I »EI T?1 & «p 1 fciJ! ':^:v:' '■'■ :■'■'.-':■ I ~T7~ ~r - /"■"'■-■ I i Ifjill Pfl = V'>:.:V jjjj ■/:■■ '..:.■:.; :■. ■■■ . . ' ■■.::■ ■■-::-x -: ::.■■■ .-. ■ : ■ ■•"..' ■ : 1 " ■ ■:-Vy. ■ ,■ -■: . jj j 1 ■ ■ j-:V^K?/::-.V:-^:W-: ■\ KfW; '■■ ■■■■ ■;:■••;■■ v. IN THIS ISSUE: Is How Artificial Is Esperanto? ;t- R. C. Marble: V^:p "X" Verbs in Esperanto D. B. Richardson: 1 11 i 3 : 1 Ŝ ■' :m ■: S "■■'::■. ■'. [\:/::-:- ,■■■■ ■ '■■■■ 13. ?{§ Si! -■ ':-.'■ ■ 1. .1- ■ . . i La Gardostaranto mm mm ■■'.' ' ■'." ' ■■'..'' ■ "■ i MAY-JUNE, 1955 S|^fcw§^|B 1^11 '"'J 11 :: ! 1 ■ i i :: ft M R- For That Bored, Listless Feeling La Knaboj de Paŭlo-Strato_________________________________ .30 La Princo kaj Betty________________________________________ .35 La Alia Pasinteco__________________________________________3.00 Gosta Berling_____________________________________________ .35 Kiso de la Reĝino___________________________________________ .75 Kredu min, Sinjorino_______________________________________ 1.65 Murdo en la Orienta Ekspreso_______________________________ .35 La Nekonata Konato_______________j____paper, $1.00; bound 1.25 Princino de Marso_________________________________________ .35 Ringo de Generalo_________________________________________ -75 La nova Testamento_________________________________$.25 and .50 Esperanto League Book Service, Middleton, Wis. Play Ball■ Get into the big League Esperanto League for North America, Inc. Regular Member, S3; Man and Wife (regular members, but receive only one copy of publications, etc.) $4; Supporting Member, $5; Patron, $10; Life Member, $50. Send application and payment to the Treasurer: Edw. W. Phaio, Jr. County Line Road and Simms, Somerton 16, Pennsylvania. Make checks and money orders payable to: Esperanto League for North America, Inc. llfj jijg i Si " ■§§§ 1 ■'■ '1 me NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Third Year May-June, 1955 CONTENTS How ARTIFICIAL is Esperanto?_____________2 Esperanto Around the World_________________5 Esperanto in North America__________________6 La Gardostaranto___________________________8 Du Maristaj Kantoj_________________________11 Novaj Libroj_______________________________12 Bolonjo Vokas______________________________13 "X" Verbs in Esperanto_____________________14 Announcements ____________________________16 No. 5-6 The North American Esperanto Review Published bi-monthly by the Esperanto League fob North America, Inc., as its official organ. Subscription free to mem- bers. Subscription for non-members: $1.75 per year. Other rates: Bulk orders of 15 or 30 copies of any issue may be ordered, in advance, by members, for 60c and $1.00 respectively; gift subscriptions for schools, libraries, eminent persons, etc., and for Esperantists living in countries outside of North America, may be purchased by mem- bers for 30c per year. (The Revieiv reserves the right to refuse gift subscriptions for persons who should pay the higher rate.) Addresses: Subscriptions and bulk orders should be sent, with payment, to the Treas- urer. Correspondence regarding circulation, including changes of address, etc., should ' be sent to the League Secretary. Send literary contributions, news items, announce- ments, etc. to the Editor: David B. Rich- ardson, 3412 No. Mullen, Tacoma 7, Wash. Deadlines: The Review is placed in the mails about the fifteenth of every second month. Material for publication must be in the hands of the editor no later than the 15th of the preceding month, except for last-minute news items, which will be ac- cepted as late as possible. The Esperanto League for North America, Inc., is a non-profit organization to encourage the use of the International Language, Esperanto. President: John L. Lewine, 52 Riverside Drive, New York 24, N. Y.; Vice-President: James D. Sayers, RFD 2, Lillie, La.; Secretary: Conrad Fisher, RFD 1, Meadville, Pa.; Treasurer: Edward W. Pharo, Jr., County Line Rd. and Simms, Somerton 16, Pa.; Chairman, Exe- cutive Board: F. R. Carlson, 2116 N. 35th St., Seattle 3, Wash. Membership Dues: Regular Member, $3; Supporting Member, $5; Patron, $10; Life Member, $50; Man and wife, each having privileges of Regular Member but receiv- ing only one copy of publications, etc., $4. Members are asked to take careful note of the paragraph above entitled "Addresses" and to address all communications ac- cordingly. Make checks and money orders payable to "Esperanto League for North America, Inc." How ARTIFICIAL is Esperanto? From time to time one hears argu- ments opposing the idea of an inter- national language on the premise that such a language must be "artificial" and that "artificial" languages, lack- ing natural development and with no attachment to any cultural group, are not languages at all, and can only be used for communicating in a very crippled and limited way. The typi- cal reaction by an Esperantist to this point of view is to counter that the argument is theoretical, and that the fact that Esperanto can be and is used widely and successfully throughout the world today is sufficient to dis- prove the theory. Unfortunately, while this fact is true enough, it is difficult to demonstrate. It seems worthwhile, therefore, to look into the theoretical arguments regarding the artificiality of Esperanto and see just where they are in error. The "natural language" theory is usually presented as follows: a lan- guage is the particular group of spoken and written symbols used to represent specific ideas by a parti- cular group of persons. Every lan- guage is the product of some culture, therefore a language not based on some culture is not a true "language" at all. Dr. Blair Hanson, Chairman of the Department of Modern Languages at Allegheny College, expressed the view in a recent article that the chief diffi- culty with the international language idea is that different language groups, having different cultural heritages, different points of view and different natural circumstances would have difficulty in comprehending abstract concepts, and even concrete