Wx NORTH AMERICAN ESPERANTO REVIEW Vol. 2 No. 3 Official Organ of the Esperanto League for North America May-June, 1954 esperanto: a living language We Esperantists like to say we speak "the living language of a living peo- ple" and seldom if ever refer to Espe- ranto as "artificial". On the other hand, criticism of the International Language is almost universally based pn the premise that, because Esperanto is "artificial", it is therefore not to be taken seriously; even, in some cases, people who should know better have said that because Esperanto is "artifi- cial" it is not a language at all. And so we are faced with a theory, which we may state as follows: "Lan- guage is a natural phenomenon. It is continuously changing to keep pace with the nature and needs of the hum- an race, and its state at any moment reflects the total of human experience from the beginning of man's existence to that moment. A language is there- fore much more than a mere tabulation of words and grammar; itis an integral part of the culture of a specific people; it has an inner spirit which sets it apart and identifies it with the people who produced it. As such it can only be born of human experience; it can never be "created" by man." Now this is a beautiful theory and not at all illogical. If you suppose that, as an Esperantist, I must attack this theory and attempt to show that it is false, you are wrong. I see no conflict between it and the fact of Esperanto's success. On the contrary; it explains why Esperanto alone, of all the hun- dreds of proposed "auxiliary langua- ges", has taken roots and assumed a permanent, dynamic role in the society of today's world. To understand the genius of Espe- ranto we must look to the genius of its. author, Dr. L. L. Zamenhof. An auth- ority on languages, he was no "lan- guage doctor", regarding the subject with the cold impassivity of the scien- tist. He was a man of sympathetic emotions, who cherished a deep love for humanity and in whose soul burned one great desire: to end the suspicions and hatreds, born of misunderstanding, which exist between peoples speaking different languages; to tear down the Tower of Babel and to stamp out for- ever its curse. Such a man was able to recognize that the real problem in the creation of a new language would not be the selection of its vocabulary or the formulating of a grammar; the problem was to breathe into the lan- guage a living spirit; to gather around it desciples in whose loving care the Because of a last-minute change in Congress plans, this issue was delayed briefly. Be sure to read about the Congress on page 2. new language would take root, grow, and flourish. And this he succeeded in doing through the sheer power of a compelling: personality and a devotion to his ideal which continued to his last moment on earth. Adored by the early apostles of "Dr. Esperanto's lan- guage"*, he succeeded in establishing a new society, which continues to exist today, after more than sixty years. It is a people held together by two bonds: a common language, and an ideal. To the Esperantists of today, both of these things represent a heritage, just as the language and spirit of America are in- herited by each new American. We are of many nations, many races, many religions; but we are all members of the human race and brothers of one another. Esperanto brings us closer together, instils in us a greater sense of oneness, heightens our love for fel- low man. It is this spirit, this ideal sometimes called the "internal idea" of Esperanto which sets the Esperan- to movement completely apart from any mere language project. This is what makes Esperanto "the living lan- guage of a living people"'. D. B. R. * When Dr. Zamenhof first published his International Language he signed itwiththe pseudonym "Dr. Esperanto" (one who hopes), from which the pres- ent name was later taken. The North American Esperanto Review Vol. 2 May—June, 1954 No. 3 Published bi-monthly by the Esperanto League for North America, Inc., as its official organ. Subscription free to mem- bers. Subscription for non-members: $1.75 per year. Other rates: Bulk orders of 15 or 30 copies of anv issue may be ordered, in advance, by members, for 60c and $1.00 respectively; gift subscriptions for schools, libraries, eminent persons, etc., and for Esperantists living in countries outside of North America, may be purchased by mem- bers for 30c per year. (The Review reserves the right to refuse gift subscriptions for persons who should pay the higher rate.) Addresses: Subscriptions and bulk orders should be sent, with payment, to the Fi- nancial Secretary. Correspondence regard- ing circulation, including changes of address, etc., should be sent to the General Secretary of the League. Send literary contributions, news items, etc., to the Editor: David B. Richardson, 6205 So. Prospect, Tacoma 9, Wash. Deadlines: The Review is placed in the mails prior to the 15th of every second month. Material for publication must be in the hands of the editor no later than the 15th of the preceding month, except for last-minute news items, which will be ac- cepted as late as possible. The Esperanto League for North America, Inc., is a non-profit organization to encourage the use of the International Language, Esperanto. President: Gilbert Nickel, 204 Harding Ave., Silview 4, Del.; Vice-President: John L. Lewine, 52 River- side Drive, New York 4, New York; General Secretary: Louis Dormont, 123 East 35th St., Brooklyn 3, N.Y.; Financial Secretai-y: Conrad Fisher, R.F.D. 1, Meadville, Pa.; Treasurer: Edward W. Pharo, Jr., 638 Rosa- lie St., Philadelphia, Pa.; Chairman, Execu- tive Board: F. R. Carlson, 2116 N. 35th St., Seattle 3, Wash. The work of the League is carried on largely by four standing subcommittees of the Executive Committee: Finance: George E. Wagner, 403 E. North St., Tampa, Fla. Organization: Armin F. Doneis, P.O. Box 105, Pharr, Tex.; Roan Orloff, 31 Nahanton St., Box 18, Newton Center 59, Mass. Publicity: Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Ore.; Helene Wolff, 2944 Clay St., San Francisco, Calif. Education: W. G. Adams, Kingston, Wash.; G. G. Iggers, Philander Smith Col- lege, Little Rock, .Ark.; John Bovit, 132 East Broad St., Westfield, N. J. Anyone who can help in the work of one of these committees, or who wants help on local problems, is requested to write to the first name listed under the committee con- cerned. Members are asked to take careful note of the paragraph above entitled "Addresses" and to address all coninnmicationn ac- cordingly. Membership Dues: Regular Member, $3; Supporting Member, $5; Patron, $10; Life