*
BULTENO DE LA JUNULARO ESPERANTISTA DE NORD-AMERIKO
Numero 5
Januaro   1963
Sendu kotizojn al:   S.  COHEN, 16 Long Ave. , Alls ton 34, Mass.    Cion por redak-
cio kaj ĝeneralajbjn al:   Junularo Esperantista de Nord-Ameriko, 30 Ave. B,
New York 9, N. Y.     ------JARABONO:   $1. 00 aŭ egalvaloro,
JEN   ALIGIS   AL   TEJO
Komence   de   decembro atingis- pin ĝojiga novajo:   JEN fariĝis oficiala
landa sekcio de TEJO.
Pro pluraj kialoj ĉi tiu novajb estas grava por ni.    Unue, ĝi signifas rekonon
flanke de la mternacia Esperantista junulara movado; due, ĝi estas ankoraŭ alia
fortikiĝo de JEN; trie, niaj kontaktoj kun aliaj landaj sekcioj kaj alia agado donos.
al ni pli da sperto.
TEJO (Tutmonda Esperantista Junulara Organizo) eStas la junulara sekcio de
UEA. ŭi fondiĝis jam antaŭ la dua rnondrnilito kielsendependa organizo kaj post
iom varia historio, en 1957 kuniĝis kun UEA. De tiu tempo ĝi pli kaj pli fortiĝis.
Ĝi nuntempe havas sep-rnembran, tre aktivan estraron; ĝr organizasciujare la
Internacian Junularan Kongreson (kiufeĉeestas kutime ĉirkaŭ 100 junaj geesperan-
tistoj). Per la aliĝo de JEN ĝi akiris;sian 15an nacian sekcion. Inter la naciaj
sekcioj (en tfi kontinentoj) daŭre okazas iinterŝanĝo de bultenoj, i de konsiloj, ktp. ,
^,    ,.   Entiite dp',; 'TEjTQ^kunMgaisV^                                                                                                ,;^i*
6ian ĝravecon por ni bni ne'povas 'troermazii 'VA,'T:         -;{"•:.., *....,;; ■..-• ■■■-..-.\v<-_. .
I                 Sed nia aligo al TEJO jane estas> la soiajgravajo kiu okazie" lastatempe.    Dum  !
Kristnasko, dum multaj streĉaj horoj, kunsidis nia estraro.    Kiujn aferojn ni
-*          diskutiS?   Nu, sufiĉe diversajn.    Al John Kooistra nikornlsiisprepari unuan
skizon de Statuto de JEN; ni longe diskutis niajn planojn por la venonta ELNA-
Kongreso en Pittsburgh; ni planis agadpn en Kanado, plidiskutis la fondon de
Koresponda Servo, komisiis al la sekretario esplori pri fondo de Patrona Eornitato.
Entute do, fruktodona ferio!   Sed ni ja iome libertempis.    Ses el ni kune pasigis
la Kristnaskan tagon, komune batalante kontraŭ mirinde obstina meleagro kaj bele
internaciumanta Estis inter ni nia fremdula estrarano Humphrey Tonkin el Britujo,
Pere Julia, eks-ĉio de la hispana TEJO-sekcio, kaj s-ro Fernando Martinez, kiu
profitis la okazon por konversacii (kaj iom argumenti) kun sia opinioplena sam-
landano.
ATENTIGO   AL   STUDENTOJ
JEN havas membrojn aŭ kontakton kun studentoj en 14 universitatoj kaj kolegioj
tra Usono.   Estas jam kluboj en du el tiuj.    La Esperanfo-Klubo ĉe Harvard havas
la plej grandan nombron de membroj (ĉirkaŭ 20).    Ce Columbia, la Idubo jus ek-
komencigis, sed ni esperas, keĝi baldaŭ prosperos.    Aliloke, iom post iom, Esper-
antistaj studentoj informigas pri JEN, aliĝas, kaj klopodas organiziĝi inter si mem.
Nun, unuafoje, universitato en Usono projektas Esperanto-kurson kiex ofieialan            !
parton de sia programaro.    Duquesne University, en Pittsburgh, estiĝo3 pioniro
inter universitatoj pro la internacia. lingvo.    Aliaj sekvu!
"<--- John Kooistra
Kornisiito pri Universitatanoj
I
EKPENSO POR NOVJARO --
La maturigo havas tri stadiojn:   kiel infano, vi opinias ke vi scias cion.    Tio
estas simpla spertmanko.    Iom poste, vi konstatas ke vi scias malmulton, sed iuj
aliaj probable scias ĉion.    Tio estas la komenco de la edukado.    Fine vi.trovas,
ke nek vi nek iu alia scias ion.'   Tio estas la komenco de la spirita vivo.
Ni   tutkore   dankas pro la kartoj kaj bondeziroj ensenditaj dum la
Kristnaska sezonoj*
a ^ a **** +-. *n i* a ** *,'•**'** <*.A *■» *> +» +* *\ X'A.A A"A <•* -■* a'a.^A A '' >
INTERN AC IA -KATOLIKA  ESPERANTO-JUNULARO
en  Romo  fondita  --
-    Dum la 29a Kongreso de la Internacia KatolikaUnuigo Esperantista (IKUE) kiu
okazis-en la"Centrb por pli bona mondb1* de Patrb ilbrhbardi inter la 14a kaj 21a
de aŭgusto 1962 kaj kunvenigis 300 esperantistojn el 14 nacioj (pluraj aliaj ne pbvis
veni pro politikaj ka.j aliaj malfacilajbj) fondiĝis memstara junularsekcio de IKUE
sub la nomo "LA ALTA FLUGO" (LAF)..   Cirkaŭ 40 gejunuloj, ihter'-ili eĉstudento
el Madagaskaro, diskutis kaj aprobis la statutonde la nova organize kaj elektia ĝian
unuan estraron.                                                                             ■•    •        . • .
