NEWSLETTER News of the Language Problem and Esperanto as a Solution 1989(4) Making News This Issue Off Limits: The UK in Cuba U.S. government restrictions on the travel of U.S. citizens to Cuba make the upcoming Universala Kongreso off lim- its to Esperantists in the U. S. To get the details on this problem, you won't want to miss the announcement in this issue from ELNA president Ken Thomson and Wm. Harmon, the UEA Delegate for the U.S. See Page 3 Stranger in a Strange Land You're probably used to reading about the problems Americans have when trav- eling overseas, but have you ever stopped to think about what tourists coming to the United States must go through? A French physician describes his experiences. See Page 7 Land Without a Name — the U.S.! The derivation the the Esperanto word for the United States — Usono — has been much discussed of late. But the discussion is nothing new. A letter to The American Esperantist, dated 1908, re- cently surfaced in the Central Office. We reprint it here. See Page 9 In This Issue Editorial 2 Lingvo Angulo 8 Volas Korespondi And Much, Much More to Delight and Inform You! 11 ELNA Premiita! -ur La Trofeo Fyne /\V \1 /Wv • ŝ / r\ Dato: 1989 04 14 Estimataj, Dum sia kunsido en marto, la Estraro de UEA aljuĝis la Trofeon Fyne en 1989 al ELNA. Vi komprenos, laŭ la priskribo sur paĝo 52 de la Jarlibro 88, ke per tio la Estraro celas rekoni la revigliĝon de ELNA lastatempe. Ne necesas, ke mi detale prezentu tion al vi, evidente, sed ni ricevas fortajn efiojn de pli profesiecakaj laŭcela agado. Povas esti, ke laŭ striktaj kriterioj de nombro de Individuaj Membroj (vidu la martan numeron de la revuo) tiu phfortiĝo ankoraŭ ne espriihiĝis en la statistiko, sed la spezfohoj por 1989 jam estas promesplenaj. La kriterioj por aljuĝi la Trofeon ne limiĝas al Individuaj Membroj, kiom ajn grava tio estas; faktoro estas la kontribuo al fortigo de UEA, kiun la Estraro juĝis pozitiva. .-.-"1 j Mi estas taskita, anonci la nqftpn31 vrvkaĵsstas plezuro al mi tion fan. Lufjfi- ciafa anpnco okazos kadre de^ lŭ-Kon- greso eft Bra|iono. \ » / < N / / j \ \ > Kun kbraj/graftilpj, ka^-e^peroj de estonta kunlaboffj, ^""" Neil Salvesen Direktoro de la Centra Oficejo ĵLatrofeo Fyne, donacita memore al Adam kaj Erica Fyne el Kanado, estas aljuĝata ĉiun duan jaron fare de la Estraro de UEA al tiu landa asocio aiiĝinta al UEA kaj kun pli ol 150 mem- broj, en Ides lando okazis laplej granda proporcia kresko de la nombro de indi- viduaj membroj de UEA dum la antauaj du kalendaraj jaroj, aŭ kiu alimaniere grave kontribuis al laplifortigo de UEA. Aliaj gajnintaj landaj asocioj estas tiuj de Belgio, Bulgario, ĉinio, Francio, Hungario, Japanio kaj Svedio.] THE MEMBERSHIP THERMOMETER 1989 The stippled area shows to- tal 1989 paid ELNA mem- bership at the end of June, 1989; this is compared with four milestones/targets: to- tal paid membership for 1987, total paid member- ship for 1988, the "magic number" 900, and the num- ber needed to add a second person representing ELNA to the UEA Committee. Let's bust the thermometer in 1989! 2nd UEA Committee-person 1100 Our Goal for 1989 900 / ELNA Membership 1988 778 /ELNA Membership 1987 572 - The ELNA Newsletter 1 EDITORIAL Anglophilia and Anglophonia Some eight years ago, at the ELNA Congress in New York, a member of ELNA asked me why Esperantists were so down on English. The answer, I think, is that it is not English that bothers us— most members of ELNA, myself in- cluded, use English far more than we do Esperanto—but the pretensions of those who insist that English is the world lan- guage. In 1981, those pretensions were as annoying as they had ever been; by 1989, they've become almost intolerable, as Americans and others, reacting to a be- lated recognition that English is not, in fact, the global language they have al- ways taken it to be, nor even the uncon- tested language of the United States, have started confusing contemporary global anglophilia (enthusiasm for English) with global anglophonia (ability to speak English). In 1981, five hundred million people spoke English, or so it was said; in 1982, Newsweek, in a cover story (encouraged, I like to think, by a re- porter's encounter with El Popola Ĉinio in aChinese railway station), boosted the figure to seven hundred million; in 1986, the PBS series The Story of English had the figure up to a billion; and in 1989, the British New Internationalist speaks of 1.4 billion English speakers in the world. The World Almanac and Book of Facts, of course, quotes a figure of 432 million English speakers in the world. But the criterion of the table's author, Dr. Sidney Culbert, for what constitutes an English- speaker may be more stringent than that aiNewsweek, The Story of English, or the New Internationalist; Dr. Culbert insists that, to be considered a speaker of Eng- lish, an individual must actually be able to speak English. ELNA members continue to send me interesting articles on this topic. Conrad Fisher of Meadville, PA, has provided an article by columnist Richard Reeves, "Super-Language: A New English Em- pire Is Conquering the World." Mr. Reeves, who reverts to Newsweek's fig- ure, quotes Chinese democracy banners in English, the fact that Sweden's official second language is now English instead of German, the title change of three French scientific magazines (discussed here last issue), the use of American terms in automobile repairs around the world, and the fact that 95% of the world's technical papers appear first in English (most of the rest are in Japanese), as proof of the spread of English. Response: the Chinese English-lan- guage banners, which were aimed not at the Chinese population (as Reeves ad- mits) but at America through CNN and CBS, mightall have been designed by the same person, and perhaps not even by a Chinese; in the pictures I saw, at least one of them was being carried by a blond student, and there are no blond Chinese. Sweden does not now have, and to my knowledge never has had, a second offi- cial language (neighboring Finnland does have two official languages, Finnish and Swedish). American terms for auto parts are not even used in the rest of the English-speaking world; the British have a totally different automotive terminol- ogy. An independent study by a Dutch institute in the late seventies showed that about sixty percent of all technical papers are published in English, a figure not much different from that offered by UNESCO in the late 1950s; most of the rest are in Russian, French, German, Chinese. If five percent of the world's scientific papers are today published in Japanese, in fact, that five percent will have been gained at the expense of the English share, since until recently most scientific papers in Japan were pub- lished, as a matter of course, in readable (though definitely not perfect) English. Miriam Chown of El Cerrito, CA, provides a letter to the New York Times from one Maurice B. Rosalsky of Engle- wood, N.J., who describes his experience with the language situation in Finnland. Sitting in the Puyo Tower restaurant in Kuopio, says Mr. Rosalsky, "when we asked for water we found that none of the staff could speak