AMERICAN NTO AZINE rge Scale Experiment Esperanto Teaching Travel With Esperanto Ik^- Worldwide Imports Sali * ute to New Language Bahasa Indonesia" m Oficiala Organo de Id ESPERANTO ASOCIO de NORD-AMERIKO MAR—APŬ 1950 Thirty-five Cents AMERICAN ESPERANTO MAGAZINE (Amerika Esperanthto) G. ALAN CONNOR, Editor Vol. "6)4 - V 114 West 16th Street Nos. 3-4 .-' " >:■ New York 11, N. Y. Associate Editors: Dr. W. Solzbacher, Doris Tappan Connor, Dr. Norman McQuown, Dr. S. Zamenhof, V. Rev. Gabriel N. Pausback, Howard E. Latham (lunula Fako). Note: The Esperanto Association of North America, Inc., is the legitimate representative body of the Esperanto movement in North America. EANA is not responsible for projects or publications which are not specifically authorized and designated as those of this Asso- ciation. EANA publishes the American Esperanto Magazine (Amerika Esperantisto) as its official organ. EANA is affiliated with the Universal Esperanto Association. All communications, having to do with the official Esperanto movement in this country, should be addressed to the Central Office of EANA and to none other. Address: Esperanto Association of North America, Inc., 114 West 16th Street, New York 11, N. Y. CONTENTS — ENHAVO Large Scale Experiment re Esperanto Teaching Esperanto in Action Around the World Travel With Esperanto .... Recent Letters Worth Quoting Bahasa Indonesia — New Tongue . New Correspondence Course in Esperanto Diversaj Anoncoj..... Juveloj el la Literature . . . Julio Baghy & Esperanto-Kursoj en Nord-Ameriko "Interna Ideo" kaj 'Neŭtraleco" . . . W. La Ĝoja Podio — Recenzo .... Kanada Informo...... Esperanto-Kroniko..... Deziras Korespondi..... . 33 . 38 . 42 . 44 . W. S. 45 . 41 . 50 If/. Hauff 51 . 52 Solzbacher 53 . 57 . 59 . 60 . 64 Jarabono eksterlande, $1.50 por kalendara faro Make Checks Payable to Esperanto Association of North America Minimum Membership in E.A.N.A.—#3.00 per Year Active Sustaining Membership — #5.00 per Year AMERIKA ESPERANTISTO Vol. 64 MARCH-APRIL Nos. 3-4 LARGE SCALE EXPERIMENT SHOWS RESULTS OF ESPERANTO TEACHING Esperanto is much easier to learn than any national language; but just how much easier is it? There are every year thousands of Esperanto classes for school children and adults; how successful are they? What is the most effective method of learning the Interlanguage? Do grownups or children make the best students? How much easier is Esper- anto for those who previously have studied some language not their own? These are some of the questions which are frequently asked and which require an answer not only in general terms but also, as far as possible, in precise figures and percentages. These can be obtained only by experiments undertaken on a large enough scale to produce results that can claim a high degree of general validity. In the United States, tests concerning the facility of learn- ing Esperanto were conducted from 1928 to 1933 under the direction of the late Professor Edward L. Thomdike, of Columbia University's Institute of Educational Research. In Great Britain various educational tests were carried out dur- ing World War I and in the early twenties, especially the famous Eccles Experiment (1916-1917) at Patricroft near Manchester. The most extensive study of this kind was organized from 1928 to 1948 by one of the world's foremost educa- tors, Professor Pierre Bovet, Director of the Institut Jean- Jacques Rousseau in Geneva, Switzerland, and Professor Emeritus of Experimental Pedagogy at the University of Geneva. Various events, especially World War II, delayed the completion of the study. Only recently the principal re- 33 AMERIKA ESPERANTISTO suits have become available in the form of a report pub- lished in Esperanto at Stockholm, Sweden, under the title Enketo pri Internacia Helplingvo. Professor Bovet, who was aided in his large scale inquiry by Mademoiselle Henriette lth, undertook the work on behalf of the International Aux- iliary Language Association in the United States (IALA), but completed it on his own because IALA discontinued its aaivities in the field of educational research. The Universal Esperanto Association (UEA) was responsible for having the report published through the Swedish Esperanto Fede- ration (SEF). Professor Bovet's tests were conducted in 14 European countries and in Palestine with the help of 46 teachers. 