me North American Esperanto review In this issue: • *•*•••••••*••• k • • • Joseph Leahy......bywiLUAM baff Kalocsay kaj Baghy.. de marjor/e boulton • ••*•••••••**•• NORDAMERIKA ESPERANTO-REVUO Septembro - Oktobro • 1959 The North American Esperanto Review (Nordamerika Esperanto-Revuo) 2116 North 35th St., Seattle 3, Wash., U. S. A. Vol. 7, No. 5. Sept.-Oct., 1959 Editor: F. R. Carlson Published bi-monthly by the Esperanto League for North America, Inc., as its official organ. Subscription free to members. Subscription for non-members: $1.75 per year. Other rates: Bulk orders (must be placed in advance) to members of Esperanto League for North America: 10 co- pies, 50 cents; gift subscriptions for schools, libra- ries, eminent persons, etc., and for Esperantists living in countries outside of North America, may be purchased by members for 50c per year, 3 for $1. The Review reserves the right to refuse gift subscriptions for persons who should pay the higher rate. The Esperanto League for North America, Inc., is a non-profit organization to encourage the use of the International Language, Esperanto. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart St., Mead- vine, Pa. Treasurer: Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Oregon. Membership Dues: Regular Members, $3.; Sup- porting Member, $5.; Patron, $10; Life Member, $50; Man and wife, each having privileges of Regular Member, but receiving only one cop}' of publications, etc., $4.00. Make all checks and money orders payable to "Esperanto League for North America, Inc.,} SPECIALA ZAMENHOFA NUMERO La decembra Revuo estn tute pri nia Majstro! Seiiclu plejeble baldaŭ, angla- lingve aŭ Esperanto, materialon por tia numero. REVIEW DEADLINE-Material for the Special Zamenhof Number should reach the Review not later than Nov. 15, so that we can get the magazine out by Dee.l, to reach you before Zamenhof Day. The Review not only permits, but in- vites, reprinting of material from its pages, except where special notice, such as notice of copyright, appears. La Revuo ne nur permesas, sed invitas, represon, esceple Jcie aperas speciala nolo limiga pri kopiado. CONTENTS (English) Page Lord Dowdling on aCommon Language 8 Esperanto in North America...... 9 ELNA's Traveling Exhibit ......... 11 The Esperanto Study Group ........ 13 Congress Publicity en St. Louis ..... 16 Esperantists I Have Known.......18 Officers of ELNA..... ............. 19 Local Addresses* .................. 20 Complete Grammar and Pronuncia- tion of Esperanto. . . Inside Back Cover ENHAVO (Esperanta) Pago Mi Iris Pilgrime (Marjorie Boulton) 2 Ŝaci ............................. 6 Lernu per Luclo .................. 7 Plu pri Strangaj Lingvo,]........... 10 Internacia Ligo de Esp. Instruistoj . . 13 Bon vol u Skribi ................... 14 45a Universale Kongreso de Esperanto 15 Freejo kaj la Homoj de Marso ...... 17 Enigmo .... ..................... 17 Konu Viajn Gesamideanojn ........ 19 *Adcl to Local Addresses (page 20): Kvakera Esperantista Societo, c/'o Donald Broadribb, Collins, New York PARDON IT, PLEASE Page 18, line 20, read "months", instead of "years". To the Great Kum Kwat, Lord High Mukamuk, Solar System Exploration Service, United Nations of Venus. Dispatch 070959 President (or Mr.) Eisenhower, leader of one of the greatest Terran nations, is engaged in a round of visits to leaders of other nations. On August 31, 1959, Terran calendar (310859 our calendar), P. Eisenhower and P. M. MacMillan, leader of another great nation, appeared and spoke on television (a previously described primitive communication system —see dispatch 200150). I quote from the remarks of P. Eisenhower: "... the world needs a better exchange of ideas, products, trade and the conclu- sions of scientists —but, above all, of people." " . . . necessity for broadening our contacts in the world — particularly with the Iron Curtain countries." (a reference to some nations in disagreement with those friendly to P. Eisenhower. See dispatch 120854.) This, Your Royal Mukiness, seems to indicate an approach to a civilized view- point. But on this same trip P. Eisenhower seems to have caused consternation to the Masters of Protocol in another of the great nations which he visited. The official auto- mobile (a primitive transportation device described in dispatch 070250) intended to transport him and the visited leader, C. Adenauer, did not have room for the two of them and an interpreter (a device for explaining to each of them what the other says). It seems that even the leaders of the great nations cannot understand one another without use of an interpreter. I suggest that we delay any official contact with this irrational race while we ex- plore the possibility of interesting them in the use of a neutral international language, like our Esperanto. To Tern, Loman in charge, Terra Exploration Saucer. SEPTEMBER - OCTOBER . 1959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW i Ins rilgnme |ER KIA MEZURILO oni povus mezuri la ŝuldon de la Esperanto-Movado al Julio Baghy kaj Kolomano Kalocsay? Julio Baghy instruis,per ridoj, ŝercoj kaj amikeco, milojn da nun vivantaj esperantistoj; verkis niajn plej altnivelajn originalajn romanojn, bonegajn novelojn, poemojn kiujn lernantoj jam povas kom- preni kaj tamen kiuj kortusas la plej sper- tajn; li jus donis alni nian plej bonan ori- ginalan dranion; lia personeco, elstare aminda, karitatoplena, inspiris milojn . .. Kolomano Kalocsay estas la verkisto, kiu vere levis nian literaturon el la carma sed malalta florbedo de bonintenca diletantis- mo al la aglaj altecoj de originala genio eminentaj hungaroj intervjuis min en ofi- cialaj ejoj. Mi multon aŭdis pri la longaj suferoj de la hungara popolo, tiel malfe- lice lokita sur la vojo de migradoj, inva- doj, militoj, en ilia bela, tragika lando ce historia vojkruciĝo. Mi vidis propraokule la kuraĝon kaj esperemon de tiu aminda kaj profesieca tekniko; lia tracluklaboro popolo: Buclapeŝto estas jam preskaŭtute preskaŭ timigas per kvanto kaj kvalito; rekonstruita post 1956; oni konstruas cie; liaj originalaj poemoj estas la ĝisnuna pinto videble la popolo intencas krei pli feliĉan de nia poezio, kaj pli-malpli ekzemplis por landon; kaj ĝi sopiras al paco, kiel eble nur ciuj sekvintaj poetoj; liaj studoj pri nia popolo tiel ofte invadita, sklavigita, tor- lingvo estas inter la plej valoraj. Oni po- turita, povas sopiri: tiu "ni volas paeon" vus aserti, ke Baghy estas la etika, psiko- logia filo de nia majstro, Zamenhof; kaj ke lia arta frato Kalocsay estas la krea filo de nia majstro — filo, kiu montris la ne estas kava slogano; ĝi pulsas en ilia sango. Mi vidis, ke ili jam havas kelkajn imponajn sanservojn, kaj kiel edukado kaj terkultivado progresas. Kaj estas preskaŭ riĉajn eblojn de tiu belega lingvo, de la neeble, viziti Hungarujon sen ekami la patro kreita kaj provadita. Pro tiuj du artherooj, kaj pro la brila konstelacio de iliaj artaj kolegoj, Buda- peŝto estas kvazaŭ pilgrimejo por seriozaj Esperantistoj. Sed pilgrimejo malfacile vizitebla; kaj mi ne kuraĝis esperi, ke mi mem vizitos gin. Kiam en marto ci-jare, mi ekvojaĝis al Budapeŝto, kun longe atendita individua hungaran popolon: tiel heroe kuraĝan, tiel pacaman, tiel obstine kaj nevenkeble es- pereman, tiel konstrueman, tiel kultur- soifan — kaj al fremda vizitanto tiel ne- meriteble serveman kaj ĝentilan. Sed mi nun volas iom bildigi al la le- ganto niajn du plej karajn kaj eminentajn verkistojn, kiel personojn. Hejmo de Kalocsay: altplafona aparta- vizo, kun invito de la Hungarlanda Espe- mento, belstilaj mebloj, monumenta skri- r an to—Konsilantaro prelegvojaĝi en la botablo, eble la plej granda kiun mi iam lando, mi apenaŭ kapablis kredi pri mia ajn vidis; papero, papero, papero; libroj, propra situacio. Tion ci, mi pensis, mi ne- libroj kaj pli da libroj. Lia esperanta bib- niam povos meriti . . . lioteko estas vere enviinda; li ankaŭ havas Sed cio ci okazis. Mi vere