J. E. N. BU1TEN0 I/1969 Redaktanto: -.. Robert .Rothenmeyer Senpaga. par membrpj de JEN . '.'■■. '. PRI LA KOVROPAGO : Tiu ĉi bildo, prenita de kapfoto de programo kaj raporto por la pasintjara Pentekoata Internacia Ceestado, estis sendita al ni de Hans Michael Maitzen, prezidanto de ■ Austria Esperanto-Junularo, kun la jena priskribo: " La bildo reprezentas la bazan elirsituacion de.la nuns tempo koncerne la spiritan batalon. Mai-. . dekstre kiel reprezentanto de la ... (ankaŭ spirita) establumo universitata profesoro en mezepoka vestajo. Dekstre la reprezentanto de la ribela studentaro (Rudi Dutschke). Kaj meze tri grandaj grupoj de la socio trans kiu etendigas la. tensio inter ambaŭ fcrtoj: -. " La formale funkciigita amaso . (armeo), la indiferenta, sed materiale funkciigita amaso (homoj aŭskultantaj elektkampanjanprelegon), kaj finfine la aktiva kaj kreiva parto de la popolo (studentoj en prelegejo). " Sendŭ materialpn al: Robert Rothenmeyer- . 73 Old'.South Street Northampton, Mass. OIOĈO La nuna numero de JEN-Bulteno estas specials-dedicita al la studentsj problemoj, tiel gravaj por nia socio en la nuna tempo, kaj por ni kiel gejunuloj kaj studentoj. 2. LA KAUZO DE LA RIBELAJ STUDENTOJ La ribeloj kiuj ekokazegis ĉe multaj kolegioj lastprintempe havas sufiĉe pli da pravigo,, ol oni eble komprenas lad gazetoj kaj televidaj rakontoj. Kelkaj komentistoj riproĉis malmultajn romantikajn t.n. Nov- Maldekstranojn kiuj .ludas je revolucio, aŭ alie raallertajn sanceligemajn administrantojn, aŭ alie la malakordon pri Vjetnamio, aŭ alie la mal- precizan epidemion de students maltrankvilo kiu iajnas disvastiĝi tra la mondo. Ciuj tiuj elementoj estas ingrediencoj de la kaldrono, certe, sed ili ne estas la eefaj ingrediencoj. Hi ne povus kauzi tian vastan sternan malordon krom se konsiderinda nombro da ordinaraj bonkondutaj studentoj sentus profunde plendoplene. Kaj kun prava kialo. •Ja, kio ajn estas okazanta ĉe niaj kolegioj hodiau ne estas nur fbrpasanta tumulto subigebla per pli firma disciplino. Nek temas pri revolucio. Male, mi kredas, ke ĝi estas la komenca de kontraurevolucio, ĝuste fare de studentoj pri la liberalaj artoj, kontraŭ trankvila, preskaŭ nerimarkita revolucio, kiu ŝanĝis la tutan strukturon de usona alta klereco en-la daŭro de la lastaj du jardekoj. La ĉefaj profitantoj de tiu revolucio' estis la profesoroj. La viktimoj estis la liberal- artaj studentoj. Sed lastatempe tiuj studentoj komencis kompreni kiom ili estas viktimigataj --kaj ilia protesto probable grandiĝos ĝis almenaŭ kelkaj rezultatoj de la pli frua revolucio estos forigitaj. Dura la tumulto en la Universitato Columbia (Kovjorko) — kaj aliloke — la tumultantoj estis preskaŭ neniam studentoj pri ingenierado, medicino, juro, ĵurnalismo, kaj la fizikaj sciencoj. Tiuj kiuj barikadis oficejojn, prirabis la'.universitatestran oficejon, kaj bruligis la profesorajn manuskriptojn, estis,- tipe, studentoj de la liberalaj artoj. Tio ne estas simpla koincido. 