1,738 students attending 84 Esperanto classes in those 15 countries participated in the experiment. They spoke 18 different native tongues. Of the 84 Esperanto classes, 11 were school classes for children below the age of 15, 4 were classes for adolescents (15-19), and 69 for grownups or mixed groups. 62 classes used the Cseh method (direct con- versational method without textbooks) and administered the tests to 1,526 students in 14 countries, while 22 classes in 5 countries used other methods and participated in the experiment with 212 students. Each student had to fill out four test papers plus a ques- tionnaire about his or her age, occupation, previous school- ing, native language, etc. The paper for the first test con- tained a picture and either a question about the picture or the request to add something to it. The sentence was selected in such a manner that the student had to understand every word to be able to give the correct answer. The second test consisted of a number of sentences some of which made sense while others were nonsensical. Students had to place checkmarks before these sentences, according to whether they made sense or not. The third test featured a number of questions each of which required one Esperanto word as an answer. The pur- 34 AMERIKA ESPERANTISTO pose of this test was not only to find out whether the stud- ents understood the questions but also whether their Esper- anto vocabulary was adequate for the correct answer. The fourth and most important test paper was a letter worded as if it had been received from some far-away coun- try. It contained a number of precise questions. The student was asked to reply in letter form, making sure that the let- ter contained the proper answer to all questions asked. This test was intended to show not only whether the student's vocabulary was adequate but also whether he or she was able to write a good letter in Esperanto. In order to prevent cheating, there were two sets of test questions, and teachers were instructed to alternate between them when handing out the papers. Mademoiselle Ith vis- ited Esperanto classes in Switzerland, Austria, Czechoslova- kia, Germany, Poland, Hungary, and Yugoslavia, to make sure that the teachers' instructions were perfectly clear. Papers were graded according to the 100-point system (100 — everything correct). Professor Bovet and Mademoiselle Ith then computed the "median" value for each Esperanto class as well as for each nationality, age group, instruction method, etc. The median (middle unit in a series) rather than the average (sum of all values divided by their num- ber) was chosen because, according to Professor Bovet, "ex- perience in modern statistics has shown that in general the median reflects results in educational research better than the average, which was preferred in former times." In the overall tabulation, the median values for classes using the Cseh method were as follows: 80 for grownups, 80.62 for adolescents, and 73-75 for children. For classes using other teaching methods, the median values were 73.12, 73.87, and 56.25, respectively. These figures show that Esperanto classes succeed in giv- ing their students in a short time (15-25 lessons) an ade- quate knowledge of the language and that results are better in classes for grownups than in those for children. The med- 35 AMERIKA ESPERANTISTO ian values for adolescents (15-19) differ so little from those for adults that the difference may be disregarded for all practical purposes. The figures also prove conclusively that the Cseh method produces excellent results for adults as well as for children. The material gathered may not have been quite sufficient, however, to prove whether and to what extent the Cseh method is superior to other methods, because there are in- dications that the Cseh teachers cooperating in the experi- ment (27 teachers, 62 classes) were more experienced than their colleagues (19 teachers, 22 classes). There is no such thing as a sub-standard Cseh teacher because thorough train- ing and a high degree of teaching ability are indispensable for using the method at all. Other teaching methods, how- ever, may be used by inexperienced amateurs or by highly qualified experts. In order to measure the comparative value of various teaching methods, it