AMERIKA ESPERANTISTO AMERICAN ESPERANTO MAGAZINE Generala Nomo Esperanto EANA Elektas Liberecon Vivo dePopoloj en Proverboj La Neologisma Mo/soneco NOV-DEC 1963 AMERICAN ESPERANTO MAGAZINE ESPERANTO ASSOCIATION OE NORTH AMERICA, Inc. IS37 N. E. 49tb Ave., Portland 13, Oregon Central Office: Doris T.Connor, George Alan Connor (see address above) Esperanto Book Service, Williamsburg P.O. Box 315, Brooklyn 11, N. Y. Sustaining Board: Ralph H. Beard, Anonymous, Chas. C. Cummingsmith, Edwin R. Fleming, Dr. Lee-Min Han, Austin Herschel, Allan Hutcheon, J. Archie lohnson, Jr., Juan Jova, Paul J. Kovar, Charles A.Lyon, Bertha E. Mullin, Bertha F. Sloan, Harold S. Sloan, Virgil Whanger. ESPERANTO KIEL ĜENERALA NOMO (El la "Interlingvistika Informa Servo" de Sep. 1963) Ekster la rondo de Esperantistoj la nomo de Esperanto ne malofte est- as uzata rilate al la internacia lingvo, sed rilate al io, pri kio oni volas tiel esprimi, ke ĝi havas internacian disvastiĝon aŭ validon sur certa kampo. Precipe lingvoj estas karakterizataj tiamaniere. Ekzemple: La angla estas la esperanto de la praktikuloj. la rusa estas la esperanto de la komunistoj, la germana estas la esperanto de la scientistoj, la franca estas la esperanto de la poSto, de la modo, la itala estas la esperanto de la muzikistoj, la latina estas la esperanto de la katolika eklezio, Kelkfoje ni aŭdas la demandon, cu estas rekomendinde, ke la Esperant- istoj aprobas tiun uzadon de la nomo de sia lingvo afl ne. Estas multaj kiuj rifuzas tion, Car ili opinias tion profanado de la internacia lingvo. Ni ne vidas tian danĝeron, se ne temas pri neindaj objektoj, kiuj estas tiel nomataj. Almenaŭ tio ne povas malutili. Tamen ne necesas subteni tiun kutimon, por ke ne iam Esperanto estu pli ĝenerala nomo ol la nomo de la internacia lingvo. Verŝajne ankaŭ tiu danĝero ne estas timinda. Tial ni nur volas registri la fakton, ke la nomo Esperanto renkontas nin ankaŭ en alia ol en nia senco. — D-ro A. Bormann Kovrilo; "Jen ESPERANTO — meblaro fabrikka de 'Drexel', tiel univer- sale aplikebla kiel la internacia lingvo de kio ĝi estas nomita!" Tiuj vor- toj trovigis tra la tuta Usono en reklamoj kaj afis'O) de "Drexel", fabrik- anto de la plej belaj kaj altkvahtaj mebloj. Krome la kompanio reklamis: "ESPERANTO — Vorto signifikanta esperplena, kaj la nomo de la inter- nacia lingvo. Kompreneble, ni estas pli ol esperaj pri 'Esperanto' — ni scias, ke ĝi estas glora meblaro." "Esperanto" estas videbla en ciuj ma- gazenoj de Director's Furniture Company, Portland, Oregon. "The Association will not knowingly admit as members persons who are Commu- nists or Fascists or others who seek to overthrow the Government of, or in the interests of a foreign power seek to weaken, the United States, or to change its form of government by other than constitutional means." — FANA Constitution. Jarabono eksterlande por kalendara jaro: $2.50 aŭ egalvaloro. Gratis to Members of the FANA. Regular Membership in EANA - $5.00 per year. Patron - $10.00. Elementary or H.S. Students under 18 years — $4.00 per year. Sustaining Board - $3.00 or more per month. AMERIKA ESPERANTISTO Vol. 75 NOVEMBER-DECEMBER 1963 Nos. 11-12 WE CHOOSE FREEDOM Ni Elektas Liberecon Antaŭ pli ol deh jaroj, ni presis ti tiun gravan deklaron pri "neŭtraleco" en la E speranto-movado. Nun, kiarn ni klopodas pri "unueco", ĝi ankoraŭ havas grandan signifon por ni ciuj. Malantaŭ la fera kurteno, oni nur povas uzi Esperanton sub instruk- cioj de la Kremlopor komunistigi Esperantistojn. Komunistoj enlandoj de libereco penas enpenetri en la "neŭtralajn" Esperanto-organizojn por la sama celo — komunistigi ilin per la jam konata metodo de "bor- ado de interne". En Nord-Ameriko ili ne sukcesas, car nia movado estas celkonscia pri la fundamenta ideo de Esperanto, kio estas demo- krata kaj liberiga. Kiam oni kontravistaras komunismon en nia movado, la "kamaradoj" diras, ke nia Esperanto-movado estas "neutrala", do, komunistoj devas esti bonvenaj ! Estas jam tempo por klare difini tiun vorton "neŭtrala" kiel ĝi ri- latas al Esperanto kaj la Esperanto-movado. Ekzistas granda konfuzo kaj miskomprenoj pri tio inter Esperantistoj tra la mondo. Kiel lingvo Esperanto estas ja neutrala. Iu ajn povas lerni ĝin por iu ajn celo. Sed personoj kaj organizoj povas elekti la celon al kiu oni aplikas la interlingvon. Ekzistas plej diversaj celoj inter kiuj estas plej kon- traŭaj tendencoj. Ni elektas liberecon. Ni deklaras al la mondo, ke ni ne povas esti "neutralaj" inter la bono kaj la malbono, demokrateco kaj absolutismo, libereco kaj sklav- igo,Ameriko kaj la Soveta Unio. Ja, jes,nia organizo uzas laneŭtralan interlingvon Esperanto, same kiel plej kontraŭaj "tendencoj" en nia lando uzas la anglan lingvon. Sed neniu organizo povas esti tute "neutrala". Inter libereco kaj sklavigo, ni elektas liberecon. Zamenhof mem, dum vizito al Ameriko, en la Sesa Kongreso, 1910, donis niajn signalvortojn: "Lando de libereco, lando de estonteco, mi vin salutas! Lando, pri kiu revis kaj nun ankoraŭ revas multaj sufer- antoj kaj senkulpaj persekutitoj, mi vin salutas! ...mi klinasmin antaO vi, kaj mi estas feliĉa, ke la sorto permesis al mi, vin vidi, kaj spiri almenaŭ dum kelka tempo vian liberan,de neniu monopoligitan aeron." Kaj en la sama parolado, li diris: "Nur plena konscio pri la irota vojo donas al la marŝantoj sufiĉe da energio, por kontraŭbatali ĉiujn mal- facilaĵojn, kiuj troviĝas sur la vojo." Ni alvokas ĉiujn Esperantistojn, por "kontraŭbatali la malfacil- aĵojn", kiujn trompistoj inter ni kaŭzas per ruza kaj "ruĝa" agado. Estu singardaj pri tiuj, kiuj portas ruĝan stelon, penante kredigi vin, ke ni devas esti "neutralaj" inter koloroj. Ni portu la verdan stelon. Ne estu kolor-blindaj. La ruĝa estas malamika al vera Esperantismo. Alte tenu la verdan standardon de libereco kontraŭ ĉiuj formoj de sklavigo. — Ni elektas liberecon. 