3- Kelkaj junuloj venas al universitato kun siaj vivplanoj jam aranĝ- itaj. Hi scias, ke ili deziras esti kuracistoj aŭ advokatoj aŭ profes- oroj, kaj ili serĉas plenan instruon en sia elektita profesio. Grand- parte ili estas bone servataj. Aliaj junuloj (ofte la plej inteligentaj) envenas la unuajaran studentaron tute ne certaj kion fari en la vivoj. Ili venas al kolegio por "trovi sin" kaj fari takson de siaj kapabloj, kaj de la titniga komp- lika mondo preter la kolegiaj pordoj. Ili ne deziras preparadon por profesio ~~ almenaŭ ankoraŭ ne. Ili deziras ĉefe intelekton, kaj ili esperas trovi altnenaŭ scieton per parolado al prudentaj, maturaj viroj; per legado sub la gvido de tiuj viroj; kaj per rimarkado kiel ci tiuj personoj kondukas sian vivon. Sume, ili serĉas tion kio antaŭe nomigis "liberala klereco," Ec antaŭ tiel mallonga periodo, kiel dudek jaroj, ili eble estus povintaj trovi ĝin en la plejparto de bonaj usonaj -universitatoj. Hodiaŭ iliaj sancoj proksimas nulon. Kiel Irving Kristol montris en la revuo Fortune pasintan majon, "En la grandega plimulto de universitatoj, liberala klereco estas estingita." Ĝin detruis la akademia revolucio. Multaj profesoroj kaj adtninistrantoj tatnen ne sajnas elkompreni, ke liberala klereco estas for. Almenaŭ en sia oficiala oratorado, ili sugestas, ke iliaj institucioj ankoraŭ liveras gin laŭ abunda, edifa kvanto. ■ La unuajara studento, kiu altir- igis al la universitato car li traktis tiun retorikon serioze, rapide trovas, ke gi simple ne estas gusta. Tial liaj akuzoj pri hipokriteco, lia seniluziiĝo, kaj lia emo J6*1 krikojn tra lernĉambrajn fenestrojn. Li sentas, ke oni tnensogis al li. Kio mortigis liberalan klerecon? La plej bona raporto estis prezen- tita de Christopher Jencks kaj David Riestnan en sia libro La Akademia Revolucio. (Riesman estas profesoro de sociaj sciencoj en la Universit- ato Harvard; Jeneks estas'surloka asociito de la Institŭto pri Planaj ..Studoj en Vaŝintono.) La revolucio, kiun ill priskribas, naskigis, proksimume, cirkau la fino de la Dua Mondmilito, kiam la postulo por alta instruo komencis kreski eksplode rapide. La solaj personoj, kiuj povis plenum! tiun postulon -- la universitataj instruistoj — subite trovis sin en alte strategia pozicio. Nur antaŭ nelonge ili estis humilaj pedagogoj; nun ili estis la solaj provizantoj de malabunda kaj karega komercaĵo-.. Kiel ciuj monopolistoj,. ili uzis tiun nova trovitan. rajton por egigi sian riĉecon, sian prestiĝon, kaj sian aŭtoritaton. Hodiaŭ jaraj enspezoj de $50,000 -- el salajro, registaraj kaj fondajajcsub- vencioj, ekstraj lekcioj, kaj konsultaj pagoj — ne estas maloftaj en akademiaj medioj. La profesoroj ankaŭ uzis sian novan reputacion por alproprigi. grandan decidopovon for de la universitataj kuratoroj kaj prezidantoj. Ĝe la plejparto de kolegioj hodiaŭ, la profesoroj decidas kiuj instru- istoj. dungiĝos. kaj,maldungigos, kio estos instruata, kaj al kiu. Per tia levpovo,, da profesoroj .baldaŭ komencis reformi la universit- aton por taŭgigi gin, al siaj deziroj, prefere ol al tiuj de la studentoj aŭ iliaj gepatroj; Unue, la instruistoj hodiaŭ instruas ĉiam*/.malplf multe. Jencks kaj Riesman.notas, ke "ĝis la Dua^ Mondmilito .'ec superaj kleruloj laboris je, bazaj aferoj: instruante malgrandajn grupojn de mal- altnivelaj studentoj, legante referatojn kaj ekzamenojn, kaj tiel plu. Hodiaŭ,. tamen,-malmulte da bone konataj kleruloj instruas dum pli ol ,ses horoj semajne. La rutinaj problemoj de amasa alta klerigo estas trans- dona taj, pro manko de aliaj, al