North American Esperanto Review In this issue: Four More Pages of News and Features ♦ La Heroeca Klopodado por Fondi JameStOWn . . . Illustrita de gknna NORDAMERIKA ESPERANTO-REVUO Januaro - Februaro • 1959 The North American Esperanto Review (N or darner ika Esperanto-Revuo) 2116 North 85th St., Seattle 3, Wash., U. S. A. Vol. 7, No. 1. Jan.-Feb., 1959 Editor: F. R. Carlson Published bi-monthly by the Esperanto League for North America, Inc., as its official organ. Subscription free to members. Subscription for non-members: $1.75 per year. Other rates: Bulk orders (must be placed in advance) to members of Esperanto League for North America: 10 co- pies, 50 cents; gift subscriptions for schools, libra- ries, eminent persons, etc., and for Esperantists living in countries outside of North America, may be purchased by members for 50c per year, 3 for $1. The Review reserves the right to refuse gift subscriptions for persons who should pay the higher rate. The Esperanto League for North America, Inc., is a non-profit organization to encourage the use of the International Language, Esperanto. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart St., Meacl- ville, Pa. Treasurer: Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Oregon. Membership Dues: Regular Members, $3.; Sup- . porting Member, $5.; Patron, $10; Life Member, $50; Man and wife, each having privileges of Regular Member, but receiving only one copy of publications, "etc., $4.00. Make all checks and money orders payable to "Esperanto League for North America, Inc.'' (Apology Accepted) Doug Welch, popular columnist of the Seattle Post-Intelligencer, published (Sun- clay Pictorial Review, Jan. 25) a very handsome apology to the Esperantists. He had previously stated that Esperanto could never succeed because it could not adequately express a man's anguish when he strikes his thumb with a hammer. The apology was accompanied by a picture of the thumb, the hammer and the anguish. The Review not only permits, but in- vites, reprinting of material from its pages, except where special notice, such as notice of copyright, appears. La Revuo ne nur permesas, sed invitas, represon, escepte hie aperas spedala nolo limiga pri kopiado. CONTENTS (English) Page Executive Board Decisions. ......... 4 Esperanto in North America...... 6 Committee on Translation Problems, 8 Officers of ELNA. .... ... ......... 9 Letters from the editor............. 13 Esperantists I Have Known........ 16 7th Congress of ELNA............. 17 Local Addresses. .................. 20 Complete Grammar and Pronunciation of Esperanto. . . . Inside Back Cover ENHAVO (Esperanta) Pago Nia Literature.................... 2 La Kastelo Gresillon............... 3 Raporto de Loka Kongresa Komitato. 4 La Heroeca Klopodado por Foncli Jamestown. ........... 10 Enigmo.......................... 15 Universala Kongreso. .............. 17 Bonvolu Skribi................ 18, 19 Lokaj Aclresoj ..........,..,,...,. 20 A CORRECTION Mail to "Esperanto-Rondo de Philadel- phia" (Local Addresses, page 20) w?as re- turned, marked "non-existent". REVIEW DEADLINE—Material for the Review must reach this address not later than the first of the month of issuance. Longer articles, pictures, etc., require more time. Welcome to Our New Members and Subscribers You are to be congratulated on your new relationship with the world! Your mental horizons are widening; your scope of awareness takes on world-wide dimensions. Your interest and concern for more general use of Esperanto makes you an articulate, literate Citizen of the World. With millions of other Esperantists you can help celebrate in 1959 the 100th anniversary of Dr. Zamenhof s birthday, and share his vision with others. As an eye-doctor, the creator of Esperanto was concerned with people's vision. In the ordinary sense and in the spiritual too! He knew that "without vision, the people perish". Besides healing physical blindness he wanted to open the eyes of the world to the oneness of mankind. He invented Esperanto to draw aside the dark curtain of suspicion and reveal the Brotherhood of Man. He wanted to wipe away the haze of misunderstanding caused by diversity of languages, and make us aware of the rich possibilities of harmony. You can share in this noble effort; help demolish language barriers; part those curtains of distrust; use Esperanto to foster international understanding; enjoy the satisfaction of being a messenger of light to dispel fear and draw the peoples of the world into a closer circle of concord. In the process you will find enjoyment and fulfillment. In doing these things you will most fittingly celebrate the Centennial and honor Dr. Zamenhofs memory in 1959. We Welcome You! —Armin Done/s, pres/c/ent of ELNA JANUARY - FEBRUARY . 1959 ™E NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW anfeaaaii Nia Literaturo Literatura Redaktoro: D. B. Richardson, SJf.12 North Mullen, Tacoma 7, Washington La rikolto por Esperantaj libro-aman- toj ĉiam pli kaj pli kreskas. En ĉi tiu ju- bilea jaro ni atendas anticipe tutanserion da novaj libroj de nia estimata eldonejo, Stafeto. Jam aperis Sonĝe sub Pomarbo (vidu Revuon pornov.-dec.) kaj Esperanto Antologio; sekvos Lingvo kaj Vivo, kaj Eroj. Mi esperas raporti pri ĉi tiuj lastaj tri titoloj en la venonta numero, ankaŭ pri nova eldono de Koko: Virino ĉe la land- limo, de Marjorie Boulton. Aperis la dua eldono de Retoriko de nia konata samideano Ivo Lapenna. La nuna eldono estas ĉiel plibonigita, aŭ kiel diris la reklamoj, "reviziita kaj kompletigita." La papero kaj preso estas nun unuakva- litaj, la teksto reprilaborita kaj tie kaj tie ekspansiita. Retoriko estas kvazaŭ lerneja libro pri lingvistiko kaj la parolarto. Lapenna trak- tas la historion de lingvoj, de ilia ekesto, klarigas pri tio, kio lingvo vere estas, kaj redeklaras en tiu konekso la pozicion de Esperanto kiel memstara lingvo, ne pos- tulanta nek bezonanta ian "aprobon" de la lingvo-aŭtoritatoj en la mondo. La libro analizas, en ĝia cefa parto, la parolarton en ĉiuj ĝiaj aspektoj: la ecoj de la oratoro, de la publiko, kaj de la paro- lado mem; kaj ĝi finas per 5 ekzemploj de bone faritaj publikaj parol ado j. Mistero Minora, originala romano de Ferenc Szilagyi kaj eldonita de Koko (Ko- muna Konversacia Klubo, Kopenhago) estas treege distra psikologia krimromano, en kiu rolas peco da muziko kaj aro dain- teresaj, misteraj personoj.Bonaj preso kaj papero. Varme rekomendata por malpeza legado. Por surprize agrabla tempeto mi reko- mendas Poeziajoj de Julian Tuwim, eldono de "Polonia". Tuwim estis pola poeto, kiu ankaŭ en 1910 fariĝis Esperantisto. La li- bro enhavas kolekton de liaj propraj pol- lingvaj poemoj en Esperanta traduko, be- daŭrinde ne de Tuwim mem sed de diver- saj kapabluloj, inkluzive de Leo Belmont, Isaj Dratwer, ktp. La libro ankaŭ entenas kolekton de Esperantaj tradukoj, faritaj de Tuwim, el pola kaj franca lingvoj. Bedaŭrinde, Tuwim ŝajne ne verkis ori- ginale en Esperanto. La tradukoj, kiujn li mem faris, fluas facile kaj Esperantece; kion oni ne povas diri pri ciuj tradukoj en la unua parto de la libro, kie iom maller- taj elizioj (patr', paletr', k.s.) kaj kompli- kaj sintaksoj iom ĝenas. Kaj por la plej junaj samideanetoj, Es- peranto Press en Oakville, Ont., eldonis tradukon de "Alko kaj Suna en siaj du clometoj" de Verna Hills. Gi konsistas el rakontoj por infanoj ĉirkaŭ 4-6 jaroj, kun ilustrajoj. La presado kaj bin do estas multe plibonigitaj kompare kun la plej unuaj provoj de tiu tre aktiva eldonejo, la tradukoj lerte faritaj, la temoj de la ra- kontoj saĝe elektitaj. (La libroj recenzitaj en ci tiu