19 Do you know a teacher of Portuguese who can also teach Esperanto? The Inter American University of Puerto Rico wants to employ one. Prof. Margaret Roubicek Wimmer, Chairman of the Dept. of Foreign Languages, Inter American University of Puerto Rico, San German, P.R., writes: "Two years ago the Department sponsored an Esperanto Club at this University. Our Administration which is vitally interested in inter- national understanding and has many students from foreign lands would under certain circumstances favor the introduction of the teaching of Es- peranto in our regular course offerings. As the situation stands at this moment we are in need of an instructor of Portuguese to further our Inter- american studies. The suggestion has been made to me to search for an instructor who would be able to teach Portuguese and Esperanto. I am more interested in an instructor who comes from Brazil than in one who comes from Portugal, because I should like to have a person who is well informed about Brazil and can inform the students about conditions there. It may be interesting for you to know that we offer in our foreign lan- guage department French, German, Russian, and that we hope to intro- duce Swahili together with Asian languages one day in the not too dis- tant future. We also teach Latin." Urgent! Anyone who knows of a teacher (man or woman) who can teach Portuguese and Esperanto, please write direct to Prof. Wimmer, address above, or to EANA. Victor Hugo's "Jean Val Jean" as told by John J. Hutchens, An easy and remarkable modern recast of the immortal story. John J. Hutchens of Canton, Ohio, has produced a remarkable rebirth of Hugo's great story "Jean Val Jean" in easy and beautiful English for the young of all ages. It strikingly reproduces all the absorbing drama of the story from "Les Miserables" without tedious length and the more dif- ficult language of the original. Mr. Hutchens has told and retold the story to countless school audiences for some 50 years. His listeners have un- failingly been engrossed in his story. The recital of it took 15 days in regular school sessions. Never has there been an instance of boredom during these sessions, and during one school year interest was so great that for the 15-session period he had 135 students in a room with only 40 seats! This is great testimony to his remarkable success in recasting the story in easy modern English, and to his personal charm and ability. A word about Mr. Hutchens: He has been an esteemed and admired patron and member of EANA for over ten years, and he and his wife par- ticipated in several EANA conventions. He still does substitute teach- ing in the schools of Stark County, Ohio, and is often called upon to give his recast of "Jean Val Jean" to the students. He also found time to take graduate studies at Harvard University, and to excel in gymnastics as well! In both school and city he actively promotes Esperanto. The full title of his new book is "Victor Hugo's Jean Val Jean as told by John J. Hutchens", but it is more popularly named after the thrilling character in the story, "Jean Val Jean". You who read this short review will certainly want a personal copy, and assuredly schools of all grades will wish to place it in their courses of study once they have seen it. Even the reader familiar with the original will find satisfaction in this splendid contemporary version, — a fast-moving, warmly human tale. To secure a copy of this beautifully printed and bound book write: Carlton Press, Inc., 84 Fifth Ave., New York 11, N.Y., and enclose $3-50 plus 30y for postage and handling — total $3-80. 20 ESPERANTO IN ACTION AROUND THE WORLD At the Twelfth Pan American Tuberculosis Congress, held at Salva- dor, Brazil, the Director of the Medical Department of the Brazilian Esso Corporation, Dr. Fernando Diaz, read a paper to which summaries in Es- peranto as well as in Spanish, English, and French were attached. Marguerite Santreuil, the Parisian singer and recording star, recently was awarded by the French government the Silver Medal of Arts, Sci- ences, and Letters. One of her records in Esperanto, with Yvette Mathy- Josse at the piano, has become popular all over the world. It contains Dr. L. L. Zamenhof's Esperanto anthem La Espero, Schubert's Lullaby, Renard's Cherry Blossom Time, and a French folk song translated into Esperanto as Al la jontano klara (To the fountain clear. . .). The Vice President of the Spanish Esperanto Federation, Dr. Manuel Sancho Izquierdo, a former Rector of the University of Zaragoza, was honored by the French Universities of Bordeaux and Montpellier with honorary doctorates because of his merits in the work for cultural and educational cooperation between Spanish and French universities. Esperanto in Commerce is a booklet published in five languages by Bruno Vogelmann, the owner of a business firm in Germany which has been using Esperanto extensively for contacts