magistraj kaj doktoraj studentoj." Plue, la malofta instruado de La profesoroj ofte estas "enuiga'kaj senefika." Hi havas nenian stimulon por elserci ian ajn profesian in- struadon pri la arto de instruado, car bona instruado estas "nenia helpo par ricevi pli altan salajron, transiri al pli prestiga kolegio, au gajni la admiron de siaj kolegoj." Ĝi povas esti eĉ handikapo, ĉar"la kapabla instruisto trovas, ke studentoj eltretas vojeton al lia pordo kaj lasas malmulte da tempo por studado kaj esplorado" — kaj la esplor- ado pagas mone kaj reputacie. Efektive, la tipa profesoro ne povus zorgi malpli pri la interesoj de studentoj. La demandojn kiujn ili demandemas -- Kio estas la bona vivo? la naturo de la justeco? la kuracilo por la malbonoj de socio? — la tipa profesoro rigardas kiel tedaĵon kaj embarason. Malmulte da profesoroj hodiaŭ pretendas havi solvojn de tiaj grandaj demandoj; ĉiu deklaras anstataŭe sian mallarĝan specialajon -- ekonometron, ekzemple, aŭ minorajn britajn poetojn de la l8-a jarcento. Sekve, la studentoj kiuj atendas "videblan rilaton inter scio kaj agado, inter la demandoj de la lernĉambro kaj siaj vivoj ekster ĝi," ricevas anstataŭe "pedantecon kaj fremdigitan klerecon" (Jencks kaj Riesman ree). Cu estas surprize, ke ili estas "komplete haltintaj" kaj konvinkiĝis ke "ĉiu sistema kaj displina intelekta klopodo estas malŝparo de tempo?" Tiuj plendoj, sajnas al mi, estas la fundamenta kauzo de la kolegiaj ribeloj. Kiam studentoj p'ostulas "studentan rajton," ili vere petas partan renverson de la akademia revolucio, kiu estingis liberalan klerecon. Ili protestas novan specon de universitato kiun tiu revolucio kreis -- universitaton kiu, laŭ la vortoj de Kristol, "estas tre bona por instrui al kleruloj kaj specialistoj" sed estas "tre malbona por eduki junajn gevirojn." 6. ■ Kion celas studentoj per la termlno "studenta rajto"? Precize, ili deziras decidovocon rilate instrutemojn, por ke almenaŭ kelkaj kursoj rilatu al iliaj vivoj kaj interesoj, pre fere ol al la univer- sitatoj kaj la esploraj projektoj de la profesoroj. Ili ankaŭ deziras pli bonan instruadon, kaj esperas akiri gin per starigi ian procedon por rekompenci "bonajn instruistojn kaj puni la malbonajn. • ■■•■;■.: La ribelaj studentoj havas alian aron da, plendoj -- relative mal- pli gravaj, kvankam ili estas ofte la preteksto de kolegiaj tumultoj kaj ee pli ofte aperas en la rubrikoj de ĵurnaloj. Ili rilatas la-''. mastrumadon de la universitato: ĝiaj reguloj pri loĝejoj, nutraĵoj, virinoj, alkoholaĵoj, narkotaĵoj,, kaj tiel plu. -v.I■■■■>: Tiuj reguloj retrcspektivas pli fruan epokon, kiam studentoj estis rigardataj kiel InEanoj konfiditaj al la universitato por morala edukado. Por tiu cela gepatroj insistis, ke la kolegio servu kiel senĉesa saperono. Nun la administrantoj timas nuligi siajn mastrumadajn regulojn, car gepatroj kaj registaranoj (kiuj tenas la monujajn ŝnuretojn) eble sus- pwktos,' ke la universitato farigis nutrejo de malvirto. Sed la administ- rantoj scias, ke ili ne povas efike apliki ilirt, kaj ordinare sajnas nur indiferente tiel agi. Inteligenta solvo, kiun kelkaj pli aventuremaj akademiaj administran- toj komencas elkompreni, estas transdoni al. la studentoj pli .grandan parton de tiu respondeco. Kiar. okazo