would be necessary to com- pare results achieved by teachers with approximately equal ability and training. On the other hand, Professor Bovet's tests were not administered in exactly the same manner for the two kinds of classes. For Cseh classes, because of the particular characteristics of the method used, the tests were all administered at the end of the course, while for the other classes they were spread over the duration of the course. It is particularly interesting to see how the various nation- alities rank in the list of median values. The order is not exactly the same for children and adults, Cseh courses and other classes. To simplify matters, let me quote here only the median values for adults in Cseh courses, according to the students' native language: Romanch 100, English 95, Russian 92.50, Yiddish 92.50, Polish 87.50, Czech 86.25, German 85.62, Dutch 82.50, Spanish 81.25, French 81.25, Latvian 77.50, Swedish 76.25, Finnish 72.50, Catalan 61.25, Norwegian 56.75. For the classes using other teach- ing methods, the highest median values in the adult bracket 36 AMERIKA ESPERANTISTO were achieved by language groups not represented in the Cseh classes, namely the Hungarians, with 93.33, and the Slovaks, 91.04. Here again, the material is not in every case sufficient to justify categorical conclusions. Our readers will have guessed, for instance, that the Romanch-speaking people in Switzerland, who are listed with the amazing median value of 100, were represented in the experiment by only one student. There are perfect individual students, but a class in which every student's work deserves to be graded "100" is unthinkable in this imperfect world. It is significant, however, that students whose mother tongue does not be- long to the Indo-European type (the principal source of Esperanto's grammar and vocabulary) did remarkably well (Hungarians, Estonians, Finns) and that the Slavs (who might be expected to find the Esperanto vocabulary more difficult than their Western neighbors) appear in the upper half of the list, in the following order: Russian, Slovak, Polish, Czech. As might be expected, students who had some knowledge of another language not their own did better in Esperanto classes than those who knew only their mother tongue. The difference, however, was by no means strikingly large. For Cseh courses, the median value of those with linguistic ex- perience was 82.50 (as against 80 for students in general); for those in other classes, the median value for persons with previous linguistic training was 75.12 ,as against 68.89 for students in general). Professor Bovet's report contains many other significant details and conclusions. One by-produa of the experiment was an extremely interesting word frequency study. It may be useful to discuss it in a future issue of the American Es- peranto Magazine. "Enketo pri Internacia Helplingvo", by Pierre Bovet. The com- plete research report, ptd. booklet, from EANA — price 40c. 37 ESPERANTO IN ACTION UNESCO has given the Universal Esperanto Association (UEA) the right to publish in its monthly journal Esper- anto extracts from a series of articles, "Men Against The Desert", by Ritchie Colder. This is part of a UNESCO proj- ect concerning the utilization of natural resources which are now inaccessible. By its project UNESCO tries to draw pub- lic attention to the fact that almost one third of the surface of the earth now consists of deserts or otherwise barren land. The Royal Institute for the Blind at Copenhagen, Den- mark, has been teaching Esperanto since 1947 with great success. The book used is one of the standard Danish text- books in Braille. The teacher is Mrs. Bodil Kuhlmann. The Rubaiyat of Omar Khayyam, translated into Esper- anto from the English quatrains of Edward FitzGerald, has been printed by our distinguished colleague, the British Es- perantist. This complete translation by Cecil M. Bean is the first to be published. There are several complete translations in manuscript, one by R. H. Gheoghegan, the Irish scholar who was one of the first pioneers of Esperanto in the U. S. His manuscript, according to Mr. Bean, is in the Library of the British Esperanto Association. Translations of parts of the Rubaiyat were published by Ben Elmy, G. L. Browne, A. Delsudo, and Waringhien. Edgar Rice Burroughs, the novelist who created the ape- man "Tarzan", famed in books and films, died at Encino, California, March 19, at the age of 74. Newspaper obitua- ries pointed out that his books appeared in 56 languages. These include Esperanto. His book "Princess from Mars", appeared in an excellent Esperanto translation by K. R. Sturmer. It is No. 5 of the "Epoko" Series and available from our Book Service (paper bound 45c). 