rubriko estas mendeblaj ce: Esperanto League Book Service, Middleton, Wis.) MAGNETOFONA SERVO de UEA ce Esperanto Press, Oakville, Ontario, Kanado THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 LA KASTELO GRESlLLON-de Fronds Helmuth La REGIONO de la Loire valo estas konata kiel la ĝardeno de Francujo. Pro la be- leco de ĉi tiu regiono la reĝoj kaj riĉuloj de la dek kvina kaj dek sesa jar cento j kons- truigis siajn kastelojn ĉi tie. Turistoj vi- zitadas la diversajn kastelojn pere de ekskursoj forirantaj de la mezepokaj ur- boj; Tours kaj Angers, inter aliaj. Sed ekzistas kastelo, kiun la ordinaraj turistoj ne vizitas dumla ekskursadoJTiu estas la kastelo Gresillon, la kulturdomo por ciuj geesperantistoj. En la jaro 1952 grupo de francaj espe- rantistoj aĉetis la malnovan konstruaĵon de la ŝtato, riparis kaj renovigis ĝin kaj nun ĝi servas kiel feria loko por la monda esperantistaro. La kastelo estas ĉirkaŭita de vasta, bela parko, kiu enhavas pitores- kan lageton meze de arbareto. La pejzaĝo estas mirinde bela kaj, se la nervoj estas streĉitaj pro tro longa loĝado en brua ur- bo, la trankvileco de ci tiu bela loko certe sanigas la korpon. Geesperantistoj venas de ciu mond- parto por partopreni lingvajn kursojn. Krome, kelkaj semajnoj ĉiusomere estas dediĉataj al kulturaj prelegoj kaj studoj, dum kiuj Esperantistoj famkonataj en Esperantujo donas iom de sia kono al la ceestantaro. Sed oni ne nur studas kaj laboras ce la kastelo Gresillon. La verda parko donas al la kastelanoj oportunon agrable prome- nadi en atmosfero bela kaj trankvila. En naĝejo, kiu estis konstruita de la Esperan- tistoj mem, oni povas refreŝiĝi, kiam la vetero trovarmiĝas, kaj poste sunbanadi sur herbaj kampoj apud la naĝejo. Oni ankaŭ povas iiŝkapti en la lageto kaj se estas dezirata manĝi la kaptaĵon la afabla kuiristino volonte fritos la fiŝojn. Post semajno pasigita en atmosfero sa- mideana kaj ripoza oni komprenas kial la devizo de la kastelo Gresillon estas: "Se vi ne vizitos nian kulturdomon mankos io en via Esperantista vivo". JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Protolcolo— Kunveno de la Loka Kongresa Komitato ST. LOUIS, 20-XII-1958 Ĉeestis Englander, Eisele, Falgier. De- honorarion el la kongres-kotizoj. cidiĝis ke Englander estu Honora Prezi- Estis konsentite, ke ni havas nenian in- danto, Eisele Kasisto, kaj Falgier Plenum- tereson pri mongajno favore al la ci-loka Sekretario. Falgier transdonis al Eisele grupo. Ni celas, ke la tuta enspezo utiliĝu ĉekon ricevitan de Ferd Carlson en la sumo por sukcesigi la kongreson. de $50 (kvindek dolaroj). Tiun monsumon onirepagu se okazos mongajno; aliel ĝi estu donaco. Oni pritraktis erojn de la kongresa pro- gramo. Ĵaŭde la 9-an de julio, vespere; Interko- natiĝa vespero. (Terrace Room.) Vendrede, la 10-an de julio: 10:00 atm: Aferkunsido. (Terrace Rm.) 1:00-4:30 ptm: Ekskurso tra la urbego per aparte luita aŭtobuso kun paŭzoj kaj promenadoj ce plej interesaj lo- koj. Klarigoj esperantlingve. Ni rezignis pri aranĝo de ekskurso sur la ŝipo Admiral pro rasa cliskriminado ce tiu entrepreno. Estas eble ke prop on at a lego estos adoptita, malpermesante tian diskriminadon en la urbo. Ĉi-okaze ni re- konsideros. Eisele havigis al la komitato por trale- gado kaj kritikado drameton kiun li verkis por la kongreso. Eisele anoncis ke li rezignis pri sia piano presigi glumarkojn, car UEA eldonos tiajn okaze de la Zamenhofa jaro, kaj decas, ke ni uzu ilin. Akceptiĝis lia propono fari la 7:30 ptm: Publika kunveno. (Colonial tuko-strion por pendigi ekstere sur la Room.) Sabate, la 11-an de julio: 9:00 atm: Aferkunsido. Poste laoficiala fotografado. (Terrace Room.) 2:00-4:00 ptm: Esperantaj filmoj, ktp. (Terrace Room.) 7:00 ptm: Bankedo. (Colonial Room.) Dimanĉe, la 12-an julio: Atm: Diservoj (bahaa, katolika, prote- stanta) kaj liberreligia kunveno. Di- versloke. Ni penos fari aranĝon por ĉiu sekto antaŭe anoncita sur aliĝiloj. Ni klopodis, ke en ĉiu ejo la predi- kanto bonvenigu, almenaŭ per kelkaj vortoj, la ĉeestantajn Esperantistojn. Oni priparolis eblecojn pri intervjuoj per radio, televido okaze de la kongreso. Rimarkiĝis ke ceesto de sperta Esperan- tisto el eksterlando, eble Brazilio aŭ Ja- panio, forte efikus por interesigi la ci-lo- kan publikon kaj por gajni spacon en la ĵurnaloj. Estis konsentite, ke ni proponu gastigi tian personon, kaj se necese, pagu hotelo. ■Protokolinto: Falgier *®> Armilspertuloj !! Conrad Fisher, 808 Stewart St., Meacl- ville, Pa., petas helpon pri tradukado de teknikaj terminoj por verkata libro pri pistoloj. —— <^»----------------■ EXECUTIVE BOARD DECISIONS 59-1: That the Editor be authorized to increase the size of the North American Esperanto Review for the January-Febru- ary issue of 1959 only by four pages, and to receive reimbursement from the treas- ury for such additional expenses, above and beyond the regular appropriation, as are thereby incurred. Ĉu estas usonaj negraj Esperantis- toj? Mi plezure respondos leterojn de usonaj negruloj, nur Esperante. Bruno Samson, instruisto St. Barnabe-Nord. PQ, Canada THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 The following article published in Vie et Language demonstrates the effect on the French language of Anglo-French Bi- lingualists: "Votre Couverture fut un scoop mon- dial. Vos flashes et vos bulletins ont large- ment battu l'opposition en rapidite" et en qualite, mais votre lead manquait de vigeur, vos spots etaient noyes dans le texte et votre thinkpiece etait assez maladroite- ment anglee. En revanche, le running etait parfait et son wordage adequat. "Nous aurions gagne de temps si vos takes avaient ete" plus courts et plus nombreux. "A l'avenir, urgentez un newlead apres chaque briefing. Nous le reivriterons id, avec votre byline. Ne negligez pas les roundups reclames par les morningers. Avionnez des que possible un bon feature factuel et colore, ainsi que sidebars dont nous avons besoin pour les boxes. En resume, histore bien couverte. ------------.«,------------ • " ... We are publicizing Esperanto in all fields energetically. We are contacting various official authorities and our un- tiring speakers, R. Llech-Walter, P. Petit and A. Ribot, are visiting many groups in France. "We find the public more and more in favor of us. We no longer hear talk of 'rival languages', and the bi-lingualism movement has no serious advocates. "We note with pleasure that encourag- ing interest in Esperanto is increasing in the Tycees'. "Our membership is continually growing." — Franca Esperantisto. Originale Verkita Novelo LA SEGO DEKTRIA de George E. Wagner Havebla ce Esperanto League Book Service, aŭ ĉe: Geo. E. Wagner, 403 E. North St., Tampa 4, Florida Prezo 45 cendoj aŭ 7 steloj ?? The Answer To the Problem of a SHRINKING WORLD ■^^ ^ a real MUST for every Esperantist and every Esperanto Club—a full supply of the new pamphlet: The World Is Getting Smaller and Smaller for distribution to your friends ... enclose them in your letters ... pass them out at classes .. . a conversation-piece about conversation Has space for address of local group, book dealer or individual distributor. 100 for $1.50 1000 for $12.00 ESPERANTO - HILLSBORO, OREGON JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Esperanto In North America MEADVILLE, Pa.