with its sales agents abroad as well as in advertising and in the labeling of its chemical pro- ducts. The booklet consists of letters and testimonials from business firms and businessmen all over the world. The world-famous Philips Corporation in the Netherlands published a catalog of its X-ray and medical equipment in Esperanto. Twenty Italian cities now have streets or squares named after Esper- anto or Dr. L. L. Zamenhof, author of the Interlanguage: Rome, Milan, Turin, Bologna, Como, Mantua, Modena, Aosta, Pistoia, Varese, Fi- denza, Massa, Mirandola, Piacenza, Pisticci, Ragusa, Reggio Emilia, Voghera, Alessandria, and Cittadella. The death of Dr. Edmond Privat, Professor of English Language and Literature at the University of Neuchatel, Switzerland, was a great loss for the Esperanto movement. He served for many years as President of the Universal Esperanto Association, as Chairman of the International Central Committee in Geneva, and as Vice President of the Esperanto Academy. In the early years of Esperanto he helped spread it in the U. S. He taught Esperanto at Chautauqua in 1908 and attended the First An- nual Congress of the Esperanto Association of North America. In the same year he paid a visit to President Theodore Roosevelt in an effort to persuade him to take an active interest in the promotion of the inter- language. Dr. Privat died in 1962, at the age of 73- 21 The migrations of the European cuckoo are the subject of a study undertaken by a Belgian scholar, W. De Smet of Antwerp, through the use of Esperanto. Data are being collected in the different African and Euro- pean countries visited by the cuckoo on its annual migrations. The Hotel Directory of Italy is published with explanations in Esper- anto as well as in Italian, English, French, German, and Spanish. An international Protestant radio station (EPI- Emetteur Protestant international), which is being planned in Switzerland, will use Esperanto in addition to the principal European languages, the organizing com- mittee has announced. Some of the literature about the project already has been published in Esperanto. Radio amateurs in France have established an Esperanto group. It is headed by Henri Chaisnotof Orleans. The French"ham" magazine, Radio- REF, began the publication of a regular Esperanto column in 1962. An important medical publication in France, the Journal de Medecine de Lyon, continues to print Esperanto summaries of its articles. The one- thousandth issue of the periodical appeared in the form of a 402-page volume. Each one of its eighteen articles was followed by a summary in English and a summary in Esperanto. The Australian Encyclopaedia, published in Sydney in 1958, contains in Volume III, on pages 402-403, a good article on Esperanto. After giv- ing general explanations about the language and its origin, it tells the story as follows: "Spreading from Poland through Germany and France, Esperanto became established in England in 1902, afterwards extending to many other countries. Thousands of books and brochures have been published, among them the Bible and eleven of the Plays of Shakespeare. The Library for the Blind in London has 1130 volumes in Esperanto. In monolingual Australia, Esperanto is used chiefly in foreign correspon- dence, but many migrants have found an oasis of understanding in the Esperanto centres. Schools have exchanged models, paintings, and other such things, with explanations in Esperanto, and it has served as an in- troductory tongue for testing aptitude for language leanring. Clubs exist in all capital cities and in several provincial towns. A monthly journal, La Rondo, is distributed in many countries." "Infanoj ne konas /I'mo/n" (Children don't know borders) is the title of a picture book by Sam Wagenaar, published in the Netherlands in an Esperanto edition. It consists of 111 photographs showing children at home, in school, at play, etc., in all parts of the world. A tooth brush invented by Dr. H. van der Molen, a dentist in Amster- dam, Netherlands, is sold under the Esperanto name Sanabros. It disin- fects itself automatically by a substance carried in the handle. Japan's capital, Tokyo, has started preliminary work for the Fiftieth Universal Esperanto Congress, to be held in that city July 30 through August 7, 1965. It will be the first Universal Esperanto Congress to con- vene in Asia. Two Universal Esperanto Congresses were held in the United States, the Sixth in Washington, in 1910, and the Eleventh in San Francisco, in 1915. All others were in Europe. 22 ESPERANTO IN THE SCHOOLS In England 21 schools taught Esperanto to some 1,000 children dur- ing the past year. Of these, just over 800 pupils studied the language in regular classes during school hours. In Britain, as in America, there is a trend towards starting language instruction in elementary schools. Three elementary schools plan to teach Esperanto in the current year. The University of Rosario, Argentina, not only features an Esper- anto class, but also added an Esperanto summary to a volume of original scientific research which it published recently. In Finland the Teachers'Esperanto League has launched a children's newspaper, Planteto ("Little Plant"). In Israel the weekly newspaper of the Teachers'Union,ffW Hakhinukh ("Echo of Education"), devoted four pages and its cover picture to Es- peranto and its author, Dr. L. L. Zamenhof. The