Member, $50; Man and wife, each having privileges of Regular Member but receiv- ing only one copy of publications, etc., $4. Make checks and money oi'ders payable to "Esperanto League for North America, Inc." • ESPERANTO KDNGRESQ Esperanto-Ligo por Norda Ameriko Princeton, N.J. July 9, 10, 11, 1954 Location Please note this important change in plans. The Congress will not be held at Westminster Choir College, as pre- viously announced'. Specfic details regarding the location are being sent directly to those who have signed up as Congress members. Anyone arriving at Princeton without having received such instructions can get transportation to the Congress by telephoning Mr. Borden. Program Friday, July 9: Registration and af- ternoon sightseeing. Social evening with entertainment in Esperanto. Saturday, July 10: -Major business meetings ' morning and afternoon. Reading of reports of ELNA's officers and Estraro. Banquet in the evening. Sunday, July 11: Morning religious services conducted in Esperanto. Sightseeing in the early afternoon, fol- lowed by final business meeting and dissolution. Registration It is not too late to register for the Congress if you hurry. Send $3 regis- tration fee to Local Congress Commit- tee Chairman Howard G. Borden, 110 S. Overbrook Ave., Trenton 8, N. J. VIVU la Internacia Lingvo! EXECUTIVE BOARD DECISIONS 1. Added $100 to funds budgeted to the Review for Jan.-Aug., 1954. 2. All donations made specifically for the Review shall be placed at the dis- posal of the Editor as an addition to sums provided from the treasury. Nl BEDAURE ANDNCAS ke du malnovaj batalintoj por nia afero foriris al tiu lando, de kie neniu homo revenas. John Bovit, ELNA-ano n-ro 1, kaj membro de nia Estraro, demetis la pezan ŝarĝonde siaj multjaraj labor- oj porhomaraj je lal2ade Marto, 1954. D-roR.DLoewenberg, ELNA-ano n-f6122, famkonata psikologo, multe" laboris por Esperanto, precipe en la kampo de uzado delalingvo inter la sciencistoj. Hi estas forpasintaj, sed longe la memoro restos ĉe ni. JOHN BOVIT, LL.B. Roy Hilton Ni bedauras anonci la morton de S-ano Roy Hilton, de Long Beach, Cal. la 5an de aprilo, je la ago de 66 jaroj. Li estis arda Esperantisto, fondinto de la Esperantista Societo de Long Beach, kaj kiel jurnalisto ofte trovis okazon por aperigi favorajn menciojn pri lia amata lingvo. s ESPERANTO LEAGUE'S HOOK SERVICE Middle-ton, Wisconsi.. Textbooks Esperanto tin lieninners, butler ... .Ill Robbie's 1 Ionic Student. (Recommended for quick course I.....25 Nelson's Esperanto Course, (Complete uni- versity jfriidc grammar unci exercise book. Highly recommended. I ...........____ 1.50 Step by Step in Esperanto, Butler. (Equally L'ood as Nelsons, but different in ar- rangement.) ..................................... 1.5(1 Esperanto Grammar and Commentary, Co\ (Very good.) ..................................'.. 1.50 Dictionaries Eng. - Esp. Vocabulary. I Not exhaus- tive, i ......................... .....................05 Eng. - Esp. Revs, i Over 'Slid basic words. Good handouts. I ...............................05 Millidge Esperanto - English Diction- ary............................................... 2.50 Etu-lisli - Esperanto Dictionary. I'ulcher- Loiir...........................■ ............. 2.S5 Edinburgh Esp. Eng. - Eng. Esperanto Poc- ket Diet., highly recommended as a huiulv, dependable quick reference. .85 Plena Vortaro. I Complete a!l-'\spera»fn Dictionary. I .................................... 1.00 Esperanto Readers Unua Lcgolibro .....................................S(l Esperanto Lcgolibro. Sc-tala. (by Esp. Aca- demy member.) ................................."" ESPERANTO IN NORTH AMERICA News-notes from around the United States and Canada Los Angeles The accompanying group plyrto shows some of the members of the ac- tive Esperanto-Klvbo de Los Angeles. Holding the Esperanto nag is S-ro Charles Chomette; behind him is S-ino Chomette; and to her left is S-ro Joseph R. Scherer, President of the club. S-ano Dirk Brink, who sent us the photo, advises that the group meets on the second Saturday of every month at the home of S-ro Scherer, 1237 No. Alexandria Avenue, Los Angeles 29. Visitors are always welcome, and any one wishing to contact the group may do so by phoning NOrmandy 4-5103. S-ino Dianto Farnsworth was a par- ticipant on Groucho Marx's program, "You Bet Your Life", heard over radio on May 19 and seen on television the following day. S-ro Joseph Scherer was a guest on the same program two years ago. S-ino Dianto Farnsworth Warwick, R. I. A Warwick High School student has joined the ranks of those who have "invented an internationtl language". The language, which is called "Mon- streti", is the creation of Arthur C. Pike, 14, who says his language is ' 'un Experimentaz in humanelero Interken- nanzer" (an experiment in human re- lations). In a letter to young Pike, S-ro Louis Dormont, General Secretary of ELN A. suggested that the problems encountered in 'he creation of "Mon- streti" peculiarly qualiy its inventor to appreciate the simple, straightfor- ward and logical construction of Espe- ranto. Dormont urged Pike to study Esperanto during the Summer. We feel sure that if this advice is followed, Arthur will soon become an ardent booster of Esperanto as the most prac- tical solution to the language problem. New Classes New Esperanto classes are reported to have been formed in the following places: Los Angeles, Newark, Phila- delphia; Placerville, Calif.; North Cen- tral College, 111.; and Troy, Alabama. Esperanto-Klubo de Los Angeles ESPERANTO * TUTMONDE hSaanfrhm HEROLDO DE ESPERANTO Oficiala K ko. omani Adreso: Poŝtfako 140, Haarlem, Nederlando. Banko: Rotterdamsche Bank, Haarlem. Poŝtĝirkonto: 604997. Statistiko (ĝis 30-a de aprilo): Alĝerio 1, Aŭstralio 2, Aŭstrio 10, Belgujo 52, Brazilo 3, Britujo 277, Danujo 71, Finnujo 50, Fran- cujo 236, Germanujo 260, Hispanujo 12, In- donezio 1, Irlando 5, Italujo 79, Japanujo 1, Jugoslavio 96, Kanado 4, Madejro 1, Maroko 1, Meksiko 2, Nederlando 614, Norvegujo 108, Novzelando 12, Portugalujo 7, Svedujo __27JL, Svislando 377 T-urkujo 2, Usono IfcSu^ mo (el 28 landoj) 2226. (Multaj aliĝoj anko- raŭ ne estas listigitaj pro teknikaj kaŭ- zoj.) MASON STUTTARD, Konstanta Kongresa Sekretario. La Verda Stelo en Centra Ameriko. Dank' al la lerta agado de s-ano Tibor Sekelj kaj fervora daŭriga laboro de mez- iimerikaj esperantistoj, grandparte novaj samideanoj, la Verda Stelo etendas sian brilon pli kaj pli super la respublikojn de Centra Ameriko. En Gvatemalo aperas kvaronjara „Mez- amerika Revuo", eldonata de Gvatemaia Esperanto-Asocio. En la sidejo de 1« Aso- cio