' esperanto Bi-monthly bulletin published by the Esperanto League for North America i£ 5/1999 Dumonata bulteno publikigata de Esperanto-Ligo por Norda Ameriko i& Oktobro 1999 Interne vi trovos: Vortojn de la Prezidanto 2 Vortojn de la Kasisto 3 Vortojn pri kongresoj Vortojn el la CO. Vortojn pri ESF plus riovajojn pri Pasporto Recenzojn libroj pri ni Informormojn pri la fondusoj de ELMA kaj 7 9 8 11 Fonduso Klara Zamenhof 10 Esperanto in the media 10 Menciinde 10 i Nefermita letero al ĉiuj amikoj de Lingvo Internacia La nekompetenta mondo ofte aŭ- das pri «diversaj» lingvoj internaciaj, kiuj batalas inter si; sed ĉiu, kiu ko- nas eĉ iomete la staton de la afero, scias tre bone, ke en la nuna tempo ekzistas nur unu efektive preta, ple- ne elprovita, uzata kaj propagandata Lingvo Internacia, nome Esperanto, ke city amikoj de lingvo internacia jam de longe grupiĝjs ĉirkaŭ la stan- dardo de Esperanto, ke ĉiuj aliaj tiel nomataj lingvoj internaciaj estas nur ne pretaj kaj ne elprovitaj projek- toj. Por ke la leg- antoj iom kom- prenu la esencon de la afero Esper- anta, ni devas at- entigi ilin, ke Es- peranto ne sole montriĝis kiel ling- vo eksterordinare facila, riĉa, vivipo- va kaj perfekte taŭga por ciiy be- zonoj de la vivo, sed ĝj estas an- kaŭ nenies propr- ajo, nek en rilato materiala, nek en rilato morala. En rilato materiala ĝj apartenas al la tu- ta mondo, en rila- to spirita ĝjaj leĝdonantoj estas la plej talentaj Esperantaj aŭtoroj, sub la kontrolo de konstanta akademio («Lingva Komitato»), elektata de la esperantistoj mem. Jam pli ol dudek jarojn la esperantistoj energje kaj pacience laboras por sia afero. Lon- gan tempon la mondo rigardis ilin kiel utopiistojn kaj frenezulojn; sed dank' al la pacienca kaj sinofera la- borado de multaj miloj da personoj, la mondo fine ŝanĝjs sian opinion. Tio, kio en la daŭro de miljaroj estis L.L Zamenhof", deaeqnap rigardata kiel frenezajo, nun komen- cis esti rigardata kiel afero serioza kaj eksterordinare grava. Ĉiutage al- iĝas al Esperanto multaj novaj perso- noj en ĉiuj landoj de la mondo. La praktika uzado de Esperanto pli- grandiĝas kaj plidiversiĝas kun ĉiuta- go; la literaturo de Esperanto estas jam grandega kaj kreskas rapidege kun ĉiu tago kaj horo. Kiel grandega estas jam nun la armeo de la esper- antistoj kaj kiel grandega estas la praktika taŭgeco kaj morala valoro de Esperanto, tion montras interalie la ĉiujaraj kongresoj esperantistaj, kiuj prezentas jam nun ion eksterordinare imponantan, kvan- kam en la kongre- soj kompreneble povas partopreni nur tre malgranda parto de la esper- antistoj kaj el cent apenaŭ unu havas la eblon partopre- ni. Kaj ni havas pie- nan rajton esperi, ke post tre malmul- taj jaroj nia celo de Brian Wight (1995) estos fme Plene at" ingita, la lingvo in- ternacia fariĝos en la tuta mondo fak- to plenumita kaj la bela multemiljara revo de la homaro estos efektivigita. Sed la rapida kreskado de nia afero rabas la dormon al multaj ambici- uloj, kiuj nepre volas ludi grandan rolon en la historio de la lingvo inter- nacia; la harmonio, kiu regas inter la esperantistoj, venenas la vivon al la diritaj sinjoroj. Kaj ill faras ĉion, kion ili povas por malhelpi nin, por sen- kreditigi nian aferon en la okuloj de la mondo, daŭras sur paĝo 4 Esperanto League for North America PO Box 1129, El Cerrito CA 94530, USA/USONO tel: 510/653-0998; fax: 510/653-1468; e-mail: elna@esperanto-usa.org President/Prezidanto: David T Wolff Vice PresidenWicprezidanto: Charles E Galvin Jr Secretary/Sekretario: Ellen M Eddy Treasurer/Kasisto: Anna Bennett Other Board Members/Aliaj estraranoj; Mike Donohoo, Grant T Goodall, D Gary Grady, Michele Gregory, Reginald Jader- strom, Jennifer Korp, Orlando E Raola, Derek Roff, Sylvan J Zaft Director, Central Office/Direktoro de la Centra Oficejo: Miko Sloper Vice Director, Central OfficeA/icdirektoro de la Centra Oficejo: ionel Onef esperanto USA Bi-monthly bulletin published by the Esperanto League for North America Dumonata bulteno publikigata de Esperanto-Ligo por Norda Ameriko Vol. 35, No. 5 ISSN 1056-0297 Editor/Redaktoro: Ionel Oneĵ tel. 510/653-0998; fax: 510/653-1468; e-mail: ionel@esperanto-usa.org Materials for esperanto USA should be sent to/Materia!ojn por esperanto USA oni sendu al: esperanto USA, PO Box 1129, El Cerrito CA 94530, USA/ USONO, or by e-mail/aŭ e-poŝte al: e- usa@esperanto-usa.org. The opinions expressed in this bulletin are those of the authors, and don't necessarily represent the point of view of ELNA or its newsletter/La opinio] es- primitaj en ĉi bulteno apartenas al la aŭtoroj, kaj ne nepre prezentas la vid- punkton de ELNA aŭ ties novaĵletero. Reprinting materials from this bulletin is permitted, provided that due credit is given, and a copy of the reprinted material is sent to ELNA/Estas permes- ate reaperigi materialojn el ĉi bulteno, kondiĉe ke oni ĝuste indiku la fonton kaj ke oni sendu ekzempleron de la repu- blikigita materiaio a! ELNA. Deadline for the next issue/Limdato por la sekvanumero: 26.11.1999. Sainton ciuj, What a convention! A trip to the Big Arch. Lots of interesting talks and dis- cussions. New Board members (well, I care about that). A new, simplified pro- cedure at the Book Service to serve you faster. And to top it all off, a power failure during the post-Banquet entertainment! Now if we could only find an Official Photographer to take pictures for Esperanto USA so you could all see the fun... Of course, many people worked to make St. Louis a success. Among the helpers were Jim and Nancy Casey, Duncan Charters, Bob Clark, Dan Gib- bons, Ron Slossop, Jerry Johnson, Jennifer Korp, Rod Mason, Lee Miller, Stanley Neil class, and Jeff Wilson. Sherry Wells loaned her convention expertise, and Bill Maxey taught a course for the beginners. And Peggy Dol- ter worked tirelessly to bring everything together. Many thanks to you all. The convention is also ELNA's Congress. Acting as such, it unanimously named two new Honorary Members of ELNA, both famous for their contribu- tions to Esperanto education. Charlotte Kohrs is the founder of Children Around the World. Due to her poor health, Charlotte recently asked ELNA to take over responsibility for that organization, and we accepted the responsibili- ty. R. Kent Jones is our Commissioner for Education, and has worked vigor- ously with teachers and classes in schools. Kent is now head of the committee that is handling the work of Children Around the Worid. Two Board members, Steve Belant and Doroteo Holland, are leaving the Board. Steve will be busy with his new son, and Doroteo will continue her long-standing work with AAIE. Replacing them are Charlie ĉalvin (your new Vice-President) and Jennifer Korp, who will be working on educational pro- jects. Charlie has already made a major improvement in our public image. We've been struggling for over a year to improve the response that people get when they call 1-800-ESPERANTO, which used to be a plain answering machine. Charlie has succeeded in getting the new system working, so people can now use a menu to get ELNA's office hours; to hear information about Esperanto (or a sample of spoken Esperanto); to request a regular information package, or a special package for educators or for journalists. It's great! A busy Board! Several members of the Board have started a new project that we are calling Project NOVA. We will try to contact every new member of ELNA to welcome them to our organization, answer any questions they may have, and in general make sure that ELNA is taking good care of them. If you've just joined ELNA... expect a call. Renewal time is coming up soon. If you call the new answering system to try it out, please remember that calls to the 800 number cost us, so send in a special donation or consider helping us out with a higher membership catego- ry than usual - a Sustaining or Patron membership. This month, I sent an Ege Bone! to Arnold Lopatin of Florida. Arnold has worked to arrange a display about Esperanto in a Palm Beach library, and he reports that many people saw it and were suitably impressed by the richness of our literature. Thanks - David WOLFF, President ĝ dwolff@world.std.com f (978) 264-0286 (8-1 Opm Eastern time weekdays, noon-5pm weekends) esperanto USA 5/1999 STEWARDSHIP REPORT (MAY 1998 - APRIL 1999) Statement of Activities For the Year Ended April 30 1999 Support Contributions ELNA Annual Dues Gross Sales $ 74,625 Cost of Sales (incl. Salary & other alloc.) 