prelegvojaĝis riĉan kolekton de alilingvaj libroj kaj pre- en Hungarujo: en Balatonlelle, Budapeŝ- cipe cle hungara literatiiro. Lia scio pri to, Szeged, Hodmezovasarhely, Oroszha- literaturo, eĉ lia eruclicio pri literatiiro, za, Gyula; mi vizitis lernejojn, koopera- estas mondskala. Giganta intelekto, neei- tivajn bienojn, sanatoriojn, fabrikejojn; ĉerpebla art-amo. NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER 1959 E —foto de M. Boulton Kalocsay kaj Baghy amike argumentas en la hejmo de Kalocsay— Aprilo, 1959. Oni facile forgesus, en tiu ĉi librotape- tita cambro, ke nia poeto Kalocsay estas ankaŭ eminenta hungara kuracisto: ĉef- kuracisto en grava hospitalo, li estas alte estimata en sia profesio; li verkis multajn sciencajn artikolojn. EC mi povas fanfa- roni, ke iam mi mem iĝis pacientino de mia arta majstro: mi havis nazkataron kiam mi por la unua fojo vizitis lin, kaj li donis al mi pilolojn. Paperoj: trezoraro! Dum la lastaj jaroj Kalocsay multe suferis pro diversaj mal- sanoj; kaj j una li ne plu estas; sed antaŭ nelongeli finis grandiozan laboron pri tra- dukoj el Heine. Kia estas lia nuna labor- programo? Li laboras super senspirige granda projekto: kvinvoluma antologio el la monda literaturo! Mi sidis en laimpona cambro: cezaraspekta, belvoĉa, Kalocsay laŭtlegis al mi tradukojn el la latina. Lia projekto ŝajnas al mi neplenumebla; sed se oni havas lian potencan intelekton kaj lian laborkapablon, kion oni ne povas fari? La poeto aspektas iom kiel oni atendas ke geniuloj aspektu. Altan frunton li ha- vas; buŝon fortan sed senteman; trepene- trajn okulojn; li estas alta kaj bela viro; lia voco profunde vibrigas la kordojn de la animo; kaj li montras ian larĝan majestan ĝentilecon kiu preskaŭ timigus, se li ne estus samtempe tiel varmkore ĉarma, sim- patia kaj ofte ridetanta. Li kaj lia edzino estas tre gastamaj: mi manĝis ĉe li, kaj cio estis bonega, kvan- kam mi tiel strece kaj emocioplene atentis mian majstron ke mi preskaŭ ne kapablis manĝi. Ii donacis al mi belan fotolibron, pri bestoj kun siaj idoj — libron de hun- gara fotoartisto; kaj tie mi trovis belegan leonon kun tre malgranda, hezitema leo- nido. "Jen," mi diris, "jen Kalocsay . . . kaj mi." Ni ĉiuj ridetis. Al sia arto li vere estas dediĉita. Li pa- rolas pri iu malgranda detala tradukprob- lemo; pri iu nova metriko kiun li volas uzi por doni ĝustan ekvivalenton de latina SEPTEMBER - OCTOBER 1959 NORTH AMEBICAN ESPERANTO REVIEW metriko; pri konfliktaj mitoj kaj kiel oni vervas en pipra anekdoto; dum dua mi- interpacigu ilin kompromise; pri bildo, nuto, li vokas larmojn al la okuloj per kor- kiu klarigas punkton en antikva poemo; tuŝa historio pri io, kion li vidis dum sia ĉiam oni vidas la seriozecon de vere gran- eventoplena vivo. da artisto. Li estas tre karesema: ĉiam li salutas Kaj ankaŭ tin geniulo povas esti amuza. siajn geamikojn per viglaj manopremoj, Kiel amuza li kelkfoje povas est!! Spritaj serpentaj ĉirkaŭbrakoj, multaj kisoj pli aludoj, ridigaj anekdotoj, etaj mimikaĵoj, bruaj ol brulaj. Mi admiras tiun carman rapidaj rebatoj al ŝercoj de aliaj . . . oni kutimon, kaj agus same se mi povus ven- povas esti tre gaja apud Kalocsay. ki miajn inhibiciojn. Baghy gestas kon- Sur tramo en Budapeŝto mi estis la sin- stante dum 1 i parolas, grimacas tre es- ko en sandvieo inter Kalocsay kaj Baghy. prime, mimikas . . . kaj karesas la alpa- . . . "Nun ni descendos, Marjorie." rolaton. Liaj karesoj esprimas lian kon- "Ni NE descendos!" Akra alta voĉo de stantan simpation, lian varmkorecon. Cu maljuna aktoro. '"''Ni deiĝos!" Tiuj du aminda infa.no? ĉu mistera grandaĝa sa- granduloj daŭre batalas pri vortoj. . . sed ĝulo? — Oni ne povas decidi; sed nia Baghy tre amike, eĉ frate. estas unika kaj multloke adorata kor-fila- Kia estas Julio Baghy? Unuvorte, am- telisto. inda. Kial aminda? Car li difuzas anion Li tute nepostulasintimecon:li neniam 6ien. faris al mi ian ajn personan demandon, Li akompanismin dum mia prelegvoja- kvankam mi preskaŭ tuj sentis, kemi po- ĝo, ĉiam helpema, simpatia, servema, vas al li konfidi ion ajn; sed li donas sin afabla, kvankam lia sanstato estis tiam mem senrezerve, kunneordinarasincereco, malbona kaj la taskoj pri mi terure lacigis Pri verkado: Baghy kutime pensas pri lin. Mi ekmalsanis: li flegis mintiel clolĉe, komencantoj kaj tre simplaj esperantis- amike, kompreneme, ke unu tagon mi ek- toj; li uzas simplan stilon —seel tre trafan; larmis pro pura dankemo kaj neindeco- li intence uzas relative malgrandan vor- sento . . . Sur trajnoj ni manĝis panon kun taron — sed tre delikate kaj lerte. Li estus kolbasoj; en diversaj urboj ni manĝis kiel multe pli verkinta, se li estus en la vivo honorgastoj . . . kaj ni tiom devis trinki ĝuinta pli da komforto, sano, privateco. likvorojn kiel honorgastoj, ke kelkfoje nur Fakte lia granda verkado estas preskaŭ mia volforto staris inter mi kaj ebrieco. miraklo, se ni pripensas la malfacilan, Mi plidikiĝis pro hungara gastamo, sed preskaŭ vagabondan vivon de multaj ja- Baghy ne; lia maldikeco havas preskaŭ roj, militojn, malsanojn, konstantan mal- mitologian kvaliton. riĉecon. Li ĵus verkisfolkloran poemon — rakon- Hejmo de Baghy: malgrancla, malriĉa ton —kun tre malfacila rimskemo kaj me- apartamento; mi volus loĝigi tiun malju- triko; multon el ĝi li deklamis al mi. Lia nan anĝelon, lian lojalan bravan edzinon voco estas stranga kaj akra, pro liaj mill- kaj lian simpatian filon en malgrancla ele- taj suferoj, precipe kiel militkaptito en Si- ganta palaco kun cio bona, Li ne vivas berio;sedĝi neniam teclis au ĝenis min; komforte. Tamen, li havas multajn lib- mi volonte aŭskultis lin clum horoj, car li rojn; kaj amo lumigas la hejmeton: amo ciam diris ion inspiran, aŭ pensigan, aŭ al familianoj, al geamikoj, al patrujo kaj korkareseman, aŭ konsolan, aŭ eble amu- al la tuta homaro. Parenteze, la fianĉino zan. Dum unu minuto la tuta li vibras kaj de lia filo estas tiel bela, ke mi clemandis A NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER . 1959 al mi, en amanta patro kreis Sin el la pro- pra belamanta fantazio? Jen malgranda, tre maladekvata skizo, pri du inter la plej grandaj homoj de nia Movaclo, du homoj noblakoraj, artdediĉi- taj kaj heroe persistemaj. Mia vizito al Budapeŝto estis inter la plej grandaj pri- vilegioj de mia vivo. Kaj antaŭ tiaj ho- moj, oni devas ja demandi al si: uĈ\i mi faris mian eblon por la Movado?" Ĉu oni iam ajn faris vere sian eblon por la Movado? Se iu faris, eble tiuj du en Budapeŝto. —Marjorie Boulion Helpu! Materialoj por ekspozicio de la Ligo de Esperantistaj Foto-Filmamatoroj est as bezonataj de S-ano Arpad G. Poloskey, Puskas Ter. 13, Budapeŝto XI, Hungario. Leterojn, poŝtkartojn, ktp. Ibafc & (Ea, Int. Foreign Exchange International Travel 550 South Hill Street Los Angeles 13, California Dirk Brink, Branch Manager Kiarnaniere ŝpari monon je viaj vojaĝoj pei" aeroplano alilanden? Estas ne malfacile, se vi tuj skribos al ni por senpaga flugfolio: DEAKONOMY TRAVEL ? ? The Answer To the Problem of a SHRINKING WORLD ^^^ a real MUST for every Esperantist and every Esperanto Club—a full supply of the new pamphlet: The World Is Getting Smaller j fia Smaller for distribution to your friends ... enclose them in your letters ... pass them out at classes ... a conversation-piece about conversation Has space for address of local group, book dealer or individual distributor. 100 for $1.50 1000 for $12.00 ESPERANTO - HILLSBORO, OREGON SEPTEMBER - OCTOBER 1959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SACI 3Hi i ;.....-;-■•-■.