38 AROUND THE WORLD The Voice of Guatemala now broadcasts 15 minutes a week in Esperanto (in the 49-meter band, Tuesday from 6:45 to 7:00 P.M.). Maybe the Voice of America could learn something from its little brother. The Education Department of the Brazil Government uses Esperanto in a weekly school radio program broadcast over both longwave and shortwave (in the 49-meter band) every Monday from 11:30 AM. to noon EST. The prog- ram dramatizes episodes in history. The explanatory text is in Portuguese but dialogues and songs are in Esperanto. The Vatican daily newspaper "Osservatore Romano" of January 14, 1950, contained an enthusiastic report about "The Sermon of the Nations", an annual event in the Church of S. Andrea della Valle in Rome, where children do the preaching and recite prayers and poetry in a great variety of languages. This year, as in 1949, Esperanto was included among these languages. Little Carlo Minnaia re- cited in Esperanto a prayer by Lumi, "Paeon, Sinjoro, donu al niaj tagoj" (Give peace, O Lord, in our days). Those present included many members of the diplomatic corps, such leaders of public life as Senator Tosatti and Represen- tative Egilberto Martire, and one of Italy's most popular preachers, Father Lisandrini, O.F.M. The 34 children's na- tive countries included Africa, America, Armenia, Australia, Georgia, Hungary, Italy, Lebanon, Poland, Russia, Ruma- nia, Trieste, and Yugoslavia. The use of Esperanto at this unique ceremony was widely reported in the press. Almost one thousand school children registered for Es- peranto classes in Hamburg, Germany. At present there are not enough teachers available to teach all of them, but there will be soon because 40 public school teachers regis- tered for teachers' classes. 39 INTERLANGUAGE PROGRESS The Cooperative Federation of Iceland, has introduced Esperanto into the curriculum of its Correspondence School. So far about 50 persons have registered for this course. In Reykjavik, Mr. St. Sigurdsson teaches a special Esperanto class for teachers. There are other Esperanto classes in Reykjavik, Hornafjordur, Vik, and Myrdal. The Dutch Chemical Society, at its recent General As- sembly, passed a resolution permitting the publication of Esperanto summaries in its two periodicals, Chemisch Week- blad and Recueil des Travaux Chimiques des Pays-Bas. The resolution was endorsed by the Executive Committee as well as the Board of Advisers of the Society. Parents and children endeavor to outdo one another in the study of Esperanto at Berrenrath, a suburb of Cologne, Germany. In the local grade school Miss S. Kreischer has been teaching a children's class of 40 for some time. The children's enthusiasm and extensive correspondence with for- eign countries impressed their parents so much that many of them clamored for an Esperanto class for grownups. Miss Kreischer started such a class recently with an enrollment of 33. In Holland, 65,000 copies were sold of a special issue of the journal Laborista Esperantisto published last September under the title Esperanto wint veld (Esperanto is gaining ground). A new issue of Esperanto wind veld is scheduled for publication this April In England, Esperanto was taught in 1949 in 22 schools. Students enrolled in Esperanto classes in these schools tot- aled 1,542, according to a report which Mr. George Moir, President of the Society of British Esperanto Teachers, pre- sented to the Annual Conference of the Society in London, December 31. 