89,689 Net Sales Investment Income Other Income Total support and revenue Program Expenses Teaching Esperanto Promoting Esperanto "Pasporto al la tuta mondo" Video Annual Convention Management Expenses (unalloc.) Total expenses Net Asset Decrease $ 104,652 20,117 (15,064) 27,856 3,479 $ 141,039 Seventy-four percent of ELNA income during 1998/1999 came from contributions. However, less than ten percent of that was contributed for general expenses, such as salaries and other office expenses. $ 21,979 13% 41,901 24% 68,133 39% 9,952 6% 33,037 19% $ 175,001 $ 33,962 Eighty-one percent of ELNA ex- penses was directed to Program Services. Part of those expenses included salaries and other man- agement expenses related to the program expenses. Your money at work $33,037 Management Expenses $9,952, Annual Convention Teaching Esperanto $21,979 Promoting Esperanto $41,901 Pasporto al la tuta mondo $68,133 •■■'•■■ •*.■■-'>:'.>/''."' ■ -'-■■-'' ■'.-..■,:' ; ':';'.?':", '>'■>: ^««i«. ', ' ■ V'*' Program expenses, such as most of the efforts to teach and promote Esperanto and to hold the an- nual convention, are partly paid out of the general funds. Thus, contributions to the general fund also pay for program expenses. However, as noted above, only a small percentage of contribut- ions are actually directed to these kinds of programs. Most contributions are directed to special projects such as the Video Fund, leaving insufficient income to cover annual expenses. Anna BENNETT, Treasurer esperanto USA 5/1999 daŭrigo de paĝo 1 por semi malpacon inter la esperant- istoj. Dum kontraŭ nia afero laboris nur nekaŝitaj malamikoj de ĝj, ni do- nis al ili nenian atenton, ĉar ni havis la konvinkon, ke ĉiu prudenta homo pli aŭ malpli frue baldaŭ raem kom- prenos la tutan malsaĝecon aŭ mal- honestecon de iliaj argumentoj, kies sufiĉan re baton ĉiu povas trovi en la broŝuro «Esenco kaj estonteco de la ideo de Lingvo Internacia». Sed krom la malamikoj batalas kontraŭ ni homoj, kiuj kovras sin per la mas- ko de amikoj de nia afero, kiuj volas ne batali kontraŭ Esperanto, sed grandanime savi Esperanton de tiu malbona kaj danĝera stato, en kiu Esperanto, laŭ ilia opinio, troviĝas. Kontraŭ tiuj ŝajnaj amikoj ni insiste avertas ĉiujn amikojn de lingvo in- ternacia. Qardu vin kontraŭ tiuj lu- poj, kiuj metis sur sin felon de ŝaf- ido! firitikantoj de Esperanto ĉiam ek- zistis. Car kritiki estas multege pli fa- cile ol fari, tial multaj personoj (pre- cipe la komencantoj, kiuj ankoraŭ ne konas bone la konstruon kaj spir- iton de Esperanto) trovas en ĝi diver- sajn punktojn, kiuj ne plaĉas al ili kaj kiujn ili mem «farus pli bone». Post pli profunda konatiĝo kun la lingvo, tiuj personoj ordinare kon- vinkiĝas, ke ilia opinio estis tute era- ra kaj ke tio, kio ŝajnis al ili nebona, estas absolute necesa. Fri tiu cirkon- stanco ni insiste atentigas niajn leg- antojn, car ĝuste per tiuj punktoj, kiuj al la nesufiĉe esplorintaj perso- noj ŝajnas strangaj aŭ malagrablaj, niaj kontraŭuloj ordinare penas al- logi al si la homojn kaj deturni ilin de ni. Sed kompreneble neniu verko en la mondo estas nek povas esti perfekta absolute, kaj krom la diver- saj ŝajnaj malbonajoj Esperanto en- havas eble ankaŭ kelkajn malbon- ajojn efektivajn, kiujn oni povus eb- le fari pli bonaj. Sed tiuj malbonajoj estas tiel bagatelaj kaj sensignifaj, ke batali pro ili kontraŭ la nuna for- mo de Esperanto kaj peni ruinigi ĉion, kio ĝis nun estas akirita, estus afero freneza. Ni ne devas ja forgesi, ke lingvo estas afero de interkonsen- to, ke ĝi povas plenumi sian rolon nur tiam, kiam duj uzas cpn egale; sed se hodiaŭ oni diros, ke tiuj for- moj ne plaĉas al ni kaj oni devas an- stataŭigi ilin per aliaj, kaj morgaŭ oni postulos denove aliajn refor- mojn, tiam la tuta afero de lingvo in- ternacia estos ruinigita kaj duj rezul- tatoj, kiujn donis la pacienca multe- jara laborado de multaj miloj da ho- moj, estos por ĉiam perdita. La kreo de la alfabeto alportis al la homaro grandegan utilon ne tial, ke ĝi estas absolute perfekta, aŭ ke la formon de tiu aŭ alia litero oni ne povus anstataŭigi per formo pli bona, sed tial, ke ĉiuj uzas la alfabeton egale. Por ke la laboroj de la amikoj de Lingvo Intemacia atingu sian celon, ni bezonas antaŭ ĉio unuecon, unu- econ, unuecon. Tial ĉiuj personoj, kiuj predikas reformojn en Esper- anto, semas malpacon inter la es- perantistoj, volas nepre efektivigi siajn reformojn sen interkonsento kun la tuta esperantistaro, aŭ pen- sas propagandi sian reformitan Es- peranton sub la nomo de ia nova lingvo, kiu devas konkuri kun Esper- anto, tiaj ambiciaj kaj obstinaj per- sonoj estas la plej grandaj malami- koj de nia ideo, kaj kontraŭ ili kaj kontraŭ iliaj ruzaj retoj ni insiste av- ertas ĉiun amikon de lingvo interna- cia. Dudek jaroj de publika duflanka elprovado pruvis tute klare, ke Es- peranto bonege taŭgas por ĉiuj be- zonoj de la vivo kaj ke ĝj enhavas en si nenion, kio nepre devus esti reformita. Sed se iam montriĝos, ke reformoj en Esperanto estas dezirin- daj, tiajn reformojn povos fari ne ap- artaj privataj personoj, sed nur iatre aŭtoritata institucio (ekzemple komi- tato, elektita interkonsente de kelkaj grandaj registaroj), kiu povos pre- zenti por ni plenan garantion, ke ĝiaj decidoj estos sendispute akceptitaj de ĉiuj kaj morgaŭ ne venos aliaj personoj, kiuj postulos aliajn refor- mojn. Aŭ se montriĝus, ke estas ne- cese enkonduki en Esperanton kel- kajn plibonigojn pli frue, tion povus fari ne personoj starantaj ekster Es- peranto, konantaj tro malbone la praktikajn bezonojn de Esperanto kaj havantaj nenian aŭtoritatecon por la esperantistoj, sed nur perso- noj speciale elektitaj por tiu d celo de la esperantistoj mem. Ĉiu prud- enta homo facile komprenos, ke oni povas agi nur tiel kaj ne alie. Car de tempo al tempo aperas per- sonoj, kiuj (por altrudi al ni siajn de- zirojn) komencas kontraŭ ni batal- adon, kiuj posedas monon kaj uzas ĝin, por fari bruon, kiuj per lertaj ar- tifikoj kaj rakontoj pri ia «komuna malkontenteco» semas inter la es- perantistoj malpacon kaj timon, kiuj elpaŝas antaŭ la mondon sub laŭtaj fikciaj titoloj - tial ni unu fojon por dam atentigas dujn amikojn de ling- vo internacia, ke ili ne lasu sin trom- pi kaj ke ili memoru, ke duj, kiuj penas senkreditigi en iliaj okuloj la veran Esperanton, detiri ilin de la el- provita vojo, sur kiu marŝas harmo- nie nia tuta armeo, kaj allogi ilin al vojoj novaj, sub kia ajn laŭta kaj j kvazaŭ aŭtoritata formo tio estus far- * ata - estas nur malamikoj de la ideo de lingvo intemacia, kiuj kondukas al detruo de do, kio estas ĝis nun akirita. Neniam forgesu, ke nur seve- ra unueco kondukos nin al nia celo. La Herostratoj en la daŭro de kelka tempo faros grandan bruon kaj bal- daŭ malaperos, sed ni iros trankvile nian vojon. Malgraŭ la ruzaj rakontoj de niaj kontraŭuloj, ni, esperant- istoj, restos dam fidelaj al nia unu fojon elektita vojo. En Decembro 1907 D-ro L.L. Zamenhof aŭtoro de la lingvo Esperanto Generalo Sebert Membro de la Franca Instituto Prezidanto de la Esperantista CO. E. Boirac Rektoro de la Universitato en Dijon Prezidanto de la Esperantista L.K. English, now spoken by more than one-fifth of the world, is an essential element of the new global culture. Are electronics spreading that culture so quick- ly and pervasively that it will kill any new languages that might take the place of English? Perhaps. But the use of new spoken Englishes is on the rise, as David Crystal points out in his 1997 book, English as a Global Language. Ghana, Nigeria, and Singapore, for example, are developing versions of English unintelligible to outsiders. Singapore's Singlish combines English with Malay and a Chinese language called Hokkien. "That's really very sayang lah" has no direct translation but conveys great sadness, a feeling of "what a waste or pity." (National Geographic, Aug. 1999, p. 5) esperanto USA 5/1999 ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO ... jam finis la trian ĉefan paŝon - de la komenco per la re- klamvideo ĝis filmado de la 12a leciono. Nun lecionoj 5-8 kun tekstoj estas jam senditaj al tiuj, kiuj mendis - tio estis la tria paŝo. La dua paŝo estis la sendado de lecionoj 1 -4 kun tek- sto kaj apartaj ekzercoj. Ekzercoj por lecionoj 5-8 baldaŭ estos pretaj. Paŝo 4 estos la redaktado kaj finpreparo de lecionoj 9-12, plejparte en la KafejoZamenhof. Espereble antaŭ lafino de la jaro, ni pretos dissendi lecionojn 9-12. La prezo de la tuta serio estas $325; por lecionoj 1 -4, $95; por lecionoj 5-8, $95; por lecionoj 9-12, $95; kaj por lecionoj 13-15, $72.50. Do vi povas ŝpari monon se vi aĉetas la tuton. Aliĝu al nia aŭdaca projekto! Kaj via subteno helpos nin eniri la novan jarcenton kun mo- dernaj instrumetodoj. Kompreneble, ni volonte akceptas ian ajn kontribuajon; kaj se vi povas donaci almenau $500, via nomo aperos en la listo de kontribuantoj; se vi povas kontri- .... ,.,~ , ,,.,, , ^ , . ,' , ... . . . . ,*nn nnnx ,' . . L MikokielGeorgojonelkiel la kuranto, Joaquin Vega bui la koston de unu leciono ($20,000), la tuta leciono estos „ .,,,.,. A. „ . „ . ,.,,,, ,..,.,. ..