things which are alien to their own cultures. The point is well taken, except that it assumes that every cultural group in the world is completely isolated from every other group. As a matter of fact, cultural differences probably would have precluded the develop- ment of an international language two or three centuries ago. In recent years, however, the world has become a different kind of a place. The constant interchange of ideas due to rapid communications and quick transportation, as well as other fac- tors, represents a powerful unifying force at work to reduce the dif- ferences between the world's cultures and accentuate their similarities. Moreover, the political and sociologi- cal experiences of the last 150 years have not been limited to individual and isolated cultural regions, but have affected large areas of the world simultaneously. The industrial and technological revolutions alone, prob- ably the most important factors in shaping the societies of today's world, were experienced by almost all socie- ties in common. The drawing together of the world's cultures has had a marked effect on the world's languages. This is clearly seen by comparing the vo- cabularies of various modern lan- guages. We expect to find similarities between French and Spanish, or be- 9 tween German and Dutch, since, these languages belong to the same fami- lies ; but how does one explain the large numbers of words common to many languages belonging to differ- ent families, except in terms of the common experiences which have been shared by each cultural group? Ex- perts are almost unanimous today in predicting that our world will eventu- ally synthesize all its languages and produce, through "natural" processes, a single tongue. Such a prediction could not be made except on the basis of evidence that this very synthetic process is already taking place. The fact that a large body of lin- guistic material and the related cul- tural factors are common to a large part of the world society is what makes an international language the- oretically possible. From 60%. to 80'/4 of the vocabulary of Esperanto is cognate with the vocabularies of the major Western languages. Since before 1900, new concepts and tech- nological innovations producing new words in the "natural" languages have, by precisely the same sort of processes, produced new words in the "artificial" language, Esperanto. Esperanto is artificial only to the extent that it was originally conceived by one man. Today it is a "natural" language, inasmuch as it functions in daily use for the purposes for which a language is used. Moreover, it is not limited to those spheres where the cultural experiences of the users are in common; for in the process of learning the language, and in the first stages of using it for practical pur- poses, the new Esperantist is con- fronted with the situations in which his own background is inadequate, and he learns—f rom his instructor, or from the context, or by asking ques- tions—what he did not know before. It should not be necessary to point out that expanded horizons are a natural by-product of a knowledge of Esper- anto. When Esperanto was originally published by its creator, Dr. L. L. Zamenhof, it consisted of 16 very gen- eral rules of grammar and a basic vocabulary of 904 word-roots. The latest edition of Plena Vortaro (complete dictionary), published last year, has 7,866 word-roots.* In other words, 6,962 roots have entered the language since its publication. These words were not "created" by any one man or group of men, but were added to the language naturally, i.e., through general usage by the thou- sands of people who know Esperanto, and by the Esperanto press (which consists of some 50 regularly appear- ing periodicals). -In the strictest sense, then, only 11% of the roots in Esperanto are "artificial," and the other 89% are "natural." On the other hand, even the 904 "artificial" roots were taken from natural lan- guages and only changed to conform with Esperanto's structure, so that they, too, can hardly be called "arti- ficial." It is enlightening to consider why, out of more than 300 international language projects put forth in the last 100 years, only Esperanto has come into regular and practical use in all parts of the world. There are three basic reasons. First, Esperanto is based on what is common to all ma- jor Western languages, not just one language or language family. Second, Esperanto was designed to encourage 3 «mw; mm............iisw »»ks.......j..............m i Ĵ51.......1.....................-.................-..............1......1 ■ its natural development; since the first book was published in 1887, no "authority" of any kind has added to or changed a thing in the lan- guage.J New words or grammatical concepts are made official only after they have been in general use for some time. Third, the world-wide Esperanto movement, like the Red Cross, is traditionally neutral in mat- ters of national or international poli- tics. The movement is not allied to any nation or group of nations, nor to any religion, economic or social idea, or political movement. This is not to say that particular govern- mental, religious, or political groups do not use Esperanto for their own purposes; because Esperanto belongs to everyone, and can be used by any- one. The international Esperanto movement, however, represented by the Universal Esperanto Association and its affiliated national societies, is strictly neutral on all questions not pertaining directly to the field of in- ternational language. To sum up briefly, Esperanto is based on the linguistic and cultural similarities found in the major lan- guage groups of today's shrinking world. Most, of the words and much of the grammar are the product, not of one man's inventiveness, but of more than 60 years' practical use of the language by more than a million people of almost every nationality. *These 7,866 roots, expressed in terms of numbers of actual words, represent a vocabulary of over 80,000. JThe single