English." Mr. Rosalsky got his water only through the imagina- tive use of sign language. Apparently the restaurant staff had failed to pay suffi- cient attention to Mr. Reeves' column. Victor Munson of Escondido, CA, has sent us a full page article from the Chris- tian Science Monitor of May 1, in which Clayton Jones, a Monitor staffer, de- scribes the rapidly deteriorating position of English in the Philippines. On an offi- cial level, English has largely been re- placed by Filipino (Tagalog); this is par- ticularly evident on television, where since Cory Aquino took power English has been banished from prime-time. University courses are being rapidly converted from English to Tagalog as the medium of instruction. At a more basic level, today for the first time more Filipi- nos speak Tagalog than speak English; and the quality of the English that is spoken is miserable. U.S. authorities, campaigning for popular support for the retention of Clark Air Force Base and Subic Bay Naval Base, have now switched from the English language (which produced no results) to Tagalog and Cebuano. The May issue of UEA's Esperanto quotes an interesting survey carried out by a British advertising agency in Conti- nental Europe. I quote: "A typical selec- tion of adults in various countries were asked for their own estimate of their abil- ity to understand [English], and this was then tested with three taped sentences. Huge differences became obvious. In the Netherlands [where, so I have always been told, everybody speaks English -ed] somewhat fewer than 50% were able to translate a given sentence, in Italy only 6%. There were such differences even in one country, e.g. between French-speak- ing Belgium (6%) and the Flemish part (46%). Younger people were shown more capable in English: in the example of Belgium, 7% and 72% respectively of those under 25 succeeded in the transla- tion. Despite this more positive sign, the report concludes that understanding of English 'is remarkably below our most pessimistic expectations."' Let us all be aware—unlike Mr. Reeves—that Anglophilia and Anglo- phonia are not the same, and that the world today is no more Anglophone than it has ever been. Don Harlow 2 The ELNA Newsletter The SERVAS International News (Autumn, 1988) devotes a long article on its second page, "Esperanto Servas la Pacamikon", to Esperanto and experi- ences through Esperanto by the author, Mr. Henry Bilbrough of Lakeside, Gloucestershire, England. The Connecticut Jewish Ledger (April 6,1989)devotesalargefront-pagearticle to Dr. Humphrey Tonkin's ties with the Zamenhof Center in Bialystok and the relationship with modem Jewish history. In an interview, Dr. Tonkin emphasizes the important Jewish role in the history of Esperanto, (from the Central Office) The University of Hartford, CT, Ob- server (April 7, 1989) describes univer- sity President Dr. Humphrey Tonkin's trip March trip to Poland to participate in planning the Zamenhof Center, and mentions that Zamenhof was the inven- tor of Esperanto, "the most successful of the various attempts to create a universal language." (from the Central Office) In "A time to remember" appearing in the New York, NY, The Jewish Week, (April 28, 1989), David C. Gross de- scribes the development of Esperanto in its formative years, (thanks to Rochelle Grossman) ELNA member Jerry Veit mentions the UK held in Augsburg and emphasizes Esperanto's role in tourism and interna- tional understanding in a letter "Deutsche in Wisconsin" which ap- peared in the German-language Chicago, EL, Amerika Woche (6 May, 1989). The letter gives addresses for the Germana Esperanto-Asocio and ELNA. (sent by Jerry Veit) A 6-page article, "El Esperanto en Puerto Rico" by Tomas Sarramia, ap- peared in the San Juan, PR, Faro Inter- national (May 1989). It describes the general history of Esperanto as well as the history of the Esperanto movement in Puerto Rico, (from Cathy Schulze) An article by Thomas Gray, "Espe- ranto Club founded," in the Spotlight of the Houston, TX, High School for the Performing and Visual Arts, describes the founding of the club, which meets weekly, and gives an overview of the history, current use, and facility of Espe- ranto, (sent by Thomas Gray) Aficionados of the TV game program Jeopardy (June 8,1989) now know that "The English translation of the Esperanto words blua birdo" is "bluebird." (noticed by the editor by accident) GRAVA ANONCO—IMPORTANT ANNOUNCEMENT ABOUT THE 75TH U.K. IN HAVANA, CUBA Because of the provisions of U.S. law (Code of Federal Regulations 515.201), neither ELNA nor any of its officers or employees nor the UEA Chief Delegate, USA, may receive payment for registration for the 75th U.K. in Cuba in 1990 for transmission to UEA or to Cuba. To avoid any possibility of there being subpoenable records indicating any intention on the part of a U.S. citizen to unlawfully expend funds in Cuba, ELNA's Central Office will not forward to UEA any registration form for the Havana U.K. but will return such forms to the sender. This is the first—and hopefully the very last!—time that we find ourselves in the position of not being able to help U.S. Esperantists. It is— to put it charitably—a disgusting restriction, and one totally beyond our control. We trust that U.S. Esperantists will understand our frustration in this situation. Ken Thomson President, ELNA Wm. R. Harmon UEA Chief Delegate for US. The ELNA Newsletter 3 ]BT tpef-armJJĉtiviff&the United States ARIZONA A summer course in Esperanto is being taught at Arizona State University by Bill and Angelina O'Ryan. CALIFORNIA Karen McKean, programestro de Ra- diostacio KVEN en la urbo San Buenav- entura, vizitis kunvenon de laEsperanto- Asocio de Ventura Kantono vendredon la 7an de aprilo; la postan matenon ŝi pa- rolis dum kelkaj minutoj, en radio- elsendo, tre favore pri Esperanto. S-ro Uwe Lohse de Danlando estis gasto en la hejmo de Elwin Reed de la Esperanto-Asocio de Ventura Kantono dum kelkaj tagoj. Mardon vespere, la 9an de majo, okazis akcepto por Uwe en la hejmo de s-ro Reed, kaj la plimulto el la membroj de la Asocio ĉeestis kaj ĝuis tre plaĉan kaj interesan vesperon de intima babilado. (el bulteno de la Asocio) D-ro James Fonseca kaj d-ro Mike Bondelid, anoj de la Esperanto-Asocio de Ventura Kantono, aranĝas Esperantan kursvojaĝon, subtenatan de California Lutheran University. La kurso estos por grupo da universitataj studentoj kaj aliaj interestoj, kiuj vojaĝos al la Esperanta Kultura Centro en La Chaux-de-Fonds, Svislando, de la 5a ĝis la 31a de januaro, 1990. Por informoj: d-ro James Fonseca, California Lutheran University, 60 West Olsen Rd., Thousand Oaks, CA 91360. La 15an de junio, Prof. Ronald Glos- sop de Suda Illinojsa Universitato, Ed- wardsville, IL, paroladis antaŭ la Mondfederistoj en Oakland pri "Kon- strui Internaciajn Instituciojn por la 21a Jarcento." Post diskuto pri la neceseco de fortaj juraj, obeigaj kaj politikaj insti- tucioj, Prof. Glossop dediĉis iom da tempo al la demando de Internacia Lingvo, kaj vekis sufiĉe viglan diskuta- don inter la ĉeestantoj. IDAHO La ĉiujara Kunveno de la Esperanto- Grupo Intermontara okazos la 29an de septembro ĝis la la de