Se ni fetas rigardon al"la statuto, ni legas tie sub I 2:             .....................
"La celoj de LAF estas:
a.    kolekti la junajn katolikajn esperantistojn al komuna laboro por ilia Eklezio kaj
Esperanto.              ,-■'■"                                                                          r
b.    disvastigi Esperanton inter la katolika j.unularo.                      - -   -.-
c.    utiligi la avantagojn de la internacia lingvo Esperanto al la LAF-rnernbroj, ",
LAF estas organizita sur internacia kaj demokrata bazo.    La sola, oficiale
uzata lingvo estas Esperanto.                                                                                          .....
Laustatute la gejunuloj elektis estraron per sekreta vocdonado.    Prezidanto
farigis s-ro Klaus Perko, studentod Graz, Aŭstrujo.- La aliaj kvar estraranoj
venas el Nederlando (s-ro H. Weltens), Germanujo (s-roS,  Maul), Italujo (,s-ro
A. De Salvo), kaj Pollando (f-ino D. Walenzyk).    La est;raro nomigis reprezentantojn
en jenaj landoj:   Aŭstrujo, Belgujo, ITrancujo, Germanujo, Hispanujo, Jtelujo, Jug's
j_-
fc»j^
slavio, Kanado, Madagaskaro, Nederlandp kaj Pollando..   Gia spiritualo estas
sacerdoto J.  Zasas el Pollando.    Krome gi installs. Centran Oficejon kaj Inforhoan.
Fakon.                                                                            .,,;     .              ...,'..                ..."    '/""--
Bum la fondkunveno LAF aprobis du rezoluciojn:   unu al la junaj katolikaj espe'r%»
antistoj, alia al ĉiuj internaciaj kaj naciaj junular-o,r,ganizoj.. Kromtiu fondkunvehor.
la junularo havis jenajn apartajn arangbjn: prelego de S.  Maul, redaktoro de iTbirdor;;
(la oficiala- organo de LAF), pri "LAF kiel organize por katolikaj junaj esperantistoj'■•
tuttaga ekskurso al Cei*veteri kaj Bracciano (etruskaj tqmboj); leborkunsido, dum Iv
oni diskutis pri la Informa, Fako,  Lingvokampanjo inter;la katolika junularo kaj
"birdo," kiu aperas jam depost tri jaroj; posttagmezafekskursp al Tivoli kaj fine
AmUza■ Vespcro, per kiu la junularo ĝojigis la plenkreskulojn.    Alie la junularo
partoprenis la ĝenerplan.programon de la kongreso.    Ĝi konsistis el papa audience
la 15an de.aŭgusto, dum kiu la Sankta Patro speciale salutis la kongrespn.   .Al
salutteiegramo li sendis afablan respondon kaj sian Apostoian .Benon.    Okazis
kelkaj prelegoj (interalie pri la rilatoj inter la latina lingvo,kaj Esperanto.    Pri   -""
ci tiu terao la kongresanoj aprobis specialan rezolucion),. faldkunsidoj de la sacer»
dota rondo de IKUE kaj de la italaj esperantistoj, diversaj ekskursoj al Romo kaj
Assissi kaj d.u filnivesperbj'.
Pro diversaj kialoj oni devis fermi la kongresonjam unu tagon pli free, tie! ke
la televido, kiu volis filmi la solenan fermon, trovis nur kelkajn esperantistojn en
la "Centre, " kiam gi venis.
■ :.;Patro Lombard!, bedaŭrante tke li. mem ankpraŭ ne scias Esperanton, per sia
parclado alia kongresanoj en diversaj -lingvoj plej evidente pruvis la necesecon
kaj taugecon de la. internacia lingvo.          -     .      ,,    .
La protektanto de la kongreso estis.la Prezidanto de ,1a Itala Reppubliko
Antonio SegnA;  gia honora prezidanto estis Kardinalo Ruffini, kiu mem estas
esperantisto.    Al la honox'a kemitato apartenis pluraj kardinaloj,  episkopoj ,
ministroj kaj eminentulojv     *                           ;.,..,
Entute:   neforgeseble kongreso.    La 30a Kongreso de IKUE okazos 1964 en       " '.
Valencia, Kd.Gpa.nujc.
';"■■          '    •         ..'                                                                          —Stefan Maul.
FELICA N0VAĴ0''
kA / ■

Koran gratulo'n al du el hiaj membroj,
Marcclla 'Fisher kaj James Yuhasz kiuj
estas edzino.kaj edzo.
MOND'A     KULTURO- ĵusaperinta kvarcnjaira-revuo de TĴEA,  redaktata de
WiIli-?.m-Av»Mv-   Jarabono 15 ned.   gld.   (60 st.eloj).    Unua n-ro 32-paĝa,
Tuj abonenda estas tiu ĉi nova kulturgazeto por ĉiuj adeptoj de E-o", kiuj
konotatas la fakton de nia rapide kreckanta kaj pliriĉiĝanta preternacia kultur-
vivo.    Eldonata rekte cub la aŭspicio de UEA,  ĝi promecas plej altan atingon
rilate enhavon,  lingvouzadon, kaj preckvaliton.