exception to this statement involves a minor change in the spelling of several words. The modification appeared shortly after the first publication of the language and was actually more in the nature of a correction than a change. Next Issue Read detailed reports of the 40th— "Jubilee"—Universal Esperanto Con- gress at Bologna, Italy, July SO through August 6, and the annual Convention of the Esperanto League for North America at San Diego, July 8—10. Unuece al la venko! Ni Esperantistoj nun havas plcj bonan oportunon starigi la movadon sur firma bazo en Norda Ameriko. La decido de UNESKO, la streĉaj klopodoj al mondpaco farataj de la usona kaj ciuj aliaj registaroj, kaj la eblo ke la fera kurteno baldaŭ malaperos,tiel ebligante ke Esperanto estu vere universala lingvo, povos multe ŝanĝi la publikan sintenon favore al nia afero. Ni scias labori. Ni scias batali. Ni laboru kaj batalu samideane por Esperanto. Dum ĉi tiu jaro de la Jubilea Kongreso de la tutmonda movado ni, samideanoj ĉiuj, soleneĵuru fidelon al la verda stelo. Formala unuiĝo de du organizoj eble estos longa, penega afero. Ni laboru por tia unuiĝo. Sed plej grave estas, ke t'iuj gesamid- eanoj kunlaboru amike, samideane, kaj per ciuj fortoj, por Esperanto. Tio, pli ol io ajn alia, helpos al estonta formala unuigo. F.R.Carhon. ESPERANTO AROUND THE WORLD "Children of the World" Many Esperantists have been re- ceiving mail from a firm in Tokyo, Japan, that is publishing a set of books under this title. This is a most important and praiseworthy enter- prise,- promising great good to the world in general and to the cause of Esperanto in particular. The firm, Heibonsya, Ltd., is in the process of producing a set of fifteen books of letters, essays, drawings and photos by children between the ages of six and sixteen from all parts of the world. Such an enterprise will cer- tainly wield a powerful influence to- ward international understanding, friendship, and fraternity. The project is of particular interest to Esperantists, since the publishers are using Esperanto as a means of communication and contact with other countries. Heibonsya, publish- ers of encyclopedia and similar books, have already published an eight vol- ume set of children's works by Jap- anese children. The next volume will be from England and Ireland. Among the later books will be one from North America. Literature sent out by Heibonsya indicates they want articles, photos, and drawings, the articles to be just as the children write them. Contri- butions are to be written in Esper- anto, English, French or German, or be translated into one of these lan- guages. The publishers report some diffi- culty in getting sufficient material from some countries. This appeal is worthy of hearty response, and the full cooperation of every Esperantist. It is to be hoped that we in North America will not let them down. The required essays and drawings may be secured in various ways: by direct appeal to boys and girls, to Boy and Girl Scout leaders, and by turn- ing the appeals over to the superin- tendents of local schools. The latter method is being used here in Hills- borough County, Florida, and prom- ises of cooperation have been very cordial and encouraging. A good system would be for one or more Esperantists in each community to receive, assemble, and forward all the contributions that may be secured. For complete details write to the League Secretary, Conrad Fisher, Rt. 1, Meadville, Pa., or to the Review, or directly to: Infanoj de la Mondo, Heibonsya, No. U, Yonbantyo, Tiyo- daku, Tokyo, Japan. These people are helping us; let us help them. Geo. E. "Wagner Tampa, Florida 39th B.E.A. Congress The 39th British Esperanto Congress took place Easter week-end at The Hayes Conference Centre, Swanwick, Derbyshire. In all, 160 persons took part, including one member from far- off Wellington, New Zealand. 5 Uruguay Since the General Conference of UNESCO was held here last winter, this city is experiencing great public interest in Esperanto. Activities in- clude regular radio programs, lecture series, and classes. Reports are that there are not enough instructors available to All the demand for classes. The Uruguayan government may be officially represented at the Jubilee Congress of Esperanto at Bologna. Czechoslovakia Although the Czech Esperanto movement has existed under serious government-imposed restrictions for some years, a circular sent out by the Esperanto club in Prague indicates that Czech President Antonin Zapo- tocky is still personally favorable to Esperanto. It will be remembered that Pres. Zapotocky was one of the signers of the international petition favoring Esperanto. "Internaciaj Esperanto-Kursoj" Again this year Internaciaj Esper- anto-Kursoj has organized courses for advanced students and for those wish- ing to become direct-method "Cseh- course" instructors. The courses will take place in Helsingor, July 17 to 24. Information is available from L. Friis, Ingemannsvej 9, Aabyhoj, Den- mark. ESPERANTO IN NORTH AMERICA San Diego The San Diego Esperanto Society and the Esperanto Club of Los Ange- les are planning to get together in August for a beach or mountain party. The exact date and location have not yet been picked, but the out- ing will be located so that it is approx- imately mid-way between the two cities. Esperanto classes in the San Diego schools have received official approval of the State Board of Education and continue in full swing. Classes are held each Wednesday at San Diego High School. The San Diego Public Library has allotted at least three display cases to the San Diego group for an Esper- anto display beginning June 24 and continuing through the Congress dates (July 8-10). Los Angeles Mrs. Blanche Parker is the new Treasurer of the Esperanto Club of Los Angeles after the resignation of Dirk Brink. Mrs. Parker lived for several months in Cuernavaca, Mex- ico, before her return to Los Angeles recently. Her accounts of her per- sonal experiences in Mexico and the Esperanto movement in that country were a