-Three study groups are meeting here: Tuesday after school children at the YWCA; the adult group at the YMCA; Thursday after school five older teenagers at the home of the secre- tary of the Esperanto League. -*- NEW YORK, N.Y. -Participating in the Zamenhof Day meeting of the Esperanto Society of Greater New York were Esper- antists from France, Belgium, Hungary and Poland, and Mr. Choi of Korea, now studying in New York. One of the guests was M. Kesedi of France, now on the UNO staff. M. K6sedi was a founder of the Esperanto Club of the United Nations. Chief speaker was Mark Starr, Educa- tional Director of the I.L.G.W.U., who spoke on his trip to Helsinki, Finland, for the SAT Congress last summer. —*— SEATTLE, Wash.—The Seattle Esper- ranto Society voted to give free member- ships in the club (to October, 1959) to stu- dents in the beginners' class. Membership cards were presented at the club's Zamen- hof Day meeting. -*- PHARR, Texas—ELNA's Traveling Ex» hibit of Esperanto material was displayed for one week, Jan. 12-18 in Pharr. -*- ST. LOUIS, Mo.—George Falgier of St. Louis has been named representative in the U.S. for the International League of Esperantist Teachers. -*- MADISON, Wis. — The Capitol Times' "Question of the Day" for Saturday, Dec. 20, was "Do you think the language Es- peranto should be taught in the grade schools?" Of five answers printed, one wras unfavorable, the rest favorable. -•— TWIN FALLS, Idaho.—The Times- News, August 24, published a long article (over three columns) on Esperanto, with a photograph of ELNA member William Gerber. -*- REGINA, Sask., Canada —An Esperanto club with 20 members has been formed and is conducting a class of 12 students. The course was publicized on TV and in the papers. The Saskatchewan Depart- ment of Education is assisting in the work and Frank Hanson, editor of The Com- monwealth, introduced the TV program. -*- PITTSBURGH, Pa.—WQCD-TV, Pitts- burgh, on Dec. 18, presented a 30-minute program on Esperanto, including an inter- view with Conrad Fisher, secretary of ELNA, and a demonstration lesson by Frans Jahger to some of his class. -*— HOLLYWOOD, Cal.— Joseph R. Scher- er, chairman of ELNA's committee on translation problems, was awarded the Good Citizen Award of the Hollywood Cit- izen-News. —•— SANTA MONICA, Cal.—Lewis Twersky is conducting a new Esperanto class for beginners at the YMCA. -*— LOS ANGELES, Cal.—Forrest Acker- man is now teaching Esperanto to a group of young people in a Science Fiction Club. 75 persons attended the Zamenhof Fes- tival in Los Angeles. Among other partic- ipants were Arthur Baker and Mrs. Kel- lerman-Reed. Seven of those present have THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 been Esperantists for 50 years or more. Henry Baer of Ramo - Wooldridge is teaching at L. A. State College and is Fac- ulty Advisor for an Esperanto Club among the students. —1^— SACRAMENTO, Cal.-The Sacramento Esperanto Club was host to the class members on Dec. 18. 28 club and class members attended. SAN DIEGO, CaL—The San Diego De- partment of Public Education announced establishment of a new Esperanto evening class Feb. 4, 1959. Wisconsin School Enriches Curriculum With Esperanto Study Fifteen of the faster-learning students in Cassian-Woodboro School in Harshaw, Wis., began studying Esperanto early in 1958 as a regular part of their curriculum. This course is being enthusiastically con- tinued by the same 15 young people this school year in the upper grades. They are now ready to begin corresponding with foreign Esperanto pen-pals. Mr. Charles H. Michaels, principal of Cassian-Woodboro, taught the course, with the full support and encouragement of his County Superintendent of Schools, Mr. Clarence Wentland of Rhinelander. Mr. Wentland furnished the invitation and incentive to the Doneis family for set- ting up an Esperanto Exhibit in the Edu- cational Building of the Oneida County Fair in Rhinelander in August with ap- propriate posters, charts and displays. The exhibit was later displayed also in Harshaw's school. Mr. Michaels reports that inquiries on Esperanto are reaching Mr. Wentland from all parts of the county, and that he has had numerous requests for an adult evening course in Esperanto at his school in Harshaw. No Class Handy? LEARN ESPERANTO BY MAIL Esperanto-by-Mail 123 East 35th St., Brooklyn 3, N.Y. The course requires a deposit of $10. Of this sum, $5 is rebated at the end of the course, the remainder pays for texts used, and for postage on re- turned exercises. Books used are: Nelson's Esperanto Course Edinburgh Dictionary Two readers by Kenngott For those who wish to hear Esperan- to spoken, it is possible to obtain, on loan or for cash, either phonograph records or tape recordings from the Secretary of the Esperanto League: Mr. Conrad Fisher 808 Stewart Street Meadville, Pa. JgC LIFE OF ZAMENHOF — Edmond Privat — New Edition by the Esperanto Press of Oakville, Ont., Canada -•- In the U.S.A. from the Esperanto Library, Middleton, Wis. Buy a copy and circulate it among your friends during the coming year. Price: 75 cents JANUARY-FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Committee on Translation Problems 'HE CHIEF difficulty in translating is the tendency to think of a word as a thing in itself, to feel that a translation valid in one context will be valid in any context for the same word. This is particularly to be avoided in translating from our illogical national languages to the logical language, Esperanto. A horse is not necessarily an animal, You would not use ĉevalo for the "horse" used by a carpenter for sawing boards-™ use segstablo. Similarly, in the list of words now being studied, a city block may be: (1) a meas- ure of distance—li loĝas tri slratojn for; (2) a square area bounded by streets— stratkvadrato; or (3) it may mean the group of houses-—domgrupo—defined by one of the above. A pinup girl is not characterized by as- viando, vianclhakaja sa?idviĉo. Composition roof—gudrofelta tegmenta. Closet is ĉambreto. Use with it whatever clarifying adjective is needed (vesteja, to- la ja, etc.). Graft—horticulturally grefti. But don't use greflo for corruption or the profit from corruption. Use korupto or koruptajo. A county in the United States has no Count, so it is not graflando. Provinco is not good, because our states fit better the sociation with pins. She is the girl of the concept of provinco]. Fulcher and Long picture on the wall—murbildulino. Wheelbarrow is usually applied to a one-wheeled pushcart—unurada puŝĉaro. But it can also be applied to a two-wheeled pushcart—durada puŝĉaro. Covered Wagon may be any kovrita caro. But we use the term specifically for the Conestoga wagon, a large wagon with a canvas roof, used to transport pioneer fam- ilies with all their family equipment. Kon- gives konteo, which I think is best. Freeway—ekspresŝoseo. Pipeline—in the usual sense, tublinio. As slang, it means a secret source of infor- mation—sekreta inĵormĵonto. Counter (for serving)— servtabulo. Den is used for a room characterized by privacy. I suggest privateca ĉambro. Floorlamp. Planklampo has been sug- estoga ĉaro would be the most precise gested. I prefer starlampo. translation, but the reader might not Sandblasting cannot be properly trans- know what a Conestoga wagon was. So lated in one or two words. Purigo or mal- clarify — kanvastegmenta ĉaro. glatigo per aerŝprucita sablo. Jaywalker is a term derisively used in other words will be taken up in future the sense of a stupid pedestrian (stult- issues. Send your translation problems and marsulo). But its actual meaning now is suggested solutions to the secretary of the "one who walks illegally'7. So it is better to say kontraŭleĝa piediranto. Hot dog is a wiener, or wiener sand- wich. It is doubtful that this particular type of sausage is really Viennese. Kolba- seto or kolbaseta sandviĉo should convey your idea. committee: Charles Chomette, 8525 Sa- turn St., Los Angeles 35, California. Tom Goldman objects to tavoltabulo for plywood. He suggests that we follow the Italian form and use kompensita ligno, as the chief characteristic of plywood is the Hamburger is finely ground or chopped placing of layers so that their grains are at right angles, His suggestion is good. meat, or a sandwich of the same. Hakita 8 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 OFFICERS of ELNA President: Armin F. Doneis, Sr. Box 105, Pliarr, Texas. Vice-President: Dirk Brink, Box 5953, Metro Sta., Los Angeles 55, Cal. