■:-"-3 esperanto us/ 5i-monthly bulletin published by the Esperanto League for North America ik 5/2001A Dumonata bulteno publikigata de Esperanto-Ligo por Horda Ameriko ik Oktobro 2D0\ J Look insi4e for-. President's message Postkongresa raporto Antaŭkongresa invito From the CO Esperanto on-line 2 3 4 4 New from the Book Service 6 I Esperanto in the media 6 Recenzoj Avangarde 7 plus LITERATURA SUPLEMENTO UNESCO's work in Education, Commu- nications and Culture retains a strong em- phasis on the importance of multilingual- ism and of the protection of linguistic di- versity in a globalizing world. Neverthe- less, we recognize that such diversity must never be used as a pretext for vio- lence or conflict. This is our challene. It is one which we share with our partners throughout the world, such as yourselves, who are committed to the goals of the Ipialogue between Civilizations, (from the Message of the Assistant Director-Gen- eral for Education to the 86th World Es- peranto Convention, July 2001, Zagreb) THROUGH THE EYES OF A NEWBIE Richard KliNNE I spent three years in High School learning French. It was, easily, my worst subject in school. My High School had a choice between French and Spanish. The Spanish teacher and I had a "history," so I chose French. At that point in my life, in 1979,1 was visiting Canada about once a year. I thought I'd be able to use my French there. Of course, I've managed to visit Canada twice in the 20 years since I've left High School. I left High School thinking I had no tal- ent for languages, and perhaps I was right. However, I maintained a certain jealousy for people who could speak another lan- guage. About 5 years ago I became in- volved in a Star Trek club in Ithaca, NY. Our captain was a recent Cornell linguist graduate who stayed on in Ithaca to cre- ate a computer business. One day a French exchange student walked into one of our meetings. The kid spoke very good En- glish, but our Captain, without blinking an eye, spoke to him in French. The kid was thrilled and we gained a member on the spot. It certainly wasn't that the kid couldn't speak English (because certainly no one else in the club besides the Cap- tain spoke French!) but that this was prob- ably the first time in a long time he could speak to someone in his native language. I never forgot the sight of Captain Anbinder svritching between French and English as easily as he turned his head. I wished I could do that. About nine months ago, just after I started Grad School, I discovered Espe- ranto. I don't quite remember how, but these days it was probably on the Web. I remember thinking, "If I can't learn THIS language I won't be able to learn any of them." And so, starting out with Teach Yourself Esperanto and simultaneously go- ing through Esperanto: Learning and Us- ing the International Language I started my journey. Soon I'd signed up with Ken Caviness (thanks, Ken!) on the Internet for the 10-lesson Internet course. Due to graduate school, I'm still at my Esperanto studies, probably making slower progress than any Esperantist in history. However, after nine months, sev- eral chapters, and 8 lessons with Ken I'm at the point where I can read the Esperanto articles in Esperanto USA with only a bit of difficulty and the occasional dictionary, something that I'd not been able to do af- ter three years of French. I am driving my friends crazy by speaking to them in Esperanto and its got- ten to the point where I fancy my cats can even understand me speaking to them in the language (the two of them are the larg- est targets of my pronunciation practicing). However, the beginning of October sees my first big test. Several months ago I made preliminary plans to attend la 8 a Internacia Esperantista Semajnfino in Ver- mont. A couple of months ago I decided NOT to go because I didn't think I was ready. I'm still having a lot of difficulty hear- ing, and I still tend to stutter when I speak Esperanto. But, several of my linguist friends convinced me that the best thing I could do was immerse myself in that type of environment. Then, over e-mail I met Tomas Alexander, a new member of ELNA's Board of Directors. "Nepre iru al Okemo," he said. And so, October 5th will see me at my first Esperantist Conference. Frankly, I'm scared to death, thiriking that I'll under- stand about 10% of what is said all week- end, and make a fool of myself every time I open my mouth. But, Tomaso and his Mends have convinced me that they'll be understanding and patient and so will ev- eryone else. With that I jump into the deep end of the pool. What will this Nova Esperantisto find? Stay tuned for further reports i-n fu- ture issues of this newletter. Esperanto League for North America PO Box 1129, El Cerrito CA 94530 USA/USONO if 510/653-0998; 1 510/653-1468 H elna@esperanto-usa.org www.esperanto-usa.org Presldent/Prezidanto: David T Wolff Vice PresidenWicprezldanto: Grant Goodall Secretary/Sekretario: Ellen M Eddy Other Board Memhers/Aliaj estraranoj: Thomas Alexander, Jennifer Bondelid, Peggy Dolter, D Gary Grady, Angela Harlow, Ralph Lewin, Elizabeth Raible, Orlando E Raola, Derek Roff Director, Central Office/Direktoro de la Centra Oficejo: Joel Brozovsky Vice Director, Central OfficeA/icdirek- toro de la Centra Oficejo: lonel One| esperanto USA Bi-monthly bulletin published by the Esperanto League for North America Dumonata bulteno publikigata de Esperanto-Ligo por Norda Ameriko Vol. 37, No. 5 ISSN 1056-0297 Editor/Redaktoro: lonel One( •a 510/653-0998; i 510/653-1468 H ionel@esperanto-usa.org Materials for esperanto USA should be sent to/Materialojn por esperanto USA oni sendu al: esperanto USA PO Box 1129, El Cerrito CA 94530 USA/ USONO or by e-mail/au e-poŝte al: e-usa@esperanto-usa.org The opinions expressed in this bulletin are those of the authors, and don't necessarily represent the point of view of ELNA or its bulletin/La opinioj esprim- itaj en ĉi buiteno apartenas al la aŭtoroj, kaj ne nepre prezentas la vidpunkton de ELNA aŭ ties buiteno. Reprinting materials from this builetin is permitted, provided that due credit is given, and a copy of the reprinted material is sent to ELNA/Estas permes- ate reaperigi materialojn el ĉi buiteno, kondiĉe ke oni ĝuste indiku la fonton kaj ke oni sendu ekzempleron de la re- pubiikigita materiaio ai ELNA. Deadline for the next issue/Limdato por la sekva numero: 29.11.2001. ^ yfi & To friends of liberty and justice everywhere, greetings. We at the Esperanto League for North America have received many messages of condolence, support, solidarity, and friend- ship from Esperanto organizations and in- dividual Esperantists during the last weeks. These messages came from Australia, Aus- tria, Belgium, Bosnia-Hercegovina, Bul- garia, the Chuvash Republic, Iran, Italy, Ja- pan, Yugoslavia, Colombia, Korea, Mexico, Pakistan, Paris, Peru, Poland, Romania, Rus- sia, Togoland, the UEA and the UEA at UNESCO. As President of ELNA, I want to ex- press our appreciation and thanks for these messages. As an Esperantist, I believe that American Esperantists everywhere thank you. As an American, I believe that Ameri- cans everywhere thank you. The United States was not alone in its losses on September 11. Citizens of many nations were murdered. 