illustrated article was written by Eliezer Tivon. The teaching of Esperanto in Brazilian schools and organizations has made considerable headway recently. Esperanto has been introduced, for instance, in the Law School of Vale do Paraiba (State of Sao Paulo), the Agulhas Negras Military Academy of Rezendo (State of Rio de Ja- neiro), and the Spiritualist Center Ildefonso Correia in Curitiba (State of Parana). There also is an Esperanto class in Taguatinga, a suburb of Brazil's new capital, Brasilia. In New Zealand Esperanto is now taught in the Gisborne Interme- diate School, at Queens High School in Dunedin, at Heretaunga College, at Northcote College, at Southern High School in Invercargill, and in a number of other schools. The Teachers College of Innsbruck, Austria, has featured Esperanto classes for the past six years. In the recent academic year 35 students were enrolled. They came from 17 different cities and towns. The Austrian Ministry of Education has appointed an official Exam- ining Board for Esperanto. It is headed by Dr. Ernst Joseph Goerlich, a professor at the State Teachers College of Vienna. The School Board of Tasmania, the smallest State in the Common- wealth of Australia, has added Esperanto to the subjects which may be taken in the examination for the final school certificate. The rule be- came effective in 1962. In explaining its decision, the School Board stated it was impressed by the value of Esperanto "as an aid to basic language study in simplification of grammar and vocabulary, facilitating the teaching and learning of both English and foreign languages." In Poland Esperanto was taught in 1962 in 80 high schools and ele- mentary schools. About 3,100 students were enrolled in these Esperanto classes. In two high schools Esperanto was a compulsory part of the curriculum. Esperanto also was taught in two kindergartens (in Warsaw and Bialystok) and in institutions of higher education in ten different cities throughout the country. 23 THE EDITOR'S DESK La nova Prezidanto de Usono, Lyndon B. Johnson, proklamis: "John Fitzgerald Kennedy, 35-a Prezidanto de Usono, estas forprenita de ni per ago kiu ofendegas decajn homojn Cie. Li subtenis la kredon de niaj prapatroj.kiu estis LIBERECO por ĉiuj homoj." La emfazo estas nia. What's ahead for EANA! The year 1963 has been one of strenuous ad- justment to new and better quarters. The big removal job, with innumer- able repairs and installations required to put the "Esperanto-Domo" in effective working condition, are now practically completed. The new year 1964 must be one of solid achievment, and preparations are advanced for regular publication of "AE" and steady improvement of all Association matters. In this objective, we earnestly seek your active participation and assistance. YOU can greatly aid in the work ahead by rededicating yourself to our common endeavors for the promotion of Esperanto, by se- curing new members, by sending in your own renewal as early as pos- sible, by rejoining as Patron or Member of Sustaining Board, by sending in your donations and contributions, and finally by aiding efforts for re- newed UNITY for all rational Esperanto elements in America through mem- bership in EANA for concerted promotion of Esperanto. EK AL LABOR'/ A Word re Content of "AE" in 1964: We plan to print a number of im- portant articles, among which are "This English Language of Ours" by Dr. Wm. Solzbacher, dealing with the tremendous differences between British English and American English, "National vs. International Lan- guages" by Dr. Mario. Pei, an original manuscript never before published, analyzing essential characteristics for a World Common Speech. Other items will be on Neologisms, and new departments such as Book Reviews and "Letters to the Editor" (or 'Proponoj kaj Komentoj') for absolutely free expression of ideas from our membership. The very important matter of UNITY-re UEA-EANA-ELNA and Schism-will be treated separately in special numbers of "AE" apart from our regular bi-monthly issues. There is a "space problem", of course, and we need extra funds to ade- quately finance extra publication. Will YOU send a sizable contribution, as much as you can readily afford — even if it be but a few dollars — to assure success in 1964 with the numerous demands on our resources? With this issue we send "Season's Greetings" to each and every one. LA VIVO DE POPOLOJ ESPRIMTA EH PROVERBOJ Proverboj estas parto de la ĉiutaga vivo de c'iuj popoloj. Hi esprimas jen saĝ- econ, jen sperton, jen praktikan agadmanieron. Ni presas trafajn proverbojn en Esperanto kun paraleloj en la angla lingvo. La Esperanta traduko estas tiu de D-ro Zamenhof, la angla ekvivalento estas tiu de nia altestimata Montagu Butler. Grava libro por Esperantistoj estas "Proverbaro Esperanta" (D-ro Zamenhof) de Esperanto Book Service, Williamsburg Box 315, Brooklyn 11, N. Y., prezo |1.70. Al Ĉiu besto placas sia nesto. Belaj rakontoj el trans la montoj. Ciu havas sian guston. Dirite, farice. Eĉ inter piuloj ne mankas pekuloj. En abelujon ne blovu. Estas tubero en la afero. Fari el muŝo elefanton. For de 1' okuloj, for de la koro. Fordoni anseron porricevi paseron. Gardu kandelon por la nokto. Granda homo en sia domo. Gi estas por mi volapukaĵo. Infano ne krias, patrino ne scias. Inter kvar okuloj. Inter lupoj agu lupe. Kiel akirite, tiel perdite. Kie maldike, tie rompiĝas. Kio