-■ Jen la bildo de ire neordinara hundino. Ŝia nomo estas "Ŝaci", kin germane sig- nifas "trezoro". Ŝi loĝas en Esperantujo kun la familio Doneis, kiu dum la somero ferias inter la belaj arbaroj de norda Wis- consin. Tie ŝi estas tre feliĉa, car si povas ludi per sia plej ŝatata trezoro—roketoj. Tro- vinte unu kiu ĝuste konformas je ŝia bu- ŝeto, aŭ — kiel kelkfoje okazas — tute ne konformas je la buŝeto (la cefa afero estas ke ĝi estu ŝtono), ŝi portas ĝin al la plej proksima homo. Ne gravas ĉu li estas oku- pata aŭ ne ludema— eĉ ĉu li batalas dan- ĝeran arbar-fajron —Ŝaci postulas atenton per rapidaj bojetoj, per petantaj brunaj okuloj, kaj per sku-saltoj kielinfano. Kion ŝi postulas? Ne multe — nur ke oni forĵetu ŝian roketon. Kompreneble, oni ne povas rifuzi sin (kiel oni ne povas rifuzi iun alian knabinon). Tuj post la forĵeto ŝi preskaŭ flugas tra la folioj de la arbar-planko (se io tiel malalta povas flugi), ofte en la mala direkto de sia ŝtoneto. Sed ne ridu — ŝi nur ŝercas, kaj baldau cirklas ĝis ŝi atingas la ŝtoneton. Tamen, se ĝi falas en la malprofunclan akvon cle lageto, ŝi devas barakti kontrau speciala problemo, car ŝi ne povas toleri ke akvo tuŝi la delikatajn orelojn. Tial, ŝi hezitan- te proksimiĝas al la ŝtoneto, la kapo zorge kaj kvazaŭ fiere levita super la akvo, kaj gracie etendas unu piedon, per kiu ŝi tiras la roketon tra la akvo ĝis ŝi povas pli gen- tile havigi ĝin. Kiam la amato ŝtoneto estas sekure en la buŝo, ĉu ŝi tuj portas ĝin al la plej apu- da persono, kaj rekomencas la ludon? Tute ne. Anstataiie, ŝi dorlotas ĝin per piedoj kaj nazo, ŝi ame lekas gin, kaj ŝi petole ŝovas ĝin pernaze laŭ la teron, kelkfoje ŝajnigante ke ĝi estas perdita. Nur post tia ludado, ŝi buŝe reportas gin al homo. Se oni forĵetas ŝian ŝtonon nur malgran- dan distancon, ŝi ofte intence preterkuras gin kaj poste revenas; alie la ludado estus tro mallonga. Ŝi estas ankoraŭ juna (nur du jarojn) kaj eble tial ĝuas ludi. Tarn en, ŝi ankau de tempo al tempo postkuras sciurojn, kaj kiam ili grimpas arbon, ŝi penegas sekvi ilin kaj ŝajne ne komprenas kial ŝi ne po- vas tion fari. Kiel ŝi havigas tiel multe da energio kaj ludemeco? Sendube de ŝia mirega dieto. Ekzemple, si entuziasme trinkas "coca- cola". Kaj cu vi povas diveni kion ŝi man- gas tiel volonte en la supra bildo? Jes — raz-sapon! Sed ne la ordinara speco — ĝi devas enhavi barb-pecojn. Ĉu vi iam konis tian hundinon? S-ino Doroteo Holland G NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMRER - OCTOBER . 1959 Lernu per Ludo Mi elpensis Esperantan ludon, laŭ no- mo ĜUSTA-MALĜUSTA. Ciuj grupoj rajtas uzi ĝin. Ĝi pruviĝos esti tre amuza kaj instrua. Oni ĝin ludas jene: Havigu suficegrandnombron da kartoj, Ĝirkaŭ tiei grandaj kiel bankedaj biletoj. Unuflanke sur ĉiu skribu, aŭ presu, de- mandon Esperante. Ĉirkaŭ duono clela demandoj estu gramatike ĝustaj; la alia duono enhavu po unu aŭ plu erarojn. Ek- zemple — Kiel oni devus konduti en la preĝejo? (Ĝusta). Kio faris Vilhelmo Ŝak- spir? (Malĝusta). La anoj de la grupo povas ludi indivi- due, aŭ la grupo povas divicliĝi en duonaj grupoj por kontraŭe ludi. Se la partopre- nantoj ne estas lertaj Esperantistoj, estas konsilinde havi lertan gvidanton. Oni donu al ĉiu partoprenanto kvin— aŭ plu, laii elekto— kartojn. La frontoj de la kartoj kuŝu malsupre sur la tablo. La cetero de la kartoj restu en staplo sur la tablo. La unua ludanto prenas unu el siaj kartoj kaj laŭtlegas la demandon. Se la leginto de la demando trovas ĝin malko- rekta li tuj dim, "Malĝusta", korekti la demandon kaj gusto respondu al ĝi. Se li ne faras eraron li metu la karton kun siajn responditajn kartojn kaj prenu alian kar- ton el la staplo. Se li opinias ke la demando estas grama- tike senerara li tuj respondas la demandon per plena frazo. Se li pravas, li metas la karton sur la tablon apud siaj aliaj kartoj kaj prenas alian karton el la staplo. Se la ĵusa respondinto faras eraron, aŭ laŭ korekteco de la demando, aŭ en sia respondo, iu alia ludanto ekdiras, uMal- ĝusta!" kaj ĝustigas la eraron kaj ĝuste respondas. Se la dua faras eraron alia same alvokas lin k.t.p. ĝis iu faras ĝustan lu- don. Ĉiu, kiu faris eraron, donas al la las- ta unu karton. ĉi tiu metas la respondi- tan karton sur la tablon kaj restigas la aliajn kun siajn kartojn. La ludado daŭras ĝis la staplo da rezer- vitaj kartoj estas elcerpita. La persono, aŭ grupo, liavanta la plej grandan noni- bron da kartoj venkas. ■—George E. Wagner Introduction to ESPERANTO THE UNIVERSAL LANGUAGE The Third Edition . . . Revised . . . Price $2.00 Sent on Five Days FREE Examination! BOX 792 • PLACERVILLE, CALIF. ick^k'k-k'kiK'k-kiic-kifk'k'k'k-k -kicic-kk: -k*k kr irkkrk ~k Learn ESPERANTO by Correspondence ESPERANTO-by-MAIL 123 East 35 Street Brooklyn 3, N. Y. izftizixtititik:*icir***icir*****ic*i?&ttti-&t? "SAY IT IN ESPERANTO" An Exceptionally well written, well printed and well bound pocket phrase-book. ' Ŭ An Ideal "Bonvojaĝa" Gift for Friends Travelling Abroad 75^ per copy ESPERANTO LEAGUE BOOK SERVICE Middleton, Wisconsin SEPTEMBER - OCTOBER 1 959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW In his imaginative masterpiece With the Night Mail, Kipling created an aerial board of control with the motto "Trans- Lord DowdSing on a Common language A CGORDING to Hansard, British equivalent of our Congressional Record, of July 22, 1959, reporting on the debate on the United Nations and world authority, the British Air Chief Marshal said: "In the meantime, what can be done to bring the nations closer together? It is the curse of Babel which stands in the way. ,. , T „ . .. ,, , ,. . tical one. 1 can well believe that national pride and national prejudice might pre- vent the acceptance of any existing lan- guage if it were a widely spoken language. portation is Civilization". This is a truth, But it hag bmi suggested that some dead but only a half-truth. Communications in- language might be revived? with an artifi_ volve mental contacts as well as physical dal extension of itg vocabulary to meet transportation. A Londoner can today go modem needg_ PerhapB the most promis_ to China m less time than it would have ing sllggestion is that Esperanto should be taken him to go to Edmburg 200 years the choice Thjs language has been mak_ ago, but when he gets there he is a stran- ing gteady progreaa without any official ger among strangers. He is a "foreign assistance; and is perhaps ripe for generai devil" whose contacts must be made adoption through interpreters. He cannot realize the atmosphere of Chinese life, nor can he convey to them anything of his own men- to maintain mental contact with New Zea land than with France a "As I say, it is idle to discuss this ques- tion in abstract. It all depends on what T . . ,. , . ,. , n . . , the nations can be pursuaclecl to accept, tality. It is, in fact, easier for the British , . .5 . . , . , , j j -,i at r/ and that is essentially a political question. But, quite apart from its value in bring- ing the nations together in amity, nobody Therefore it seems to me that an es- can dmy the advantage of a common ian. sential step in making contact between guage to the traveller, the scientist and nations and the enlargement of the politi- the trader. Anyone who has had anything cal unit must be the creation of a common to do with an international conference language in some shape or form. For some would bless the day when a common lan- obscure reason, advocates of a universal guage was adopted, and the United Na- language are generally labelled as cranks, tions Organization itself would find its de- Why this should be I do not know. What liberations immensely simplified. Not the is fantastic or unpractical in the sugges- least grateful, perhaps, would be the tion that every nation should retain its Commander-in-Chief of the International own language, teach it in its schools, and Police Force for this help in the control of teach one other language, that one to be his heterogeneous constabulary. So, what- the same everywhere? Some nations teach ever recommendations maybe made to three or four languages in their schools as the United Nations Organization by Her a matter of course. The idea is simple Majesty's Government as a result of this enough in essence; the difficulty lies in per- debate, I venture to hope that the claim suading all nations to accept the same of a common language to a high priority language. This choice is essentially a poll- may not be overlooked." ^ NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER . 1959 Esperanto in North America SEATTLE, Wash. —A beginners' class in Esperanto started Sept. 23 at the Seattle YWCA. The instructor is F. R. Carlson, and the textbook used is Mr. Carlson's 10- lesson "Seattle Esperanto Book". On Sept. 9, local Esperantists were hosts to Dr. Tukasa Kobayasi, Research Fellow of the University of Tokyo, who is in the U. S. as a Research Scholar under the Fulbright program. Members of Mrs. Higbee's advanced class had their first op- portunity to meet a foreign Esperantist and learn first-hand how much more eas- ily such a traveler can use Esperanto in a foreign country than the language of that country. Dr. Kobayasi studied the King's English for many years, then came here and found that we speak the President's English, which he could not understand. —*— BURLINGAME, Cal. - The high school group at the Burlingame First Methodist church invited the local Esperanto group to tell them about Esperanto. Mr. and Mrs. William Schultze told the group all about Esperanto and the world's need for an international language. Robert Scha- fer, 12 year old member of the Esperanto Youth Class, who had started learning Es- peranto less than five months earlier but had been carrying on a lively internation- al correspondence for three of those months, displayed and talked about his correspondence: coins and stamps from Russia, picture postcards from many countries, Esperanto periodicals, etc. — "fe— OAKVILLE, Ont. — Esperanto-Domo (House of Esperanto) was formally opened on the 18th of July. The Toronto Daily Star published a long article about the af- fair, and later Mr. and Mrs. Eichholz, who established Esperanto-Domo, were inter- viewed on TV. Their 4 year old son, Alko, appeared with them on the T V program, telling in Esperanto a picture-book story. —*k— UNIVERSITY CITY, Mo.-17 students finished a six week summer course in Es- peranto at the Senior High School. The course was unofficial, but was held during school hours in a class room set aside for them by the school authorities. The text- book used was " Junul -Kurso " (Youth Course). The instructor was George Fal- gier. This course was so successful that a cor- respondence course based on "Junul-Kur- so" is being prepared. The course will be free to teachers and students in U. S. schools. For information, write to: U.S. ILEI, 3622 North Market St., St. Louis 13, Missouri. -*- GREENFIELD, Mass. - David Garson . and Warren Gould had a display of Es- peranto books and magazines in the Greenfield public library during the entire months of August and September. At the Franklin County Fair Septem- ber 5th to 9th Greenfield Esperantists had an exhibit where an estimated 50,000 peo- ple had a chance to learn about Esperanto. Sixty-eight filled out questionnaires to show interest in joining a study group, and a meeting is being called October first to organize the new recruits. Esperanto displays for public libraries in cities near Greenfield have been sched- uled as follows: Brattleboro, Sept. 25; Keene, Oct. 2; Athol, Oct. 9. In addition, librarians in Amherst, Hol- yoke, Northampton and Springfield (with (Continued on page IB) SEPTEMBER - OCTOBER 1 959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 9 Plu pri Strangaj Lingvoj La artikolo "Mia Dua Lingvo" en la aŭgusta numero, vekis iom da intereso. Jen unu respondo: Kara S-ro Carlson: Responds al la artikolo "Mia dua ling- vo" de Adrian Hughes en la Julia-Augus- ta Revuo kaj lia deziro scii ĉu estas io si- mila al "pig-latin" en aliaj lingvoj krom la angia mi deziras cliri ke en mia juneco en Francujo mi sciis pri du tiaj lingvajoj en franca lingvo. Unu estis nomita "Le Javanais'' kaj ĝi konsistis en enmetado de lasilabo "av" en ciu vorto, ekz. "Mon chapeau" fariĝis "Mavon chavapeau". La dua estis nomita "Argot de bou- cher" (Bucista ĵargono) pro tio ke bueis- toj uzis gin por sekrete paroli inter si an- taii siaj klientoj. En ĝilakonsonantoj kiuj komencis vor- tojn estis anstataiiitaj per la litero "L" kaj la deprenitaj konsonantoj estis meti- taj je la fino de la vortoj kune kun laŭplaĉe elektitaj finafoj, ekz, "Bonjour, monsieur, voici le gigot," fariĝis "Lonjourbem, lon- sieurmik, loicivek le ligotgess."* Mi konis viron, bucisto, kill asertis flue paroli en tiu fargono. tre samideane via, — Charles Chomette *Fonetike skribita tiu frazo, "Larlepem luvik largoĵes de luŝebem?" simple signifas "cu vi parolas la buĉistan ĵargonon?" kiu estas, kompreneble en franca lingvo, "Parlez vous F argot de boucher?" Esperanto books are available from Around the World Circulating Library 1264 Gamble Ave,, Escondido, Calif. SEKRETAJ KODOJ Oni povas krei sekretan kodon per di- versaj lingvoj. Jen estas ekzemploj Espe- rant-lingve. La unua linio estas la ordi- nara alfabeto, la dua estas la kodo. UNUA KODO: ABCĈDEFGĜHĤI J Ĵ KLMNO PR SŜ ZVŬUTŜSRPONMLKĴ J I ĤHĜGFE TUŬVZ DĈCBA JZ BŜGTZ FDŜJH VGMJZF DUA KODO: ABCĈ D EFGĜHĤIJ ĴKLMN 0 P RS ŜT 1A9ZEH5NT8V60C2SBKMR43PU UŬVZ F7DL B6 P1U13 A1K1KMOK TRIA KODO: La trian kodon oni kreas per la unua kaj dua. Neatentu pri vortoj au frazoj, sed traktu intersekve je literoj de komu- nikajo tradukota aŭ tradukita. Neparajn numeriĝajn literojn oni elektas el la unua kodo; parajn numerigajn literojn oni elek- tas el la dua kodo. Ĵ6ŜHFUZ3Ĉ3HKH? Do, oni povas inventi tri aŭ kvar ko- dojn, intermiksi, malantaŭenigi la literojn, tre komplikite. Sed mi avertas vin dua- kode: HD6UF 2MK5FLMK! ENIGMO NUR POR ESPERANTISTOJ Epmetunu ne nodnalei sinevla notezag. Sitse al Akiremadron Otnarepse-Ouver. Enej unu okirbur: "Omgine run rop Jot- sitnarepse". Jasrevid jonaeclimas sigel, etsop sigimgine al nopak. Des orp al olaik, ek iv sagnita al nomok natnavkes, oret- sim en eulp satsizke. Sib la al otnavlos! Sib la Otnarepse! —Maliganlo 10 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER 1959 ELNA's Traveling Exhibit The forerunner of the present exhibit was one displayed at the St. Louis Central Public Library in 1943. Some of the ma- terials collected then are still valid and are found in the current exhibit. The title, '70 Years of Esperanto," allows any signifi- cant item old or new, to be used. S-roj Dormont and Baff have contributed in- teresting items. The exhibit consists of two parts: mounted materials (circulars, posters, photos, periodicals, phamphlets); and un- mounted materials, chiefly books. There are 78 cards 14x22 inches and 10 larger mounts. Two series of Unesco posters are included, comprising 28 striking photos with Esperanto text and English transla- tion. These in themselves make an impres- sive display. The book section of the exhibit needs to be improved. Twenty of the books dis- played in St. Louis in 1958 were privately owned and were donated to the public li- brary after the exhibit. The remaining books do not adequately represent Espe- ranto's achievement in book publication. It would cost at least fifty dollars for an adequate display, including Zamenhof's works, a fine edition of the whole Bible, several anthologies, dictionaries, text- books and other significant books. ELN A pays the cost of transporting the exhibit one way, the user paying return charges, usually not over ten dollars. We hope to arrange a schedule so that one us- er ships to the next, thus reducing ELNA's expenditure considerably. Past showings of the exhibit are listed below for the record, as well as the cur- rent schedule. In the future, only the lat- ter will be published. November, 1943: St. Louis Public Library. May, 1958: St. Louis Public Library. December, 1958: Hadley Technical High School, St. Louis. (Partial) December,. 