Interne de la frontkovrilo troviĝas tiu fabrikmarko de nia beletro, la
listo de glosoj,    Sed tio ne fortimu la legemulon; ili estao rapide lerneblaj.    Sola
demando estus, kiel utiligi ilin post eklerno?    Cu ili apartenas ekskluzive al la
legata lingvo?    Aŭ ĉu oni povas riski vulgare priparoli ĉiutagajbjn.per beletraj
fakterminoj?    Kiu sciac, ;ENSENDŬ;               •
En la unua, aŭtuna numero de MK aperfgis la ege kapabla s-ro Auld tre
oportunan kolekton da literaturajoj:                                                   -                •-'*-"
2 2 2 Premiitan dramon de M.  Boulton,"Nia Sango. "   Kiel ĉiam, la stilo de
f-ino Boulton belege fluas, kvazaŭ ŝi verkante aŭckultus la vortojn per interna
orelo, anticipante eventualan aŭdiĝon sur sGene-jo».    La intrigo celas substreki
la neceson de tuja malar mad o kaj sekva ĉecigo de atomkernaj provoj.    Tion ĝi
sukcesas fari ja elokvente.    Tarre n apud la fino de la drameto f-ino Boulton iĝas
nekutime'severa kaj akra, iom streĉante la kredopovon, kiam ŝi igas sian .
CEFMlNISTROn rnin^'ci--^^v^tvigya^eA^ois^Ŭ^^x>ŭi naortonfea«f-ilio.Oy kiunali.s©upoqn
eble amas. s^&ilg-r^afl-tio, la efjko estao -sur mi - larmiga, i                        '.',        ;•* -
-   - - Novelon de Sa.ndorSz.athma.ri,  "FeliSa Amo," tre bele kaj refresige'b    _■
elpensitan.    Tio ĉi estas "arnrakonto" kŭn ourpriz-finiĝo, tre bumura kaj eii iuj
lokoj eĉ iomete triotiga pro realismo! -:Ke,lkaj germa.nismoj enŝteliĝio,  sed ne-niel
difektas,                                                               . 9.              .                                                                   ■ ;
-   " - Eseon,  "Iuj Karakterizoj de la Poezio, " de Edwin De Kock,  sudafrika
E-a poeto,  konata interalie pro oia antologio,   "Ombroj de la Kvara Dimensio"
(Stafeto, 1961),    Supera traktafcj pri plurajjaspektoj de E-lingva poeziarto,
seryanta kiel .enkonduko por la ĝenerala leganto sur tiuiiikampon.    Kritiko estas
preokaŭ ofenda ci-okaze; rii ciixj preĝu,  oe tio helpoe, ke'estos pli da tiaj homoj
sinesprirrianfaj per E«a medio!    Tamen ne ĉiuj liaj opinioj estas senrezerve
akcepteblaj.    En sia postparolo fine de "Ombroj" li ne forgesas papagi tiun nur
laŭtradicie pravigeblan teorion,  "La poesidjdevas es'ti parola arto. "   Li verŝajne
ne volac akcepti la realon,  ke tiu tempo ectas jam delonge for,  kiam poezion
oni nature deklamis aŭ kantis.    Nuntempe -ou bone aŭ ne - la poeziamantoj plej-
parte legas,  ne aŭdas,    Kial da.firigi tiun efemeran idealon?    Kial ne agnoski, ke
la leganto trovas poemon unue en ĝia surpagd forrno', kaj ke tiu fakto povas esti
prikalkulita de la poeto mem?    En ĉi tiu eseo s-ro De Kock plue teorias,  sur mi
ne scias kia bazo,  ke "kiam temas pri la plej intimaj' pensoj kaj sentoj,  la homo. . .
emas, , . kvazau automate al sona harmonio kaj ritmaj elementoj, "   (substrekoj
miaj)    Tiu aseito estas absurda.    Same lia'opinio)  ke estas malaprobinda la "forta
emo nuntempe konsideri la poezion kiel econ sendepeiidan de la formo. "   Tio ja
estus malaprobinda,  se tio entute okazus!   Sed s-ro De Kock iniskomprenas; la
"forta emo nuntenape" ne temac pri senfoririĉi poezio,  sed pri speco de poezio,
kiu mem kreas cian formoii... Al .tip .ap&Kte»as...qp.epiala, te.khj^
dukoo al statfe&g; eft kiu la figuro kaj ties formo konsistigos sarra n procezon.
-   -  - Redaktoro Auld mem recenzas kvar novajn Stcfeto-kajerojn.    Nur povas
malplaĉi, ke li eluzas tutan duon-pagon por montri, ke la ekzistado de parodioj.
kaj pastiĉoj en nia literaturo pruvas maturecon de la lingvo.    Kiu opinius alie?
Kial aperigi en E-lingva kulturgazeto argumentojn kontraŭ ne-Esperantistoj kiuj
ne povo3 legi ilin?    Kaj oni plenrajte povus demandi,  kion signifas la koncepto
"beletrb," se oni inkluzivas "Planlingvaj Problemoj" en tiu kategorio?
-  -•" - La travivago de Mijamoto Macao,' "La Kaptito," povas esti la plej ĝuebla
enhavajo de la tuta numero.    Verkite per natura kaj individual stilo,  ĝi havas mul-
tajn belecojn.