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart St., Meadville, Pennsylvania. Treasurer: Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Oregon. EXECUTIVE BOARD Thomas A. Goldman, Chairman, 2511 P St., N. W., Washington 7, D. C. Forrest J. Ackerman, 915 S. Sherbourne Drive, Los Angeles 35, Calif. Howard G. Borden, 1072 Stuyvesant Ave., Trenton 8, N. J. Francis E. Helmuth, P. 0. Box 6215, San Diego 6, Calif. John L. Lewine, 50 Overlook Terrace, New York 33, N.Y. Wm. Harmon, 4725 Briercrest, Lakewood 11, California. Foreign Exchange International Travel 550 South Hill Street Los Angeles 13, California Dirk Brink, Branch Manager Ciujn viajn monŝanĝproblemojn ni solvos. Ciujn viajn vojaĝojn eksterianden per aeroplano ni aranĝos. Vi povas ŝpari multe da mono se vi kontaktos nin antaŭ via foriro al eksterlando. Por ni ne ekzistas monŝanĝproblemoj. Pagoj el ciuj landoj kaj pagoj en ĉiujn landojn estas por ni ciutaga laboro. Vi povas ŝpari de 5% ĝis 80%. Skribu detalojn! David B. Richardson, 3412 North Mullen, Tacoma 7, Wash. Miss Roan U. Orloff, 31 Nahanton St., Newton Centre 59, Mass. Elwyn C. Pollock, 2222 Crest Drive, El Cajon, Calif. ELNA'S COMMITTEE CHAIRMEN Executive: Thos. A. Goldman, 2511 P St., N. W., Washington 7, D. C. Membership and Organization: Wm. R, Harmon, 4725 Briercrest, Lakewood, Cal. Publicity: Dirk Brink, Box 5933, Metro Station, Los Angeles 55, Cal. Finance: Thos. A. Goldman, 2511 P St., N. W., Washington 7, D. C3t i<* U. N. and non-Esperantist Congresses: John Lewine, 50 Overlook Terrace, New York 33, N. Y. Nominations: Elwyn Reed, 11420 Biona Drive, Mar Vista 66, Cal. Migrating Exhibit: George Falgier, 3622 N. Market St., St. Louis 13, Mo. Youth: Charles Powell, Route 1, Box41-A, Wimauma, Florida Education: John Lewine, 50 Overlook Terrace, New York 33, N. Y. If you have information or help to offer, these committee chairmen will be delight- ed to accept it. ****************************** Learn ESPERANTO by Correspondence ESPERANTO-by-MAIL 123 East 35 Street Brooklyn 3, N. Y. ir&tii*titiiz****************fti*tit;iz-frti: Introduction to ESPERANTO THE UNIVERSAL LANGUAGE The Third Edition . . . Revised ... Price $2.00 Sent on Five Days FREE Examination! BOX 792 • PLACERVILLE, CALIF. JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 9 La Heroeca Klopodado por Fondi Jamestown El READERS DIGEST, aŭgusto 1957; mallongigita el LIFE. Originate anglaUngve verkita de Virginius Dabney, eminenta verkisto, redaktoro de la TIMES-DISPATCH, Richmond, Virginio, Usono. Kun la -permeso de LIFE, de READERS DIGEST kaj de s-ro Dabney. Partoj en krampoj estas de la tradukinto. Preskaŭ nekoncepteblajn suferadonkaj port. Estis proksimume cent viroj en la malfacilaĵojn travivis la koloniistoj, kiuj unua grupo, inter ili la kapitano John surteriĝis je Jamestown en 1607. Malsato, Smith, la esploristo kies nomo estas la plej malsanoj, malvarmo kaj inclianoj mortigis grava en la Jamestown-a ekspedicio, pro kvar kvinonojn de tiuj, kiuj iris al till "bu- la historio, khm li verkis. La virinoj poste ĉiĝejo" dum dek kvinjaroj. Tamenlatra- sekvis. Fortega ventego preskaŭ pereigis vivintoj sukcesis fondi la unuan daŭran la ekspedicion alproksimiĝantan al la anglan kolonion en Nordameriko, 13 ja- nordamerika marbordo, sed ĝi sin forblo- rojn antaŭ la veno de la "Pilgrimantoj"; vis kaj la lacaj vojaĝuloj vidis la konti- kaj la unua prileĝa kunveno en la Nova nenton je aprilo 26a, 1607. Sude de la en- Mondo kunsidis je Jamestown pli ol unu irejo al la bajo Chesapeake (cesapik) ili jaron antaŭ la "Mayflower Compact" starigis krucon kaj alnomis la lokon Cape kompiliĝis kaj subskribiĝis. La James- Henry (terkapo de Henriko) honore al la town-a kolonio, laŭ la angla historiisto tiama princo de Kimrujo (la unua filo de Lordo Bryce (brajs), estis "unu el la plej la angla reĝo) kaj alnomis la terpinton gravaj okazaĵoj en la historio de la mondo". La unuaj venintoj alvenis en tri ŝipoj kontraue Cape Charles, honore al la duko de Jorko (dua reĝiclo angla). Je Cape Henry la grupeto travivis la estrataj de la ŝipestro Christopher New- unuan el multaj atakoj de la indianoj, 10 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 kiuj, laŭ la ckspediciaj historiistoj, venis ornamaĵoj. Poste li kaptiĝis kaj kondu- "creeping upon all foure from the Hills, kiĝis al Powhatan (poŭhatan), estranta like Beares" (ŝtelgrimpe mane-kaj-piecle ĉefulo, viro de grandega cligno kaj lerteco. de lamontetoj, urse). La angloj pafis per La bravuloj (militistoj indianaj), laŭ isiaj muskedoj, strangaj kaj teruraj armi- Smith, pretiĝis por forbati lian cerbon per loj, kiujn lasovaĝuloĵ neniam vidis. Lain- bastonoj, sed subite "Pocahantas (poka- «lianoj tiam "retired into the Woods with hantas), la plej amata filino cle la reĝo a great noise" (reiris en la arbaron bruege). (estro), post malsukcesintaj petoj, prenis La kolonianoj iris al la larĝa elfluejo de lian kapon en sian brakumon kaj metis la rivero, kiun ili alnomis la James sian kapon sur lian por savi lin de la (ĝejmz), honore al la reĝo de Anglujo. Tie, morto." kie la kolonianoj alnomis la lokon "James En januaro ŝipestro Newport realvenis Towne" aŭ "James Citty", ili ankrumis, el Anglujo, alportante koloniistojn kaj kaj je la 14a cle majo la kolonianoj elŝipi- manĝaĵojn, sed malbonsorta bruliĝo de- ĝis akompanate de la sono de trumpetoj. truis la preĝejon kaj la manĝaĵejon, kaj Malgraŭ tiu brava trumpetado, la kolo- lasis nur tri loĝejojn. Jen la jaro de la ek- nianoj ricevis sorton de malgaja luktado strema frosto, kiam, laŭ letero skribitade por travivi, car iliaj manĝaĵoj timige mal- unu koloniano, ec la fisoj frostiĝis en la ri- grandiĝis. Ili komencis konstrui grandan vero, kaj la suferado de la preskaŭ senlo- triangulan fortikaĵon kaj semi grenojn. ĝejaj kolonianoj estis intensa. Oni nomis Post semajno, ŝipestro Newport lum du- Smith prezidanto de la konsilantaro, kaj dek aliaj, foriris en boato por esplori la lianoncis, ke "Tiu, kiunelaboris, ne man- riveron James. Apud la riverfalo, la loko ĝos!" La rezulto estis bona. Sed la man- de hodiaŭa Richmond, ili formale ekpo- ĝaĵoj pli malmultiĝis kiam li reiris al An- sedis la teritorion je la nomo de la reĝo glujo en oktobro, 1609, pro vundo per James. Reveninte al Jamestown, ili trovis pulva eksplodo. Li neniam revenis. ke la indianoj atakis, vundis dek unu kaj "La Malsata Tempo", unu el la plej te- mortigis knabon. Jen la komenco cle sen- ruraj periodoj en la usona historio, venis fina serio de malbonsortaĵoj. en la vintro de 1609-1610. La malsategaj Ĝis julio malsato kaj malsano atakis. kolonianoj devis .manĝi "dogges, Catts, Intestfebro, malario, disenterio, skorbuto Ratts, and myce" (hunclojn, katojn, ra- kaj ĥolero teruris. La mortintojn oni tojn kaj musojn), ankaŭ serpentojn. El "trailed out of their Cabines like Dogges 490 kolonianoj en Virginio, komence cle to be buried" (eltiris el la kabanoj kiel oktobro, nur 60 vivis je la veno cle prin- hundojn por la enterigo). Je la somerfmo tempo. preskaŭ duono estis mortintaj kaj "not En tiu fetora atmosfero Sir Thomas six able men in our Towne were left" (ne Gates> vic-estro de Virginio, ordonis ke ses kapablaj viroj en nia urbo restis). oni forlasu Jamestown. Sed la sipoj estis . * ' -, ,., . ,, .