esperanto
mf ill
Newsletter: News of the language problem and Esperanto as a solution            1990 (X)
[
Making  News
This Issue
Gift of the Word
Donating books to libraries can be a bit
like carrying coals to Newcastle. Librari-
ans, burdened by a backlog of books, all
too often relegate donations to basement
storage. This article offers some tips on
how to make sure that your donations of
Esperanto books to the local library are
noticed and used.
See Page 3
A Confusion of Tongues
Most Esperantists have more than a
superficial knowledge of Esperanto's
history. But what about the otherintema-
tional languages proposed through the
years? Don Harlow shows just what
pulled Esperanto to the head of the pack.
See Page 6
Leg-Antologie
Unu el la plej gravaj avantaĝoj de Espe-
ranto por ĝiaj adeptoj estas ĝia utilo por
konatiĝi kun aliaj kulturoj. Kaj la abundo
de naciaj antologioj en Esperanto pro-
vizas al ni konvenan metodon por tion
fari. Ionel Onet pritraktas la temon en
pensiga artikolo.
See Page 10
In This Issue	
Editorial	2
Book Reviews	11
Esperanto Travel Service
And Much, Much More to
Delight and Inform You!
12
Postal Course Reaps Rewards
SFSU & Postal Courses
by Catherine Schulze
[The following article originally ap-
peared in the February issue of the bulle-
tin of the San Francisco Esperanto Re-
gional Organization.]
Following are excerpts from a letter
written December 19th to me by Marc
Ono:
Mi nun laboras por la
Unuiĝintaj Nacioj en Nepalo.
Mi estas tre kontenta kaj jam
laboras kiel japana laboristo.
Nu, antaŭ unu semajno en
Kathmandu mi partoprenis
kunvenon de Bahaanoj kaj tie
mi renkontiĝis kun multe da
belaj Nepalaj Bahaanoj. Mi
esperis trovi inter ili Esperantis-
tojn sed estis neniu. Sed ili diris
al mi, ke multe da homoj tre
interesiĝas pri Esperanto kaj
jam serĉis iun kiu povas instrui
Esperanton dum longa tempo.
Ili DEZTREG AS lerni Esperan-
ton.
' ĉuvikonasEsperantistojnen
Nepalo? Ili ankaŭ demandis al
mi ĉu mi povos instrui Esperan-
ton (fakte petegis min). Mi
pensas, ke eble mi povos instrui
Esperanton kun iu Nepala
Esperantisto. Esperanto donis
multe al mi, multe da belaj sper-
toj kaj geamikoj el tuta mondo
kaj mi multe deziras fari ion por
la movado. Ouste pro tio mi
multe deziras, ke aliaj homoj
povu kundividi tiajn belajn
spertojn kun ni.
P.S. (written later) Antafl
kelkaj tagoj nia oficejo hazarde
ricevis oficialan leteron de
Continued on page 5
Our goal for 1990    1 1 OO
ELNA Membership 1989      931    - m E
ELNA Membership 1986      778   ~ M z
ELNA Membership 1987"      572
Current ELNA Membership: 934!
^- 1000
500
The ELNA Newsletter l
E  D
T O  R  I A L
IF IT AIN'T BROKE...
Every now and then the editor, the
ELNA Central Office, or somebody else,
receives a list of suggestions for improv-
ing Esperanto. These range from propos-
als for orthographic reform (always very
popular) to ideas for making Esperanto's
grammar more modern and/or natural.
The proposals may come from ELNA
members or overseas individuals or
groups.
There are two good answers to those
who want to introduce "reforms" (more
correctly, changes) into Esperanto. First:
few of those suggested represent actual
improvements. Second: Esperanto is the
living, functioning language of an inter-
national collective, and no individual—
not any individual member of ELNA, not
the editor of Esperanto U.SA., not the
Director of the Central Office of ELNA,
not the General Secretary of UE A, not the
President of the Academy—no one has
the power to decree arbitrary changes in
the language.
Let's look at two or three of the pro-
posed changes that I have seen since I've
been editor of this newsletter. One
reader, a college student in the Midwest,
proposed the introduction into Esperanto
of a "familiar" second-person singular
pronoun, corresponding to the French or
Spanish tu, the German du, the Russian
ty, etc. Indeed, this seems like something
the language could use. In fact, that's just
what Zamenhof originally thought when
he introduced the second-person singular
familiar form ci in 1887. This form has
often been described as "stillborn" for the
simple reason that almost nobody ever
used it—certainly not in ordinary prose
writing or conversation.
Another reader suggests that the plural
in -J be changed to a plural in -S, in accord
with the most common international
usage. In fact, the -S plural is used in only
five or six written languages (English,
French, Spanish, Portuguese, Catalo-
nian); and of these, the sound -S appears
only part of the time in English (the plural
more often has a /Z/ sound) and almost
never in French, where it is silent. More
commonly the plural is not shown at all,
as in Chinese and, with at least a few
words, in the Germanic languages, in-
cluding English (fish, sheep).
One reader finds the occasional use of
an initial C in Esperanto abnormal, and
would do away with words that contain it.
Actually, at least thirty percent of the
world's people speak languages that use
this sound in the initial position—not
counting English, where it is sometimes
found in foreign loan-words (tsar, tsu-
nami).
Yet another proposal would create two
new verbal auxiliary particles le and me
(corresponding to the English let and
may) to take some of the pressure off the
-U ending, which, the reader understood,
is often used to translate those two Eng-
lish particles. What the reader really
encountered was a typical textbook Eng-
lish-language explanation which used
two particular English constructions that
rarely appear in real life except in such
explanations of foreign-language con-
structions that don't occur in English. To
create particles that exactly mirror the
English let and may would, in fact, intro-
duce into Esperanto a confusion that
currently exists in English, but not in
Esperanto (let me go to town = lasu min
iri en la urbon, but let it be done - ĝi estu
farita; may I go to town? = ĉumi rajtas iri
en la urbon? but may God's will be done
= laDia volo estu farita).
One common characteristic of several
of these proposals is the underlying ax-
iom: the way we do it in my language
(here English) is the one and only right
way. I try to inculcate in my beginning
students from the very start an under-
standing that this is not so, by promulgat-
ing Harlow's First Rule of Learning Es-
peranto (or any other foreign language,
for that matter): Esperanto is not English!
If it were, there would be no need for it.
The rule doesn't always take. One of
my students spent much time trying to
improve Esperanto along the lines of lan-
guages that Zamenhof had somehow
overlooked—for instance, Indonesian
and Hopi. The result, when he want to
Japan and first made the acquaintance of
genuine Esperanto-speaking human
beings, was instant incomprehension.
His return to the fold of classical Espe-
ranto was quite speedy.
Which brings us to the second point.
Even if we looked at Esperanto and saw
certain aspects worthy of repair or re-
form, this is not an easy task to undertake.
No one knows how many Esperanto
speakers there are in the world today, but
the figure seems to run to several mil-
lions. And look at the anathema which
has fallen on the head of author Karolo
Piĉ, whose major crime was to propose
half a hundred new word roots (no phon-
ological or structural changes whatso-
ever), or the passions aroused by the
relatively innocuous Country-name list
proposed by no less an authority than
Prof. Andre Albault, the President of the
Academy of Esperanto. No, today even a
justifiable reform (and I have yet to see
one proposed) would be almost impos-
sible to implement.
So let me finish the quote with which I
began this column. New Esperantists,
please note: If it ain't broke, don't fix it!
IF IT IS BROKE...
.. .then, friend, you may have troubles,
especially if it's a hard disk and you
haven't backed it up in a month or so!
This is especially true of newsletter edi-
tors. Imagine having issue number two
all ready to move onto a floppy to send to
the typesetter and graphics designer, and
then your daughter switches on the ma-
chine and you see.. .a disk query, because
the hard disk is suddenly kaput!
Several articles and a number of letters
bit the dust on that one! I will try to
recover them for you in the months
ahead—by going back to the authors for
new copies, if necessary—and in the
meantime let me only mention two of the
lost letters: Carleton Carroll of Oregon,
like Bernard Golden of Hungary (whose
letter has survived), rightly took the edi-
tor to task for the miniscule size of the
print in the comment at the end of Dr.
Golden's article on Esperantists and sat-
ire several issues ago; and Stephen
Tchudi wondered about the possibility of
including articles in simpler Esperanto,
or bilingual articles, in the newsletter.
The second question is one that requires
much thought. With regard to type size,
we will try not to make type so small as to
be invisible in the future. And we sol-
emnly swear to do at least an incremental
hard disk backup every Friday evening
from here on out.. .if we don't forget...
—Don Harlow
2 The ELNA Newsletter
Kiel Donaci
E-Librojn al Usona Biblioteko
de Doug Portmann
[Doug Portmann,
ELNA, estas la
Koralo el Ĉinio, de
eldonita Biblioteka Termjnaro,
vas 1300 terminojn en
angla,  ĉina, germanifi
hispana.]
longltempa ano de
kunverklnto, kun s-ano
la lastatempe
Muenha-
lirigvoj Esperanto,
franca kaj
Mi estis petita de Michael Larkin,
akti va usona esperantisto, verki artikolon
pri tio.kiel donaci Espenuitajn librojn al
usona biblioteko. La temo estas sufiĉe
grava. Bibliotekoj, ĉupublikaj, universi-
tataj, aŭ alispecaj, estas lokoj, al kiuj
homoj kutime sin turnas por informoj. Se
ili deziras trovi informojn pri Esperanto,
ili probable trovos nenion en tipa usona
biblioteko, aŭ nur eta mizera kolekto de
mucidaj, arkaikaj E-librcj el fora epoko.