200-300 people from Britain are lost or dead - according to one report, the worst loss ever to terrorists for that country. Chile lost some 250 people, Columbia 200, Turkey 130, the Philippines 115, Israel 110, Germany 100-170, at least dozens from Australia, Austria, Bangladesh, Brazil, Canada, the Czech Republic, Ecua- dor, El Salvador, Ireland, Japan, Pakistan, Russia, India; at least a few from 30 other countries. On that heart-touching day, I was in Bermuda. Even that tiny island lost at least one daughter. Truly, we are all one world. I send to all of you the condolences, the support, the solidarity, and the friendship of American Esperantists and Americans. From our hearts, thank you. David WOLFF, President dwolff@world. st d. com 978/264-0286 (8-1 Opm Eastern time week- days, noon-5pm weekends) ŝ five most Wanted by flie JtLsperaiifo .League These volunteer tasks are on the lam. The League needs your help In appre- hending themi Task: Corporate style guide. Find or write professional guidelines for a unified appearance for all ELNA pub- lications. Priority: 1. Time: 1-2 hours per week,, One-time (English). Task: Resources Committee head. Do fundraising inside and outside of ELNA, find other resources. Priority: 1. Time: 1-2 hours per week. Permanent (English). Task: Talent Bank/Volunteers Commit- tee. Match volunteers and projects through the Talent Bank. Priority: 1. Time: 1-2 hours per week. Permanent (English). Task: Coordinator of committee re- ports. Collect and redistribute quar- terly committee reports. Priority: 2. Time: 1-2 hours per month. Permanent (English). Task: Constant Amusement Commit- tee/Agent (KAKA). Make certain that the Movement is amusing and fun. May include running around naked. (This post can be anonymous.) Priority: 2. Time: 1-2 hours per month. Permanent (Bilingual). APPREHENDED: None in the last month. Check our website for more tasks that need a careful watch S You do not need to be an expert - but you do need enthusiasm! To help, con- tact David Wolff at: H dwolff@j world.std.com, 8 978/264-0286, oH 6 Durkee Rd, Acton MA 01720. esperanto USA 5/2001 VI VOJAĜIS KIEN? Henry STUDER "Vi intencas vojaĝi kien?" estis la kuti- ma reago de amikoj aŭdinte mian planon al- iĝi grupon de esperantistoj por viziti Alba- nion post la 86a UK en Zagreb. Jes, ja, Al- banio ne estas kutima cellando de turistoj. Sed mi jam dum multaj jaroj estis scivolema pri tiu lando, kiu travivis longan tempon fermita al la ekstera mondo. Do, kiam Lusi Harmon anoncis postkongresan vojaĝon al Albanio pere de Esperanto-Vojaĝservo, mi kaptis la okazon kaj aliĝis. En nia grupo estis du japanoj, du koreoj, unu finno, du germanoj, unu israelano kaj kvar usonanoj - entute 12 aventuremuloj. Nia gvidanto kaj tradukisto estis albana es- perantisto, Bardhyl Selimi Mezini. Li loĝas en Tirana, la ĉefurbo de Albanio, kaj li fans la vojaĝplanon kun helpo de Adem Ymeraj, la estro de Tirana Tours and Travel Agency. Eniro en Albanion estas iomete kom- plika. Mankas flugoj rekte de Kroatio al Al- banio. Pro tio ni unue iris aŭtobuse de Za- greb al Slovenio. Post du tagoj en tiu belega |l lando, ĉe Lago Bled*, ni iris al la flughaveno P de Ljubljana, trafis aviadilon de Adria Air- ways, kaj post iom pli ol unu horo alvenis en Tirana. Bardhyl kaj Adem bonvenigis nin tie, akompanis nin dum la sekvantaj sep ta- goj kaj glatigis por ni la vojon (sed ne la stratojn!). Ni veturis ĉiun tagon per nia propra aŭ- tobuso kiu havis klimatizilon. Dum nia rest- ado en Albanio la vetero estis varmega kun alta humideco, kiel en multaj aliaj eŭropaj landoj tiutempe. Do, la klimatizilo estis por A ni bonŝanco. Sajnas ke la albanoj plejparte alkutimiĝas al manko de klimatizado. Kro- me, la senpluveco kiu regas la landon lasta- tempe malplenigis la rezervujojn. Pro tio mankas sufiĉe da elektro. Ofte videblas el- ektro-generatoro sur la trotuaro, antaŭ butiko aŭ malgranda entrepreno, por funkciigi ion nepre bezonatan kiel komputilon. Plejparte mankis trafiklumoj pro manko de elektro, kaj la trafiko ŝajnis haosa. Tamen mi ne ri- markis eĉ unu akcidenton survoje dum nia longa vojaĝo. Multe helpis la hupo pri kiu ĉiu albana kondukisto certe estas lertulo. Ni veturis de la urbo Shkoder en la nor- do ĝis Saranda en la sudo de la lando. Alba- nio estas plenplena je antikvajoj, ekzemple restajoj de greka, romia kaj turka civiliza- cioj, dum la albana lingvo mem devenas de eĉ pli frua civilizacio, verŝajne de la ilira. Pro tio ĝi malsimilas al la aliaj lingvoj kiuj troviĝas laŭ la norda mediteranea marbordo. Ni vizitis multajn kastelojn kaj fortikajojn, kiuj apartenis unue al unu venkinto kaj poste al aliaj sinsekve tra la jarmiloj. La bataloj kontraŭ la turkoj, kiuj invadis Albanion de la oriento komence de la jaro 1415, rolas grave en la historio de la lando. Gjergj Skan- derbeg (1405-1468), albana nacia heroo de tiu tempo, ankoraŭ estas alte estimata. En la sesdekaj jaroj la albana registaro ŝajne timis invadon de aliaj nacioj. Por de- fendi la landon, la registaro starigis milojn da fungoformaj fortikaĵoj, ĉiu taŭga por unu A soldato kiel pafejo. Ci tiuj betonaj ŝirmiloj troviĝas de la nordo ĝis la sudo kaj oriente almenaŭ ĝis Berat, la plej orienta urbo de nia vojaĝo. Vicoj de ili staras superrigardante belegajn havenojn kaj insuletojn laŭ la suda dalmatia marbordo, sur la flankoj de mont- ^g^^^^^^M etoj, vice trans larĝaj va- loj, en olivarboj, vitejoj kaj paŝtejoj. Jen alia post- signo de civilizacio en la balkana duoninsulo! La albanaj vojoj ofte estas malglataj, kun truoj kiuj devigis la malgrand- iĝon de la aŭtobusa rapid- eco. De tempo al tempo jjjjftlfLj necesis dividi la vojon kun grego de ŝafoj aŭ ka- proj, au kun ĉaro trenata de ĉevalo. Plejparte la vo- joj estas mallarĝaj, sed nia ŝoforo veturigis nin tra ĉiun malfacilaĵon, kaj ni alte taksis lian lert- econ. Ni tranoktis en tri urboj: Tirana, Saranda kaj Berat. Niaj hoteloj ne estis luksaj, tamen tute komfortaj kaj konvenaj. Mankis nur kur- teno ĉirkaŭ la duŝejo en la banĉambro, sed eĉ al tio ni (preskaŭ!) alkutimiĝis. Vesper- mango kutime okazis ĉe la hotelo, sed ni tag- manĝis en restoracioj en urboj aŭ urbetoj laŭ la vojo. La manĝaĵoj estis bonaj, kvalite kaj kvante, kaj neniu (almenaŭ laŭ mia scio) malsaniĝis dum la tuta vojaĝo. Do, Bardhyl kaj la enlanda vojaĝ-servo bone elektis la restoraciojn. Fakte, mi supozas ke ni ĉiuj atendis ian specon de malfacilajo dum la vojaĝo. Ver- ŝajne ĉiu havis sian propran maltrankvilon, ĉu manko de pura akvo, ĉu perdo de mono aŭ pasporto al ŝtelistoj laŭ la stratoj, ĉu mal- feliĉaj renkontiĝoj kun policanoj ktp. Sed ni maltrankviliĝis vane! Pura akvo malka- re abundis botele. Ne estas multe da turistoj en Albanio, kaj pro tio eble la ŝtelistoj an- koraŭ laboras en pli