■»■. . . «... , , , ' • r o \ Komlo kiĉi tugisto, Krista Keim kiel Helena kai Mingchi dedicita al vi. (Vidu ekzemplon en lecionoj 5-8.) „ Kiel klarigas d-ro Duncan Charters en sia enkonduko de la chien klel laJokeo>en la reklamvideo. metodo al la studantoj, "The advantage of multi-media approaches to language acquisition is that they can make it possible for students to have the type of immersion experience that has been shown to be most effective for the learner. In Pasportoyou will be able to hear Esperanto spoken in a natural context, with plenty of visual and situ- ational cues to help you understand the meaning. "Is it going to be difficult to learn this way? It may seem so at first! Instead of being "spoon-fed" the language word by word, you will be hearing a lot of natural language material all at once. Scary and frus- trating? It doesn't have to be, but that's a natural initial reaction. It will be challenging, but be assured it will become less intimidating as you continue to work with the lessons. It may feel uncomfortable if you are not under- standing every word. But isn't that just the feeling you would have if you didn't under- stand everything someone was saying in your native language? Just keep reminding your- self that as a language learner it's fine to un- derstand only the gist of what you are hear- ing. "You will learn a lot more by being stretched to hear and understand the language at nor- mal speed than if all the words were pre- ^ - „■ .,. ,.,*,,,, ^ ? • k / • / u / digested and presented in a way that made StefanoZoddington kiel Karlo (la kuranto); JenjaKorp kiel Helena; £ Qne perfect|y c|ear> Each ^ yQu Mingchi Chien kiel lajugiato; Leonora Torree kiel dancieta patrino kaj ,js(Bn {Q fl |essorl) mQre Qf jt wj|| make SQnse Miko 5loper, ankoraŭ patro de la Familio 5onvolo, ĉiuj en la Kafejo Then jt wj„ be fun tQ reaHze how much pro_ Zamenhof. ^ gress you have been making when you go Rolas ankaŭ Vesna Heyman kiel Flora 3undo, Ken 3ogi kiel la raportieto, back and listen to earlier lessons after you Steve Wageneeller kiel ia detektivo, Amalie Marie Johansen kiel la have worked with later ones." doktoro, GuyMenahem kiel Kueelo la safisto kaj Nateuko Aoyama kiel la atletino. Lusi HARMON esperanto USA 5/1999 Ĉa VZ UK3S BERL3HE?... Dum la ĉi-jara Universala Kongreso en Berlino mi povis nur duone partopre- ni ĉarkomence mi simple tro laboris kaj poste mia cerbo tro lacis rezulte de la troa laboro! Temas pri mia unua oficiala servo kiel samtempa interpretisto. Dum la Nitobe-simpozio bezonis tradukadon multaj partoprenantoj kiuj ne regas Es- peranton. Mi volontulis kaj tial enkaĝ- iĝis dum du plenaj tagoj auskultante prelegojn audiokaske kaj alilingve re- dirante la enhavon al mikrofono. Mi neniam supozis ke tia laboro tiom mal- facilas! Nun mi bone komprenas pri kio temas kaj plenkore kompatas profesiajn interpretistojn. Do tiel mi maltrafis ĉiujn eventojn dum du tagoj kaj duono de tria pro metodikaj diskutoj. Kiom doloris mia kapo! Sekvis la ekskurso-tago dum kiu mi duonkonscie vagadis tra Berlino ren- kontante esperantistojn preskaŭ ĉie en la urbego: en la placoj, en la muzeoj, en ĉiuj metrotfajnbj. Berlino nekredeble plenis je esperantistoj dum la UK-se- majno. Vere estas plezuro surstrate ren- konti nekonatulojn kun kiuj eblas inter- paroli internacilingve. Generate la plej ĝuinda flanko de ajna kongreso estas personaj kontaktoj, ĉu kun longdaŭraj amikoj, ĉu kun famaj gravuloj, ĉu kun novbakitaj komenc- antoj. Do mi senhonte konfesas ke mi pasis la plejparton de mia tempo en la koridoroj babilante kun amikoj. Certe mi ĉeestis kelkajn kunsidojn, koncer- tojn, prelegojn kaj tiel plu, sed duopaj aŭmalgrandagrupaj konversacioj restas en mia memoro pli fortaj ol formalaj ar- anĝoj grupaj. Tamen mi ĉiam miras pri la grandeco kaj kvalito de nia komun- umo dum Universalaj Kongresoj! Mi ofte pensas pri la sorĉita vilaĝo Briga- doon kiu malaperas dum cent jaroj kaj reaperas dum unusola tago, post kiu ĝi malaperas denove dum cent jaroj. Simi- le UKio, la ĉefurbo de Esperantio, mal- aperas ĉiujare dum kvindek unu semaj- noj kaj funkcias rute normale dum unu- sola semajno; sed eĉ pli strange, UKio ĉiujare reaperas aliloke, fojfoje eĉ ali- kontinente... Venontjare en Israelo. V ^ ...RU CH VIK0RQRES3S IJimS7ffi3E? Post la UK mi iris kun mia amikino al Veszprem en Hungario por partopreni en la Internacia Junulara Kongreso. Nek ŝi nek mi (r)estas junaj, sed la junuloj ne forpelas tiujn kiuj ŝatas junecajn afe- rojn kiajn dancadon au akvopistolanba- taladon kaj bone toleras bruon (kaj so- nan kaj foje psikan.) Estis la unua vere internacia kongreso por mia amikino Lulu, kiu nur pasintsomere ekstudis nian lingvon. Do ĝis nun ŝi ne estas et- ernakomencanto; ŝi estas vera komenc- anto. Plaĉis al ŝi ke oni aranĝis lecio- nojn per kiuj sxi pliboniis sian lingvo- komprenon. Tial mi povas senhezite as- erti ke UK taŭgas por ĉiuj partopren- antoj, eĉ komencantoj, car tiuj Esper- anto-kursoj estos ĉiamaj programeroj. Miiomplipro- funde priskribos la eventojn de la UK car mi supo- zas ke pli da leg- antoj konas la et- oson de UK dum plejparte mankas en tiuj ĉi paĝoj priskriboj de la UK. Kaj mi de- vas konfesi ke la gravaj okazoj dum la junula ar- anĝo estas pli notindaj kaj ra- kontindaj. Unue mi pri- skribu la lokon: temas pri urbeto ĉirkaŭ dek kvin kilometrojn nor- de de lago Balaton, la tiel-nomita hungara maro, la plej vizitata feria regiono en la tuta lando. Apud la "maro" mem abundegas turistoj de ĉie en la tuta mondo sed plejparte de Ger- manio. Tie oni pli facile uzas la germa- nan lingvon ol la anglan. Sed en nia kongresurbeto Veszprem abundis esperantistoj! La kvanto da samlingvanoj memevidentiĝis en tiom malgranda loko: kaj buŝe kaj T-ĉemize oni povas facile rekoni esperantistojn. En la antikva kvartalo ĉirkaŭigita per ŝtona murego aŭdiĝas surstrate muziko de Mozart kaj Bach, car en Veszprem troviĝas muzika konservatorio kaj uni- versitato. Kia rave bela loko! Ni multfo- je piediris en la urbocentron por ĝui la carman etoson. Inter la plej allogaj eventoj dum la kongreso havis nenian rilaton kun Es- peranto: temas pri la plena eklipso, kiu perfekte videblis de la kongresejo. Ma- gie malaperis la lumo kaj falis la tempe- rature Nenia antaŭpreparado povas ve- re prepari onin por propra-okula vidajo de tia enĉiela korono. Ni ĉiuj preĝis ke revenu la suno, kaj danke al la gedioj, ĝi ja revenis. Mirinda spektaklo! La tagon poste ni ĉiuj iris buse al la lago por "akvaj olimpikaj ludoj" kiel bi- cikla boatado, kanu- ado, naĝado ktp. Malfeliĉe la vetero ŝanĝiĝis de sunoplena varmo al nuboplena frosto. Nu, nelaŭvor- te frostis, sed tiom malvarmis ke parto de la partoprenantaro aŭ grumblis aŭ deci- dis ne surmeti naĝ- kostumon. Posttag- meze okazis aliaj lu- doj surteraj, inter aliaj estis futbala matĉo: italoj kontrau ĉiuj ne-italoj. Malita- lio venkis 6-0, kio embarasis la italojn. La plej bona kulru- ra afero estis la sur- priza reunuiĝo de la grupo Amplifiki. Micke, Kim kaj Berti- lo ĉiuj ĉeestis kaj decidis ludi kelkajn kantojn por kontroli ĉu ili jam forgesis ĉiujn kantojn de antaŭ pli ol dek jaroj, aŭ ĉu ili ja povus ludi kaj kanti. Ili ne forgesis. Estis grandega plezuro vidi ke tiom multe da esperantistoj memoras la kantojn de Amplifiki ke ili povas eĉ kunkanti. Kia ĝojo audi homamason kanti "Sola, sola, sooooola" kaj "Tute ne gravas". Aliflanke plej gravis la reapero de Za-| menhof. Li estis forŝtelita de sia parko esperanto USA 5/1999 lnternacia Manpremo Supplement to Esperanto USA 5/1999 A Chinese Esperanto speaker once pointed out that Esperanto is like a linguistic handshake. When two people shake hands they both reach out halfway. When two people speak Esperanto they have both made the effort to learn a relatively easy, neutral language instead of just one of them making the effort to learn the other's difficult national language. This is why this supplement is called Interndcid Mdnpremowhich means "an international handshake." Why They Learned Esperanto The following two accounts were translated by the editor from Claude Piron's seminal book about the language problem and Esperanto as its solution, Le defi des langues: du gachis au bon sens (L'Harmattan, 1994, Paris). This translation appears by permission of the author. A 27-year-oldAmerican