estas donata al studentaj organizoj, ili ordinare traktas tiujn aferojn sufice bone. Fakte, pri rutinaj disciplinaj aferoj^ studentaj juĝejoj ofte estas pli rigoraj bl esirus la estroj de la fakultatoj. '■■...' Kompreneble; gravaj pekoj kontraŭ leĝoj, kiel kolportado de narkot- ajoj, devus esti traktataj de urba kaj ŝtata polico. Kaj ribelaj per- 7. fortoj, kiel rabi kolegiajn oficejojn kaj bruligi profesorajn manuskrip- tojn, evidente devus esti subigataj rapide kaj decide per tiom da poiica potenco, kiom necesas. Perfortoj eble igus malpli oftaj, tamen, se oni donus.al studentoj administrajn respondecojn; tio eble ankaŭ estus la plej rapida rimedo por instrui maturan respondecon. Plue, se la administracio kaj profesoroj povus sin liberigi de la plejparto de siaj nunaj tnalmodernaj funkcioj, ili povus poste disponigi pli da tempo por solfi sian grandan problemon : kiel rekonstrui la universitaton porigi gin denove centro de liberala klereco, prefere ol nura prepare jo por profesiaj specialistoj. Gis ili solvos tion, ili havos neniun paconw (tradukis: Steve Berger) LINGVO.-PROBLEMOJ IMTER SIMIOJ Simioj ankaŭ. suferas pro lingvo-diverseco. Laŭ artikolo en la decembra numero de "Science Digest," mankas al, malsamaj simiaj specoj komuna lingvo. Kvankam simioj ne havas parolatan lingvon kiel homoj, ili uzas gestojn, minac-simbolojn, ktp. Tiu ĉi lingvo estas unika por ĉiu speco. Kiam diversaj simioj estas tenataj en unu kaĝo, estas daŭra luktado pro mistraduko de simi-signaloj. Post kelke da monatoj, ili lernas la lingvon de la aliaj. Post carta tempo, simio povas kompreni aliajn lingvojn, sed povas paroli nur la propran. Instruisto: "Hodiaŭ ni lernos pri la angla reĝo Rikardo la Leonkora." Lernanto: "Sinjoro profesoro, kiu kuracisto transplantis la koron?" ESPERANTO KAJ LA IMTERHACIA P.E.N. Erik Felker. Por diskonigi niajn internacian lingvon kaj internacian literaturon, mi sugestas ke la Universala Esperanto-Asocio aligu al la Internacia PEN (asocio de poetoj, redaktistoj kaj romanistoj). Tio estas, ke la eminentaj verkistoj de la tutmonda Esperanto-movado, eble kun la kun- helpo de la literaturaj/belartaj delegitoj, starigu literaturan grupon (Esperanto-fakon de PEN) kiel havas preskaŭ ĉiuj nacioj. ĉi tiu grupo estiĝus ano de la Internacia PEN, kun tial la okazo esprimi siajn literaturajn kaj lingvosciencajn opiniojn, kiel ankaŭ diskonigi la originalan literaturon de la Esperanto-movado en neŭtrala medio. Mi kredas, ke se la Universala Esperanto-Asocio volas partopreni en tiu ĉi grava grupo, estas almenaŭ tri logikaj "defendoj" de la pozicio: 1. Kvankam PEN organizigis lad nacia membreco, ŝajnas konvene, ke FEN, kiu estas neŭtrala, internacia organize, akceptu en sian membraron, neutralan, internacian lingvon, al kiu, se gi estas sen nacia hejmo, certe ne mankas aŭ parolantoj au. literature 2. Esperanto estas perilo por disponebligi literaturverkojn tra la tuta mondo per unuobla traduko. 3- Tiu sugesto harmonias kun la volo de la Internacia PEN emfazigi la supernacian aspekton de la literature ■ La rilatoj de la E-movado kun PEN estas nun pli-malpli bonaj. Se grupo de samideanoj volus revivigi la malnovan Internacian Verkistan Asocion (aŭ starigi novan organizon), ili prave povus fari valoran kon- tribuon al la E-movado kaj al la monda literature Almenaŭ ni diskutu la ideoni Viajn sugestojn kaj esprimojn de konsento sendu al la Redaktanto aŭ al: Erik Felker, 731 Birmingham Road, Burbank, Calif. 