fruktodonaj landoj kiel Hispanio kaj Italio (Certe mi mem trovis kel- kajn tie lastatempe!), kaj la policanoj ŝajne havis aliajn pli gravajn zorgojn (kvankam ili ofte haltigis nian ŝoforon survoje kaj kon- trolis liajn permesilojn!). La vojaĝo en Albanio estis multe pli gla- ta ol mi atendis. Tio, sendube, estas pro la laboro kaj la konstanta bonkoreco de nia gvidanto Bardhyl. Li ŝajne neniam laciĝis, nek pro la ĉiutaga traduklaboro, nek pro niaj serifinaj demandoj, nek eĉ pro niaj plendetoj. Laŭ li, ĉio eblas kaj ĉio belas. Lia fako estas instruado de matematiko en tirana lernejo. Li diris ke liaj studantoj atingas la aĝon en kiu regas la hormonoj kaj tio postulas de bo- na instraisto multe da pacienco. Tio en li cer- te abundas. Ni ege dankas al li pro liaj multaj afablajoj kiujn li malavare disdonis al ni. Certe mi neniam povos pensi pri Albanio sen samtempe pensi pri li. Do, ĉu vojaĝo al Albanio estas reko- mendinda? Ho, jes! Tamen antaŭ via foriro, nepre petu konsilon de Bardhyl, kaj poste ĝuu (antaŭ la alveno de la turistaj kaj ŝtel- istaj hordoj). *Se vi hazarde troviĝos en la regiono de la nord-sloveniaj montoj, ne hezitu halti ĉe Lago Bled, kie mi pasigis du el la plej belaj tagoj de la nuna jaro. - red. esperanto USA 5/2001 VENU FESTl LA ORANISON KAJ 80NVENIGI LA ORAN OSON! Nun venas la tempo fari noton sur vian kalendaron! La Jubilea Kongreso de ELNA okazos en Sacramento, Kali- fornio, la 21-24an de junio, 2002. Tiam ni festos la 50an, oran, datrevenon de la naskiĝo de ELNA. Estas aparte signi- foplene ke Sacramento estos la gastig- anta urbo por ĉi tiu kongreso, car en Sa- cramento mem ELNA ekvidis la taglu- mon. Estas bedaŭrinde ke neniu el la iniciatintoj de ELNA povos korpe ĉeesti, sed ili certe partoprenos spirite. Ni kongresos en la Hotelo Hawthorn Suites, lokita ĉe la nordokcidenta flanko de la urbo. La hotelo situas ne for de la urbcentro kaj la historie riĉa Old Sacra- mento, kiu etendiĝas laŭ la Rivero Sac- ramento. Malantaŭ la hotelo troviĝas ri- verborda parko, kie komenciĝas bicikla vojeto trapasanta mejlojn da riverbordaj pejzaĝoj. La hotelo troviĝas ne for de la Intemacia Flughaveno Sacramento, kaj proponas senpagan veturigon por gastoj alvenintaj aviadile. La LKK nun evoluigas taŭgan pro- gramon por ĉi tiu Kongreso. Kelkaj pro- grameroj jam estas deciditaj. Ekzemple, ĉu vi scias kiel inĝenieroj dezajnas pend- pontojn? Ano de ELNA, kiu estas tia in- ĝeniero kaj kiu laboras evoluigi dezajnon por nova pendponto en la San-Francisca golfa regiono, klarigos la dezajno-pro- ceson por ni. Ĉu vi volas plibonigi vian parolkapablon? Ni planas serion de kon- versaciaj rondoj je pluraj niveloj por ke ĉiu gajnu fidon aŭskulti kaj paroli Esper- anton. Ĉu ankaŭ vi aliĝu kiel gastiganto en la adreslibro de Pasporta Servo? Kiaj estas la rekompencoj? Vi havos okazon audi rakontojn de gastigantoj pri iliaj plej ŝatataj gastoj (kaj eble pri iliaj gastoj el inferol). Kaj ne forgesu la apartan aŭk- cion kiun ni planas! Kompreneble okazos Interkona Ves- pero, Distra Vespero kaj Bankedo. Di- versaj ekskursoj tra la urbo (kaj eble al mondfamaj vitejoj kaj vinkeloj en la Napa Valo!) sekvos la Fermon de la Kongreso lundon matene. Aliĝilo kaj la unua Kon-' gresa Bulteno baldaŭ alvenos al vi, sam- tempe kun la renoviga pakajo de ELNA. Tiam vi eĉ povos indiki viajn ekskurs- preferojn. Ĉu vi havas ideon pri programero kiu interesos kongresanojn? Bonvolu in- formi nin. Kaj, se vi mem volas prezenti programeron, ni certe bonvenigos vian proponon. Ju pli da partoprenantoj, des pli interesa, valora kaj memorinda por ĉiuj estos la Jubilea Kongreso de ELNA.* La pasintaj 50 jaroj estis oraj por ELNA. Ni festu tiun Ison en Sakramento, kaj strebu por ke la Oso estu eĉ pli ora! *Bonvolu sendi viajn ideojn kaj propo- nojn pri programeroj al: Henry STUDER, 908 Villanova Dr, Davis CA 95616; H hestuder @ucdavis. edu. Catastrophe Inspires World Solidarity "But [...] close to [ground zero], it looks like a scene from war. Constantly fearing the next attack, people arc digging through the rubble of their houses, looking for — what? Valuables? Family photos? The family itself?" The September 11 catastrophe in New York, Washington DC and Pennsylvania very much reminded me of the one I lived through six years ago in Japan. The above quote is a translation of an article I wrote at the time, describing scenes from Kobe after the Great Hanshin Earthquake in January of 1995.1 lived only 40 miles from the earthquake's fault line, the center of the quake. Fortunately, there was only minor damage in my town, Kamcoka, but we certainly felt the tremors, both of the earth itself and of the fear that they instilled. The death toll for the earthquake one week after- wards was over 5000; a year later it had climbed to over 6000. It seems to be about the same magnitude as September D's catastrophe. What brought home the similarity, though, was the aftermath. Within a few hours, we began receiving the first of many messages from around the world, offering condolences and solidarity. Some, including one from Uzbekistan, said, "If there is anything we can do to help, please let us know." These messages come from Esperantists around the world. Many are written by the president or other representative of a national, local, or international Esperanto organization, but others are from individuals with no par- ticular authority to represent others. In 1995, they came mostly by fax but also by various other means; in 2001 almost exclusively by email. I wish the whole nation could read these letters. They arc very touching and encourag- ing. In a time of great sorrow, it helps to be reminded that many people all around the world really do care. ELNA received over 50 such messages from about 40 countries and interna- tional organizations from every populated con- tinent, including such places as Croatia, Bosnia and Hercogovina, Yugoslavia, Bulgaria, Rom- ania, Russia, Ukraine, Lithuania, Armenia and many other countries in Europe, Israel, Iran, Pakistan, Uzbekistan, China, Korea, Japan, Australia, Togo and the African commission of UEA, Cuba, Colombia, Venezuela, Argen- tina, Mexico, Canada, the European Esperanto Union and other Esperanto organizations around the world. Many thanks to all who expressed their support. Joel B. Ferencz MOZSI MALESTAS malestas justaj militoj maljustaj vivoj senĉese V Tero sangas dolor* ne havas naciecon tristeco religion ofendoj estas naciaj sed niaj vundoj estas malhomaj vundoj kuraceblaj sed neniam resaniĝantaj nigra] blankaj ilavaj unuforme ploras sed historio senlarmas El la hungara tradukis lonei ONET 4 esperanto USA 5/2001 Vi * ^ 2001 «* * 0 Literature suplemento al esperanto USA 5/2001 Howard HAMMOND (n. 1956) D-RO KASANDRO La maljuna barbulo, portanta blankan vestajon, sidiĝis ĉe tablo kaj ŝaltis lampon. Malrapide, zorge, li prenis notli- bron kaj plumon el la poŝo. Flegistino alportis glason da ak- vo kaj metis ĝin apud la paperon. La maljunulo malatentis tion, ferminte la okulojn kaj preĝante. Poste