-   - - Ege interesajn du artikolojn pri bulgarajkaj japanaj filmoj ,  de Metodi
Pancev kaj Mijarnoto-Macao respektive,    Tiu lasta nete taksas la bohkonatan
reĝisoron Kurosaŭa Akira.    Mi scivolas,  kial oni literumas la japanajn nomojn per
"y" kaj "v/'J ignore al la bona model Oomoto ?    La lingvostilo de s-fo Masao estas
iomete kurioza. . .   simile kurioZa estas,  en la a.rtikolo de s-ro Pancev,  la apud-
meto unuflanke de la esprimOj "socia opinio," "publika gusto," "aktualaj taskoj"
ks.  kaj aliflanke la termino "arta realismo," kiun li ekmencias perpostpense
eniovita paragrafeto.    Ciu rajtas sian opinion';  sed kredeble la artah realismon
alimaniere difinus la pligrandparto de ,1a eŭropaj filmfaristoj.
Entute,  Monda Kulturo estas tre havenda periodaĵo; ĝi plenigas vakuon lasitan
kaj lacotan de pluraj aliaj kulturaj gazetoj, kiuj suferas pro nesufiĉa apogado kaj
M*.«,.ftJI.I R,
povas promesi nur sporadan aperon, kaj ni esperu, ke tiuj samaj talentuloj nun
emos koncentrigi sian kapablon al Monda Kulturo, kaj ke aperos ankoraŭ novaj
verkantoj sur ties bone flegotaj pagoj.
>AA<M> ** ** ** *S MSAA A AM
LA KOMENCANTOJ DE HODlAtJ ESTOS LA SPERTULOJ DE MORGAU.    APOGU II
LETERO   AL   LA  REDAKTANTO   (Responde al "Letero al Humanisto," dua "•
Kara Redaktoro:
Kiel vi scias, mi estas Esperantisto proksimume ses monatojn. Pro tio la vera
santo de via letero ne estas facile komprenata de mi. Do, mi donas ĉi tiujn pensojn
esperanto, ke kion mi skribas, tio trafos vian intencitan sencon.
Estas multaj negravaj puhktoj de malkonsento inter ni en via letero.   Ankorau
estas pli bone nun, trakti nur la pli gravajn punktojn", precipe, "generalan homon"
kaj ateistojn.    La unua estas teoria temo sed la dua estas persona car, kiel vi scias,
mi estas ateisto, aŭ plibone homaranisto.   Mi bedaŭras, ke vi ne opinias bone pri
la ateistoj.
Unue, kiam mi parolis pri koncepto de fenerala homo, tiam rni intencis paroli
pri tiuj aspektoj de la homo, kiuj estas feneralajbj, aŭ kiujn havas ĉiuj popoloj
komune.    Ciuj homoj havas korojn, cerbojn, okulojn, orelojn, ktp.    Tiuj estas
kruda simileco, vere; sed ankaŭ simila spina medolo, simila cerebelo, kaj simila
frunta cerbo estas malpli da krudeco.    Sed kiam oni renkontas arnikon, kion oni
pensas tiam?    Cu pri tio, kiel simila estas la nerva konstruo de la korpo?    Certe
ne!   Ec plejekstreme oni pensus nur, kiel diferenca estas la staturo afl la formo
de la kapo.    La homo estas tro egoisma por pensi pri simileco.    Cu ne?
La humileco estas signo de vera scienculo, sed la humileco ne faras scienculom.
male, oni farigas humilulo per la vero pri si mem.
Sincere,
Ne demandu, Mon la jjulteno povas fari por vi, sed kion vi povas fari por-la Bulteno'.
— - JFK
LA FILLE MAL GARDEE (Elprenajbj) Muziko de Ferdinand Herold; Aranfo de
John Lanchberry (London Records CM9321; Sterto CS6252)
"La Fille Mai Gardee" (La Filino Malbone Gardata) estas ĉarmega disko de
elprenajbj el la kcmpleta muzikajo de la samtitola baledo.
La historio de ĉi tin baledo, unu el la plej malnovaj ankoraŭ ekzistantaj, komenc-
ifis   en 1789.    La originala muziko devenis de popolkantoj kaj popularaj arioj de tiu
epoko.    En 1828,  Ferdinand Herold, ĥorestro de la Pariza Opero,  aranĝis novan
varianton, tenante kelkajn ariojn el la originalo, aldonante aliajn ajbjn el siaj propraj
verkoj, kaj depruntante ajbjii de aliaj komponistoj, ekzemple de Rossini.    lorn poste,
alia varianto kreiĝis, en 1864, kun nova muziko.
En la jaro 1882, du famaj rusaj koreografistoj,  Marius Petipa (kiu koreografis
"La Dormahtan Belulinon" Jde Cajkovski) kaj LevTvanov (kiu same-faris pri aliaj
baledoj de Cajkovski kaj portJoppelia'/ verko de Leon Delibes) re-enscenigis "La
Fille," aldonante muzikon de Delibes,  Minkus,  Rubenstein kaj aliaj.
Kaj tia ĝi restis.   Sed en 1959, Frederik Ashton, koreografisto de la Re fa Baledo
de Anglujo, preparis novan scenaron kaj petis al John Lanchberry pretigi ankaŭ nova:.
muzikon.    Kaj en I960 ĉi tiu plej nova-malnova baldeo prezentifis.
S-ro Lanchberry uzis multan muzikon de diversaj oper-verkistoj, ekz.  de Rossird
Donizetti, Herold; kaj uzis unu arion el la 1864a varianto.   Sekve oni povas atxli tie
ĉi eltirajbjn el "La Cenerentola" (de Rossini) kaj el "L'EHsir d'Amore" (de Donizett;:;
Ci-lasta, en la aranfo uzita de Herold,  estis speciale ennietita por la mondfama
balerino Fanny Ellsler en Parizo en 1837.