en la ĉefurbo Guatemala oni aranĝis konstantan ekspozicion. Oni pensas pri la organizo de unua kongreso de mezamerikaj esperantistoj. En Honduraso fondiĝis dum marto Hon- durasa Esperanto-Asocio; Esperanto-kur- son en la universitata urbo Tegucigalpa gvidas s-ano Tany Viana. En Kostariko, kie jam antaŭ trideko da jaroj konata lingvisto Carlos Gagini gvidis Esperanto-kurson, regas nun vigla intereso por nia afero. Ni jam raportis pri la fon- ciiĝo de Kostarika Esperanto-Asc>cio kaj ĝia ekskurso al la vulkano Irazu (Heroldo de 16.2.54). Pasintan vintron en la ĉefurbo San Jose gvidis kurson s-ano Hector Fer- nandez. Ankaŭ en la urbo Heredia funkci- is k'irso, gvidata de s-anino M. J. Vargas, kaj l'ondigis Esperanto-centro. En Nikaragvo nova vizito de T. Sekelj revigligis la Nikaragvan Esperanto-Asocion, fonditan antaŭ du jaroj. En la tiea ĉefurbo kaj en universitata urbo Leon ekfunkciis kursoj, gvidataj de s-ano J. J. Medina. En Salvadoro komenciĝis du Esperanto- kursoj pasintan junuaron en la Universi- tato de la r-pfurbo San Salvador kaj fondi- gis Salvadora Esperanto-Asocio, sub prezi- do de Prof. M. A. Cobos. Trilanda renkonto. La 16-an de ma jo renkontiĝis en la ger- mana limurbo Aachen pli ol 100 geesperan- tistoj el Belgujo, Nederlando kaj Germa- nujo. Oni travivis belajn horojn, kaj en- la posttagmezo oni faris promenadon tra la urbo, por rigardi la vidindaĵojn. Tiuj renkontiĝoj jam havas tradicion, car ili jam okazis antau tridek jaroj. Certe ili estos ripetataj ankaŭ en la venontaj jaroj. Kvin Esperanto-generacioj dum malpli ol kvin jaroj. Antaŭ ĉ. 4x/2 jaroj ĵiniĝis en Beograd, la ĉefurbo de Jugoslavio, Esperanto-kurso de s-ano M. Saponjiĉ (sur la supra ĵoto la unua de ma.ldek.stre). Unu el liaj lemantoj estis Ilija Grahovac (dua de maldekstre). De li lernis Esperanton antaŭ 2% jaroj S. Budimir (meza). Ci tiu anoncis la 1-an de decembro 1952 sian kvaran kurson. Gin aliĝis 50 perso- noj, inter ili kolonelo Antonije Sekelj (dua de dekstre), frato de nia konata samideano kaj esploristo Tibor Sekelj, kaj lia filino Ljiljana. Ambaŭ nun mem estas kursgvidantoj, kaj Gordana Ristiĉ (unua de dekstre) estas unu el la lernantinoj en iliaj kursoj. Kolonelo Sekelj verkis ankaŭ Esperanto-lecionojn per Radio Beograd, kaj laŭ lia propono oni postulas enkondukon de'Esperanto en la lemejpj. La seminario por Cseh-instruistoj (29.-31.7.) okazos en * „Rijkskweekschool voor Onderwijzers" (Regna Instruista Semi- nario), Leidsevaart 220, Haarlem. Gi sta- ros sub rektoreco de s-ro J. van der Meu- len, direktoro de la nomita seminario, kaj estos gvidata de s-ro Andreo Cseh mem. La lecionoj okazos dum ĉiuj tri tagoj je 10-13 kaj je 15-18 h; la vesperoj estos libe- raj. La kurso certe okazos, car jam aliĝis sufiĉe multaj personoj. Pluajn aliĝojn akceptas Internacia Esperanto-Instituto, Riouwstraat 172, Den Haag, Nederlando. (Kotizo 24 Steloj; 40 Steloj por du personoj de unu familio.) Malavareco kaj sindonemo. Nia samideano William E. Baff, fame ko- nata kiel advokato en Washington, faris al UEA la proponon partopreni la delegitaron esperantistan al la Unesko-Konferenco en Montevideo. Li ne nur pagos siajn vojaĝ- kostojn por iri kaj reveni sed ankaŭ siajn proprajn elspezojn dum sia oktaga restado en Montevideo. Lia ofero estas des pli grava, car li pa- rolas la lingvon mem de Unesko kaj car li, kiel advokato, bone scias diskuti kaj trovi la taŭgajn argumentojn. Li estas vera pio- niro. Dankojn al li! G. DRONCHAT. Gaja popolo internacia en Konstanz. Antaŭ la Harlema Kongreso (24.-30.7.), por la tria fojo kunvenos en Konstanz ĉe la lago Bodensee gesamideanoj diversnaciaj por kune studi kaj kune ekskursi kaj dis- triĝi. Perfektigan Esperanto-kurson gvidos instruisto H. Mŭller. Oni faros du tutta- gajn ŝipekskursojn: al aŭstria Bregenz, kaj al svisa Schaffhausen (falego de 1' Rejno); oni vizitos insulon Mainau (sveda posedajo), prahistorian surfostan domaron, barokan katedralon, mezepokan kastelon ktp. En- tute tre alloga programo. Petu ĝin de la aranĝanto: IFS (s-ano Michel Schmidt), Griingang 8, Konstanz, Germanujo. Konkurso por belarta statuo sur Esperanto-placo en Gotenburgo. Konveria propono pri belarta statuo, kiu dekoru la novan Esperanto-placon en la sveda havenurbo Gotenburgo, estas ser- ĉata. La placo, la unua Esperanto-placo en Skandinavio, situas en moderna kaj vigle trafikata urboparto. (La proksimuman as- pekton de tiu placo post ĝia pretiĝo ni publikigis en nia pasinta numero. — Red.) Per tiu ei alvoko ni turnas nin al ĉiu kapabla artdesegnisto kaj skulptisto pe- tante pri helpo. Helpu nin, per viaj ideo, sugesto aŭ pozitiva projekto kiel eble plej efektive ornami tiun placon! La statuo esence simboligu la universalecon de Es- peranto, sed ankaŭ estu alloga el estetika vidpunkto. La tuta materialo estos ekspo- zicie prezentata kaj de fakuloj juĝata. La venkinta projekto por ĉiam honoros la ar- tiston. Por'ke ankaŭ ne-eŭropanoj povu parto- preni, ni etendigas la konkurstempon ĝis la fino de decembro 1954. La materialo estu sendata al: Esperanto-Statuo, Box 11035, Goteborg 11, Svedlando. (Estas konsilinde, publikigi pri tiu ĉi konkurso ankaŭ en kiel eble plej multaj neesperantistaj gazetoj, tagĵurnaloj, artre- vuoj ktp.) KELI konferencos en Oosterbeek. Tuj antaŭ la Universala Kongreso en Har- lemo, Kristana Esperantista Ligo Internacia konferencos en la sama lando. De 24.7. ĝis 31.7. matene la anoj, simpatiantoj, intere- siĝantoj estos kune en la bela konferencejo „Pietersberg" en Oosterbeek apud Arnhem. Temoj, diskutoj, ekskursoj, distraĵoj, pro- menadoj ktp. apartenas al la varia pro- gramo de la renkontiĝo. Arnhem situas en la belegaj ĉirkaŭaĵoj de la orienta parto de Nederlando, kaj la rivero Rejno fluas laŭ- longe de la urbo. Por akiri informojn pri kondiĉoj ktp., oni sin turnu al s-ro A. Storm, Goudsbloemstraat 13 c, Vlaardingen, Nederlando. ■ La Administra Komitato (Estraro) de Brita Espcrantista Asocio. Brita Esperantista Asocio (BEA) estas unu el la plej solidaj esperantistaj landaj asocioj, kaj ĝiaj gvidantoj ĉiam sciis adapti sian fervoron kaj entuziasmon por nia afero al la postŭlo de la sobra realeco. La supra foto montras ĝian Administran Komitaton (Exe- cutive Committee"). De maldekstre, starantaj: J. W. Leslie, sekretario; C. C. Goldsmith kaj D-ro C. M. Bean, komitatanoj; E. D. Durrant, komisiito por „eksteraj aferoj" (publikaj rilatoj); sidantaj: W. M. Goodes, honoroĵica sekretario; B. E. Long, honorofica ekssekre- tario; W. A. Gething, prezidanto; A. Venture, kasisto; s-ino E. Warren, komitatanino. Escepte de la sekretario, la membroj de la komitato estas honoroficaj, elektitaj de la membraro en la konsilantaron, kiu mem elektas (escepte de la prezidanto, hon. sekre- tario kaj hon. kasisto) la ceterajn komitatanojn de la estraro. Ciuj oficoj, escepte de tiu de la sekretario, estas sensalajraj. S-ro Long, la honorofica ekssekretario (post 40-jara fidela servado!) ĵariĝis en majo 7$-jara, kaj postfeste ni prezentas al li niajn korajn gra- tulojn kaj bondezirojn. Kaj al BEA, kiu jus havis en Manĉestro sian 38-an Kongreson, ni deziras pluan laŭcelan agadon por nia afero ĝis la fina venko. Harmonia renkontiĝo inter Okcidento kaj Oriento. Ke nia Esperanto estas ne nur kompre- nilo inter anoj de diversaj nacioj, sed an- kaŭ lingvo, kiu kunigas homojn de disigi- taj partoj de sama popolo malgraŭ ĉiuj bariloj, tion spertis dum kvar tagoj de la 16-a ĝis la 19-a de aprilo pli ol 40 gejunu- loj en Berlino. En tiu urbo, mem dispar- tigita en du sektorojn, Germana Esperanto- Junularo por la unua fojo aranĝis inter- zonan junular-renkontiĝon kun kulturaj celoj. Unika renkontiĝo ĝi estis, car pro la situo de Berlino meze en la soveta zono de Germanio por la unua fojo multaj junaj gesamideanoj sukcesis partopreni, kvan- kam ili devis apliki ruzan manieron por ebligi la malpermesitan vojaĝon al okci- denta Berlino. Tamen niaj idealismaj ge- samideanoj ne timis iujn danĝerojn. Estis por ili preskaŭ la sola ŝanco, nuntempe ĉeesti esperantistan kunvenon, renkontiĝi post multaj jaroj de absoluta izoleco kuh esperantistoj el okcidenta Germanio. Vere estis emociaj momentoj, kiam en okcidenta Berlino junaj homoj el la oriento kaj okcidento de Germanio unuafoje inter- premis la manojn, — momentoj, kiujn neniu forgesos iam. Tondra aplaŭdado ak- ceptis kaj ĉiam denove interrompis la reprezentanton de niaj orientgermanaj ge- amikoj, kiam li dum la solena malfermo de la renkontiĝo salutis la gesamideanojn el okcidenta Germanio. Flue kaj entuziasme li parolis en Esperanto, malgraŭ tio ke jam de pli ol kvin jaroj ne plu ekzistas ebleco en la soveta zono ekzerci nian lingvon. - Salutparolis por la junularo de okcidenta Germanio reprezentantoj de Germana Es- peranto-JunularOi Tutmonda Esperanto- Junular-Organizo, Esperanto-Junularo Ber- lin kaj Esperanto-Ligo Berlin. Reprezen- tanto de la ĉefa junular-oficejo de Berlino, kiu ĉeestis la inaŭguran solenon, per laŭ- daj vortoj varme dankis al Germana Espe- ranto-Junularo pro ĝia iniciato okazigi tian renkontiĝon tutgermanan, kiu servu kon- servi la kontakton kaj la amikecon inter la junularo de ambaŭ partoj de Germanio malgraŭ la Fera Kurteno, disiganta ilin. Riĉa programo plenigis la tagojn de la renkontiĝo. Filmoj, i.a. pri la historio de Berlin kaj pri ĝia rekonstruo post- la milito, estis projekciataj. Nia egipta samideano Tadros Megalli ege interese referatis pri sia hejmlando kaj popolo. Grandioza festvespero, kiun partoprenis pli ol cent gastoj esperantistaj, estis aranĝata okaze de la renkontiĝo. Belaj ekskursoj konatigis la partoprenantaron kun la verda ĉirkaŭaĵo de la granda germana metropolo. Multaj vidindajoj estis komune vizitataj. Tre in- teresa ankaŭ estis ekskurso al la fama Ber- lina Zoologia Gardeno. Kompreneble ne mankis referaĵoj pri esperantistaj kaj ju- nularaj problemoj, kiujn sekvis regule viglaj kaj fruktodonaj diskutadoj. Unu el la kulminpunktoj de la programo estis ko- muna vizito al prezentado de „Elektra", teatrajo de Jean Giraudoux, en Schloss- park-Theater, unu el la plej famaj scenejoj de Berlino. Invitis tien la partoprenantaron de la junulara renkontiĝo la ĉefa junular- oficejo de Berlino, kiu ankaŭ alimaniere kaj finance kaj morale subtenis la klopo- dojn de la aranĝintoj. Plej neforgesebla travivaĵo tamen por ĉiuj estis granda kaj forta amikeco, kiu ligis la gesamideanojn el ambaŭ Germanioj. Estis amikeco, kiu konas nek zonajn limojn nek „malvarman militon", kiu disigas la germa- nan popolon laŭ la opinio de la politikistoj Pro tio kun entuziasma aplaŭdo ĉiuj sub- strekis la salutmesaĝon, kiun nia samideano D-ro Drees, ministro-prezidanto de Neder- lando, direktis al la interzona renkontiĝo. Precipe per la finaj vortoj de sia letero D-ro Drees esprimis tion, kion sopiras ĉiuj, kiuj ĉeestis en Berlino: :„Estiĝu baldaŭ por vi la ebleco, daŭre en imueco kunlabori je la .rekonstruo de via lando, kiel parto de komuneco de liberaj kaj pacamantaj popo- loj." Jen vortoj, kiujn multaj rememoris, kun larmoj en la okuloj lastfoje premante la manojn en la adiaŭa horo. Tiam ili for- veturis. Unuj orienten — aliaj okcidenten. Kaj inter ili estas la Fera Kurteno. Brazilaj samidearioj kuraĝas. En Rio de Janeiro fondiĝis jam antaŭ iom da tempo Kooperativo de Esperantis- ' toj por la presado kaj eldono de Esperan- taj libroj. Nun la Kooperativo aĉetis etaĝan apartamenton en granda konstruaĵo „Edi- ficio Itu" (apud Tabuleiro da Bahiana, Largo da Carioca, en la centro de la urbo). La apartamento havas surfacon de ĉ. 70 kvadrataj metro j, kaj la aĉeto postulas la sumon de pli ol unu miliono da kruzeroj, pagotaj poparte, laŭ kontrakto. Antaŭ ne- longe la Kooperativo eldonis la dramon „Ivan VI", originale verkitan en klasika formo kaj perfekta Esperanto de juna ta- lenta aŭtoro Geraldo Mattos. (Vidu Herol- don de 1.4.54.) En San Paulo fondiĝis sub la nomo „Es- peranto" la unua sporta (voli-pilka) trupo esperantista en Brazilo, al kiu jam aliĝis areto da sportemaj fraŭlinoj, membrinoj de la klubo „Zamenhof". Svedaj KELI-anoj jarkunvenis. La 1-an de majo kolektiĝis en Gotenbur- go proks. 65 svedaj anoj de Kristana Espe- rantista Ligo Internacia por enlanda jar- kunveno; la pritraktojn gvidis A. Wallin. Inĝ. Henry Lundin noveiektiĝis prezi- danto de la sveda KELI-sekcio, kiu nun- tempe havas ĉ. 400 membrojn. Sekretariino restas f-ino Ragnhild Niklasson, Gjutare- gatan 19, Orebro. Post la kunsido paroladis f-ino Sylvia Sostrom pri „Celoj kaj rimedoj en nia agado". Sekvis temanĝo, ĥorkantado kaj nontrado de filmoj pri Zagreb kaj Hindujo, otitaj de la lokaj samideanoj Arne Persson taj Bertil Zell. La postan tagon okazis Es- peranta diservo en la kapelo de la Kristana Asocio de Junaj Viroj. Predikis Erik Car- Ion, prez. de KELI, kaj s-ino Anna Alamo- Sandgren; solkantis Henrik Alander. Ko- muna festmanĝo kaj rondveturo tra la urbo finis la bone aranĝitan kunestadon. La raporto pri 1953 enhavis multajn in- stigajn faktojn, i.a.: 204 prelegoj de s-ino ' Alamo-Sandgren, longaj artikoloj pri Zag- reb en la kristana gazetaro, ampleksa misi- ado per evangelia literaturo (15.000 ekz. donace senditaj dum 18 monatoj al 57 lan- doj), feriokursoj kaj lokaj studrondoj, eko- nomia bilanco je kr. 22.433,91 (donacoj de membroj kaj simpatiantoj kune 10.086,12 kronoj). Inter 17-21 julio ĉi-jare okazos la kutima feriokurso de sveda KELI. Ejo estos la kristana popola altlernejo de Jonkoping, kaj prelegos D-ro J. Stenstrom, L. Vasiljef kaj s-ino Alamo-Sandgren. La kosto estos kr. 70.