li enmanigis la plumon kaj ekskribis. "Kiu estas tiu maljunulo?" demandis nova flegisto. "Ho, tiu estas D-ro Kasandro," respondis la sperta fleg- istino. "Kvankam doktoro, li mem estas paciento ĉi tie. Kompatinda tragikulo... Sajnas, ke li estis doktoro en ĉi tiu malsanulejo. Li penis kuraci iun knabinon, sed ordonis la malĝustan medikamenton kaj senintence mortigis ŝin. Lia menso ne povis akcepti ŝian morton kaj li ffeneziĝis." "Kion li skribas?" "Nenion. Li nur desegnas cirklojn." Sed la cirkloj ja havas signifon. Ni atendu pacience kaj rigardu super la ŝultro de la kompatinda doktoro. Jen la cirk- loj, sed ni rigardu pli zorge... Kvazaŭ tra prismo, tra kristalo, ni alĝustigu specialajn okulvitrojn kaj iom post iom kom- prenu tion, kion skribas la kompatinda D-ro Kasandro... ... Mi vidas vin ĉi tie, Tina. Ho, Tina, kiom da fojoj mi petis vian pardonon! Kaj mi daŭre petas kaj eterne petos vian pardonon. Kial vi restas kun mi, Tina? Cu por turmenti min? Sajnas, ke ne. Vi scias, ke mi mem pli bone ol iu ajn scipovas turmenti min. Male, ŝajnas, ke vi restas kun mi kvazaŭ por konsoli min, por helpi min. Vi neniam parolas, sed ĉiam ridetas. Kiel bele vi aspektas, kiam vi ridetas, Tina!... Vi scias, Tina, ke mi dankas al Dio pro tio, ke vi restis kun mi. Alie, mi sentus min tiel sola. Nun, mi povas paroli kun vi, kvankam vi neniam I respondos... Vi scias, Tina, ke oni diras, ke mi estas ffenez- ulo. Eble oni pravas. Vi ridetas al mi. La ffenezeco ne gravas al vi. Nu, kio gravas al vi? Cu ne viaj ge- patroj? Kial vi ne restas kun ili? Aŭ eble mi bezonas vian helpon pli ol ili? Mia familio mem mankas al mi. Gi gravas al mi. Sed ĝi ne havu tian monstron, mortigan doktoron kiel patron... kiel edzon... Do, mi liberigis ĝin kaj senliberigis min... Vi ridetas... Vi komprenas ĉion, knabino... Pli bone ol maljuna doktoro... Vi estas kuracisto por doktoro... Almenaŭ por eks-doktoro... A Cu eble vi povos kuraci miajn vidajojn, Tina? Ekde mia ff eneziĝo, mi daŭre antaŭvidas ĉion. Nun vi ridas... Nu, vi pravas. Se vi kuracus miajn vid- ajojn, mi ne plu vidus vin! Kaj viaj vizitoj ja plaĉ- egas al mi! Tamen, miaj vidajoj estas foje teruraj, kaj mi ne povas regi ilin. Jen mi antaŭvidas la fleg- istinon, alportontan glason da akvo; jen mi antauvi- das tertremegojn kaj la malsanulejon detruotan. Ili ne estas halucinoj, car laŭ la scio de ffenezulo ili ja realiĝas... Kaj vi, Tina, vi ne estas halucino... Do, mi ne estas tiel ffeneza... Kaj se mi avertus aliajn pri miaj teruraj vidajoj?... Ĉu iu kredus la vortojn de ffenezulo? Nu, Tina, kion ni faru por amuzi nin? Estas malfacile ludi kartojn skribante. Kial mi skribas? Por klarigi miajn pensojn, kiel mi povas. Plue, mi iam kredas, ke se mi ĉesus skribi, vi ĉesus viziti min. Vi ridetas ankoraŭ... Sed... Kion? Tiun muron? Vi montras la muron... kaj vi alvokas min tien... Vi volas, ke mi sekvu vin tien? Sed vi trairas ĝin kaj mi ne estas fantoma! Ho, Tina! La muro ekbriliĝis... Jes, mi esta preta... Mi kuniros kun vi, karulineto... "Atentu! D-ro Kasandro, ŝajne, ekmortis! Geflegistoj! Helpu min revivigi lin..." Sed estas vane, car D-ro Kasandro ne plu estas en la ĉambro. Li jam estas pasinta tra la muro, kun sia gyidantineto... Ĉiuokaze, morgaŭ komenciĝos la ter- tremegoj... Albert GOODHEIR (1912-1995) STONE MARKINGS FROM THE BRONZE AGE Leaves colored the mountains. I hiked beneath migrant clouds through a pathless heath. Pushing through scrub-brush I stumbled upon a naked stone, a rough rock which is covered by handmade symbol-markings: little hollow basins surrounded by four or five concentric circles. Three thousand years ago a hand, wondering at the migration of clouds and seeking the unchangeable, made a mark of immortality, carved a code: spheres of light, water-rings of a stone-throw, ideally mirror the limitless. You are wise, bronze-age brother. You know: great glory crumples; time erodes the bronze sword; helmets rust with the bones; battlecries fly away with the wind; tribal pride will die with defeat. A cleansed door of perception shows signs of immortality: the shine of eyes, hair; forest colors in the mountains; the serpentine winding of a river; the migrant markings of a tale, which I read gradually (which reads me and includes both of us with trees, clouds?). By hand more than by brain you conceived your speech beyond thought: passing through limits of time you are here in your carved signs. Translated from Esperanto by Miko SLOPER Tristan TZARA (1896-1963) FRIDO FLAVA ni Iras nuboj inter eskimoj plibeligi la konvaleskon de niaj pensoj botanikaj sub krepuskoj torditaj rubo verdiĝinta vibranta blanka mi ordigis miajn promesojn sukerajejo hotelisto en sia butiko paŭlovnioj defmitivaj la malproksimigo disvolviĝas glacie kaj akre kvazaŭ diliĝenco malproksimigo pluvoza adoleskanto aliloke sonora pasanto febra kaj putra kaj rompita kaj brodajoj ripareblaj mi pensis pri io tre ĝena aŭtuna kalendaro en ĉiu arbo mia am-organo estas blua mi estas mortiva sinjoro blu-blu* kaj el la kadavro lando stranga altiĝas altiĝas altiĝas al aliaj astronomioj El la franca tradukis lonel ONE J Walt WHITMAN (1819-1892) KANTO DE LA LIBERA VOJO — ff agmento — Gaje paŝante, mi ekiras la liberan vojon, Sana, senmalhelpa, kun la mondo antaŭ mi, Kun la longa, bruna irejo antaŭ mi, kondukanta Men ajn ml elektas. De nun ml ne petos feliĉon, mi mem estas feliĉo, De nun mi ne plu ploretos, ne plu proMastos, bezonos nenion, Forkonfesinte endomajn plendojn, librarojn, cikanajn kritikojn, Forta kaj kontenta, mi vojaĝas laŭ la libera vojo. Tradukis el la angla Maurice J. WITTENBERG Anna BENNETT (n. 1950): Por Mo mi laboras... Oferas miajn sperton kaj talenton? Revas mi - kaj ankaŭ agas. Paco ja estas la celo! Anstataŭ revi sen espero, Certe eĉ unu solulo Ofte povas helpi aliulon. DEKLARO Amikecon kaj bonvolon ni kunhavas. Gasti kaj gastigi: per tio Amikojn ni malkovras Sen limoj de lingvo aŭ lando. Mi?Sole?Eblene- Individue sukcesas ni... kune! ~ 2 ~ Don HARLOW (n. 1942) LA SIMIETIHO "Sed se homo volas esti sola, tiu rigardu la stelojn.... Se la steloj aperus unu nokton el mil jaroj, kiom la homoj kredus kaj adonis ..." (Ralph Waldo Emerson, Naturo, cap. 1) "Mi ripozas ĉi-nokte en la Templo de 1' Suprajo. Mi povus pluki la stelojn. Mi ne riskas en la silento laiitparoli, timante ĝeni la ĉielloĝantojn." (Li Po, La templo de I' suprajo, Esperantigis William Auld) Si naskiĝis sur la senfina stepo, sub la monda arbo. Mi ne scias, kie aŭ kiam tio okazis; ankaŭ tion ne scias la homo, kiu rakontis al mi ĉi tiun historieton. Tiu diris al mi, ke sur la stepo troviĝis ankaŭ gigantoj kaj drakoj, kaj ĉe la horizonto oni povis vidi, sub la plena lu- no, frostan bluan glimadon. Sed ĉu temis pri Afriko aŭ Azio aŭ iu en nia tempo tute ne konata kontinento, mi ne scias; la drakoj povis esti la lastaj dinosaŭroj, aŭ eble posteuloj de la gen-inĝenieritaj flugbestoj de la estontaj jarcentoj; simile, la gigantoj povis esti gigantopitekoj el la neimagebla pasinteco de la homaro, aŭ eble la prane- poj de