oktobro en la University Inn, Boise, ID. Registra kosto estos $40 por manĝoj kaj servoj. La temo estos: "La Esperanto-Klubo: La Koro de la Movado". Por informoj: David Bar- ron, P.O. Box 37, Eagle, ID, 83616, tel. (208) 939-4287 afl (208) 939-6174. (el la EGI Raporto) ILLINOIS Klaso de kelkaj dotitaj studentoj en la Lernejo Columbus, Edwardsville, kun- sidis du fojojn semajne inter la 17a de Januaro kaj la 27a de aprilo por lerni Esperanton. Oni uzis la libron Let's Talk Around the World de Charlotte Kohrs kaj ankaŭ la revuon de Infanoj ĉirkaŭ la Mondo. En la foto (surpaĝo 5), lernantoj Molly Pate, Sara Gocken, Jessica Grant, Randy Schmidt kaj Al McLoone uzas la hungaran Esperanto-ludon "Domiling" por lerni vortojn, dum ilin rigardas la in- struisto, Prof. Ronald Glossop de Suda Illinojsa Universitato en Edwardsville, kaj la lernejestro, s-ro Novotny. (infor- mas Ron Glossop) MICHIGAN La miĉiganaj esperantistoj nun aranĝas provizi ekzemplerojn de Espe- ranto: Learning and Using the Interna- tional Language" kaj la Wells-vortaro al diversaj bibliotekoj en sia ŝtato, pere de la Librodonaca Fonduso "Semoj", tiucele starigita. La agadon kunordigas Michael Larkin; kiel konsilantoj funkcias Doug Portmann, Cathy Schulze kaj Bern Wheel, (el cirkulero de la Fonduso) MONTANA Charles W. Tustin, Poŝtestro de la urbo Coram, estas sperta esperantisto; kaj lia poŝtoficejo estas eble la sola en la mondo, kiu reklamas sin en Esperanto, per la vortoj USONO-POŜTOFICEJO. S-ro Tustin, kiu cetere estas Sekretario de la Esperanto-Grupo Intermontara, kolektas naciajn flagojn, kaj ĉiutage hisas alian nacian flagon apud la usona. (laŭ raporto de J. J. Pirato en Monato, septembro 1988, alsendita de Nels M. Nelson) NEW MEXICO Dum la 27-28a de majo, dek-unu samideanoj kaj unu hundo kunvenis en la montaro ekster Albuquerque por se- majnfino de esperantaj aferoj—la kvara EGI Senkrokodiliga Semajnfino. La par- toprenantoj provis paroli nur Esperanton kaj ĉiuj lernis novajn vortojn kaj frazojn. La grupo honoriĝis per la ĉeesto de Roan Stone, fama esperantistino kaj fondinto de nia Esperanto-Grupo Intermontara La Kunveno okazis ĉe Pinon Canyon Camp en Tijeras. La grupo ĉiutage ludis vortludojn, donis prezentaĵojn, kaj legis verkojn de la Limigita Literatura Konkurso. Ni ankaŭ verkis ridigajn teatraĵetojn, kaj aŭskultis kaj kantis esperantan muzikon. Roan rakontis pri siaj spertoj en aliaj nacioj parolante esperante. Ni eĉ lernis kuiri sopapillas. Ne estis sufiĉa tempo por fan ĉion. (El la EGI Raporto) NEW YORK La 5an de majo, ĉe sia monata kun- veno, la Esperanto-Societo de Novjorko ricevis standardon de la Koreia Espe- ranto-Asocio de s-ano Chaanshik Choi, kaj la Bialistokan Esperanto-standardon de s-anino Jadwiga Piotrowska. (el la monata bulteno de la Societo) OHIO Grande sukcesis Esperanto-kiosko ĉe la Dayton Hamvention, kongreso de ra- dio-amatoroj, kiu okazis en Dayton la 28- 30an de aprilo. Lakioskon prezentis John Starling, Phil Driscoll kaj Bern Wheel, ĉeestantoj prenis pli ol 2000 ekzemple- rojn de la unua poŝtakursa leciono, kaj Bern vendis multajn librojn, inkluzive tiun de Richardson. Unu ekzempleron de "Teach Yourself aĉetis radioamatoro el Germanujo. Kelkaj esperantistoj haltis por paroli esperante kun John aŭ Phil. Helpis en la budo ankaŭ Ed Lindberg, ano de la Internacia Ligo de Esperantistaj Radio-Amatoroj, kaj Nils Young, (el La Ligileto) 4 The ELNA Newsletter fg§o^\ a La fiska jaro 1988/89 alportis multajn sukcesojn al la Esperanto-Ligo por Norda Ameriko, sukcesojn kiuj estas samtempe ĝojigaj kaj stimulaj. La mem- bronombro estas je la ĝisnune plej alta nivelo, la informpetoj pri Esperanto plinombriĝas, la vendoj kaj profitoj de la ELNA Libra-Servo trafas rekordajn ni- velojn, dum membroj kaj kluboj pli- multnombre kunlaboras pere de la "In- formpetanto Exchange Program" kaj la "National Talent Bank". La progresoj kiujn ni faras estas insti- gaj, car ili indikas pli helan kaj lumople- nan estontecon por Esperanto en Usono. Semtempe ili estas malfacilaj, car ili memorigas nin, ke pli da kunlaboraj agadoj estas bezonataj. Vidante la grandan kvanton de novaj libroj eldonataj en Esperanto kaj sciante, ke la nombro de novaj titolaj kreskas, mi ne povas ne pensi pri la multaj homoj, kiuj dum jardekoj eluzis sian tempon, kaj eĉ endanĝerigis siajn vivojn, penante, ke la mondo havu Esperanton hodiaŭe. Rigardante la jus alvenintan numeron de Heroldo aŭ Monato, oni facile povus neglekti, ke pro la laboro kaj antaŭvido de unu homo, ni havas la diversecon de literaturo kaj metodoj de vere internacia kunlaboro, kiujn ni disponas nuntempe. Se la laboro komencita de Zamenhof ne estus antaŭen portita fare de posteuloj, la mondo certe estus loko pli malriĉa. Se ili, al kiuj ni tiom ŝuldas, levus senpove siajn manojn al la ĉielo, aŭ permesus, ke la negravaj personaj disputoj kaj la po- tencakirado, kiuj fojfoje akozas en Esperantaj komunumoj, senkuraĝigu ilin, kie ni estus hodiafl? La fakto estas, ke ni staras sur la ŝultroj de gigantoj, gigantoj, kiuj havis la an- taŭvidon de pli bona mondo kaj la inter- nan forton por antaŭeniri dum aĉaj kaj samtempe danĝerplenaj tempoj. Kia estos nia kontribuo al la antaiieniro de la revo de vere internacia komu- nikado? Kion niaj posteuloj diros kaj opinios pri ni? Ni atingos nian celon se ni prijuĝos niajn agadojn rilate antaŭenigon kaj uzadon de Esperanto en rilato kun longtempaj strategio kaj planoj. Dum la mondo estas daŭre ŝanĝiĝanta, kaj novaj eblecoj estiĝas dum malnovaj malaperas, ni devas havi la paciencon kaj la emon antaŭeniri, eĉ kiam la vojo ŝajnas esti suprenira. Mark Stephens Redaktoraj Politiko kaj Problemo 1) Landnomoj. Lastatempe aperis t.n. "norma listo de landnomoj" de la Akademio de Esperanto. Tuj je ĝi apero, s-ano Stefan Maul, redaktoro de la revuo Monato, promesis fidele obei ĝin kiel Akademian decidon. Kiel skribis Mark Fettes, redaktoro de Esperanto de UEA, "ĉi tiu revuo ne tiom hastos". Kiel mi jam indikis en pli frua numero de la Novaĵletero, ankaŭ mi ne tiom hastos... Precipe ĝenas kelkaj formoj, kiuj estas tute nekutimaj, ekz. Koreo anstataŭ Ko- reio, Zelando anstataŭ Novzelando, Vjet- Namo anstatafl Vjetnamio. Tiajn nekutimaĵojn mi intencas kiel eble plej multe eviti, parte pro ilia nekutimeco, parte pro la fakto, ke kelkakaze ili ege ĉagrenas la loĝantojn de la koncernaj landoj. Kio kondukas al pli grava kritiko. Laŭ mi, la problemo de landnomoj estas so- cia, ne gramatika, problemo. Zamenhof skizis du vojojn, lafl kiuj oni povus krei landnomon; sed kiun vojon oni sekvu, tion devas verŝajne decidi mem la homoj, kiujn plej grave tuŝas la problemo—la landanoj mem. Do en la kazo de Koreio, estas la koreoj, kiuj devas solvi la problemon. Verŝajne ili mem solvis gin per Koreio. La insisto pri la "inter- nacieco" de Koreo estas okcidenteflropa antaŭjuĝo. Cetere, lafl la difino de la taskoj de la Akademio, ĝi devas "kontroli" la lingvan evoluadon de Esperanto. "Kontroli", lafl PIV, signifas nur "esplori"; neniam, laŭ aparta noto en tiu sama vortaro, ĝi havas la anglan sencon "regi, direkti". Do estas iom arbitra, lafl mi, ke la Akademio pre- nas sur sin la taskon krei tute novajn formojn, ĝenerale nekonatajn en la inter- nacia uzado. 2) HELPU MIN! Dum lastaj monatoj, iomete malpli rapidiĝas la takto de enfluado de informoj, recenzoj, artikoloj, ktp. Restas eldonotaj tri numeroj por 1989; el tiuj, du havos 16 paĝojn. Parton de la ekstra spaco mi plenigos per ekstraj paĝoj da korespondanoncoj, pro las- tatempa amasa enfluo de korespondpetoj el Pollando. Sed prefere ni havu ion pli sukan por legi. De vi, karaj legantoj kaj ELNAanoj, mi petas la sukaĵojn. Ne timu proponi viajn legindajn verkaĵojn! Don Harlow R. Glossop teaching in Illinois (seepage4 "Illinois") PASOJ DONOGHUE/WELLS La Esperanta Societo de la Karolinoj kaj Virginio petas, ke la legantoj de la Newsletter kun ni deziru multan feliĉon al Betty Wells kaj Charles Donoghue, kiuj geedziĝis la 2an de julio. Ili interkonatiĝis je antafla kunveno de ESKV. Ili havos mielmonaton ĉe la SFŜU Esperanta Kurso. POLLOCK Longtempa esperantisto s-ano Elwyn C. Pollock de Morongo Valley, CA, subite forpasis pro infarkto je la 20a de junio. S-ano Pollock, 88-jara, estis dum multaj jaroj ELNA-ano kaj delegito de la Universala Esperanto-Asocio. The ELNA Newsletter 5 LETTERS [Note: The letter column is afree-speech forum for members of ELNA. Views ex- pressed are not necessarily those either of the editor or of the Esperanto League for North America, Inc.] [Roan Stone, longtempa usona esper- antisto, tradukinto de La Profeto de Ĝibran kaj unu el la ĉefaj laborantoj en la Bahaa Esperanto-Ligo, las- tatempe suferis gravan personan per- don. Al ŝi ni ĉiuj kondolencas.] Pere de la ELNA Newsletter mi kaptas la okazon esprimi al ELNA-legantoj miajn profundajn kaj elkorajn dankojn okaze de la spirita kaj mensa subteno pro la forpaso de mia amata edzo Jim Stone. Mi sciis, ke ĉiuj ELNA-anoj staras ĉe mi kaj fortikigas min per siaj preĝoj; se ne pro tio, mi dubas, ĉu mi povus elteni la streĉegon dum tiuj malfacilaj horoj. Precipe mi deziras danki al tiuj, kiuj sendis kondolencojn per leteroj, kartoj, floroj kaj telefono, kaj ja al tiuj, kiuj sendis mondonacojn. Estas tiu malav- areco parte de la ELNA-anoj kiu ebligis al mi pagi la $3100, la koston de la enterigo. Tio inkluzivas la bronzan tabu- Ion, kiu estos preta iam en majo. Mia adreso post la 10a de junio estas: c/o Eakin, RL 1, Box 46C, Hallsville, TX 75650. Mi esperas, ke vi ĉiuj ELNA-anoj restos en kontakto kun mi. Kun amemaj kaj elkoraj bondeziroj, Roan Orloff Stone [Dr. Richard Mullins is working with a new idea of tri-lingualism, in which Esperanto plays a role.] I agree with Bernard Golden's idea concerning a Pan-American Esperanto magazine. In 1987 Holly Head and I wrote a mini- course in Esperanto using the tri-lingual format. Now we wish to revise the mini-course and expand it into a book consisting of 300 pages = 100 in English + 100 in Esperanto translation + 100 in Spanish translation. We are looking for co-au- thors. The mini-course was too brief, and it did not do justice to the new concept of tri-lingualism. We hope to have the new book com- pleted by 1990. Your input is welcome. Dr. Richard Mullins [For those interested, Dr. Mullins' ad- dress is: 342 West Washington, Macomb, IL 61455.] [Mark Chartier malkonsentas kun la sinteno de Barbara Colt pri la akuza- tivo post "po".] Mi volas respondi al letero de Barbara Colt en la Novajletero. si asertis, ke oni dim "Hi manĝis kukojn po du", car la prepozicio rilatas al la numeralo kaj ne al la substantivo. Mi opinias, ke ŝia ekzem- plo ne estas bona car oni ne uzu la pre- pozicion por esprimi tiun senton. Oni dim nur "Hi manĝis du kukojn". Jen pli bona ekzemplo: "Hi manĝis du kukojn po unu kuko por ĉiu homo" (ĉiu homo manĝis unu kukon). La substantivo aperas dufoje, unue kiel rekta komple- mento (kukojn), due kiel komplemento de la prepozicio. Neniam uzu akuzativon post "po". La redaktisto demandis ĉu oni uzu la akuzativon post "anstataŭ". Oni povas diri, "Mi vidis lin anstataŭ vidi ŝin". La komplemento de la infinitiva verbo "vidi" estas en la akuzativa kazo. La komplemento de "anstataŭ" estas la tuta infinitiva frazo, "vidi sin", ne la akuza- tiva pronomo "ŝin". Tial, la regulo, ke prepozicia komplemento estu nomina- tiva, konkordas kun mia ekzemplo. Mark J. Chartier [Laŭ mia persona opinio, la vortoj "krom" kaj "anstataŭ" pli similas al konjunkcioj kiel kiel, ol al prepozicio}. Sed la klarigo de s-ro Chartier permesas, ke oni diru "li vidas lin anstataŭ sin" per simpla subkompreno de ellasita vidi, sen atenco al la Universala Vortaro. Pri "po": kvankam numeraloj determinas substantivojn, Hi ne modifas ilin, do ne estas adjektivoj; kaj jam dum unu jar- cento, oni alkutimiĝis diri "kukojn po du". Laŭ la vortorda libereco, oni rajtas ankaŭ diri "po du kukojn", same kiel oni povas diri "mi vidas surbiciklo knabon" anstataŭ "mi vidas knabon sur biciklo".] [Vortoj kunsentaj kaj konsentaj de CarlosI.de Jesus...] Plej sincere mi gratulas vin pro la honorinda sinteno [en la ĉefartikolo de 1989(2)] rilate la vortojn "koreo, Koreio" kaj precipe kontraŭ la superfluaj, senbri- daj kaj kelkrilate senhontaj neologismoj. Dum la tuta historio de Esperanto ĉiutempe troviĝis tiaj esperantistoj, kiaj ekzistas nun. car ili havas verkan, litera- turan aŭ alispecan talenton en la Movado, ili konscie aŭ nekonscie atencas kontrafl la tradicia Esperanto, trudante al la sim- pla geesperantistaro en la tuta mondo siajn "amatajn ĉevaletojn" de "natural- ismo", "riĉa sinonimaro", k.a. Bonŝance la saĝo de la vera esperanta popolo ĉion superas, kaj tiuj bonigistoj kaj plibonigistoj, post kelktempa ag- itado, forlasas nin kaj transiras en la forgesejon de "naturalismo", kie morte ŝimas "Occidental", "Interlingua" kaj kompanio. Carlos I. de Jesus [Por novgeneraciaj esperantistoj, kiuj eble ne scias, "Occidental" kaj "Inter- lingua" estis aliaj, tre latinidaj, plan- lingvoj, iomete popularaj antaŭ 50 re- spektive 30 jaroj. Ili jam delonge mal- aperis de la interlingva scenejo, kvankam oni ankoraŭfoje vidas mencion pri la lasta.] [...kaj de Ralph Dumain.] Gratulon pro intereskapta ELNA Newsletter #2,1989! Mi tute subtenas la tezaron de Todd Moody ("Hard Ques- tions"). Multe amuzas min via "Edito- rial" (p. 2) pri la praga skolo/Diego/ Rumler. Viaj lertaj ŝercoj koncize kaptas la aferon. ĉu vi legis mian artikolon "Braĝa skoldo por praga skolo" en Lit- eratura Foiro #115? Ralph Dumain [En la menciita artikolo, ELNA-ano Dumain forte kritikas la tezojn de la t.n. "praga artliteratura skolo" el lingvistika starpunkto.] 6 The ELNA Newsletter Dorval, Deck & Christian Declerck: Nigra Magio. Antverpeno: Flandra Esperanto-Ligo, 1988. 