*. i veturmtai nur Ionian distancon sur la n- Autunvene kondicoi phbomgis, sed ■ i a i • i • . A . , w i .• i i . vero, reire al Anglujo, kiam sipo apens mangajoj ankorau manketis, la manketo ^ k ekgcita gciig0 ke Mpa konvojo a}_ parte pro malsaĝa piano laŭ km nenm po- proksimiĝas. Virginio saviĝis! sedis teron, kaj posedaĵoj kaj produktaĵoj prfntempe en 1613, Pocahantas allogiĝis apartenis al la komunumo. surŝipen. Oni sin tenis dum iom da tempo Kapitano Smith sukcesis persvadi la in- kaj fine sin kristanigis. Tiu estis la unua dianojn por interŝanĝo de maizo kontraŭ (daŭrigo sur paĝo 12) 11 JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW "Mi jus alvenis. Kie mi trovos la Espe- ranto-delegiton?" ĈU LA ADRESO DE VIA GRUPO TROVIĜAS SUR PAĜO 20? el la "Malproksima. Oriento" finfine la komenco de la vere tuthoma epoko!! La 1500 milionoj en la "Malprok- sima Oriento" ekpartoprenas tut- homan kunvivadon! Por rapidigi la novan epokon; por ke ciuj povu ĝin vivpartopreni kaj pli- kompreni; ni eldonas el la "Mal- proksima Oriento" gazeteton: al unupopolana kunhomaro abonu amase por realigi la tuthoman epokon! 60^ aŭ 9 rkp. por kvar numeroj jare Adreso: Kunhomaro c/o A. C. Blatt Box 926, Central PO Tokio, Japan Jamestown (elpaĝoll) kristanigofarede la kolonianoj. John Rolfe (Gan Ralf), plantisto, enamiĝis en ŝi kaj ili geedziĝis en la Jamestown-a preĝejo en 1614. Jen la komenco de paco inter la ko- lonianoj kaj laindianoj. Rolfe ankaŭ igis la evoluon de la unua Virginia tabako, la sola produktaĵo de la kolonio dum la dek sepa jarcento. Nun venis epokfara evoluo en la histo- rio de liberaj institucioj: ricevo de repre- zenta regado al la Jamestown-kolonio. La "Grand Charter" (Granda Karto) kom- pilita de la Virginia Kompanio en Lon- clono, fondis en Virginio Ŝtatan Konsilan- taron konsistan el ŝtatestro kaj liaj kon- silantoj e 1 e k t i t a j de la kompanio en Anglujo, kaj Generalan Asembleon, kon- sistan el Stata Konsilantaro kaj du "Bur- gesses" (burĝoj) el ĉiuplantejo, elektendaj de la loĝantoj. Tiu Generala Asembleo kunvenis en la preĝejo de Jamestown je la 30a de julio, 1619. La Granda Karto, demokrateca ]aŭ konceptiĝo, fariĝis la konstitucio de la ko- lonio. La procedo de leĝfaro, tiam foridita, daŭris ĝis nun. Tiam venis alia katastrofo. Je Sankta Vendredo, matene, en marto 1622, la in- dianoj, estre de Cefulo Opechancanough (opecenkanag), komencis buci la anglojn enlite kaj kie ajn ili troviĝis. 350 homoj mortis bastone, tranĉile kaj pafe kaj ofte terure senmembrigite. Inter ili ses konsi- lantoj, inkluzive supozeble John Rolfe. Serio de demonecaj perfidado kaj krue- lecoj ambaŭflankaj sekvis. Dum unu-du jaroj la mortoj pro malsano estis multaj. Sed la kuraĝaj kolonianoj obstinis, kaj je 1630 Virginio estis firme establita. Noto de la tradukinto: Mi kopiis la lingvaj- ojn de la verkinto, citante la Jamestown- anojn, car ili diferencas de la nunaj anglaj lingvajoj. ■—tradukis Conrad Fisher —Kopirajto de Time, Inc. 12 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 LETTERS FROM THE EDITOR The REVIEW Outgrows Its Britches The growth of Esperanto activity and the consequent increase in the material which must be presented in every issue of the Review makes a 16-page bimonthly too small for the American Esperanto move- ment. This issue, experimentally, has four ex- tra pages. This allows us to include long articles and/or more short items which we previously had to leave out. I think we need the bigger magazine. What do you think? But this requires more money and more labor. If we are to have a bigger magazine (maybe even a monthly in a year or so!) you must help. We need more money, more readers, more and better news and features—par- ticularly more news of activity of Esper- anto in North America. If you see to it that there is continually increasing promotion of Esperanto, that the " Esperanto in North America" page al- ways furnishes exciting news of increasing activity on the local level, I believe that all the other problems of the Review will be taken care of. How about it? —Ferd Carlson, editor MEET ME IN ST. LOUIS, LOUIS JULY 9-12 Esperantist Talent Dear Reader: One of the chief functions of the editor of such a magazine as the Review is to dis- cover and develop talent among the read- ers. I think the Review has been doing pretty well on this. What do you think? How do you like the work of our art- ists, Bill Walker and Glenna Cox? The research and translation by Conrad Fish- er? The "adventures" of Bonesper? The recollections of our pioneer member, Wm. Baff? The poems translated by Holzhaus and the very original rhymes of Sardelo? The Esperanto short stories by Richard- son, Wagner, Przybilla and others? The puzzles by Holzhaus, and all the others? (Sorry, I can't claim credit for "discover- ing" Marjorie Boulton.) Why don't you try writing for the Re- view*! We need you. The Review does not pay its contribu- tors. We need the money to buy paper! But each contributor gets a few extra copies of the issue in which his work ap- pears, plus the right to one free one-year subscription to the Review for any public library or school, or for any address out- side North America. Send in your stories, cartoons, etc. But remember—until we have more space and/or a more frequent publication, keep them short! Hopefully yours, — Ferd Carlson, editor NOTICE The secretary has been notifying all members a month before their dues are payable. From now on he will send a second notice one month after your membership has lapsed. You will then have two weeks to send him your dues if you want to continue as a member and receive the Review without interruption. Otherwise the secretary will drop your name from the mailing list and notify the editor to do likewise. So, as soon as you get his reminder (a month before dues are payable) send him your renewal. Or look at the "Valid until ..." date, on your membership card and send it earlier to save him having to remind you, save time and postage! JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 13 ROTARY and WORLD UNDERSTANDING Mr. Clifford A. Randall, lawyer and new President of Rotary Interna- tional, said at the Golden Annivers- ary Luncheon at San Francisco: "We are going to be challenged as never before to make international understanding work." The Esperanto Library of Middle- ton, Wis. has a new supply of "To- wards International Understanding" by Rotarian John A. Peart, M. A., Director of Education for Winches- ter and Hon. Secretary, Rotary Club of Winchester, England. A copy of this book should be put in the hands of your Rotarian friends. 