mia, tio bona. Kiu vit/os, tiu vidos. Komenco bona, laboro duona. La nuda vero. Ludo aparte, kaj afero aparte. Maĉi kaj remaci. Malfermita kelo tentas al Ŝtelo. Mankas klapo en lia kapo. Mia lango — mia malamiko. Ne cio btilanta estas diamante Ne iru fadeno antaŭ kudrilo. Ne kredu al orelo, kredu al okulo. Neniu estas profeto en sia urbeto. Ne venos rato mem al kato. Nuksoj venas, kiam dentoj elfalis. Ofta festo, malplena kesto. Pasinta doloro, for el memoro. Pli bona io, ol nenio. Rapide — senvide. Sama gento, sama sento. Sango bolas, juneco petolas. Sidi en amaso de embaraso. Simio al simio placas pli ol ĉio. Tio estas lia amata Ĉevaleto. Vivi kiel koko en butero. Vortoj sakon ne plenigas. There is no place like home. A traveler may lie with authority. Every man to his taste. No sooner said than done. There is no garden without weeds. Do not stir up a hornet's nest. There's a catch in it. Make a mountain out of a molehill. Out of sight, out of mind. To make a bad bargain. Put something away for a rainy day. Every dog is a lion at home. It's all Greek to me. Nothing asked nothing gained. Between ourselves. When in Rome, do as the Romans do. Easy come, easy go. A chain snaps in its weakest link. Love me, love my dog. We shall see what we shall see. Well begun is half done. The unvarnished truth. Business before pleasure. Keep on harping on the same string. Opportunity makes the thief. He has a screw loose. Silence is golden. Not all is gold that glitters. Don't put the cart before the horse. Seeing is believing. No one is a prophet in his own land. Opportunity waits on no man. The wished for comes too late. Waste not want not. Past grief is soon forgot. Half a loaf is better than none. To buy a pig in a poke. Blood is thicker than water. Green wood makes a hot fire. To be hard up. Birds of a feather flock together. That is his hobby. To live in the lap of luxury. Promises buy no bread. 25 LA NEOLOGISMA MALSANO Inter diversaj leteroj al ni pri la kreskanla lendenco uzi neologismojn en Esperanta literaturo, venis trafa letero de nia altestimala membro C. D. Prewitt (Kentucky), Li nomas la fenomenon EPIDEMIC), kaj elmontras, ke "kolosa voka- bulario nuligas unu el la plej elstaraj avantagoj de Esperanto kiel internacia lingvo." Li kritikas neologismojn en diversaj libroj kiel *IVEW kaj /ff"Troplena Suplemento" de la PLENA VORTARO, (louche!). Li Satas la simplan lingvo- uzon de D-ro Solzbacher en "AE, k. a. Dank' al instigo de S-ro Prewitt, ni presas la jenan artikolon el nova Stajela libra "Elingita Glavo", verkita de "Verdiro". Tiu tre interesa kolekio de plej diversaj ternoj estas bavebla de Esperanto Book Service, Williamsburg Sta., P.O. Box 315, Brooklyn 11, N.Y., prezo $1.40. Lastatempe aperis en Amerika Esperantisto tre trafa artikolo el la plumo de S-ro M. C. Butler, membro de la Akademio de Esperanto, kun la titolo Mal-words in Esperanto (Mal-vortoj en Esperanto), kiu meritas pli vastan legantaron. Li kritikas tiujn, kiuj sen vere konvinkaj argumentoj pretendas, ke la maZ-vortoj estas ofte tro longaj kaj malgraciaj ktp; kaj ili proponas malpli longajn, memstarajn, novajn vortojn. Forta argumento — laŭ tiuj, ykiuj pretendas plibonigi la lingvon — estas, ke la novaj vortoj estas cbezonataj de la poetoj, ''''"•■ La pretendantoj pri la novaj vortoj asertas, ke la rnal-vono) estas eĉ konfuzaj en la cerboj de la uzantoj. Trafe Butler atentigas, ke en multaj lingvoj oni havas kunmetitajn vortojn, kiuj tute.ne konfuzas la uzantojn, car kiam, ekzemple, franco uzas la vorton malheureux, li tute ne konfuz- iĝas pro la ekzisto de la vorto heureux: li ne hattas dum la parolado, afi skribado, por analizi la vorton. Tuj en la menso malheureux signifas la kontraŭon de heureux (felica). Same Ĉe britoj,kiuj,uzas,ekzemple la vor- ton disappear, aŭ disbelieve, aŭ discredit. . . malcontent, misbehave . . . Same kun aliaj vortoj, kiuj enhavas la normalajn prefiksojn kaj sufik- sojn en Esperanto. Nur ĉe komencantoj oni analizas, ekzemple, lern-ejo, preĝ-ejo, trink-ejo. Poste oni simple pensas kaj parolas kaj skribas tiajn vortojn tute nature, ne enmense analizante la vortpartojn. Rilate al la neologisma malsano ankaŭ aperis lastatempe bonega verko, Kien la Poezio?, verkita de la bedaŭrinde lastatempe mortinta novzelandano Brendon Clark. Pri la supozata mensa konfuzo rilate al kunmetitaj vortoj, oni memoru ankaŭ, ke tiuj, kiuj kutimas uzi la morsan signalkodon, simple ne haltas — ne povus halti — por analizi la punktojn kaj streketojn de ĉiu litero! Povas esti, ke la novaj poetoj ne sufiĉe regas la lingvon Esperanto, kaj por ŝpari al si tempon kaj penon emas entrudi novajn vortojn. Butler trafe montras, ke pri tiuj novaj vortoj dependas de ilia nacia origino, Ĉu persono tuj konstatas la signifon, aŭ ne. Li atentigas ankaŭ, ke se la poetoj pledas, ke tiuj novaj 'poeziaj' vortoj estas kvazaii fakaj vortoj, kiuj ne havas intereson por la laika publiko, la fakto restas, ke novaj fakaj vortoj finfine emas enradikiĝi en la ĝeneralan lingvon. Certe por la novaj lernantoj de la internacia lingvo, kiuj uzas nur la normalajn lernolibrojn kaj vortarojn, la nun kreata situacio ja estas kon- fuza, kaj Butler kaj Clark meritas nian elkoran dankon pro sia defendo de la fundamenta Esperanto de Zamenhof. 