215 paĝoj. Ĉe ELNA: Prezo $13,95, kodo NIG001. Antaŭ kelkaj jaroj la unuan fojon aperis antaŭ miaj okuloj la unua aventuro de Ksavero Kant, esperantisto kaj in- spektoro en la antverpena polico: Jahto veturas for... kaj veturigas la morton. Antaŭnelonge aperis lia dua aventuro, Kazinski venas tro malfrue. Jus aperis tria, tamen kronologie unua, aventuro de pli juna Kant, simpla detektivo-enket- isto, kiu ĉifoje laboras en la ombro de sia (tamen malaltstatura) superulo, enketjuĝisto Izidoro Sol, kiu ŝajne povas ne devii de la ĝusta vojo dum povra juna Kant baraktas en marĉo da kontraŭdiroj kaj nekompreneblaĵoj. Okazis murdo en "La Picearo", mal- nova domego de la familio Kramers, tuta mikspoto da ekcentrikuloj kaj duon- frenezuloj. Sol kaj Kant devas eltrovi la murdinton antaŭ ol tiu ankoraŭfoje mur- das. Ekstra problemo por Kant estas tio, ke liĵus renkontis tre belan, afablan junu- linon, kun kiu li enamiĝis, kaj kiu ŝajne havas ian eksterordinaran intereson kaj scion pri la okazaĵoj de la kazo. En Kazinski, tre ĝenis amaso de miselpensitaj neologismoj. Malgraŭ la sinlaŭdo sur la dorsa kovrilo, ankaŭ M- gra magio enhavas tiajn neologismojn, sed almenaŭ ne del diluve (kvankam troviĝas ankaŭ ĉi tie tiu abomeninda men). Por ne paroli pri neologismoj, la vortprovizo de "Dorval"/Declerck estas sufiĉe vasta, kaj mi ankaŭ povas rekom- endi, ke la nesperta leganto havu kun si bonan vortaron. La stilo estas bona, flua, vigla kaj viveca, kaj la pli sperta leganto ne volos demeti la libron antaŭ ol fini ĝin. Esperanto rolas nur unu fojon en la romano, cetere ne tro grave (pere de la lingvo Kant trovis solvon de iu flanka problemo, sed ne de la murdo mem). ĉi tiu verko estas parto de la nova "Stafeto"-serio de FLE. Antaŭ 30 jaroj la nomo "Stafeto" promesis gravan litera- turon. La hodiaŭaj stafetaĵoj ja neniel estas gravaj, sed almenaŭ la verkoj de "Dorval" meritas legadon pro siaj popu- lareco kaj facileco. Mi nun atendas la kvaran kaj finan romanon en la serio, La murdo de Hurd Hadda. Don Harlow LINGVO INTERNACIA: INFORMADO, TURISMO KAJ AMIKECO De longa tempo mi ne konsideras la Internacian Lingvon Esperanto (ILEo) kiel artefaritan aŭ planitan lingvon; ĝi estas esence latino-greka lingvo kiu evo- luas, en kadro de facila gramatiko, del kiel ĉiu skribata kaj parolata lingvo. Pro tiuj kaŭzoj ILEo estas mia dua lingvo; mi uzas ĝin tute nature kiam mi vojaĝas fremdlanden. Ĝis nun, aktiva kuracisto en Francio, mi interesiĝas je problemoj de rnaljunaj personoj ĉu bonfartaj ĉu malsanaj. Mi deziris scii, kiajn solvojn oni proponas je duj problemoj en Usono. Samtempe mi avidis turismi denove tra tiu lando, al kiu mi iris la unuan fojon en 1969 kaj kiun mi aprezas. La nura maniero por tion fari estis flugi al Usono, travojaĝi kaj enketi. Mi elektis kvar urbojn: San Diego (CA) car mi aŭdis pri ĝia beleco, ĝia klimato... car de mi logos ĉe bonegaj malnovaj amikoj. Sun City apud Phoenix (AZ) car mi legis pri ĝia vetero tre ŝatata de emerituloj ... car tie kunvivas nur personoj pli ol kvindekjaraĝaj. Tio surprizas francan kuraciston car nia filozofio pri bonfartaj maljunuloj plivole etnas miksigi ilin kun junuloj. Chicago (IL) ĉar ĝia nomo impresas per sia famo ... eĉ gangstera! car mi deziris vidi la Michigan-lagon. Washington (DC) pro kaŭzoj tute ev- identaj. Mi decidis restadi naŭ tagojn en ĉiu urbo. Tre bone! Sed kiel plani tiel longan, kompleksan, eble multekostan vojaĝon? Kiel kontaktigi hotelojn por loĝi, kole- gojn por viziti, hospitalojn por diskuti pri diversaj temoj rilate al maljuniĝo, direk- torojn de medicinaj domoj, ktp? Tute nature per esperantistoj! Mi do kontaktis miajn amikojn kaj ankaŭ esper- Continued on Page 8 Silfer, G.: Desislava ridetas. La Chaux- de-Fonds/Milano: Kooperativo de Lit- eratura Foiro, 1987. 77 paĝoj. Ĉe ELNA: Prezo $12,00, kodo DES001. Desislava ridetas impresas antaŭ ĉio per sia vario. ĉi-volume kolektiĝas mal- longaj verkoj—fiksformaj poemoj, blankaj versoj, poezi-cikloj, mallongaj prozpecoj—kiujn kreis Giorgio Silfer inter 1978 kaj 1985. La tutan kolekton spicas tema kon- trasto. Kun la oftaj ampoemoj, plejparte por nova edzino, kontrastas poemoj pri la mortoj de patro kaj de filo. La artefarita vivo de moderna urbeg-loĝanto kontras- tas kun tiu de la rit-obsedita prahomo, vivanta en direkta kontakto kun la sezo- noj. La serioza tono de la poeziaj pecoj kontrastas kun la sprito de la prozaĵoj (ekz., "La paroj stultaj"). Kontrasto kaj vario tamen ne supozigu senkoheron. La diversaj eroj de lapoezia mondo de Silfer intertigiĝas plurmani- ere. Kelkaj privilegiaj estaĵoj, ekz., la papavo kaj la paradizeo, reprezentas la esperon, ke la naturo ankoraŭ kapablos ektuŝi iun vivigan esencon ĉe la moderna homo. En la prozaj pecoj, ekz. "Serĉu loĝejon en grandurbo" kaj "La paroj stul- taj", la poeto rimarkigas kun malica satiremo la materiajn kaj psikajn barojn, kiujn la ĉiutaga vivo levas inter la homoj kaj la feliĉo. Sed ĉu la ampoemoj ne situas en ĉi-sama mondo? Ili ja elvokas tiujn maloftajn momentojn kiam belo kaj amo triumfas. La poemoj estas seriozaj, kelkaj eĉ grizaj. Sed la kolekto entute lasas op- timisman impreson. EC la forma kon- trasto inter poezio kaj prozo ne povas vidiĝi kiel absoluta: pluraj prozaĵoj, ekz. "Kvin papavoj", estas fakte proz-po- emoj. Kun vasta kulturo, la poeto talentas aparte en trafaj metaforoj kaj en jen sub- tilaj, jen riĉaj harmonioj de vortmuziko. Li tre—sed ne tro—ŝatas maloftajn vor- tojn. La grafikaĵoj estas allogaj, kaj la kom- entariaj notoj, supozeble de la aŭtoro mem, pliigas la plezuron de la leganto. Preskaŭ ĉiu poemo invitas al relegado. Bedaŭrinde, ke la bindaĵo tion ne longe toleros. James F. Cool The ELNA Newsletter 7 Lingvo Intemacia from Page 7 antistajn kolegojn kaj delegitojn de UEA. La respondoj alvenis. Ne nur responde al miaj demandoj ... sed afable, amike, kore, invitante! Tiuj oferoj, tiuj senes- ceptaj helpoproponoj substrekas la sin- cerajn, rektajn, helpemajn trajtojn de la usonakaraktero. Dank* al ĉiuj miaj kore- spondantoj mi povos efektivigi kion mi projektis. Ili ĉiuj estu kore dankataj! Mi kolektis grandan kvanton de diver- saj dokumentoj ... sed bedaŭrinde mi sendis ilin hejmen perpoŝte ... kaj ili ĝis nun ne alvenis. Mi timas, ke ili vagadas tra Suda Ameriko. Ne estas serco ... car leteroj kiujn mi sendis hejmen aviadile ... alvenis post du monatoj! Intertempe ilipromenadis tranordaj ŝtatoj deUsono, eĉ ĝis Bolivio! Tio ĝojigis min car mi ne sciis, ke ekzistas tiom da francaj teritorioj sur la amerika kontinento! Do mi kontentiĝos per kio mi enkapigis! Sufiĉas epilogi pri tiu aspekto de mia vojaĝo ... nun mi skribos iomete pri la kluboj aii rondoj, kiuj varme min akcep- tis. Fakte mi min sends hejme ĉie kaj komforta kun ĉiuj. Malgraŭ la diferencoj inter Usono kaj Francio mi neniam havis iun ajn impreson de strangeco. La Klubo de San Diego estas sufiĉe nombra, vigla, de bona strukturo kaj de interesa nivelo. Mi havis la privilegion ĉeesti kunvenojn kie parolis bonaj ora- toroj kies intereso por la ILEo evidentiĝas. ĉirkaŭ tiu kerno ekzistas vivantaj kursoj kaj amikaj rondoj kies etoson mi ĝuis. En Sun City kuŝas nur grupeto, tre amema, kun kiu mi vivis la plej grandan parton de la tago. Plie mi havis la bonŝan- con esti invitata al Tempe dum seminario kiu arigis tridek-du personojn; la spirito EL LA LINGVA PUTO [Oni plurfoje petis ian rubrikon pri la lingvo Esperanto. Jen, do, la komenco. Supozeble la redaktoro skribos laplipar- ton de la artikol[et]ojn, sed li certe bon- venigos gastverkaĵojn de alia} esperan- tistoj.ĵ Vortparoj ofte konfuzajpor angla- lingvanoj: mankilmalhavi, lernilekscii Tro ofte la anglalingva esperantisto konfuziĝas pro la fakto, ke du apartaj vortoj en Esperanto havas nur unuvortan respondanton en la angla lingvo. Du bonaj ekzemploj de tio estas la paroj mankilmalhavi (to lack) kaj lernilekscii (to learn). Jen la metodo diferencigi inter ili. 1) Manki efektive signifas "to be lack- ing". Do oni ne diru (*)"Mi mankas tion", car tio estas rekta eraro; la ĝusta formulo por "I lack that" estas "tio mankas al mi" ("that is lacking to me"). Se oni volas tamen reteni la aktivan sencon, oni diru "mi malhavas tion". 