaj virinoj kaj ne-blankuloj".
Rigardo el Ukrainio
Pli scivolemaj?
Mikaelo Lineckij, profesia esperantisto
kaj instruisto (li instruas E-on al 10-12-
jaraĝaj infanoj en la sesa klaso de liceo en
Kievo) kaj muzikisto, supozas ke junulinoj
en Ukrainio estas pli scivolemaj ol junuloj:
"Ankaŭ por mi estas granda enigmo, kial
en la E-movado en Ukrainio estas multe pli
da junulinoj ol junuloj... En la liceo post
fino de la sesa klaso apudas min nur la kn-
abinoj... Klarigi tion mi ne povas. Verŝajne
knabinoj estas pli scivolemaj en tiu ago...
Se mi instruus en la okaj klasoj, eble la
bildo estus iom alia."
22     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
.enketo,
La situacio en la ukrainia E-movado
estas la sama kiel en la socio...
Laŭ la opinio de Jenja Slovaĉevskaja,
ankaŭ profesia esperantisto, instruisto kaj
lingvisto, kiu instruas Esperanton en ek-
sterlerneja infana kleriginstitucio en Kievo,
Ukrainio, la situacio en la Ukrainia E-
movado estas la sama kiel en la socio: viri-
noj (junulinoj) estas tre aktivaj tie kie viroj
(junuloj) ne sufiĉe aktivas, car viroj volas
konservi la energion por "iuj gravajoj":
"Ni, kiel tiuj kiuj naskiĝas por doni kaj
konservi vivon, ne povas permesi malviviĝi
tion kion indas teni vivanta. Car se ne ni -
do kiu?.. Kaj viroj (junuloj) en Ukrainio pli
emas pripensi ion kaj dubi - ĉu ili bezonas
tion aŭ ne, ĉu ĝi estas utila aŭ ne, kaj krome
- ĉu ili povas aŭ ne povas utiligi ĝin - eble,
pre fere eĉ ne komenci, por ne riski... La ne-
proporcie granda forto de virinoj ĉiam
estas rezulto de la malforto de viroj. Mi ne
parolas pri viroj kiuj tamen riskis preni sur
sin respondecon pri la afero, sed,
bedaurinde, en nia socio ne tiom multas tiaj
viroj. Kaj denove: kiu do, se ne ni?.."
Trovi fianĉon?..
Jefim Zajdman, longtempa esperantisto-
instruisto, emeritiĝinta programisto kaj es-
ploristo pri la frua E-movado, gvidanto de
klubo kaj ĉeforganizanto de muzika E-
renkontiĝo por popularigi E-on al la ek-
stera publiko, opinias ke "eble la junulinoj
lernas la lingvon por trovi fianĉojn".
Viroj tamen pli multas!
Paŭlo Mojajev, postdiploma studento kaj
instruisto (pri ĥirurgio), E-instruisto,
muzikisto kaj tradukisto skribis ke li ne
povas tuj konsenti ke junulinoj signife pli
multas ol la junuloj: "Mi persone havas la
impreson ke viroj ĝenerale kaj junuloj spe-
ciale estas tamen pli multaj ol virinoj kaj
junulinoj. Kiel mi scias, tiu situacio estas
tipa por tuta Esperantio, kaj la kialoj estas
ja klaraj: viroj estas ĝenerale pli scivole-
maj, pli memstaraj finance por povi parto-
preni E-aktivajojn, pli ambiciaj (do,
Esperanto iusence estas por ili - almenau
por iuj - vica afero por pligrandigi sian
memestimon), iom malpli ligitaj al famil-
iaj zorgoj". Paŭlo mem lernis Esperanton
per la reto kaj li opinias ke lastatempe la
plej grava afero kiu pligrandigas la kvan-
ton de junuloj en la Movado kaj ko-
munumo estas la interreto, dank' al kiu
eblas ne nur ellerni la lingvon, sed ankau
aktive praktiki ĝin: "Ja ne estas sekreto ke
pri retaj kaj ĝenerale komputilaj aferoj la
junuloj okupiĝas pli ofte,
pli aktive kaj eĉ pli
sukcese ol la junulinoj".
Rigardo el Rusio
Viroj   en   Rusio   mo-
mente     estas     tre
ekonomi-orientitaj
Katja Ignatjeva, Rusio/
Svedio, tre aktiva esperan-
tistino - eksa prezidanto
de Junulara Esperanto-
Asocio de Ĉuvaŝa
Respubliko (Rusio), eksa
Generala Sekretario kaj
nuna Kasisto de Tutmonda Esperantista
Junulara Organizo, povas paroli nur pri
Rusio kaj ekskluzive pri sia persona im-
preso de la hejmurbo (Ceboksaro): "Mi
vidas tri ĉefajn kialojn. Unue, ĝenerale la
statistiko montras ke inoj inter loĝantoj de
la urbo estas multe pli multnombraj ol
viroj. Due, lau mi, temas pri scivolemo kaj
kuraĝo. Viroj multe malpli facile kuraĝas
provi ion novan - ili preferas fari nur la
aferojn kiuj, laŭ la komuna opinio, estas
iom "laumodaj". Ili malpli facile kuraĝas
havi novajn kontaktojn, teni novajn
amikajn rilatojn. Trie, ĝenerale la interesoj
de viroj en Rusio momente estas tre
ekonomi-bazitaj kaj do, Esperanto ne estas
tiom evidenta ilo por pliriĉiĝi". Katja al-
donas ke certe estas aliaj kialoj kaj, krome
- ne ĉie la situacio estas sama: "Mi scias ke
en kelkaj aliaj urboj viroj kaj virinoj estas
egalkvante reprezentitaj en E-kluboj aŭ
viroj kelkloke eĉ pli multnombras".
Rigardo el Usono
La reto kaj sciencfikcio
Multaj el la enketitoj nomis la interreton
kaj sciencfikcion kiel gravajn kialojn kial
tiom da usonaj esperantistoj estas viroj.
Steve Brewer, vic-prezidanto de ELNA,
profesoro kaj prezidanto de la E-Societo de
Nov-Anglio, opinias ke ĝuste sciencfikcio
kaj la reto estas du el la plej gravaj kialoj:
"Hi ambau estas multe pli allogaj al viroj ol
al virinoj. La reto nun havas ankaŭ multajn
virinojn, sed por la unuaj dek jaroj (1984-
1994, ni diru) estis kvaroble aŭ kvinoble pli
da viroj ol virinoj en la reto". Steve mem
unue audis pri Esperanto per la libroj de
Harry Harrison kaj unue lernis kaj uzis ĝin
pere de la reto. Ankaŭ Chuck Smith, es-
trarano de TEJO, opinias ke la reto multe
influas la demografian situacon en la E-
movado en Usono.
Ĉu Esperanto povas konkurenci?
Tracy Huber, austinano, kunorganizanto
de la ELNA-kongreso 2005, profesia
masaĝisto, diras ke en Usono, krom
uraganoj, kelkfojaj tertremoj, kaj aviadiloj
flugantaj kontraŭ konstruajojn, oni kutime
ne havas grandajn problemojn - konstanta
malsato aŭ interna milito, ktp. - kiel en
aliaj landoj, sed aldonas ke "al ni ĉiam
estas multege da zorgetoj, kiel la pikiloj de
kaktoj, senĉese: ĉu la laboro iros al alia
lando, ĉu ĉi tiu aŭ tiu nutrajo estas mal-
saniga aŭ ne, ĉu la enspezo ĉi-monate
sufiĉos por la elspezoj, ĉu iu ŝtelos perso-
nan informon por uzi ĝin akiri kreditkar-
ton. Gepatroj zorgas pri la sekureco kaj
sano de siaj infanoj, la prezo de ĉio pli-
altiĝas, la impostoj plialtiĝas, la enspezoj
dauras samnivele, pli da laboro ne helpas
sed nepre devas dauri... Multaj homoj el
aliaj landoj diris al mi "usonanoj ĉiam lab-
oras!", kaj mi respondis "ni devas, aŭ ni
iĝos kiel la senhejmuloj ĉe la stratkru-
ciĝoj." Nepre, senfine, senĉese, sen okazo
por malstreĉiĝo. Do, nur la multaj distrajoj
kiel televido, muziko, filmo, komputilaj
ludoj, ktp., donas iom da azilo de la
senĉesa rivero de zorgetoj kaj laboroj. Cu
Esperanto povas konkuri en tia medio?
Sajnas ke ne. Sed, mi opinias ke estas
sufiĉe da geusonanoj kiuj bezonas kaj bon-
venigus la okazon, senti sin parto de ia
"granda rondo familia." Por ili, Esperanto
povas esti la distrajo bezonata. Do, kiel
celigi la mesaĝon pri Esperanto? Tio estas
mia laboro. Jen, ekzemple, estas aŭtoafiŝo
de mi (tradukita Esperanten) 'ES-
PERANTO: La Mondo Ĉe La Pinto De Via
Lango.'".
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    23
enketo
Dum malfermo de ELNA-kongreso en Aŭstino, 2005
Simila allogas similon!
Unu el la kialoj kial ne multas mezaĝaj
homoj en la E-movado en Ukrainio estas ke
pluraj "junulaj" aktivajoj tute ne interesas
ilin. Kaj samo validas pri "plenkreska"
Okcidenta Eŭropo: ofte gejunuloj, unufoje
vizitinte lokan klubon kaj trovinte tie
preskau senescepte grizharulojn, ne plu in-
teresiĝas viziti ĝin denove. La samo, ŝajne,
validas ankaŭ por Usono. Filipo Dorcas, la
nuna prezidanto de ELNA, estrarano de
Amerika Asocio de Instruistoj de
Esperanto, fizikisto kaj inĝeniero, ri-
markas: "Se ekzistas loka grupo au landa
asocio kiu enhavas plejparte unu specon de
homoj, tio allogas pli da tiaj homoj. Kiam
mi faris prezentadon pri Esperanto al la
loka "Mensa" grupo, tio helpis tie, sed
malhelpis en aliaj miaj grupoj. Hi, ne
"Mensa"-anoj, simple opiniis ke Esperanto
postulas grandan cerbon. Mi ne esprimis
tion, sed tio estas impreso nur de la rilato
kun mi kaj Mensa."
Gary Grady, reelektita estrarano de
ELNA (li estas ELNA- kaj UEA-membro
ekde 1976), vicprezidanto de softvara kom-
panio kaj E-instruisto, diras ke similan
gradon de blankeco aŭ vireco (aŭ la malon)
oni trovas ankau inter interesitoj pri scienc-
fikcio, partoprenantoj en kelkaj sportoj
ktp: "La kialo ne estas ĉiam klara. Unu eble
parta kialo estas ke sola virino aŭ sola
neblankulo inter grupo de viroj kaj blanku-
loj sentas sin ne tute komforta kaj tial ne
revenas, kaj do la grupo ne diversiĝas". Li
proponas ke ELNA, kunlabore kun lokaj
grupoj, povus de tempo al tempo aranĝi
vizitojn al Usono de gravuloj el alilandaj
E-movadoj, inkluzive virinojn kaj
neblankulojn, kun helpo de lokaj grupoj
aranĝi intervjuojn en publika radio kaj la
gazetaro kaj vizitoj al lernejoj kaj universi-
tatoj: "Povus esti ke vizito de Spomenka
Stimec aŭ Anna Lowenstein instigus pli da
usonaj virinoj interesiĝi pri Esperanto, kaj
vizitantoj el Azio, Afriko kaj Latinameriko
eble kaptus la atenton de membroj de ri-
lataj etnoj en Usono".
Li ankaŭ emfazas ke estas kelkaj bonaj
kialoj celi aparte gejunulojn, kaj ne nur car
la usona movado bezonas pli da juneco:
"La plejparto de esperantistoj ekinteresiĝas
pri la lingvo kiel infanoj aŭ gejunuloj, kaj
junaj interesitoj emas esti pli diversaj.