Kiel do ĝustigi tiun mizeran situacion?
Unue, oni devas starigi la ĝustajn
demandojn. Kiujn E-librojn oni donacu?
Kiom multe al unuopa biblioteko? Kiel
oni donacu? Al kiuj bibliotekoj?
Ni konsideru la lasian demandon
unuavice. Miatakse, oni donacu E-li-
brojn al publikaj kaj universitataj biblio-
tekoj, precipe tiuj, kies librohavo estas
ĝenerala (ne specialigitai. Kvankam mi
ne difinas al vi optimurrjian grandon de
cel-biblioteko, laŭ mi ju pli granda estas
la biblioteko, des pli jefika estas la
donacagado. Ne disipii vian tempon
donacante E-librojn al falcaj (specialigi-
taj) bibliotekoj, ekz. indu$tri-bibliotekoj.
(Mi laboras en unu tia.) tiaj bibliotekoj
servas limigitan uzantaron.
Nun ree al la unua demando. Se la
biblioteko, kiun vi celas, estas malgranda
aŭ meza biblioteko (malpli ol 50,000
volumoj), konsilindas donaci nurkelkajn
librojn. Estas preferinde donaci kartoni-
tajn (tolbinditajn) librojn. Nu jes, multaj
bibliotekoj akceptos broŝuritajn librojn
("paperbacks"), sed ili ne videblas bone
sur la bretoj, eĉ se ili suk^cese atingos la
bretojn. (Akceptite, ili ebleestos venditaj
por gajni monon por la biblioteko. Aŭ
eble ili estos lokitaj aparte en la biblio-
teko en speciala bretaro por broŝuritaj
libroj—inter la amromanoj kaj
sciencfikciaj rakontoj!) Sed mi rekonas,
ke multaj gravaj E-verkoj haveblas nur
en broŝurita formo.
Mi rekomendas donaci jenajn upojn de
E-libroj:
1. lernolibroj (inkl. sonbendoj, ktp.)
2. vortaroj: angla-esperantaj
3. vortaroj: esperanta-anglaj
4. informlibroj (anglalingvaj)
Ili povas esti donacitaj al malgrandaj
bibliotekoj aldone al grandaj. Ili repre-
zentas la plej ĝeneralan, kernan grupon
de E-libroj, kaj estas alireblaj al neesper-
antistoj, car ili skribiĝas almenaŭ parte en
la angla.
Inter la lernolibroj donacindaj elstare
estas la moderna Esperanto: Learning
and Using the International Language
de D. Richardson. Ĝi estas tolbindita,
uson-orientita, kaj havas apartan an-
taŭsekcion de informoj pri Esperanto.
Aliaj eblecoj estas: Step by Step in Es-
peranto de M. Buder kaj Esperanto de
Cresswell & Hartley (Teach Yourself
Books). La unua estas sistemakaj tolbin-
dita, sed verŝajne tro didaktika por la
meza usonano. La dua estas malkara kaj
ilustrita, sed broŝurita. Ambaŭ estas bri-
taj.
Da donacindaj vortaroj estas malmul-
taj. Por angla-esperanta vortaro oni
povas elekti inter English-Esperanto
Dictionary de Fulcher kaj Long (3a el-
dono, represita 1985) kaj la Esperanto
Dictionary de J. C. Wells (Teach Your-
self Books). Ambau estas britaj kaj
broŝuritaj, kvankam mia ekzemplero de
la unua havas iom pli dikan kartonan
kovrilon. Por la esperanta-angla elekto,
haveblas la fidinda Esperanto-English
Dictionary deM. Butler, ĉi estas tolbin-
dita.
Informlibro donacinda estas Espe-
ranto in the Modern World kompilita
de la kanadanoj R. kaj V. Eichholz. Ĝi
estas kartonita. Speco de informlibro oni
povus ankaiikonsideri la verkon Zamen-
hof: Creator of Esperanto de M. Boul-
ton. Oi estas respektata biografio de la
fondinto de Esperanto.
Vidu la bibliografion en la pli am-
pleksa versio de ĉi tiu artikolo (vidu la
finan alineon) por listo de donacindaj
libroj. Se temas pri granda publika aŭ
universitata biblioteko, vi povas konsid-
eri aliajn tipojn de libroj, do:
5. tut-Esperantaj vortaroj
6. literaturaĵoj (precipe tradukoj el la
klasikaĵoj de la mondo)
7. fakaj libroj en Esperanto (inkl. de
sciencaĵoj)
8. religiaj libroj (ekz., la Sankta Bib-
Iio)
9. konsultlibroj esperantlingvaj (ekz.,
la Enciklopedio de Esperanto)
10.  lingvistikaj kaj esperantologiaj
verkoj, ktp....
Por tiaj bibliotekoj, la broŝuritaj estas
pli tolereblaj. Sed prefere ne malŝparu
vian tempon (kaj monon), provante for-
doni E-broŝurojn kaj faldfoliojn al bib-
lioteko. Ili eble estos demetitaj en pen-
doteko (angle: vertical file), kie ili ripo-
zos trankvile. Sed pli kredeble ili estos
forĵetitaj. Tamen ili taŭgas por biblio-
tekaj ekspozicioj. Kaj mi dubas, ĉu estas
sencoplene donaci E-gazetojn kaj abo-
nojn al bibliotekoj, krom tio, ke estas loka
E-grupo. Tio povas esti farita, se temas
pri granda donaco al granda biblioteko.
Tiam vi bezonas specialan interkonsen-
ton kun tre kunlaborema biblioteko. Pli
pri tio ĉi sube.
Antaŭ ol alpaŝi rekte al la bibliotekisto
por donaci ion, kontrolu la bibliotekon.
ĉu fakte ĝi havas Esperantaĵojn? Serĉu
en la kartoteko (sliparo) laŭ temoj. Na-
ture konsultu la temon ESPERANTO.
Sed ankafl provu aliajn: LANGUAGES,
ARTIFICIAL; ESPERANTISTS; PHI-
LOLOGISTS; LINGUISTS; LAN-
GUAGE PLANNING; LANGUAGES,
UNIVERSAL; DIPLOMACY, LAN-
GUAGE. Tiuj ĉi donitaj temrubrikoj es-
tas oficiale uzataj de la Library of Con-
gress kaj multaj aliaj usonaj bibliotekoj.
Vi povas ankaŭ konsulti netemajn ru-
brikojn kiel "Zamenhof". Se vi trovos
slipojn por E-libroj, tiam iru al la bretaro
por vidi, ĉu ili fakte tie troviĝas. (Povas
esti, ke ili malaperis antaŭ longe.) Se ne,
demandu la pruntistinon, kio okazis al ili.
Se vi trovas, ke tiu biblioteko havas aktu-
alan, ampleksan, katalogitan E-kolekton,
vi povas kontente forlasi tiun mir-biblio-
tekon sen plia agado.
Continued on Page 4
The ELNA Newsletter 3
Bibliotekoj from Page 3
Sed en la reala mondo, tiaj bibliotekoj
en Usono estas probable pli maloftaj ol
vivaj idistoj. Nun kion fan? Nu, vi pretas
alpaŝi al la bibliotekisto kaj demandi, ĉu
ŝi (aŭ li) konsentas akcepti E-librojn kiel
donacojn. Sed eĉ nun, vi devus prepari
vin zorge. Dubeblas, ĉu la mezvalora
bibliotekisto aŭdas multe pli ol nenio pri
Esperanto. Kial oni akceptu librojn pri
tiom ekzotika temo? Eble vi eku, deman-
dante ĉu estas intereso inter la bibliotek-
uzantoj pri: 1) fremdaj lingvoj, 2) inter-
naciaj aferoj, aŭ 3) kiel akiri leter-
amikojn. Tiam vi povus demandi, ĉu es-
tas intereso pri Esperanto. (Verŝajne
necesos de ĉi klarigi, kio estas E-o.) EC se
larespondoj estas negativaj aŭ indiferen-
taj, vi nun povas (dank' al via preparo)
informi la bibliotekiston, ke mankas E-
libroj en la biblioteko, kaj ke vi volas
ĝustigi tiun ĉi mankon per donaco.
Nature, se la biblioteko jam havas
kolekton de E-arkaikaĵoj, vi povas
simple atentigi pri tio, petante ke oni ĝis-
datigu tiun kolekton per modernaj E-
libroj.
Se temas pri malgranda aŭ meza bib-
lioteko, konsilindas ne donaci pli ol tri aŭ
kvar libroj, el la grupoj 1 -4 cititaj pli frue.