man : I was on a railroad platform in a little Hungarian town under Communist rule. My visa was about to expire so I had to return to Budapest where I was going to take a plane and head back home to the US. I had been travelling alone ever since I arrived in Europe and I was getting tired of it. Being all by myself was starting to wear on me. The train had just come to the station and it was about to leave after a two minute stop when a big fellow, who looked like an American, came running up and asked me in English, "Is this the train to Budapest?" I told him that it was and we got on board together. We were so carried away by our conversation that we did not pay attention to the names of the stations. When they made us get off of the train around nine in the evening, we did not understand why they they were doing that. A glance at the name of the locality and then at a map told us why: we were at the end of the line in a small town not far from the Soviet border. I had misunderstood the directions that had been given to me. We tried to communicate in English in order to find out if there was a train that was leaving for the capital. In that out-of-the-way place it seemed that there was nobody who understood our language. Exhausted and discouraged, I was searching for a timetable without being able to find one when I saw my travelling companion pull a small paperback book out of his pack, leaf through it and head for a tele- phone booth. I went with him and I heard him talking in what I took to be Romanian. When the conversation was over he said, "We're going to have to spend the night here. There are no more trains." I was really feeling low. First of all I felt guilty because I had misled my companion, and secondly I had no money for a hotel room. "Don't worry about it, everything will be taken care of," he said after I told him about my worries and he took me to a cafe across from the station. After five minutes a Hungarian arrived. He spotted us at once and came over to us and shook our hands as though we were old acquaintances. The conversation took place in the strange language that had been used before on the phone. It was then that I learned that they were speaking Esperanto. I had never heard the word before. The Hungarian went off to make some phone calls. When he returned, my pal translated for me: "It wasn't easy because nobody has a lot of space here, but he found us a room at a widow's home; she normally lives with her son and daughter-in-law, but they're travelling this week." The Hungarian, who had rejoined us at the cafe, was the local representative of the Universal Esperanto Asso- ciation. He spoke only Hungarian and Esperanto. I was fascinated by the ease with which this man and my pal communicated with each other, and by the efficacy of their organization: A yearbook that fits easily in a Contents Why They Learned Esperanto l Haiku in Esperanto 2 Food, Love and Music 4 Supplement to Esperanto USA 5/1999 pocket gives local contacts all over the world, and there is no problem about languages! It made sense for me to learn Esperanto too. A thirty-year-old Chinese woman: I always felt myself locked up in my little town. I'm a worker in a factory that makes electric appliances. I've read lots of novels by authors like Jules Verne. These novels take place in different parts of the world, and I had a powerful desire to know other countries. I started to study English, but when I saw all that I had to memorize in order to correctly use crazy verbs like "to be", "to have" and "to go", I became very discouraged. After a long day of deadening work, a person doesn't have much energy left to study. However, at the same time that I decided to give up English, someone put up a notice in our factory telling about an Esperanto course. I took the course. After several months, I started to correspond by letter and by cassette with people in five different countries. The postage was extremely expensive but my correspondents were very nice: they had the idea of paying it for me using international reply coupons. Hearing their voices, their music, their stories was simply terrific! It was like having the whole world in my grasp. When the Univer- Internacia Manpremo Supplement to EsperantoUSA 5/1999 Editor: Sylvan Zaft PO Box 371 Farmington MI 48332 Contributions should be sent to "Sylvan Zaft" at the above address or, if possible, by e-mail to: sylvanz@aol.com. For this supplement we are especially inter- ested in accounts of how you have used Es- peranto. Have you formed strong international friendships? Have you had interesting experi- ences travelling abroad using Esperanto? Have you had fascinating correspondences with peo- ple in other countries? Please send your accounts of these and other interesting experiences using Esperanto to the editor. sal Congress of Esperanto took place in Beijing, in 1986, I wasn't able to go, but a group of Esperantists who were travelling in China after the Congress stopped off in our town. I had the chance to meet people who, at that time, would not have been able to come into our country: South Koreans, Israelis. . . I will never lose what I have learned through Esperanto. Maybe, someday, I will be able to travel. Haiku in Esperanto A year ago Steve Brewer stood in front of a small audience of about fifty haiku devotees at one of the quarterly national meetings of the Haiku Society of America and read aloud his haiku in Esperanto. Haiku is a Japanese verse form which poets have used all over the world . They were origi- nally about nature and, especially, the seasons, but poems in this form have been written about other themes as well. They typically consist of three lines, of five, seven and five syllables. As Steve says, "Haiku are always short and aim at describing a momentary experience in a few words." A few years ago Steve and his brother Philip, a former editor of Esperanto USA, became inter- ested in haiku and started writing these short poems and e-mailing them to each other. Steve's interest deepened and he began to study Japanese poetry, especially haiku. When a meet- ing of the Haiku Society of America took place in Northhampton Massachusetts, not far from his home in Amherst, he decided to take part. From this point on, let's let Steve tell it in his own words. ...I was already aware that the haiku community was international and multilingual. I decided to go and participate. The atmosphere was friendly and the first speakers explained how haiku can be arranged in a series and why people continue to write haiku. At the end of the morning speeches there was a public read- ing and everyone who wanted to stood up and, one after the other, read haiku. When it was my turn I stood up and announced that I always wrote my haiku in Esperanto and afterwards translated them into En- Internacfa Manpremo glish and that I would read the original first and the translation afterwards. Then I read the following p haiku: ombrelo kuŝas refoje forgesita seka, ĉehejme (an umbrella lies once more forgotten dry at home) What a response! People raved about the beauty of the language and during the rest of the day, one person after another came up to me and asked me about Esperanto. "What is Esperanto?" "How did you learn Esperanto?" "Do other people speak it?" "Why do you write in Esperanto?" You certainly know how to answer most of these questions already, but I will give you the answer for the last one. Before that day I thought very little about the question, but now I have a clearer idea. There are at least three reasons why I write in Esperanto. First, as many poets have already learned, Esperanto is very suitable for poetry. One of the beauties of poetry I comes from the tension between a fixed form and a freely- chosen theme and style. Someone once said that all of the rules of Esperanto are permissive: they free up our ability to express ourselves. I tend to use the rules about syllables along with the opposition between the strict form of the haiku and the permissive grammar of Esperanto. This, in my opinion, makes the poetic effect more beautiful. Secondly, according to my esthetic sense, Esperanto is more suitable for poetic thought. For me English brings along with it all of the cares and the problems of everyday life. I live—and I write a great deal-in an English language enviroment. When I make up my poetry in a different language I give myself the ability to mentally separate my poetry from the rest of my life, and this serves as a kind of escape from my daily obligations. When I spend five or ten minutes writing a haiku