Ekzemple estas multe da junulinoj kaj
membroj de diversaj etnoj inter la studantoj
de Esperanto en Nordkarolina Lernejo de
Scienco kaj Matematiko". Rilate tion, lau
li, estus bone represi la romanon Peter
Jameson's Secret Language de Sylvan Zaft
kun pli bona kovrilo kaj donaci ĝin al kiel
eble plej multe da lernejaj bibliotekoj.
Gajnoj materiaj kaj nemateriaj
Ankaŭ materia flanko de la afero multe
gravas en la demografia situacio - kaj en
Usono kaj Ukrainio. Robert Read, aktivega
membro de la E-klubo de Austino, kunor-
ganizanto de ELNA-kongreso en 2005 kaj
nova estrarano de ELNA, pensas ke
Esperanto, same kiel la sciencoj ĝenerale,
estas plej alloga al homoj kiuj estas tre
sekuraj en sia socia nivelo: "Same la fakoj
de komputiko ĉe universitatoj ne ofte havas
virinojn   aŭ   ne-blankulajn   usonanojn.
Samtempe, virinoj nuntempe estas pli ol
duono de la ĉeestantoj de juraj lernejoj
(angle "Law School"). Mi supozas ke tio
estas pro tio ke esti advokato estas altnivela
dungo en nia socio, do kiam ni malfermis
ĉi tiun profesion al virinoj, ili plenigis ĝin.
Oni, plejparte, ne gajnas socian estimon
nek monon per la sciencoj (kompare al ad-
vokatado!), kaj, same, Esperanto ŝajne
donas plejparte abstraktajn donojn. Pro ĉi
tio, mi supozas estas malfacile varbi viri-
nojn kaj ne-blankulojn al Esperanto. Sed
mi ne estas memfida pri ĉi tio; eble estas
pli simple: ili ne legas sciencfikcion kaj ne
konas la ideon?.."
Ankaŭ Steve Brewer nomis ekonomion
unu el la kialoj de la demografio en la
usona E-movado: "Mi kredas ke blankuloj,
pro siaj ekonomie privilegaj pozicioj, pli
kapablas lerni ion kio vere neniel servos
por gajni monon aŭ konkurenci ekonomie.
Aliaj eble ne havas tiun lukson..."
Filipo Dorcas opinias ke mono kaj tempo
estas gravaj kialoj kial oni lernas aŭ ne ler-
nas Esperanton: "Esperanto estas afero en la
vivo kiu postulas tempon. Certe, la lingvo
taugas por iu ajn kiu deziras bonan kaj belan
komunikilon. Sed tio havas koston. Estas pli
facile, laŭ mi, por iu kiu havas monon aŭ
tempon havi Esperanton kiel ŝatokupon."
Ĉu tio ne "forpuŝos" la anglan?..
Steleto Kim - denaska esperantistino (ŝi
ankaŭ instruis Esperanton ĉe la Universitato
de Kalifornio en Berklio de 1999 ĝis 2003),
kiu laboras kaj daurigas post-diploman stu-
dadon en la fako de edukado, respondis la
demandon pri la rasa malekvilibro jene:
"Ne-blankuloj ofte estas eksterlandanoj, kaj
mi tro ofte audas pri gepatroj kiuj ne in-
struas la indiĝenan aŭ nacian lingvon pro la
(malĝusta) penso ke ĝi malrapidigos la ler-
nadon de la angla. Liuj gepatroj puŝas la in-
fanojn lerni la anglan, kaj eĉ tio ne tiom
sukcesas (estas polemika propono sur la
kalifornia balotilo por novembro - ĉu per-
mesi hispanparolantojn fari ekzamenojn en
la hispana aŭ ne?). La angla ne estas facila
lingvo, kaj niaj instruistoj ne bone instruas
(alia ĝenerala opinio)."
Apatia generacio
Joel Amis konsentas ke eblas parte kla-
rigi la proporcion de junuloj al junulinoj
per la populareco de sciencfikcio kaj kom-
putilaj aferoj. Lamen li rimarkas ke intensi-
gas la problemon la malmulteco de
gejunuloj entute en la (organizita) usona
movado: "Se estus pli da gejunuloj entute,
24     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
enketo
la manko de junulinoj ne estus tiel forte
sentebla, eĉ se junulinoj restus relativa mi-
noritato. Ekzemple, se estus 100 gejunuloj
en iu kongreso kaj nur 15% estus junulinoj,
tiam estus tamen 15 junulinoj. Sed se
ĉeestus nur dek gejunuloj entute, kaj same
nur 15% estus inoj, tiam estus nur unu au
du junulinoj. Do, simple la ĝenerala mal-
multeco de gejunuloj intensigas la impre-
son de "manko de junulinoj".
La malmultecon de gejunuloj Joel klari-
gas jene: "Ŝajnas al mi ke la ĉefa problemo
estas generacia apatio. Ne nur nia Movado,
sed ankau aliaj neprofitcelaj organizoj
suferas de tia apatio. La ĝenerala inklino de
la nuna junularo ne estas al idealismo
(male de la 1960-aj jaroj, ekz.), do lerni
lingvon kaj aliĝi al movado el idealismaj
motivoj ne allogas ilin. Multaj gejunuloj eĉ
ne havas fortan emon voĉdoni, car ili tak-
sas politikon afero kiu ne koncernas ilin kaj
ne helpas ilin materiale. Do, se malfacilas
instigi gejunulojn interesiĝi pri tio kiu far-
iĝas la prezidento de Usono, nur imagu
kiom malfacile estas interesigi ilin pri iu
lingvo (estas foje miraklo kiam usona
junul[in]o interesiĝas pri ajna lingvo en-
tute!) kaj movado kiu (ŝajnas al ili) donas
neniun materialan profiton. Kaj,
bedaŭrinde, ĉi tiu apatio koncernas
gejunulojn de ambau seksoj kaj ĉiuj rasoj."
Lamen Joel esperas ke, kiel kutime okazis
en la pasinteco, idealismo kaj materialismo
ciklas de generacio al generacio: "Eble en
la venontaj jaroj venos pli idealisma gen-
eracio por kiu Esperanto estos pli alloga".
Ne emas lerni aliajn lingvojn
Steleto Kim supozas ke en la "nelernemo
de Esperanto" grave kulpas tio ke usonanoj
ĝenerale ne emas lerni aliajn lingvojn:
"Oni povas kompari la valoron de lingvoj
en Usono kaj Europo ene de la elementaj
lernejoj. En Usono, lernejanoj ne devas fari
lingvajn kursojn ĝis la alta
lernejo - kaj eĉ tiam, nur
unu aŭ du jarojn, tute ne
sufiĉe por akiri fortan ling-
van kapablon. En Europo,
ne estas malofta afero
renkonti homon kiu parolas
tri, kvar, aŭ kvin lingvojn.
Multaj usonanoj havas iom
strangan pensmanieron (mia
patro nomas ĝin "kultura
imperiismo"), kredante ke
ĉiuj en la mondo parolas la
anglan. Do, kial lerni aliajn
lingvojn? La angla estas la
internacia lingvo! (pensas ili). Kaj iuj
usonaj turistoj eĉ koleriĝas kiam fremdulo
ne parolas la anglan".
Lau la opinio de Steleto Kim, en Usono tre
mankas ĝenerala scio pri Esperanto, kaj pro
tio mankas interesiĝo: "Se mi mencius
Esperanton en ĉambro da homoj, eble unu aŭ
du el dek scius kio ĝi estas. Pligrandigi la
nombron de esperantistoj (viraj, virinaj,
blankaj, neblankaj) estas grandioza tasko en
lando kie ekzistas tiom da land-amo (kaj spe-
ciale nuntempe, malamo kaj timo de la ek-
sterlando), kaj diversigi la Esperantopopolon
estus, laŭ mi, eĉ pli malfacile."
Kiel diversigi?
Robert Read pensas ke por allogi pli da
virinoj kaj neblankuloj necesas uzi konkre-
tajn "materiajn" aferojn kiuj povus esti in-
teresaj por ili. Li vidas la jenajn ĉefajn
manierojn diversigi la demografion de la
usona esperantistaro, kvankam li preferas
ekscii kion pensas virinoj kaj neblankuloj
pri la afero: "Unue ni devas ligi la lernadon
de Esperanto kun konkreta utilo por junaj
neblankuloj. Ekzemple, ĉu ni rajtas diri ke
sukcesi en la AAIE-ekzamenoj vere facili-
gus la kandidatiĝon al universitatoj? (Mi
opinias generale
virina-literaturo (angle: "chick-lit")? Ĉu ni
devas emfazi ke E-o estas bona ilo por vo-
jaĝado? Laŭ mi, pli da virinoj revas pri vo-
jaĝo al Europo ol viroj, sed mi ne certas..."
Steve Brewer pensas ke diplomo de
Akademio Internacia de Sciencoj de San-
Marino ankaŭ povus allogi homojn: "Mir-
igis min, kiam mi partoprenis la finajn
ekzamenojn de polaj studentoj pasintjare
kaj vidis ke el Pollando estis multaj junaj
esperantistinoj. Mi neniam vidis tiom da
ne-grizharaj esperantistinoj en unu loko
antaue. Ili uzis Esperanton por ricevi inter-
nacian diplomon. Ili kredis ke per
Esperanto, ili plibonigis siajn ekonomiajn
eblojn. Se oni pretus oferti tion al homoj en
Usono, povas esti ke Esperanto estus pli al-
loga al pli diversaj homoj en Usono".
Alia ebleco diversigi la demografion de
usonaj esperantistoj estas pli multe instrui
Esperanton en lernejoj. Julie Spickler, nova
estrarano de ELNA, prezidanto de loka
klubo en San-Franciska regiono, opinias ke
se ni iam ajn povos enirigi Esperanton en la
bazlernejojn, tio verŝajne helpos: "Sed por
tio, la ĝenerala kompreno ke Esperanto
ekzistas, kaj kial ĝi estas, kiel verkis Claude
Piron, la bona lingvo, devas plialtiĝi".
Ellen Eddy, organizanto de la Nord-
Amerika Somera Kursaro, levis la deman-
don pri demografio en la Usona E-movado
dum la pauzoj en la NASK-plankunsido:
"Ni diskutis la pasintajn NASK-ojn kaj
konstatis ke la plejmulto de junaj virinoj
partoprenis en 2000 (nia lasta jaro ĉe
SFSU) kaj 2001 (la jaro ĉe Universitato de
San-Francisko). Post la translokiĝo al SIL,
la nombro de partoprenantoj duoniĝis, kaj
junaj virinoj preskau malaperis. Ci-jare,
Sara, kiu havas 17 jarojn, venis de
Novhampŝiro kaj estis la sola junulino.
Dum la planado de NASK 2006, ni diskutis
manierojn allogi pli da universitataj studen-
ke jes,
bona
gi estas
por la
vivresumo kaj
kandidatiĝilo,
sed mi preferus
ekscii tion de la
universitatoj
mem.). Due, ni
devas emfazi la
propedeutikan
efikon de E-o
por la lernado
de aliaj lingvoj.
Erie, por virinoj,
ĉu ni havas por-
Aŭstinaj ĉeforganizantoj de la kongreso ricevas
ĉies aplaŭdojn pro la bona organizado
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    25
enketo
toj. Ni intencas celi tiujn kiuj havas intere-
son pri lingvoj aŭ lingvistiko. Ĉu la sama
kvanto de junulinoj kiel junuloj interesiĝas
pri tiuj fakoj? Ni vidos."
"Ni ne maltrankviliĝu pri statistikoj,
sed ni antaŭenigu niajn celojn!"
Enrique Ellemberg, longtempa
Esperanto-instruisto, konsentas ke en
ELNA estas malmultaj junaj virinoj kaj ni-
gral oj, sed aldonas ke malmultas ankaŭ
junaj viroj... kaj, bedaurinde, estas malmul-
taj homoj entute. Li pensas ke junaj viroj
pli facile vojaĝas al la renkontiĝoj ol la
junaj virinoj, kaj pro tio ili pli ofte troviĝas
en renkontiĝoj: "Ni bezonas pli da esperan-
tistoj... de ĉiu ago kaj ĉiu sekso, de ĉiu etno
kaj koloro. Mi same laboras por esperan-
tistigi anglaparolantojn kaj hispanparolan-
tojn. Bedaurinde, mi havas malmultajn
lernantojn, kaj kelkaj loĝas en aliaj landoj.