(Kaj plivole donacu po unu libron el ĉiu
grupo.) Escepto estas, se ekzistas lokaE-
grupo. Se oni pretas akcepti vian dona-
con, demandu, ĉu la E-libroj estos kata-
logitaj kaj metitaj sur la bretaroj por
ebligi pruntadon. Se vi ricevas negativan
aŭ neklaran aŭ "nu... "-an respondon, mi
konsilus redukti la donacon al nur unu aŭ
du libroj, kaj provu alian bibliotekon.
En tiaj traktadoj kun bibliotekistoj, vi
povas atentigi pri la havebleco de kata-
log-slipoj por komerce publikigitaj E-
libroj. Ekzemplo estas Esperanto: Learn-
ing and Using the International Lan-
guage de D. Richardson. Se vi vidos sur
la dorsflanko de la titolpaĝo de tiu libro,
vi trovos katalog-donitaĵojn por la libro
(nome: "Library of Congress Catalog-
ing-in-Publishing Data", mallongige
CIP). Tion ŝatas bibliotekoj, car tio facili-
gas katalogadon. EC se la libro havas tie
nur "Library of Congress Catalog Card
Number", do faciligos katalogadon, car
uzante tiun ĉi numeron, biblioteko povas
mendi komercajn katalog-slipojn por la
libro. Tiuj slipoj estas preparitaj de la
usona nacia biblioteko,la ^library of
Congress" (LC), aŭ de alia fonto, ofte
uzante donitaĵojn ĉerpitajn de LC.
Krom la Richardson-libro, tiu numero
ne aperas en tiuj suprecititaj libroj sur la
dorsflanko de la titolpaĝo. Mi konsilas,
ke vi enskribu ĝin tie. (Ekzemple: L.C.
NUMBER 79-135467.) Tiam sciigu la
bibliotekiston pri via enskribo, por ke tiu
sciu, ke temas pri jam katalogita libro, kaj
ne pri "strangula" libro. Tio ŝparos al tiu
biblioteko tempon, kaj probable favore
influos ĝin al akceptado kaj katalogado
de viaj E-libroj. LC-numeroj de rekom-
endataj libroj troveblas en labibliografio
de la pli ampleksa versio de ĉi tiu artikolo
(vidu la finan alineon).
SENKOSTAJ E-LIBROJ
Ĝis nun mi skribas pri donacado, sed
estus nature pli bone, se la celata biblio-
teko mem aĉetos kaj pagos kaj katalogos
la E-librojn. ĉu efektivigebla? Jes, eble,
precipe se ekzistas loka E-grupo, kiu
uzos ilin. Se ĝi ekzistas, nepre informu la
bibliotekiston. Tiel ŝi aŭ li konscios, ke
viaj E-libroj faros pli ol sidi sur la biblio-
tekaj bretoj, altirante polvon. Alia kialo
instigi la bibliotekon mem aĉeti E-aĵojn
estas se ĝi havas grandan kolekton de
libroj en fremdaj lingvoj. Tiam vi povas
prezenti E-librojn kiel naturan komple-
menton al tiu kolekto.
Nepre kunportu prezliston aŭ katalo-
gon de aĉeteblaj E-libroj. Fotokopiu la
paĝojn el tiuj listoj, kiuj havas la librojn,
kiujn vi volas aĉetigi ĉe la biblioteko.
Marku tiujn librojn. Nepre precize in-
diku, de kie la libroj povas esti menditaj.
Taŭgaj prezolistoj estas tiuj publikigataj
de ELNA, ekz. "Esperanto 1989 Cata-
log", aŭ tiuj listoj dissendataj de Bern
Wheel Books (ŝtato Illinois). Sed prefere
ne uzu listojn, kiuj ne citas la dolar-pre-
zon de libro aŭ kiuj listigas librojn, kiuj
estas haveblaj nur de trans-oceanaj el-
donistoj. Multaj bibliotekoj (precipe
publikaj) ne mendas librojn de ekster
Usono. Ankaŭ indiku la LC-numerojn.
Tiel agante, vi plialtigas la ŝancojn, ke la
biblioteko decidos aĉeti E-librojn.
GRANDA DONACO DE E-LIBROJ
AL BIBLIOTEKO
Agu zorge! Alie, via donacota kolekto
de valoraj E-libroj vaporiĝos kaj utilos al
neniu. Ni parolas pri grandaj kolektoj de
50 aŭ 100 aŭ pli, ekz. postlasitaj kiel
heredaĵo. Povas temi ankaŭ pri broŝuroj
kaj kolektoj deE-gazetoj. Mi konsilas, ke
vi:
1)  konsideru nur grandajn publikajn
kaj universitatajn bibliotekojn, precipe
tiujn kun grandaj kolektoj de neangla-
lingvaj libroj.
2)   se eble, donacu al bibliotekoj
proksime al loka E-grupo.
3) parolu kun la bibliotekistoj ĉe cel-
biblioteko, kaj demandu scii, kia estas la
donacpolitiko de la biblioteko.
4)  konsideru nur bibliotekojn kun
adekvata personaro kaj bona konstruaĵo.
La ideala cel-biblioteko donos klarajn
kaj pozitivajn respondojn al viaj deman-
doj. Oi katalogos viajn librojn kaj igos
ilin prunteblaj. Ĝi havos fotokopian ser-
von, tiel ke E-isto ie ajn en Usono povos
mendi kopiojn el sekcioj de tiuj libroj afl
gazetoj. Aŭ ĝi pruntedonos ilin, pere de la
interbiblioteka pruntoservo. ĉi estos
membro de granda biblioteka reto kiel
OCLC, tiel disponigante sian librohavon
al uzo de aliaj bibliotekoj. Ci bindos viajn
gazetvolumojn. Ĝi daŭre mendos E-li-
brojn, kaj ne rigardos vian donacon kiel
finitan kolekton. Ĝi eĉ komplezeme
preparos presitan katalogon de la E-
kolekto, kiel faris la University of Oregon
Library.
Vi povas provi persvadi la bibliotekon
per la samaj argumentoj kiel notitaj frue.
Precipe atentigu, ke la donacotaj libroj
estas maloftaĵoj, ke malmultaj biblio-
tekoj en Usono Uin posedas, kaj ke ekzis-
tas loka E-grupo, kiu uzos ilin.
La loka E-grupo estas duoble grava,
car ĝi povas daŭrigi intereson pri Espe-
ranto dum longaperiodode tempo. Sene,
la amikaj bibliotekistoj, kiuj akceptis
vian grandan donacon, povas demisii aŭ
transloĝiĝi, kaj ekoficos novaj biblio-
tekistoj, kiuj rigardos la E-kolekton kun
indiferento, scivolante, kial la biblioteko
subtenu grandan kolekton de neuzataj
paperoj. Fina rezulto: la E-libroj estos
forĵetitaj aŭ senditaj al mucida tenejo aŭ
kelo.
Por igi la bibliotekistojn pli pretaj
akcepti la kolekton, konsilindas an-
taŭprepari ilin. Skribu la LC-numerojn
en la libroj kiel notitaj supre, laŭ viaj
eblecoj. Riparu difektitajn librojn, Kon-
trolu la volumojn de gazetoj por kom-
pleteco, kaj notu mankantajn numerojn.
Bona ideo estas prepari plenan skriban
inventaron de via kolekto, kaj fakte la
ricevanta biblioteko eble tion postulos.
Alia helpo al la ricevanta biblioteko es-
tas, se vi prepares slipon por ĉiu gazeto
kaj libro, al kiu mankas LC-numero.
Koncize resumu la enhavon en la angla,
kaj notu iujn elstarajn trajtojn de la ero,
kiuj povas helpi lakatalogiston. Tiaj uti-
laj informoj, se ne evidentaj sur la
titolpaĝo aŭ ties dorsflanko, estas: eldon-
Continued on Page 5
4 The ELNA Newsletter
Bibliotekoj from Page 4
informo (loko, eldonisto, jaro); seri-
eldiro; kaj aŭtoreco. Tiel, la katalogisto
povos elekti la temrubrikojn kaj prepari
la katalogajn slipojn, ne scipovante
Esperanton.
Unu fina demando. ĉu estas pb' bone
peti, ke via granda donaco de E-aĵoj estu
integrita en la kolekton de la bibboteko,
aŭ ke ĝi estu lokita en aparta sekcio?
Miaopinie, integrado estas pli bona. Tiel
la E-libroj estos pli firma parto de la
biblioteko, kaj espereble malpli
forĵeteblaj. Sed se la kolekto estas tre
granda (pli ol 1000 eroj), ĝi probable
meritas specialan sekcion.
KONKLUDO
Mi avertas la leganton, ke miprezentas
tie ĉi enjena artikolo konsilojn nefunda-
mentitajn en praktika sperto.
Bibliotekistoj estas homoj, kiuj tre
kredeble rilatas al Esperanto ne pli aŭ
malpli favore ol la cetera homaro. Se vi
volas efike donaci al biblioteko, estas ja
bone scii, kion ili faras kaj kiel funkcias
biblioteko. Bibliotekoj ricevas multajn
donacojn. Se ili akceptas la erojn, ili agas
tiele:
1)  katalogos kaj metas ilin en sian
kolekton.
2) metos ilin en specialan kolekton.
3) interŝanĝos ilin por aliaj libroj.
4) vendos ilin.