15c a copy; 10 copies, $1.00 Ask for our new look list, Dec, 1958 Pagita Anonco Pri Senpaga Distribuo de Esperantaj Cirkuleroj ! (Nepre sendependa kiel tin Liber- monda civitano devus esti!) Cirkulero No. la: KIEL LONGE VI VOLAS VIVI? Cirkulero No. 2a: NIA PENSO KAJ MENSO! Senpaga Distribuo ofertas legadon laŭ Mateo 10:8; ". . . clonace vi ri- cevis, donace clonu!" ĝis Apokalipso 22:7; ". . . kiu volas tiu prenu do- nace la akvon de Vivo!" ĉu estas io en tutmondo pli inda ol longa, sana, efika, kaj ne bestigita homa Vivado? Ja mendu vian plej gravan kaj veran legadon ĉe: Senpaga Distribuo cle Esperanto, 2547 Montgomery St., St. Louis 6, Missouri, U.S.A. EPXSTOLO DE VXA PREZXDANTO Antaŭ nelonge mxa skrxbmasxno dx- fektxgxs. Gx bone funkcxxs escepte de unu malgranda klavo. Mx kalkulxs la nombron de la klavoj kaj trovxs 48. El txuj 48, cu vx ne supozus ke cxo xradus bone spxte de la unu dxfektxta klavo? Sed ne vere! Kontraŭe, ec txu unu Ida veto es- txs gravega al cxuj alxaj. Txam mx pensxs prx Esperanto-Lxgo. ELNA tre sxmxlas al mxa skrxbmasxno, txal ke 6xu membro estas al gx grava. Or- ganxzo, same kxel skrxbmasxno devas ha- vx cxujn klavoj n funkcxantaj aŭ ĝx ne utxlas. Eble vx xam dxrxs al vx mem: "Mx estas nur sxmpla Esperantxsto; kxal mx xru al kunsxdo? Kxal mx pagu kotx- zon? Onx ne sentos mxan mankon! Ho, vx grave erarxs'.Nekonfuzxgu! Por efxkx utxle ELNA devas havx exun eblan membron. Vx estas sxmxle al klavo, vere tre grava; sen vxnxaj lokaj kunsxdoj fxas- kas; sen vx nxa organxzo mxsfunkcxas; sen vx nx ne atxngos nxan celxtan zenxton! Do, nx kaptu lecxonon de mxa skrxb- masxno : kxam vx denove konsxderos vxn nur senpotenca sxmpla membro, dxru al vx mem: "Mx estas grava; mxa kunlaboro estas sxgnxf oplena; mxa kotxzo estas des plx grava car gx eblxgas efxkan funkcxa- don de nxa organxzo; mx tuj faru mxan devon cxurxlate!" —Armxn Donexs S T E L 0 Studenta Tutmonda Esperantista Ligo fondiĝis dum la 43a Universala Kongreso en Mainz, kiel studenta sekcio de 1SAE. Ĝi estas organizaĵo por studentoj en un- iversitatoj kaj samrangaj institucioj. Tre grave estas por nia afero, ke ĝi estu bone representata en la universitatoj. La kotizoj estas tre malaltaj. Por pluaj informoj skribu al sekretario de STELO: J. C. Wells, Trinity College, Cambridge England 14 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 E N I G M 0 1. Murmuro de kolombo. 2. Masonista ilo. 3. Hinda marĉarbaro. 4. Krio de strigo. 5. Hartondisto. 6. Enira parto de domo. 7. Unuĝiba kamelo. 8. Plej alta voĉo de virino. 9. Krikrio de grilo. 10. Rusa sank- ta bildo. 11. Lacerto kun kolorŝanĝema haŭto. 12. Cefurbo de unu usona ŝtato. 13. Nenormalamalgrandegulo. 14. Dispec- igitaj ŝtonetoj. 15. Plurbranĉa pendlumig- ilo. 16. Grava loko cle cirko. 17. Fluid a me- talo je la ordinara temperaturo. 18. Geo- grafia karto. 19. Sonado de cikonio. 20. Popola vocdono. 21. Kanto cle alaŭclo. 22. Anglamezurodelongo. 23. Nigra mal- molaligno. 24. Scienco pri birdoj. 25. Gre- kortodoksa pastro. 26. Bleko cle lupo. 27. Usona ŝtato. 28.Hernia nomo cle azoto. 29. Mallonga sprita rakonto. 30. Subteraj galerioj. 31. Antaŭludo al muzika verko. 32. Bleko de ĉevalo. 33. Mallaŭte paroli. Legate de supro malsupren, la triaj lite- roj de 33 trovendaj vortoj donas esperan- tan proverbon. La solvon bonvolu sendi al laredaktoro. Solvo kaj nomoj de solvintoj aperos en venonta numero. Unu solvinto ricevos laŭ lotumo libropremion. Enigmo sendita de A. Holzhaus. SOLVO de decembra enigmo: 1. Formiko. 2. Stelo. 3. Ponardo. 4. Neĝo. Kiam forto ordonas, tiam leĝo pardonas. Solvintoj: Henry W. Baer, Johano Pint, Addie Tidwell, Martha Walker. DONATIONS TO THE REVIEW Thanks to Armin F. Doneis, Sr. $5.00 Charles Chomette 2.00 George Falgier 1.00 Jack Franzus 2.00 Glenn Turner 18.69 Glenn Turner donates to the Review 25% of receipts of Esperanto League Book Service. The $18.69 is the Review's share from book purchases by:Patrick McGuck- in, Raymond McEvoy, Ray Mackenzie, Donald Burleson, Vincent Griffeth, Albert Puechl, Virginia Lomax, Rev. Stephen Sinnick, Russell Clark, Miss Louise Kotz, M. E. Brand, Miss Jennie Brown, Harold Query, Richard Anderson, Miss Isabel Bank, Constance Ford, Baxter Woodman, Ernest Pierce, Jarmila Paulis, F. Weisel, Arthur Voiglrt, Stefen Navarroli, Egil Ramstad. Se vi aĉetas librojn ĉe Esperanto League Book Service vi helpas al la Revuo JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 15 ESPERANTISTS I HAVE KNOWN . . . James Morton We can show no greater appreciation speaker. Of well built proportions, ruddy for the subject of this sketch than to rec- complexion, white hair, pronounced eye- ognize his preeminence as a lawyer, as a brows, firm set mouth, with deep set blue scholar, as an orator, as a humanitarian eyes and dignified composure, he was a fit and as a polished Esperantist. We became model a sculptor would like to delineate. intimately acquainted in New York in He spoke not in sonorous tones, deep 1910. We appeared before audiences to throated utterance; his delivery was cap- boost the theme of a second language for tivating, his well articulated syllables all men via Esperanto. Our ages were vast- gushing forth in sound like the ripples of ly apart, yet we both were Esperanto vet- a flowing stream—soft, clear, sustained, erans. I know of no one who approached starting out with tenor-like vigor and ris- Dr, Morton in his capacity for explaining ing often in a crescendo of staccato em- the merits and usefulness of "nia kara phasis when he drove home vital points. lingvo", or dilating on the theory of proj- Here was an orator who was at home in ects concerned with introduction of an Esperanto as well as in his native English. auxiliary interlanguage, or who succeeded Before a working man's group, before an so well in capturing the unstinted atten- audience in the upper echelon of society, tion of his hearers. A graduate of Harvard, as where he spoke about Esperanto in the he inherited the very best traditions and home of the celebrated Mrs. Morris in devoted interests of one who usat at the New York, in whose palatial house a se- feet of Gamaliel", so to speak. He ushered lect circle met regularly to discuss matters forth to take his stand before a gathering concerned with selection of an interna- ancl in no time aroused the deepest sensa- tional language.—Dr. Morton was capable tions of conviction and appreciation for of sweeping before him all opposition to the cause of Esperanto. his devoted theme. Dr. Morton's grandfather composed our My emotions were stirred when, several national anthem, "America" and so ce- years back, here in Washington, just be- mented the bonds of uncompromising ad- fore I delivered an address about Esper- herence to the faith of the founding fa- anto and the Bahaiist movement, I was thers of our republic. He was not averse, introduced to a lady—Mrs. Fosselman. because of considerations of birth, patri- She exclaimed: "I met you before, Mr. mony, culture or social position, to put Baff." I countered: "Won't you please re- himself in the forefront of enterprising Es- fresh my memory?" "I remember you perantists where endowed enthusiasm for back in 1915 here in Washington, Dr. Mor- a just cause lubricates the way to abolish ton and you. He stayed at my house." inertia, friction—insipid disregard. Before Here is a worthy remembrance of this entering the lists as an Esperanto champ- Sreat> erudite, broadminded Esperanto ion Dr. Morton already had labored with booster-a man who planted the green tongue and pen to promote a proper un- standard of Esperanto in the hearts of & . ! i . ... n many an unbeliever. In his last days he clerstandmg of the claims of Henry George, wag appointed curator of a muaeum in so Americans know well what the single New Jersey. He was killed in an auto ac- tax idea inculcated. cident. Let us keep his memory green. Dr. Morton was in great demand as a —William E. Baff 16 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 44-a Universale! Kongreso de Esperanto VARSOVIO, POLLANDO 1— 8 Aŭgusto, 1959 JUBILEA ZAMENHOFA JARO Sub honora protektado de la Ministro- Prezidanto de la Pola Popola Respubliko, JOZEF CYRANKIEWICZ Adreso: 44-a Universala Kongreso de Es- peranto, Varsovio. Bariko: N.B.P., War- szawa, VII O.M. nr. 1531-9-525. Kongres-Kotizoj: Gis Post 31-III-'59 31-III-'59 Kongresano.........$ 7.00 $8.00 Edz(in)odekongresano 3.50 4.00 Junul(in)o ne pli ol 20 jaraj kaj studentoj... 