—, inkl. de manĝado kaj loĝado. Eks- terlandanoj sin turnu al la sekretariino (adreso supre) por ricevi informojn. S-n. HEROIDO DE ESPERANTO DUONMONATA INTERNACLi ORGANO DE LA ESPERANTO- MOVADO Prezoj en 1954: Abono tutjara__________________$4.00 Abono januaro-junio__________2.50 Abono julio-decembro_________2.00 Abono subtenants______________8.00 Anonceto po 25 vortoj__________ .50 Nordamerika peranto: Donald E. Parrish 320 West 46th St. Los Angeles 37, Calif. 5 , -. ... ^^M'rb^^w /)^te'--;| NOVA VIVO POR GERTRUD Rakonto el la realo de James D. Sayers Mi ĉeestis la belan, multe vizitatan Kongreson de la Gernana Esperanto- Asocio en Gottingen printempe de 1949. Mi supozas, ke ĉiu el la 600 ĉeestintoj de tiu Kongreso memoras la solan vi- rinon, kiu alvenis "nigre"—tio estas, senpermese— el la rusa zono. Ŝi estis surda, ŝi estis sen okcidenta mono, kaj kelkaj personoj opiniis ŝin ankaŭ sen cferbo car ŝ[ riskis malsaton. malvar- mon kaj grandan danĝeron por esti dum kelkaj tagoj inter samideanoj. Mi ĝojas diri, ke tia granda amo al Nia Afero instigis la bonkorajn ĉeestantojn fari monkolekton, por ke Gertrud Kilian havu manĝaĵon, hotelĉambron, kaj iom da mono por la reiro hejmen. Post la Gottingen-a Kongreso mi va- ne atendis raporton pri ŝia sukcesa re- iro, kaj post la paso de jaroj, timis sin mortinta. Sed ne! Kun granda surprizo mi ri- cevis, frue en 1953, leteron de iu "G. Heinrich, Hines Creek, Alberta, Cana- da", kiu restis mistero nur ĝis mi mal- fermis la kovrilnp. Preskaŭ nekredeme mi legis la leteron, kiun subskribis tiu sama Gertrud Kilian. Nun la feliĉa edzino de August Heinrich, kiu almig- ris Kanadon el Germanujo antaŭ jaroj, ŝi helpas disvolvi pioniran farmbienon en la riĉa, nova tereno de la norda Al- berta province Tre komplete ŝia letero priskribis la aventuro-plenan vivon antaŭ, dum kaj post la militjaroj 1939-1945. Pri la postmilitaj spertoj ŝi diras: "La jaroj 1947-1948 estis la teruraj malsataj jaroj. Oni povisvidi laostojn pro tro da malsato. Multaj homoj mor- tis pro tio, kaj mortf rostiĝis pro manko de karbo. Vestaĵoj, ŝuoj, kudriloj, fa- denoj estis preskaŭ.neaĉeteblaj. ' 'Iun tagon mi ricevis libreton pri la povo de pensoj. Mi aplikis tion, kaj post sep monatoj mi estis tute alia ho- mo. Ĉiuj timoj, deprimo, malgajeco, k. t. p. malaperis. Mi ec faris paroladojn pri Esperanto antau pli ol sesdek per- sonoj. "Mi havis 37 gekorespondantojn en 17 landoj. Unu el tiuj plej ŝatataj kor- espondantinoj estis en Anglujo, kaj car ŝi intends ĉeesti la 1949-an Gottingen- Kongreson, mi decidis, ke mi nepre, spite de ĉiaj obstakloj, devos iri al Gottingen. "Mi veturis ĝis la limstacio, sekvis kvar virinojn kiuj iris rapide trans la limon. Pro mia peza kofro mi ne povis sekvi ilin. Baldaŭ mi estis tute sola en la f remda arbaro. Mi erarvagadis pli ol du horojn, malespere plorante. Finfine mi rerenUontis unu virinon. Ni ŝteliris kelkajn horojn, finfine atingis la teren- on de la brita zono. Mi baldau alvenis en Gottingen al la Kongreso, iom mal- frue, sed feliĉega nur prolaĉeesto, por mi la unuan fojon, inter granda nombro dagesamideanoj. Tamen, unu granda malfeliĉo: mia angla amikino ne povis ĉeesti! ' 'Post la kongreso mi reveturis ĝis la limstacio. Estis pluvegavetero. Mine posedis pluvmantelon nek ombrelon. Baldaŭ mi estiĝis tute malseka. Mia kofro el kartono kurbiĝis; mi timis, ke ĝi disiĝos. Mi renkontis virinon kaj ni ambaŭ ŝteliris kliniĝante, silente, tim- eme ĉirkaŭrigardante tra la arbaro. Ni venis al rivereto. Mi ĵetis mian kofron trans la akvon kaj sal tis, sed ne sufiĉe; akvo ŝprucis sur miajn femurojn. Mal- seka supre, malseka malsupre! Kvazaŭ tio ne estis sufice da malbono, ni tiam aŭdis voĉon krii: 'Halt!' "Terurigitaj, ni devis iri al la vokin- to. Tie estis de ekstere ne videbla ejo kun telefono, pafiloj, teleskopo, radio kaj—rusoj! Ni devis sekvi unu ruson dum pli ol duona horo ĝis ni atingis centrejon en granda kelo. Post mallon- ga tempo eniris ruso kiu ordonis, ke ni purigu kelkajn lokojn. Post du horoj ni sidis ree en la kelo. Ruso eniris, ri- gardisnin kaj finfine diris, 'Gut, gehen!' ('bone, iru!') Ĝojege ni forlasis tiun kelon, atingis la stacidomon kaj vetur- is hejmen. 1 "Dum 1950 la laboroficejo diris al mi ke mi devos labori en fi-fama minejo, kaj 'tuj!' Kion fari? Mi ne volis helpi mortigi miajn kunhomojn per tiamilit- prepara laborado. Tiam amiko diris al mi: 'Malaperu! Vopo (popolpolicisto) volas aresti vin.' Do mi fuĝis al okci- denta Berlino, kie mi erarvagadis kel- kajn semajnojn, of te ne sciante kie mi dormos vespere. Mi tranoktis sur ben- ko aŭ seĝo en policejo, aŭ en 'bunkero' kun fremdaj homoj. Tiam, dum duona jaro mi estis ĉe unu familio kie mi devis laboregi sen pago, kaj finfine mi dis- rompiĝis. Ĉe alia familio, ree ĉe virino mi laboregis. Fine oni min akceptis en azilo por fuĝintoj. Tie estis malagrab- lege: geedzoj, fraŭlinoj, infanoj, ĉiuj en unu loko; litaĉo apud litaĉo sur pajl- sako sen lit-tolaĵoj;ĉirkaŭe malespero, klaĉado, kalumnio. "Mi skribis al 'Allianz-Korespon- denz' kaj baldaŭ mi ricevis leteron de la homo, kiu estas nun mia edzo. Li skribis: 'pripensu, antaŭ ol vi forlasos Germanujon!' Mi respondis, 'For, for, for de ĉi tiu malfeliĉa Orienta German- ujo, plejeble baldaŭ!'.. Li serĉis edzi- non, mi serĉis novan hejmon; do finfi- ne, la 20-an de novembro, 1951, mi forlasis Berlinon per aeroplane "Kvaronan horon antaŭ ekflugo, konatino el orienta Berlino venis al mi: 'Estu feliĉa, ke vi ekveturos. Vopo es- tis hieraŭ ĉe mi kelkajn horojn kun la intenco aresti vin.' Timplena pro la danĝero al geamikoj, mi ploris. Sed amikoj konsilis: 'Ne nloru, sed estuĝo- ja ke vi forflugos en la liberecon ansta- taŭ al Siberio. Danku Dion!' "La 22-an de novembro, 1951, mi en- ŝipiĝis en la belega 'Gripsholm'. Kaj postlavojaĝo transatlantika, ni alvenis —la 1-an de decembro—en Halifax. Unutagan vojaĝon al Montreal per luk- sa vagonaro. kaj post kvartaga restado tie, ree okcidenten al la vasta lando de ebenaĵoj, tiam de Winnepeg nordokci- denten, kvar tagojn al norda Alberta. Ĝi estas vastega, terurige senlima Ian-, do, sed ho! kiel bela ĝi estas pro la lib- ereco kaj la opqf tuno labori kaj ricevi rekompencon — kaj neeksalti pro timo kiam iu frapas sur la pordo! "Du staciojn antau mia cel-stacio, eniris serĉanta viro. Ni tuj ekkonis unu la alian; li estis mia neniam antaue vidata fianĉo. Alveninte ĉe la fina sta- cio, ni tagmanĝis en restoracio, tiam ni iris al modesta domo. Estis kelkaj personoj tie. Iu viro parolis dum mia fianĉo kaj mi staris kune. Mi ankoraŭ ne sciis, kio okazas, sed. fidis al mia fianĉo, ke ĉio estas en ordo. Tiam mi devis ŝubskribi mian nomon. Mi supo- zis, ke estis ia moro ke oni subskribu la nomon post alveno. Mia fianĉo donis al mi Novan Testamenton. Ankoraŭ ne sciante la signifon de tiuj okazoj— pro surdeco kaj nescio de la angla lin- gvo—mi diris, 'Jes, mi havas ankaŭ Biblion.' "Tiam ni veturis per aŭtomobilo al mia nova hejmo, kiu kuŝas mejlojn for de la plej proksima malgranda urbeto, eĉ kilometrojn for de la plej proksimaj najbaroj! Nur poste, tie survoje, mi eksciis, ke mi estas jam edziniĝinta. Mia edzo ne volis embarasi min, laŭte kriante tie en la domo de la pastro por klarigi ĉion al mi." Gertrud finis sian rakonton: "Farmla- boro treege plaĉas al mi. En ĉi tiu izola, flanke kuŝanta regiono en norda Alber- ta provinco de Kanado, mi trovis min mem kaj bone refreŝiĝis korpe, anime, nerve. Nun mi havas liberecon, bone- gan edzon, kaj propran hejmon. Mi stas feliĉega!" Stranga, aventur-plena eliro, kaj komenco de tute nova vivo por Gertrud Kilian, al kiu ni esperas longajn, feliĉ- ajn jarojn en la nova hejmlando. LA TAGO FINIGIS Henry Wadsirurth Longfellow La tago finiĝis: la lumo, Kun la veno de 1' nokto, pala? Kaj la noktaj ombroj. ŝvebe. Kiel plumo de agio, falas. La lumojn de la vilago Nebuln kaj pluvo kovras: Min kaptas sen to malgaja, Kiun venki 1' animo ne povas: Sento sopira, malgaja. Sed kun dolor' ne parenca, Kiel same nebulo Estas de pluv' diferenca. Legu, do, iun poemon; Sed ĝi estu simpla kaj kanta, Kiu faros 1' animon trankvila, La zorgojn de 1' tago pelanta. Ne de la gloraj majstroj. Nek de la grandaj autoroj Kies paŝoj eterne sonas Tra la tempo-koridomj, "ar kiel marsa muziko. Ties granrtiozo Pensigas laboron kaj penon. Sed sopiras mi a! ripozo, Elektu poeton humilan. Kies kantoj fontas de 1' koro Kiel ŝprucas de 1' nuboj pluvo, Aŭ sur la vangon ploro: Kies tagoj laborplenaj Kaj noktoj sen kvietu Ne senigis de muziko L' animon de 1' poeto. Car tiaj kantoj efikas Trankvilige al la koro. Kiel preĝo, kiun sekvas Benanta Di-favoro. Elektu. do. kaj legu La poemon de via volo, Kaj aldonu al ĉju verso La belon de via parolo. La muziko plenigos la nokton. Kaj kiel ĉe beduenoj, Silente, forire, faldiĝos La tendoj de miaj ĝennj. Tradukis D. B. R. ,,Kun aproba antaŭparolo de Raymond Schwartz, kun multege da anekdotoj pri vere amuzaj situacioj, kun trafaj vortbildoj pri scenoj ĉerpitaj rekte el la vivo...., ĉi tiu verko devus doni grandan kontenton al la Esperanta publiko. Mi efektive estas certa, ke granda nombro da homoj legos ĝin kun ĝuo. La aŭtoro disponas brilan kaj kolorplenan idiomon.... Nenio simila al ĉi tiu verko an- taue aperis en Esperanto.... Volumo bele produktita, preskaŭ sen preseraroj." Mason Stuttard en „Esperanto" de UEA. Kredu min, Sinjorino! de Cezaro Rossetti estas libro 260-paĝa, tuttole bindita, kun ora surpreso, kaj kostas nur gld. 5.40, plus 10% por sendkostoj. Eldonita de Heroldo de Esperanto; mendebla ĉe la Esperanto-libroservoj en diversaj landoj aŭ rekte ĉe la eldonejo. NORD-AMERIKAMODERNA MUZIKO De Elwyn C. Pollock J1 Dua Movimento St erco "Ŝajnas al mi, ke ni amerikaj kom- ponistoj jam fariĝis pli kaj pli memfid- aj: mi mem scias, ke mi ne plu sentas la bezonon elserĉi konsciajn amerikan- ismojn. Pro tio, ke ni tie ĉi loĝas kaj verkas, ni povas esti certaj ke, kiam nia muziko estos matura, ĝi estos ankaŭ laŭkvalite amerika." Aaron Copland naskiĝisen Brooklyn, la 14an de novembro, 1900. Lia familio neelstarismuzike, kaj liapropramuzika edukado ne komenciĝis ĝis li atingis la aĝon de 13. Post studado de la piano, harmonio, kaj komponado, li vojaĝis al Parizo en 1921 por studi kun Nadia Boulanger. Returninte al Novjorko en 1924, li gajnis la atenton de Serge Koussevitsky, kies protektatolifariĝis. Multaj gravaj Copland-komponaĵoj estis unue prezentitaj de la Boston- simfoniorkestro sub la kontrolo de ĝia eminenta direktoro. Estas parte pro tio, ke oni hodiaŭ prezentas la kompon- aĵojn de Copland pli ofte ol de aliaj samtempuloj; komponaĵojn kiel ekz. "El Salon Meksiko", "Billy the Kid", "Lincoln-Portreto" kaj "Rodeo", kiuj reprezentasentute la amerikan scenon, sen ia ajn influo de fremda autoritato. S-ro Copland povas fieri, ke li estis la unua komponisto kiu ricevis porstud- an enspezon de la fonduso Guggenheim (1925-27). Li aktivis kiel prelegisto ĉe la "Nova Skolo por Socia Esplorado" kaj lia intereso pri samtempa muziko evidentiĝas per lia respondeco, asocie kun Roger Sessions, pri la Copland- Sessions koncertoj, kiuj prezentis pro- gramojn de muziko de burĝonantaj komponistoj. Estante membro de la fakultato de la "Berkshire-Muzikcen- tro" ĉe Tanglewood, Lenox, Mass., hejmo de la Boston-simfoniorkestro, li verkis artikolojn por muzik-gazetoj kiel ankaŭ kelkajn librojn. 8 Unu el la plej elstaraj komponaĵoj de Aaron Copland estas ' Appalachian Spring". En la originala partituro por 13 kord-instrumentoj, tiu ĉi muziko estia unue aŭdata en Novjorko la 14an de majo, 1945, kiam Martha Graham kaj ŝia kompanio prezentis la novan baleton samnoman ĉe la Nacia Teatro. Tuj poste Copland komencis gin adapti por simfoniorkestro, en formo de ok- sekcio, retenante ĉiujn el la esencaj trajtoj, kaj ellasantenur tiujn sekciojn de labaleto, kiuj rilatasla koreografion. La baleto koncernas pioniro-celebron printempan ĉirkaŭ nove konstruita farmdomo en lamontetoj de Pensilvan- iodum la frua parto de la lasta jarcento. La edziniĝonto kaj la juna farmedzo ludas la emociojn, ĝojplenajn kaj an- taŭtimemajn, kiujn invotas la nova hejma kunuleco. Pliaga najbaro foje sugestias la solidan konfidencon de l'sperto. Revivalisto* kaj lia sekvant- aro rememorigas la novajn dom-okup- ontojn pri la strangaj kaj teruraj as- pektoj de l'homa sorto. Ce la fino, tamen, la genovuloj estas lasitaj kviet- aj kaj fortaj en la nova domo. Estas tute simpla, hejmeca kaj dediĉita, kaj oni devus multe serĉi por trovi pli bel- egan verkon. En majo de 1945, "Appalachian Spring" ricevis kaj la Pulitzer-premion por muziko kaj la premion de la ' 'Rondo de Muzikkritikistoj" de Novjorko por la plej elstara teatra komponaĵo el la sezono 1944-45. Artur Rodzinski pre- zentis ĝin je la 4a de oktobro, 1945, ĉe Ia unua koncerto de la Novjorka sim- f onisezono. Copland mem gin priskrib- as: "La muziko adaptita el la baleto entenas la sekvantajn sekciojn, ludat- ajn seninterrompe: 1. Tre malrapide. Prezentado de la personaro, unu post alia, en pala lumo. 2. Rajnde. Eksono de unisonaj kord-instrumentoj komenc- as la agadon. Sentimento, kaj gajiga kaj religia, klarigas la scenon. 3. Mod- erate. Dueto por la fianĉino kaj ŝia destinulo — sceno de dolĉeco kaj pasio. 