lamegasolduloj kiuj batalos en la finaj mondmili- toj; kaj glaciepokoj okazis en la fora pasinteco kaj ver- ŝajne okazos ankaii en la fora estonteco. Eĉ la arbo ne donas indikon. Ĝi povas esti unu el la supersalikoj, kiujn postlasos la malaperonta homaro; aŭ ĝi povas esti tiu jam formalaperinta monda arbo, kiun la skandinavoj ankorau memoras sub la nomo Yggdrasil kaj la ĉinoj - kiel Jianmu. Ŝi estis simietino kaj ŝia popolo, la simietoj, estis la popolo de la monda arbo, regantoj de la ĉirkaŭanta stepo. Hi ne estis malinteligenta popolo; ili vidis la universon ne tute malsame ol ni, kaj ankaŭ tio povas indiki aŭ pas- intan aŭ estontan epokon. Nu, kiel mi diris, ili estis arbo- popolo. La infanoj naskiĝis sur la grundo de la stepo kaj je tre frua ago devis komenci grimpi sur la arbo kaj nen- iam plu reveni al la tero ĝis la morto. Kaj se vi tuj vidos la evidentan absurdajon, nu, mi simple diru, ke la simi- etan popolon ne ĉiam regis tio, kion ni ŝatas nomi "log- iko". Por ŝi, tamen, io pli ol la subkonscia rasa pelo logis ŝin al grimpado en la arbo. Kvankam la arbo staris neme- zureble alta kaj nemezureble vasta, ĝi tamen foje lasis, ke vido de la ĉielo trapasu ĝian foliaron. Ŝi ne trovis ap- arte interesa la tagajn vidajojn de sunaj ekbriloj aŭ ĉiel- bluaj flikaĵoj; sed kiam la nokto falis kaj aparte kiam la luno, tiu granda kaj pala vizaĝo kiun adoris la aliaj simi- etoj, ne estis sur la ĉielo, ŝi foje povis vidi la subitan ek- brilon de tiu aŭ tiu stelo. Kaj ŝi miris kaj scivolis: pri kio temas? Kaj iel eniris ŝian kapon, ke se ŝi sufiĉe grimpos sur la monda arbo, ŝi povos atingi tiujn etajn ekbrilojn kaj kompreni, kio ili estas, de kie ili venis kaj kien ili iros. Do, celante la stelojn ŝi ekgrimpis sur la monda arbo. La monda arbo estas ne nur neimageble alta, ĝi estas neatingeble larĝa, kun multaj, multegaj branĉoj kiuj kreskas horizontale el la trunko. Multaj branĉoj estas eĉ pli grandaj ol la plej grandaj arboj de la mondo esplorita de ni, kaj posedas mem amason dabranĉoj. Multaj simi- etoj forlogiĝas de la flankaj branĉetoj, eĉ la plimultaj. Kelkaj devias por serĉi birdonestojn kun bongustaj ovoj. Kelkaj timas grimpi tro longe for de la tero, kaj volas ĉiam resti apud ĝi; tial la plej malsupraj branĉoj svarmas je simietoj. EC por tiuj, kiuj komence celas la supron, ju pli alten oni grimpas, des pli laca oni fariĝas, kaj la allo- go de la flankaj branĉoj ofte fariĝas nerezistebla. Kaj ni ne forgesu la allogon de aliaj simietoj. EC la plej kuraĝa simieto ne volas tro longe disiĝi de siaj kunuloj. Do, ju pli alte oni iras en la monda arbo, des malpli multe oni trovas anojn de la simieta tribo. Sed la steloj daŭre altiris nian simietinon. En la komenco, ŝi estis nur unu el la amaso, sed sufi- 3 ~ ĉe rapide forfalis ŝiaj fruaj kunuloj. Iam5 ŝi haltis sur la tris fortan kurbon; estis kvazaŭ ŝi staris centre de la luno radiko de branĉo - jam ne tiel granda kiel tiuj, kiuj et- mem. Si ekvilibrigis sin sur tiuj branĉetoj, kiuj videble endiĝis ĝuste super la tero - kaj ĉirkaŭrigardis. Tie kaj kurbiĝis sub ŝia pezo, kaj rigardis supren - kaj jen, ŝi po- tie ŝi povis vidi movon de folioj, kvazaŭ io preterms, vis vidi super si la ĉielan volbon, sur kiu brilis la pro- Unu-du fojojn ŝi vidis alian simieton, kiu ankaŭ celis la mesantaj steloj kaj galaksioj, kaj tiu promeso estis: se vi supron; sed pli ofte temis nur pri foliflirto pro venteto. atingos nin, vi povos lemi, kio ni estas, de kie ni venis Ŝi nutris sin per la donitajoj de la arbo - ovoj, fruk- kaj kien ni iros. Sed jam estis evidente al ŝi, ke la supro toj, la manĝeblaj folioj de iu liano, kiu simbioze vivis de la arbo ne estis sufiĉe alta por tio. kun la arbo. Post iom da temno ŝin trafis inklino al la ĝe- Jam maljuna ŝi estis, pli maljuna ol iu ajn alia simi- nerale malaperintaj kunuloj. Sikelkajn fojojn flankeniris eto; ŝiaj samtempuloj ĉiuj jam forpasis kaj refalis teren, por trovi virsimieton, kiu eble akompanos ŝin, kaj certe por redoni sin al la grundo. Ŝia felo estis plene griza kaj ŝi estis tiel alloga, ke ĉiun fojon iu rapide troviĝis, kaj glimis arĝente sub la ffosta lumo de la steloj. Ŝiaj okuloj, dum iom da tempo grimpis apud ŝi. Sed ĉiam, fmfme, la iom strabaj pro la ago, rigardis supren. Ŝi devis senti, ke vojo fariĝis tro malfacila aŭ - por ili, se ne por ŝi - pro- la steloj perfidis ŝin, sed iel ŝi komprenis, ke tio ne oka- mesomanka, kaj ĉiuj defalis kaj ŝi devis pluiri sola. zis, ke se ŝi nur scios kion fari, ŝi ankoraŭ povos atingi La supreniro daŭris tre longan tempon; en ŝia felo la stelojn kaj lemi la respondojn al tiuj demandoj. oni jam povis vidi kelkajn grizajetojn. La steloj pli ofte Ideo trafis en ŝian kapon. Si ne sciis, kiom longe for aperis antaŭ ŝi, car la branĉoj estis malpli grandaj kaj la estas tiuj steloj super ŝia kapo, sed ŝi jam grimpis al la foliaro ne estis tiom densa. Malgraŭ tiu kreskanta prome- plejsupro de la plej alta arbo en la universo kaj ŝi ne estis so de la steloj, ŝi pli ol unu fojon haltis kaj demandis al preta rezigni. Restas unu ebleco. si: Kial? Ĉu ne estus pli bone simple eliri sur unu el la Ŝi iomete kauris sur la branĉoj sub siaj simietaj pie- flankaj branĉoj, trovi aliajn simietojn, fini la vivon kiel doj, kiom eble plej ŝi streĉis la muskolojn en la kruroj, ŝi unu el ili? Sed, kiel mi jam indikis, la flankaj branĉoj delasis sian tenon ĉe la arbopinto ... jam estis malpli grandaj kaj, cetere, malpli multaj. Kaj ŝi ... kaj ŝi eksaltis. neniel povis decidi malsupreniri de la punkto j am ating- + ita. Do, vole-nevole, ŝi devis daŭrigi sian vojon al la sup- # # ro. Kiel mi skribis supre, la monda arbo estas nemezur- Tie la historieto finiĝis. Mia informanto ne havis eble alta, sed pro persisto kaj eksterordinare longa vivo plian informon pri la sorto de la simietino. Sed mi mem la sola kaj soleca simietino fmfme elŝovis sin elinter la konkludis, ke, kvankam la logiko postulas unu finon de plejsupraj branĉoj kaj subite trovis la pinton de la arbo. la historieto, la espero permesas alian, Kaj, kiel mi jam Ĉirkaŭ ŝi la mondo videblis, ne nur la stepo sed la hori- indikis, la simietan popolon ne ĉiam regas la logiko. Do zonta montaro, kaj la vastaj glaciaj ebenaĵoj ĉe ĝia alia por tiu nia amata simietino, mi preferas akcepti la espe- flanko. Iel ne surprizis sin, ke tiu horizonto cetere mon ron ol la logikon. Eble ankaŭ vi povas tion fari. Edwin GROBE (n. 1927) KOLORADO-RIVERO Mi raportu al vi pri estinta titano, Kiu pro homa misfaro fariĝis nano. Temas pri mirinda Kolorado-Rivero, Fluinta abundege en reĝa mistero, Dum milionaj da jaroj, tute laŭvole, Tute senĝene, ĝis alvenis, malbonrole, La blanka raso. Rezulte, digoj, barajoj, Lagoj, kanaloj kaj ceteraj homtrudajoj Senakvigis, sensangigis tiun antaŭan Ciklopon. Jes, atingante la hodiauan Meksikian landlimon, altembarasita Pigmeo ĝi nun fariĝas, multĉagrenita Fosaĵeto sen sufiĉe da energio Por finflui ĝis la Golfo de Kalifomio. ~ 4 ESPERANTO ON-LINE Back when I first discovered Esperanto tive for three months. As an example, one