highlight of a recent meeting of the club. Louella Parsons reported in the L. A. Examiner. that Warner Bros, are planning a film based on Hendrik W. van Loon's "The Story of Man- kind." She mentioned that this book has been translated into 17 languages, including Esperanto. (The Esperanto translator is L. A. Club member George Saville, who has the transla- tions of at least four other major books to his credit and is currently working on a translation of George Lemaitre's "Biography of Beaumar- chais" and an original novel.) Lew Ayres, the famous film star, is making a picture about the world's religions. In his research on the orien- tal Oomoto religion, which uses Es- peranto in its publicity, he got in touch with Mr. and Mrs. Charles Chomette and Joseph Scherer who provided him with information about the International Language. Lewr will run into Esperanto again, when he starts looking into the Baha'i faith, which encourages Esperanto among its followers. "Esperanto Delegate" is a listing in the Los Angeles telephone directory. Requests for information about Es- peranto are received regularly, in- cluding one from Carmel, 400 miles to the north! San Francisco The Esperanto Society of San Francisco has elected Harold Dreyer its new President after the death of H e 1 e n e Wolff (see March-April Review). Natasha Menshikoff is sec- retary. The first action of the Society under its new officers was to draft a letter honoring Miss Wolff which was sent to various Esperanto publica- tions. On May 5 an open meeting was held, after considerable publicity in the local press, together with an ex- hibit in a store front on a busy shop- ping district street. From this meet- ing and exhibit, and from lectures given by Miss Menshikoff before so- cial groups, a class of beginners was formed and reports excellent progress to date. Seattle The Seattle Esperanto Society an- nounces its annual picnic will be held this year on July 17 at Woodland Park in Seattle. SES will furnish coffee and ice cream. Everyone is in- vited, according to Mrs. Duane Wal- ter, President. Washington Washington Attorney William E. Baff appeared before the Senate Sub- committee on the Revision of the United Nations Charter and pre- sented a document containing recom- mendations regarding the use of Es- peranto by the U.N. Mr. Baff's re- marks may be read in the printed record of the hearing. Minneapolis The University of Minnesota has opened a course in Esperanto. The class is instructed by Richard T. Vi- neski and is under the auspices of the World Government club at the school. Quebec The Sacred Heart College is an- other school which now offers a course in Esperanto. Ursinus College, Pa. Prof. Allen Rice, who teaches Ger- man at Ursinus College, Pa., reports that the Esperanto class at the Col- lege "graduated" 60 new Esperan- tists, including five faculty members who took the course. At least one of the former class members is now teaching Esperanto at a Pennsyl- vania high school. (Continued on page IS) ...........I......- '-:" : ;; 1 IB lill LA GARDOSTARANTO De D. B. Richardson ft! A A .A SARGVETURILO ruliĝis ade ori- enten tra la silenta mallumo. Kio plej impresis al Rikardo, dum li sidis rigide en la malantaŭo, sia pafilo inter la kruroj, estis la absoluta manko de lumo. Li sciis, ke antaŭe kaj poste pluraj aliaj veturiloj portas siajn homajn ŝarĝojn tra la nokto, sed li tute ne povis vidi ilin. Alte, preter la nuboj, povis esti ke la luno kaj la steloj provas lumigi la teron, sed sensukcese. Ŝajnis al Rikardo, ke li rajdas rekte en la faŭ- kon de inkubo; kaj li tre bone havis tiun impreson, car Rikardo venadis al la milito. Post kelkaj horoj la veturiloj haltis. Serĝento venis ĉirkaŭe al la malantauo kaj informis, ke oni alvenis. "Ne brul- igu alumeton, aŭ parolu tre laŭte," li diris, "car la malamiko troviĝas je dis- tanco de kelkaj centoj da metroj en tiu direkto," kaj li gestis per la mano. Povante vidi nur la silueton de la ser- ĝento, kaj tion „nur malprecize en la ĉiea nigreco, Rikardo tamen turnis la kapon kaj provis penetri la mallumon en la indikita direkto. Strangaj, kon- fuzaj pensoj venis al lia menso. Ŝajnis strange, ke li ne aŭdas pafilojn, nek la sibladon de raketoj; kaj li ĉiam supoz- is, ke kie troviĝas milito, ebenaj kam- poj etendas sin kun tie kaj tie izolaj stumpdj de arboj videblaj kontraŭ fono de ruĝa brilo; ĉi tiu nenieco estis la 8 lasta afero, kiun li atendis ĉe la fronto. Mirante, li surŝultrigis sian veŝtaĵo- sakon, ekprenis la pafilon ĉe ĝia mezo, kaj, kune kun siaj kamaradoj, sekvis la serĝenton al sia dormloko en evaku- ita farmkonstruaĵo. En la f ruaj horoj de la posta mateno, Rikardo konatiĝis kun siaj novaj ofici- roj kaj suboficiroj, multaj el la aliaj novuloj kun kiuj li alvenis la antaŭan nokton, kaj pluraj el la soldatoj, kiuj jam delonge estis ĉe la fronto kun tiu regimento. Li lernis iom pri sia nova kompanio, pri la tiama situacio en la milito (kion oni nomis la "granda bil- do" kaj la "malgranda bildo"; la gran- da bildo rilatis la tutan militon, dum la malgranda rilatis nur la tiean, lokan situacion). La malamiko troviĝas trans ne tre larĝa rivero. Li kuŝas en tranĉ- eoj kaj malofte montras sin. Nun estis komprenate, ke la milito baldaŭ estos finita, kaj ke la malamiko estas venk- ota, sed oni povas atendi sovaĝaj n ata- kojn de lia flanko ankoraŭ. La militado en ĉi tiu sektoro konsistas nuntempe nur el dumtagaj observadoj kaj dum- noktaj patroloj. Preskaŭ ĉiun nokton iu el la kompanioj ricevas surprizan "viziton" de malgranda grupo de mal- amikoj kiuj ĝenerale forkuras kiam ili estas ekviditaj de niaj trupoj. Ankau niaflanke tiaj patroloj eliris de tempo al tempo. Plej of te la celo de tiuj pat- roloj estis elserĉi kaj esplori la malam- ikajn fortikaĵojn. Rikardo lernis la gra- vecon de la pasvorto, kiun oni uzis en la" nokto, se oni iras for de la dormloko. Ciam atentaj pro ebla enflltriĝo de mal- amikaj patroloj, gardostarantoj senhe- zite pafas iun ajn homon se tiu ne rap- ide respondas per la ĝusta vorto al ilia postulo. De tempo al