4. Tute rapide. La revivalist» kaj lia sekvantaro. Folkeca sentado, kamp- aro-violonistoj kaj dancoj. 5. Ankoraŭ pli rapide. Soldanco de la fianĉino. Antaŭsento de patrinecb. Ekstremoj de ĝojo, timo kaj miro. 6. Tre malra- pide, kiel ĉe komenco. Sceno remem- origa de la enkonduko. 7. Kvieta kaj fl.ua. Scenoj de tag-aktiveco por la novuloj. La subjekto, ludita per solo- klarineto, devenas el kolekto de melo- dioj "Shaker" ("Skuantoj": religia sekto, tiel nomata pro iaj movadoj en dancado, kiu formas parton de la ador- ado). 8. Moderate. Finaĵo. La edz- ino viciĝas inter la najbaroj. Je la fino la paro restas "kvieta kaj forta en la nova domo". Dampitaj kord-instru- mentoj intonas dolĉigan, preĝecan melodion, kaj la komencon denove rememorigas la konkludo. En sia libro "Nia Nova Muziko", Aaron Copland, diskutante i. a. la ne- ceson, ke la komponisto konatiĝu kun la problemoj kaj eblecoj de la hodiaŭo, konstatas, ke "komponistoj dum la lastaj dek jaroj iom post iom realiĝas; tute nova publiko aŭskultas la muzikon, t.e., la muzikon de la radio kaj la fon- ografo. La disvastigo de bona muziko — per la radio—inter milionoj da novaj aŭskultantoj certe faras profundan efekton. Por la unua fojo demokrateco eniras la regnon de serioza muziko. Tiu ĉi estas ekscita f akto, kiu poste ŝanĝos ĉiun fazon de nia muzika vivo! La demando estas: ĉu la modernaj kom- ponistoj povos verki muzikon, kiu in- teresos la ĝis nun netuŝitajn milionojn, kaj se jes, kian muzikon oni komponu? Sendube komponistoj ne povus plen- - -■-- —— -" - ........■" -....... ■ " : Represita kun permeso el "Belga Esperantisto": IMPRESOJ PRI USONO ) Kelkaj postvojagaj notoj Kiam nia avo rakontis al ni pri „sia" malnova tempo", ni penis revi- vigi en nia imago la bildojn de tiu pasinteco. Sed, nek la priskribo de la vortoj, nek la vido al malnovaj flavi- ĝintaj fotografaĵoj povis, por la nuna generacio, rekrei la vivon de niaj ge- avoj. Sed Eŭropano povas ja vidi la mon- don kia ĝi estos por la sekvanta gene- racio, vizitante la Unuiĝintajn ŝtatojn de Norda Ameriko. Jen, jes la ĉefa, plej elstara impreso kiun oni havas, kiam oni vidas Uso- non por la unua fojo: oni vidas en la estontecon ! Apenau fantazieblaj urbegoj de be- tono kaj ŝtalo tra kiuj la rektaj stra- toj estas kvazaŭ tranĉitaj, formantaj relative mallarĝajn, mallumajn pro- fundajn fendojn en kiuj la homoj neni- iĝas al sensignifaj mikroboj. Ĝisfunde mebanikita vivo, en kiu la homa energio limiĝas je butonpre- mado. Salajroj tiel altaj kaj prezoj rela- tive tiel malaltaj ke la vivnivelo estas tri, kvar kaj, kompare al tiuj en iuj pli postrestaj landoj, eble ĝis dek fo- joj, pli alta ol la nia, tiel ke -laŭ niaj normoj-, laboristoj ĝuas riĉulan vivon. Enviinda kvazaŭ-foresto de senlabo- reco, tiel ke trovi laboron estas pro- poi*cie pli facile ol trovi laboristojn. Nekredeble granda federacio de 48 landoj kie oni parolas nur unu lingvon kaj kie neniu landlimo ĝenas iun ajn; nekredeble bela lando, vasta kiel kon-. linento, same varia kiel kontinento kaj ĉio ĉi - je ĉies ĝueblo en plena li- bero. konsenti unu kun alia, sed unu fakto elstaras: la nova muzika aŭskultantaro devos havi muzikon, kiun ĝi povos kom- preni. Tio ĉi estas memevidenta vero. Tial ĝi devas esti simpla kaj rekta. Nenecas do, ke tio estu barilo al la eks- pluatado de ĉiuj el la novaj rimedoj eltrovitaj dum la unuaj jaroj de la du- deka jarcento. Ne estas okazo por pikante subjek- tiva kantado. La amerikaj komponist- oj estas la homoj, kiuj devos enkorpigi la novajn komunajn ideojn en novan komunan muzikon!" ARevivalisto: predikisto, kiu gvidas publik- ajn, ofte sensaciajn, kunvenojn, kun la celo rekrei intereson pri religio. La aŭtomobilo en posedo de ĉiu fa- milio, la grandaj financaj rimedoj kaj )a 40-hora semajno same kun la libe- rigo prezentita de 48 ŝtatoj sen la mal- helpo de landaj limoj, naciaj miskom- prenoj kaj diversecoj de moroj kaj lingvoj, tuto kiu estigis en Ameriko- vivmanieron tiel malsimilan al la eŭropa ke ĝi kaŭzas al ni iom da kap- lurniĝo. *** Sed, ĉe lia unua kontakto kun tiu lando de nelimigeblaj ebloj, la eŭro- panon ankaŭ trafas" amerikanaj ecoj, kiuj iom ŝokas. Konsterniga manko de tio kion ni nomas kulturo: manko de bonmanie- roj, manko de sindetenemo, manko de respekto kaj manko de modesteco. Nekredebla disvolvado de la privata iniciatemo kaj preskaŭ kompleta apa- tio fare de la ŝtataj aparatoj, pro kio ĉiu devas helpi sin mem: nenia oficiala subvencio aŭ helpo ĉe sociaj malhelpaĵoj estas antaŭviditaj. Se la Eŭropa politiko ne estas kom- prenebla por la Amerikanoj, ankaŭ la usona politika sistemo estas same ne sondebla por la Eŭropanoj; ĝi ŝajnas al ĉi tiuj kruda kaj ne tre demokra- ta. Fakte terura kaj por ni neniel imagebla miksajo de krimeco kaj po- litiko kun la jugistaro. Sed se la Usona no emas fanfaroni pri siaj progresemaj efektivigoj, li ankaŭ senhezite kaj senkaŝe montras al vi la nebonajojn de la amerikanis- mo. Kio estas simpatia ! La Usonano estas suprize religiema, sed adoras monon pli ol ion ajn sur- tere, li estas samtempe malavara kaj egoisma,' bone edukita kaj infane naiva. La junularo estas studema kaj malpli supersata ol ĉe ni; knaboj kaj knabinoj multe sportas sed ofte devas labori, eĉ tre junaj, por havigi al si poŝmonon. Mia impreso estas ke la usona junularo estas — klere kaj mo- rale — pli bone ekipita por la posta malmilda vivo ol la nia. *** Mia finkonkludo ? Mi ne povas finkonkludi. Ĉu oni envere povas kompari la estontecon kun la estanteco? ĉu oni envere po- vas kompari nian malnovan, kultur- plenan sed disŝiritan kaj heteroge- nan Eŭropon kun la tutjuna, unuiĝin- ta kaj sentradicia Nova Mondo? Kaj nia tasko do estu ne la esplo- ro kaj serĉado de tio, kio plaĉas al ni en tiu nova mondo sed male la malkovro de kio estas kopiebla kaj kopiinda. F. VAN DOOREN. *) La aŭtoro de ĉi tiu kontribuo restadis en 1953 dum 10 semajnoj en Usono, aviadt- Iante de grava loko al grava loko (Red.). Novaj Libroj ' 'Atakoj Kontraŭ Ĝardenplantoj", de Paul Neergard. Eldonis The Esperanto Publishing Co. Havebla ĉe la Libro- Servo de ELNA. $3.50 afrankite. De tempo al tempo aperas libro en Esperanto kies signifo estas aparte granda por la movado— libro, kies ek- zisto pliriĉigas aŭ plivalorigas la lin- gvon. Ci tiu verko pliriĉigas ĝin er D-ro Paul Neergaard ambaŭ sencoj. D-ro Neergaard, gvid- anta aŭtoritato pri la temo, efektive prezentis al la movado verkon prifier- indan: ĝia plaĉaaspekto kaj ĝiaserioza kaj bildo-riĉa enhavo estas konvinkigaj pri la meritoj de nia lingvo; sed, kio pli gravas, la fakula mano de la verk- into esploris kaj surmapigis virgan lingvo-terenon. Kaj tamen restas ankoraŭ nemenci- italaplej rimarkinda fakto pri la libro: ĝi reprezentas por ĉiu Esperantisto, kiu posedas ĝin, trezorejo de informoj val- oraj, kiujn oni tre verŝajne ne povus trovi sur la paĝoj de iu ajn alia unu li- bro, eĉ nacilingva. Destinita por la serioza nefakulo, la libro instruas pri ĉiu fazo de la luktado kontraŭ la mal- amikoj de la ĝardenplantoj: kiel iliti rekoni, venki, eviti. Kun pli ol 80 ilus- traĵoj kaj informaj tabuloj, kaj kun klaraj tekstoj, Atakoj kontraŭ ĝarden- plantoj estas aparte rekomendata al nordamerikanoj, el kiuj tiom multaj ĝuas flegadi la propran garden (et)on. D.B.R PRACTICAL SUGGESTIONS ON SENDING MONEY ABROAD By Donald E. Parrish Probably no language group in the world has a greater need than the Es- perantists for some simple, convenient and inexpensive method of communi- cating small sums of money abroad. For a number of years prior to the first World War this need was met by the unique Ĉekbanko Esperantista (see our previous issue). At present, small payments may be made by means of the "International Reply Coupons", which are sold at post-offices throughout the world. Here in the United States these cost 11 cents -each,—When-sent abroad each coupon may be exchanged by the recipient for "postage stamps representing the a- mount of postage for an ordinary sin- gle-rate letter destined for a foreign country". Two spaces are provided on the front of the Reply Coupon: the one to the left is used by the issuing post- office; that at the right by the redeem- ing office. The redeemed coupons are forwarded to the central office of the International Postal Union for the nec- cessary accounting between the coun- tries involved in the transt ction. There is no time limit on these coupons^ they are good until redeemed. They form, Ci tin - weario-kMOpao £«ta* ak- cepteta de la ofleejcj de la Uni- versda Iigo kaj >f the Service, points out that correspon • ding with Esperantists in other coun- tries is one of the most effective mean» for beginners to perfect their command of the language and urges all Esperan- tists, whether beginners or not, to take full advantage of the Service. The services of the NACS are free and are available to everyone, not just. members of the Esperanto League. The address is: North American Cor- respondence Service, 9079 Madison Ave., La Mesa, Cal. Cu Vi Povas Helpi? ELNA urge bezonas materialon por ekspozicioj. Multaj publikaj biblio- tekoj, ktp. bonvenas ekspozicioj n pri Esperanto, sed la lokaj aktivuloj ne ' havas taŭgan materialon por elmontri. Se vi povas helpi al la kreadode vagant- aj ekspozicioj, skribu al Adrian Hughes, 476 So. Bailey Ave., Hillsboro, Ore ; aŭ Helene Wolff, 2944 Clay St., San Fran- cisco, Cal. La plcj inleresa libro aperinta £is nun en Esperanto El ĉie kaj pri ĉiaj aferoj ! Prezo -SI.6,5, inkluzive setulknstojn Mendu de: Esperanto League Book Service Middleton, Wisconsin LETEROJ DE L. L. ZAMENHOF La tnigeilio ;■<•:« .' C'iu voliinin $ 2.2^ Mendu de: Esperanto League Book Service Middleton, Wisconsin Bona Propagando — Malgranda Kosto Abonu la Rcvuon donace por altlern- ejoj, publikaj bibliotekoj, senatanoj, kongresanoj kaj aliaj instancoj kaj in- stitucioj, kaj por influbavaj personoj. Per $3.00 vi povas prezenti unujarajn . abonojn al 10 lernejoj, bibliotekoj aŭ eminentuloj. Proponu tion ĉe via grupo. 11 Esperanto and Stamps by Conrad Fisher RFD1, Meadville, Pa. The first stamps to bear text in or about Esperanto were issued by the Soviet Union. Those honoring the sixth world congress of S.A.T., the workers' Esperanto movement, are the first to bear a message in Morse code. Stamp collectors to whom I show these stamps often ask me what the relationship is between Esperanto and Communism. Actually, of course, there is no rela- tionship; just as there is no connection between Esperanto-and -any political, religious, or nationalist movements. As a neutral tongue for all men, it is not primarily a "movement" at all, but only an instrument, equally available to any who wish to use it. At the time of issuance of these stamps by the Soviet Union, Esperanto was favored there as a means of con- verting the rest of the world to Com- munism. When those responsible for the favored treatment of the language realized the opposite effect was result- ing, the leaders of the Soviet Esperan- tists were liquidated and Esperanto periodicals, organizations, and classes were stopped. While Stalin was in prison he studied —along with Marx's Das Kapital—an Esperanto text-book. When he got control of the USSR, however, he changed his mind about Esperanto, saying it is a European language, not fit to serve the whole world. He stated that the universal language would be (you guessed it!) Russian, and there- fore that it is a waste of time to study Esperanto. Communists in all coun- tries are encouraged to learn Russian. The fact that the Soviet Union was the first country to issue postage stamps with Esperanto texts indicates simply that the communists do not overlook any opportunity to spread their propaganda. A special envelope will be mailed from the Congress of ELNA, bearing a cachet of the Congress. More than 125 non-Esperantist philatelists have ordered these covers at a dime apiece, to be mailed on the first day of the Congress. My aim, in handling this ,-matter, was to reach potential new Esperantists in North America. Of course, any Esperantist interested in receiving one of these covers may do sc by sending me a dime. If possible, 1 intend to continue these special cover* at future Congresses. In the next issue I. shall talk about the next country to issue postage stamps in and about Esperanto. ESPERANTO KDNGRESD Esperanto-Ligo por Norda Ameriko Princeton, N.J. July 9, 10,11, 1954 VIYU la Internatia Lingvo! THE ESPERANTO LEAGUE BOOK SERVICE Middleton, Wisconsin Poemoj de Omar Kajam, Waringhien, paper, 60 pp. $ .85 Historio de S. A.T., paper, 152 pages............ 1.30 Sennacieca Revuo, 1952— 3— k, each: ............ 1.00 Aŭskultu la Voĉojn de Oceano, paper, 53 pages ... .45 Kvaropo, Aula", Dinwcodie, Francis, Rossetti; paper, 267 pages ....... 1.50 La Arto Farigi Centjara, Wegver, paper, 59 pp. . . .50 Sveda Novelaro ........................ 1.50 Interpopola Konduto, Frivat ................... 1.00 La Gaja Podio, Schwartz ............ .......... 1.40 Jugoslavio kaj Ĝiaj Popoloj, cloth, ill., 30h pages 2.50 La Bapto de Caro Vladimir Borovsky, 141 pages 1.50 Deveno kaj Vivo de la Lingvo Esperanto, Stojan .70 La Nuna Stato de 1' Evoluismo, Rostant, cloth .... 1.00 Triesto al Kiu? paper, U pages...................50 Write for complete listing North American Esperanto Review 6205 South Prospect Tacoma, Wash Return Postage Guaranteed