during the day, this gives me a moment when I can fully leave one world and enter another more tranquil world. Third, writing haiku is an opportunity for me to practice writing Esperanto. I spend a little time, writing about a broad theme. I very rarely have enough time to write an entire article or even a letter in Esperanto, but I can write a haiku. When I began to learn Esperanto, I did not have a I family or a profession. Now I am a father and a professor, and I have plenty to do. When I write haiku I am doing something in Esperanto, even if it something that is small. But "small" does not mean "trivial", and the few dozen minutes that I dedicate to Esperanto when I write haiku helps me to continually learn and improve my understanding of the language. I have to confess that I am not a big recruiter for Esperanto or "The Movement". I learned and I use Es- peranto because I enjoy it. Zamenhof s dream that someday Esperanto will be a universal language is very beautiful, but I do not lose sleep because I am yearning for "The Final Victory". I have two young sons and a professional position and so I already have reasons why I lose sleep. I also rarely try to slip Esperanto into a conversation or into a setting where people are not dealing with languages or related topics. I professionally often lecture about science educa- tion and educational technology. I rarely mention Esperanto in those settings because I would prefer that people remem- ber me because of my professional contributions and not simply because I speak Esperanto. This does not mean at all that I am in some way ashamed of speaking Esperanto. I simply do not wish to deliver mixed messages. This time, however, there was a perfect audience for a message about Esperanto. It was made up of educated people who were already interested in a form of literature that is shared by different cultures. However, I did not offer them an advertisement about Esperanto. They simply heard some Esperanto and met someone who really uses it. I think that this was much more valuable than an advertisement. My goal was not to convince anyone to use Esperanto. I simply let them see that Esperanto exists and that somebody finds it to be very valuable. After the conference, an editor of an anthology of haiku sent me an e-mail asking if we might translate haiku from the anthology Red Moon into Esperanto. This anthology publishes haiku in many languages. This year there will be a special edition in which haiku from different languages will be translated into each of the languages that are respresented and Esperanto. I would encourage others to find an area where you really want to use Esperanto and use it there. In that way, by its use, you can show the world that you find Esperanto to be a useful solution for the language problem in that particular area. In that way people will see that Esperanto is a beautiful and useful solution for the language problem in general and that the value of Esperanto is obvious. Note: Steve Brewer's article originally appeared in the January, 1999 issue of La Semanto. With his permis- sion the editor has translated part of the original article from Esperanto into English. ' Supplement to Esperanto USA 5/1999 Food, Love and Music North of the Rio Grande in America, except for French- speaking Quebec and bilingual New Brunswick, one lan- guage predominates, the English language. Even in areas where immigrant families speak other languages such as Spanish, Russian or Chinese, in a few generations the switch is made to English. Because of this Americans and English-speaking Cana- dians can travel hundreds or even thousands of miles and see signs in English, enjoy radio and television programs in English, order easily in restaurants in English and shop in English. In Europe the situation is quite different. Travel a few hundred miles and you may find yourself travelling through several linguistic milieus. hi Europe today Esperanto has a special role to play. Young people who speak different native languages but who learn Esperanto take part in a special kind of interna- tional socializing, a kind of socializing where they converse easily with people of their same age in the common lan- guage that they have learned so that they can converse naturally with each other. These young people enjoy many different kinds of so- cializing. The Parisian newspaper Le Monde ("The World") told how young Esperantists got together to enjoy different kinds of foods. For instance an international Esperanto chocolate get-together brought French, Belgians and Netherlanders together. One of the young men Le Monde described, David, who wore an earring and who wore his hair in a ponytail came across the language, learned it in three months, then spent Christmas of 1997 in Germany with a group of young Esperantists, The following summer he took part in an international get-together in Croatia where he not only learned about the local culture but became interested in a young woman. So many international marriages have come out of Esperanto that one Esperanto wit spoke of "edzperanto". "Edzo" means "husband" and a "peranto" is a go-between. It is as thought Esperanto is a go-between who brings young men and women together who subsequently marry. Britta Loose of Germany, who spent one of her high- school years in the United States, started attending Es- peranto get-togethers when she was a small child. Her father is a very active Esperantist and the whole family would go to international Esperanto events. As a teen-ager she went to young peoples' Esperanto congresses in Germany and Italy. She has gone to week-long Esperanto camp-outs. As you can imagine when young people of different countries get together, there can be a lot of fun. Esperanto singing groups perform not only at the World Congresses but also at these large camp-outs. Perhaps the best known of these Esperanto singing groups is Kajto. Most of the time Kajto performs as "Kat yn 't Seil". The members are Netherlanders who sing a lot of songs in the Frisian language, a language spoken in the Dutch province of Friesland and in the Frisian islands. The group got together as Kat yn 't Seil about twenty years ago. Once when they were going to perform in Hungary they wondered how they would get across the language barrier. They had heard about Esperanto and learned enough to introduce themselves and their materials to their audience. This worked out so well so that in subsequent years they not only mastered Esperanto and gave concerts in Esperanto as Kajto but also put out compact discs in Esperanto. These include Flugdrako, Procesio Multkolora and Tohuvabo- huo. They have also put out compact discs as Kat yn 't Seil in Frisian. In these they sing a lot of songs of the sea, because the Frisian people live by the sea and are a sea- going people. One of their albums is called Hand Over Hand. (This is not an English title or a translation but a Frisian title. Frisian is very closely related to English.) Last year Kat yn 't Seil did a concert tour of several states and provinces in North America. They followed this with an appearance as Kajto at the North American Es- peranto Congress, an event attended by both US and Cana- dian Esperantists. Here they gave a concert that gave North American Esperantists a taste of the kind of entertainment that young Esperantists and not-so-young Esperantists enjoy in Eu- rope. One of those who enjoyed the concert described it this way: The concert took place in a beautiful auditorium in the Botanical Gardens about a mile away from where the Congress took place. Both Esperantists and non- Esperantists attended. Kajto sang songs of the sea. songs of the railroads, songs of dolls and marionettes. They played different instruments throughout the concert including different kinds of wooden flutes, an accordion, a guitar, a cittern, a violin and various percussion instruments. They involved the audience in the singing, setting out a little metal easel from which they hung large cloth rectangles which had refrains and lyrics lettered on them. At the end there was dancing in the aisles and some of the Esperan- tists stood arm in arm and sang along with the group. The pleasures that knowing Esperanto can lead to may include food, love and music. en Budapeŝto antaŭ kelkaj jaroj; finfine ĉi-jare okaze de la hungaria IJK oni re- kreis la skulptaĵon koncernan kaj cere- pmonie prezentis ĝin al la publiko. Ĉir- kaŭ kvarcent homoj ĉeestis la ceremo- nion; kompreneble poste preskaŭ ĉiuj fotiĝis kun la Majstro. [vidu foton mal- dekstre] Mi montris la instrumaterialojn