1958: High School, Wellston, Missouri. (Partial) January, 1959:Pharr, Tex. (A. F. Doneis) April, 1959: Senior High School, Univer- sity City, Missouri. (Partial) July, 1959: ELNA Congress, St. Louis. August, 1959: World Confederation of Organizations of the Teaching Pro- fession (WCOPT), Washington, D.C. (Only the Unesco posters.) September, 1959: Greenfield, Mass. (Da- vid Garson) October, 1959: Meadville, Pa. (C. Fisher) Some institutions not interested in an Esperanto exhibit as such will accept the Unesco posters for display. A second set of these is being mounted for use in such situations. ~ AS WE GO TO PRESS Notice has just been received that some of the Exhibit material has been lost in transit. Please be patient if schedules of display are disrupted ivhile the express agency traces it. The July, 1959, issue of Usona Skolta Revuo carried an interesting explanation in Esperanto of the latest "mouth-to - mouth" method of reviving victims of fumes, smoke and drowning. KVAKERA ESPERANTISTA SOCIETO Informojn pri KES kaj kvakerismo ĉe: Donald Broadribb, Collins, N. Y. SEPTEMBER - OCTOBER 1959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 11 Esperanto in N. America (cont. from p. 9) Esperanto in the American Press seven branch libraries) have promised to welcome exhibits with the dates still to be arranged. -*- SACRAMENTO, Calif. - Members of the Sacramento Esperanto Club took over the UN booth at the California State Fair for one day, and distributed publicity leaflets. The Governor and his wife were among those who visited the booth and expressed interest in our movement. The Sacramento Translators' Commit- tee for the Olympic Games which will be held near Sacramento in Februaiy, 1960, put this in the instruction sheet issued to members: "Your particular function is to serve as interpreter and host to foreigners within our city. You are one of a group of over 150 volunteer interpreters representing the languages spoken by 34 countries, as well as Esperanto." A new class of 25 students opened on September 25, under Mrs. Frasquita Over- mire. The New York Times, Aug. 8, published an informative article on the Universal Congress of Esperanto in Warsaw. This dispatch was also printed in the Minnea- polis Tribune, and probably in other papers throughout the country. The San Mateo (Cal.) Times published a letter on Esper- anto by Mrs. William Schulze. The Capi- tal Times and Wisconsin State Journal, published letters by Glenn Turner. The Shreveport (La.) Times, July 9, published a letter by our champion letter-to-the-edi- tor writer, Mary Gibson. Under the head- line "Esperanto Group Plots Revolution in Speech", the Washington Post, Aug. 16, presented an interesting write-up, with photographs, of the Washington Esperan- to Club. U. S. Senator Dick Neuberger clipped a copy and sent it to ELNA's Treasurer, Adrian Hughes. Ike Sez to Khrushchev: "Because of our strength, because of our importance in the world, it is vital that we understand each other better. You and I have agreed on that point." MONEY FOR ELNA Deak & Company (see ad, page 5) will pay to ELNA a commission on any busi- ness brought to them by ELNA members. Dirk Brink says it need not be a matter of special effort, but if you know someone who is planning an airplane trip to Europe, Asia, Africa or Australia, send him the name and address. Your friend can save money, and ELNA will get a commission. JUST PLAIN SENSE Learn Esperanto, boys! Zamenhof History for Boys The Daily Sketch, Modern Boys An- nual, a book of adventure stories and in- teresting articles for British boys, has an eight-page colored picture story of the life of Dr. Zamenhof. Robert Campion, editor of the Annual, has ordered 10,000 reprints of the pages about Zamenhof. They will be available early in 1960. 12 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER • 1959 Internacia Ligo de Isperantistai Instruistoj ILEI, fondite en 1949, mm estas disvas- tigita tra pli ol 20 landoj, kaj havas pli ol 2000 membrojn, plejparte profesiajn in- struistojn, sed ankaŭ aliĝas ne-profesiuloj, kiuj instruas Esperanton. La prof esiuloj povas instrui en iu ajn fako; ne necesas, ke ili instruu Esperanton, La Esperantista instruista organizaf o en Francio kalkulas proksimume 800 mem- brojn. Fortaj grupoj troviĝas ankaŭ en Germanio, Italio, Japanio, Jugoslavio. Kiel kutime en interlingvaj aferoj, Usono troviĝis ĝis nun ĉe la malantaŭo, sed oni esperas baldaŭ plibonigi tiun situacion. Jam ekzistas kern a grupo de la Usona So- cieto de Esperantistaj Instruistoj, kiu in- vitas aliĝojn. Ĝi celas esti serva, helpa or- ganizajo por siaj membroj. Membroj ricevas la oficialan organon de ILEI, Instruista Letero, kiu aperas ĉiu- monate aŭ laŭbezone. Ni projektas ankaŭ bultenon per kiu la usonaj instruistoj po- vos interŝanĝi siajn spertojn kaj konsilojn. Jam aperis ĉe US-ILEI kelkaj helpiloj por klub- kaj kursgvidantoj, inter ili: adresaro cle eksterlanclaj grupoj kiuj volas kores- poncli (proks. 100 aclresoj en 30 landoj); folio listiganta kurantajn radio-brodkas- tojn en Esperanto; alia folio kun kantoj. Membroj povas ricevi moderan kvanton da tiuj eldonaĵoj (ĝis 25) senpage kontraŭ peto, kaj grandajn kvantojn, pagante nur la paper-koston kaj afrankon. ILEI agaclas en pedagogiaj kampoj kaj por Esperanto kaj per Esperanto. La pro- vizor a kotizo estas nur du dolaroj. Inter- esitoj faru cekojn aŭ poŝtmandatojn je la nomo de la kasisto, George . Halterman, kaj sendu al: US-ILEI, 3622 North Mar- ket, St. Louis 13, Missouri. THE ESPERANTO STUDY GROUP Many persons become interested in Es- peranto, but want companionship in studying it, so they get the idea of start- ing an Esperanto Club. This idea is a fine one, but not everyone knows how to carry it out. The easiest and best thing is to get three or four interested persons to meet at your homes or in a public building and study together. In this way the only ex- pense you will have is the small price of your textbooks, and you can all use the personal help of the correspondence course instructor, which is free. The Esperanto Study Group can meet weekly for study and hold a monthly or bimonthly business or social meeting. An annual picnic or other outdoor meeting can be held and Esperantists from nearby places invited to come. Plans for the com- ing year can be worked out at the annual meeting. REMEMBER! A small group of five or six seriously studying students means more to the general movement than a much larger club meeting for entertain- ment, but not actually learning anything. Don't hesitate to write to the secretary or instructor for any help concerning ques- tions related to this matter. THE ESPERANTO LEAGUE FOR NORTH AMERICA, INC. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart Street, Meadville, Penna. Esperanto correspondence instructor: Louis Dormont, 123 E. 35th St. Brooklyn 3, N. Y. The correspondence course is FREE to teachers and others intending to teach a class. See "LOCAL ADDRESSES", page 20 for Esperanto groups near you. SEPTEMBER - OCTOBER 1959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 13 Bonvolu Skrlbi MALLONGIGOJ: Dez., deziras; kor., korespondi; pk., poŝtkarto; bk.; bildkarto; pm., poŝtmarko; gaz., gazeto; il., ilustrita; inters., intersangi; p. 6, t., pri ĉiuj temoj. Kalaŝnikov A. M., Sofievskaja 5, Novorossijsk, U. S. S. R. Dez. kor. kun ame- rikaj gesamideanoj pri ciuj temoj kaj interŝanĝi bildkartojn, poŝtmarkojn, gazetojn. Czira Tbdya, II Kelemen u9. f. 5, Budapest, Hungario. 24-jara fraŭlino, ĵus finis komencantan kurson. Dez. kor., inters, bk. interese afrankitajn. S-ro Ladislav Lani, ul. 1 Maja 11, Zilina,Cehoslovakio. 18-jara studento, dez. inters, bk., pm. kaj alumetglumarkojn. Georgo Csiillog, Hajnal str. 1, Nyirabrany, Hungarlando. Instruisto, dez. inters. naeiajn himnojn sur diskoj (prefere kun teksto) el ciuj landol. S-ro Joŝifumi Okano, Uenomaru 1-800, Akaŝi, Hjogoken, Japanujo. 