2) Usonanoj ofte uzas lerni kiam ili volas diri ekscii; ambaŭ respondas al la usonangla "to learn". Sed lerni rilatas al daŭra procedo, kaj ekscii al subita statŝanĝo. Ekzemple, neniam diru (*)"mi lernis, ke miafilo estis arestita", car tio rilatas al subita statŝanĝo de nescio al scio; do la ĝusta esprimo estas "mi eksciis, ke mia filo estis arestita". Aliflanke, car temas pri daŭra procedo, oni jarajtas diri: "mi lernis dum la paso de la jaroj, ke tiu persono estas fid- inda". Similajn erarojn oni ofte trovas ĉe la netransitivaj/transitivaj vortparoj brulil bruligi, droni/dronigi, ktp., por kiuj ekzistas nur unu responda anglalingva vorto. Don Harlow ALIVORTE: ICartludante [Antaŭ kelkaj jaroj, la tiama redaktoro CharlesR.L, Power iniciatis rubrikon en la Novaĵletero, "Riĉigu vian vorttre- zoron", kiuplaĉis al multaj legantoj. Nun ni provizore aperigas similan rubrikon, verkitan de la anonima "Boĥo". ĉu ĝi plaĉas al vi?] ĉu vi povas rilati la vortojn en la unua listo kun tiuj en la dua? de la kunvenoj plaĉis al mi kaj la sinteno estis bona. Mi notis, ke oni malmulte krokodilas. La grupoj en Chicago kaj Washington ŝajnas malpli densaj kaj malpli multaj; tamen mi kuniĝis en sinsekvaj rondetoj ĉu hejme ĉe unu partoprenanto, ĉu en klubeto (Chicago), ĉu en muzeo, ĉu en restoracio. ĉiuj renkontoj estis frandaj, riĉaj, kelkfoje pitoreskaj! En la kvar urboj mi sends, ke la ILEo vivdaŭras glate kaj kontentige. Domaĝe ke tiom malmulte da personoj konscias pri tio tra la mondo ... kaj mi ĉiam konsterniĝas, kiam mi vidas grupe- ton de eksterlandanoj perditaj inter ili... kiel sur flosanta insulo, izolita... dum eĉ meza kono de ILEo permesus al ili ĝui el kelkaj varmoradioj de indiĝena amikeco. D-ro MarceS Duplan, Francio l.aso a. meld 2. atuto 3. bubo 4. damo 5. demeto b. trump c. queen ĉ. king d. hearts 6. emblemo esuit 7. karoo f. ace 8. kero 9. piko 10. preno ll.reĝo g. pack (remaining) ĝ. joker h. spades fi. clubs 12. talono i. diamonds 13. trefo j. trick Solvo en nuntero 1989(5). L1TERATURA KAMERO [Sendu viajn literaturaĵojn al la Re- daktoro tela redaktora adreso: P.O.Box 551, Pinole, CA 94564.] OKAZAJO ĈE LA OFICIROJ de Evaristo Garcia Kiam mi estis en la aerarmeo dum la dua mondmilito, mi estis postenita al la aerbazo ĉe Bangor, Maine. Estis malvarme tie dum la vintro, kaj estis multe da glacio sur la stratoj. Ankaŭ estis montetaj lokoj en la stratoj. Aŭto- mobilo kun kvar oficiroj ne povis su- preniri malgrandan monteton pro la gla- cio sur la strato. La oficiroj eliris el laaŭto kaj puŝis ĝin. Kiam ili preskaŭ atingis la supron de la malgranda monteto, soldatoj venis por helpi ilin. La soldatoj alproksimiĝis kaj salutis la oficirojn. La oficiroj redonis la saluton, sed kiam ili faris tion, la aŭtomobilo glitis malsupren al la malsupro de la malgranda monteto. [Evaristo Garcia discovered Espe- ranto in an advertisementwhen he was in college but found no way to continue with it until a study group was organized in 1984 in Harlingen, TX. Although past his 80th year, he enrolled in a beginning class and has become one of the best students. For many years he has been a Spanish-English translator for his local church.] 8 The ELNA Newsletter FINA SOLVO DE LA USONA PROBLEMO? [En antaŭa numero s-ro Jerry Veit de- mandis pri la deveno de la vorto "Usono". Tiu demando jam dum jaroj ĝenis la esperantistojn. Pri ĝi verkis konjektajn artikolojn i.a. Bernard Golden kaj nia antaua prezidanto Tom Goldman.) [Intertempe, ordigante malnovajn Espe- ranto-revuojn en la CO., Mark Stephens hazarde trovis lajenan leteron. Ĝi estas verkita de Gaston Moch, konata franca esperantisto, eks-armeano kaj pacifisto, siatempe ano de la Delegitaro por Al- preno de Internacia Lingvo, poste idisto. ĉi aperis en la revuo "The American Esperanto Journal", numero de Marto, 1908.] AL THE AMERICAN ESPERANTO JOURNAL: Estimata Samideano: Eble al mi apartenas la honoro, esti la esperantista baptopatro de via lando. En mia libreto Historia resumo de V Arbitra- cio konstanta, verkita dum la somero de 1904, kaj eldonita en januaro 1905, mi faris efektive la jenan proponon, represi- tan poste sub la rubriko Vortaro Paci- fisma en la unua numero de Esperanto Pacifista (julio 1905): "Amerikana, kiu koncernas speciale Unuigitajn ŝtatojn, aŭ ilian loĝantaron— Amerikano, regnano de Unuigitaj sta- toj.—Vidu: Usono. "Usono, Unuigitaj statoj de Norda Ameriko.—Strange estas, ke ekzistas neniu nomo por la regnanoj de Unuigitaj Statoj kaj por ilia nacio. Oni nomas ilin, generate, Amerikanoj; sed tiu nomo estas evidente malpreciza. "De kelkaj jaroj, oni komencas, en Unuigitaj Statoj, nomi la landon per la nomo Usona, kunmetita per la ĉefliteroj de la vortoj United States of North Amer- ica(Unuigitaj Statoj de Norda Ameriko); tio, kio koncernas la landon, estas usonian, kaj, simile, la regnano estas nomata Usonian. (Same, la konata moknomo Uncle Sam (Onklo Sam) de- venis de la oficiala mallongigo U. S. Am.).1 Tiuj nomoj, tre oportunaj kaj bon- sonaj, ŝajnas esti disvastiĝontaj kaj ofi- ciale akceptotaj. "En Esperanto, mi proponas nomi la landon Usono; la responda adjektivo estus Usona, kaj la regnano Usonano. "Eble oni povus diri Usonujo aŭ Usonlando por la regno, kaj Usono por la regnano. Sed la ĉi superaj vortoj ŝajnas al mipreferindaj." Principe, mi uzas en Espero Pacifista novajn vortojn, nur en okazo, se, el teknika vidpunkto, ili estas necesaj, por esprimi ideon, por kiu mankis ĝis nun speciala esprimo. Pri Usono, kiel ajn necesaŝajnis al mi laenkonduko de vorto signifanta "regnano de Unuigitaj Ŝ tatoj," oni povis atendi almenaŭ ĝis kiam la koncernataj esperantistoj, t.e., niaj amikoj el tiu lando, estos konigintaj sian opinion. Mi ne uzis do tiun nomon, kaj daŭris, provizore, diri "Unuigitaj Statoj" kaj "Amerikano." Sed, en la septembra numero, mi faris eksperimenton: car la vorto Usono troviĝis en la titolo de mal- longa noto tradukita de unu el niaj kun- laborantoj, mi lasis ĝin, por ekscii kiun efekton ĝi faros, car oni devis gin rimarki, pro tio, ke ĝi estis presita per dikaj literoj. La sola efekto estis malaproba letero de s-ro Twombly ,2 kiu, versimile, ne estis leginta mian unuan noton, kaj rimarkigis al mi (kion mi sciis), ke la nomo Usona, ĝis nun, estas uzata malofte kaj precipe kiel ŝerco. Pri tio mi respondis per la jena vortara noto en la decembra numero de la samajaro 1905: "Usono.