26 ESPERANTA KRONIKO Antaŭ 22 jaroj en Brazilo (laŭ elĉerpaĵo el "Rio Esperantisto"). "En aŭgusto 1941 vizitis la urbon Rio, F-ino Doris Tappan, nun S-ino Doris Tappan Connor, kaj Si faris demonstracion pri la Ĉe-metodo. Tio entuzi- asmigis s-anon O.S. Lopes. Li ne konis la tutan metodon, sed li kaptis la spiriton de la metodo kaj tuj ekuzis ĝin Ĉe la kurseto en "Grĉmio Es- pirita Nazareno" en la fora kvartalo "Encantado". Li instruis Esperanton per Esperanto, sed tio ne estis ankoraŭ la plena Ce-metodo. Tamen li ĉeestis la demonstracion de Doris Tappan (Connor) kaj la bezonoj igis lin fari propran metodon por paroligi la gelernantojn. . .. Kaj ni dankas al S-ino Doris Tappan Connor, la helpon kiun Si donis al Esperanto en nia lando per la demonstracio de la Ĉe-metodo, kiu helpis doni grandan entuziasmon al la urba movado." Cu v/ scias, fee James Joyce ensia cefverko "Finnegan's Wake" uzas kelkajn frazojn en Esperanto? Pri tio atentigis S-ro Kazuo Isoda en La Revuo Orienta. La frazoj — en Esperanto iomete kripligita — estas sur paĝoj 565-566: "Li ne dormis? — S! Malbone dormas. — Kia li krias nokte? — Parolas infantes, S! — Vidu, porkego! Hi vi rigardas. Returnu, pork- ego. Maldelikato!" Michael J. Lydon, membro en Irlando trovis, ke la libro Say It in Es- peranto efikas kiel propagandilo kaj studlibro. Li antaŭnelonge mendis kvanton de tiu bona libreto por antauenigi Esperanton en Irlando. Edgar Mason, Spokane, Wash., helpis kaj estris la antaŭenigon de Esperanto en sia urbo jam dum jaroj. Lastatempe li gvidis kurson je la unua fojo per la Cseh-metodo por ok infanoj kaj ok plenaĝuloj. Lokaj samideanoj de liaj kursoj faris donacon al li pro lia bona instruado. D-ro William Solzbacher ricevis libertempon dum la somero post liaj streĉaj laboroj en Washington, D.C., kaj kaptis la oportunon viziti la filinon en Iiavajo, kune kun vojaĝoj tra la Havajaj Insuloj kaj Tahitio. Lo Duo Meksika Kongreso okazos en Guadalajara, Jalisco, 26-28 de- cembro 1963, laŭ informoj kun belaj kongres-sigeloj de Jose Serrano L. Li nun klopodas por efektivigi Nord-Amerikan Esperanto-Kongreson por ĉiuj Nord-Amerikaj landoj en iu usona urbo proksima al Meksiko. Edwin R. Fleming, Washington, D. C, meritas vere specialan laŭdon kaj dankon de la tuta anaro de EANA pro liaj multaj helpoj al la Asocio kaj al la Esperanto-movado. Lastatempe li proponis, ke lamembroj kontri- buu po $5 aŭ $10 ĉiumonate, kaj li mem jam kontribuis kelkcentojn da dolaroj. Cu ne estas malavaraj samideanoj kiuj sekvos lian proponon kaj ekzemplon belpi al la Asocio? Ni esperas, ke jes! S-ro Fleming estas bona membro de la Subtena Komitato; donacas gravajn dokumentojn kaj broŝurojn; ĉeestis la Kongreson en Rolla, Mo., kun sia kara edzino (kiu bedaŭrinde mortis en 1961); li ĉeestis la Universalan Kongreson, Wash- ington, D. C, 1910, kaj retenas gravajn notojn tiurilate, kiujn ni esperas iam vidi en "AE"; gajnis novajn membrojn por EANA per leteroj al re- daktoro; kaj multrilate li ĉiam estas aktiva, kolega, amika, malavara samideano nia. Kvankam li estas modesta persono, ni ne povas ne doni Ĉi tiun mallongan panegiron al multamata Esperantisto. 27 AE EN BIBLIOTEKOJ: La kampanjo tia komenciĝas bone por la jaro 1964. Donaco por cent diversaj bibliotekoj tra la tuta lando venis de samideano kiu faris same en antaŭa jaro, nome 'A. Nomina'. Aliaj mem- broj ankaŭ sendas donacabonojn, inter ili S-ro Allen L. Brown, scienc- isto, kiu nun servas en Italujo. Kiuj membroj sekvos ilian ekzemplon per donaco de abonoj "AE en Bibliotekoj"? Elektu bibliotekojn laŭplace aŭ ni elektos el niaj listoj, je duonprezo, $2.50 por unu. George Zoldak, Pensilvanio, tre bone organizis Esperanto-lcurson en urbo proksima al lia hejmo, per bonegaj anoncoj en la loka ĵurnalo. La unua kunveno okazis la 28-an de aŭgusto kun dekdu komencantoj. Nun post la tria kunveno estas 23 personoj sur la listo. Okazis paiizo kiam S-ro Zoldak estis mallonge en hospitalo, sed li nun denove progresigas la aferon. Ĉiuj regule en la kurso membriĝis al EANA kaj utiligas la libron "Esperanto: The World Interlanguage" kiel lernolibron. Pasiro M. W/i/pp/e Bishop, jam delonge konata patrono de EANA, nun servas kiel pastro de South Bay Unity Church, Manhattan Beach, Calif. Multaj membroj memoras lin, kiel fervoran kaj bonhumoranpartoprenanton Ce kelkaj kongresoj de EANA en diversaj partoj de Usono. S-ro H. S. Harris, N. Y., konstanta membro, subtenanto, kaj helpanto de EANA depost sia Esperaotistiĝo en la jaro 1945-a, tre ofte presis kaj donacis skribpapcron al la Centra Oficejo. Denove ci-jare li plen- umis tiun valoran kaj ma la varan servon al la Asocio per belaj presitaj skribpaperoj kun la nova adreso de EANA. Vere tre helpa donacado. "La Observema S-ro Cikonio" estus Esperanta titolo de tre interesa, bonhumora, kaj bele presita libreto de 22 paĝoj, verkita angle de Peter M.Greve. Ni Ŝatus iam vidi ĝin en Esperanto, kaj ni penos almenatJ presi specimenan ĉapitron Esperante por niaj legantoj en la nova jaro. S-ro F. Lee York, Florido, skribas: "Mi trovis novan korespondanton per la sep-okt "AE" en Jogjakarta, Indonezio. Mi nun havas 80 leter- amikojn en 30 landoj. Nur per Esperanto estas tia internacia amikeco ebla." S-ro York dum jaroj havis bonan rekordon pri tia korespondado. Unika Helpa Donacado estas tia de anonima samideano nia, kiu dis- sendas sian dekonaĵon en tre interesa maniero. Li donacas malgrandajn sumojn al diversaj bonaferoj sufiĉe ofte, do entute vere helpa sumo. Kune kun la donacoj estas kuraĝigaj kaj benemaj notoj en formode