9150k. - '**' hpmCj, , *,,~\f \'\ •:. 1 'Ige^fBgW! "fkjffiltotyks:! (Almenaŭ \ rCqrdk Mlajfm sfŝkvtsfŝ^^tf. I \ Elvenaa.:la . flora§■>.. \ ■ n-v- - .' tnigu it in! 8ur ; n-j - en via kavo poptu i mbn-i feagf tie; % &t ■ - pop gari,' Simple e&ndu po i&na adveso: Hipinglo-fako, University of Chicago, 1212 ion»! :ig€,-i fgU r-i'togn :-l is, ni vaaaovos la iroajn antedt mankas ankaŭ vi&ko* ESPERANTISTO DE LA MONATO JEN-INTE2RVJUO: Arthur Morse interparolo kun juna Esperanto-pardlanto Arthur Morse, kies nomon ĉiu JEN-membro rekonos, estis estrarano de JEN gis pasinta septembro. La naskigis kaj pasigis la tutan vivon eh'ftillers Falls, Massachusetts, kie li nun logas. JEN: Kiel vi eksciis p'ri la e'kzisto de Esperanto? Morse: Kiam mi estis en la naua klaso, iu samkursahino'malsanigis kaj, ne vizitante la lernejon, ŝi eklernis Esperanton. Post sia reveno, ŝi interesis aliajn pri la lingvo, inkluzive min. Mi studis la etanl:erno- libron de Butler kaj post du semajnoj mi parolis Esperanton. Nun, rigard- ante leterojn, kiujn mi skrib'is 'tiara, mi konstatas, ke mia tiama atilo havis granda'jn mankojtt. Mi kaj la grupo kiu lernis Esperanton eh la lernejo komencis klubon kiu dauris kelke da jaroj. Ni ofte kunvenis en mia domo kun iuj plenagaj Esperantistoj el la regiono. JEN:' Kion vi faris en JEN? Morse: Mi aligis al JEN en I96U, nelonge'post ĝia kreiĝo. Mi'estis, tra iuj jaroj, reprezentanto al JEN por Okcidenta Massachusetts. Mi fariĝis estrarano en 196"J, la zenito de mia laboro kun JEN. Nun mi estas enpost- iganto de la presajoj kaj resendanto. JEN: Kial vi cedis vian estraran rolon en JEN? Morse: Neniun komenton. 10. JEN: Kion vi faris per kaj kun Esperanto? Morse: Mi verkis kelkajn diversajn artikolojn kaj poemojn por la malnova JEN-Bulteno. Mi ec eldonis unu numeron, kiun mi preferas forgesi. Sur- prize al mi, mi kontribuis ion al la nova JEN-Bulteno, ankaŭ. JEN: . Kial vi lernis Esperanton? Morse: Ĝi estis por mi iel simila al "pork-latino" car gi estis gojiga, Mi certe ne lernis gin pro altruismaj kialoj. JEN: Kion vi opinias pri la unua numero de la.nova JEN-Bulteno? Morse: Mi nur enpoŝtigis ĝin, mi ne legis gin. JEN: Kio alia interesas vin? .. Morse: Mi kolekta.s fokojn, monerojn, kaj fosiliojn. Mi ankaŭ kolektas maloftajn malnovajn botelojn, precipe per serĉado de rubejoj. JEN: JeJTfi!.: Ni ŝangu la temon. Kio okupas vin nun? Morse: Nun mi estas kOmizo por firmo en Greenfield kie mi funkciigas la teletajpilon, enpoŝtigas reklamfoliqp., kaj faras diversajn taskojn. Mi intencas fini la lastan jaron de mia universitata eduko post kiam mi gajnis sufiĉan monon. . JEN: Kion vi gajnis per Esperanto kaj viaj spertoj en JEN? Morse: Mi farigis streeita ruinulo. 