40 ESPERANTO EVERYWHERE Esperanto is a star in the sky, according to Senor A. Paluzie-Borrell, Librarian of the Astronomical Society of Barcelona, Spain. In a letter to the Esperanto press he pointed out that a famous astronomer in Finland, Dr. Yrjo Vdisala, who has also been active in the Esperanto move- ment, has given the names "Esperanto" and "Zamenhof" to the asteroids No. 1421 and No. 1462. The asteroids are minor planets revolving around the sun between the orbits of Mars and Jupiter. Ceres, Pallas, Vesta and Juno are the four largest. About 1,600 asteroids are now known to astronomers. An International Table of Logarithms, with text and in- structions in Esperanto, has been published recently at Mu- nich, Germany. Invented by Dr. Herman Wagner, it con- sists of a cardboard folder giving on six pages (approxi- mately the size of this magazine) the logarithms of natural numbers, trigonometrical functions, etc., in an unbelievably concentrated form. The author claims that his table is su- perior to the slide rule. Through Esperanto he will receive comments and criticism from all parts of the world. Scientists and scholars in the Netherlands who wish to be able to read books and articles in Esperanto will undoub- tedly benefit greatly from a new book, Esperanto leren lezen (Learn to read Esperanto), by Dr. G. F. Makkink, Presi- dent of the Dutch Society for Esperanto in Science. This book, brought out by the well-known publisher J. Muusses in Purmerend, does not teach the use of Esperanto in con- versation and writing (which, of course, requires a greater amount of practice), but deliberately restricts itself to the task of teaching educated persons in a minimum of time how to read Esperanto. "This need not require much more than a few evenings", Dr. Makkink states in his foreword. His book is "dedicated to the Dutch intellectuals". 41 TRAVEL WITH ESPERANTO Booklets and folders in Esperanto, describing the beauty and points of interest of cities, provinces and countries throughout the world, now reach us almost every day. Issued by governments, city administrations, chambers of com- merce, railroad companies and airlines, for the obvious pur- pose of attracting foreign tourists, most of these publica- tions are lavishly illustrated. Those about the Tyrol (Aus- tria), Prague (Czechoslovakia), and Bruges (Belgium) are among the most beautiful received recently. Others which we found of considerable interest describe Porto Alegre (Brazil), Ireland (published by the Irish Tourist Associa- tion), Italy (issued by the Touring Club Italiano), Bulga- ria (booklet issued by the Government-owned "Balkan Touriste" agency), Mainz and Bingen (issued by cities in Western Germany). The Language Key of the Railroad Conductor is a 24- page booklet issued by the State Railroad Administration of Finland for its personnel. It contains simple sentences often needed in railroad travel. These are given in seven lan- guages: Swedish, English, German, Russian, French, Esper- anto, and Finnish. A similar booklet was previously pub- lished in Sweden. Traffic policemen in the city of Hamburg, Germany, will gladly answer your questions in Esperanto — if you make sure that the one whom you approach wears on his right arm a green ribbon with the inscription "Esperanto". Chances of finding an Esperanto-speaking policeman when you need one are good because twenty-six Hamburg police- men now wear the Esperanto ribbon. The Police Chief, Herr Bruno Georges, handed out twenty-six diplomas and twenty- six ribbons during a solemn ceremony held at police head- quarters last December 16. The policemen had attended a class organized especially for them. 42 TRAVEL WITH ESPERANTO The Scandinavian Airlines System (SAS) has announced that it plans the publication of another folder in Esperanto. Very few copies are left of last year's folder, of which 15,- 000 copies were printed. The Royal Dutch Airline (KLM) recently published a booklet in Esperanto describing the airline's history and its achievements in peace and war. The booklet's title is La historio de la KLM. The world-famous Passion Plays of Oherammergau, Southern Germany, use Esperanto in their publicity. A guide booklet in Esperanto will be sent for one Interna- tional Reply Coupon. Address: Passionsspiele, Esperanto- Fako, Oberammergau, Germany, American Zone. The Dutch city of Almelo has published an illustrated booket in four languages including Esperanto and Danish. Commenting on the booklet, a Danish paper pointed out that "the Esperanto text is good, but the Danish is terrible — there are more than 40 mistakes in 40 lines". Experience shows that it is much easier and less expensive to prepare publicity material for foreign use in correct and elegant Esperanto than to use national languages. Elsinore, Denmark, well known as the setting for the drama "Hamlet", attracts many summer visitors through the use of Esperanto. Excursions and courses in Esperanto are arranged each year at the International High School. Many nationalities are brought together in these summer sessions. The programs this year are under the auspices of the Universal Association. A leaflet in Esperanto, describing the courses and picturing the main building and grounds will be sent to all who write to: L. Friis, Ingemannsvej. 