Pas- porto al la tuta mondo kaj eĉ prelegis kiel Georgo Bonvolo pri la temo "Post- modernafilozofio". Ĉiuj ĉeestantoj ĝuis la enhavon kaj profesiecon de la video- leciono, sed kelkaj plendis pri la prezo. Sed jen la reala mondo: oni alte pagas poraltakvalito! Kelkaj alilandanoj ce- las kunigi sian monon por grupa aĉeto de la serio. Malfeliĉe malmulte da aŭs- kultantoj ĉeestis mian prelegon, ĉar la programo tro plenplenis je aliaj amuz- aĵoj. Kaj kiel kutime la diskoteko forra- bis multan energion de la kongresanoj kiuj dancis kaj flirtis ĝis tagiĝo. Mia unusola plendo pri la tuta aranĝo estis ke tro abundis pastaĵoj en la manĝ- ejo: post du semajnoj en Italio antaŭ du jaroj, mi decidis ke mi jam manĝis sufi- ĉe da pastaĵoj por mia tuta vivo, sed nu- P deloj tre (tro) popularas enHungario, aŭ almenaŭ en la manĝej o de la mezlernej o en Veszprem. Nu, venontjare en Hong- kongo mi supozas ke mi povos feliĉe ĉiutage manĝi rizon. Danke al la gedioj! Miko SLOPER (Berkeley CA) FROM THE CENTRAL OFFICE Before I get into my all-too-common mode of complaining about computer problems, I'd like to start with a few words of praise for the St. Louis team which arranged an excellent convention this summer, despite sweltering heat and the occasional power failure, which everybody endured with good humor. The local organizers provided plenty of entertainment and application of Esper- anto, which kept us all deeply involved with the spirit of St. Louis: the gateway to the world. I'll postpone kvetching just a bit more to reveal the good news that David Jordan's excellent book Being Col- loquial in Esper- anto: A 'Reference Guide will very soon be back in print! We at the Central Office have been working closely with Pro- fessor Jordan, pol- ishing the text, which is at the printer's shop as this newsletter goes to print. We will soon be sending out a special offer announce- ment relative to this reprinting: keep a look-out in your mailbox next month. Perhaps you would rather hear about some of our ongoing outreach projects before I launch into my one-note samba about how computer problems have spoiled my life. You have already heard LeXeJioj Joe GAMBLE (Portland OR) skribis: «Dear lonel OneJ, Mi bedaŭris ke vi daŭ- re uzas la kontraŭEsperantan misinfor- man vorton "artefarita lingvo" en artikoloj pri Esperanto. Lastfoje tiu fuŝo aperis du- foje en "Esperanto in the Media", Esper- anto USA, Feb. 1999, p.11)» Mi dankas al s-ro Gamble pro lia atento al la [misjuzo de diversaj terminoj kaj pe- tas lin atentigi la aŭtorojn de la artikoloj el kiuj estis prenitaj la aluditaj citajoj. Kro- me, mi volas atentigi lin pri la redaktora noto en Esperanto USA 5/1998, p.11 Louise Marin plene pravas en sia ĝustigo de la faktoj pri Andreo Cseh, kiu efektive pasigis la plejparton de la Unua Mond- milito studante teologion, certe ne sid- ante en koncentrejo (aŭgusta numero p. 6). La termino "koncentrejo" tamen ja ek- zistis jam tiam. Kvankam ĝi fifamiĝis en nazia Germanio, ĝi estis inventita, laŭ mia scio, por priskribi la detenojn por ne- militantoj, kiujn kreis Lordo Kitchener dum la Sudafrika Milito de 1899-1902. Do, ne estis la germanoj sed la britoj, kiuj unue uzis la terminon. Humphrey TONKIN (West Hartford CT) of our mass mailing to 4600 teachers of language arts; soon we will recontact all 242 teachers who are in our database of informpetintoj; and there are further plans for a large-scale mailing to libraries announcing the reprinting of Jordan's book and several other ELNA-published books combined in a special offer. In ad- dition to these, there is a full-page ad (done by a professional artist) which has appeared in Trips magazine, an ongoing series in the Mensa Bulletin, and several other small ads placed here and there. I would like to request your help in this matter: if you know of a news- paper or magazine which has cheap (or free!) advertis- ing and seems a likely place for readers who would be interes- ted in learning Es- peranto, please send me the nec- essary contact in- formation, and I'll do the rest. If it is free, it doesn't matter what kind of readers there are. Shall I get into the story about how a SWAT team was nearly needed to re- strain me from smashing our rebellious computer? Or shall I tell the sad story of how I had to cancel plans to attend the Tut-Azia Kongreso in Vietnam because the crashed computer had created such a backlog of unfinished work that I could not in good conscience postpone it for another week after being away at con- ventions for three weeks already? [This explains the delay which some of you ex- perienced recently after ordering books, memberships, and so forth. We apolo- gize for the tardy responses.] You know what? I don't really feel like bothering you with the details of our computer problems. Suffice to say that I hope that my replacement has better bookkeeping skills and a rich vein of good fortune re- lative to stable, well-behaved computers. Miko SLOPER esperanto USA 5/1999 Recenze Esperanto post la jaro 2000 (DISKUT- KAJEROJ 1). Aleksander KORĴENKOV. Rotterdam: Universala Esperanto-Aso- cio 1998. 20 p. 210x150. broŝuro. Ko- do: ESP037. Prezo: $3.20 En 1900 Zamenhof skribis ke nur arta lingvo povos elektiĝi kiel internacia lingvo. En Esperanto post la jaro 2000 Alek- sander Korĵenkov skribas ke nuntempe la angla elektiĝas kiel internacia lingvo. Gi estas "la reale funkcianta internacia helplingvo en diplomatio, komunikado, scienco, komerco, sporto, junulara kul- turo k.s. La modernaj teknologioj, pre- cipe komputado, disvastiĝas tramonde ĉefe per la angla." Laŭ Zamenhof Esperanto estos uzata por "rekta internacia uzado" per "ele- mentaj 'ŝlosiloj'". Nuntempe la angla estas tiel uzata per "anglaj-alilingvaj frazlibretoj tra la tuta mondo". Kvankam oni povas ellerni Esperan- ton multe pli facile ol la anglan, milio- noj preferas lerni la anglan pro tio, ke ĝi estas vaste pli utila ol "nia kara lingvo". Oni ne studas lingvon pro facileco sed pro utileco. Kiel povos roli Esperanto post la jaro 2000 en mondo kie la angla estas la rea- la internacia lingvo kaj helplingvo? Korĵenkov sugestas ke Esperanto ha- vas niĉon kiel la lingvo de la Esperanta komunumo. Li emfazas ke oni ne kon- fuzu la Esperantan komunumon kun la Esperanta movado. La komunumo estas "la tuto de la ho- moj, kiuj interkomunikiĝas Esperante". La movado estas "konscia agado por es- perantigo de la internaciaj lingvorila- toj". Multaj homoj estas komunumanoj kiuj apenaŭ interesiĝas pri la "esperant- igo de la internaciaj lingvorilatoj". Ni notu la realajn kialojn por la el- lemado de Esperanto. Malmultaj vere ellernas la lingvon por esperantigi inter- naciajn lingvorilatojn. Plejparte oni el- lernas la lingvon pro kialoj kiaj: "larĝigi la scihorizonton, akiri konatojn kaj kon- taktojn alilande, variigi sian tempopas- igon aŭ ĝenerala intereso pri lingvoj." Kiam movadanoj strebas kontraŭ la angla kiel la internacia lingvo ili nur ridindigas Esperanton ĉe la plejparto de la homoj. Ci tie logiko ne helpas. Tio, kio konvinkas milionojn estas faktoj. Por plifortigi la komunumon oni pli bone emfazu la realajn valorojn de Es- peranto. Ili inkluzivas: "Esperanto hel- pas lerni aliajn lingvojn", "Esperanto estas altemativa transnaciamodelo de la internacia kunvivado". Per Esperanto oni povas facile komunikiĝi interrete kun alilingvanoj. Oni povas aktiviĝi kiel "jurnalisto, eldonanto, organizanto, lite- raturisto, ĉiĉerono" k.t.p. en internacia komunumo. Korĵenkov sugestas ke se oni deziras kreskigi la komunumon, oni informu homojn pri la realaj valoroj de la lingvo kaj ne donkiĥote emfazu niajn grandajn batalojn kontrau la angla por la rolo de "la dua lingvo por ĉiuj". Fakte Esper- anto estas la unua lingvo por la mem- broj de la komunumo. Se la komunumo estos sana, Esperanto ĝuos tiun rolon en la venonta jarcento. Se ni montros la re- alan valoron de Esperanto, ni povos al- logi sufiĉajn homojn por bonteni nian komunumon. En sia eseo Korĵenkov sugestas ke la reala kialo por la Manifesto de Prago estas entuziasmigi la movadanojn pli ol konvinki nemovadanojn pri la valoro de Esperanto Mel internacia helplingvo. Li sugestas ke la plejparto de la komunum- anoj ne interesiĝas politike pri Esper- anto kaj, pro tio, ke la politikaj partioj kiuj subtenas Esperanton ne ĝuas sub- tenadon de multaj komunumanoj. Li priskribas iujn el tiaj partioj. UEA eldonis Esperanto post la jaro 2000 kiel Diskutkajero 1. La temoj kiujn Korĵenkov tuŝas kaj liaj ideoj pri tiuj temoj estas pensinstigaj. Tiuj kiuj malsamopinias kun li trovos tiun eseon utila pro tio ke en ĝi klare esprimiĝas la ideoj kontraŭ kiuj ili devas skribi. Oni devas gratuli UEAn pro tio ke ĝi eldonis eseon, kiu forte kaj klare kritikas ĝian strategion kaj iujn el ĝiaj celoj. Sylvan ZAFT (Tarmington MI) Kio ni estas kaj kion ni celas (KOMEN- TOJ PRI LA MANIFESTO DE LA MOVADO POR LA INTERNACIA LINGVO ESPERANTO). Osmo BULLERkajRenato CORSETTI, red. Rotterdam: UEA, 1999. 