tempo, tra la tago, Rikardo audis tre foran krakon de paf- ilo aŭ la obtuzan sonon de artileria eks- plodo ie en la foro. Sed la milito ne venis pli proksime oL tio, iaj JortLpost iom Rikardo permesis al si malstreĉiĝi. Li skribis leteron al sia familio, legis paperbinditan romanon donitan al li de unu nova kamarado, kaj konstatis kun ĝojo ke la manĝaĵoj tie ĉe la fronto estas varmaj kaj neniel malbonaj. Tiel paais la unua tago, kaj je frua horo li enlitiĝis en sia dormsako. Sed la dormo ne venis tiel facile. Dum longa tempo li kuŝis en la silento, pensante pri multaj aferoj, sed ĉefe pri unu afero; same kiel ĉiu viro, kiu scias, ke li baldaŭ partoprenos en sia unua batalo, Rikardo scivolis ĉu li kapablos batali, aŭ ĉu li venkiĝos de siaj timoj kaj mortos pro sia malkura- ĝo aŭ pro nesperteco, au plej malbone, kondamniĝos de siaj propraj oficiroj pro manko de kuraĝo. Kaj tiam prez- entis sin al li la plej granda demando el ĉiuj: 6u li kapablos mortigi homan estaĵon? Dum dek-naŭ jaroj la familio, instruistoj, pastroj, la socio generate, instruis al Rikardo, ke mortigo estas malĝusta, ke ĝi estas peko, malper- mesata de Dio mem. Nun oni donis al li pafilon, kaj instruis al li, kiel gin uzi kontrau viro. Rikardo estis iomete tro juna ankoraŭ por tute konstati la mor- alan problemon, kiun la situacio pre- zentis, sed lia spirito ne estis tro supraĵa por permesi al li akcepti sian devon sen iom da protestemo. De tempo al tempo dum la nokto li aŭdis la etajn bruojn de la kaporalo, kiu vekas iun soldaton, al kiu estos la vico gardostari. Unu fojon unu el la soldatoj, kiu ne povis dormi, elpaŝis por spiri iom da aero, kaj tuj venis la postulo de la gardostaranto pri pas- vorto. "Lulilo", diris la soldato. Rik- ardo miris pri la elekto de tia vorto. Li supozis, ke oni ĉiam uzas signifo- plenajn vortojn, kiel "libereco" aŭ "venko". Nur poste li lernis,_ ke oni__ prefere uzas tiujn vortojn, kies pro- noncon la malamiko malfacile imitas. "Lulilo", Rikardo ripetis al si silente, kaj lasis la vorton ŝvebadi en lia kon- scio, ĝis finnne li endormiĝis. Pro Bia maltrankvila spirito li kom- encis sonĝi. Sur vasta, ebena kampo, almarŝis viro en stranga uniformo. Li portis ne la ŝtalan kaskon de moderna soldato, sed la ledan de futbalistoj kaj aliaj atletoj. Lia pantalono estis ĉifon- ita, malpura, kaj li trenis post si rid- indan, kotoŝmiritan ludpafileton. Sur la vizaĝo evidentis la profunda lacego de ĉi tiu kompatinda militanto. Kiam li alproksimiĝis al Rikardo, videbliĝis insigno sur la kasko. Li estis la malam- iko! Rikardo frontis al la soldato, rigar- dis en ties vizaĝon konstatante tie la lacon kaj senesperon de homo, kiu jam vidis tro multe da milito. Rikardo mal- rapide levis sian propran pafilon kaj provis tiri la canon, sed li ne povis. Li volis forĵeti la pafilon kaj forkuri de la loko. Li volis plori, sed li subite vidis, ' ke la malamika soldato ŝanĝas sian aspekton. Li fektigas, la ledo de lia kasko fariĝas ŝtalo, kaj la vizaĝo per- das sian simpatian mienon. Nun la soldato aperis kiel fortika giganto, kiu ridegas al Rikardo kaj minacas lin per 9 _. timige malbela pafilego, ĉe kies ant- aŭo ekbrilis longa bajoneta klingo. Terurigite, Rikardo levis la propran pafilon kaj premis la canon kvar, kvin, ses fojojn, celante rekte en la ventron de la ankoraŭ laŭte rideganta soldato. Kiam la voĉo de la serĝento vekis lin, li grade konsciiĝis pri la movetoj de la aliaj soldatoj, kiuj surmetas siajn vestaĵojn, prepare por la matena en- viciĝo. La suno ankoraŭ ne aperis, sed kelkaj grizaj strioj en la orienta ĉiel- parto lurnigis la internon de la farm- domo sufiĉe por ebligi iom da vidado. Rikardo komencis vestigi sin, kaj jam forgesinte sian terurigan sonĝon, li scivolis kiaj estos la agadoj de la nova tago.' Post la kelkminuta enviciĝo kaj post varma matenmanĝo, Rikardo, ne ric- evinte ankoraŭ iajn ordonojn, malstre- ĉiĝis denove sur sia dormsako, kie liaj pensoj vole-nevole reiris al la demand- oj kiuj tiom maltrankviligis lin. Sed lia cerbumado estis interrompita per la enveno de la serĝento, kiu alvokis Rik- ardon kaj ordonis, ke li tuj prenu siajn aĵojn kaj akompanu lin al alia konstru- aĵo, kie estas la ĉefejo por la gardo- starantoj. Rikardo deĵoros tie dumtage, kaj en la nokto li revenos al sia dorm- loko kaj gardostaros nur dum parto de la nokto. Feliĉa, ke li nun havos ion por fari, Rikardo sekvis la serĝenton trans la farmeja korto. Post kelkaj minutoj li ricevis siajn ordonojn, lernis sian postenon kaj komencis ladumtag- an deĵoron. Vere la tago pasis tre rapide por Rikardo, kaj kiam la ombroj de krepu- sko plinigriĝis kaj fariĝis nokto, li gratulis sin, ke lia dua tago ĉe la milito estis kvieta kaj sukcesa. Li enrampis la dormsakon kaj sen granda peno li falis en trankvilan dormon. Li havis malprecizan senton ke iu tuŝas lian ŝultron. Tiam li ekkompren- is, ke venis lia vico por la nokta gardo- staro. Ankoraŭ ne tute vekiĝinta, li tiris sin el la dormsako kaj surmetis la vestaĵojn, ekprenis sian pafilon kaj el- iris por anstataŭi la gardiston, kiu finis sian deĵortempon. Ĉi tiu salutis lin mallaŭte, informis, ke ĉio estas kvieta, kaj foriris kun lasta konsilo: "Se io movas, kaj ĝi ne scias la pasvorton, pafu." Rikardo ĉirkaŭrigardis en la mal- multa lumo de la nubhava ĉielo. Li po- vis vidi eble 50 metrojn. Branĉoj de arboj, apenaŭ distingeblaj en la distan- co, movetis facile en la ioma vento. Kelkfoje Rikardo imagis, ke li vidas homan figuron en la arboj, kiam estis nur la movetantaj, duonvideblaj bran- ĉoj. Li strebis penetri la ombrojn, ĝis liaj okuloj komencis dolori kaj li devis forturni la rigardon dum momento. La tempo pasis malrapide, kaj li konstatis ke la longtempa deĵorado apenaŭ kom- enciĝis. Li ne povos tiel rigide kaj mal- streĉe posteni, aŭ li fariĝos nervomal- sana antaŭ la fino de la deĵortempo. Iom post iom li sukcesis malstreĉi sin kaj eĉ permesis al sia men so iom vagi al diversaj temoj—li pensis pri sia fa- milio, pri knabinoj, kiujn li konis, pri diversaj okazoj dum sia milita prepar- igo. Subite li lasis siajn revojn. Ŝajnis, ke