9, Aabyhoj, Denmark. 43 RECENT LETTERS WORTH QUOTING (Addressed to Dr. William Solzbacher, President of EANA) New York, March 8, 1950 This is to acknowledge receipt of your letter of March 6, 1950, enclosing the current issue of the American Esperanto Magazine, containing a translation of my message on the first anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, and also a copy of the Esperanto translation of the Human Rights Declaration. Your courtesy in furnishing me with this material is appreciated. (signed) CARLOS P. ROMULO President of the United Nations General Assembly Lake Success, March 13, 1950 This is to thank you for your kindness in letting me have copies of the American Esperanto Magazine and of the Heroldo de Esper- anto containing very interesting material in Esperanto and in Eng- lish concerning the Universal Declaration of Human Rights. Your endeavors to publicize and popularize the Universal Decla- ration and your cooperation are highly appreciated. (signed) EGON SCHWELB Ass't Director, Division of Human Rights, United Nations Washington, March 14, 1950 I have been greatly interested in the article on Mr. Ernest Arch- deacon, in the American Esperanto Magazine, and wish to thank you for your thoughtfulness in bringing it to my attention. (signed) HENRI BONNET Ambassador of France to the United States Paris, March 29, 1950 The Director-General (of UNESCO) has directed me to thank you for your letter of March 10. We have been gready interested in learning to what extent the Universal Declaration of Human Rights is being distributed in Esperanto. We congratulate you cor- dially on this initiadve. (signed) DOUGLAS H. SCHNEIDER Director, Department of Mass Communications, UNESCO. 44 BAHASA INDONESIA —NEW TONGUE On December 27, 1949, when the United States of Indo- nesia was born on the fabulous islands formerly known as the Dutch East Indies, a new language called Bahasa Indo- nesia entered the world scene. It is spoken by only a small portion of the 77 million people whose official language it has become. The most remarkable fact about it is that it is an "unfinished" language and that it is being developed systematically on the basis of Malay, just as in the Philip- pines a national language is being developed on the basis of Tagalog (see American Esperanto Magazine, Sept.-Oct. 1945 and Sept.-Oct. 1946). Bahasa Indonesia is urgently needed as a regional Interlanguage in a country where about 25 languages and 267 dialects are spoken. The "great experiment of Bahasa Indonesia" was de- scribed by Charles Gratke, Foreign Editor of the Christian Science Monitor, in one of his last dispatches before his tragic death in the Bombay air crash last July: "Bahasa Indonesia is really Malay. Local idioms have been ironed out. New words are being added to provide a vehicle for thoughts which could not be expressed in the primitive, simple tongue. . . The process of introducing new words is interesting. When they are originally intro- duced, the Malayan, or Indonesian, press carries a Dutch or vernacular equivalent in parentheses. After six months or so — if the word is in fairly popular use — the paren- thetical translation is dropped and the word is considered as having become an integral part of the language." Bahasa Indonesia is a striking demonstration of the fact — so often denied by opponents of Esperanto — that a language can be developed systematically and that a certain amount of "artificiality" is perfectly compatible with ex- pressiveness, liveliness, and effectiveness. The experiment of Bahasa Indonesia is especially signifi- cant in view of the f act that Malay is the mother tongue of only about 4 million Indonesians. About 10 million others 45 AMERIKA ESPERANTISTO understand or speak it, having learned it in school or through practical