Kiel oni povus diveni, la muziko havas stilon nekonstantan:   jen oambrecan, jen
operecan, jen baledan - sed ĉiurilate tute belan.    La unu ario de 1864 eble estas la
plej belega elektajb.
La orkestro de la Refa Operdomo, Convent Gardens, bele kaj brile ludas.    La
sonkvalito de tiu Si bona London-disko estas - riĉa.    Kiel la rimarkoj sur la kovrilo
asertas, la tuta ajb estas plena je bonaj arioj kaj havas spiritecon.    Oni povas imagi
al si la tutan intrigon de l'baledo.    Sed eĉ iu, kiu ne konas afl ne iatas la baledarton,
ŝatus kaj povus gui ĉi tiun muzikajbn; unue, car la surkovrilaj rimarkoj bone plenas
(pri kaj la muzika kaj la baleda historioj) kaj due, car la disko tiom ravas per si
mem.
La menciita kovrilo konsistas el desegnajb de Osbert Lancaster, farita lau la
antaŭdrapa d®eegAaj"o kiun uzis Co «ia. prezentado la Refa Baledo.    -
LA     BONA     VIVO-    '   :   '
_ ;a                           •'.•■•    ••■:      (Parto Dua)      •'• ■    •'
"Frederiko, " mi komencis,  nun por rebati" iom tro fortan kohdairinon,
""Kial, kiamma voias insultimin; vi ĉiarn nomas min aŭ 'burĝo' aŭ 'fiiistro'?
Kial ne elpensi ion novan,  originalan?"                                                          :
"Sar en vi," respondis li, eĉ pli malaprobe';  "Mi vidas la kernon de ĉio
abomeninda. "                                      :■;■■■
"Nome, kio?"
"Mezklasuleco,  manko de prbgresemo - fi!   Vi apenaŭ meritas la titolon
'inteligenta. '   ĉu vi ne scias, ho mizera homspeco, ke se ĉiuj homoj pensus
kiel vi, la mondo ĉiam restus la sama?"
"Mi ne ricevis raportojn pri drastaj aliiĝoj. . . "
"Taŭga specimeno, vi.    Hum "mi strebadas por trovi pli bonah vivon, pli
profundan konon, pli vastan scion pri mi mem kaj pri la vera naturo de ĉi mondo,
vi sidas trankvile tie efiante la banalan sentimentalotv de Benjamin Franklin,
burĝo plej altranga. "
"Frederiko: nek mi inveritis lulseĝon, nek mi portas rektangulajn okul-
vitrojn. . ."                                                                              t                                       lr
"Sed senkadrajn vi ja portas, vidu via!"*                                 •
Mi tiutempe kutimis porti senkadrajn okulvitrojn,  sed rondajn, por ne as-
pekti malmoderne.                    ".    •  -'                                                              ??
"Nur car ili malplej pe'zasj-'ili tre taŭga-s,- Frederiko.    Kiam mi ŝvitas ili
ne defalas, kiel viaj.    Konseritite,  la viaj iom pli sekvas la modon; kun tiuj  dikaj
nigraj kadroj, sed ĉu vi ne suferas pro tunelvido? "
"Nur vin infektas tiu malsano.    Tamen diru al mi,  Ken-la-Senkadra, pri la
Bona Vivo!   Mi ŝatus audi, kiel 'korekta metodo ellitiĝi' rilatas al ĉi tiu malluma
universo, en kiu ni blinduloj serĉadas Veron!"
Tion Frederiko esprimis kiin tiom akira ciniko, kun tiel morda amaro, ke mi
pli forte ol iam antaŭe perceptis lian veran senesperecon.    Tiu ĉi mia malnova
amiko,  mi ekvidis, ja vere suferas.    Pli serioze mi nun emis paroli.  ' ' r:
"Nu, ne miskomprenu min - sed tio estas   malbona komenco; vi 'he povas ne
miskompreni.    Ho, se mi nur povus konekti vian cerbon al mia per elektraj
dratoj-----"                                                                                                              ';
Frederiko eklevis la manon kvazaŭ por defendi sin kontraŭ tiucela alproksi-
miĝo.
"-----Sed tio ne helpus,  car vi havUs propran ekzistadon.    Kiam mia avino
mortis,  ŝi petis konsilon de mi pri posta vivo.    Kion diri?    Ni modernuloj tre
kuraĝas - dum diskutoj!   Sed se vi volas,  mi simple rakontos, kion mi mem
decidis antaŭ longe. "
Mi prepare plikomfortigis min en la seĝo kaj enspiris longan spiron.
"Dum la tuta postrenesanca historio de la homaro. . . "
"Ho ve!" ĝemis Frederiko,                                   ,.