Mi provos esperantistigi studentojn - unue
universitatanojn kaj eble mezlernejanojn!"
Ankaŭ Steleto Kim opinias ke simple tre
mankas homoj: "Cu malmultas junaj virinoj
pli ol junaj viroj en la usona Esperanto-
movado? M eble ne tion observis car simple
tiom malmultas gejunuloj - ne, esperantistoj!
- en Usono. Kiam mi instruis Esperanton en
la Universitato de Kalifornio ĉe Berklio, niaj
klasoj estis sufiĉe miksitaj. Merese, plejparte
niaj lernantoj estis studentoj de matematiko
au ekonomiko aŭ, kompreneble, lingviko.
Kaj, plejparte, tiuj studentoj estis viraj.
Tamen, mi havis la impreson (de psikologiaj
studadoj) ke virinoj pli bone komprenas kaj
lernas lingvojn... do miaj spertoj ne donas
iajn ajn inteligentajn teoriojn, ĉu!"
Same Filipo Dorcas opinias ke ni simple
bezonas pli da membroj: "Ni devas starigi
la punkton ke Esperanto estas por ĉiuj, -
ĉies lingvo, ĉies Esperanto. Ni povas mon-
tri la diversecon kiun ni jam havas en nia
membraro de ELNA kaj en lokaj grupoj. Ni
povas internaciigi niajn kunvenojn, eĉ pli
forte ol ili jam estas. Ni ne maltrankviliĝu
pri statistikoj, sed ni antauenigu niajn
celojn al pli aktiva asocio, lau la bazaj ideoj
de la lingvo. Se ni faros tion, ĉio estos en
ordo fine de la tago. Ni povas priparoli la
statistikojn kaj kiel ni pli bone kunlaboru,
sed mi kredas je la bono de la lingvo. Tio
estas nia genia bazo, senrigarde al la kvanto
de blankuloj, neblankuloj, virinoj, viroj,
junuloj, maljunuloj, spertuloj, nespertuloj,
saĝuloj, frenezuloj, geniuloj, aŭ eĉ idiotoj.
La lingvo sukcesas kaj sukcesos!"
Evidenta, sed ne katastrofa!
Don Harlow, la direktoro kaj longtempa
laboranto de la CO de ELNA, konsentas ke
la demografia situacio en ELNA (se ne en
la tuta usona movado) estas malsama ol tiu
en Usono ĝenerale: "Sed antau ol trovi
solvon, oni devos iom esplori la proble-
mon. Unue, ĉu la problemo estas tia, kia vi
prezentas ĝin? Almenau en ELNA troviĝas
sufiĉe multaj homoj kiuj devenas de
Hispanlingvujo (ekz-e, en la Estraro tro-
viĝas almenaŭ du tiaj homoj, el Meksiko
resp. Kubo)." Don Harlow certas ke la mal-
multeco de junaj virinoj estas pli evidenta,
sed eble ne katastrofa: "En nia datumbazo,
el la membroj de 2005 por kiuj ni havas
naskiĝdatojn kaj kiuj montriĝas maksi-
mume 25-jaraj, proks. triono estas virinoj
(laŭ mi, tiu proporcio kompreneble devus
esti pli alta). Pri la nuna situacio de nigru-
loj en la usona E-movado, mi povas diri ne-
nion - mi nur memoras ke kiam mi aliĝis al
la klubo en Losanĝeleso antaŭ 44 jaroj, la
kasisto estis nigrulo (Bob Moore) kaj al-
menau unu juna membrino ankaŭ estis
nigra (Marcia Connerley). Sed povas esti
ke la usona movado intertempe pli
"blankpaniĝis" ... se jes, tio ja estas
bedaurinda. Sed car ni ne havas "rasajn"
informojn pri niaj membroj, mi ne povas
certi pri tio, almenaŭ rilate ELNA-n."
Kaj kion VI opinias? La redakcio invitas
ĉiujn dividi sian opinion kun anoj de
ELNA surpaĝe de €spercinto USĥ!
Koran dankon al ĉiuj kiuj partoprenis en la
enketado! La temo de la venonta enketado
estos: "Cu pvospevo de Esperanto dependas
de la ekonomia situacio en la lando?"
Esprimu vian opinion — skribu al la redakcio!
preparis Jenja Amis
FOTO: ULFlLUNDE
Modlatena (S@@dMS(D)X
Sabaton, la 7-an de majo 2005 en
Atlanto, Georgio, geedziĝis Kontakto-
redaktorino (kaj TEJO Tutmonde-\\-
cred., kaj nun vicred. de €speranto
USfi) Ĵenja ZVEREVA kaj TEJO
Tutmonde-redaktoro (kaj Kontakto-
vicred., kaj nun redaktoro de
esperanto USfi) Joel AMIS (ambaŭ
ELNA-anoj). La ceremonio okazis en
la Atlanta Loĝio de la Rozkruca
Ordeno, AMORC, en la ĉeesto de
parencoj, esperantistaj amikoj, kaj
aliaj rozkrucanoj.
jL? 0\
26     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
G\er\r\y  fund,
Esperanto Available to Everyone
How you can help put Esperanto books on public library shelves
When I went off to college in Pasadena,
a few years ago, not too many months
after I matriculated my classmate
Gene Fellner and I looked up, and vis-
ited, UEA's ĉefdelegito in the U.S., at
that time Donald Parrish who lived
with his wife in Los Angeles. Don in
turn put us in contact with the
Esperanto Club of Los Angeles (about
whose existence we had known noth-
ing), and from that time I participated
in most meetings of the club until I
graduated a few years later.
Unfortunately, public transit in the L.A.
basin was not, at that time, very conven-
ient. Luckily, Don put me in touch with a
neighbor of sorts, a patent lawyer named
Bill Glenny who lived in the upscale sub-
urb of San Marino just south of Pasadena.
After that, six or eight times a year Bill
would go out of his way to pick me up and
drive me into downtown L.A. for our
meetings.
William W. Glenny was born in 1916.
He left us in 1989. He was one of the
major motors of the Esperanto Club (later
Association) of Los Angeles, and during
his last years perhaps the major motor. He
was also, at one time or another, and if I
remember correctly, a member of ELNA's
Board of Directors. He spoke Esperanto
fluently, and was otherwise one of the
most competent people it has been my
privilege to know. The entry for him in the
Esperanto Wikipedia is, IMHO, shame-
fully short, but we should perhaps be
thankful that he's remembered at all in a
document that only came into existence
almost a decade and a half after his death.
And perhaps someone who has read this
and who also knew him can go in and add
some information <http://eo.
wikipedia.org/wiki/W._W._
GLENN Y>).
Not long after Bill died, someone de-
cided to honor him by establishing an
ELNA fund in his name. The purpose of
the Glenny Fund (Fonduso Glenny), it
was decided, would be to place copies of
David Richardson's book "Esperanto —
Learning and Using the International
Language" in public libraries around the
country. Since that time, people have con-
tributed, not rapidly but consistently, to
the Glenny Fund. Currently it contains al-
most $1,600 dollars. Given that it costs
about $12 to provide a copy of the book to
a library, that's enough for about 130
books.
While it is relatively easy for the
Central Office to receive and process your
donations to the Glenny Fund, it is much
more difficult for the CO to spend them. It
would not be impossible for the Director
to take time out of his busy day to visit the
occasional library here in California's
East Bay and convince its librarian to put
a copy on the shelf, but the Glenny Fund
doesn't exist just to distribute a few books
here in the East Bay; its purpose is to
make them available around the country.
So it would be a great help if all those
members who have contributed and will,
one hopes, continue to contribute to the
Glenny Fund (thanks to all of you!!!)
would also take an additional step and
make sure that a copy gets into their local
library.
How to do this? My recommendation,
which I've discussed with our treasurer
Bill Harris, would be as follows:
(1)   Check to see whether, by some
chance, your library (*) already has a
copy on its shelf. That will be in the 400
section (under the Dewey Decimal sys-
tem), either very early (408.96 or there-
abouts) or, more likely, somewhere in the
490s. If it does, you don't need to do any-
thing else. If you don't find one sitting
there, don't forget to check the card cata-
log (these days more likely to be elec-
tronic than physical), on the off-chance
that the library has it, but that it's cur-
rently checked out.
(2)  If the library doesn't have a copy,
hunt up a librarian and talk to her/him
about the possibility of their getting one.
If you yourself have a copy, you might
want to take it along and show it. If you
don't, here's a description:
Richardson, David: Esperanto —
Learning and Using the International
Language. Bound, 367 pages. ISBN 0-
939785-06-4. Includes: four chapters on
the history of the language problem and
Esperanto (approx. 60 pages); a ten-les-
son course in Esperanto, including the
usual grammar explanations, vocabular-
ies, drills, exercises and practice dia-
logues (approx. 110 pages); keys to the
dialogues and exercises in the course; a
heavily annotated reading section for the
student who wants to go on (approx. 130
pages); a four-page bibliography for the
more serious student; a fairly complete
(roughly 4000 words) Esperanto-English
vocabulary; and an index.
(3) If the librarian shows interest, and
indicates that the book would indeed be
shelved for the occasional interested pa-
tron (not sold off the following week for
ten cents in a Friends of the Library book-
and-cake-sale), suggest that he or she
write to us (ELNA, PO Box 1129, El
Cerrito CA 94530) asking for a copy of
the book and mentioning the Glenny Fund
as a source. It is preferable, I think, that
the librarian ask for the book, rather than
for you yourself to do it, since that will
give him or her a somewhat greater per-
sonal interest in keeping it once it arrives.
Again, contributing to the Glenny Fund
and making sure that those contributions
get spent are equally important activities,
and I hope that you won't stint on either
of them — at this point in time, particu-
larly on the second. I look forward to
hearing from your local librarians. I thank
you for this, and I'm sure Bill Glenny,
who would not have hesitated for a mo-
ment to make sure that the San Marino li-
brary had a copy on its shelf, would thank
you, too.
(*) Bill Harris pointed out to me that
there's nothing to prevent you from visit-
ing libraries in neighboring towns or
areas, either.
Don Harlow
Director of the Central Office
Esperanto League for North America
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    27
manlibro,
foto:Jen
Jim Henry dum ELNA-kongreso en Aŭstino,
prelegante pri la organizado de kongresoj
Frua Planado
Loka Kongresa Komitato (LKK)
formiĝas en kaj ĉirkaŭ la kongresa urbo,
unu jaron, au prefere multe pli frue, antau
la kongreso. Tiuj homoj esploru pri la
lokaj eblecoj kongresi kaj elektu kongre-
sejon, ĉu hotelon aŭ universitaton. Chi kiu
parolas al hotelistoj aŭ universitataj sta-
banoj skribu taglibreton pri la telefonaj
konversacioj* (kaj poste personaj vizitoj),
por registri la faktojn - la prezoj por ĉam-
broj kiujn ili menciis (ekzemple) kaj kiu
respondecas pri kio. En la unua periodo
eble la LKK dividu liston de hoteloj kaj
universitatoj inter si, kaj ĉiu LKK-ano
kontaktu plurajn ejojn por demandi pri
haveblaj kunvenĉambroj, prezoj kaj datoj
kiam haveblas la ĉambroj.
Dum la unua esploro pri kongresejoj, es-
ploru pri multaj per TTT, tiam telefonu aŭ
retpoŝtu al la ŝajne taŭgaj por havigi al vi
pli bonan ideon pri iliaj kunvenĉambroj,
prezoj ktp. Tiam sendu fakse aŭ retpoŝte
leterojn petante skriban proponon de tiuj
kiuj lau la telefonaj konversacioj ŝajnas
havi taŭgajn ĉambrojn ktp. Tiuj leteroj de-
taligu la bezonojn de la kongreso rilate al
ĉambroj, tempoj kaj servoj (vi povas uzi
kiel modelon leteron al la Ramada Inn
Atlanta* de Jim Henry en 1999).