There are regional lists. In the United on-line, at the end of the eighties, it was young Hong Kong Esperantist created her very States, those who want to be more active can through the medium of CompuServe's own list (Cililia_108) with herself as its only sign up for AktivUsono. On a more local FLBPO, to which I contributed messages and member. You may suppose that communica- level, there are lists aimed primarily at people quite a number of documents for its archives, tion between members was not very vigorous, residing in New England, northern Califor- That was a different age, and while FLEFO When I discovered it, I joined it, which made nia, Minnesota, the Seattle area, the Caroli- may still exist on CompuServe (along with a two members and a total of two messages; later, nas and Virginia, and, more locally in that lat- similar group on AOL), most of the action a third party joined. Ultimately, YahooGroups ter region, the Triangle area of North Caro- today- at least that part I'm familiar with - is deleted it. lina. USEJ has its own discussion list (usej- on the internet. And its about the internet, If you search YahooGroups today using diskuto) as well. specifically mailing lists, that lonel has asked the keyword "Esperanto" you will find 157 There are lists for students of the lan- me to write a few words. groups currently active. Not all of these have guage. The most popular is 101_ESPE- My first internet Esperanto mailing list, to do with Esperanto. There are a couple of RA2TTO, which currently has around 270 and presumably the only one at that time, was lists that use the word "Esperanto" in their members; another such list, aimed primarily esperaiitoT. It remains, today, perhaps the descriptions as a metaphor. There are several at those whose native language is English most vigorous list, with anywhere from 20 to Ido lists that continue to advertise their Ian- (E-B-L), at one point had close to 200 mem- 60 messages a day, depending on what's go- guage, in their descriptions, as an "improved bers, but after a sudden, unannounced and ing on in the world. It operates out of a Cali- Esperanto." Several lists devoted to planned unanticipated change of servers (and the dis- fornia server, esperailtO.org, though you languages in general mention Esperanto in appearance of anybody with access to a sub- can receive messages to this list (though not their descriptions (it being the touchstone scriber list), its membership dropped to a send them) through YahooGroups. It's gate- against which all other planned language dozen and is now back up to around 70. wayed with the UseNet newsgroup BOG. projects must of necessity be compared). On Most, but not all, lists are open to any- Cilltvire.esperanto, so you can also inter- the other hand, there are a number of lists in one who cares to join. There are exceptions, act with the list through the newsgroup if you Esperanto that don't use the word in their name The Academy of Esperanto, the Executive have newsgroup software (included in Net- or description; for instance, there are two lists Board of UEA, UEA's Committee, and ELNA's scape and Outlook Express) and access to a for members of the Universala Esperanto-Aso- Board all have private lists, into which you will news server. cio (indi viduaj -membroj and Ilea- not be invited unless you are a member of said esperanto-l, if the most vigorous, is membroj) which you will not find by look- body. You won't get into the list for the Local far from the only mailing list in Esperanto, ing for the word "Esperanto" since it is no- Congress Committee for next year's ELNA Early on, a group of central European envi- where mentioned in the list descriptions. congress, either, unless you're in the commit- ronmentalists created a list called VerdVerd There are lists for topics of interest. I sub- tee. elna-membroj is supposed to be re- to allow them to discuss environmental mat- scribe to two lists established for the Astrono- stricted to ELNA members, but I as adminis- ters in Esperanto. Later on, Prof. Jouko Lind- mia Esperanto-Klubo. One of these, aeko, is trator haven't been paying much attention yet stedt at the University of Helsinki created two of general interest to astronomy buffs. The to whether people asking to join are indeed separate groups, one (DENASK-L) for fami- other, aeko-at, is for those participating in members or not; however, as the list is more lies that use Esperanto at home and one the ongoing program to write a multilingual used, that is likely to change. To get into UEA's (B JA-LISTO) as a more general list for dis- Astronomical Dictionary keyed around Espe- intnmduaj-membroj you have to send an cussion of matters pertaining to the Esperanto ranto. The dictionary is available on-line to E-mail to an address at UEA's central office; language and the associated Esperanto culture. those interested, and already includes, as well they'll sign you up after determining from their Because Lindstedt, as administrator, maintains as a couple of thousand Esperanto keywords, files whether you have a right to join or not. an iron hand on both lists, and because cer- translations In Portuguese, English, and two landa-agado is similarly restricted, but I tain topics are essentially banned, a lot of the dozen other languages. Recently, an Iranian found out that it's easier to join than its sup- problems that plagued other lists (and con- scientist working in France established a list posed to be. But by and large mailing lists are tinue to do so today) do not appear here. in Esperanto devoted to the sciences in gen- open to anyone who cares to join. The explosion of lists came, however, eral (scienco-esperailto). You can create your own lists if you want with the appearance of servers completely Some organizations also have lists of their to go to the effort. I've created six lists, with devoted to public mailing lists. Perhaps the own. UEA has the two mentioned above, as varying levels of membership and use: best-known of these is YahooGroups, which well as landa-agado for messages about ac- esperanto-nordkalifornio, the list for has inherited all the lists from earlier list serv- tivities of various national associations or in- Esperanto speakers in my local area (useful for ers eGroups and OneList. Anybody with ac- dividuals; it also has a more general list for sending out notifications of various meetings, cess to a web browser can go into Yahoo- sending out information (e-inf) as well as at using YahooGroups' calendar service); Groups and create a list; in fact, so many have least two lists for ethnic-language translations eliia_kongreso_2002_]kLk, the above- done so that the YahooGroups administration of press releases. I have recently established mentioned membership-restricted list for next now automatically deletes lists that are inac- elna-membroj for members of ELNA. year's ELNA congress planning; e>p. 6 esperanto USA 5/2001 5 /*?" NEW FROM THE BOOK SERVICE ANGLA-ESPERANTA MEDICINA TERMLNARO, YAMAZOESaburoo.This large specialty dictionary contains about 28,000 medical terms in English with Esper- anto translations based on those culled pri- marily from PIV and the Teknika medicina vortaro de Briquet. The author supplied many translations not found in those works by adapting words primarily from English. 