li vidas ion moviĝi inter la arboj. Cu viro? aŭ ĉu nura branĉo puŝata de la vento? Streĉante ĉiujn fortojn, li ri- gardis al la loko, sed nenion vidis plu. Tamen aŭdiĝis mallaŭta sono, kiu pov- is esti nenio ajn, sed kiu sonis preskaŭ metale, kiel ekzemple pafilo frapanta kontraŭ butono aŭ buko. Unu aŭ du longajn minutojn Rikardo rigardis kaj aŭskultis, apenaŭ spirante. Kiam li 10 aŭdis denove iun brueton, kiun li ne povis klarigi kiel natura, li silente mal- suprenigis sin en la apuda fostruo por atendi. Strange, ke li nun ne dubis pri sia kapablo batali se li devos fari tion, eĉ ne pensis pri tio. Nun li fariĝis la batalopreta soldato, kiu li devis fariĝi post la monatoj de instruiĝo kaj prepariĝo. Kaj tiam la luno trovis tru- on en la nuboj, kaj verŝis palan lumon sur la lokon. Tie kauris sola malamika soldato, tenante iun objekton—Rikardo tuj divenis, ke ĝi estas kompaso—kaj duonturnante sin en unu kaj alia direk- toj, provante sin orienti. Rikardo met- is la pafilon al la ŝultro, zorge celis, sed ne pans. Subite li ekkonstatis, ke jen li havas homan vivon antaŭ sia celilo. Dum mallonga momento Rikardo la soldato cedis al Rikardo la homo; li havis impulson pan en la aeron por for- timigi la malamikan soldaton; ŝvito, aperinta sur lia frunto, gutis en la ok- ulojn, kaj lia gorĝo komencis dolori pro sekeco. Li tremis, kaj lia ŝultro frotetis la flankon de la fostruo, for- puŝante malgrandan ŝtonon. Ĝi bruet- is falante al la malsupro de la truo. Fulmrapide la malamika soldato ĵetis sin sur la teron, tenis la pafilon pafo- preta, kaj serĉe rigardis en la direkto al la bruo. Post sekundo li ekvidis la kapon de Rikardo, kaj svingis la pafil- on por celi. Rikardo, la propra pafilo celita ankoraŭ al la alia viro, sentis la sangon kuregi tra la vejnoj, batante kontraŭ la tempioj. Li volis elkrii, ne pro timo, sed pro abomeno. Li sciis, ke post momento li devos vomi. Tiam, an- taŭ sia celilo, li vidis la tubon de la malamika pafilo, kaj li ne plu hezitis, sed tiris la canon.... En tiu momento la milito prenis du viktimojn: la malam- iko, kiu kuŝis morta en la nokto, kaj Rikardo, kiu neniam povos forgesi. DU MARISTAJ KANTOJ I Blovu, blovu vento, pluvu plue pluv', Veli kiel Noa velis post diluv', Veni kiel Noa al Mont-Ararat', Fali de sur ŝipo, droni kvazaŭ rat'. Hej maristo, hoj maristo, Malfacilas mar-ekzisto, Vivo dura, viv' en tristo, Oj! maristo Hansen! Hirte hurlu hajlo, brulu brile sun', Ni kuraĝe krozas regnon de Neptun', Poste venas hejmen, hejmen al edzin', Trovas sin en tombo, trovas morta ŝin. Hej maristo, hoj maristo, Malfacilas mar-ekzisto, Vivo dura, viv' en tristo, 0j! maristo Hansen II Ĉe Strato de l'Foko mi trovis knabinon, Mi trovis knabinon ĉe Strato de 1' Fok', Kaj min li brakumis kaj premis sur sinon, Kaj tiel la fiŝon trapikis la hok', Ej-la! fiŝo kaptita, Ej-la! turniĝu kapstan'! Virin' estas bela, virin' estas spita, Maristo edziĝas lau vol' de Satan'! Ce Strato de 1'Vento mi trovis tavernon, Mi trovis tavernon ĉe Strato de 1' Vent', Mi verŝis cisternon en mian internon— Por kio krom tio valoras argent' ? Ej-la! drinku abunde, Ej-la! turniĝu kapstan'! Ja drinku dimanĉe, soifos vi lunde, Kaj rumon ne donos al vi kapitan'. Ĉe Strato de 1' Jaro mi trovis postenon, Mi trovis postenon ĉe Strato de 1' Jar', Post unu monato mi nuptis sirenon— Tre baldaŭ denove mi velis sur mar'. Ej-la! kara sireno! E j -la! turniĝu kapstan'! ^ Sur maro mi havas malpli da ĉagreno, Tro pika la lango, tro peza la man'. El Esperanto en. Skotlando W. Auld 11 Novaj Libroj (Libroj recenzitaj en la Review estas mendeblaj, krom la Jarlibroj de UEA, Esperanto League Book Service, Middleton, Wis.) ce La Fundamenta Krestomatio, de L. L. Zamenhof, reeldonita de The Es- peranto Publishing Co. En 1946 S-ro William Bailey, ano de la Lingva Komitato, komencis la gran- dan laboron revizii ĉi tiun bone konat- an verkon, kun la ideo ke la stilo de la hodiaŭa Esperantistaro ŝanĝiĝis de tiuj fruaj tagoj, kiam D-ro Zamenhof kompilis la Krestomation, kaj ke mul- to en ĝi nun estas arkaikiĝinta. Kiam S-ro Bailey mortis antaŭ ol li povis fini la laboron, akademiano W. J. Downes akceptis la taskon kompletigi la revizion. Tion li faris tre bone. Oni ne pensu, ke per "revizio" de la "fundamenta" verko de nia lingvo ni ion perdas de la konstantiga karaktero de la originalo; nenie oni ŝanĝis la tekstojn mem, sed aldonis en piednotoj la plibonigojn, kiujn postulas la nuntempa stilo. La plej multaj piednotoj simple indikas preferatan vorton aŭ formon, sen klar- igi kialon por la ŝanĝo, car la kialo - detalajn notojn pri lingvaj punktoj, ankaŭ klarigojn pri la tekstoj mem, por inform! la leganton pri historiaj faktoj, k. c. Kompreneble la "revizia" procedo estis almenaŭ parte subjektiva, kaj oni povus disputi kelkajn punktojn; sed granda parto de la reviziado baziĝis sur pli postaj skribaĵoj de D-ro Zam- enhof mem kaj, efektive, ne temas tiom pri "ŝanĝoj" en la lingvo kiom pri simpla evolua procedo. Ni ne povas postuli, ke nia lingvo restu ĝuste sama hodiaŭ, kiel ĝi estis antaŭ 50 jaroj, kaj samtempe pretendi al la mondo, ke nia estas "vivanta" lingvo. La Fundamenta Krestomatio estas rekomendinda precipe al novaj Es- perantistoj, ne nur por ke ili lernu sek- vindan Esperantan stilon, sed ankaŭ car la libro enhavas la klasikan literat- uron de nia lingvo. Mi mem reiras al neniu alia literatura libro en mia Espe- ranta libraro tiel ofte, kiel al la Kresto- matio. Giaj 140 paĝoj de poeziaĵoj, ekz., estas modelaj kaj plaĉaj. Kiu ne posedas la Krestomation malhavas unu el la plej elstaraj ĝuoj, kiujn alportas la scio de Esperanto. D.B.R. estas tuj konstatebla de spertaj Esper- antistoj. En iuj lokoj oni trovas pli Jarlibro de la Universala Esperanto- Asocio, 1955. Unua Parto. 