2.50 3.00 Rabatoj: Plenaĝaj aliĝintoj, kiuj estasin- dividuaj membroj de UEA (t.e. ricevas la Jarlibron) rajtas rabaton de$1.00. Edzino de membro rajtas rabaton de duono de tiu sumo, sed ne aliaj familianoj. La rabato ne validas por gejunuloj kaj studentoj. Studentoj: La speciala tarifo por studen- toj validas nur, se kun la aliĝilo troviĝas atesto de lia/ŝia fakultato. Blinduloj: Blindulo kaj gvidanto ricevas senpagan kongreskarton ĝis fino de marto, se kun la aliĝilo troviĝas atesto de okul- kuracisto aŭ blindulorganizaĵo. Post la fino de marto oni pagas po duono de la tiuperioda kotizo. 7th Congress of ELNA ST. LOUIS, MISSOURI July 9-12, 1959 FROSTAVALLEN, denove SVEDA SOMERA SEMAJNO aranĝos cijare 9—16 aŭg. denove sian altkvalitan prelegsemajnon kaj elektis la temon: LANDOJ —POPOLOJ Informojn kaj aliĝilojn oni petu ĉe S-ro Jan Stronne, Amiralsgatan 36, Malmo, Svedujo. Rekomendinde estas aliĝi frue. Colonial Room —Hotel Pick-Melbourne Let's get together at the Congress at the Hotel Melbourne. They have set aside a block of about 50 rooms for our crowd, and there will be more available if needed. They have also provided suitable halls in the hotel itself for all our meetings; the Terrace Room for our business meetings, the Colonial Room for our banquet and public meeting. There'll be a banner outside the hotel to let the world know the Esperantists are meeting there. And we'll have space for exhibits in the West Lobby, where our registration crew will be busy. At the Melbourne there is no discrimi- nation as to race, color or creed. Rooms cost: Single, $6.25 to $9.25; double, $8.75 to $11.25; twin, $11.25 to $13.75. At no extra cost, cribs or roll-away beds will be set up for youngsters up to 14 years old, who occupy a room with an adult. Strollers and high chairs are avail- able when needed. For more information on the Congress write to: Esperanto Congress Committee, c/o George Falgier, 3622 North Market St., St. Louis 13, Mo. MEET ME IN ST. LOUIS, LOUIS JULY 9-12 JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 17 Bonvolu Skribi La Revuo presas senpage (sed foje mallongigas) korespondpetojn el aliaj landoj. Tiuj anoneoj aperas nur se, kaj ldam, konvenas al la redakcio (ĝis nunni senprokraste presis ĉiujn, kies adresojn ni povis legi), kaj ili temu nur pri korespondado en Esperanto. Por certigi nepran aperon, oni pagu $1 ĝis 4 paĝvastaj linioj. Se resendadreso ne estas legebla, ĝi estas nek presebla, nek presinda, do ne presota. SKRIBU KLAHE! MALLONGIGOJ: Dez., deziras; kor., korespondi; pk., poŝtkarto; bk., bildkarto; pm., poŝtmarko; gaz., gazeto; il., ilustrita; inters., interŝanĝi; p. e. t., pri ĉiuj temoj. S-ro Adonis Gonzalez Meana, El Entrego, Oviedo, Hispamijo. Volas ricevi "Hy- clro-Magic" razilon. Rekompencos per varoj el sia lando. S-ro Trifon Ivanov, Pleven, str. Caro Asparuh N:28, Bulgario. Zdenek Tomek, 50, Dusniky, p. Doksany, Cehoslovakio. 26-jaraĝa studento en komerca akademio, dez. kor. kun usona knab(in)o. Jerzy Skoczek, Sochaczew, Skrytka Pocztowa Nr. 8, Mazovio, Pollando. 28-jaraga juristo. Dez. kor. pri historiaj, juraj, literaturaj kaj indianaj temoj kun gesamideanoj en Usono. Jaroslav Zelenka, Fucikova 9/290, Vimperk, Cehoslovakio. Konstr. teknikisto. Dez. kor. pri arkitekturo, astronomio, kaj ciuj temoj, inters, bk. kaj pm. Anclzeo Makuch, Sniadeckicli 23-1, Varsovio, Pollando. Dez. inters, leterojn, pk. kaj pm. kun knab(in)o. Ĝoŭ Guoŝjan, Poŝtkesto 77, Pekino, Ĉinio. 25-jara studento. Dez. kor. kaj inters. bk., esperantajn gazetojn kaj librojn kun usonaj esperantist(in)oj, sendas rekompence provizore nur ilustritan esperantan gazeton "El Popola Ĉinio" kaj neesperantajn bk. Zekun, Poŝtkesto 77, Pekino, Ĉinio. 32-jara oficisto. Dez. kor. kun usonaj ge- esperantistoj. Liao Hua, Poŝtkesto 77, Pekino, Cinio. 29-jara oficisto. Dez. kor. kaj inters, bk. pm. kaj esperantajn revuojn kaj librojn kun usonaj geesperantoj. Tiburtius Kertay, Gyor, III, Hermann Otto-u. 19, Hungarujo. 36-jara. Dez. kor. kun nordamerikaj esperantist(in)oj pri belartoj, literaturo kaj turismo, kolektas pm., vojaĝprospektojn, il. amerikajn gaz., esperantajn gaz. Moskva Esperantista Junulara Grupo "Fajrero". Moskvo K-9, p.k. 1253, USSR. Dez. kor. kun usona esperantista junularo pri diversaj temoj. Karel Mucha, Zizkova 45, Jihlava, Cehoslovakio. 40 gesamideanoj dez. kor. kaj inters, pm,, gaz., pk. Aĝoj 18-40 jaroj. Respondo certa. S-ro J. N. Jotov, Bulvardo VI. Zaimov, 13, vh. I, Sofia, Bulgario. Nova esperan- tisto, historiisto-scienca laboristo, 38-jaraga. Dez. kor., speciale pri nacia kulturo de usona popolo. Toŝinobu Cubojama, Kamitakaiclo 5-2197, Suginami-ku, Tokio, Japanujo. 15- jara, komencanto, gimnaziano. Dez. kor. kun geknaboj samaĝaj. Interesoj: piedeks- kursoj, populara muziko. Lembit Tangsoo, Manniku 14, Torva, Estona SSR. Sperta esperantisto sercas se- riozajn gekorespondantojn en Usono pri literaturo, kulturo, scienco, religio, ktp.; in- ters, pm., bk., unuatagakovertojn, monerojn, papermonojn, librojn, esperantaĵojn. 18 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 Uno Nepp, Faani 3, Torva, Estona SSR. Dez. kor. lam usonaj gesamideanoj p. 6. t., inters, pm., bk., unuatagakovertojn. Eha Nepp, Faani 3, Torva, Estona SSR. Dez. kor. lam usonaj esperantistaj ge- lernantoj kaj gejunuloj, inters, bk., pm., alumetetiketojn. S-ro Valli Tangsoo, Manniku 14, Torva, Estona SSR. Dez. kor. lam usonaj espe- rantistoj p.ĉ.t. interesaj al virinoj, inters, modernajn virinajn gaz., bk. Erenesto Geleta prof., 11-jara mezlernejo (hungara), NoveZamky, Ĉeĥoslovakio. Dez. inters. Esp. glumarkojn, pm., aliajn propagandilojn lain tuta mondo. Boris Kolker, centra poŝto, Tiraspol, Moldavio, USSR. Sovetaj gestudentoj dez. kor. tutmonde. Deziras Korespondi kun Kanadanoj: Eva Helenin, Budapest III, Beciut 89-91, Hungario. 20-jara instruistino, dez. kor. pri literature, filmo, vivo en Kanado. Francisko Pires, Trav. do Acougue 16, Benfica, Lisboa 4, Portugalio. 25-jara fraŭlo, dez. kor. por perfektiĝi en Esperanto. Teresa Gruchalska, Boh. getta Warszawskiego 15 m 25, Szczecin, Pollando. 31- jara komerca oficistino, eksedzino. F-ino Abramovic Ruzica, Kvaternikova 28, Slavonski Brod, Jugoslavio. 23-jara oficistino, dez. kor. per bk. F-ino Anna Paulus, Kirchenthumbach 91, Bavario, Okcidenta Germanujo. Margarette Stringlova, Pavlovova 67/11, Ostrava V—Stalingrad, Ĉeĥoslovakio. 18-jara fraŭlino. Jan Neurvirt, Laretin 45, pp. Batelar, Ĉehoslovakio. Jana Neurvirtava, Husava 54, Jihlava, Ĉeĥoslavio. Rygel Traoslav, Nove Svobodamy 1/2, Odborarŝka 7, Ostrava VI, ĉeĥoslovakio. 20-jara komerca komizo. Letere aŭ per bk., inters, alumetetiketojn. Ĉeestos la UK en Varsovio, dez. kontakti tiujn, kiuj iros tien el Kanado. Jordan Hristov, P. D. Petov 16, Ruse, Bulgario. Dez. inters, pm., pk. Ganĉo Dimitrov Ganev, gara Vatsha, selo Kritchim ok. Plovdiv, Bulgario. 25-jara fraŭlo, fervojisto, letere ail per bk. pri geografio, turismo, inters, pm., pk., prospek- tojn, turismaĵojn, gramofondiskojn, prefere kun gefraŭloj. Hristo Mandev (22-jara) kaj Boris T. Mladenov (20-jara) ambaŭ ce: pod. 4560, v. ĉorbaĝijsko, Momĉilgradsko, Bulgario. Pk., fotojn, esperantaĵojn. Grigor D. Aleksiev, pirinplanina 15, Popovo, Bulgario. 31-jara. Emilija Jacova, "Bojan Conos" No. 13, Vidin, Bulgario. Blonda, malgranda, gra- cila. Laboras mikroskope kontraŭ epidemioj de malario, difterio, disenterio, tuberku- lozo. Dez. koniĝi kun serioza fraŭla samideano 34- ĝis 43-jara. Sia amikino same dez. koniĝi kun fraŭlo 30- ĝis 40-jara. La sekretario havas bildon de la du laborantaj en la analiza laboratorio; petu ĝin poŝtkarte se vi dez. kor. kun ill. NORDAMERIKANOJ, ATENTU ! La senpaga anoncado en la Revuo estas nur por alilandanoj kiuj volas korespondi kun nordamerikanoj. Ni tiel celas provizi al nord- amerikaj legantoj taŭgan aron de korespondantoj, por stimuli korespondemon en nia lando. Nordamerikanoj pagu minimume $1 por anonci sin. JANUARY - FEBRUARY . 