". . . Ĝis nuntempo, kaj la religio, kaj la pura scienco, kaj la filozofio, kaj
ec la belarto,   staris kun la efektiva Siutaga vivado en perfekte nenia rilato.    La
daŭranta religio postulis, ke la homo utiligu unu aron de principoj dum ordinaraj
tagoj, kaj alian dum specialaj tagoj semajnfine aŭ dum preĝoj,    Ĝi postulis, ke la
homo kredbaze agnosku implican 'bonon' de la mondotuto kaj aŭ ignoru 'nnalbonon,
aŭ konsideru ĝin nereala, aŭ atribuu ĝin al diabla viglo certe venkota je mond-
finiĝo.    La konceptoj de la pura scienco siaflanke,  malmulte utilis al nefakuloj,
krom la psikologiaj , kiuj ankoraŭ restas. tiel terure miskomprenataj , ke ili havas
nur etan valoron por simplaj hornoj -r ĝuste la homoj,  kiuj  bezonus ilin.    En la
filozofio,  oni pritraktis la hipotezan .'es.encon' de objekto, antaŭ ol plene esplori
la enkulturan, homan signifon de tiu objekto.    La belarto, kiu propre devus ludi
tian jusmenciitan rolon, daŭre staras.ekster la vivspertado de la plimulto, kaj eĉ
artamantoj ŝatas fari tiun absurdan. dividon inter 'la arto' kaj  'ordinaraj aferoj. '
Rigardu la poezion, trafekzemple:   veran poezion oni aŭdas ĉiutage de infanoj,
kiuj nature amas la sonojn de vortoj.    Mi konas maturulojn ec, kiuj senkonscie
paroladas poezie!   Sed ne - tio estas 'literatura' afero!   Rezulte, la 'ordinara'
vivo restas  'ordinara' kaj la 'arta' vivo restas  'arta. '   Oni ĉeestas koncerton,
oni vizitas galerion,  oni ekhavas religian sperton - sed,pro la ŝajna aparteco de
t.iaj travivajoj - morgaŭ estas ĉiam nur alia tago, kaj restas, nur la dolĉa memoro
"Sed," interrompis Frederiko,   "Ne ĉiuj homoj havas.artan talenton,   sekve. .
"Ja preskaŭ ĉiuj] Sed la socio instruas, ke la belarto estas kvazaŭsankta!
Tiuj poeziemaj infanoj rapide perdas tiun eraon en la ler.nejoj,,  .Kaj por.lerni
pentri, ekzemple, oni yizitadas specialan lernejon, kie oni klopodas la vere
stultan taskon,  instrui al homo sinesprimadon!   Dum tiu sama homo esprimadas
sin ĉiutage,  ciel,  por vivi!"
"Sed la tekniko. . . "
"Teknikon oni povas lerni relative rapide.    Nur la praktikado de tiu tekniko
postulas jarojn.    Kaj tio ne estas instruebla.    Gravaj antaŭenpaŝoj,   cetere, venas
per eknovaj teknikoj; kaj en lernejoj,  Frederiko, oni ne kutime instruas la novon!" .,
"Tamen," predikteble elmontris Frederiko,  "Oni ne povas fari ion novan,
sen plena scio pri la malnbvo. "
"Prave.    Kun kelkaj esceptoj."
"Estas bone,  ĉu ne, ke ni iel apartigu la belarton, por'rafini gin, por kon-
servi ĝian purecon, por gardi ĝiajn principojn, por ke iu ajn s-ro Ne-Fprgesu-
Min ne ricevu laŭdon vice de vera kreanto. "
"Bonŝance, ke vi levis tion:   kiel vi konstatas artan valoron, vidante
kreajdn?"
"Mi komparas ĝin kun aliaj kreajdj samcelaj. . . "
"Jes..."
"Mi konsideras ĝian lokon en la tuta kadro kaj historio de tiu arto, al kiu
ĝi apartenas. . . "
"Jes... "
"Kaj mi juĝas ĝin fine per ĝia efiko sur mi mem. "
"Do:   la tuta takso dependas de vi kaj kiom vi scias kaj sentas?"
"Kompreneble. "
"Kompreneble.    Do absolute takso estas neebla?"
"Prave; sed nun vi komencas imitaĉi tiun platoeskan 'intervjuadon, '" li ridis. '
Nun rnia amiko aspektis iom pli gaje, do mi profitis la okazon.
"Do konsekvence, " mi preskaŭ kriis,  "Kial ne renversi la muron inter la
arto kaj la ordinara vivado, neniigi la pompecon de la kritikistoj unufoje por
ciam, forviii la socialklasan meriton de artobjektoj, kaj alpreni veran homan
staturon?   Jen la Bona Vivo!"
"Aj":   Kian specon de bitnikismo vi nun predikas!"
"Ho,  ĉu bitniko mi nun estas!   Antaŭ kvin minutoj mi estis kultanto de Ben-
jamin Franklin, burĝo plej altranga. "   Mi soleriis."  "Cu vi vidas harojn aur mia
mentono?" mi demandis defendeme.    "Eble povus okazi, ke mi lasus mian barbon
kreski,  car mi tre malŝatas razi min. . . "       -
"Ciutaga deviga sinkastrado. . ."
"Jes. . .   sed mi foje pbovis, nur eksperimente, kaj trafis malbonŝancon. "
"Eher cu ĝi ne kreskis?"
"Gi-bofiorde kreskis,  sed oni ne komprenis en la deĵbrejo kaj maldŭngis min. "
"Domaĝe," moketis Frederiko,  "'Oni ne komprenis. '   Nu,  malgraŭ via sen-
hara vizaĝo,  viaj vortoj tre memorigas min pri bitnika dirmaniero., "
...............„......1f';;?:~'.....______   %®h
HE,    NAIVULINO
He, naivulino, bela pro naiv'
Cu tra la klara nokt" vi sekvas min
Por ke mi aldonacu amon?
, Cu simple, kapranime - nu, proksimiĝu
- Koksoj momente ne svingiĝu -
Kaj mi rigardu vin:    ah jes.
i
:Cu vi kredas, kolombino - ekvenu do,  ekvenu -
Ke mi amatore amas ?    Cu vi konas mian koron?
;Ne?    Ah ve - vi devos lerni.    Ne por konsterni
Vin metie - ne por embarasi vian lerton
Pri l'amoraj artoj mi rakontos
Pri l'poeta vivo.    Jes!   Poethomidon
Vi mise trovis - sed vi ne malbone fartis!