Interparolu pri viaj trovoj kaj vizitu la
lokojn kiuj ŝajnas plej taugaj. Elektu kon-
gresejon (ni diru, ekzemple, hotelon) kaj
elektu unu LKK-anon por ĉefe responded
pri la hotelkontakto, kiu negocos pri la
hotelkontrakto, dum la aliaj LKK-anoj
faros aliajn aferojn (ekzemple, la buĝeton,
aliĝilon, informfolion). La buĝeton, pro-
ponitan kotiz-tabelon kaj malnetan
hotelkontrakton oni sendu al la Estraro de
ELNA  por  aprobo*.  Kiam  la Estraro
Kiel Organizi Kongreson?
Tio ĉi estas la komenco de serio de artikoloj pri organizado de Esperanto-kongresoj,
specife de landaj kongresoj de ELNA, sed an kail de regionaj kongresoj. Gi baziĝas
sur la kongresa manlibro de ELNA, kiu troviĝas ĉe
<http://www.pobox.com/-jimhenry/esp/esma/planoj.htm>.La orig-
inalan gvidilon verkis Frank Helmuth, Cathy Schulze kaj Bill Harmon; Ellen Eddy
reviziis ĝin. Jim Henry plu reviziis kaj multon aldonis. Multaj aliaj homoj, ĉefe inter
la lokaj kongresaj komitatoj de 1999-2005, donis konsilojn por plibonigi ĝin; iliaj
nomoj troviĝas en la reta versio.
Se vi pensas ke eble via loko grupo povus organizi ŝtatan, regionan aŭ landan kon-
greson, vi estas bonvenaj kontakti min, Jim Henry (jimhenry@pobox.com), por de-
mandi pri aferoj kiujn la artikoloj aŭ manlibro ne klarigas kaj peti konsilon pri viaj
specifaj cirkonstancoj. Mi esperas ke ĉi tiu serio instigos al pli multaj lokaj grupoj
organizi kongresoj n kaj fari ilin pli efike. - Jim Henry
aprobas kaj la hotelkontrakto ŝajnas preta,
la negocanta LKK-ano petu la hoteliston
sendi la kontrakton al la Centra Oficejo
(CO) de ELNA por ke la direktoro sub-
skribu ĝin.
Je komenco de la planado, faru retpoŝ-
tan listgrupon, ĉe Yahoo Groups aŭ
alia listoservo al kiu iu en la LKK havas
aliron. En tiu listo membru ne nur la LKK-
anoj, sed ankau la direktoro de la CO, la
redaktoro de €speranto USĥ, la Komisiito
pri Kongresoj kaj eventuale aliaj homoj
kiuj volas helpi al la LKK. (En marto 2004
ni diskutis la ideon havi unu dauran list-
grupon, en kiu membru la LKK de la tuj
okazonta kongreso kaj la LKK de la post-
jara kongreso. Tiel la LKK-anoj povus pli
facile interŝanĝi ideojn kaj konsilojn. Sed
ni decidis ke estus iom ĝene miksi la afer-
ojn de du jarkongresoj. Do, ni faru po unu
liston por jarkongreso. Sed homoj de unu
LKK povas membri en la diskutlisto de
alia, por lerni de la spertoj de aliaj, aŭ por
foje konsili el sia propra sperto.)
Eble utilas havi ankaŭ kongres-planan
vikion, en kiu vi povas registri la decidojn
faritajn en la retpoŝta listgrupo kaj dum
personaj kunvenoj, krom listoj de taskoj
jam faritaj kaj ankorau farendaj, kun in-
dikoj pri tio kiu respondecas pri ili. Vi
povas konsulti la vikion de la austina kon-
greso en 2005*, kiun ni fakte ne uzis tiom
multe kiom ni povintus.
Post la unua periodo (kiam la ĉefa kaj
preskau nura devo estas trovi kongrese-
jon), la LKK kaj la Komisiito pri
Kongresoj varbu helpantojn el la pli vasta
regiono ĉirkaŭ la kongresejo kaj aliaj re-
gionoj de Usono. Tio ĉi povos helpi rilate
al diversaj taskoj kiuj ne postulas
proksimecon al la kongresejo: ekzemple
fari kongresan retejon, analizi la aliĝilojn,
verki aŭ redakti la kongresan libreton,
varbi prezentontojn kaj gvidontojn por la
programo, skribi invitleterojn por alilan-
danoj kiuj bezonas vizojn ktp. Helpantoj
estos bezonataj ankaŭ dum la kongreso
mem; por tiuj kiuj volas volontuli povas
esti indiko en la aliĝilo*.
Elekti Kongresejon
Depende de la lokaj kondiĉoj, kongreso
okazu aŭ en kolegio/universitato, aŭ en
hotelo, aŭ en kongresa centro kun apuda
hotelo. La elekto de bona kongresejo estas
plej grava decido en la sukceso de la kon-
greso. (En la sekvontaj alineoj, por "hotelo"
legu ĉiam "hotelo aŭ universitato".)
Gravaj konsiderajoj:
- Proksimeco al publika transporto.
-  Proksimeco al restoracioj kaj taŭgaj
celoj por ekskursoj*.
- Interna aranĝo - ĉu la loĝejaj ĉambroj
estas proksimaj al la kunvenaj ĉambroj?
Cu la kunvenĉambroj estas proksimaj unu
al la alia? Prefere la loĝado kaj kunvenoj
estu en unu konstruajo, kaj ĉiuj
kunvenĉambroj estu laŭeble proksimaj
unu al la alia.
- Komplezemahotel-administrejo - se la
hotelistoj ne respondas rapide al telefon-
vokoj, tio ne estas bona signo! Nepre viz-
itu la hotelon, vidu propraokule la
kunvenĉambrojn kaj konatiĝu persone kun
la hotelisto kiu respondecas pri kongresaj
rilatoj antaŭ ol fine elekti lokon.
La LKK devas prizorgi la sekvantajn
aferojn. Multajn el ĉi tiuj punktoj oni
traktu en la hotelkontrakto.
- Malgranda ĉambro por la aferkunsido de
la Estraro (ĝi devas havi sufiĉajn sidlokojn
ĉe tablo(j) por la tuta Estraro plus kvar
28     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
manlibro
funkciuloj, plus kelkaj  sidlokoj   (kiuj  ne
nepre devas havi tablon) por observantoj.
- Loko por registra tablo. Gi estu en bone
videbla loko, ekzemple, la enira salono de
hotelo. Oni bone direktu homojn al tiu
tablo en la lasta antaukongresa bulteno*.
-  Pli grandaj ĉambroj por aferkunsidoj,
prelegoj, diskutrondoj kaj ekumena dis-
ervo. Eble unu granda ĉambro (por la
Solena Malfermo, distra vespero kaj
Solena Fermo), kiu estas dividebla en du
au tri partojn per moveblaj vandoj. [La
nombro de partoprenantoj en ELNA-kon-
greso variis en la lastaj kvin jaroj de 50 ĝis
95 homoj. Do, ni pretigu spacon por 100
homoj, sed buĝetu, por ne malprofiti, ke ni
havos nur 50 homojn.]
-  Spaco por la libroservo*; minimume
kvar tabloj (prefere ĝis dek, se haveblas
tabloj, kaj spaco por ili), kun longeco ekde
8 futoj. Tiu ĉambro devas esti ŝlosebla. La
stabanoj de ELNA mem havu la ŝlosilojn
kaj ne devu peti de la hotelistoj kiam ajn ili
deziras malfermi aŭ fermi la libroservon.
-  Granda ĉambro (eble la sama kiel por
Solena Malfermo ktp, sed kun alia seĝ-
aranĝo) por Interkona Vespero.
- Manĝetoj por la Interkona Vespero.
- Bankedo, se estas konvena. (Ne devas
esti en la kongresejo mem; foje estas en
restoracio. Sed prefere ĝi estu tre
proksima al la kongresejo kaj loĝejoj.)
-  Manĝoj - se eblas, komune aŭ en la
kongresejo aŭ en ĝia proksimeco. Se la
kongreso estas en universitato, foje eblas
aranĝi ke la kongresanoj povu manĝi en la
universitata manĝejo. Alie, la LKK povas
aranĝi kunajn manĝojn en certaj restora-
cioj proksime al la kongresejo; anoncu,
ekzemple, ke "ni kunvenos en certa loko
por kune piediri al hinda restoracio je la
12:00". Estus ankau bone se iu en la LKK
farus liston de restoracioj en la kvartalo
kun priskriboj, (mal)multekosteco, horoj,
vojklarigoj ktp., kaj metus tiujn informojn
en la kongresan libreton.
-  Kafservo (kun teo kaj aliaj trinkaĵoj)
en la mezaj partoj de la matenoj kaj post-
tagmezoj, kaj okaze de eventualaj publikaj
kunvenoj.
- Duontaga ekskurso*, se estas konvena.
- Loĝejoj, kiel eble plej malmultekostaj.
En la hotelkontrakto estu mendo de certa
nombro (ĉ. 75) de dormoĉambroj por ĉiu
nokto de la kongreso, kaj kelkaj ĉambroj
(eble 13: por la estraranoj, funkciuloj kaj
Direktoro) la tagojn antau kaj post la kon-
greso. Indiku kiel identigos sin la petontoj
de tiuj ĉambroj. Ekz., iu ajn kiu mencias
"Esperanto convention" aŭ "Esperanto
League" aŭ "ELNA" devus ricevi la ĉam-
bron kontrau la kongrese malalta prezo.
La dato ĝis kiu la hotelo rezervos la ĉam-
brojn por kongresanoj estu klare indikita.
Kutime hoteloj insistas ke ili mem
provizu la kongreson per ĉiuj manĝoj kaj
trinkaĵoj; se la kongresanoj alportas pro-
prajn, okazas "corkage charge" pli-malpli
egala al la prezo se la hotelo mem dispon-
igus la manĝojn. Sed foje oni povas havi
esceptojn al tiu regulo; ni en Atlanta en
2000 provizis la babilejon per propraj
manĝoj*, kun permeso de la hotelistoj.
Kutime en la hotelkontrakto estas in-
dikita minimuma nombro de "ĉambro-
noktoj" kiujn devas mendi la kongresanoj,
kaj provizora prezo por la kunvenĉambroj.
Se ne sufiĉe da kongresanoj luas ĉam-
brojn, ELNA devos pagi la indikitan pre-
zon por la kunvenĉambroj; sed se oni luas
sufiĉan nombron de ĉambroj dum la kon-
greso, ELNA pagas nenion por la kun-
venĉambroj, nur por la manĝoj. Tian
kontrakton oni tamen evitu, se eblas, car
lastatempe hoteloj proponas eĉ pli malal-
tan prezon en la interreto, kaj saĝuloj kiuj
mendas sian hotelĉambron rete ne
kalkuliĝas en la nombro de ĉambro-nok-
toj.
Kromaj petoj al la hotelistoj:
- Permeso meti afiŝon kun la taga horaro
ekster ĉiu ĉambro kaj direktaj afiŝoj en la
salonoj kaj koridoroj por ke kongresanoj
povu trovi la kunvenĉambrojn.
-  Mapo de la ĉefetaĝo (aŭ de ĉiu etaĝo
en kiu ni luos kunvenĉambrojn) por ke ni
represu ĝin en la kongres-libreto.
- Vojklarigoj al la hotelo ŝofore kaj de la
flughaveno, Amtrak- kaj Greyhound-
stacidomoj.
- Mendo de larĝa ŝtuparo por grupa
foto.
- Eventuale mendo de la hotela naĝejo
por festeno.
- Kontakta telefonnumero por tehnika
helpo (kiu atingos veran homon, ne nur re-
spondmaŝinon.).
- (baldaŭ antaŭ la kongreso) Ke la hor-
loĝoj en ĉiu kunven-ĉambro estu samtem-
pigitaj.
- Ke la piano (se la kongreso uzos ĝin)
estu agordita.