310 paĝoj, 12 bonaj papero, bindo, preso. Plej bedaŭrinde estas, ke en Usono estas listigitaj delegitoj en nur 36 urb- oj, kvankam estas agemaj samideanoj en multaj aliaj lokoj pretaj plenumi la devojn delegitajn, sed sen rajtigo fari tion. (Continued from page 7) Esperanto in North America Esperanto in the Press An article on Esperanto activities in New Jersey, together with a pic- ture of Elsie Younghans, one of the founders of the Esperanto Associa- tion of New Jersey, appeared in the Hudson County section of the New York Sunday News on March 27. Synchroscope, the monthly publi- cation of the Edison Co., devoted half a page in its March issue to Detroit Esperantist Ed Sievers. North American newspapers which printed "letters-to-the-editor" on the subject of the International Language recently include the Provincetown Advocate and the Wisconsin State Journal. Vokas Bo/on/o Adreso: 40-a Univ- ersal Kongreso de Esperanto, ĉe CIT, Pi- azza Nettuno 2, Bolo- gna, Italujo. Limdato: Post la 30-a de junio la L.K.K. ne plu akceptos aliĝojn al la Jubilea Kon- greso. Post la 7-a de junio la Loĝiga Servo ne povas plu akcepti mendojn pri hoteloj. Fervoja rabato: Ni bedaŭras anonci, ke la speciala fervoja rabato antaŭe promesita ne estis donita por la U. K. La kutima rabato por grupoj tamen validas sur la italaj fervojoj. Prospektoj: La sperto montris, ke la sendo de turismaj prospektoj povas havi malagrablajn sekvojn pro dogan- aj formalaĵoj. LaL.K.K. tial informas, ke ĝi ne povas akcepti respondecon pri pakaĵoj senditaj, krom se la sendintoj jam antaŭe interkonsentis pagi ĉiujn eventualajn elspezojn ligitajn kun do- gano. Deĵoroj dum la kongreso: Iafoje en kongreso kongresanoj bonvolis sin pro- poni por helpo ĉe la deĵoroj. La L.K.K. en Bolonjo estos tre danka pro tiaj pro- ponoj ankau en la nuna kongreso. Tiajn proponojn bonvolu direkti al la kon- gresa oficejo. Notu bone, ke temas NUR pri kongresanoj. Ŝvebantaj pagoj: La kongreso ricevis kelkajn pagojn de la banko sen ajna indiko pri la sendinto. Ni tute ne scias kiel uzi tiajn pagojn. Se vi sendas au sendis pagon kaj nenion ricevis de la kongreso, bonvolu informi la L.K.K. kiel eble plej urge. Statistiko (ĝis flno de aprilo): Argen- tine 1, Aŭstralio 2, Aŭstrio 27, Belgujo 16, Brazilo 3, Britujo 87, Cipro 1, Dan- ujo 39, Egiptujo 1, Finnujo 50, Franc- ujo 267, Germanujo 130, Hispanujo 5, Indonezio 1, Irlando 3, Italujo 285, Iz- raelo 2, Japanujo 1, Jugoslavio 68, Ku- bo 1, Maroko 52, Nederlando 148, Nor- vegujo 32, Novzelando 1, Portugalujo 6, Sarlandol, Sudafrikol, Svedujol50, Svislando 33, Urugvajo 2, Usono 13. Sumo el 31 landoj 1399. Nemembroj de UEA 26.5%; instruistoj 18.5%; gejunul- oj 7%. Mason Stuttard, K.K.S. 13 THE "X" VERB IN ESPERANTO by R. C. Marble Ĉi artikolo memore dediĉiĝas al William George Adams, amiko, mentoro, serĉulo. Dormu li pace! "When sun is set the little stars will shine." —Robt. Southwell (1561-1595) To begin with, for sweet clarity's sake and to set the reader's curiosity at rest, a definition of an "x" verb in Esperanto would seem helpful. An Esperanto "x" verb is one whose entry is followed by a small, paren- thetical "x" in the Plena Vortaro de Esperanto (Complete Esperanto Diction- ary) . The fourth edition of this indispen- sable reference work explains it under Mallongigoj (Abbreviations), on page 14, as "x tr. k ntr." To expand a bit pedantically this somewhat cryptic series of abbrevia- tions one might write, " 'x' marks an Esper- anto verb whose root, or basic idea, requires no modification to express both the transi- tive and intransitive verbal forces." A verb in itself both transitive and intransitive is no stranger to the language of Shakespeare (cf. "boil," "shake," and many others), but it may come as something of a surprise to some to learn that the Esperanto verb shares, to a certain extent, this duality of function with several national languages. While learning Esperanto some years ago, the writer fell victim to the then common misconception that all verbs in Esperanto were either transitive or intransitive. It is in the belief that some Esperantists may still be burdened by this crippling view, and the desire to relieve them thereof, that this by no means definitive treatment of the subject is undertaken. Although slighted in most Esperanto grammars, one of the chief mnemonic efforts necessary in achieving a satisfactory com- mand of Esperanto, it may be agreed, is the requirement that the student memorize with each new verb learned its conceptual classi- fication, i. e., whether it conveys as a root, or stem, a transitive or an intransitive idea. For example, when the student commits to memory the German-derived verb Juki, "to itch," he must also learn that, contrary to English usage, Juki is basically transitive. Therefore, he cannot correctly translate, for instance, "her arm itches" by §ia brako jukas, but he may employ one of several grammatical expedients offered by flexible Esperanto. He may reach the desired trans- lational equivalent by the use of the "intransitivizing" suffix -iĝ- (ĝia brako jukiĝas), or yet another method is made available by utilization of the reflexive pro- noun of the third person, sin (ŝia brako sin jukas). The student encounters an opposite situation in translations involving the basically intransitive verb boli, "to boil," e. g., in a sentence for translation such as "the water boils" there is no hesitation in providing a literal rendition, la akvo bolas; but to translate "he boils the water" neces- sitates the use of the "transitivizing" suffix -ig-, perhaps in this way, li boligas la akvon, or, li igas la akvon boli. Yet with an "x" verb taken at random the student finds no similar grammatical decision necessary. In a sentence such as "I am whistling" he meets no translational difficulty in its Esperanto equivalent, mi fajfas, making- use of fajfi, an "x" verb; nor does the transitive sentence "I whistled a tune" pose a problem as the knowledgeable student quickly, and without 14 modification of the verb, writes mi fajfis arion to provide a grammatically satisfac- tory Esperanto translation of the English. From the foregoing, a discerning reader could conclude that, compared to the learn- ing of national language verbal systems with their countless irregularities and seem- ingly endless paradigms, the additional "x" verb burden (of