Mi pagos ne:   per eta larmo
Kaj ne tro laŭta korŝirado
Mi eĉ kaptus artan inon ĉi-matene
En kabaretrifuĝa lando mia.    Sed kun vi mi iros
Kun vilaŭeble kavaliros
Por ellogi. pli honestan ĝemon el ni du;
Kaj poste - sunleviĝon ni rigardos ie
Ni du, kaj kredeble - ion plu.
-- KLM
KIO   ESTAS   NOVA?        !
... La Francia lernejaro lastatempe oficiala ŝanĝis la precipe studotan iremd-
lingvon de la angla al la germana, dank' al stimulo de la EEK kaj persona prefero
de gen.  De Gaulle.    Tiel ŝanceliĝas nacilingva reganteco!
... rjsona kaj UNapoŝto levos afrankon la 7an de januaro venontjare al 5 cendoj
por.leteroj kaj 4 cendoj por PK.
--,- Nova kasisto de ELNA fariĝis Nov-Jorka s-ano J.   FUTRAN:   Tamen pni(sendu
ĉiujn ELNA-kotizojn al s-ro FISHER,  808 Stewart St. ,  Meadville,  Pa. , kiel antaŭe,
NE AL S-RO FUTRAN.
--•--Esperanto-kompleto estas preparata de JEN-estraranoj R.  KQLLIN kaj J.  POOL,
-'-pO-r vendado en librobutikojapud universitatoj;.    G-i enhavos nur alt-kyalitan materi-
"■'■•' ralon kaj kostbs 6.  $2.00.                                   f
--- Planoj por Nov-Jorka Esperanto-fondajo daŭre progresas.    Leĝaj manipuladoj
postulas zorgan kaj ne tro rapidigitan klopodadon, fare de advokata JEN-ano
u:-'' B.  STOLLMAN.
... JEN-festeton de la 2a de decembro partoprenis entute 20 personoj, Ink-e plurajn
nerxiernbrojn;    Ni aŭskultis sonberidojn de Pola Radio kaj surbendigitan diskuton pri
E-o faritan de B,  STOLLMAN kaj d-ro J: BALBIN.    Brodkastis ĝin la stacio de
l1-uniyersitato Columbia.    Cetere ni suferis psikologian ekzamerion de studenta
r   mepribrino L. SHAPIRO, kies konkludojn ni TRE senpacience atendas (eble CED
.*   'ankau interesiĝus!).    La lastan festeton ĉeestis 28.    Generale estis neformala
'' okazo sed prelegis H.  TONKIN (pri TEJO kaj la Jaro de la Junularo), B.  STOLLMAN
(pri publicaj klopodoj kaj la Nov-Jorka E-fondajo), kaj J.  LEWINE (pri siaj sdrvoj
kiel UEA-delegito al alilandaj studentoj en Usono).    Tiu renkontiĝo bkazis la 23an
de decembro; ja estis plena monato!                                                                     .  ." ..
--- En la lasta n-ro de International Language Review (iom superflua periodaĵb)
aperas pluraj interesaj artikoloj pri E-o, rebate al atako de J.  CARSTENSEN,
adepto de Occidental-Interlingue.
--- Interesa koincido estas, ke dum JEN kuntiradis sin dum la lasta duono de 1962,
samtempe francaj gejunuloj reorganiais sian JEFOn (Junulara E-ista Franca
o:. Organizo), kiu distingas sin inter junularoj per prezidantino:                      ■-
■ '"!':-                   Christiane Garrigue,  34 Rue Vauvenargues,  Marseille 7.
Sekr.-Kasisto:   J,   M.   Perrin»  Rue Ullysse Pallu,  Mont de Mar son (Landes)
Eksterlanda Sekr.: Alain Ringotte,  72 Rue J.  Michelet,  Roubaix (Nord).
Ni.pardonpetas al s-anino Christiane,  se oni tro ofte aludas ŝian inecon,  sed ni
ja fierasi   JEFO esperas iam havi propran organon, kaj ni aŭdps, kion la francoj
havas por diri!
-----Bonkonata avahgarda aŭtoro James BALDWIN kuriozernencias Esperahton en
sia antaŭlasta libro Nobody Knows My Name (Neniu Scias Mian Nomon) sur paĝo
116.    Ne nur la nomon oni ne scias..:.
-----Nuii en la urba telefon-numeraro estas enlistigita sub ESPERANTO-nia informa
servo, PL 9-0880; ankoraŭfoje dankindas la senkompare agema B. STOLLMAN.
Ankaŭ aperas nŭrhero sub E-o en la Bcstona numeraro;   UN 8-6007.
--- En januaro de 1963 komencos Esperanta Scienca C'entro, 130 W.  5 7a Str. ,
salono 6-B, eldohi Esperanto Scientific News, gazeto dulingva, servonta la
sciencaj kaj tekhikaj interesoj.
---La vid.on de sur la "suprb de la Empire State Building oni nun reklama's eh strata
fenestro per la jenaj vortoj:   wonde'rlyk, maravilloso, merveilleux, adjaib/vunder-
lekh,  remek,  wonderful, puiku,  admiravel,  wunderbar,  maraviglioso, kupaianaha,
slicznie,  MIRINDA.    Tiu lasta fakte aperas pli grandlitera, ol la aliaj.    Tamen la
listo enhavas unu sufiĉe interesan eraron:   kiu povas elmontri la eraron, kaj
klarigi, kiel ĝi probable okazis,  ENSENDU! *    Kaj ni anoncos la solvinton en la
venonta n-ro.