11. CU VI ESTAS VERA I1TERNACIIST0 ? Humphrey Tonkin Universala Esperanto-Asocio fondiĝis en 1908 -- kelkajn jarojn antau ol ni naskigis,... Oni kreis gin por servi kiel ponto inter la diversaj. naciaj Esperanto-organize-j, kaj por gvidi je internacia skalo nian inta? nacian movadon. La historio de Universala Esperanto-Asocio estis longa kaj tempesta. Skuis gin ne nur du mondmilitoj, sed ankaŭ internaj problemoj en la tri- dekaj jaroj, kaj ĉiamaj organizaj kaj financaj problemoj. Taraen, hodiaŭ UEA estas la plej larĝa kaj granda internacia Esperanto- organizo en la mondo. Gi kunigas 30.000 person&jn, 30 naciajn asociojn, kaj plurajn fakajn organizojn, en unu grandan.federacion; gi eldonas la plej multnombre eldonatan pure Esperantan gazeton; gi aperigas jarlibron, kiu estas la plej facile konsultebla ciujara gvidilo tra la Esperanto-movado; ĝi organizas ĉiujare la plej abunde ĉeestatan Esperanto-kongreson. Por la junularo, la plej grava evento en la historio de UEA estis la formigo de gia junulara sekcio, Tutmonda Esperantista Junulara Organizo, en 1956-57. Hodiaŭ TEJO havas proksimume 10.000 membrojn, 22 landajn sekciojn, kaj vastan agadon plenumatan preskau ekskluzive de volontuloj. TEJO eldonas sian propran revuon, "Kontakto", kiu aperas kvaronjare; gi organizas ĉiujaran kongreson; gi aktive laboras inter neesperantistaj junularaj organizoj, inter lernejoj, inter studentoj, en landoj kie ne ekzistas organizita Esperanto-movado, kaj en landoj kie esperantistoj abundas. Ĝiaj programoj kovras kulturon, trejnadon, regionan kunlaboron. La konata Esperanto-gazeto "Heroldo" nomis TEJO-n "eble la plej efike laboranta esperantista organizajo." La usona Esperanto-organizo ELKA estas landa asocio aliĝinta al UEA. 12.- Kajj'.JEW, estas landa sekcio de TEJO. Tameri, en Usono oni etnas■ konsi&eri UEA kaj TEJO iom fremdaj organizoj. Tio estas erara: sen tiuj internaciaj organizoj, la laboro de unuopaj Esperanto-parolantoj je loka kaj nacia niveloj apenau havus sencon. Kion vi povas fari por plifaciligi la vastan, multek'ostan laboron de UEA kaj TEJO? Kompreneble, vi ĉiam povas donaci al ili monon: ili •ja bezohas gin. Sed mono, kvankam valora, profitigas riur unŭ flankon — la riĉevanton. ' Pli bona'estas alia ebleco, nome membriĝo." Se vi.Tarigas individua membro de UEA kaj TEJO, vi ne nur kontribuas al la vivrlraedoj de tiuj organizoj, sed vi ricevas edukajn kaj interesajn eldonaĵojn. Personoj gis 21-jaraj povas aligi al UEA kaj TEJO kontraŭ unŭ .'kom- binita kotizode $5.6o. Personoj gis 25^jaraj povas aliĝi kontrau unu kotizo de: $7.50. Kontrau tiu sumo, ili ricevos tri ĉefajn eldotiajojn: (1) la Jarlibro de UEA, kiu aperas en du partoj, kun pli ol 500 paĝoj, kaj- enhavas grandan adresai-on de ciuj landaj kaj fakaj asocioj kaj lokaj reprezentantoj de UEA (entute proks. 1-500 adresoj), plus librolisto, ■plus listo de Esperanto-gazetoj kaj radiostacloj, plus pluraj aliaj util- ajoj,' inkluzive-jaran raporton pri UEA kaj ĝiaj diversaj aligiritaj Organizoj; (2) la monata revuo "Esperanto," kies paĝoj enhavas artikolbjn de generala intereso, novajojn, recenzojn, raportojn pri kongresoj, ktp;-. (3) la kvaronjara revuo "Kontakto," kies riĉe ilustrita enhavo respegulas la'interesojn,'plezurojn kaj plendojn de la internacia junularo, kaj kiu ne pritraktas Esperanto-aferOjn mem. Kion fari se vi; estas pli ol 25-jara? Ne ploru: ankaŭ por vi ek- zistas eblecoj aligi al UEA. La jarkotizo estas $T«50, kontrau kiu-vi ricevas la Jarlibron kaj la revuon "Esperanto." Por plenaĝulbj "Kbn- taktoi!estas abonebla kontrau du ekstraj dolaroj. Cetere, se plenaguloj 13- deziras aparte helpi al TEJO, ili povas tion fari per Patrona Membreco, kiu kostas $^„50 kaj kiu inkluzivas ne nur abonon al "Kontakto" sed ankaŭ tempaltempan ricevadon de aliaj eldonajoj de TEJO (kiuj inkluzivas internan organizan bultenon, kaj nacilingvajn informbultenojn). Usonaj pagantoj povas sendi siajn ĉekojn al la ĉefdelegito de UEA en Usono, s-ro D.E.. Parrish, 328 West 4-6th street, Los Angeles, Calif. 