5) forĵetos ilin.
6) faros nenion krom lasi ilin sidi en iu
malhela angulo.
Evidente ni volas, ke la bibboteko agu
laŭ altemativo 1, afi eventuale 2. Se vi
agas laŭ lakonsiloj donitaj supre, tiam mi
opinias, ke via donpcado estos pli efika
kaj frukta.
Mi havas pli longan variaĵon de tiu ĉi
artikolo, kiu havas piednotojn kaj bibb-
ografion de donacyidaj E-verkoj, kune
kun katalogaj informoj por ili. Vi povas
mendi tiun okpaĝan dokumenton de mi
ĉe la adreso de Doug Portmann, 1351W.
Melrose Dr., Westlake, OH 44145. Bv
kunsendi memadresitan, afrankitan (50
cendoj) koverton.
SFSU/Postal from Cover
nepala juristo petantan in-
formojn pri la rajtoj por in-
fanoj—(ĉu vi scias, ke en
Novembro la Generate Asem-
bleo de la UN adoptis la Kon-
vencion de la Rajtoj de Infanoj
kaj tiu temo estas vaste
diskutata nuntempe) kaj de-
mandis ĉu ni havas informaĵojn
en diversaj lingvoj inkluzive
ESPERANTON!!!
Tiu letero venis al mi car mi
gardas tiun temon en nia
oficejo. Vi ne povas imagi kian
ĝojon tiu letero kunportis al mi
car miĵus skribis al vi pri Esper-
antistoj tie ĉi en Kathmandu.
Nu, mi tuj telefonis al li kaj mi
eksciis ke fakte li estas Esperan-
tisto kaj li diris al mi, ke estas
kelkaj Esperantistoj en Kath-
mandu. Do, li venis al mia
oficejo la sekvantan tagon kaj
decidis renkontiĝi denove post
tri tagoj (tiam kun aliaj Esperan-
tistoj)—la naskiĝtago de
Zamenhof.
Mi pensis, ke venos nur
kelkaj Esperantistoj sed venis
eble40personoj (ne Esperantis-
toj) kaj petis min paroli pri
Esperanto. Mi tute ne estis
preparita sed parolis pri Espe-
ranto kaj miaj spertoj kun Espe-
ranto. Ili deziras komenci studi
Esperanton kaj ili petis min
instrui la lingvpn. Do, mi (nun
certe) deziras vian konsilon pri
instruado precipe al komencan-
toj. ĉu vi eble povos sendi
kelkajn materialojn ankaŭ?
NOTE: A UN diplomatic pouch goes
out from New York three times weekly to
Kathmandu. Address: Masahiro Marc
Ono, UNICEF KATHMANDU, P.O.
Box 5747, New York NY 10163-5747.
It is a source of joy for me to get reports
from many like Marc who are making
real contributions—former postal stu-
dents who then went on to San Francisco
State for advanced study. Opening the
mail every day is a genuine adventure.
Bill Schulze opens and sorts out the most
urgent—as with Mire Ono's letter.
ELNA's underwriting of the Free
Postal Course and fostering of the San
Francisco State University courses,
through the SFSU Fellowship awards, is
proving valuable. Marc began the postal
course with Cathy Schulze while at Inter-
national Studies Institute, Monterey
(CA). There are ethers like him who
come to mind—for example, Edward
Schlesinger, formerly at Cal Poly, San
Luis Obispo (CA), who is now teaching
agriculture at Ruaha Secondary School
in Iringa, Tanzania. Mark Fettes, editor
of UEA's review esperanto, took ad-
vanced studies at SFSU.
Dr. John Birmingham, who began with
the postal course, advanced to SFSU, and
now teaches Esperanto at Virginia Com-
monwealth University. And there is
Ward Giannini who teaches at Tempe,
Arizona; David Wolff, who did such an
outstanding job of the financial cam-
paign for publication of the Richardson
book, did advanced studies at SFSU;
Charles Mays, motor of the Virginia and
Carolinas district, began with the postal
course, as did Sherry Wells, the indefati-
gable worker in the Michigan state or-
ganization. Prof. Tomas Sarramia is
another who has made headlines through
excellent articles in Spanish language
journals and newspapers in Puerto Rico.
Derek Rof f of the ĥitermountain group
has a long list of kudos for his work in the
district and several years here at SFSU.
David Barron of Boise, Idaho, is another
postal student who has had enormous
success with the news media and teaches
Esperanto at the university. Neal and
Holly McBurnett in Boulder, Colorado,
are graduates of the postal and SFSU
courses. Neal has contact with many
Esperantists via the computer network
USENET. Karl Heuer of Cambridge,
Massachusetts, another postal and SFSU
student, has brought me a fine postal
student from Oslo, Norway, via com-
puter contact. Karl now edits the New
England newsletter Verda Lumo.
The ELNA Newsletter 5
Masters of Tongue Fu
by Donald J. Harlow
[Note by the author!editor: I wrote the
original of this article last summer and
have kept it handy to use in the newsletter
whenever space would present itself. The
subject seems to be of more interest today
than it has been in the recent past, and—
since I have (temporarily?) lost some
articles with a disk crash, mentioned in
the editorial—I am taking the liberty of
rewriting it and using it in this issue. New
members in particular may find it inter-
esting. Since the subject is not discussed
at any length in David Richardson's
Esperanto: Learning and Using the Inter-
national Language, those who are inter-
ested in the international language
movement in more general terms may
find it useful.]
When people say "International Lan-
guage" today, they are probably talking
about Esperanto. In China, in
fact, the language is better
know as shijie yu, which sim-
ply means "international lan-
guage," than as "Esperanto."
In those parts of the world
where "interlinguisucs" is an
accepted part of the science of
linguistics, articles on the sub-
ject—if they are not purely
historical in nature—will al-
most certainly refer almost ex-
clusively to Esperanto. Dis-
cussions of the literature of
artificial languages will con-
centrate totally on that of Espe-
ranto, since only very underde-
veloped literatures exist for
other artificial languages, and,
formost of them, don't exist at
all. Any study of the sociology
of an artifical language, too,
will concern itself only with
Esperanto, since only two
other artificial language ever
had populations of adherents
even remotely comparable to that of
Esperanto, and then only for very short
periods of time.
BurEsperanto is neither the first nor
the only "international language." At-
tempts to create such a language go back
at least to the thirteenth century, when the
Abbess Hildegarde of Rupertzberg, a
lady more recently exhumed—and justly
so!—by the women's movement, the
gnostics, and various musical organiza-
tions (how refreshing it is that Hilde-
garde, one of the earliest of the "Renais-
sance Men," was a woman!), created her
"Lingua Ignota." The philosophers
Comensky, Leibniz, and Descartes all
wrote about the international language;
Bishop Berkeley worked at developing
one. In the last century, the Frenchman
Sudre created Solresol, a language meant
to be whisded or trumpeted, and it en-
joyed a very long period of popularity in
some circles in France; at one point the
French military even considered adopt-
ing it, possibly because trumpets can be
heard over greater distances than shouted
commands. Who knows? Had the French
followed through with this idea, then-
defeat in the Franco-Prussian War in
1871 might not have occurred, and all
later history would have been different.
No one knows how many "interna-
tional languages" have actually been
proposed. The figure certainly exceeds a
thousand. These range from genuine a
priori languages, all of whose material is
invented out of whole cloth, to slighdy
modified ethnic languages, such as Basic
English. But of the thousand or so such
languages, only a few have ever attained
any degree of popularity, and most of that
has been spurious—a creation of the
news media, ever in search of some new
and interesting story. Chronologically,
these most famous of international lan-
guages have been: Volapuk, Esperanto,
Ido, Occidental, Basic English, and Inter-
lingua. For those who know little or noth-
ing about the origins and fates of these
languages, I would like to give an intro-
duction to them.
Volapuk was invented in 1880 by a
German priest, Monsignor Johann Mar-
tin Schleyer. Schleyer, a polyglot, recog-
nized among his less talented parishion-
ers the need for a language to communi-
cate across national boundaries, and set
out to create one. The result was
Volapuk. The language en-
joyed tremendous popular-
ity over the next decade, but,
because of certain aspects of
its grammar and vocabu-
lary, it generated a strong
movement for reforms
among many of its speakers;
and Schleyer, who saw
himself as the language's
Pope, so to speak, refused to
even consider such reforms.
The language's most vocal
adherents split into two fac-
tions, one supporting Sch-
leyer and one supporting his
chief opponent, a French
professor named Auguste
Kerckhoffs. The resulting
struggle destroyed the lan-
guage, many of whose pro-
ponents in any case were
shifting their allegiance to
the rising (green) star of
Esperanto by the end of the
eighties. By the beginning
of the new century, Volapuk was all but
dead, though at least one (very small,
very irregular) bulletin in the language
seems to have appeared as late as 1960.
When Bernard Golden went in search of
speakers of Volapuk on the language's
100th birthday, he found a total of ten—
Continued on Page 7
6 The ELNA Newsletter
Tongue Fu from Page 6
all of whom also spoke Esperanto.