Hotelo ĝenerale pli bonas ol universitato
en ĉio krom la kosto. La kunvenĉambroj
kaj dormcambroj pli proksimas unu al la
alia, kaj la hotelistoj faras por ni kelkajn
servojn kiujn en la kazo de universitato ni
devus mem fari. Ekzemple, kiam la kon-
greso okazas en universitato, la CO de
ELNA devas kolekti monon por loĝado
kaj pagi al la universitato, kaj ankaŭ doni
al ili liston de homoj kiuj volas loĝi en la
dormejo, kaj en kiuj noktoj. En la kazo de
hotelo, la kongresanoj mendas siajn pro-
prajn hotelĉambrojn. Hotelo ankaŭ pro-
ponas pli bonajn servojn al la loĝantoj:
ekzemple, senpagan matenmanĝon, naĝe-
jon, ekzercejon ktp. Multaj hoteloj pro-
ponas ankaŭ transporton de kaj al la
flughaveno por siaj loĝantoj. Sed tamen ne
ĉiuj hoteloj havas sufiĉe multajn kaj
grandajn ĉambrojn por niaj bezonoj; aliaj
havas sufiĉajn, sed tro grandajn aŭ tro
multekostajn. En universitato somere ni
ofte povas havi pli multajn kaj taugajn
ĉambrojn kontraŭ malpli alta kosto. Ankaŭ
la loĝado kaj manĝado kostas malpli por la
kongresanoj, kaj tio allogas pli da homoj;
la du plej ĉeestataj landaj kongresoj en la
lastaj jaroj estis en universitatoj (MIT en
2003 kaj Concordia University en Austino
en 2005). Se pro la vetero en via regiono
vi volas kongresi frue, en majo aŭ eĉ (se la
Estraro aprobas) en aprilo, verŝajne uni-
versitato ne eblas pro ĉeesto de studentoj
kaj okazo de klasoj.
(Estas aliaj ebloj por kongresejo. Parko
ĝenerale pli taugos por regiona ol por
landa kongreso, sed iuj parkoj ja havas
kongrestaŭgajn kunvenĉambrojn kaj hot-
el ecan loĝejon, krom kabanoj, lokoj por
tendoj ktp. Ni iom diskutis la eblecon
okazigi vojaĝan kongreson en krozŝipo,
sed eble tio ne taugas pro altaj kostoj.)
(daŭrigota)
* Ligiloj al ĉiuj paĝoj, ekzemplaj leteroj
ktp. indikitaj per steleto (*) troviĝas ĉe la
originala paĝo <http://www.
pobox.com/-jimhenry/esp/esma
/pianoj.htm>.
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    29
donaco
Prof. Edwin Grobe Donacas Siajn Verkojn al la
Mondo por Ĉiam per "Project Gutenberg"
Edwin Grobe, emerita profesoro de la
franca lingvo kaj rimarkinda autoro kaj
tradukinto de klasikaj usonaj verkoj,
konsentis donaci la permeson uzi sian
tutan Esperantan verkaron al la mondo
per la retpaĝaro Projekto Gutenbergo
<http://www.gutenberg.org/>.
Projekto Gutenbergo estas projekto por
konservi la altnivelan literaturon de la
mondo kaj fari ĝin senpage havebla kaj
(plejparte) libere represebla.
La Verkoj de Prof. Edwin GROBE
Tradukoj de klasikaj usonaj aŭtoroj,
elangligitaj de Prof. Grobe:
1. Tri Noveloj, Mark Twain.
2. Tri Ceteraj Noveloj, Mark Twain.
3. Tri Noveloj, Sherwood Anderson.
4. Tri Noveloj, Washington Irving.
5. Tri Noveloj, Edgar Allen Poe.
6. Turno de la Ŝraŭbo, La (Vol. 1, 2 kaj 3),
Henry James.
7.  Falo de Uŝer-domo, La. Edgar Allen
Poe.
8.   Neĝoj de Kilamanjaro, La. Ernest
Hemingway.
9. Aliaj Tempoj, Edith Wharton.
10. Aventuroj de Toĉjo Saŭjero, La. (Vol.
1 kaj 2) Mark Twain.
11.   Diamanto Tiel Granda Kiel Ric-
Hotelo, La, F. Scott Fitzgerald.
12. La Longa Dauro, Edith Wharton.
13.   Mia Kontrabandulo, Louisa May
Alcott.
14.  Murdo de la Kadavrejo-Strato, La,
Edgar Allen Poe.
15. La Meksikiano, Jack London.
16. Du Noveloj, William Faulkner.
17. Tri Noveloj, Brett Harte.
18. La Mistero de Marnjo Roĝeto, Edgar
Allen Poe.
Ĉi tiuj verkoj estas trezoroj de la angla
literaturo, kaj havi ilin bele elangligitajn
estas duobla trezoro. Ci tiuj libroj estas
haveblaj nun de ELNA, kaj, se oni pli
preferas, kiel mi, legi de papero ol de kom-
putilekrano au preferas malaltkostan bone
presitan libreton ol printajo de via propra
printilo, oni devas aĉeti ilin de ELNA; la
donaco de Prof. Grobe ne ĉesigos ilian
haveblecon.
Prof. Grobe verkis ankaŭ 25 originalajn
libretojn kiuj  ankaŭ estas haveblaj nun-
tempe per ELNA, kaj ankaŭ por tiuj li for-
donacis la permeson kopii ilin lau Projekto
Gutenbergo.
La Valoro de Senpage kaj Libere
Havebla Literaturo
Kiam mi eklernis Esperanton, la ret-
paĝaro de s-ro Don Harlow
<http://donh.best.vwh.net/
Esperanto/Literaturo/
literaturo. html> estis la plej grava
kialo kiu konvinkis min ke Esperanto estas
grandega afero. La aro de literaturo tie
estas serioza, diversa, kaj vasta. Tuj mi
komprenis ke Esperanto malsimilas al aliaj
planlingvoj, kiuj fiere montras nur un-
uopajn mallongajn rakontojn por tiel pru-
vis ke ili funkcias.
S-ro Harlow ankaŭ donis neformalan
permeson al mi enmeti iom de liaj verkoj
en PG, kiu inkluzivas sian longan tradukon
"Tarzan de la Simioj."
Projekto Gutenbergo - Kial gi Gravas
Projekto Gutenbergo estas, kiel la ret-
paĝaro de s-ro Harlow, hejmo de senpage
haveblaj, legeblaj, kaj ofte represeblaj
verkoj, sed plejparte ili estas en la angla
lingvo. Ili nuntempe havas 16,000 elek-
tronikajn librojn (e-librojn). Proksimume
50,000 elŝutoj okazas ĉiutage. La ĉefpaĝo
de la librokatalogo montras la lingvojn kiuj
havas inter unu kaj 50 e-librojn kaj pli ol
50. Estas sep lingvoj kun pli ol 50. Estas
nur kvin e-libroj tie en la Intenacia Lingvo
nun.
Se ni enmetos la tradukojn de prof.
Grobe, ni duone atingos la "pli ol 50 li-
broj"-liston, kiu, mi supozas, estas vidata
de multaj homoj ĉiutage. Ci tiu mem
gravas por la disvastigo de Esperanto. Sed
eĉ pli bone, la verkoj en Projekto
Gutenbergo verŝajne restos eterne haveblaj
tra la tuta mondo. Ni ne povas kalkuli kiom
da legontoj ĝuos la E-ajn verkojn tie, aŭ
kiom nur vidos ke ili ekzistas, sed mi
kredas ke kvindek jaroj de nun multaj
homoj estos spertintaj ilin.
Projekto Gutenbergo diligente kontrolas
la kopirajton de ĉiu verko kiun ĝi publiki-
gas. Ci tio permesas ke oni sentime uzu la
verkojn. Gi estas regata de usonaj leĝoj.
Plejparte la tradukoj de prof. Grobe estas
tute en ordo, car la klasikaj verkoj kiujn
Grobe elektis estis tiel malnovaj ke la kopi-
rajto jam finiĝis.
Dividita Kontrolado
Kuniĝinta kun Projekto Gutenbergo, estas
subprojekto,         angle         "Distributed
Proofreaders" aŭ "DP": <http://
www. pgdp. net>. Ci tiu estas bone orga-
nizita retpaĝaro kiu helpas multajn homojn
kunlabori per kurtaj, kelkminutaj libertem-
poj pri la kontrolado kaj aranĝado de tekstoj
por PG, precipe malnovaj, skanitaj kaj liter-
legitaj tekstoj. Estas Teamo de uloj tie kiu
celas enmeti Esperantajn verkojn ĉe PG,
nomita simple "Team Esperanto". Ciu es-
perantisto estas tre bonvena retumi al "DP"
kaj alliĝi al "Team Esperanto" por helpi. Ni
jam havas projekton: kontroli la literlegajon
de "La Falo de Uŝer-Domo".
La Kreema Komunumo kaj Esperanto
La fondinto de Projekto Gutenbergo kaj
Vikipedio, la verkistoj de Linukso, kaj s-ro
Richard Stallman, kiu fondis la Liber-
Softvaran Fondaĵon, ĉiuj estas parto de
movado kiun ni povas nomi "Kreema
Komunumo" (angle: creative commons).
Ci tio estas komune havebla kaj uzebla aro
de artoj kiuj riĉigas nin ĉiujn. Laŭ mi,
Esperanto kaj la Kreema Komunumo estas
naturaj fratoj, kune agorditaj al la sama es-
pero por la homaro. Estas bona strategio
uzi la ĉiesverkaron por disvastigi E-on; laŭ
mi, ni esperantistoj devas esti la plej bonaj
subtenantoj de la ideo de la Kreema
Komunumo el ĉiuj grupoj en la mondo. Mi
dankas al prof. Grobe kaj s-ro Harlow pro
iliaj donacoj al la Kreema Komunumo de
la mondo. Mi kuraĝigas ankaŭ aliajn kiuj
posedas kopirajtojn, ĉu unuopaj homoj, ĉu
organizoj, pripensi la eblon donaci gravajn
verkojn al la Kreema Komunumo.
Mi pretas helpi esperantistojn rilate de-
mandojn pri kopirajtaj aferoj kaj la
Kreema Komunumo kaj Projekto
Gutenbergo.
Robert L. Read
<read@robertlread.net>
30     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
recenze
Unua Originala Infanromano en Esperanto!
f
La Kastelo de Vitro. John Francis. UEA.
Rotterdam. 2004. 197 paĝoj. $28.70.
Antaŭnelonge mi legis anonceton pri
nova libro en Esperanto. Aparte la unua
linio kaptis mian atenton: ROMANO
DE JOHN FRANCIS POR INFANOJ.
Miaj infanoj parolas Esperanton. Hi
ankorau ne legas romanojn, sed se temas
pri io por infanoj, mi nepre volas legi
ĝin. Lau la anonco, La Kastelo de Vitro
estas unikaĵo car ĝi estas la unua porin-
fana romano originale verkita en
Esperanto.
Ankau la jena priskribo kaptis mian
atenton:
En La Kastelo de Vitro du geknaboj,
Stela kaj Ernesto, dum somera vagado
trairas misteran pordon malantaii kiu aten-
das ilin aventuro en magia mondo kun plej
strangaj mirindaĵoj kaj grandaj danĝeroj.
Kelkfoje la leganto eĉ povas send en la
verko trajtojn parencajn kun la famaj ro-
manoj pri Harry Potter, kvankam pri influo
ne temas, car Francis finis sian romanon
jam antaii dudeko da jamj.
Legante la libron, mi sentis pli grandan
tenton kompari ĝin al la libroj pri Narnia
de C.S. Lewis aŭ foje eĉ al La Senĉesa
Rakonto de Michael Ende, en kiu la magia
mondo konsistas el historioj kaj la fan-
tazioj de infanoj. Ne temas pri malkovro,
kiel en Harry Potter, ke oni jam loĝas en
magia mondo, sed pri malkovro de pordo
al alia mondo kiel en The Lion, the Witch
and the Wardrobe de C.S. Lewis. La sola
komparo kiun mi farus kun Harry Potter
estas ke ankaŭ Kastelo havas propran
"Whomping Willow". La vorto frakcio en
la unuaj priskriboj de tiu rompema planto
sugestas la nomon "frakasa frakseno", sed
verŝajne ĝi estas speco de ulmo en tiu
libro, do ni devas vivi sen tia aliteracio.