use, and an even larger number use a primitive pidgin or "bazaar" Malay in addition to their mother tongue, which may be Javanese, Sundanese, Madu- rese, Balinese, Buginese, Makassarese, etc. "Bazaar" Malay has influenced "literary" Malay by simplifying its structure and by adding words from a large number of languages. Malay, therefore, has absorbed many words of Sanskrit, Hindustani, Tamil, Javanese, Arabic, Chinese, Portuguese, Dutch, and English origin. Malay may be written in either Arabic or Latin characters, but the Latin spelling used in Indonesia is different from the one used in Malaya. People in Indonesia certainly have a serious language problem on their hands. Take, for instance, the case of a Makassarese trader and ship-owner on Celebes. He knows his own language, of course, and writes it in characters based on the Sanskrit script. He knows Malay and writes it in Arabic characters to which 5 special letters have been added. He is now also learning the newer additions to the language in Bahasa Indonesia and becomes accustomed to using the Latin rather than the Arabic alphabet. He must know some Dutch, the leading Western language in the isles, and, if his business interests reach as far as Singapore, Manila, or Australia, he cannot get along without English. If he is a pious Moslem — as many Makassarese are — he must also learn enough Arabic to be able to recite the Koran in the Prophet's own tongue. Malay and Bahasa Indonesia are agglutinative languages. Word formation, therefore, is in many cases similar to that in Esperanto. From makan, "to eat", one forms makanan, "food", and from minum, "to drink", minuman, "beverage", just as in Esperanto manĝa)o and trinkajo are formed from manĝi and trinki. There are many indications that persons acquainted with Malay or Bahasa Indonesia do not find it hard to learn Esperanto for world intercourse. —W.S. 46 HERE IT IS! • NEW CORRESPONDENCE COURSE IN ESPERANTO * personally supervised by DORIS TAPPAN CONNOR NOW, the personalized instruction and actual voice of Doris Tappan Connor, expert teacher of Esperanto, are available to in- dividuals and classes on long-life non-breakable "Vinylite" records combined with a unique Correspondence Course. The course com- prises a complete kit of learning aids, designed to make you a master of Esperanto. With the "Connor Course" you learn Esperanto quickly, easily, and expertly. You enjoy a real-life episode in the textbook, take your study-guide and put on a record. But you do not merely listen to the record; you actually carry on a living conversation by means of a device especially created for this course. You send your written exercises to Mrs. Connor for her personal correction and guidance. You learn as fast as you wish — repeat as often as you need. You make a record yourself. Here is what you get in the complete "Connor Course": 1. A lively, interesting textbook, "Esperanto: The World Inter- language". Bound in grey cloth. 2. Eight complete double-sided 10" records. With album. 3. A simple, practical and easy-to-follow "Study Guide" (82 pp.) with full instructions for study and conversations. 4. Personalized instruction and guidance of Mrs. Connor. 5. A supply of answer paper and printed return envelopes. 6. An interesting card game, to build your vocabulary. 7. An official "Certificate of Achievement". WHAT DOES IT COST: The entire course is priced at only $36. Special rates are given to groups who study as a unit, since they use only one set of records. SPECIAL ADVANCE OFFER TO MEMBERS: Every member of EANA who places an order NO IT" for the complete "Connor Course", will receive the course for only $30 (16/3% discount). SEND YOUR $30 NOW. Course will be sent out about May 15th. Doris Tappan Connor, 114 W. 16 St, New York 11, N. Y. 47 AMERIKA ESPERANTISTO G. Alan Connor, Editor j]L|£ EDITOR'S DESK 114 West 16th Street New York 11, N. Y. TWO GUEST EDITORS FEOM THE SUSTAINING BOARD "Esperanto in America", both as a slogan and as a reality, is gaining ground because of such unselfish sacrifice as is demon- strated in the following two letters. "Ten cents a day—to E.A.N.A." is the practical means for the strengthening of our efforts toward an effective organization and center for Esperanto promotion in America. We call these Sustaining Board Members our Guest Edi- tors because