23-jara poŝt- oficisto. Dez. kor. pri Usono, precipe pri sia profesio. Temesi Istvan, Miskolc, Mav telep 15/4, Hungarujo. Redaktoro de Verda'Vojo, delegito de UEA. Dez. kor. kun geusonanoj. Johano Ŝmits, Str. Rigas 31-1A, Cesis, Latvio. Eksĝardenisto, estro de loka Es~ peranto-grupo, dez. kor. kun usonano. Rimma Odincova, Jalta —Krasnokamenka, USSR. Malnova esperantistino, gvid- as kulturan laboron, dez. kor. p. c. t. kun geusonanoj, inters, bk. S-ro Stefan Bukowski, Krakow, ul. Glaska 11 m. 8, Pollando. 27-jara teleteknik- isto, dez. inters, pk., esp. revuojn, librojn, leterojn p. c. t. kun geusonanoj. S-ro Agh Bela, Szeged, Takarektar u.- 8. II. 18, Hungario. 44-jara. Dez. kor. kaj inters, bk. tutmonde, precipe kun Aŭstralio, Havajo, Hindujo, Usono. A. Leonhardt, Dresden A 20, Barenklaŭser Str. 23, Germanio —D.D.R. Laboristo. Dez. kor. p. 6. t. per leteroj kaj bk. Fran Fridrich Zold, Streda nad Bodrogom, kraj Koŝice, Ĉeĥoslovakio. (kaj) Teodor Andreas, Koŝice, Krupskej 55, Ceĥoslovakio. Du instruistoj-muzikistoj dez. tutmonde kontaktiĝi kun muzikistoj, se eble seriozaj gitaristoj, inters, muzikafojn. Antonin Zavodsky, Zaroŝice 229, Kyjov, Ĉeĥoslovakio. Masonisto 17-jara. Dez. kor. kun usonano, inters, bk. Anatolio Kuzmicki, ul. Pedagogiceskaja 32 kv. 2, Taŝkent, 31, Uzbeka respubliko, U. S. S. R. 32-jara radioinĝeniero. Dez. kor. kun usonan(in)o p. c. t., inters, pm. kaj bk. Jose Mascarell Bernad, C/Poeta Querol no 28 2a puerta, Valencia, Hispanio. 13-jara komencanto (ankau lia 11-jara frato) dez. usonan korespondanton. Mezsaros Jozsef, Hraniloviceva, 8, Subotica, Jugoslavio. 21-jara horloĝisto, dez. kor. kun geusonanoj. Interesoj: bk, arto, filmo, geografio, ktp. Kyong Jeen Bae, (& Eun Sik Kimj 7 Mun Wha Dong, Taegu, Koreo. Katoliko, universitatano, dez. kor. kun usonanoj. La Revuo presas senpage (sed foje mallongigas) korespondpetojn el aliaj landoj. Tiuj anoncoj aperas nur se, kaj kiam, konvenas al la redakcio (ĝis nun ni senprokraste presis ciujn, kies adresojn ni povis legi), kaj ili temu nur pri korespondado en Esperanto. Por certigi nepran aperon, oni pagu $1 ĝis 4 pagvastaj linioj. Se resendadreso ne estas legebla, ĝi estas nek presebla, nek presinda, do ne presota. SKRIBU KLARE! ]4 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER . 1959 DONATIONS TO THE REVIEW Thanks to Glenn Turner $38.18 George Falgier 2.50 F. J. DuBois 5.00 Erna Sindhwad 4.00 Re jo Pease --------------«>------------ 1.00 Glenn Turner donates to the Review 25% of receipts of Esperanto League Book Service. The $38.18 is the Review's share from book purchases by: Donald Dayton, C. Stanley Otto, John F. Cleve, Mrs. John W. Guilday, George E. Eccles, Ida Belle Craig, K. M. Whitten, David Esche, Ray- mond H. McEvoy, R. Reed, Richard Ja- recki, Mrs. Lee Gibson, Mrs. Dorcas John- ston, William F. Julene, Mrs. Barbara J. Stern, Edward Blandin, Mara Edwards, Hendrick de Groot, Edward Beaudoin, Judy Jane Welker, Mrs. D. Leitman, Ma- rian G. Steely, Donald Burlson and those who bought books at the Congress. 45-a Universala Kongreso de Esperanto Bruselo, Belgujo-30,7-6, 8,1960 Sub la Alta Protektado de L. M. Baudouin, reĝo de Belgujo La kotizoj por la 45-a Universala Kon- greso de Esperanto en Bruselo por la pe- riodo ĝis 31-ade decembro 1959 estas jene fiksitaj: kongresano...................$9.00 . edz/in/o de kongresano......... 4.50 junul/in/o ĝis 20 jaroj kaj studentoj................. 3.00 Rabato por Individua Membro de UEA.................. 1.00 Rabato por edz/in/o de Indi- vidua Membro.............50 Usona Peranto: Dirk Brink, Box 5953, Metro Station, Los Angeles 55, Calif. Se vi aĉetas librojn ĉe Esperanto League Book Service vi helpas al la Revuo Typical Esperantists — intelligent, happy, good-looking. Start learning Esperanto now\ COMING SPECIAL ZAMENHOF NUMBER The December issue of the REVIEW will be a special number dedicated to Dr. L. L. Zamenhof, creator of Esperanto, on the 100th anniversary of his birth. While some of the regular departments will also appear, it is desirable that they be oriented toward the central theme, if possible. Local groups are requested to report to the REVIEW as soon as possible, emphasizing plans for observance of Zamenhof Day, in order that these may be reported in "Esperanto in North America". Please place bundle orders early, as I hope to print this issue early, to reach the readers before Zamenhof Day. — The Editor SEPTEMBER - OCTOBER 1959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 15 Congress Publicity in St. Louis Esperanto received some good publicity in connection with the 7th Congress held recently in St. Louis. Announcements ap- peared in both daily newspapers on the Sunday preceding the Congress. The pub- lic meeting Friday night was publicized by the Globe-Democrat in its Wednesday editions. The Post-Dispatch sent a reporter to the public meeting and published a fac- tual account the following clay. Joan Foster, feature writer for the Globe - Democrat, interviewed Mr. and Mrs. Doneis and, as a result, a good ar- ticle, complete with a large picture of them, appeared on Wednesday following the Congress, John Sabin, reporter and new7swriter at Station KMOX and outstanding student in last winter's Esperanto class, was in- strumental in getting television time for Esperanto. Friday morning of the Congress, Presi- dent Doneis was interviewed on KMOX- TV by Curt Ray, a most genial interview- er and master-of ceremonies. KMOX-TV, the local outlet for CBS, is St. Louis' most looked-at station. CBS News became interested in our Congress and sent a crew to our Saturday morning session. The fine film they made was shown Sunday night in the CBS net- work news broadcast. And that was not all. On Friday eve- ning following the Congress, the 15-min- ute "Eye On St. Louis" television pro- gram was devoted entirely to Esperanto. Parker Wheatley, director of Public Af- fairs for KMOX-TV and one of St. Louis' best-known television personalities, con- ducted the interview7 with George Falgier as the guest who answered questions about Esperanto. Mr. Falgier explained how Esperanto was developed and how word-combina- tions are formed. He discussed the sim- plicity of the international language and the ease with which it can be learned, and informed listeners that a new free class in Esperanto would be presented in the fall. A highlight of the program was the singing in Esperanto performed by four young people representing three high school Esperanto Clubs: Signe Wood, Ear- line Evans, David Esche and Gerald Fleischmann. Their capable accompanist was Mrs. Eileen Nelson, co-sponsor of the Esperanto Club at Haclley Technical High School. * After the program, Wheatley remarked about Esperanto: "It does make sense!" Because, of the fine response from view- ers, we expect to have the largest enroll- ment ever for the free Esperanto course which will be given by Mr. Falgier at the Central Public Library in St. Louis, start- ing Tuesday evening, September 22ncl. We are indebted to Rex Davis, out- standing St. Louis radio-journalist, Sta- tion KMOX, for a five-minute broadcast about Esperanto and the 7th Congress in St. Louis which he prepared for the Voice of America. Since this program was commissioned by the Voice of America, it has undoubt- edly been broadcast in the more than 40 languages used by the Voice and beamed to all parts of the world. Mr. Davis was kind enough to let us have a tape recording of his broadcast. Copies may be obtained by interested groups from George Falgier, 3622 North Market St., St. Louis 13, Missouri, J6 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER 1959 ŜAKLUDA ENIGMO /77. s e r i d r m a t a 0 0 c b 9 0 n o, i P s s P 0 E c a e a e m n 5 0 1 Transsaltu kun ĉevalo de ŝakludo ĉiujn kvadratojnkaj legu esperantanproverbon. La solvo aperos en venonta numero. Sendita de A. Holzhaus No Class Handy? LEARN ESPERANTO BY MAIL Esperanto-by-Mail 123 East 35th St., Brooklyn 3, N.Y. The course requires a deposit of $10. Of this sum $5 is rebated at the end of the course, the remainder pays for texts used, and for postage on re- turned exercises. Books used are: Nelson's Esperanto Course Edinburgh Dictionary- Two readers by Kenngott