Sed ni ne restu ĉe tiuj komparoj, car kun
komparo al grandaj libroj estas granda
danĝero ke la leganto havos tro grandajn
atendojn. Sen kompari ĝin al la grandaj
verkoj, La Kastelo de Vitro estas bona
libro. Oni ja scivolas pri la venontaj
okazajoj, kaj la rolantoj estas pli-malpli
kredeblaj en tiu nekredebla mondo. Per
belaj priskriboj la leganto facile povas
imagi ke ankaŭ li estas en tiu mondo.
Originale verkite en Esperanto, la libro
prezentas  amuzetajn vortludojn,  sed ne
troigas ilin. Troviĝas foje ankaŭ
alineoj en kiuj oni sentas ke la
autoro vortumis tiel ne nur pro la
signifo sed ankaŭ pro la belaj
sonoj de la vortoj mem.
Tion dirinte, mi diras ankaŭ ke
tre frue en la legado venis al mi
demando: por kiu tiu libro efek-
tive estis verkita? Ĉu fakte ekzis-
tas en Esperantujo sufiĉe da
infanoj en la ĝusta ago kun la
necesa lingvonivelo por legi tiun
libron? La legado mem ne estas
malfacila. La literoj estas grande-
taj, kaj la vortumo bona, tamen
troviĝas multegaj vortoj kiujn mi
aŭ ne konas aŭ nur lastatempe ler-
nis - kaj ne temas nur pri planto-
kaj besto-nomoj, kiel oni atendu
en romano, sed pri multaj diversaj
aferoj, foje kernaj por kompreno
de la historic Cu tio estos por vi
(aŭ por viaj infanaj amikoj) ĝeno
al la legado aŭ okazo por pli-
bonigo de la vortprovizo, vi mem
decidu.
Cetere, mi rimarkis malĝojigan kvanton
da eraroj en la libro. Sur ĉiu tria paĝduo mi
notis ion - tro ofte eraron; mankantajn
citilojn, du finitivojn en unu frazo ("li volis
estis certa"), adverbon por adjektivo ("oni
taksis ĝin krude"), mankantajn vortojn
("mi permesas" kiam de kunteksto ĝi
devas teksti "mi ne permesas"), kaj diver-
sajn aliajn tajperarojn ("baldekeno" por
"baldakeno", "oi" por "oni", "helpi aliaj
kavalirojn", "reformos" por "refermos",
k.a.).
Cu mi fariĝas tro kritikema? Eble jes.
(Kiom da tempo mi pasigis pensante ĉu
eblas "renversi" akvofalon aŭ nur "inver-
sigi" ĝin?) Estas sufiĉe facile preterrigardi
tiajn dubojn, sed ĝi malfortigas la fidon.
Kiam la aŭtoro nomas kroketan pilketon
"ligna kuglo", ĉu tio estas poezia pentrado
aŭ eraro? Mi mem devis relegi la koncer-
nan frazon multfoje antau ol mi konstatis
ke temas pri kroketo kaj ne kork-pafilo.
Vidinte tiom da eraroj, mi komencis ri-
marki ilin ĉie, eĉ en frazeroj ne tute du-
bindaj (kiel "unu tagon" aŭ "unuj" aŭ la
pravigebla frazo "kiel tio efikos nin?") aŭ
male, mi komencis pravigi tajperarojn se
estus maniero por kompreni ilin (ĉu "turo
de rado" aŭ "turno de rado"?)
En kelkaj partoj la aŭtoro tre bone sukce-
sas uzi "malfacilajn" aŭ maloftajn vortojn
sen devigi kuradon al la vortaro. Se estas
"pajaco", poste sekvas priskribo de la paj-
aco. Alia bona solvo estas "urtikoj kaj aliaj
verdajoj." Oni ne devas scii la signifon de
pajaco aŭ urtiko por kompreni la alineon.
Mi ŝatus vidi pli de tiaj esprimoj en
Esperantaj verkoj. EC tiu aŭtoro povus fari
tion pli sen troigi. Ekzemple, anstatau
"virino kun blanka kufo" oni povus skribi
"kun blanka ĉapeto" aŭ eble "kun blanka
kufo sur la kapo", car mi dubas ĉu mezuma
esperantisto scias la vorton. Mi certe ne.
Unu libro, al kiu mi ja ŝatus kompari ĉi
tiun estas Peter Jameson's Secret
Language. La temoj de la du libroj fakte
estas tre malsamaj, car Peter Jameson es-
ploras la veran mondon, dum Stela kaj
Ernesto esploras fantazian mondon, sed
ambau estas libroj porinfanaj.
La infanoj en ambaŭ libroj estas krede-
blaj infanoj - foje ne perfektaj, sed plej-
parte bonaj modeloj por la leganto. Foje,
okazas dialogoj kiuj verŝajne celas eduki la
leganton. Tion Francis tre lerte faras en
Kastelo, sen doni la impreson ke oni
ĉeestas prelegon. Se unu infano parolas pri
kronometro     aŭ     uzas     vorton     kiel
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    31
recenze
"parafhava", la alia infano petas klarigon.
Kiel mi menciis supre pri pajaco kaj ur-
tiko, oni povus deziri ke la aŭtoro aŭ la
rolantoj pli ofte klarigis vortojn kiel trabo,
humo, alo, ranfrajo, stativo, kaj aliaj.
Stela, kutime tre bona modelo, verŝajne
ankoraŭ ne lernis ke oni ne povas respondi
"dankon" al ĉu-demando, car en kelkaj
landoj, tio signifas "jes" kaj en aliaj "ne."
Oni klare respondu per "jes, dankon" aŭ
"ne, dankon." La infanoj ja estas tre ĝenti-
laj, sed mankas al ili la scio pri tiu detalo
de la internacia kulturo.
Legante La Kastelo de Vitro mi nur mal-
ofte sukcesis legi tutan ĉapitron sen paŭzo,
malgraŭ tio ke la historio ja estas interesa.
La ĉapitroj ĉiam ŝajnis al mi tre longaj. Mi
rimarkis ke aliaj porinfanaj romanoj havas
multe pli da ĉapitroj. Ekzemple, Peter
Jameson's Secret Language havas dudek
ok ĉapitrojn. Kastelo, kelkajn paĝojn pli
longa, havas nur kvin ĉapitrojn.
Parenteze, mi scivolas ĉu usonaj legantoj
komprenus la simplan kaj logikan espri-
mon "murŝtuparo" se ili neniam efektive
surgrimpis tion. Cu ni havas murŝtuparojn
(angle: stile) en Usono?
Finfine oni devas rigardi la libron ne kiel
aron de detaloj, sed kiel tuton. Pli bonan
historion mi ne povus mem skribi. Mi tre
ĝuis la legadon. Se vi ŝatas historiojn pri
kavaliroj kaj gefeoj aŭ iam revis pri magiaj
pordoj, mi supozas ke tiu libro plaĉos
ankaŭ al vi.
Lhomas Alexander
Evangelio lau Marko
En la Paŝoj de Jesuo: La Evangelio
laŭ Marko en 30 Tagoj. Jerald Veit
(red.). 2004. 43 paĝoj. $2.50.
Bazita sur la tradicia "Londona"
Esperanta Biblio, ĉi tiu libro estas
redaktita antaunelonge de Jerald Veit
por la Kristana Inform-Centro. Li di-
vidis ĝin en tridek partojn: unu parto
por ĉiu tago de monato. Li uzis
(apenau) "grandan litertipon" por pli-
faciligi legadon. EC la vortoj de Jesuo
estas presitaj per grasaj kursivaj literoj,
laŭ komuna gusto. Ankau la versoj
estas numeritaj. La eldono havas etan
enkondukon fare de la redaktoro kaj
listas la tagajn enhavojn laŭ temo (ekz.
"Tago 7: La parabolo pri la semanto"
kaj "Tago 9: Sanigo de la frenezulo").
Vi ĝuos eĉ la desegnaĵon sur la kovrilo
de fiŝkaptistoj apud la maro. La papero
estas nelaudinda sed sufiĉas. La
kovrilo ne estas malmolega sed pezeta
papero. Gi havas eĉ verdajn krampojn!
Se mi ĝuste informiĝis, la unua el-
dono de la Nova Testamento en
Esperanto aperis en 1912. Gi estis
tradukita ĉefe de John Cyprian Rust
kaj A.E. Wackrill de la Brita kaj
Alilanda Biblia Societo. La teksto ple-
jparte havas evidentajn sencon kaj sig-
nifojn sed kelkaj frazoj ne facile
kompreneblas por mi (ekz. "irejoj,"
"Skriboj," "buĉis la Paskon" anstatau
"buĉis la paskan ŝafidon," "al la viaj"
por "al via familio," "ofendigos" por
"senfidigos," kaj tre rimarkinde la mi-
nuskla "li" anstataŭ "Li" por "Jesuo").
Tamen, la tradukistoj laudindas pro sia
malfacila tasko. Tamen, mi konsilas ke
vi komparu ĝin kun via nacilingva
Biblio por plu trovi kaj kompreni la
faktojn, religiajn kaj historiajn.
Malgrau multe da fortoj, al ĉi tiu el-
dono mankas kelkaj helpoj de aliaj
rimedoj. Gi enhavas nek klarigojn, nek
verskomparajojn, nek vortliston. Mi
ofte serĉis mian vortaron (TYE de
John Wells), sed pro la kleraj temoj tio
estas kompreneble neevitebla. La
Biblio ne estas romano, ĝi postulas
oftan legadon. Vere, Jesuo ofte respon-
das temojn auskultindajn, do laboreto
necesas.
Mi aprobas la eldonaĵon pro ĝia
utileco kaj sufiĉa prezento. La redak-
toro aranĝis ĉion laŭ bona gusto, kaj mi
ne plendas. Iu ajn kiu deziras legi la
Biblion ne eraras komencante per ĉi tiu
libro. Danke al la redaktoro kaj la mal-
longeco de Marko (verdire la plej mal-
longa el la kvar Evangelioj, inkluzive
de la Pli Longa Tekstfino, kiu estis
uzata ĉi tie), vi povas rapide finlegi ĝin
(eĉ se vi ne antaŭe finis ion ajn!). Guu!
Anthony Williams
Semajno de Homaj
Rajtoj kaj Esperanto
Ĉiutage mi legas antauanoncojn rilate
al eventoj okazontaj kunlige kun la 15-a
de la venonta decembro, la tradicia
Zamenhof-Tago kaj Tago de la
Esperanto-Li bro.
Vi audis ke dum la pasintaj jaroj plu-
raj esperantistoj havis la ideon vastigi
la signifon de la tago al "Tago de
Esperanto" kaj doni al gi ankau infor-
man elementon per aranĝado de even-
toj kune kun au por neesperantistoj.
Surbaze de ĉiuj ricevitaj ideoj, la
Estraro de UEA, eksperimente ĉi-jare,
deklaras ke la semajno de la 10-a ĝis la
18-a de decembro estu "Semajno de
Homaj Rajtoj kaj Esperanto". Tiu sema-
jno inkluzivas la 10-an de decembro kaj
la 15-an. Artikolo pri tio aperos en la
venonta numero de la revuo Esperanto.
Nun la festo ebligas kaj agadon al la
ekstero (pri Esperanto kaj lingvaj homaj
rajtoj, pri la idealaj valoroj de nia lingvo)
kaj la tradician pli internan agadon
(festo de la libro en Esperanto, kluba
kunveno memore al Zamenhof). Cetere,
la ekzisto de alekstera elemento (homaj
rajtoj) faras ebla kaj dezirinda la kunor-
ganizadon de eventoj kun neesperantis-
taj asocioj. Do, la limo je tio, kion oni
povas fari, kuŝas nur en via fantazio kaj
en la lokaj ebloj.