24p. 300x210. broŝuro. ISBN92 9017 0611. Kodo: KIO002. Prezo: $7.40 Jen plaĉa esearo kiu "pli funde prilu- mas la Manifestan septezon." Gi pre- zentas post ĉiu punkto de la Manifesto de Prago iaspecan (meznombre 800- vortan) klarigon de ĝi verkitan fakule sed ne fakece. Cio sufiĉe facile legiĝas; tiuj kiuj kapablas legi tipan gazetartiko- lon pri movada temo tute ne havos pro- blemon. La grafika aspekto multonkon- tribuas al la allogo. La hi komentarioj pri la avantaĝoj de Esperanto por individuoj (transnacia ed- ukado, plurlingveco, kaj homa emancip- iĝo) ĉefe reesploras konatan teritorion, tamen eĉ ĝoje beltrafe ĉe Spomenka Ŝti- mec. Tiu de Duncan Charters pleje im- presas. Malgraŭ tio ke li dediĉas sin profesie al instruado de la hispana, li kuraĝe atentigas pri kelkaj negativaj re- zultoj eĉ de bona instruado de naciaj lingvoj, kiujn Esperanto povas superi. Kuraĝas ankaŭ Katalin Smideliusz, verkante pri pedagogia efikeco, kiu aŭ- dace nomas pekantoj tiujn "Muj scias kaj tamen silentas pri rimedo kiu helpas atingi iun bonan celon." Plej defiaj kaj pripensindaj estas la tri artikoloj trakte al politikaj temoj (demo- krateco, lingvaj rajtoj, kaj lingva divers- eco). Preskaŭ konsteina estas tiu de Uwe Joachim Moritz, priparolanta ling- vajn rajtojn. Asertas li ke "tiam povos regi lingva...demokratio...nur kiam ĉiuj lingvokomunumoj estos jure kaj fakte 'plenkreskaj'", kiu por li signifas "pro- funde modemigi[ntaj] siajn lingvojn". Laŭ Moritz, lingvoj kiuj postrestas la ĉefajn neniam povos profit! la rajtojn garantiitajn, do necesas morale kaj eko- nomie subteni ilin, krei lernolibrojn, fakvortarojn ktp, ĝis ĉiuj lingvoj estas egale kapablaj. Cu vere prudenta "sol- vo ? La plej densa artikolo estas tiu de Mark Fettes (cetere la aŭtoro de la Ma- nifesto mem) pri lingva diverseco. Trel 8 esperanto USA 5/1999 zorge ellaborita, ĝi efektive traktas kel- kajn flanktemojn survoje al alvoko al l"ekologia rigardo en la kultura sfero" "kiel la sola alternativo al "amasa ling- vocido'". Kredeble, tamen, eĉ pli grava aserto staras ĉe la flankvojo, nome ke "Esperanto...kapablas ŝanĝi sintenojn, potencrilatojn, eĉ nian koncepton de la fenomeno 'lingvo'. Kaj ĝuste tiaj sub- jektivaj faktoroj subtenas la socian or- don..." Li kredas ke ĝuste en tin minaco al la nuna ordo kuŝas la ĉefa kaŭzo de la tre limigita disvastiĝo de Esperanto. Jen vere diskutinda temo! #**^s CCTAC KAJ KION MI CELAS ^*****' WKWSPSAI.A I WIKAKTdASOf HI Resume, tiu ĉi kolekto ja valoras la tempon (kaj malmultan monon) de ĉiu movadano. La eseoj estas riĉaj, pens- igaj, foje elegantaj, kaj oni povas esperi kune kun la redaktoroj "ke ili instigos pluajndiskutojn engrupoj kaj gazetoj." UEA klare ne volas ke ni pasive akcep- tu la "prilumojn" kiel la definitivan in- terpretadon de la dokumento. Librofine troviĝas listo de 36 verkoj "por plua legado"; la plejmulto rilatas al la pli malfacilaj "politikaj" temoj. Tre serioza manko estas ke nenie troviĝas eĉ spureto de opinio el ekster Europo kaj Nordameriko, aŭ aludo al aliaj mondpartoj. Ni esperu ke aziaj kaj afrikaj aktivuloj kuraĝos publikigi an- kaŭ siajn reagojn kaj ke UEA bonvolos i disvastigi ilin. Bill MAXEY (Powhatan, VA) Research Foundation Raises Profile In 1968, three former Harvard stud- ents of widely differing backgrounds joined forces to establish North Ameri- ca's first interlinguistic research found- ation. Since then, the Esperantic Stud- ies Foundation has worked quietly to promote interest in and knowledge about ways of improving communic- ation across international language barriers, including Esperanto and its place in the world language system. ESF's target audience is not the speakers of Esperanto themselves, but academics, policymakers, journalists, and other professionals who help form popular and scholarly opinion on issues of language and communica- tion. The founding trio - Jim Lieberman, Jonathan Pool and Humphrey Tonkin - have been joined on the Board of Di- rectors by David Jordan; since 1995 I have worked closely with them as a re- search associate. Readers of Esperanto USA will recognize ESF's occasional newsletter, Esperantic Studies, which they receive through an arrangement between ELNA and ESF. The Found- ation has supported Esperanto sum- mer schools at San Francisco State and the University of Hartford, sponsored and disseminated bibliographies and reports, contributed to a number of scholarly conferences, and helped ar- range visits by James Fallows (now ed- itor of U.S. News and World Report) and Albert Valdman, a prominent U.S. linguist, to the 1986 World Esperanto Congress in Beijing. Recently, a number of developments have combined to raise ESF's profile inside and outside the Esperanto com- munity. At the wish of Cathy Schulze, the Foundation has undertaken to pro- vide ongoing support for the Summer Esperanto Workshops at San Francisco State University, aided by a generous bequest from Cathy for that purpose. A joint working group between ESF and ELNA, whose members are currently Ellen Eddy, David Jordan, Derek Roff and I, met for the first time on July 17 to discuss a range of issues related to the SFSU Workshops, as well as to consider other ways in which ESF, given its mission, might contribute to the learning and teaching of Esperanto in North America. We expect that some exciting development projects will emerge from this process. One consequence of this new ar- rangement is that ELNA will no longer need to raise money for the SFSU Scholarship Fund, and will therefore be able to direct donations to more needy areas. ELNA will, however, con- tinue to administer scholarship funds under the direction of Ellen Eddy. Again according to Cathy's wishes, Ellen has assumed responsibility for most of the administrative aspects of the Workshops, which have now been given their own name: NASK - Nord- Amerika Somera Kursaro. Although a large part of Cathy's be- quest was expressly dedicated to sup- porting the NASK, she left the remain- der of her estate to be used for further- ing ESF's broader goals. The Found- ation has since established an Advisory Board of prominent scholars to strengthen its links with current trends in research and university education; most recently, it launched an Interlin- gual Research Grant program that offers support of up to $10,000 for basic research on interlingual com- munication problems and their solu- tions. Information on these initiatives, as well as past issues of Esperantic Studies and other reports commis- sioned by ESF, is available on the Foundation's website, http: / / esperantic.org/, or from the Sec- retary, Esperantic Studies Foundation, 3900 Northampton St NW, Washing- ton DC 20015. Mark FETTES (Ottawa ON) esperanto USA 5/1999 Novaj Estraranoj: Vic-prezidanto - Charles E Galvin Jr, PO Box 2638, San Francisco CA94126; «415/821-9783; H cxarli@best.com. Estrarano -Jennifer Korp, 15424 Country Ridge Dr, Chesterfield MO 63017; * 314/532-4315; 1 314/532-4743; H Jennifers principia.edu. FREE TEN LESSON ESPERANTO COURSE - NEW ADDRESS If you hand out the First Lessons of this course, would you look and see if you have the new address on it? If the address is Cathy Schulze's in Hillsborough, that will cause a problem. That address is no longer valid, the mail will be forwarded for only a year, and after that the mail will be returned to the sender. If you have First Lessons with the old address and would still like to use them, contact me and I will be glad to send you a sheet of labels to put over the old address. Thank you. Ellen M Eddy, 11736 Scott Creek Dr SW, Olympia WA 98512; S eddyellenQ aol. com. Cu vi aŭ iu en via loka klubo kreis elstaran afiŝon por informadi pri Esperanto? Kial ne disponigi ĝin al aliaj esperantistoj? Sendu bonajn fotokopiojn al Jim Henry, kiu post ioma tempo organizos ciiyn ricevitajn afisojn en kajero havebla al kiu ajn. Prefere sendu ilin senfalde, en paĝgranda koverto, al: Jim HENRY, 757 Jodeco Cir, Lilburn QA 30047. Fonduso Rlara Zamenhof La Fonduso Klara Zamenhof estas nova provo plifortigi la Esperanto-Movadon en Usono (nia prezidanto jam anoncis ĝin laŭ la provizora no- mo Roff IRA). Ĝi celas plirapidigi la transiron de novaj esperantistoj al aktivaj membroj de ELNA. Klara Zamenhof pagis la eldonkoston de la Unua Libro, kiu lanĉis Esperanton