—La uzo de tiu vorto, en nia septembra numero, estis tre kritikata en letero de s-ro Twombly. Ni scias ke oni povas fari kontraŭ ĝi tiun kontraŭpa- rolon, ke ĝi ne estas oficiale, eĉ nek ĝenerale uzata en Unuigitaj Statoj mem. Tial, en la unua parto de tiu vortaro, mi proponis gin nur por la estonto, konser- vante, por la estanto, la vorton Ameri- kano, por montri la regnanojn kaj loĝantojnde Unuigitaj Statoj; kaj la vorto Usono estis uzata nur unufoje en la revuo, de kunlaboranto, kies tekston oni ne ŝanĝis. Amerikano havas la duoblan malutilon, ke oni ne komprenas ĉiam la diferencon inter ĝi kaj la Amerika, kaj ke ĝi donas neniun nomon por la regno mem. Kelkaj personoj, mi scias, diras Unuiĝo kaj Unuiĝanoj, kiu, ankaŭ, ne estas tre bona. Stranga situacio, tiu de lando kaj popolo sen nomo!" Sed nun, kiam la vorto Usono estas uzata de d-ro Zamenhof, mi opinias ke la estonto, kiun mi aludis en la ĉi supra noto, estas alveninta; kaj mi konsideras do Usono kaj Usonano kiel enkondukitaj por anstataŭi la maloportunan Unuigitaj Statoj kaj la neprecizan Amerikano. Mi devas aldoni ke mi scias, ke s-ro Sam. Meyer, el La Rochelle, faris la saman proponon, sed mi tute ne memo- ras, je kiu epoko. Versimile, li respondos ankau al via demando. Sed, kiu ajn el ni estas kronologie la unua, ĉiu, prezentante sian proponon, nekonis la ideon de 1' alia Ni povas do ambaii pretendi la titolon de elpensinto: cetere, du baptopatroj ne es- tas troaj por tiel granda kaj grava lando! Pri via demando, ĉu oni devas diri Usono afl Usonujo, mi esprimis mian preferon en la unua suprecitita noto. Mia motivo ne estas nur la kompara mallon- geco de Usono, sed ankaŭ la esenco de la sufikso uj. La nomo Usonujo signifus, ke via lando estas loĝata de etnike aparta gento, aŭ de popolo parolanta apartan lingvon, propran al ĝi, kaj ke la lando ricevis la nomon de la dirita gento aŭ lingvo. Tia ne estas la okazo, car la Usonanoj estas ja unu el la plej miksitaj popoloj en la mondo, kaj parolas plimulte kaj oficiale la lingvon de la angloj. Al mi ŝajnas do ke oni devas diri Anglo, An- glujo, Franco, Francujo, kaj Portugalo, Portugalujo, sed Usono, Usonano, same kiel BrazŬo, Brazilano. Ekzistas lafivere en Eŭropo du landoj, Belgujo kaj Svisujo, kies nomoj ne re- spondas al la ĉi supraj difinoj. Sed vi scias, kiel fortaj estas la naciaj kontrastoj kaj kontraustaroj en nia malfeliĉa Eŭropo. Ambau popoloj, la Belga kaj la Svisa, havas, de multaj centjaroj, tiel apartan karakteron kaj historian indi- viduecon, ke, kvankam tute malhomoge- naj, ili formas kvazau unuecaj gentoj; kaj la nomo Belgoj estis cetere tiu de antikva gento, kaj Belgujo tiu de Norda Gallujo. Resume, oni devas diri, laŭ mi, Usono kaj Kanado por la du nordaj landoj de Nordameriko; por la suda, kies nomo venas de ĝia ĉefurbo, mi konsilas diri Meksiklando. Kredu min, estimata sinjoro, sincere via, GASTON MOCH Redaktoro de Espero Pacifista Neuilly-sur-Seine, Francujo. 1 La deveno de "Uncle Sam" estas aparta afero. la entreprenisto, dum nia milito kontraŭ Anglujo, nomiĝis Elbert Anderson: liprovizis nutraĵojn al la militistaro. Liaj skatoloj estis stampitaj "E. A.—U. S." La nomo de 1* in- spektoro de 1' nutraĵoj estis Samuel Wilson, kiun militistoj ame nomis "Uncle Sam." Unu ŝercema militisto klarigis ke la literoj U. S. rilatis ne al Unuigitaj Statoj sed al "Uncle Sam," la inspektoro, kaj la ŝercaĵo restis. 2Nia amiko estis nun kun ni. S-ro Twombly aprobas Usono. Vidulianamikanleteronenla februara numero.—Red. A. E. J. The ELNA Newsletter 9 Afmm©i!ĵim©^iim^mt [La rubriko Anoncoj enhavas diversajn reklametojn, petojn, ktp., kiuj estas diskonigindaj sed nepovas trovi lokon en alia rubriko. NekELNA nek la redaktoro povas promesi aŭ prirespondeci definiti- van plenumon de io ajn promesita en anonco.] Derek Roff, redaktoro de la bulteno de la Intermontara Grupo, ellaboris novan sistemon por esperantigi WordPerfect 5.0 por MS-DOS komputiloj. Kiu volas ricevi la tiuteman dokumenton, bonvolu sendi koverton kun poŝtmarko al la adreso de la Centra Oficejo de ELNA, kun klara indiko, pri kio temas. S-ro James Davis informas nin, ke la bildprospekto pri la parko Sansoucien Potsdam (Germana DR), estas nun havebla de UEA kontraŭ 6,50 guldenoj plus poŝtkosto. Ĵus aperis la ĉi-jara eldono de 1' AmikecaReto,kun 184vojagpunktojen 29 landoj. Tra la 80 paĝoj de la adresaro, oni malkovras multajn nekutimajn eble- cojn por klere viziti mondparton. Oni sin turnu al: Amikeca Reto, Republique 63, Charge—F—AMBOISE, Francio, sendante 30 francajn frankojn por la kata- logo kun afranko. Por aliĝi al la reto, petu aniĝilon ĉe la sama adreso. De la 15a ĝis la 26a de aŭgusto en Pollando okazos la junulara naturista tendaro, ĉe la Balta Maro en urbo MIEDZYZDROJE, Oni logos en kam- padejaj dometoj (po 3 personoj en ĉiu dometo). Plena kosto por tranokto, tri manĝoj tage, ekskursoj kaj programoj, estos 130-150 dolaroj. Informoj: Grzegorz WIENC, 62-005 OW- INSKA, ul. Poprzeczna 14c/13, Pol- lando. Jen lasomera horaro por la Esperan- taj dissendoj de Vatikana Radio. Ĵaŭde, 05.00 UTC: FM-103.8 MHz, AM- 1611 kHz, kurtondoj 49m (6248 kHz), 41m (7250 kHz), 31m (9755 kHz), 25m (11715kHz). Dimanĉe, 19.00 UTC: FM- 93.3-96.3-105 MHz, AM-526-1530 kHz, kurtondoj 49m (6190, 6248 kHz), 41m (7250 kHz), 31m (9645 kHz). Dimanĉe, 20.00 UTC: AM-1530 kHz, kurtondoj 31m (9625 kHz), 25m (11700 kHz), 19m (15120 kHz). La faldfolio "Radio Vaticana Programmes" estas havebla de Ufficio Propaganda e Sviluppo, 00120 CITTA DEL VATI- CANO. Skribu Esperante. Junulara Sekcio de ĉefia Esperanto- Asocio anoncas okaze de 150-jariĝo de fotokesto kaj honore al Monda junulara kaj studenta festivalo 1989 fotokonkur- son "Juneco 89". Limdato por akcepto de fotoj estas 1989.09.15. Ekzempleron de la reguloj oni povas ricevi ĉe JUDr. Petr ŜMID, Kostelecke 1829, 547 01 NACHOD, Ĉeĥoslovakio. If you have a computer and a modem, you can have access to a bulletin board service (BBS) that caters to foreign lan- guages including Esperanto. The Tower of Babble, 300/1200 baud, (817) 281- 0612, Sysop: Darin Arrick. La nova Esperanto-Video-Muzika Centro en Sovetio baldaŭ eldonos diskon de komponisto, poeto, reĝisoro Vladimir SOROKA, kaj ankaŭ la unuan muzikan video-filmon pri la 2a Inter- nacia Junulara Esperanto-Renkontiĝo okazinta en Minsk. Por informoj: Fondajo de Esperantistaj Junularaj Aranĝoj, SU-109004 MOSKVA, abonkesto 78, Sovetio. "Daŭra mendo" estas nova metodo, per kiu oni povas ricevi librojn de Edistu- dio tuj post la eldoniĝo, pagante al la kompnio pere de UEA-konto aŭ persona bankĉeko post ricevo de la verko. (Edis- tudio estas eldoninto de i.a. la Itala An- tologio, la Australia Antologio, kaj la kompleta poemaro de William Auld, En Barko Senpilota.) Por informoj: Edistu- dio, c.p. 213,1-56100 PISA, Italio. Ekde ĉi tiu jaro, aperas nova E- periodajo eldonata de junuloj. Oi estas la voĉo de junaj esperantistoj en Tanza- nio, kaj nomiĝas Orienta Stelo. Interesi- toj povas akiri ĝin kontraŭ unu Internacia Respond-Kupono de: Anita DAG- MARSDOTTLER, Mariehamsgatan 18, S-16479 KISTA, Svedio. Gratulojn, bondezirojn kaj kontribuaĵojn sendu al: Tabora Esperanto-Federacio, SLP 1727, TABORA, Tanzanio. Pola samideanino (vidu foton) kun naŭmonafe filo, instruistino pri biologio, serĉas laborpostenon en Usono. Si povas okupiĝi pri hejma laboro, flegi, ŝatas infanojn, estas laborema kaj re- spondeca, interesiĝas pri literature», folk- lore astrologio, psikoanalizo, lernas ■i &&*% 1 ill 1H ^^^MH 1 PL "1 ft" ĵ^^^>3 I 1 ' ****" i £'& twill , J M ill Hi» 7 - .#a d "4KBw[ ws . 