Mi deziras al ĉiu klubo tra la mondo
sukcesan planadon kaj realigadon de la
Semajno de Homaj Rajtoj kaj
Esperanto!
Renato Corsetti, Prezidanto de UEA
32     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
libroservo.
New from the Book Service
To order books from ELNA: (1) Send
order by regular mail, with check or
credit-card number and expiration date,
to: ELNA Book Service, PO Box 1129,
El Cerrito CA 94530; (2) Order on-line
with credit card at  <http: / /www.
esperanto-usa.org/retbutiko.
html>.
Note: if you order with payment by credit
card and the book you want is not in
stock, we will back-order it for you and
charge your card only when and if it
comes back into stock. This service is not
available for payments made by check.
Prices given are basic, before discounts
for ELNA members.
Arne, la ĉefido. Leif Nordenstorm. A short
novel about a village in Scandinavia in the
year 829, where Vikings and Christian mis-
sionaries collide. Illustrated by Pavel Rak.
2005. 112 p. 160x115. Paper. Czech
Republic. ISBN 80-85853-77-9. NEW.
ARN001                                           $8.90
Bildstria gvido al genetiko, La. Larry
Gonick & Mark Wheelis. Translated by
Sung Ho Cho. An excellent, heavily illus-
trated introduction for the layperson and the
beginning student of biology to the basics
of a science which will - for better or for
worse - shape the 21st century. 1996. 216 p.
220x155. Paper. Korea. ISBN 89-7616-
155-6. NEW TO ELNA.
BIL002                                           $15.00
Diaj revelacioj. Deguĉi Nao. Translated by
Maeda Ŝigeki. A selection of the divine rev-
elations revealed to the founder of Oomoto
by the god Usitora. These revelations,
which constitute "a book of foretelling and
warning", form the basis of this variant of
Shinto (which has made heavy use of
Esperanto throughout its history). Includes
a 28-page afterword which describes the
history and doctrines of the religion. 1999.
247 p. 215x155. Bound. Japan. ISBN 4-
88756-030-3. NEW TO ELNA.
DIA004                                          $20.00
Diaj vojsignoj. Deguĉi Onisaburo.
Translated by Maeda Ŝigeki. Written by a
co-founder of Oomoto, under the influence
of the divine spirit Mizu. A special section
describes the author's life, the Oomoto con-
cept of deity and spirits, and the phenome-
non of kamigakari (spirit-posession). 1997.
174 p. 215x155. Bound. Japan. ISBN 4-
924501-01-8 C. NEW TO ELNA.
DIA003                                          $20.00
Esplorado de vivĝojo. Hidemaru Deguĉi.
Translated by Eizo Itoo. Thoughts about life
and religion, written in 1923-1924 by a
third-generation leader of Oomoto. 1986.
203 p. 210x150. Paper. Japan. NEW TO
ELNA.
ESP029                                          $16.00
Esplorado en Japanio: Religio Oomoto.
Tadao Umesao. Translated by Eizo Itoo.
Compilation of a series of articles about
Oomoto by a world-famous ethnologist.
Discusses the history and beliefs of the reli-
gion, its attitude towards and use of
Esperanto, and several other religions re-
lated to or impacting on it (Baha'i,
Spiritism, Die Blanke Fahne, the White
Brotherhood, Cao Dai). Many photos, n.d.
38 p. 255x180. Paper. Japan. NEW TO
ELNA.
ESP041                                             $4.00
Fake pri Esperanto kaj Esperanto pri sci-
encoj. Zdenek Pluhar (red.). Contributions
presented at the 2004 Conference on
Application of Esperanto in Science and
Technology. Includes papers on (i.a.) elec-
tronic dictionaries, the Wikipedia, XML
and the E@I organization. Contains some
tables and diagrams. Papers are in
Esperanto, abstracts in Czech, English and
German. 2005. 84 p. 200x140. Paper. Czech
Republic. ISBN 80-85853-78-7. NEW.
FAK004                                          $15.80
Graveco de la fideliĝo, La. Oscar Wilde.
Translated from English by William Auld.
Famous comic play about the hard-working
Johano Worthing and his ne'er-do-well
brother Fidel - both of them, the same per-
son. Esperantaj Kajeroj #9. 1987. 79 p.
210x150. Paper. Great Britain. ISBN 0
9505323 7 1. NEW AT ELNA.
GRA008                                           $4.80
Hidden perverse effects of the current
system of international communication,
The. Claude Piron. Discussion of the sev-
eral systems of organization-level interna-
tional communication that function (to a
greater or lesser degree) throughout the
world, comparing their effectiveness and
cost-efficiency. From a speech given at an
international youth forum in Novosibirsk in
1994. Esperanto Documents 48A. n.d. 15 p.
210x145. Paper. The Netherlands. ISSN
0165-2575. NEW.
EDA048                                            $4.30
Interlinguistics and Esperanto studies:
Paths to the scholarly literature. Detlev
Blanke. Translated from Esperanto by
Humphrey Tonkin. Overview and guide-
book to the technical literature, in both
book and serial form, about interlinguistics
in general and Esperantology in particular.
Includes a comprehensive 21-page bibliog-
raphy. Esperanto Documents 47A. n.d. 40 p.
210x145. Paper. The Netherlands. ISSN
0165-2575. NEW.
EDA047                                           $4.30
Intimaj  temoj  en la Esperanto-beletro.
Petr Chrdle (red.). Contributions presented
at the 2003 International Esperanto
Conference held by OSIEK in Prague.
Includes lectures by Christian Declerck,
Gerrit Berveling, Vlastimil Koĉvara,
Miroslav Malovec, Eli Urbanova, Maria
Butan, Jean-Luc Tortel and Eugene de
Zilah. Illustrated by Pavel Rak. 2005. 103 p.
160x115. Paper. Czech Republic. ISBN 80-
85853-74-4. NEW.
INT009                                           $14.80
Kantoj kaj romancoj. Heinrich Heine.
Translated from German by Kalman
Kalocsay and Gaston Waringhien. 260
poems selected from the works of one of the
greatest German romantic poets of the early
19m century. Includes a short biography of
Heine. Stafeto: Bel-Literatura Eldon-Serio
#27-28. 1969. 381 p. 215x155. Paper.
Spain. NEW TO ELNA.
KAN012                                         $11.90
Liberpoeto, La. Dan Tirinaro. Illustrated
by Solemio Palermo. Long-lost poetry col-
lection by an early Korean Esperanto
speaker, originally published by the author
in Paris in 1938. The author, in an era of
rampant ultranationalism, considered him-
self a free citizen of the world. Includes
photo section. 1999 (2nd ed.). 203 p.
220x145. Paper. Korea. ISBN 89-87281-
01-9. NEW TO ELNA.
LIB002                                           $10.00
Litova lingvo per Esperanto-okuloj. Marc
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    33
libroservo
Vanden Bempt. Good grammatical overview
and introduction to the Lithuanian lan-
guage, from the point of view of a speaker
of Esperanto. Includes alphabet and sound-
system, grammar, syntax, 47 pages of vo-
cabulary organized by subject, some
practice texts, and an alphabetical
Lithuanian-Esperanto vocabulary. 2005.
184 p. 290x205. Paper. Belgium. ISBN 90
77066 15 2. NEW.
LIT004                                           $33.50
Nanatasis. Robert Dutil. Lranslated by
Zdravka Metz et al. A solitary traveler in a
canoe, wounded in an accident, discovers an
unknown world, forgotten values, a differ-
ent life. And Nanatasis, an Abenaki woman
living in the wilderness, learns to her sur-
prise how her human brothers and sisters
live. 20 full-page color illustrations.
Includes short Abenaki-Esperanto vocabu-
lary. 2005. 114 p. 175x115. Paper. Canada.
ISBN 2-9806246-1-6. NEW.
NAN001                                          $15.90
Pekina Turisma Mapo. Attractive bilingual
(Chinese-Esperanto) fold-out tourist map of
Beijing. Reverse contains information
about hotels, telephone numbers of em-
bassies (including U.S.), maps of Beijing's
suburbs and administrative districts, and in-
sert blowup maps of sights of interest. 2004.
750x520. Paper. China. NEW.
PEK002                                           $5.80
Plena ilustrita vortaro 2005. Michel Due
Goninaz (ed.). Updated version (with errors
corrected) of what is currently the most au-
thoritative Esperanto dictionary. Contains
16,780 primary words and 46,890 lexical
units, with definitions in Esperanto. Many
illustrations and tables. 2005. 1265 p.
245x155. Bound. France. ISBN 2-9502432-
8-2. NEW.
PIV003                                         $148.20
Reĝo Edipo kaj Antigona. Sofoklo.
Lranslated from Greek by D. B. Gregor. Lhe
first and third plays in the cycle about
Oedipus, King of Lhebes, who discovers the
hard way that if you don't want an answer,
don't ask the question. Stafeto: Bel-
Literatura Eldon-Serio #16. 1960. 215 p.
220x160. Paper. Spain. NEW LO ELNA.
REG005                                         $11.40
Rigardante malantauen (en la jaro 2000).
Edward Bellamy. Lranslated by C. M.
Hamaker. He fell asleep in May, 1887, and
awoke to witness the American Utopia at the
end of the 20m century. Considered one of
the most influential American works of the
end of the 19"1 century. Serio Utopia #1.
2005 (2nd ed.). 204 p. 210x145. Paper. Lhe
Netherlands. NEW.
RIG001                                          $19.90
Romeo,   Julieta   kaj   la   tenebro.   Jan
Otĉenaŝek. Lranslated from Czech by
Vladimir Vana. A novel of young lovers in
Prague shortly after the assassination of
Reinhard Heydrich, the Nazi gauleiter of
Prague. Stafeto: Beletraj Kajeroj #26. 1967.
175 p. 185x120. Paper. Spain. NEW LO
ELNA.
ROM002                                          $3.80
Sed homoj kun homoj. Ziko Marcus
Sikosek. Lhe author of Esperanto sen mitoj
gives us an overview of each and every one
of the first 90 World Esperanto Congresses,
including three pages dedicated to Vilnius,
2005. Many photos. 2005. 197 p. 235x160.
Paper. Lhe Netherlands. ISBN 929017086-
7. NEW.
SED003                                          $33.30
Traduku! William Auld. A collection of 56
difficult, because colloquial, paragraphs in
English, followed by their translations into
Esperanto and discussions of difficult
points. Includes an index of English terms
discussed and of Esperanto words used to
resolve these points. Lhese exercises origi-
nally appeared in La Brita Esperantisto
1991-1999. A must-have for the individual
who wants to get a full command of collo-
quial Esperanto. Note: since this is British
in origin, not all solutions may be applica-
ble to American text. 2004 (2nd ed.). 116 p.
210x145. Paper. Great Britain. ISBN 0-
902756-23-0. NEW.
TRA012                                         $17.00
Murkalendaro + skribilo. Large-format
plastic-covered one-month wall planner,
valid for all months, on which you can de-
fine your daily agenda for every day of the
month with a grease pencil that comes with
the planner and which is easily erasable at
the end of the month.
MUR005                                          $6.50
Nenio dependas de ni. Pavel Korotenko &
Grigorij Arosev. 24 songs played (on guitar)
and sung by Korotenko and Arosev;
recorded during Russian Esperanto Days,
2002, Kovrov, Russia. 2004. CD. 70'20".
Russia. NEW.
NEN003
$6.50
Kaptita universo. Harry Harrison. Lhe
complete science-fiction novel, translated
by Andrej Grigorjevskij, read by the trans-
lator and recorded in MP3 format. Can also
be transferred to an iPod or similar portable
listening device. Includes various dictionar-
ies and Winamp listening program for
Windows machines. 2004. CD-ROM.
7hr41'. Russia. NEW.