kvazaŭ-tele- gramoj, ekz. "Dank-Gramo", "Ben-Gramo", ktp. Helpantoj, kiuj ne povas donaci. grandajn sumojn kiel ekz. $100, $50, ktp, povus tamen partopreni en la spirito de helpemo laŭ tia unika sistema metodo. Edward H. Becker, Kentucky, donacis gravan materialon al la EANA Biblioteko, nome kompletan serion de "Ojicialaj Milit-raportoj de la Ger- mana Armeestraro, Mondmililo I, por la jaroj 1914-1915"presita.] en Es- peranto-Bultenoj. Krom tio li donacis kvanton da grandformataj muzik- notoj por piano kun vortoj en angla kaj Esperanto, "Kiam la Vagavido Kaplan Lin" (When the Wanderlust has Seized You). S-ro Becker estis en Francujo dum la Unua Mondmilito kaj multe uzis Esperanton. En 1914 li ceestis la EANA-Kongresonen Ĉikago; kaj tiun jaron instruis Esperanton en Cincinnati. Lastatempe li faris paroladojn kaj demonstraciojn inter kiuj estis tiuj Ce St. Thomas School kaj Academy of Notre Dame. 28 Liem Tjong Hie, "Indonezia Esperantisto", Dj. Gadjah Mada 60, Se- marang, Indonezio, anoncas novan broŝuron "Babasa Esperanto" en la indonezia lingvo, pri Esperanto, ĝia struktuo, evoluo kaj progresado. La broŝuro havas Esperantan parton "Naif Tezof pri la Azio-Afrika Lingvo- problemo." Havebla te la adreso supre po 3 int. resp. kuponoj. John <£ Verda Greenwood, Kalifornio, vizltis la centran oficejon en aŭgusto. Johano kaj ni parolis nur Esperante dum la tuta posttagmezo. Por vespermanĝo, Verda (kia bela Esperanta nomo!) alvenis por iri kun ni ĉiuj al restoracio. Poste ni ĝuis ĝojan vesperon hejme. F, F. Davidson kaj Wilbur Harrison, Oregono, havas tre inteligentan intereson pri komunikado inter radio-arnatoroj. Hi do vidis, ke por plene efektivigi tian komunikadon, oni bezonas Esperanton. Ni Ŝuldas al ili nian kontakton kun Edward Lindherg W2CIL, kiu eldonas Bultenon por Esperantistaj Radio-Amatoroj kies titolo estas "Esperanto-Radio" —vidu raporton pri la laboroj de S-ro Lindberg kiu sekvas. S-roj Davidson kaj Harrison praktike aplikas siajn konstacojn per starigo de Esperanto- kurso kun proksimume dudek lernantoj, kiujn S-ro Harrison instruas. "Esperanto-Radio" eldonita de Edward Lindberg estas bele mimeo- grafita Bulteno por Esperantistaj Radio-Amatoroj. S-ro Lindberg estis membro de EANA por kelkaj jaroj ekde 1929, kaj denove membrigi's nun kiam li faras aktivan laboron pri radio-amatoraj klopodoj en Esperanto. Jen raporto en liaj propraj vorroj, kiu klarigas lian klopodon: ESPERANTO EN RADIO "Esperantistaj radio-amatoroj formas unikan grupon. Ilia intereso en komunikado estas tre forta, eĉ eksterordinara, Car ĝi entenas ne nur ko- munikadon kun aliaj homoj per la radio-aparato, sed ankaŭ komunikadon trans lingvaj baroj kun homoj, kiuj ne komprenas la saman lingvon. "En Usono oni nur tre malofte trovas radio-amatoron kun scio de ia fremda lingvo. Kaj tiu scio ordinare estas tre malprofunda. EC se tia nivelo de lerteco malfermas pordojn por li ebliganta kontaktojn kun iu fremda lando, kiam temas pri ankoraŭ alia lando li estas tute senpova, car jen estas nova lingvo kun tute nekonataj problemoj. "La Esperantista radio-amatoro havas la teorian scipovon interrilate kun kolegoj en ĉiuj mondpartoj kaj ne estas ĝenata pro dialektoj aŭ la malhelpo de limigitaj konversaciaj temoj. Lia duflanka scipovo donas al li la potencon ataki perpleksan problemon, nome la enkonduko de Esper- anto en la komunikajn servojn. "Mi prenis sur min la taskon eltrovi grupon de Esperantistaj radio- amatoroj kaj peti heiponinstigi la regulanuzon de Esperanto je la radio- amatoraj ondlongoj. La dissendoj allogos ne-Esperantistojn kaj disvast- igos pri la ekzisto de Esperanto, kaj samtempe plialtigos la sperton de la partoprenantaj Esperantistoj. "Se vi havas intereson en tiu duobla bono al Esperanto, kaj se vi deziras ĝui la sperton de komunikado per radio kun aliaj Esperantistoj, ni bezonas vin en nia grupo. Nia informilo kaj interligilo estas la bul- teno 'Esperanto-Radio' kiun mi eldonas. La abonprezo estas unu dolaro aŭ egalvaloro por kvar numeroj. Mi sendos specimenon senpage al iu Esperantista radio-amatoro. Skribu al: Edward Lindberg W2CIL, Bow- mansville, N. Y., Usono." 29 DEZIRAS KORESPONDI Ml Danlando. S-ino Marie Jensen, Bindslevs plads 8 I, Silkeborg, Denmark, 78-jara Esperantistino deziras korespondi tutmonde. Francujo. (Gekomencantoj kiuj dez. kor. pri ĉiuj temoj, kun ciuj landoj) s-ro D. Lefrancois, 13-j-, 21 rue Voltaire, Grand-Queuilly (S.-M.), kun samaĝuloj; f-ino M. Laval, 22-j., 10 bis rue de Fontenelle, Rouen (S.-M.); f-ino G. Joly, 23-j.. 24 rue du Renard, Rouen (S.-M.); s-ino M. Janssen, 55-j., 3 rue d'Ecosse, Rouen (S.-M.); f-ino M. Janssen (sama adreso). Germanujo. S-ro Hans Zeilinger, Weisse Vater, Hockermuhlstrasse 845, Amberg, Germany, 15-j., dez. kor. pri Ĉiuj temoj kaj interŝanĝi PM kaj il. PK, kun ĉiuj landoj. Italujo. S-ro Ilio Calabresi, Via Siena-Perugia Sud 53, Acquaviva (Siena), 32-j. instruisto kaj studento pri juro, dez. kor. eĉ magnetofone kun anglalingva kaj germanlingva geinstruistoj por perfektiĝi en iliaj pa- trinlingvoj, eventuale kontraŭ itallingva instruo. Nederlandu. S-ro Hans Bal, Elandstraat 120a, Den Haag, Netherlands, dez. kor. kun ciuj landoj pri muziko kaj aliaj temoj. Norvegujo. S-ro pastro Odd Froner, Brensholmen, Troms, Norway, mez- aga, evangclia akademiano dez. kor. k.C.L, prefere kun katolikaj kaj evangeliaj kristanoj pri aktualaj problemoj, precipe pri religio, eku- meniko ktp. Kolektas