It is worth noting, however, that at its
peak Volapuk boasted perhaps 100,000
adherents—though how many of them
could actually speak the language is open
to question. In this regard, it is interesting
that it shared several characteristics with
Esperanto. The two of these that are per-
haps most important, in my view, are: (1)
an agglutinative system of word-forma-
tion, in contrast to the standard Indo-
European system (more correctly: lack of
a system); and (2) the desire of the inven-
tor to solve the problem of communica-
tion between people of different lan-
guages, not just to invent an artificial
language.
I don't want to go into Esperanto's
history in any detail here. If you want to
read a good book about the early period,
get a copy of Edmond Privat's Historio
de la Lingvo Esperanto, or his Vivo de
Zamenhof. I would only wish to say that,
more than a hundred years into its exis-
tence, Esperanto's eventual fate has not
yet been decided. Given that over its
history the language has had few friends,
except for a (relatively few) far-sighted
and courageous souls who have actually
gone out and learned it, while it has
succeeded in gaining for itself a notable
array of enemies—Adolf Hitler and Josef
Stalin spring immediately to mind—the
staying power that the language has
demonstrated is quite encouraging.
Let me only add here that Zamenhof,
like Schleyer, was interested not in creat-
ing an artificial language but in finding
some viable solution to the problem of
communication between different
peoples. And in ZamenhoPs case—he
was a Jew living in late 19th century
Russia—the problem was far from a
theoretical one.
Zamenhof stated (in his First Book)
that Esperanto was not your typical Euro-
pean language. Arguments over Espe-
ranto's Europeanness go on even today.
Certainly, despite recent modest accre-
tions from Japanese and other non-Euro-
pean languages, Esperanto's lexical ma-
terial remains primarily European,
chiefly Romance, in origin. Other as-
pects of the language's structure are less
convincingly European. Certain tenden-
cies in popular use of the language—for
instance, the occasional doubling of short
adjective roots to show emphasis, rather
than through use of the -EG suffix—
show a pattern of thought in the language
reminiscent of Chinese.
I don't intend to argue here over
whether Esperanto is fundamentally
European or non-European; but certainly
many early speakers of the language in
Western Europe found it less European
(more particularly, less West-European)
than they would have liked. This was
particularly true in France, where many
early leaders of the national Esperanto
movement would have preferred a more
Francophone, or even Anglophone, tone
to the language. A few of these gentle-
men, in fact, through a rather under-
handed process, set themselves up as
"reformers" of Esperanto, and in 1907
produced a version of Esperanto that
appeared much more in tune with the
linguistic norms of the world—i.e.,
French and English. For a while, they
expected that their new language would
replace classical Esperanto, but when
this did not happen—a vast majority of
ordinary speakers of the language re-
fused to make the necessary changes in
their habits—the "reformed Esperanto"
split off and became an artificial lan-
guage in its own right, Ido.
While Ido shows a decided shift away
from Esperanto's agglutinative word-
formation system, back towards a more
Western European orientation, it does
not represent a complete break with the
linguistic ideas expressed first in
Volapuk and then more clearly in Espe-
ranto. The real difference between the
two languages lay in the motivations of
the men who developed them. It is fairly
apparent that the problem of communica-
tion was of little interest to Prof. Louis
Couturat, Louis de Beaufront, and Major
Charles Lemaire, the primary motors
behind the development of Ido; they were
more concerned with what they saw as
Esperanto's linguistic blemishes. This is
hardly surprising; the pleasant little con-
spiracy into which they entered for the
purpose of replacing that Russian Jewish
eye-doctor as the guiding force in the
international language movement shows
in them an ethical blind spot that would
not fit well with a genuine concern for the
communications needs of ordinary
people. Insofar as Ido did prosper—and it
prospered, in fact, much more than did
any other "international languages" ex-
cept Volapuk and Esperanto—it did so, I
believe, despite the people behind it, not
because of them.
Ido, in fact, appears to have attained a
maximum population of about 10,000
adherents by the early 1920's—not all
that far behind Esperanto in that period.
But as the ranks of Esperanto swelled
through the twenties, to reach more than
ahundred thousand by 1930, those of Ido
appear to have declined. It nevertheless
remains extant even today, though in
what seems to be a basically moribund
state. Ido, like Esperanto, has actually
produced a small original literature—
though, strangely enough, so far as I
know the only genuine literary work ever
published in Ido, a collection of original
poetry, was published by the Kultura
Centro Esperantista in Switzerland.
A recent newspaper article about an-
other constructed language project re-
ferred to Esperantists as "verbal hobby-
ists." As a matter of fact, Ido did much to
cull the verbal hobbyists out of the Espe-
ranto movement very early on. One result
of this is that, for many years, the Espe-
ranto movement has been remarkably
free of individuals who see the language
only as an interesting project, whose
main purpose in existing is to improve
itself by adopting their recommended
reforms. Another result is that the Ido
movementended up consisting mainly of
just such people. It is hardly surprising,
then, that when yet another "improved"
international language came along, it
would skim off a far greater percentage of
members from the Ido movement than
from the Esperanto movement This lan-
guage was Occidental, proposed in 1922
by the Estonian Edgar De Wahl.
The language's very name gives away
De Wahl's motivation. An early Esper-
antist, he also abandoned the language
early on, apparently in protest against its
non-traditional structure. Whether he
was ever a practicing Idist, I don't know,
but suspect that from the time he left Es-
peranto he followed a very different and
more radical route. Occidental, built
upon the basis of an earlier project, Julius
Lott's Mundolingue, can best be de-
scribed, I think, as a late and very highly
rationalized Romance dialect, with no-
ticeable German accretions. It was, in
fact, nothing less than an attempt to cod-
ify WestEuropean thought processes in a
constructed language. Supporters of
Occidental justified this by asserting that
civilization, being essentially European
in nature, should be represented by an
Continued on Page 8
The ELNA Newsletter 7
Tongue Fu from Page 7
essentially European language. In this
way, the language would help make the
blessings of European thought available
to the rest of the world—or help keep the
rest of the world under the European
thumb, as the more cynical might tend to
think.
The nineteen thirties were, in some
ways, the apogee of language construc-
tion; Occidental was merely the most
successful and best known of a series of
attempts to create a new international
language. The famous Danish linguist
Otto Jespersen, for instance, a long-time
mainstay of the Ido movement, aban-
doned the language in favor of his own
project, Novial, which was largely a
clone of Occidental. But the best-known
project of this period probably remains
Basic English.
Basic English, invented in 1930 by the
Englishman C. K. Ogden, was an attempt
to simplify English and make it more
suitable for international use. Ogden
claimed to have reduced the entire vo-
cabulary of the language to 850 words.
The problem was that his claims were
spurious; the language included far more
than 850 words (Ogden did not count
"international" words such as alcohol in
his 850 word vocabulary, though they
were considered part of the language; and
he added several 1000-word technical
vocabularies). Also, many people felt
that Basic English was merely a "Trojan
horse" for a more standard brand of the
language. The event proved this latter
group correct; in the 1960's, the British
Council, a government-sponsored or-
ganization devoted to spreading English
among the heathens, bought the rights to
Basic English, and since that time it has
been used only as an introduction to stan-
dard (read: British) English. Though
several famous English-speakers sup-
ported the language from time to time,
among them Winston Churchill and H.
G. Wells (who, in The Shape of Things to
Come, had the whole world speaking
Basic English), no popular movement for
this language was ever generated.
Because of the growing number of
language projects, there was some confu-
sion as to which one would be, or even
should be, the ultimate international lan-
guage. This confusion had begun when
Volapuk, which had offered such high
hopes to the world, fell apart and was
replaced by Esperanto; and it had become
endemic when the Ido schism occurred in
1907. By the late twenties, with Espe-
ranto and Ido and Occidental and who
knew how many other projects vying for
attention, it was understandable that the
ordinary individual would throw up his
hands in disgust. An American Esperan-
tist, Mrs. Alice Vanderbilt Morris—of
the New York Vanderbilts, I believe—
funded the establishment of a new or-
ganization to do research into the prob-
lem and Find some sort of acceptable
solution, for instance a compromise be-
tween the different language projects.
The organization was called the Interna-
tional Auxiliary Language Association,
or IALA for short.
IALA, located in England, though it
did valuable research work, had little
luck in convincing anyone to compro-
mise. The Romance-based "naturalistic"
languages such as Occidental and Novial
would not be ready to yield in the direc-
tion of "schematic" Esperanto; and
Esperantists at that time were not yet
ready to forgive the Idists for the dirty
work at the 1907 crossroads. In any case,
the Esperantists, who even then made up
between 80 and 95% of the entire Interna-
tional Language movement, felt that they
had no need to compromise. Further-
more, by the mid thirties they had other
and more pressing problems to attract
their attention—proscriptions in Ger-
many and the USSR, for instance.
Eventually, IALA, after moving to the
United States at the outbreak of war,
came under the directorship of Dr. Alex-
ander Gode, and set out to create its own
language, which was published in 1950
and given the name Interlingua.