somewhat less than a hundred verbs) on the Esperanto student's memory is, indeed, relatively light. That Dr. Zamenhoff, the inspired author of Esperanto, made use of "x" verbs is evidenced by the following, non-exhaustive quotations from the Plena Vortaro de Esperanto. Konscii "konscii sian fortecon" - "la malsanulo ne plu konscias" Radii "en la varmaj landoj la suno radios alian varmegon ol ĉe ni" - "li radiis de feliĉo" Suferi "s^iferi de la suno" - "ni ambafi suferis la saman malsanon" There are many other examples of Dr. Zamenhoff's approval-by-usage of the Esper- anto "x" verbs. The writer came across more than a dozen in a casual leafing through of the dictionary mentioned before. As a student aid, and perhaps even of value to the experienced Esperantist, there is alphabetized below an attempt to complete a list of Esperanto "x" verbs. Verbs re- garded as "official" begin with a capital letter; those verbs considered ''unofficial,"of which there are but eight, are readily recognized by their lower case, or small, initial letter. Additions or corrections to the following list would be welcomed by the author at P. O. Box 2081, VAN NUYS, California. ESPERANTO "X" VERBS 1. Aklami 2. Aludi 3. Ambicii 4. Anticipi 5. Apelacii 6. Aplaŭdi 7. Aspiri 8. Atenti 9. Atingi 10. Babili 11. Baloti 12. Blasfemi 13. Brokanti 14. ĉantaĝi 15. Danki 16. Disponi 17. Dubi 18. Envii 19. eskapi 20. Esperi 21. Fajfi 22. Fanfaroni 23. Fidi 24. Flati 25. Flustri 26. Forgesi 27. fuĝi 28. gapi 29. Garantii 30. Ĝeni 31. Helpi 32. Honti 33. Imponi 34. Indulgi 35. Influi 36. Informi 37. Insidi 38. Instrui 39. koiti 40. Eoleri 41. Komandi 42. Kompati 43. Kondolenci 44. Konfidi 45. Konkuri 46. Konkurenci 47. Konkursi 48. Konscii 49. Konsenti 50. Kontrakti 51. Kontrasti 52. Kontribui 53. Kredi 54. Loĝi 55. Ludi 56. Mastrumi 57. Memori 58. Mensogi 59. Minaci 60. Miri 61. Naŭzi 62. Obei 63. Odori 64. Opozicii 65. Pardoni 66. Paroli 67. Penetri 68. Pensi 69. Penti 70. Perfidi 71. persvadi 72. Peti 73. Pretendi 74. Prezidi 75. Profiti 76. Radii 77. Rajdi 78. Raporti 79. Reklami 80. repliki 81. Respondi 82. Revi 83. Rezigni 84. Rigardi 85. Servi 86. Soifi 87. Sopiri 88. Suferi 89. temperi 90. Valori 91. Venki 92. Veti 93. Vomi 94. Zorgi 15 EXECUTIVE BOARD DECISIONS 1. Approved the ballot for the 1955 election. 2. Any organization sending a min- imum of 5 subscriptions to the Review in one year may purchase such subscriptions at $1.50. 3. That we welcome the proposal to establish a sister organization in Canada, and authorize the editor of the Review to offer special favorable rates to such an organization for sub- scriptions to the Review and for space in the Review for purposes of their organization. 4. Instructed the Secretary to furn- ish a copy of the ELNA constitution as amended at the 1954 Congress to every member. 1955 ELNA CONVENTION The Local Congress Committee an- nounces that applications for Con- gress membership will be accepted until the start of the Congress, July 8. For application blanks write to: Esperanto Society of San Diego, P. 0. Box i367, San Diego k, Calif. Attention stamp-collectors: "First- day covers" will be mailed from the ' Congress. Send 10c for yours to the Esperanto Society of San Diego be- fore July 4. See the Congress program, now officially approved, in the March- April Review. NABEB J. Henry Kruse, Jr., a director of the International League of Blind Esperantists, is the General Secre- tary of a new organization, the North American Braille Esperanto Brotherhood. ANONCOJ Tarifo: $1 ĝis sep linioj. Dek procenta rabato por du- aŭ plifoja apero. Petu informon pri tarifo por pli grandaj aŭ multfoje aperantaj anoncoj aŭ reklamoj. ESPERANTO READING MATTER Group a) 20 different pamphlets for $1 Group b) 10 Group d) 5 Group c) 7 $1 $1 $1 (my choice) Esperanto-by-Mail 123 East 35th St. Brooklyn 3, N. Y. Pri Anonimaj Leteroj Celante malhelpon al nia Ligo, sed efektive plej malhelpe al la tuta Esperanto-movado, lastatempe dis- sendiĝis anonimaj (kaj iuj subskrib- itaj) akuzoj kontrau iuj fervoraj samideanoj. Publikaj akuzoj, kon- trau-akuzoj, kaj defendoj efikas nur por krei publikan malfidon al la tuta movado. Ne dezirante helpi al tia sabotaĝ- ado, la Revuo ne presas ion ajn pri la afero. Sed tiuj, kiuj deziras la faktojn, turnu sin al: S-ano F. R. Carlson, 2116 N. 35th St., Seattle 3, Wash., por privata respondo. HEROIDO DE ESPERANTO Nordamerika peranto: Donald E. Parrish 328 West 46th Street Los Angeles 37, Calif. 16 Br TEXT BOOKS, DICTIONARIES, READERS The Esperanto Teacher_________________________________$ .45 Esperanto for Beginners________________________________ .10 Nelson's Esperanto Course______________________________ 1.50 Step by Step in Esperanto_______________________________ 1.50 The Edinburgh Pocket Dictionary________________________ .85 Fulcher and Long English-Esperanto Dictionary___________ 2.35 Millidge Esperanto-English Dictionary____________________ 2.50 Johano kaj Silvio_______________________________________ .30 Junaj Detektivoj_______________________________________ .35 Gaja Leganto per Esperanto _ _zz_ _ _ I _ _ ZZ'ZZZ _ _ _ _~_ _ _ _ Zl ZZ1 _ .30 Write for complete Book-List: Esperanto League Book Service, Middleton, Wis. let's go to the congress! APPLICATION BLANK I enclose $_____________for: (check) Regular member______________________________________$ 3.00 Supporting member___________________________________ 5.00 Patron ______________________________________________ 10.00 Life member_________________________________________50.00 Man and wife_________________________________________ 4.00 Subscription only_____________________________________ 1.75 Name________________________________________________ Address_____________________________________________ City _________________________________________________ Print your name and address clearly. Send to: Esperanto League for North America, Meadville, Pa. Advise the League promptly if you change your address. ■ ;;: I "; I ^ i ' ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ::: '':