-----UEA nomis 1963 "Jaro de la Junularo."   Pri la implicajbj de tiu decido
aperos pluaj informoj en la venonta n-ro de la Bulteno.
D ANKON    al Esperanto Scientific Center pro uzo de tajpilo kaj
ceteraj utilajoj.
SKRIBU AL LA REDAKTORO VIAJN OPINIOJNI !      FARU GIN NUN!
ALIĜU     AL     UEA
ALIGU     AL     ELNA
ALIGU     AL     JEN
:                                            ...ESPERANTO   TRA   ETERO
p.ŭ ,    "Radiap?.rato   Kiel   Senesperigilo"
Kiam   antaŭnelonge  mi aĉctis brokantan radiaparaton ekipitan por
ricevi radiosignalojn mallongor.de elsenditajn el malproksimaj landoj,  eĉ mi ne
pripensis la eblecon, ke mi povos audi programojn en Esperanto.    Jam antaŭ
kelkaj" jaroj, kiam mi havis eimilan radiaparaton,  mi senesperigis pri audi per
la radio Esperantlingvajn programojn.''  Estis sufiĉe place povi preni el la etero
la sonojrxde Lordono,  Moskvo kaj Tokio; kial genu min neeblajoj?
Do,  mi estis kontenta admiri la sciencon kaj ĝui la elsendojn anglalingvajh el
ekste.vlandPi.    AŬ, pli precise,  mi estis kontenta, ĝis tiam, kiam tralegante mal-   -
novan kopion de la revuo Esperanto, mi ektrovis' Hortabelon; kiu lis-tigis Esperant-
lingvajn elsendojn el diversaj landoj.    Tio vere estis reinstigilo, kaj ne nur
prapagandilo! ,.-.....
Per mia ricevilo, fabrikita antaŭmilite de kompanio RCA,  mi gas nun nek estas
sukcesinta audi Varsovion, nek Sofion; ili estas tute neaŭdeMaj.
.Sukceseton unus.n donis al mi Radio Romo.    Kvankam ĝi elsendas je tempto
nekonvana per plensatiga aŭdopovc, kelkaj el ĝiaj programoj (jo horp 1255 EST)
riceviĝas pii/malpli klare, kaj certe valoras la peno ricevi ilin.                            - . '
La "Svisa Mallongonda Servado, "^ en Berno,  estas pli bone aŭdata.    Lasta-
tbfnpe,  mi auskultis la lastajn minutojn de parolado farita de, D-ro Braun; li anal-
vnA/T"-j^i^jj£jkoi^^                                                   Kubo.    Alia programo temis pri la Esperanta
-A.instruadd en lernejoj.    La paroladon faris Esper.anta inatruisto svisa.
!              ' Alikjn progx'amjcn,  ekz-e el BraJSilo,. aŭ Aŭstrio,  mi pro diversaj kialoj ne
esta.s aŭdinta. -Eble,  alia JENa.no havoe pli da sukceso,    Vi povas raporti pri
tio per la jEN-Buiteno.    Mult an sukcesonl
---Allan Fineberg
• f% A -A» A*."■*  .*> A». -A.  A* An   A.  ^S  A.  A*  ,', .*v AV An*. /
ESPERAN'TAJ AFEROJ DE PO RT L AND A J GEE J UNULOJ
'.Tri JAir;a.j E--i3toj.de Oregono konstatas ke junuloj samkiel maturuloj povas
instrui D-ltursojn.    S -re Petro.'Dvorak de Portlando instruis kurson en loka liceo
al kvin interecitoj kaj instiuistino de la germana lingvo ĉe Jefferson High School,:
Portlando.    FTiuo Jean. Troudt komencos sian unuan klasdn ĉe la ŝtata Uhiversitato  -
en CornvaJlis .  Oregono.    La klasanoj venis el Oregono kaj Kaliforniio al la universi-
tato.    S-ro Tom Davidson komenc-os sian sesan klason ce la. YMCA-de la Portlanda
urbocentro.    Jam en npvernbfo s-ro Davidson kaj membroj de la E-Klubo de
'rj  g^uror.a, Oregono, preparis ekzpozicioh ĉe               int'e:rnacla  okazajo
derla Yl.iGA,. kiun rigs.rdis pli ol 2, 000 personoj.    Li ankaŭ daŭrigos meznivelan
krirson en Multnomah en ja.nuaro.
, F7in,o, Judy, :Qa.rdener proponio, ke la junaj- E-istoj de Oregono unuiĝu, oka-ze
de la decembra kunveno de ESPO,  Esperanto-Societo de PortMndo.    Estas 12
fluparolaj E.-it:toj en Oregono.    Se VI havas ideojn pri tia grupo, bonvolu skribi
aff-in.c Judy,: Gardener,  2112 NE'60th Ave. ,  Portland 11,  Oregon.
Se ©kzistas sufica ihtereso, la junuloj Se la unua kunveno, "Pacifika.Nord-
Okcidenta Esperanto-Kunveno ĉe M.t:.   R.anier" povus havi kunveneton.    Tiucele,
ĉiu juns. E~isto eri'Ia Stated Oregono,  Vaŝingtono, Idaho,  Montano,  Viom .ineo.
ddayeprQvm^5^^                                               BaskaSevaho kaj Mariitobo skribu al
Tom Davidson,  2/434 SW Marigold St. ,  Portland. 19, Oregon.     -----
-----• Tom Davidson
l- ifcŭJr.1