Interlingua is even more quintessen-
tially Romance than Occidental, and in
its turn attracted away many of the re-
maining adherents of Occidental, which
tried to stave off the inevitable by renam-
ing itself "Interlingue." But again its
creator really had no interest in resolving
communications problems; he himself
stated that his real purpose was to provide
the world with a "standard average Euro-
pean" vocabulary, culled from the Ro-
mance languages. Interlingua made
modest inroads in the American press's
coverage of attempts to solve the lan-
guage problem through the fifties and
early sixties, and there exists a small
Interlingua movement, mainly in Eu-
rope, even today; but the language never
had the widespread support that Espe-
ranto developed even in its earliest years.
Its one notable success was in giving the
coup de grace to Occidental, whose last
magazine bit the dust in 1985.
To recap the situations of these various
languages today:
1) Volapuk is a dead issue and has been
forthebetterpartof acentury. Itisnotand
has not ever been represented by any kind
of corpus of literature.
2) Esperanto continues to grow, and
today boasts at least two million speak-
ers, perhaps more, of whom some one
hundred thousand actively use the lan-
guage and participate in the movement to
promote the language. Some 150 to 200
periodicals appear regularly in the lan-
guage, not counting local club bulletins.
It has a large and growing body of litera-
ture, both original and translated.
3) Ido retains a small movement and
several periodicals to link that move-
ment, though none of them seem to ap-
pear more often than quarterly. It has a
very small body of original and translated
literature.
4) Occidental is dead.
5) Basic English as a separate language
is dead.
6)  Interlingua has a small relict sup-
porting movement, mainly in Europe. It
has few if any periodicals, and no body of
original literature to speak of.
Although Interlingua is not the only
postwar entry into the international lan-
guage competition, it is the only one to
receive any publicity and to generate a
supporting movement of any size. And it
is a product of the year 1950. It appears
that, to a great extent, the production of
such languages peaked in the 1930's, and
went largely out of style after the Second
World War. Why?
I would tend to blame the apparent
"success" of English for this. The War
gave French, already in decline, a death-
blow, and by about 1950 it was apparent
that English was destined to become the
international language, by default. So
what need for Esperanto, Interlingua,
Ido, and other entries into the competi-
tion? The outcome was already decided.
The other postwar projects—die Roma-
nids, Neos, Intals, Loglans, etc.—were
doomed to obscurity. Esperanto survived
this period, and even prospered to some
degree, not because people saw it as the
coming world language (though there
Continued on Page 9
8  The ELNA Newsletter
Tongue Fu from Page 8
were those who never lost this hope) but
because (a) it had already developed an
independent infrastructure that could
keep it going even through the most dif-
ficult periods—as Soviet Esperantists
proved during the period from 1937 to
1956— and (b) it had already developed
other reasons for existence besides as a
solution to the world language problem.
But the success of English has always
been more apparent than real. The growth
of English in the intervening period car-
ried the language from 11% of the
world's population to about 8.5%—not
the most inspiring rate of growth. Where
English has failed, of course, we have
tended to blame local conditions for this,
or to assume that this failure is non-
representative of the world as a whole—
as when, for instance, after a hundred
years of concentrated English teaching
has not produced a nation of English-
speakers in Japan, we insist that "im-
proved teaching methods" would no
doubt resolve this problem, or when col-
umnist Neal Peirce, supporting Califor-
nia's English-only initiative, insists that
we tend to retreat from English in this
country "while the rest of the world stam-
pedes to English."
Forty five years after the end of World
War II it is, I think, apparent to anyone
that if English has not failed as THE
international language, it has certainly
come nowhere near fulfilling all those
promises that were made for it at that
time. Nor is it likely to do so in the
foreseeable future, even granting contin-
ued U.S. military and economic primacy
in the world—a very unlikely possibility.
Which means that the whole question
of the international language is open
again. It means that the Esperanto move-
ment, barring the sort of deliberate re-
pression we've seen from time to time in
Russia and China and Rumania and Ger-
many and elsewhere, or the use of gov-
ernmental power to put limits on the
language's expansion, as in Great Britain
and elsewhere, will prosper anew. In-
deed, it has been doing so since the mid-
seventies.
And it means that, in the field of artifi-
cial languages, Esperanto may begin to
see some aspiring competitors spring up.
In fact, those competitors are already
here. In 1972, an Englishman, Leslie
Jones, published his Eurolengo, a basi-
cally Romance language based on Eng-
lish and Spanish. A young French teacher
made the pages of the Guardian in Brit-
ain (favorably) with his Uropi. Two sum-
mers ago, several Esperanto clubs in this
country received letters from a young
man developing a project he called Lin-
guos. Loglan, a product of the late fifties
which made the pages of Scientific
American in June, 1960, has recently
been revived in two different forms. And
just the other day the ELNA Central
Office received a booklet, mostly in
German, about a new Romance-based
project called Unitario.
Of all the artificial
languages extant
today, only
Esperanto is, not the
result of an attempt
to create a language,
but the result of an
attempt to solve a
problem
None of these projects has, at least in
this country, received the sort of publicity
that panicked Esperantists in the early
fifties when Interlingua appeared. A re-
cent article on Lojban (a schismatic vari-
ant of Loglan) that was picked up by the
wire services and published in many
newspapers around the country, appears
to have been less than enthusiastic about
the language; with the exception of
Uropi, none of the others listed above
have even been mentioned in the Ameri-
can press.
But I think that we will hear more of
them—and others like them—in the fu-
ture. And much of what we hear, as was
the case with Ido and Occidental and
Interlingua, will not be why they are ideal
solutions to the problem of communica-
tion between different peoples, but why
they are superior to Esperanto.
Are they superior to Esperanto? Proba-
bly so, at least on their own terms. Ido
was superior to Esperanto in its adher-
ence to West European linguistic norms.
Occidental was superior to Esperanto in
its similarity to other Western languages.
Interlingua was certainly superior to
Esperanto as a quintessential Romance
language. And if what you wanted was a
watered-down form of English, Basic
English certainly filled the bill better than
Esperanto.
In Esperanto's own terms—facility of
learning, cultural and political neutral-
ity—none of these languages was in any
way superior to Esperanto, nor even
equal to it The same can be said, I think,
about recent and future projects.
The mentioned projects fall basically
into two categories, from what I have
seen of them. Eurolengo, Uropi, Linguos
and Unitario appear to be fundamentally
what we may call Euroclones, like Occi-
dental and Interlingua. The designers of
these languages, apparendy unfamiliar
with the work of De Wahl, Jespersen and
Gode, are making the same mistakes
again—assuming that the world will best
be served, and will let itself be served, by
an artificial language with nothing to
recommend itbut its Europeanness. They
don't realize that if this is what the world
wants, it is more likely to learn Spanish.
Loglan and its offshootLojban fall into
quite a different category. Of the men-
tioned languages, they have been getting
the most publicity. But it should be noted
that no language as a priori in its origins
as Loglan has ever succeeded in generat-
ing a body of speakers. To add to
Loglan's difficulties, it was originally
created as a means of testing the Sapir-
Whorf hypothesis (now largely discred-
ited), and for this reason its author claims
to have made it as far from ordinary
linguistic patterns as he could. This may
be a fine way of establishing an experi-
ment, but for purposes of communication
it's a non-starter. Loglan will most likely
go the way of Barnett' s Suma; a few years
from now, if you want to learn about it,
you will probably be able to get a book
out of the state library, but nowhere else
will any information be available.
Esperanto remains the only truly vi-
able artificial international language:
easy to learn, relatively neutral, with a
wide base of cultural and practical serv-
ices for the user to call on around the
world. Of all the artificial languages ex-
tant today, only Esperanto is, not the
result of an attempt to create a language,
but the result of an attempt to solve a
problem.
And only Esperanto lives.
The ELNA Newsletter 9
LETTERS
[Note: The letter column is afree-speech
forum for members of ELNA. Views ex-
pressed are not necessarily those either
of the editor or of the Esperanto League
for North America, Inc.]
[Lastatempe venas kuraĝigaj in-
formoj el Kubo kaj Meksikio. Jen bona
novajo el alia najboro Anne Ambles
estas juna francino aktuale loĝanta en
Gvatemalo.]
Nia afero bone progresas ĉi-tie, jam
kelkaj dekoj da homoj, ĉefe junaj, lernas
kun entuziasmo, kaj ili jam fondis
klubon; ili preparas la revivigon de la
Gvatemala Eo-Asocio kaj la fondon de
ĝiajunularasekcio.
Supozeble la nombro de interesitoj
kreskos car pliaj prelegoj estas planataj.
Fakte ĉiun semajnon alvenas al la kurso
novaj interesitoj. Ni ankaŭ daŭrigas la
amaskomunikilan informadon (senpage,
kadre de intervjuoj).
Kelkaj homoj volas jam korespondi,
do mi transdonas al vi iliajn petojn.
Miaflanke pro bona ebleco eklabori ĉi-
tie en mia nova profesio (turisma
gvidado) kaj pro la entuziasmo pri Eo kaj
la tre alta homa kvalito de multaj geler-
nantoj mi restas pluan duon-jaron en tiu-
ĉi lando. Vere Eo igas min konatiĝi kun la
plej konindaj gvatemalanoj. Fakte ili
suferas pro manko de malfermeco de la
lando, kaj Eo por ili des pli signifas por-
don al la mondo.