KAP005                                           $7.80
Vivaj koncertoj. More than nine hours of
music, recorded in 1997-2002 at various
Russian Esperanto conferences. Includes
Sergei Bozin, Mikaelo Bronŝtejn, Ĵomart
kaj Nataŝa, Maŝa Koĉetkova, Paŝa
Korotenko kaj Griŝa Arosev, Vladimir
Soroka kaj kompanio, Ekvinokso,
Slavjanskaj Stomakoj, JoMo, Vladimir
Siskin, Ivan Naumov kaj kompanio, Andrej
Obrezkov, Evelina Sokalova, Aleksandr
Koval kaj Oĉjo, Anatoli) Radaev, Slava
Bondarjkov and Minail Povorin. Can also
be transferred to an iPod or similar portable
listening device. Includes Winamp listening
program for Windows machines. 2004. CD-
ROM. 9hr30'. Russia. NEW.
VIV019                                            $6.50
IJK-Televido. More than two and a half
hours of television film from the 2004
International Youth Congress (IJK) in
Kovrov, Russia, on a two-disk set. First disk
contains fairly low-quality IJK-LV film
taken by Konstantin Vifirov; second disk
contains higher quality film by Lhomas
Cordonnier. Films are in format XviD
(MPEG4). 2004. CD-ROM. 2hr39'. Russia.
NEW.
IJK001                                             $6.50
Adoru Mini-CD. Intended to accompany
the Esperanto hymnal Adoru, this mini-CD
contains the complete Bible (in Esperanto
and German), the Book of the Mass in
Esperanto, and texts and melodies for many
of the songs in Adoru in MIDI format. Also
includes players for MIDI-format music for
the Macintosh and Windows and Linu ma-
chines. N.d. CD-ROM. Germany. NEW.
MIN002                                           $4.30
Al         la         ĝojo.        Ludwig        von
Beethoven/Friedrich von Schiller. Lyrics
translated from German by Kalman
Kalocsay and adapted by Konisi Gaku.
Partitura of the finale of Beethoven's 9m
Symphony, for multiple voices and accom-
34     ^ŝperantoUS^   2005/2,3,4
libroservo
panying instruments, with accompanying
lyrics in Esperanto. 2004. 65 p. 250x180.
Paper. Japan. NEW.
ALL003                                            $9.40
Verkoj de Miyamoto Masao: 3. Miyamoto
Masao. Works (short stories, articles,
poems, both original and translated), not
otherwise collected or published in book
form, by the well-known author and transla-
tor from the Japanese. Includes section of
plates containing photos from the life of the
author. 1993. 299 p. 210x145. Paper. Japan.
NEW TO ELNA.
VER012                                         $23.60
Decido pro amo. Okamoto Bunryo.
Translated by Ikai Yosikazu. Overview of
the life and works of Sugihara Tiune who,
as Japanese consul in Kaunas, Lithuania,
early in World War II, in direct contraven-
tion of his orders from home provided tran-
sit visas to 2000 Jewish families, helping
them to escape from the Third Reich.
Illustrated. 2004. 23 p. 250x180. Paper.
Japan. NEW.
DEC001                                           $4.50
Amiko el la junaĝo de Maigret. Georges
Simenon. After Maigret hezitas and Maigret
kaj la maljuna damo, the third Esperanto
version of a novel about the world-famous
French inspector-detective. Worth reading
from a learning viewpoint as well, because
it is very heavy on dialogue. Series
Mondliteraturo #13. 2005. 124 p. 200x145.
Paper. Russia. NEW.
AMI001                                          $17.00
Bona rido. Axel A. Helm. An old Swedish
proverb says: "A good laugh will increase
your life span." If so, this joke collection
should keep you going to well beyond 100.
1965. 85 p. 185x120. Paper. Sweden. NEW
TO ELNA.
BON012                                           $5.40
Diccionario 2002 Espanol-Esperanto
Esperanto-Espaflol. Miguel Gutierrez
Adŭriz. A recent comprehensive two-way
dictionary for Spanish speakers. More than
12,000 Spanish words, 10,000 Esperanto
roots. Includes tables of numerals, affixes,
abbreviations at end of Esperanto section.
2002. 474 p. 170x110. Paper. Spain. ISBN
84-920931-2-9. NEW.
DIC003                                          $22.40
Jaroj    sur    tero.   Lakshmiswar   Sinha.
Autobiographical notes by one of the best-
known pioneer Bengali Esperanto speakers,
perhaps best known for his translations
from the works of his mentor, the Nobel
laureate Rabindranath Tagore. 1966. 126 p.
195x125. Bound. Sweden. NEW TO
ELNA.
JAR001                                          $10.70
Kelkaj faktoj pri la budhismo. Gunnar
Gallmo. An overview of the Buddha, his
teachings, and the development of the com-
munity of this great world religion over the
past two and a half millenia. 2002. 77 p.
210x145. Paper. Sweden. ISBN 91-85288-
27-6. NEW.
KEL002                                         $17.90
Kredo floroj kaj dinamito. Ernst Olsson.
Short biographies of three eminent Swedish
subjects: Saint Birgitta, the biologist
Linnaeus, and Alfred Nobel, inventor of dy-
namite and creator of the Nobel Prize.
1961. 79 p. 195x125. Bound. Sweden.
NEW TO ELNA.
KRE003                                           $8.00
Printempo de morto. Lajos Zilahy.
Translated by Ladislao Somlai. A passion-
ate love story set against the background of
the decadent middle class in early 20m cen-
tury Hungary. 1947. 119 p. 190x125.
Bound. Sweden. NEW TO ELNA.
PRI003                                           $10.70
Ŝipestro rakontas. F. T. Lundquist.
Adventures of a Swedish sailor, as seaman
and as captain, aboard sailing ships and
steamships in the first half of the twentieth
century. 1962. 72 p. 195x130. Bound.
Sweden. NEW TO ELNA.
SIP001                                              $8.00
Tra lando de India no j. Tibor Sekelj.
Translated by Ernesto Sonnenfeld, transla-
tion checked by Tibor Sekelj. Adventures of
the well-known Esperanto-speaking globe-
trotter in the back country of South
America. 1970. 186 p. 195x125. Bound.
Sweden. NEW TO ELNA.
TRA013                                         $10.70
Insulanoj de Hemso. August Strindberg.
Translated by Sten Johansson. A novel
about amorous and marital relationships be-
tween people belonging to different classes,
in which Strindberg "succeeds in combin-
ing the popular suspicion of those who wish
to climb out of their class with the contempt
of those social superiors towards the person
who is not content to remain a tailor at his
work." 2005. 177 p. 210x140. Paper. United
States. ISBN 1-59569-015-8. NEW.
INS005                                           $12.00
Interna milito en Francio, La (1871). Karl
Marx. Translated by Vilhelmo Lutermano.
One of Marx's more important and better
known texts, with an introduction by Engels
- a book about the historic events in France
in 1871: documents and story from the
siege of the Paris Commune. 2005. 1373 p.
210x140. Paper. United States. ISBN 1-
59569-025-5. NEW.
INT010                                           $12.00
Let's       learn       Esperanto.       P.       V.
Ranganayakulu. Written for the English-
speaking market in India (includes compar-
isons to Sanskrit in the introduction), this is
a compact and well-written textbook of
Esperanto. Contains keys to exercises,
grammatical tables, and an Esperanto-
English vocabulary. 2004 (2nd ed.). 113 p.
215x140. Paper. India. NEW.
LET004                                            $6.70
Lotte en Weimar. Thomas Mann.
Translated by Karl Schulze. The Nobel
Laureate's very personal novel about court
adviser Charlotte Kestner's 1816 visit to
Weimar to "secretly" encounter, after forty-
four years, the love of her youth - the author
Goethe, who made her (and himself) fa-
mous in the romantic tragedy The Sorrows
of the Young Werther. 2005. 445 p. 215x140.
Paper. United States. ISBN 1-59569-021-2.
NEW.
LOT002                                         $27.00
...dum kristnaska tempo. Ralph Glomp.
12 traditional Christmas carols, including
several well-known to Americans ("Jingle
Bells", "Oh Christmas Tree", "Silent
Night"). Includes booklet with lyrics and
seasonal photos. 2003. CD: 37'37".
Germany. NEW.
...Jus per kares'. Ralph Glomp. 11 popu-
lar-style pieces, including two versions of
"La Esperanto" in modern and traditional
styles. Includes booklet with lyrics. 2003.
CD: 40'20". Germany. NEW.
2005/2,3,4    ^ŝperantoUS^    35
.vojaĝe
La Familio Bonvolo Vojaĝis Multe en 2005
4-a Azia Kongreso de Esperanto
Katmandu, Nepalo 3-8 marto (2005) plus
postkongreso
ELNA donacis ekzempleron de la DVD-
versio de Pasporto al la Nepala grupo. Gi
estis ĝoje akceptita de la entuziasmaj
komencantoj. Natalie Sera instruis uzante
ĝin, kaj la grupo multe uzis ĝin por prepari
por la pli granda prokrastita kongreso kiu
okazis en augusto.
Nord-Amerika Somera Kursaro (NASK)
4-22 Julio, Brattleboro, Vermont
kie Pasporto estis refoje la ĉefa studmateri-
alo por la komencantoj.
Oficiala Inaŭguro de la DVD-Versio de
Pasporto dum la 90-a Universala
Kongreso de Esperanto
Prezentita la 28-an de Julio en Vilno,
Litovio. Prezentis ĝin la direktoro, Lusi
Harmon, kun la helpo de du el la
ĉefaj aktoroj: Miko Sloper (la
patro) kaj Steve Wagenseller (la
detektivo).
Nord-Okcidenta Regiona
Esperanto-Kongreso (NOREK)
19 - 22 aŭgusto, Calgary,
Kanado
Refoje Pasporto estis prezentita
kaj uzita por instrui komencan-
tojn. Tiu ĉi NOREK estis prov-
aranĝo por la venonta TAKE
(Tut-Amerika Kongreso de
Esperanto) okazonta en majo
2007.
Ekskursante en la centro de la
urbo, ni trovis skulptaĵon kiu
montras kion la virinoj devis fari
por gajni la rajton voĉdoni. En la
konstitucio de Kanado, virinoj ne
estis konsiderataj kiel "personoj".
Nur post kiam ili fariĝis "personoj" en 1929,
ili rajtis voĉdoni.
12-a Aŭtuna Renkontigo de Esperanto
(ARE)
Sylver Bay, Lake George, Novjorkio, 8-10
oktobro
(Ankoraŭ okazos ĉi-jare)
8-a Nacia Kongreso en Meksiko
Acapulco - 4-8 decembro
Respondeculo: Puis Raudon -
lraundon@yoli.com.mx
PLANU PAROPRENI KONGRESON,
KLASON, EKSKURSOJN EN 2006!
Tut-Kalifornia Esperanto-Konferenco
(TKEK)
24-26 marto, Davis, Kalifornio
Sudorienta Regiona Kongreseto
Stata Parko Unicoi
Helen, Georgio
31-a de marto - 2-a de aprilo, 2006
54-a ELNA kongreso - Novjorko,
Novjorkio (dato ankorau ne fiksita).
37-a Nord-Amerika Somera Kursaro
3-21 Julio, School for International
Training, Brattleboro, Vermont
91-a Universala Kongreso de Esperanto
Florenco, Italio - 29 Julio - 5 aŭgusto
Sekvos speciala post-kongresa ekskurso al
Malto. Pusi Harmon jam survojas al
Plorenco kaj Malto por konfirmi detalojn.
Se vi deziras scii pri specialaj prezoj kaj
aranĝoj, nepre estu certa ke Psperanto
Vojaĝ-Servo havas vian nomon kaj adreson.
Informo estos sendita fine de la jaro.
ESPERANTO VOJAG-SERVO
1824 EUCLID AVE. BERKELEY,
CA 94709
(510) 531-3893
<lusiharmon@aol.com>
Ellen Eddy kaj Lusi Harmon
ĝuas la ekskurson en Kalgario
Esperanto League for North America	Non-Profit Org
PO Box 1129	US POSTAGE
El Cerrito CA 94530	PAID
	4345 Oakland, CA
	Permit #
36     psperanto US^    2005/2,3,4