2001. 720p. 210x150. Hardbound. Poland. ISBN 83-908748-1-4 ANG001 $37.00 AVENTUROJ DE PIONIRO, Edmond PRIVAT. A collection of radio talks in easy Esperanto by the eminent journalist who be- came a key figure in the Esperanto move- ment while still a teenager. His adventures include several in the USA, where he met President Theodore Rooseveldt. Iranian re- print of the 1963 edition. 143p. 210x140. Paper. AVE006 $15.10 ESEOJ MEMORE AL TVO LAPENNA, Carlo MINNAJA Ed. A fascinating collec- tion of personal memories by 29 authors about the architect and builder of the mod- ern World Esperanto Asocion (UEA). With CD of three keynote speeches by Lapenna, one of Esperanto's best orators. 2001.417p. 250x180. Paper. Denmark. ISBN 87- 087089-09-2 ESE002 $50.40 ESPERANTO EN LA 21A JARCENTO, LEE Chong-Yeong et alii. A wide-ranging study of how Esperanto relates to the world around us, with ideas on how it could or should relate in the coming century, and numerous documents relating to the topic. Additional related essays from eminent Es- perantists around the world. 2001. 392p. 220x150. Paper. Korea. ISBN 89-87281-06- X-93790 ESP048 $15.90 LIBRO DE MIRINDAĴOJ, LA aŭ la pri- skribo de la mondo, Marko POLO. Trans. Daniel MOIRAND. Although this work, written at the end of the 13* century, was not taken seriously for a long time, it has come to be a milestone in the history of the world—the first detailed account of a Euro- pean's voyage in Mongolia, China, and Southeast Asia. Series Oriento-Okcidento no. 34. 2001. 445p. 210x150. Paper. Neth- erlands. ISBN 92 9017 075-1 LIBO07 $36.90 LOTUS-LANTERNO, trans. YU Tao. A full-color children's book from China with illustrations that look like Disney-esque ani- mation cells. A mythological adventure in- volving gods, Budha, and humans fighting against injustice. 2000. 112p. 220x160. Pa- per. China. ISBN 7-5052-0435-1 LOT001 $7.10 MASKERADO ĈLRKJAŬ LA MORTO, Tivadar SOROS (Teodoro ŜVARC). Edited and richly commentated by Humphrey Ton- kin, with forwards by the author's sons Paul and George Soros (yes, the famous billion- aire!). How the cofounder of the renowned magazine Literatura Mondo and his family lived through the Holocaust in Budapest. Illustrated. 2"" edition, 2001.318p. 200x130. Paper. Netherlands. ISBN 92 9017 073-5 MAS001 $26.90 VrVTR EN BABEL 2.0 (acercamineto a UN FENĜMENO LINGŬISTICO Y SOCIAL), Jorge Luis GUTIERREZ. A book on CD-ROM written in Spanish about Esperanto and the social, cultural and linguistic foundations for the international language. In PDF format, readable on any computer with Acrobat Reader. With TrueType fonts and other ex- tras. 2001. Mexico. VIV011 $4.10 Esperanto in the media Several references to Esperanto can be found in Michael G. Smith's book Language and Power in the Creation of the USSR, 1917- 1953, published in 1998 by Mouton de Grayter. An excellent article promoting Esperanto was contributed to the 103 (Feb-Mar 2001) issue of The Starfleet Communique, by "Ri- cardo Keni", who wrote the article on page 1 of this issue of Esperanto USA. The ar- ticle is aimed squarely at its target audience, members of "Starfleet", an international fan club for the Star Trek series of television and cinematic productions. On the first page of the article there is a picture of the Esperanto flag, and a few words about its history. A review of Incubus took more than a page in the July 2001 issue of The Alert. Says the reviewer, "Oh yes; the dialogue is spoken in Esperanto, a language that was invented in the 19* century in hopes that it would be- come planet Earth's universal tongue. [...] Shatner provides a very tongue-in-cheek commentary (at one point, he claims that Star- Trek was also intended to be spoken in Es- peranto)" Again, Esperantic Studies and Esperanto USA found their way into Zine Guide: the two Esperanto periodicals are briefly re- viewed on page 57 of issue #5. Derek Roff (Albuqerque NM) mentions Es- peranto in a brief letter published in the Sep 2001 issue of Annals of Improbable Re- search. Says Brian Bergstein (Associated Press) in East Side Journal, Sep 3,2001: "We should be speaking Esperanto, perhaps even com- municating telepathically." Why not, Brian, if that would help bring about a better world? The Times of India published on Oct 2,2001 an article about Dr. F S Abdul Salam (Pune, India) and his involvement with Esperanto, along with his many other humanitarian ac- tivities. (daŭrigo de paĝo 5) esperanto-politiko, where folks can get together to discuss (and argue about) international politics; elna- membroj, also mentioned above; progres- antqj, a so-far little used list for those who feel they've advanced beyond the beginning stage; and kreado-anglallng^^ for bud- ding Esperanto literateurs in the English- speaking world (inspired by Valentin Melni- kov s kreado list, which is primarily for those interested in translating Slavic literature into Esperanto). I've also been given co-adminis- trator status for the E-B-L list, mentioned above. To get a good idea of what lists are cur- rently available, check out llttp:// www.yadi.oogroups.coin The magazine Eventoj at http://www.eveiltOj.xlu/ snd-nst.htiTi also has a list of a couple of hundred Esperanto mailing lists. Don HARTOW (don@donh. vip.best. com) esperanto USA 5/2001 Sep manifestojDADA. Tristan TZARA. Tra- dukis Ionel ONET. Berkeley: Eldonejo Bero, 2001. 52p. Brosurita. ISBN 1-882251-32- 6. Kodo: SEP007. Prezo: $5.20 Cu vi jam ŝmiris vian naskiĝdatrevenan kukon dise sur via vizaĝo? Tio estas Dada. Cu vi jam spektis simiojn amoraĉi en la zoo? A Tio estas Dada. Cu vi jam sentis vin kiel eks- terterano sur via propra planedo? Tio estas Dada. Dada estas via preferata panrostilo kaj A mia sekreta hipopotamo. Gi estas la parfumo en la kalsoneto de via amikino kaj eĉ la lip- A A haroj de la prezidento de Gibutio. Gi estas ja ĉio kaj nenio, arto kaj malarto, kreado kaj detruado, jino kaj jango en la granda ciklo de la vivo. Antaŭ kelkaj monatoj aperis ĉe Eldon- ejo Bero la avangarda klasikajo Sep mani- festoj DADA de Tristan Tzara. En tiu ĉi brila traduko, Ionel Onet sukcesas kapti la genion de la rumani-devena verkisto. Tzara komen- cis verki en 1912 kaj estas rigardata kiel la fondinto de dadaismo: la avangarda artmov- ado, kiu revoluciis la tutan Okcidenton. Historie, dadaismo elsputiĝis en Eŭropo kaj Usono kiel reago al la Unua Mondmilito. En tempo, kiam regas katastrofo, malico kaj korupto, oni rigardas ĉirkaŭ si kaj A ekindignas, ke la vivo povas esti tiel haosa kaj sensenca. Subpremate de la sistemo, oni krias liberecon kaj serĉas eskapon. Dada rompas ĉiujn limojn, renversas ĉiujn poten- cojn, likvidas ĉiajn tradiciojn: totala spon- A tanea