1959 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW 19 Local Addresses The Review lists, without charge, addresses of local Esperanto groups or of Espe- rantists who want local contacts to form new local groups. It is not necessary that the members of such groups be members of the League. ELNA exists for the purpose of helping all who want to promote Esperanto. If you want advice on forming a local club or study group, write to: Esperanto League for North America, Meadville, Pa. In case of a group representing some religious, political or other special interest, please state affiliation or special interest. We make no judgment, and accept no responsibility, concerning Esperantist special interest groups, but will list addresses (if in North America) so that persons of similar interests may find congenial groups. Kanada Esperanto-Asocio: Box 52, Terminal A, Toronto, Canada. ELNA Youth Section: Charles Powell, Route 1, Box 41-A, Wimauma, Florida. Esperanto-Klubo cle Los Angeles: 1237 N. Alexandria Ave., Los Angeles 29, Calif. Washington Esperanto Club: Apt. 101, 2829 Gainesville St., S.E., Wash. 20, D.C. Esperanto-Societo de San Diego: P.O. Box 6215, San Diego 6, California. Seattle Esperanto Society: 3231 West 62nd St., Seattle 7, Wash. Esperanto in Buffalo: P.O. Box 222, Niagara Sta., Buffalo 1, N.Y. Esperanto Coterie of Texas: P.O. Box 805, Houston 1, Texas. Esperanto Club of Santa Monica: 855 Franklin St., Santa Monica, Calif. Esperanto Society of Greater New York: 50 Overlook Terrace, New York 33, N. Y. Sacramento Esperanto Club, 5631 Balboa Circle, Sacramento, California. Esperanto Society of Long Beach: R. C. Bettericlge, Pres., 5409 Graywood Ave., Lakewood, Cal, Skolta Esperantista Ligo, Massachusetts-Grupo, Thomas Duncan, Grupestro, 73 Winchester St., Brookline 46, Mass. Kontraŭbabela Ligo cle Tampa, 403 East North St., Tampa 4, Florida. Napa Esperanto Club: c/o Martha Walker, 2846 Monticello Road, Napa, Cal. Esperanto Society of Chicago: c/o H. Tobusch, 55 E. Washington, Chicago, 111. Esperanto-Rondo de Philadelphia: c/o Ukrainian Savings and Loan Association, 847 N. Franklin St., Philadelphia 23, Pennsylvania. Lucy Pier, 807 Bon Air Road, Lansing 17, Mich. H. K. Ver Ploeg. 1908 East 8th Avenue, Spokane 32, Wash. Jarvis E. Bush, 3700 North 75th St., Milwaukee 16, Wisconsin. Christie W. Roberts, Rose Valley, Saskatchewan, Canada. F-ino Ethel Kelley, Birch-haven, RFD 1, Cambridge Springs, Penna. Mr. and Mrs. Wesley Stevens, 211 North Dithridge Ave'., Pittsburgh 13, Penna.' Tom Haxby, P. O. Box 274, Marshall, Arkansas. Mrs. Starling Przybilla, P. O. Box 685, Whitehall, Wisconsin. Frans Jahger, 2734 Locust Drive, Bridgeville, Pa. Jaroslav Kleprlik, 1206 Lamar Street, San Antonio, Texas. Phone CApital 3-6624 ESPERANTO LEAGUE BOOK SERVICE, Middleton, Wisconsin. ELNA membership & organization committee c/o Wm. R. Harmon, 4725 Briercrest, Lakewood, California 20 THE NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW JANUARY - FEBRUARY . 1959 Complete Grammar, Alphabet and Pronunciation of Esperanto THE ALPHABET a, b, c, e, d, e, f, g, ĝ, h, ĥ, i, j, Ĵ, k, 1, m, h, o, p, r, s, ŝ, t, u, 11, v, z. The sounds of the vowels (a, e, i, o, u) are the vowel sounds in :"Are there three or two?" The consonant sounds are as in English, except: c as te in hate, c as ch in church, g as in go, ĝ as gem, h as ch m loch, j as English y, j as 2 in azure, s as-in .so, -s as English s/i, ŭ as English w. THE GRAMMAR 1. There is no indefinite article; there is only a definite article (la) alike for all sexes, cases and numbers. 2. Substantives end in o. To form the plural, j is added. There are only two cases: nominative and accusative; the latter is obtained from the nominative by adding n. Other cases are expressed by prepositions (genitive de, dative al, ablative per, etc.) 3. The adjective ends in a. Case and number as for substantives. The compar- ative is made by means of the word pli, the superlative by plej: with the compar- ative the conjunction ol is used. 4. The fundamental numerals (not de- clined) are: unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. Tens and hun- dreds are formed by simple junction of the numerals. To mark the ordinal numerals, a is added; for the multiple obi; for the fractional, on; for the collective, op; for the clistributive,the preposition po. Substantive and adverbial numerals can also be used. 5. Personal pronouns: mi, vi, li, si, ĝi, si, ni, vi, Hi, oni; possessives are formed by adding a. Declension as for substantives. 6. The verb undergoes no change with regard to person or number. Forms of the verb :* time being (present) takes the termi- nation -as; time been (past) -is; time about-to-be (future) -os; conditional mood -us; imperative mood -u; infinitive -i. Participles (with adjectival or adverbial sense): active present-ant; active past-in- active future -out; passive present -at; passive past -it; passive future -ot. The passive is rendered by a corresponding form of the verb esti (to be) and a passive participle of the required verb; the prepo- sition with the passive is de. 7. Adverbs end in e; comparison as for adjectives. 8. All prepositions govern the nominative. 9. Every word is pronounced as it is spelled. 10. The accent is always on the next-to- last syllable. 11. Compound words are formed by simple junction of the words (the chief word stands at the end). Grammatical terminations are also regarded as inde- pendent words. 12. When another negative word is pre- sent, the word ne is left out. 13. In order to show direction toward, words take the termination of the accusative. 14. Each preposition has a definite and constant meaning; but if the direct sense does not indicate which it should be, we use the preposition je, which has no mean- ing of its own. Instead of je, we may use the accusative without a preposition. 15. The so-called foreign words (that is, those taken from one source) undergo no change in Esperanto, beyond conforming to its orthography; but with various words from one root,it is better to use unchanged only the fundamental word and to form the rest from this in accordance with the rules of the Esperanto language. 16. The final vowel of the substantive and of the article may sometimes be omit- ted and replaced by an apostrophe. The great worldwide organization to promote Esperanto for people of all nations, all religions, all political beliefs IS Universala Esperanto-Asocio Representative in U. S. A.: D. E. Parrish, 328 West 46th St., Los Angeles 37, Calif. In Canada: W. D. B. Hackett, 362 Soudan Ave., Toronto, Ont. MEMBERSHIP, YEARLY DUES: With Yearbook only, $1.90; with Yearbook and magazine, $3.75; Sustaining Member, $5.75. Life Member, $75.00. The ONLY North American organization affiliated with UEA is Esperanto League for North America Every member of the League is a member of UEA JOIN NOW. Regular Member, $3; Man and wife (each with Regular Member privileges, but receive only one copy of publications), $4; Supporting Member, $5; Patron, $10; Life Member, $50. Make checks payable to: Esperanto League for North America, Inc. Secretary: Conrad Fisher, 808 Stewart St., Meadville, Penna. The North American Esperanto Review 2116 North 35 St., Seattle 3, Washington, U. S. A. PRINTED MATTER Return and Forwarding Postage Guaranteed BULK RATE