en 1887. Por lanĉi la naciskalan agadon de novaj esperantistoj, la fonduso pagos la kotizon de la unua jaro de ELNA-membreco por elektitaj no- vaj, enruziasmaj esperantistoj. Ni esperas ke ni retenos kaj pliigos tiun entuziasmon, kaj ke multaj el tiuj, kiuj ricevos stipendion, restos daŭre aktivaj membroj de ELNA. La formularo por peti stipendion de la Fonduso Klara Za- menhof estos havebla de la Centra Oficejo. Prezidantoj de lokaj kluboj ricevos ekzemple- ron. Ciuj membroj de ELNA rajtas proponi kandidatojn. Kompreneble, ĉiuj ankaŭ rajtas kontribui al la Fonduso pere de la CO. Ĉiuj donacoj alia Fonduso estas depreneblajim^ postcele. Por pliaj informoj, kontaktu la komis- iiton de la Fonduso, Derek Roff, 1208 Espano- la St NE, Albuquerque NM 87110, * 505/255- 1083. Derek ROFF MENCHNDE La ĉi-jaran OSIEK-prcmion gaj- riis XIE Yuming pro sia traduko de la Ruĝdoma sonĝo. La duan semajnfinon de oktobro okazos la jam tradicia Okemo 1999. Por pliaj informoj kaj por aliĝoj iru al: www3»syin.patico, ca/ssperantc/okemo. Gratulojn al Peter Browne (Edinburg TX), kies poemoj Gloria kaj Desperado aperis en Mesquite Review (Jun/Jul 1999, p. 16). Gratulojn al Victor Arnold (New York), km ci-jare farigis la prezidanto de LSG (Ligo de Adiaŭon al Marion Bigelow (Reedley CA), forpasinta en Ju- lio ĉi-jara. ESPERANTO IN THE MEDIA West County Journal Qui 21, 1999) dedicated three columns to Esperanto and the Esperanto classes taught by Ronald Glossop in preparation of this year's ELNA Convention held in Saint Louis MO. For those internationalists out there prepared to learn an artificial lan- guage to do their networking, one of the best-kept secrets of modem trav- el is how you can explore remote corners of the world, lodging with ideal- istic hosts in almost any town (local Esperanto-speakers). Since the lan- guage was designed by a Pole and had no major capitalist baggage to carry, Eastern Europe remains one of the strongholds of Esperantism. Pro- fessionals proudly list it among their languages and most public libraries out here have a shelf or two of books in the best-known language with no homeland. Checkout http: //www.hungary.net/esperanto. (Where Budapest, Aug 1999, p. 20) "Nobody cares that I'm an Esperantist" confesses poet Miller Williams in Arkansas Democrat Gazette (Aug 29, 1999). We do care, Miller, and we'd like to hear from you. "Remember lingua franca? Remember Esperanto? Today, it's English." This is Ellen Goodman's conclusion in "English Is First" (San Francisco Chronicle, Sep 12, 1999) 10 esperanto USA 5/1999 HELP ELNA ACCOMPLLTH IT/ GOAL/ DONATE TO IT/ FOND/ I CAPITAL ENDOWMENT FUND: This fund was started with large donations by John Massey and the estate of Ella Gibson. The principal is not available for use without a direct vote by the Board and is managed by the permanent endowment committee. Pres- ently most of the interest has been allocated to operational expenses of ELNA. In 1991, the Board voted to split the fund into its 2 components, The Gibson Fund and the Massey Fund. CATHERINE L. & WILLIAM H. SCHULZE EDUCATION FUND: This fund was started in 1994 as a three year money raising proj- ect to raise $100,000 in capital. The fund which was initiated to honor Bill and Cathy Schulze for their lifelong dedication to Es- peranto education, is also to provide money for ELNA education projects, it is administer- ed by the Capital Fund Committee, in the same manner as the Capital Endowment Fund; only the interest is to be used. CHILDREN AROUND THE WORLD: This fund was created in 1999 when Charlotte Kohrs requested that ELNA accept the bal- ance of money from the organization that 'she had founded. Only the interest from this fund will be used to continue educational projects for principally elementary level chil- dren. ELLEN LEWIS FUND: The Ellen Lewis Fund was established to honor long time Esper- antist, Ellen Lewis. In 1989, the Board, with the consent of the Lewis family, decided that the interest from this fund should be used for scholarships to help worthy students attend the SFSU Summer Esperanto Courses. KLARA ZAMENHOF FUND: Fund created by the Board in 1999 to pay first-time mem- bership dues for deserving candidates; see also page 10. GENERAL FUND: Donations to the General Fund are used by the Central Office for daily expenses. GLENNY FUND: The Glenny Fund was es- tablished to place copies of the Richardson Book into libraries. No guidelines have been established for the use of the fund, therefore the fund will continue to grow until such guidelines are established. HESTER RENFRO WOOD FUND: The Hes- ter Renfro Wood Fund was created by Mar- garet Zarchy to honor her mother. The inter- est from this fund is used for scholarships to help worthy students attend the SFSU Sum- mer Esperanto Courses. HISTORY FUND: The History Fund was ini- tiated by Gigi Harabagiu to eventually pro- duce a book on the U.S. Esperanto move- ment. LIFE MEMBERSHIP FUND: ELNA should not, and does not, spend a life membership fee in the year collected. Rather such fees are held in reserve in this fund, to pay for providing services over the remaining life- times of the contributing members. Annually, the treasurer tests the aggregate adequacy of the fund, taking into account life member ages and life expectancies. PUBLISHING FUND: ELNA loaned the fund money for the reprinting of the Richardson book. The loan was repaid from the book's profits by 1993. 50% of the profit from the sale of the books ELNA publishes continue to build this fund, which will be used to fi- nance future publishing projects. SFSU: The SFSU Fund is used to pay for scholarships to SFSU Summer Esperanto Courses for people from all over the world. The fund is made up of several sections. The main section is simply known as the SFSU Fund. There are also the Ellen Lewis and the Hester Renfro Wood Memorial Scholarships, (see above) EDUCATIONAL VIDEO-TAPE FUND: This fund was started to produce the Steve Allen video tape. It still exists to fund future video projects. It is now being used to fund the 15 lesson video course Esperanto -pasporto al la tuta mondo. THOMPSON FUND: The Thompson Fund was established when Eugene Thompson donated an amount to provide for travel op- portunities for young Esperantists. Since the beginning of this fund, the Esperanto Travel Service has donated a percentage of its profits each year. Lucy Harmon is the ad- ministrator. Other donations are welcomed. EJPERANTO LEAGUE FOR NORTH AMERICA PO Box 1129 ♦ El Cerrito CA 94530 In Memory of/In 9{onor of Qift form I am enclosing a special In Memory, of: gift in the amount of: Indicate on acknowledgment that gift i Name: Please write clearly 3 being made by: In Honor of: Send acknowledge of gift to: Name: Address: Address: City/State/Zip: City/State/Zip: Ihmkjjouforyour donation! esperanto USA 5/1999 11 ESPERftRTfiĵ VOJftĜOĵ 1999 - Berlin, Germanio - 84a UK de Esperanto Ceestis iom malpli ol 3000 kongresanoj el 62 landoj. El Usono aliĝis 45 kaj partoprenis 40. Kiel kutime okazis tre interesaj prelegoj, muzik-distraĵoj kaj ekskursoj. Rimark- inda estis la fakto ke la Loka Kongresa Komitato nomis du el la kunvenĉambroj por niaj karaj forpasintoj, Julius Man- son kaj Catherine Schulze. Lau mia memoro, neniam an- taŭe LKK en iu lando nomis du ĉambrojn por personoj el alia lando. Fakte, ni estis tre honorigitaj! (La foto dekstre venis el la komputilo de Arnold Victor.) THE PROMISED LAND-THE ULTIMATE FULFILLMENT La 85a UK okazos en ISRAELO, 25 julio -1 aŭgusto 2000. Israelo multe rekla- madas por havigi al si turistojn. Sed la vero estas, ke tiu malgranda lando estas tre plena je historio, religio, vidindaj lokoj - mi emas diri, ke ĝi povus esti la plej interesa lando en la mondo. Kaj nia kongreso mem ne estos unu el la tro grandspecaj. Multaj personoj ankoraŭ timas iri Israelon, sed ne mi. Mi jam vizi- tis Israelon du fojojn; unu antaŭ multaj jaroj kaj lastatempe en la komenco de ĉi tiu jaro. Mi povas forte rekomendi gin! La sola problemo estos, ke la vetero estos varmega; tamen, ĝi estas "dezerta" vetero, do seka varmeco. Kaj klimat- iziloj abundas ĉie. Krom Tel Aviv mem, mi planas of erti ankaŭ ekstrajn tagojn en Jerusalemo kaj Haifa (ĉefurbo de bahaismo); kaj ekskurson al Jordanio por viziti Amman kaj Petra, eble post tio al Egiptio. Ni inf ormos vin frue, kaj se vi havas pref eron, ne- pre anoncu al mi por ke mi konsideru tion. Esperanto-vojagservo, 6104 La Salle Av, Oakland CA 94611 * [510] 339-2001; i [510] 531-0152; B lusiharmon@aol.com Esperanto League for North America PO Box 1129 El CerritoCA 94530 Non-Profit Org US POSTAGE PAID Leesburg, FL 34748