1 Box 29, Wilber, NE 68465, (402) 821-2027 •New York: NYC E-o Soc, 80-50 Baxter Ave #3D, FJmhurst, NY 11373 New York: UN Office of UEA, 777 United Nations Plaza, New York, NY 10017 North Carolina: E-o Society of the Triangle, 5400 Belsay Drive, Raleigh, NC 27612 •Ohio: E-o Assn. of Ohio, 1144 Kingsdale Terr., Columbus, OH 43220 •Oregon: Portland E-o Soc, 11905 SW Settler Way, Beaverton, OR 97005 Pennsylvania: 26 E. Roumfort Rd., Philadelphia, PA 19119,(215)248-0493 Texas: Armin F. Doneds Sr., Box 105, Phan, TX 78577, (512) 787-2390 Texas: Rio Grande Valley E-istaro, Prenda Cook, Box 7167, Harlingen, TX 78550, (512) 423-3056 Utah: E-o Club, Box 2166, Salt Lake City, UT 84110 Washington: Seattle E-o Soc, 6002 NE 61st St., Seattle, WA 98115 Wisconsin: E-o Society of Wisconsin, 1958 N. 38th St., Milwaukee, WI 53208 •Regional (Rocky Mountain States): Intermountain E-o Group (AZ,CO,TD,MT,NM,UT,WY), p/a Charles Tustin, P.O. Box 112, Coram, MT 59913 Regional (Tidewater): E-o Society of the Carolinas and Virginia, P.O. Box 283, Durham, NC 27702-0283 •Regional (New England): E-o Soc. of New England, P.O. Box 655, Concord, MA 01742, (508) 264-4349 Special Interest: E-o-Language Toastmasters Club, P.O. Box 60860, Sacramento, CA 95860, (916) 485-3116 The ELNA Newsletter 11 Esperanto League for North America, Inc. P.O. Box 1129 El Cerrito, CA, 94530 Usono/USA Nonprofit Organization U.S. POSTAGE PAID Berkeley, CA Permit No. 330 NEWS—PLEASE EXPEDITE Address Correction Requested Return Postage Guaranteed ESPERANTO TRAVEL '8 9 CUBA—A PROBLEM FOR AMERICAN ESPERANTISTS (CU NIIRU—EC KONTRACLEĜE?) La 75a Universala Kongreso de Esperanto oka- zos en Havana, Kubo 14an-21an julio, 1990. Aktu- ale, sen speciala permeso Usonanoj ne rajtas viziti Kubon laŭleĝe. Ekzistas usona leĝo, nomata "Komercado kun Malamikoj" ("Trading With the Enemy"), kies celo estas puni tiujn naciujn, kiuj ne agis kiel nia registaro deziras, ke ili agu. Kaj la leĝo estis verkita speciale por puni Kubon kiam ĝi "naciigis" usonajn kompaniojn post la revolucio de 1959 sen pago al la posedantoj. Dum sia prezidenteco, Jimmy Carter nuligis la regulon kaj permesis, ke usonanoj iru laŭvole al Kubo—same kiel ni rajtas iri kaj viziti preskaŭ ĉiun nacion en la mondo. Sed kiam Reagan elektiĝis, li restarigis la regulon, provante puni Kubon per manko de usonaj turistaj dolaroj. Aktuale usonaj civitanoj rajtas viziti Kubon nur se la vizito havas specifan laŭleĝan kialon, kaj bedaŭrinde ĉeesti UK de Esperanto ne kvalifikas. Do la malfeliĉiga fakto estas, ke preskaŭ ĉiu usona esperantisto, kiu volas iri al Kubo, povas nur kontraŭleĝe iri. ĉu nif akte povas veturi al Kubo? Jes, ni povas— ni ne rajtas—sed ni povas. Ni povas iri tra aŭ Meksiko ail Kanado. (Pro la fakto, ke kutime oni ne flugas norden kiam oni deziras flugi suden, usonanoj kiuj vizitas Kubon kutime iras tra Meksikurbo.) La fakto estas, ke sufiĉe multe da usonanoj iras al Kubo. Hi iras por viziti parencojn; ili iras kiel parto de studgrupo en iu fako afl medio; ili peras per antaŭpagita invito de la registaro; ili iras kielĵumal- istoj por raporti pri la nacio; aŭ ili iras simple kiel turistoj, ne anoncante la kialon. Mi lastatempe parolis kun kelkaj, kiuj eĉ ne sciis, ke ili ne rajtas iri tien laŭlege. Ili estis en Meksiko, legis reklamojn pri la eblecoj turisti en Kubo, aĉetis biletojn en Meksiko—kaj revenis sen iu ajn problemo. Tamen kelkaj kiuj iris, kiel Robert Redf ord, nun frontas proceson kontraŭ ili, aŭ almenaŭ suferas pro ĝenado de minacata proceso. Ankaŭ, almenaŭ unu kompanio aranĝinta turistajn vizitojn al Kubo nun frontas akuzon pri krimo kaj lege batalas por eviti grandeganpunmononkaj20jarojnenlakarceropor la prezidanto. Alia kompanio, Marazul, kiu ĉefe aranĝas la laflleĝajn vizitojn al Kubo, estis simile akuzita kaj procesita, kaj finfine venkis—sed kostis al ili $50 000 por advokatoj! Aliloke vi vidos oficialan anoncon, ke ELNA ne povas akcepti aŭ peri aliĝon al la Kuba UK, pro risko de perdo de la senimposta stato (kaj ankaŭ por ke ne ekzistu en la oficejo pruvo pri intenco viziti Kubon, kiun la registaro povus havigi kaj uzi kon- traŭ iu). Pro la fakto, ke la Direktoro de Esperanto Vojaĝ-Servo persone riskus grandan monperdon kaj, eĉ pli grave, perdon de la libereco, ankaŭ Esperanto Vojaĝ-Servo ne povos helpi Esperantis- tojn kontraŭleĝe iri al Kubo. Do se vi tamen decidas iri al Kubo.nek ELNA nek EVS povos helpi vin. Mi jam havis la feliĉan okazon viziti Kubon kiel vojaĝagento, kaj mi asertas, ke Kubo estas tre vizitinda loko—kun bonaj hoteloj, bona servado, pura trinkebla ak vo, belaj plaĝoj, interesaj pejzaĝoj, amika popolo, bonegaj kulturaj programoj, kaj multaj aktivaj kaj entuziasmaj Esperantistoj. La kuba registaro certe entuziasme akceptos kongresa- nojn kaj helpos aranĝi elstaran kongreson. Sed, ĉu ni partoprenu eĉ kontraŭleĝe? ĉu ni akceptu la stultan regulon de nia registaro sen plendo? ĉu vi riskos akuzon de krimo aŭ ĝenado fare de nia registaro? ĉiu devas finfine decidi tion por si mem. LUCILLE C. HARMON, DIRECTOR ESPERANTO TRAVEL SERVICE 578 GRAND AVENUE OAKLAND, CA 94610 (415) 836-1710 President: Ken Thomson (1990) Vice President: Dr. Duncan Charters (1990) Secretary: Virginia Stewart (1989) Treasurer: John B. Massey (1991) Other Board Members: Dr. Ronald Glossop (1989), Frank Holtnuth (1989), Charles R. L. Power (1989), Prof. Jam» Fonseca (199 0),Willian)R.Harmon(1990),DavidWolff(1990),EUen Eddy (1991). Nels M. Nelson (1991), WUliamH. Schulze (1991) Commissioners: William R. Harmon (CO), D. KoUand-Kaupp (Correspondence Courses), J. Gildcmc isler (Legislative Affaire), R. Kent Jones (Science & Technology), Jim Deer (Tape Scrvice),Lucy Harmon (Travel Affairs), J. B. Massey (Wills and Gifting), EUic Stein (Women's Affairs), Dr. James Cool (Youth Affairs), Dr. Julius Manson (United Nations), John B. Massey, William H. Schulze and Sidney V. Steinberg (Ksphala Fondusa Komitato) Director, ELNA CO: Mark SEphens ELNA Archivist Hal Dreyer Anymember wishing to assist in the work of any of the above named commissions or committees should communicate with the memberfs) shown. ELNA Dues for 1989 Regular $25 Family $37.50 Youth (under 26) 512-50 Senior (65+) $15 Sustaining $50 Life $500 Dues are for the calendar year and are tax-doductui UEA dues 1989 Member-Guidebook only(MG) $7.00 Member-Yearbook only (MJ) $16.00 Member-Subscriber (MA) $39.00 Societo Zamenbof (additional) $78.00 Subscription only to Esperanto S23.O0 Subscription only to Kontakto $12.00 Life Membership at UEA $975.00 Send payments for UEA memberships or subscriptions to ELNA/ UEA, Box 1129, El Ceirito, CA 94530. Make all checks payable to ELNA. MOVING? DON'T LEAVE ESPERANTO BEHIND! If you have moved recently or arc planning to move in the near future, don't forget to sent a change-of- address card to the ELNA Central Office, Box 1129, El Cerrito CA 94530. This will assure your continued receipt of the Newsletter and other information. If you don't have a stamp handy, give the CO a call at (415) 653-0998. Thanks! DEADLINE FOR MATERIAL FOR ISSUE 1989(5) of the ELNA Newsletter is August 25,19891 DEADLINE FOR MATERIAL FOR ISSUE 1989(6) of the ELNA Newsletter is October 25,1989! ELNA Newsletter Volume 25, No. 4 ISSN 0030-5065 Esperanto League for North America, Inc. P.O. Box 1129, El Cerrito, CA 94530 Telephone: (415) 653-0998 Editor: Don Harlow lypesetting & Graphic Design: Gregory V. Wasson 12 The ELNA Newsletter