For those who wish to hear Esperan- to spoken, it is possible to obtain, on loan or for cash, either phonograph records or tape recordings from the Secretary of the Esperanto League: Mr. Conrad Fisher 808 Stewart Street Meadville, Pa. Frecjo kaj la Homoj de Mar so de Stephen Block Ĉapitro II Kaptita! Resumo: Dum Frecjo ludis en la arba- ro, flugtelero surteriĝis. Verda lumradio paralizis Frecjon. Pordo en la flugtelero malfermis sin. El la flugtelero venis tri malgrandaj, verclaj homoj sen haroj. Unu el ili paŝis al Frecjo kaj demandis, uĈu vi parolas Es- peranton?" aJes!" respondis Freĉjo, "Sed kiel okazis, ke vi povas paroli gin? Mi kredis ke nur homoj sur la planedo Tero povas paroli Esperanton." "Esperanto es- tas la internacia lingvo ankaŭ de ekstera spaco," respondis lamarsano. Freĉjo tiam demandis, "Kiuestasvi, kaj kion vi volas de mi?" La marsano respondis, "Mi estas Admiralo Pfui, kaj ni venis el Marso por akiri biologian specimenon. Ni portos vin al Marso kaj sekcos vin." Tiam li turnis sin al laaliaj du marsanoj kaj diris: "Por- tu la teranon en la flugteleron!" Frecjo estis ankoraŭ paralizita, kaj ne povis ba- tali, do la du marsanoj portis lin en la flug- teleron. Admiralo Pfui iris malantaŭe kaj fermis la pordon. Post kelkaj minutoj la flugtelero ekflugis. (Daŭrigota.) KIEL VIA GRUPO FESTOS LA CENTJARAN ZAMENHOFTAGON? SEPTEMBER - OCTOBER • 1959 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW yj ESPERANTISTS J HAVE KNOWN Joseph Leahy Joseph Leahy was an Esperantist who won the hearts of non-Esperantists as well as of Esperantists. Here in Washington, D.C., the grand old man of the movement served with steadfast zeal. He won so many admirers in the course of his admin- istration as Secretary of the Esperanto Association of North America, that Es- perantists felt like saying, shining in his aura, "I too, am an Esperantist!" This genial, jovial son of Erin was a gentleman of the old school — a soft-spok- en, courteous, attentive, ingratiating, good-natured person. Born in Canada, he was drawn into the Esperanto fold by the concurrence of magnanimity and inspira- tion. He was plainly fascinated with Es- peranto; it impressed a hold upon him that remained throughout his entire life. He passed away a few years ago in New York state, leaving behind him a name and a record well marked with deeds of true worth. I was living in Los Angeles, California, most of the time when his ministrations fortified the "samicleanoj" nationally. When I reopened a law office in the Mary- land Building in Washington, in 1942, it chanced that his office was in the same building. I had a great many conferences with him. There is a saying in Latin uno- scitur a sociis" — "a man is known by his company." The excellences of Mr. Leahy's career can well be predicated upon this basis of understanding. Whenever a group of Esperantists were gathered together Mr. Leahy was in evidence with his sig- nally reassuring complacent smile and op- timistic bearing. Tall, symmetrical, well- poised, wearing gold-rimmed glasses, ex- hibiting the vestiges of a mustache—high forehead, keen eyes, powerful neck, ap- pealing expression, springing step — this man could, with one shake of his head, upset well-laid plans, and with a slight nod garner reinforcements because he pos- sessed gumption and had many backers. A hard office worker, he spent many a late hour, after a good day's work done, pur- suing his avocation of a photographer, connecting the loose ends of the workings of the national Esperanto movement. That Esperanto progress gained impe- tus, that the fire of Esperantist enthusi- asm did not flag, that the tone of Esper- anto achievement did not dim, that the thrust of Esperanto diffusion did not waver—is due to the indefatigable efforts of Mr. Joseph Leahy. And mind you that during the worst years of the Great De- pression he displayed these God-given qualities. Mr. Scherer, then President of the Association, and Mr. Leahy, his right- hand man, met the challenge with vigor. With diminishing returns, suspensions of meetings and of normal routine, neither man buckled. Debts piled up; creditors pressed; complaints multiplied; yet these stalwarts remained firm. The regular or- gan could not be printed so it was issued in mimeographed form. Mr. Leahy bor- rowed money on his own credit. The honor of the Association was sustained. The smooth ebb and flow of a well-regulated office and currently active membership enrollment proclaimed that the storm had been weathered — a crushing calamity subdued. The money was paid back for Mr. Leahy who had gone through many personal deprivations. The last thing he did when he intended to leave Washington to spend his declin- ing years relaxeclly, was to turn over to me a fine collection of "Esperantaĵoj". —William E. Baĵĵ 18 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER 1959 "Vf Konu Viajn Gesamideanojn *£-■ Gilbert Nickel, unua Prezidanto de ELNA, naskiĝis la 20an de marto, 1893, en Applebachville, Pennsylvania, Usono. Li ceestis Lafayette Kolegion, Colum- bia Universitaton kaj Universitaton de Pennsylvania, estislernejestro dum 28 ja- roj, profesoro ĉe Lafayette Kolegio kaj Universitato de Delaware, hotelestro en Delaware, Alabama kaj Indiana, prezi- danto de Kent kaj New Castle konteaj edukadaj asocioj, vicprezidanto de la Del- aware ŝtata edukada asocio. S-ro Nickel esperantistiĝis en 1929 kiam Henry Fisher, pioniro de Esperanto, pre- legis pri Esperanto ce la Rotaria klubo en Middletown, Delaware, en kiu klubo S-ro Nickel tiam estis Prezidanto. Li lernis Es- peranton per meminstruado, kaj poste ri- cevis instruadon de Lydia Zamenhof. En 1932 li parolis pri Esperanto al la internacia kongreso de Rotariaj kluboj en Seattle, kaj al grupoj en dek aliaj ŝtatoj. Li estis unu el la 11, kiuj prezentis la pe- ticion pri Esperanto al UNO. Li estis Es- trarano de EANA kaj la unua Prezidanto de ELNA. Prezidanto de Rotaria klubo, Majstro de Framasona loĝio, ano de 32°, kavalira templano kaj sanktano de framasoneco, delegito de UEA, li havas intereson pri in- ternaciaj rilatoj, filatelo, numismatiko, havis Esperantajn gekorespondantojn en 63 landoj. OFFICERS of ELNA Y. President: Armin F. Doneis, Sr. Box 105, Pharr, Texas. Vice-President: Dirk Brink, Box 5953, Metro Sta., Los Angeles 55, Calif. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart St., Meadville, Pennsylvania. Treasurer: Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Oregon. EXECUTIVE BOARD Thomas A. Goldman, Chairman, 2511 P St., N. W., Washington 7, D. C. Howard G. Borden, 1072 Stuyvesant Ave., Trenton 8, N. J. Francis E. Helmuth, P. O. Box 6215, San Diego 6, Calif. John L. Lewine, 50 Overlook Terrace, New York 33, N. H. K. Ver Ploeg, 1908 E. 8th Ave., Spokane 32, Washington. Mrs. Mary Gibson, P. O. Box 117, Riverdale, Fresno County, Calif. Wm. Harmon, 4725 Briercrest, Lakewood 11, California. David B. Richardson, 3412 North Mullen, Tacoma 7, Wash. Miss Roan U. Orloff, 31 Nahanton St., Newton Centre 59', Mass. ELNA'S COMMITTEE CHAIRMEN Executive: Thos. A. Goldman, 2511 P St., N.W., Washington 7, D. C. Membership and Organisation: Wm. R. Harmon, 4725 Briercrest, Lakewood, Calif. Publicity: Dirk Brink, Box 5953, Metro Station, Los Angeles 55, Calif. Finance: Francis E. Helmuth, P. O. Box 6215, San Diego 6, California. U. N. and non-Esperantist Congresses: John Lewine, 50 Overlook Terrace, New York 33, N. Y. Migrating Exhibit: George Falgier, 3622 N. Market St., St. Louis 13, Mo. Youth: Charles Powell, Route 1, Box 41-A, Wimauma, Florida. Education: John Lewine, 50 Overlook Terrace, New York 33, N. Y. SEPTEMBER - OCTOBER • 1950 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 19 From ESPERANTO AND THE CURSE OF BABEL, Mark Starr, Educational Director, International Ladies' Garment Workers of the United States and Canada, in PLEBS, the magazine of the National Council of Labor Colleges, Tillicoultry, Scotland: "... The convenient