Anne Ambles
[La krespondpetoj aperos en 1990(4). In-
tertempe, se vi volas sendi kuraĝigan
saluton al la novaj gvatemalaj
samideanoj: Gvatemala Esperanto-
Klubo, Apartado Postal 2155, 01901
GUATEMALA, Gvatemalo CA.]
Ĵus alvenis la ELNA NL 1989/6, kun
mia artikolo "ĉu Esperantistoj kapablas
kompreni satiron?". Dankon. Mi propo-
nas, ke vi sendu al ĉiu abonanto de NL
lupeon por povi pli facile legi la notojn
fine de la artikolo.
Bernard Golden
[Cm temas pri satiro...?]
Legi Antologie
de Ionel Onet
Malgraii sia "artefariteco", kiun kriti-
kas malicaj uloj neniam malfermintaj
Esperantan libron, Esperanto montriĝis
viviva lingvo, taŭga por ĉiuj kampoj de la
homa agado. Tion pruvas multaj: la
granda nombro de periodaĵoj kaj aliaj
eldonaĵoj, kunvenoj, konferencoj, son-
bendoj kaj -diskoj, kaj precipe la libroj,
kies kvanto kaj kvalito kreskas ĉiam
senĉese.
Esperanto montriĝis taŭga por origi-
nate literaturo (verkita en Esperanto), aŭ
por tradukita (el la plej diversaj lingvoj)
literaturo. Oni jam verkis kaj tradukis en
Esperanto laŭ la plej malsamaj stiloj kaj
skoloj. Oni tradukis poezion, prozon,
teatron, kantojn, aforismojn ... oni
tradukis antologiojn.
Se iu pensas ke aperis en Esperanto nur
dek lileraturaj antologioj, preferinde es-
tas kaŝi tiun penson. La subaj dek antolo-
gioj estas nur parto el la jam aperintaj
esperantlingvaj antologioj, nome tiuj
kiujn la libroservo de ELNA disponigas
al la dezirantoj nuntempe.
AHgla Antologie (10001800). Re-
daktoroj: William Auld kaj Reto Ros-
setti. Universala Esperanto-Asocio,
Rotterdam 1957.319 paĝoj, broŝurita.
ANG002 $7.95/$7.55.
Angla Antologio 2 (1800-1960). Re-
daktis Albert Goodheir. Esperanto-
Asocio de Britujo, London 1987.432
paĝoj, broŝurita. ANG005 $18.95/
$18.00.
Australia Antologio. Redaktita de Alan
Towsey. Edistudio, Pizo 1988. 131
paĝoj, bindita. AUS001 $35.00/
$33.25.
Ĉina Antologio (1919-1949). ĉina Es-
peranto-Eldonejo, Pekino 1986. 612
paĝoj, bindita. CIN001 $9.95/$9.45.
Germana Antologio (ekde la plej frua
epoko ĝis ĉirkaŭ 1700). Redaktita de
Ortwin Brodt. Bleicher Eldonejo, Ger-
lingen 1985. 327 paĝoj, broŝurita.
GER002 $20.00/$ 19.00.
Hungara Antologio. Redaktis Vilmos
Benczik. Corvina Kiado, Budapest
1983. 448 paĝoj, bindita. HUN003
$29.95/$28.45.
Itala Antologio (ekde la XHI-a ĝis la
XlX-a jarcento). Redaktis Giordano
Azzi. Cooperativa Editoriale Espe-
ranto, Milano 1987. 477 paĝoj,
broŝurita. ITA001 $25.75/$24.45.
Makedona Antologio. Rcdaaktis Me-
todi Galeski. Esperanto-societo "La
Progreso", Prilep 1981. 154 paĝoj,
broŝurita. MAK001 $12.00/$ 11.40.
Slovaka Antologio. Redaktis Magda
Ŝaturova-Seppova. Slovaka Peda-
gogia Eldonejo, Bratislava 1980. 528
paĝoj, bindita. SLO001 $13.75/
$13.05.
Shakespeare, Milton, Defoe, Swift,
Byron, Keats, Bronte, Dickens, Lawson,
Murdoch, Mackenzie, Lusin, Mau Dun,
Bakin, Lau Se, Martin Luther, Erasmus
de Rotterdam, Fleming, Petofi, Madach,
Ady, Moricz, San Francesco d'Assisi,
Dante, Petrarca, Boccaccio, da Vinci, A.
Popovski, Krai' estas nur kelkaj nomoj
hazarde elprenitaj el la supre menciitaj
libroj. Eĉ se nur por tiuj ĉi, indas legi la
Antologiojn. Kaj se vi volas legi origi-
nalan Esperantan poezion, nepre havigu:
Esperanta Antologio (Poemoj 1887-
1981). Redaktis William Auld.
Universala Esperanto-Asocio, Rotter-
dam 1984.900 paĝoj, bindita. ESP045
$35.25/$33.50.
Vin akompanos Auld, Baghy, Boul-
ton, Goodheir, Kalocsay, de Kock, Rag-
narsson, Sadler, oCuwartz, kaj aiiaĵ
famuloj, kies poeziaĵoj ne estas malpli
valoraj ol tiuj verkitaj en "naturaj"
lingvoj.
Agrablan legadon!
10 The ELNA Newsletter
Nemere Istvan: Serĉu mian sonĝon.
Budapeŝto: Hungara Esperanto-Aso-
cio, 1987.171 p. Broŝurita. Ĉe ELNA:
Kodo SER001, Prezo $15.15.
Gabor kaj Lillaestas du junaj gehunga-
roj, kiuj ekskursas al Venecio por ia an-
taŭnupta mielmonato. Tien ekskursas,
tute hazarde, ankaŭ juna Diran Sargis,
kiu antaŭ jaroj konatiĝis kun Gabor en la
urbo Erzerum, en Turkio. La gejunuloj
hazarde renkontiĝas sur strato, kaj dum la
postaj du tagoj ill kune vidas la urbon.
Sed inter ili estas ia nedifinebla muro. Por
Gabor kaj Lilla, ankoraŭ naivaj, la histo-
rio estas interesa flankokupo, kiu pro-
vizas ian fonon por ilia floranta amo; por
Diran, la historio estas vivanta ŝarĝo sur
la dorso de lia popolo—la armenoj—kaj
li venis al Venecio, koincide kun baldaŭa
trapaso de la Prezidento de Turkio, por
alidirektigi ĝin.
Mi listigus ĉi tiun libron inter la sukce-
saj romanoj de Nemere, car li sukcesas en
sia ŝajna intenco—kontrasti la sintenojn
kaj konduton de ĉiutagaj civitanoj de la
homogena Okcidento—en kiu troviĝas
Hungario, almenaŭ kulture—kontraŭ la
ankoraŭ vivpelantaj problemoj de multaj
naciaj malplimultoj tra la mondo. Gabor
kaj Lilla povus esti kiu ajn el ni; kaj Diran
parolas ne nur por la armenoj, sed ankaŭ
por la usonaj kaj aŭstraliaj indiĝenoj, la
nigruloj de Suda Afriko, la kimroj kaj
bretonoj kaj tibetanoj, la judoj en
Palestino en 1947 aŭ lapalestinanoj mem
en 1987—ĉiuj, kiuj frontas kaj, kiel Di-
ran, devas fine fali antaŭ la senkompata
progreso de la okcidenta kultura koloso.
La takto de la libro estas bona, kaj—
kiel jam dirite—la celo estas pripensinda.
Sed ankaŭ grava estas la etoso, en kiu la
agado evoluas. Nome, Nemere tiel bone
priskribas Venecion—urbon, kiun li
verŝajne amas—ke ĝi kvazaŭ viviĝas
antaŭ niaj legantaj okuloj. Eĉ la historion
de Venecio, ekde ĝia fondiĝo en la tempo
de tiu ŝajna prahungaro Attila, li en-
plektas en la romanon.
Entute, ĉi tiu libra estas unu el la plej
legindaj Nemere-aĵoj.
(Sekreta komunikaĵo #1 por la Hun-
gara Esperanto-Asocio: Se vi ne komen-
cos legi viajn presprovaĵojn kaj forigi
tiujn damnindajn koboldaĵojn, vian pre-
sejon atakos kaj detruos la Armeo Liber-
iga Esperantista! Nemere, Lorjak,
Wacha kaj aliaj certe meritas pli bonan
prezenton ol vi proponas.)
Don Harlow
Nemerje Istvan: Vivi estas dangere.
Budapeŝto: Hungara Esperanto-Aso-
cio, 1988.159 p. Broŝurita. Ĉe ELNA:
Kodo VIV006, Prezo $11,95.
Iasence, la kovrilo fare de grafikistino
Judit Banko resumas la tuton. Antaŭfone:
Boeing-747, mallongtuba revolvero, kaj
suna terasrestoracio sur tropika insulo.