90037, aŭ al estrarano de JEN, Humphrey Tonkin, 2131 Tryon Street, Philadelphia, Pa. 191*4-6. (pagita anonco) FERIO KUN SENCO. Ekkonu danan filozofion kaj danan ferian vivon. Pasigu la antaŭkongresan semajnon (19-26 julio 1969) en la feria centro KOSMOS en Danlando. Prelegoj kaj liberaj dis- kutoj pri esencaj demandoj de la vivo, i.a. pri esperanto-problemoj. Feriado en bela dana naturo apud la maro. Ekskursoj al vidindajoj kaj historiaj lokoj. Vizitoj en danaj feriaj hejmoj, kie floras intereso pri humanismaj kaj internaciaj demandoj. Petu senpagan broŝuron ce Martinus-Instituto, Esperanto-Sekcio, Marien- dalsvej 9*4-96, DK 2000 Kopenhago F, Danlando. NOTU BONE I ! Se vi ne realiĝis al JEN en 1969, tiu ĉi estos la lasta numero de la nova JEN-Bulteno kiun vi ricevos. Realigu tuj I iu.(-v, ESPERANTO KAJ KOMERCO Ellen A. Lewis Antaŭ kelkaj tagoj mia patro ricevis komercan leteron el Hispanujo. La letero estis skribita en komprenebla sed neperfekta angla. Gi komeneigis: "We are glad seeing your offer appeared in. .." Iomete pli subs sur la pago estis la j.ena paragrafo: "Kindly forward details offer of goods plus specifications and samples of same. One of our many'clients may be interested, in principle." Necesas la unua frazo por kompreni la duan; sed tre versajne la skribinto ne sciis, ke tiu lasta frazo tuj rid- igos anglaparolantojn. Je la fino de la letero oni skribis: " We are banking with..." Klare, la skribinto sciis, ke tre ofte, kiam la fiispana uzas simp Ian verbon, la angla postulas helpverbon (el to be_) kaj la gerundian formo.n (-ing). Tamen, ankaŭ tre klare, tiu komercisto neniam lernis la uzadon de la angla verbo; ka'j tia uzado estas tre malfacila al fremdulo. Oni povus ekhavi la ideon, ke la firmo uzas specifan bankon hodiau -- nur. Sed kiam mi demandis al mia patro, cu la neperfekta gramatiko mai- ns Ipas la internacian kmmeroon, li respondis, ke ne. La perfekteco, li klarigis, donus la impreson, ke la ricevanto havos sian kontakton per peranto--tradukisto. Aliflanke, la neperfekto donas la impreson, ke la ricevanto. havos rektan kontakton kun la komercisto mem. E6 se tiu ne estus efektivo, la impreso, la ideo, restas kaj gravas. Cetere, ni ne forgesu, ke tia letero ja estas tute komprenebla (al mia patro almenaŭ). Sed la detnando restas: Cu efektive estas interlingvistika problemo en la komerco? Ĉu la nesperteco (ec post pluraj jaroj da studado) ja kostas — finance, tempodaŭre, alie? Aŭ ĉu, laŭ la opinio de mia patro, la ne- sperteco ja helpas? Kaj se jes, kial la komerco bezonus Esperanton? 