artanarhio! Laŭ dadaismo, negativo cedas al pozi- tivo: oni devas detrui por konstrui, provoki por ilumini. Se la mondo estas tiel absurda kaj feka, almenaŭ oni spertu ĝin kun amuzo kaj fantazio. Dada "estas tamen merdo, sed ni volas ekde nun kaki diverskolore por or- nami la zoon de la arto kaj ĉiujn flagojn de la konsulejoj." Homoj povas vivi kaj morti, sed Dada estas eterna kirlovento de kreado. Dada havis fortan influon en multaj kampoj. La protestoj en Usono dum la 60-aj jaroj imitis tiujn de la dadaistoj en Zuriko, Berlino kaj Parizo. EC la fundamentoj de mo- derna reklamado forte inspiriĝas de dada- ismaj glubildoj kaj fotokunmetajoj. Kiel esperantisto vi komprenas la spi- riton de Dada pli ol iu ajn. Vi amikiĝas kun homoj el diversaj landoj, lernas fremdajn lingvojn kaj strangajn kutimojn. Oni rapide malkovras, ke ne ekzistas unu sola vero aŭ pensmaniero. "Alia urbo, alia moro," diris A Zamĉjo. Cio en la vivo estas ja arbitra. EC la vorto Dada, kiu signifas en la franca "amatan ĉevaleton", estis tute hazarde elektita el la vortaro. En la interkultura tohuvabohuo, Dada estas la universala balailo. Dada estas radikala liberigo, totala mal- ŝarĝo de ĉiuj endoj. "Nur Dada povas igi vin eskapi la sorton." Dada pentras universon sen limoj kaj sen tabuoj. Ja ĉio eblas! Kreu, dancu, bleku kaj leku! Christian RICHARD (St. Catharines ON) Zlatko Tomiĉiĉ R B E A K L T A A D D O O R D S E A L H A O M O Eldonejo Bero Balado de la rektadorsa homo. Zlatko TOMIĈIĈ. Trad. Josip VELEBIT. Berkeley: Eldonejo Bero, 2000. 55p. Broŝurita. ISBN 1-882251-29-6. Kodo: BAL002. Perzo: $4.40 Slavko Mihalic skribis pri la aŭtoro: "Tomiĉic estas poeto de vasta poezio, li ne ludas per trihara peniko - li skulptas per grandega ĉizilo, li rompas, li konstruas sur larĝa herbejo, li celas al vastego." Jen, la libro pretendas esti poezio. La titolo mem, Balado de la rekta- dorsa homo, sufloras tion. La Balado mem ne estas trov- ebla en la libro. Eble ĉiuj sesdeko da pecetoj por transdoni siajn pensojn. kiel tuto formas tiun literaturan formon, laŭ Eĉ se ne tiom pozitivaj estas miaj supraj la kompreno de Tomiĉiĉ. Mi tamen ne estas vortoj, mi invitas vin al tiu libro. Eble vi ne konvinkita kaj mia kompreno pri balado konsentos kun mi. restas en la kadroj de la PJVaj difinoj. Ljubomir TRIFONĈOVSKI (Vraca BG) La rezultoj de arto estas unu- eco de formo kaj enhavo. Tial ni devas prijuĝi la libron precize en tiu dialektika ligo. La libro pretendas esti poezio, tamen tie ni trovas tekstojn kun ri- medoj karakterizaj por la prozo, ne por la poezio. Fakte mi ne sentis poezion en la libro; tie mi trovas notojn kaj komentojn. Se akcepti ke la libro enhavas ne poezion sed koncize registritajn sentojn kaj opiniojn de la aŭtoro pri temoj moralaj, intelektaj, sociaj, mi lokigus Zlatko'n Tomiĉiĉ inter la plej elstaraj publicistoj kiujn mi legis: li trovis tre originalan formon EW AUDIO TAPE CATALOG A long-awaited updated audio-tape catalog of radio shows, speeches, book read- ings, telephone conferences, etc. was published recently and sent to all ELNA members and Friends of Esperanto. Unfortunately, an important piece of information was left off the catalog: the price. Each 60-rrunute tape costs $5.00. Sales tax, shipping and hanoding, and discounts applicable. See order form. We apologize for the oversite. CO DONACO J AL ELNA DUM LA PERIODO 1 Jul - 31 aŭg 2001 DONATIONS TO ELNA DUR- ING THE PERIOD Jul 1 -Aug 31, 2001 general fund: The Estate of Eugene H Th- ompson Jr: $13 959.42; Ellen M Eddy: $500.00; Lee AMiller: $100.00; Mary J Gib- son: $100.00; Alex Tate: $40.00; Anastasia Wasko: $5.00. children around the world: Children Around The World: $560.00. video fund: David C Halley: $1000.00; Derek Roff: $100.22 Thank you all! Dankon al ĉiuj! al lajenaj novaj membroj de ELNA (aliĝintaj inter la 1-a dejulio kaj 31a de aŭgusto 2001) Carlo DiCelico (Buffalo NY), Taylor Francis (Nevada MO), Kevin Joyce (Jersey City NJ), Bonnie & Richard Korp (Ballwin MO), Adam Land (Carrboro NC), Russel Mc- Connell (Olympia WA), Bill Peckenpaugh (Silverton OR), Chuck Smith (Harrisburg PA), Francis Talmadge (Milton WA). esperanto USA 5/2001 Vojaĝu eekure Eeperante Zagreb bele gastigis la 86a Universalan Kongreson de Esperanto. Kiam kaj forta grupo de esperantistoj kaj la urbo subtenas la kongreson kaj finance kaj morale, ni ĉiam povas ĝui bonan organizadon kaj buntan programon. La Komitato de UEA elektis novan tre talentan kaj fortan estraron. Revenis al la estraro Humphrey Tonkin kaj Lee Chong Yeong, antaŭaj prezidantoj. La nova prezidanto, Renato Corsetti, jam dum unu jaro servis preskaŭ kiel prezidanto pro la malsano de Kep Enderby. Spite al la fakto ke kelkaj dungitoj de la CO rezignas, ni havas tre fortan estraron, kiu gvidos nin. "Gloran estontecon havos ni!" Post la UK, dekkvin el ni iris al Slovenio kaj dektri pluiris al Albanio. (Vidu artikolon sur paĝo 3.) Eĉ en tiu malriĉa, turmentita lando, ni neniam sentis nin malsekuraj. Ni estis en la manoj de spertaj kaj laboremaj esperantistoj. Vojaĝu Esperante en 2002 50a kongreso de ELNA Sacramento, CA, 21-24 junio Ni festos nian 50an jaron en la urbo kie ELNA naskiĝis. La LKK jam multe laboras - planu partopreni. NASKE - la kutima 3-semajna kursaro de Esperanto Datoj ankoraŭ ne fiksitaj, tamen plej eble en junio kaj julio - en la San- Franciska regiono. Por komencantoj, progresantoj kaj spertuloj. La plej bonaj en la mondo! Use Esperanto-Vojaĝservo for your travel needs 6104 La Salle Av Oakland CA 94611 & 510/339-2001 1510-531-0152 B lusiharmon@aol.com 87a Universala Kongreso de Esperanto Fortaleza, Brazilo, 3-10 aŭgusto In the last week of July, Fortaleza celebrates "Fortal" - one of the liveliest out-of-season carnivals in Brazil. For that reason the convention will start one week later than usual to avoid the crowds. The convention center is somewhat outside the city while the hotels and guest-houses are located near the beautiful beaches. I am going to Brazil this November to scout out the best way to handle needed housing for our groups. On the way to Fortaleza I am planning to visit Manaus and Belem in Amazonia to investigate a pre-convention excursion there. After the UK, we will want to visit Salvador, Bahia, Rio de Janeiro and possibly Iguacu Falls. If there is someplace that you would like to recommend, be sure to let me know before plans are finalized. The Brazilian Esperanto League is one of the fastest growing and most active national organizations in UEA, and they are excited about hosting the 87th UK. The number and activity of the young people is especially important, and their newsletter, Brazilo. Esperantisto, has im- proved a lot lately. In addition, the regional tourist office has pre- pared printed materials in Esperanto and they sent several thousand traditional scarves and straw hats for all the participants in the Zagreb UK! II a Mm m ~A BJJ ,,.,, "ĴliLM l Esperanto League for North America PO Box 1129 El Cerrito CA 94530 Non-Profit Org US POSTAGE PAID Leesburg FL Permit # 1040