Fone: la Blua, Blanka kaj Ruĝa de la
franca trikoloro.
iswAn nemere

Vivi            ^\\
estas danĝere
Danny
al
por
dungiUi
Gerradi
aliaj
Organip
1959
longe
gos,
kaj
Skagen, siatempe dungsoldato
tropikaj respublikoj kaj nun makleristo
eŭropaj dungsoldatoj, estas
de franca ŝtatprokuroro Pierre
por kapti kaj reporti al Parizo la
militkrimulon Georges Clever, iaman
duarangan oficiron kaj torturiston de la
o de Armeo Sekreta dum la
en Alĝerio. Clever jam de-
fjuĝis al la tropika insulo Barren-
j fans por si gravan kaj lukrozan
ribelo ■
lokon en la tiea krimomondo. Skagen,
kun kelkaj elekritaj huliganoj, kaj ankaŭ
kun la iom mistera Simon, sendito de
Gerradi, veturas al tiu karibea insulo,
elserĉas Clever-on, kaj perforte reveni-
gas lin al Francio. Sed tie eble atendas
perfido kaj morto...
La romano estas rapida, tre lerte takta.
Ankaŭ la lingvaĵo estas simpla kaj facile
komprenebla, ĝenerale makulita nur de la
kutimaj HEA-presfuŝaĵoj. Kun la kar-
aktero de Skagen ni tre bone konaŭĝas,
car li mem (krom en kelkaj esceptaj oka-
zoj) unuapersone rakontas la historion.
Tio estas bona, car oni promesas
sekvaĵan novelon (kion nepre postulas la
senfina fino de la nuna verko: kelkaj
paĝoj jam tiklincite aperis en Hungara
Vivo).
Kritikindaĵoj:
1) La ceteraj karakteroj, krom eble tiuj
de Alex kaj Simon, restas malklaraj kaj
nebone ellaboritaj, laŭ mi. Tia ankaŭ la
karaktero de Georges Clever, kiu havas
preskaŭ nenian rolon krom tiun de celo.
2)  Skagen kapablas tre rapide ŝanĝi
siajn planojn. Tiu kapablo absolute nece-
sas pro tio, ke preskaŭ ĉiam liaj originalaj
planoj paneas. La klimaksa hekatomba
fiasko okazas pro la fakto, ke li esence
saltis en lagon da fekaĵoj, supozante, ke
temas pri pura akvo. Nome: temas pri la
heroo kiel nekompetenta fuŝulo.
Nome, la libro ne estas favore kom-
parebla kun tiaj verkoj de Nemere, kiaj la
pensinstigaj La blinda birdo, Sur
kampo granita, kaj La alta akvo, ail la
streĉaFebro. Ĝitamenlaŭrajteapartenas
al la bedaŭrinde tro mallonga listo de
rapide legeblaj kaj facile ĝueblaj senpen-
sigaj distriloj en Esperanto.
Don Harlow
The ELNA Newsletter 11
ESPERANTO
E   P
TRAVEL    '9 0
As of the time of writing this article, the number
of registrants for the official Antaŭ-kongreso of
UEA exceeds thenumberof U.S. registrants for our
ELNA convention which is occurring simultane-
ously in Mexico City! Would we be embarassed to
have more guests than hosts??? We will have with
us gesamideanoj from Australia, Belgium, Den-
mark, Finland, Germany, Italy (Ada Sikorska, edi-
tor of Heroldo), Japan, the Netherlands, Sweden,
and the U.K. as well as ourMexican hosts. This will
certainly be our most international national conven-
tion!
Mexico City is a truly major metropolis, and a
lively.fascinating, and beautiful city! It is a modem
city within a colonial city built over a period of 300
years beginning with the arrival of Cortes in 1521.
Before that time there were Aztec palaces and
temples of the 14th and 15th centuries; and recently
archaeologists have uncovered the remnants of an
ancient civilization dating back to 1500 B.C. No
other city displays so beautifully and visibly its
fascinating past simultaneously with its present-
day culture.
The Local Congress Committee ("LKK") in
Mexico is hard at work preparing excursions and
Esperanto programs that we'll remember with joy
for a long time. We have a professional guide there
whois translating the basic contents of the tours and
helping to train other Esperantists to act as guides.
We will have one bus where the narrative will be
offered only in Esperanto and the other buses will
offer translations either from Spanish to Esperanto
or English to Esperanto. In addition, we will have
special music programs using the skills of the
Mexican Esperantists, and our boat tour in the
beautiful floating gardens of Xochimilco will honor
Esperanto's famous women. (Boats can't be named
after men, can they?) The local Esperantists in
Mexico City are very excited about this opportunity
to use and spread the use of Esperanto in Mexico!
ESPERANTO TRAVEL
ELNA CONVENTION WILL BE HELD IN MEXICO CITY
July 7-14,1990
(Samtempe kaj samloke, OFICIALA ANTAŬ-KONGRESO de UEA
+
UNIVERSALA KONGRESO DE ESPERANTO, HAVANA CUBA
July 14-21
—or for those not going to Cuba—
"MEXICO, THE COLONIAL ROUTE"
San Miguel de Allende—Guanajuato—Guadalajara—Morelia—Patzcuaro
+
OFICIALA POST-KONG RESO DE UEA
Taxco, Puebla, Oaxaca
TRI SEMAJNOJ VOJAĜANTE EN ESPERANTUJO !! !
During the UK in Cuba, U.S. Esperantists will
have the opportunity of enjoying the "Colonial
Route"north and westof MexicoCity. And afterthe
UK in Cuba, we will be joined again by Esperantists
from around the world to enjoy a third week in
Taxco, Cocoyoco, and Oaxaca—cities which bring
to mind the mental picture of how "romantic"
Mexico looks.
Don't miss out on this great opportunity to enjoy
and take part in "Esperantujo" so close at hand!
As North American director of Monda Turismo
I receive information about all of the world-wide
and ever-growing offers for Esperanto tourism. A
brief overview:
•EsperantoTur in Poland operates a constant
school of Esperanto in Bydgoszcz with bus
tours all over Europe.
■The Hungarian Esperanto Association has cre-
ated a professional Esperantist travel service
with many interesting offers.
•A new Esperanto center in Kiev, USSR, has
offerings in Leningrad and the Ukraine—not
many, and they're brand new, but growing.
•The Chinese Esperanto League now is offering
travel in China for groups of as few as four
persons at prices that used to require a group
of 25 to 30.
We'll be glad togive you those con tact addresses
and, of course, arrange your air transportation.
Every day the savings available to Esperantists in
travel are increasing!
ESPERANTO TRAVEL SERVICE
6104 LASALLE
OAKLAND, CA   94611
(415) 339-2001
USE YOUR ESPERANTO TRAVEL
SERVICE FOR ALL YOUR ESPERANTO
TRAVELS
Prasidant: Ken Thomson (1990)
Vic» PraaWarrfc Dr. Duncan Charter» (1990)
Sacratary: Virginia Stewart (1992)
Traaauran John B. Massey (1991)
Otrrnr Board Mambars: Prof. JamesFonseca (1990), William R.
Harmon (1990). David Wolff (1990), Ellen Eddy (1991), Nels M.
Nelson (1991), William H. Schulze (1991). Prenda Cook (1992),
Frank Helmuth(1992), Dr. Jonathan Pool (1992)
Commissioners: William R.Hannon (CO), D. Holland-Kaupp (Cor-
respondence Courses), J. GUdemeistcr (Legislative Affairs), R. Kent
Jones (Science A Technology), Jim Deer CTape Service), Lucy
Harmon (Travel Affairs), J. B. Massoy (Wills and Gifting), Ellie
Stein (Women's Affairs), Dr. James Cool (Youth Affairs), Dr. Julius
Manson (United Nations). John B. Massey, William H Schulze and
Sidney V. Steinberg (Kapilala Fondusa Komitato), John Mathews
(Service dubs)
Dlractor, ELNA CO: Mark Stephens
ELNA Archivist: Hal Dreyer
Anymembct wishing to assist in the work of any of the above named
commissions or committees should communicate with the
memberfs) shown.
ELNA Duaa for lt*>
Friend of Esperanto
Regular
Family
Youth (under 26)
65 year or above
Sustaining
Life
$7.50
S25.00
$37 JO
S12J0
$15.00
$50.00
$500.00
Dues are for the calendar year and are tax-deductible.
UEA duaa 1900
Member-Guidebook only(MG)
Member-Yearbook only (MJ)
Member-Subscriber (MA)
Societo Zamenhof (additional)
Subscription only to Esperanto
Subscription only to Kontakto
Life Membership in UEA
$ 7.00
$16.00
$39.00
$78.00
$23.00
$12.00
$975.00
Send payments for UEA memberships or subscriptions to ELNA/
UEA, Bra 1129, El Cerrito, CA 94530. Make all checks payable to
ELNA.
MOVING? DONT LEAVE ESPERANTO BEHIND! If you
have moved recently or arc planning to move in die near future,
don't forget to sent a change-of-address card to the ELNA
Central Office,Box 1129, El CerritoCA94530.This will assure
your continued receipt of the Newsletter and other information.
If you don't have a stamp handy, give the CO a call at(415) 653-
0998. Thinks!
DEADLINE FOR MATERIAL FOR ISSUE 1990(5) of Es-
peranto U^A/The ELNA Newsletter is July 25,1990!
ELNA Newsletter
Volume 26, No. 2
ISSN 0030-50G5
Esperanto League for North America,
Inc.
P.O. Box 1129, El Cerrito, CA 94530
Telephone: (415) 653-0998
Editor: Don Harlow
12 The ELNA Newsletter