1 15- MALLONGAJ INFORMOJ Fonda jo por Esperantologia j Studoj • La "Esperantic (jes, esperantic) Studies Foundation; antaŭnelonge fondita, celas stimuli instruadon kaj esploron pri Esperanto; inkluzive la kulturon de ĝia parolantaro. Es- peranto, ĝis nun, ne ricevis sufiĉan atenton de esploristoj en Usono». La fondaĵo ankaŭ traktos la uzojn de Esperanto en la diversaj agadkampoj dum la pasintaj okdek jaroj. . La fondintoj estas E. James Lieberman, psikiatro, Humphrey Tonkin, profesoro kaj JEN-estrarano, kaj Jonathan Pool, studento kaj ankaŭ JEN-estrarano. Sendu komunikajojn al: d-ro E. James Lieberman, 6L5I Barnaby Street N.W., Washington, D.C. 20015- Listo de esplortemoj kaj bibliografio estas haveblaj. "Literatura Kajero." Tiu ĉi nova gazeto havas duoblan celon, nome provizi la legemajn esperantistojn per abunda kaj varia legomaterialo, kaj stimuli la esperantistojn al la tradukado, donante al ili la eblon publikigi siajn tradukojn. Kompreneble Si tiu gazeto ne okupos sin per esperantistaj demandoj - por tio jam ekzlstas bonegaj internaciaj kaj nac- iaj.gazetoj - nek pri lingvaj diskutoj. Ĝian enhavon konsistigos precipe tradukita prozo - kuriozajoj, anekdotoj, rakontoj, romanoj, dramoj - kvankam ankaŭ poemoj titvos lokon en ĝi. La redaktanto petas, ke traduk- emaj usonanoj ekkonu la "Literaturan Kajeron" kaj kontribuu al ĝi. - : Redaktanto kaj administranto: Henerik Kocher, Rua Baltasar Lisboa, 3^ (ZC- 11) Rio de Janeiro, Brazilo. Jarabonon ($3) oni povas pagi per la usona peranto, Humphrey Tonkin, 2131 Tryon Street, Philadelphia, Pa. 19lA6.. Forĵetaĵujfabrikistido! Se vi komprenis tiun vorton, vi estas verŝajne taŭga labori kiel instruanto de la Internacia Koresponda Kurso pri Esper- anto, estrata de la Societo pri la Internacia Lingvo de la Universitato de Chicago. La postencj estas salajrataj! Skribu al : International Language Society, 1212 East 59th Street, Chicago IL 60637. 16. JmTULARO ESPERANTISTA DE NORDAMERIKO (JEN) h Central Street, Millers Falls, Mass. OI3U-9, Usono ■Estraro 1968/69: Peter Benson, Jonathan Pool, Humphrey Tonkin, Julie Tonkin Membrokotizoj: $2.00 por membroj (gis 30-jaraj) kaj subtenantoj $1.00 por novaj membroj. Membroj ricevas: La dumonatan anglalingvan News Digest, la JEN-Bultenon, kaj Asocian Membrecon de Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO), la junulara sekcio de Universala Esperanto-Asocio. Kotizojn sendu al: La ĉi-supra adreso de JEN. Redaktoro de News Digest: Jonathan Pool, 5238 South Kenwood, Apt. 1, Chicago IL 60615. Sekretario de JEN: Julie Tonkin, 2131 Tryon Street, Philadelphia, Pa. 1911+6 Redaktoro de JEN-Bulteno: Robert Rothenmeyer, 73 Old South Street, Northampton, Mass. OIOĈO Kotizojn por TEJO sendu al: Humphrey Tonkin, 2131 Tryon Street, Philadelphia, Pa. 19lk6 (personoj gis 21-jaraj: $5.60; personoj 21-25- jaraj: $7-50) Adresojn por Daŭrinform sendu al: Darla Benson, 23 Mardrew Road, Baltimore MD 21229 (Daurinform estas servo, kiu liveras al interes- atoj senpagan abonon de News Digest dum limigita periodo, cele al ilia varbado). Koresponda Servo de JEN: Ellen Lewis, 15 Salisbury Road, Brookline, Mass. Esperanto-redaktoroj, JEN volonte interŝanĝas siajn eldonajojn. Legantoj de la JEN-Bul teno, se vi ne ŝatas tiun aŭ alian espritnitan opinion, se vi volas esprimi vian opinion, se vi volas plendi au laŭai aŭ konsenti, skribu Leteron al la RedaktoroI JEN 4 Central Street Millers Palls, Mass. 01349 Return Requested Address Correction Requested DATED MATERIAL Non-Proflt Organization U. S. POSTAGE PAID PERMIT NO. 5 MILLERS FALLS, MASS. 01349