assumption that all the world talks English is refuted by the fact, for example, the U. S. Informa- tion Agency broadcasts in 37 languages." Historia flugo de Kolonelo Fanfarulov LOCAL ADDRESSES The Review lists, without charge, addresses of local Esperanto groups or of Esperantists who want local contacts to form new local groups. It is not necessary that the members of such groups be members of the League. ELNA exists for the purpose of helping all who want to promote Esperanto. If you want advice on forming a local club or study group, write to: Esperanto League for North America, Meadville, Pa. In case of a group representing some religious, political or other special interest, please state affilia- tion or special interest. We make no judgment, and accept no responsibility, concerning Esperantist special interest groups, but will list addresses (if in North America) so that persons of similar interests may find congenial groups. Kanada Esperanto-Associo: Box 52, Terminal A, Toronto, Canada. ELNA Youth Section: Charles Powell, Route 1, Box 92, Wimauma, Florida Esperanto Society of San Francisco, 1031 Noriega St., San Francisco 22, California. Pasadena Esperanto Class, YWCA, 78 North Marengo Ave., Pasadena, California. Esperanto-Klubo de Los Angeles: 1237 N. Alexandria Ave., Los Angeles 29, California. Esperanto-Societo de San Diego: P. 0. Box 6215, San Diego 6, California. Esperanto Club of Santa Monica: 855 Franklin St., Santa Monica, California. Sacramento Esperanto Club: 5631 Balboa Circle, Sacramento, California. Esperanto Society of Long Beach: R. C. Betteridge, Pres., 5409 Gray wood Ave., Lakewood, Cal. Napa Esperanto Club: c/o Martha Walker, 2846 Monticello Road, Napa, California. Burlingame Esperanto Class, 410 Darrell Road, Burlingame (Hillsborough), California. Esperanto Coterie of Texas: P. O. Box 805, Houston 1, Texas. Seattle Esperanto Society: 3231 West 62nd St., Seattle 7, Washington. Esperanto Society of Greater New York: 50 Overlook Terrace, New York 33, New York. Esperanto in Buffalo: P. O. Box 222, Niagara Station, Buffalo 1, New York. Esperanto Society of Chicago: c/o H. Tobusch, 55 E. Washington, Chicago, Illinois. Washington Esperanto Club: Apt. 101, 2829 Gainesville St., S. E., Washington 20, D. C. Esperanto Study Group, Y.M.C.A., Meadville, Pennsylvania. H. K. Ver Ploeg, 1908 East 8th Avenue, Spokane 32, Washington. K. M. Whitten, 5233 N. Fifth St., Philadelphia 20, Pennsylvania. Lucy Pier, 807 Bon Air Road, Lansing 17, Michigan. Jarvis E. Bush, 3700 North 75th St., Milwaukee 16, Wisconsin. Christie W. Roberts, Rose Valley, Saskatchewan, Canada. Tom Haxby, P. O. Box 274, Marshall, Arkansas. Mrs. Starling Przybilla, P. O. Box 685, Whitehall, Wisconsin. Frans Jahger, 2734 Locust Drive, Bridgeville, Pennsylvania (for Pittsburgh area). Jaroslav Kleprlik, 1206 Lamar Street, San Antonio, Texas. Phone CApital 3-6624. Floyd A. Clarke, 1723 Ilingworth Ave., Allentown, Pennsylvania. Kristana Bulteno, Glenn Turner, Editor, Middleton, Wisconsin. Skolta Esperantista Ligo, Usona Sekico, c/o Stanley Otto, 20 Harvard Terrace, West Orange, N. J. Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj, U. S. representative George Falgier, 3622 North Market St., St. Louis 13, Missouri. Esperanta Libro-Servo, 2222 Crest Drive, El Cajon, California. ESPERANTO LEAGUE BOOK SERVICE, Middleton, Wisconsin. ELNA Membership and Organization Committee, 4725 Briercrest, Lakewood, California 20 NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW SEPTEMBER - OCTOBER • 1959 Complete Grammar, Alphabet and Pronunciation of Esperanto THE ALPHABET -us; imperative mood -u; infinitive -i. a, b, e, c, d, e, f, g, ĝ, h, ĥ, i, j, |, k, 1, m, Participles (with adjectival or adverbial n, o, p, r, s, s, t, u, ŭ, v, z. sense): active present-ant; active past-mi; The sounds of the vowels (a, e, i, o, u) active future -ont; passive present -at; are the vowel sounds in -."Are there three passive past -it; passive future -ot. The or two?" The consonant sounds are as in passive is rendered by a corresponding English, except: c as ts in hate, Ĉ as ch in form of the verb esti (to be) and a passive church, g as in go, g as gem, ĥ as ch in participle of the required verb; the prepo- loch, j as English y, j as z in azure, s as in sition with the passive is de. so, ŝ as English sh, ŭ as English w. 7. Adverbs end in e; comparison as for THE GRAMMAR adjectives. 1. There is no indefinite, article; there 8. All prepositions govern the nominative. is only a definite article (la) alike for all 9- Every word is pronounced as it is sexes, cases and numbers. spelled. 2. Substantives end in o. To form the ia The accent is always on the next-to- plural, j is added. There are only two cases: ^ast syllable. nominative and accusative; the latter is n- Compound words are formed by obtained from the nominative by adding n. simPle Junction of the words (the chief Other cases are expressed by prepositions word stands at the end). Grammatical (genitive de, dative al, ablative per, etc.) terminations are also regarded as inde- 3. The adjective ends in a. Case and Peno-ent words. number as for substantives. The compar- 12. When another negative word is pre- ative is made by means of the word pli, sent> the word ne is left out. the superlative by plej: with the compar- 13. In order to show direction toward, ative the conjunction ol is used. words take the termination of the accusative. 4. The fundamental numerals (not de- 14. Each preposition has a definite and clined) are: unu, du, tri, kvar, levin, ses, constant meaning; but if the direct sense sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. Tens and hun- does not indicate which it should be, we dreds are formed by simple junction of the use the preposition je, which has no mean- numerals. To mark the ordinal numerals, ing of its own. Instead of je, we may use a is added; for the multiple obi; for the the accusative without a preposition, fractional, on; for the collective, op; for the 15. The so-called foreign words (that is, distributive,the preposition po. Substantive those taken from one source) undergo no and adverbial numerals can also be used, change in Esperanto, beyond conforming 5. Personal pronouns: mi, vi, U, ŝi, ĝi, si, to its orthography; but with various words ni, vi, Hi, oni; possessives are formed by from one root, it is better to use unchanged adding a. Declension as for substantives, only the fundamental word and to form 6. The verb undergoes no change with foe rest from this in accordance with the regard to person or number. Forms of the rules of the Esperanto language. verb: time being (present) takes the termi- 16. The final vowel of the substantive nation -as; time been (past) -is; time and of the article may sometimes be omit- about-to-be (future) -os; conditional mood ted and replaced by an apostrophe. The great worldwide organization to promote Esperanto for people of all nations, all religions, all political beliefs IS Universala Esperanto-Asocio Representative in U. S. A.: D. E. Parrish, 328 West 46th St., Los Angeles 37, Calif. In Canada: W. D. B. Hackett, 362 Soudan Ave., Toronto, Qnt. MEMBERSHIP, YEARLY DUES: With Yearbook only, $1.90; with Yearbook and magazine, $3.75; Sustaining Member, $5.75. Life Member, $75.00. The ONLY North American organization affiliated with UEA is Esperanto League for North America Every member of the League is a member of UEA JOIN NOW. Regular Member, $3; Man and wife (each with Regular Member privileges, but receive only one copy of publications), $4; Supporting Member, $5; Patron, $10; Life Member, $50. Make checks payable to: Esperanto League for North America, Inc. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart St., Meadville, Penna. The North American Esperanto Review 2116 North 35 St., Seattle 3, Washington, U. S. A. PRINTED MATTER Return and Forwarding Postage Guaranteed BULK RATE II BBHB^««§1 «■111 lillliP1 j SEATTLE WASH, ■i '......,_____■