i.a. afiSojn, bildkartojn, broSurojn, librojn, re- vuojn, pri Esperanto Esperantlingve. Usono. S-ro Vincent S. Gregory, 7405 South Main St., Houston 25, Texas, USA, dez. kor. per leteroj kaj il. PK pri ĉiuj temoj kun lemancoj tra la tuta mondo. Usono. S-ro E. S. Perant, c/o P. O. Box 167, Newport, Kentucky, USA, dez. kor. per sonbendoj. Skribu unue per PK pri la maŝin-kapableco, Ĉu du-traka. Ankaŭ poŝtmarkoj interesas min. Usono. S-ro Mickey Reynolds, 606 West 14 Ave., Bellevue, Nebr., USA, 14-jara Esperantisto dez. kor. kun samideanoj de Aŭstralio kaj Japan- ujo pri ĉiuj temoj. Respondo certa. Validas ĉiam. Usono. EANA deziras helpi al grava usona universitato por trovi la jenan libron: "intcmacia unuiĝo por psikisma studado per Esperanto, f'sik- ismo kaj Esperanto .. .Esperanta psikistaro sub la honora prezido de S-ro Emile Boirac. fiunlaborada Verketarode la Belga Spiritista Feder- acio, Anvers, Belgio, 1911, 2-a eld., 80 p." Kiu konas ĝin? Spec/o/e Grava Demando al Ciuj Esperantistoj C/e Portoriko. Prof. Margaret Roubicek Wimmer, Chairman of the Dept. of Foreign Languages, Inter American University of Puerto Rico, San German, P.R., jam administris Esperanto-Klubon ĉe la Universitato, kaj Si nun deziras dungi regulan instruiston por instrui kaj la Esper- antan kaj la portugalan lingvojn en la Universitato, komence 1964-65. Si preferas iun el Brazilo, kiu konas tiun amerikan landon. Jen grava oportuno por Esperantistoj helpi pri la enkondukode Esperanto en tiun universitaton. Se vi povas iamaniere helpi la gravan klopodon, b.v. skribi rekte al Prof. Wimmer Ĉe la adreso supre, aŭ al EANA. 30 POPULAR ESPERANTO BOOKS The Esperanto Book Service, official book service of EANA, is fully equipped to supply ALL your book needs. Here are a few titles. Write to the address below for complete book lists. Place all your orders with the 'Esperanto Book Service." ESPERANTO FOR BEGINNERS, Butler, easiest concise text, 28 p...(8 for $1)$ .15 THE ESPERANTO TEACHER, Stuttard, an excel low-cost textbook, 106 p......50 POPULARA LERNOLIBRO, Kokeny, LEARNER'S AID, Dodge, excel set 2 bks: Best easy graded Reader; and English Key & Guide to Grammar, 106 p. SET .70 ESSENTIAL ESPERANTO, Gething, good new standard textbook, 128 p..Cloth 1.65 STEP BY STEP IN ESPERANTO, Butler, easy "non-gram, method", 280 p. Cloth 1.85 ESPERANTO: THE WORLD INTERLANGUAGE, Connor-Solzbacber-Kao, best, "6-bks-in-l", history, textbook, reader, directory, 2 diets. 245 p.........Cloth 3.50 NIXON ESPERANTO VOCABULARY, Eng-Esp & Esp-Eng, beginner diet. 178 p. .75 EDINBURGH DICTIONARY, Esp-Eng & Eng-Esp, best handy diet. 300 p..Cloth 1.50 MILLIDGE DICTIONARY, Esperanto-English, best BIG Esp-Eng, 509 p...Cloth 2.50 FULCHER & LONG DICT, English-Esperanto, best BIG Eng-Esp, 352 p..Cloth 3.35 PLENA VORTARO DE ESP, all-Esp, with 'Suplemento', complete, 584 p..Cloth 3.35 TALKING YOUR WAY AROUND THE WORLD, Prof. Pei, account in Eng, 224 p. .50 ONE LANGUAGE FOR THE WORLD, Prof. Pei,"how to achieve it", 307 p.Cloth 5.00 WORLD'S CHIEF LANGUAGES, Prof. Pei, all langs, incl. Esp. 663 p.....Clotb 6.75 SAY IT IN ESPERANTO, Connor, Eng ft Esp, 1000 modem lisp phrases, 160 p. .75 NAULINGVA ETIMOLOGIA LEKSIKONO. Bastion, Esp ft 8 langs, 334 p..CIolb 2.35 FUNDAMENTA KRESTOMATIO, Zamonbo/, basic Esp vol, 442 p....Deluxe BD 3.50 LINGVO KAJ VIVO, Waringbien, "Espcrantologiaj Eaeoj", must, 452 p....Cloth 4.80 PLANLINGVAJ PROBLEMOJ, Gilbert, compares Esp. with "projects", 100 p.. 1.25 ORA LIBRO DE ESP. MOVADO, richly ilust. bit of 1st 50 yrs of Esp, 240 p.... 1.75 ESPERANTISMO, Braga, Esp miscellany, topics in best Esp style, 32 p..........25 VIVO DE ZAMENHOF, Pnvat, remarkable story of his life, ilust, 133 p...Cloth 1.15 LA SANKTA BIBLIO, "The best reader", bound in art vellum, 996 p.......Cloth 2.50 ESPERO INTERNACIA, 240 religious songs, full music notes, 230 p..CW BD .75 KARLO, Prival, very popular easy first reader, life of young man, 47 p...........30 ESPERANTO-SORTTMENTO, good reading at low cost, 5 books, reg. 30r2 each: Akrobato, Blanche, Arĝenta Akvo, Miserere, Thais, Rozujo, over 200 p........ 1.00 TRI HOMOJ EN BOATO, Jerome, popular, easy, amusing, big novel, 258 p...... 1.50 PROVERBARO ESPERANTA, Zamenhof, with a full analytical index, 167 p.... 1.70 MARIA KAJ LA GRUPO, Emba, excel orig novel re Marie & Esp Club, 172 p... .85 MUZIK-NOTOJ, Baghy & Kalocsay, 10 songs, words & music complete, 34 p... .35 ROMA] ELEGIOJ & LA TAGLIBRO, Goethe (Kalocsay), amatory poems, 80 p.. .65 SVISA ANTOLOGIO, ed. Bauer, from 4 langs, lop best anthology, BIG 540 p... 3.95 AMO EN LA JARO DEKMIL, Elola, novel, love's hidden power, 351 p....Bound 1.25 ANSTATAŬA EDZINO, Maxwell, novel, love intrique & escape, 212 p....Bound 1.15 ALASKA STAFETO (& Kaplitaj de la Glacirokoj), Omelka. excel, 96 p....Cloth 1. 15 GOSTA BERLING, LagerlSf, exciting famed Swedish classic, 552 p........Cloth 3.50 LA MARVIRINETO, Andersen's fairy tale, deluxe ilust LARGE, 78 big p.Cloth 2.40 LA VERDA RAKETO, Forge, 9 orig novels, some re Esperanto, 150 p.....Cloth 2.40 PORINFANA SERIO, 10 most beautiful illust. children's books, each 16 p...... 2.50 SET OF 20 RARE KEYS, unique large rare set of 20 different languages......... 3.00 YEARLY COLLECTIONS "AMF.R1KA ESPERANTISTO", complete, beginning 1944 to and including 1961 (except'48 and '59). Choose any 1 year, $1.50; 3 or more years, ea. $1.00; ALL 16 years complete since publication began, ea. 75