their words, accompanied by deeds, tell the story more effectively than anything your regular editor could say: "Herewith is my check for $36.00 as a sustaining member. I am not doing active work now but am happy to support the cause. I found the last copy of the magazine very interesting. It is encouraging to note the growth of the different activ- ities." (signed) MAZAH E. SCHULZ, Los Angeles, U. S. A. "It is my hope that you will pardon the delay in sending my monthly contribution ($5.00) . . . I have been carrying this money order around for a week. You will notice that I have not taken advantage of your kind offer of letting us Ca- nadian members off with $4.50. (10% rule for Canadians due to exchange rate). I figure that the extra 50 cents, or whatever the difference is, can be used to good advantage by the Association!' (signed) R. C. PALMER, Norwood, Canada If space permitted, many heartwarming letters full of happy sacrifice and loyalty to EANA could be printed. They are all sig- nificant. Our "Guest Editors" speak well for "Esperanto in Amer- ica". Let your regular editor confine himself, this month, to a brief but sincere expression of pride and gratimde for these splendid members, and for others of like fortitude and loyalty in the strug- gle to make America Esperanto-conscious. We plan greater recog- nition of the Sustaining Board in our affairs. The Congress at Letchworth will discuss these plans. Meantime, who will come to the side of these EANA benefactors? 48 The Esperanto Association of North America 40TH EANA CONGRESS — LETCHWORTH STATE PARK Letchworth State Park is located 50 miles south of Rochester. It has the most notable combination of waterfall and gorge scenery in the Eastern United States. It is apdy called the "Grand Canyon of the East". The river roars over three major falls, one of which is 107 feet high. Our "Kongresejo" will be the Genesee Falls Hotel, Portageville, N. Y., right at the entrance to the Park. A visit to this Park, with its beautiful scenery, and its lore and legend of Indian and pioneer days, is a never-to-be-forgotten experience. EANA has reserved all available space at the Hotel. Cabins will be available for parties with cars who wish to "rough it". Make your reservations at the earliest possible moment — NOW: TIME: Arrival for "Get-Acquainted Evening", Fri, Jul. 7; plen- ary sessions, Sat. and Sun. Jul 8 & 9; important closing ceremonies, Mon. Jul. 10. PLACE: Genesee Falls Hotel, Portageville, N. Y. Take the Erie R. R. to Portageville; or the Lackawanna R. R. to Mt. Morris, then bus thru Park to Portageville; or the bus service from Rochester or Buffalo. CONGRESS TICKETS: Let's all attend, as participants in-per- son or by-mail. Give your support to your EANA Congress. Send $3 immediately for official Congress Ticket. You receive full in- formation, richly illustrated 16-page folder describing the entire Park; and detailed Congress Reports will follow the Congress. BUY YOUR TICKET NOW, $3. HOTEL RESERVATIONS: Urgent that you reserve now. Just send $3.00 for room reservation to the Central Office, and we will hold best available space for you. Rooms are $2.50 to $3.50 per person per day. Double-beds and twin-beds, showers, etc. Circular will be sent describing accomodations for your selection in detaiL But send your DEPOSIT now, $3.00 for each person. CABIN RESERVATIONS: Reserve at once. Each cabin holds two to four persons. Contains cots, mattresses, furniture, free elec- tric lighting. Cooking area outside. Member must supply own bed- ding, utensils. Send deposit for entire cabin for one day, $1.50 (occupants will share all costs.) SEND $3 FOR CONGRESS TICKET, PLUS YOUR DEPOSIT. Esperanto Ass'n of N.A., 114 W. 16 St, New York 11, N. Y. 49 DIVERSAJ ANONCOJ REABONOJ AL ESPO-GAZETOJ: Kiam vi sendas re- abonojn por eksterlandaj gazetoj, sendu ilin dam pere de la Centra Oficejo de EANA. Tiamaniere vi helpas kaj al vi mem kaj al via landa asodo! Jen kelkaj por via elekto: Scienca Revuo, $2; Voĉo de Islando, $.75; Heroldo, $4; Malgranda Revuo, $1.20 (6 numeroj); ha Ronto, $1. PHOTOGRAPHS IN STAMP FORM: They will per- sonalize you, warmly, intimately, in a modern way. Send Joseph Leahy any size photograph or negative, and he will reproduce photo stamps for YOU! Each photo stamp is a glossy photograph, perforated and gummed. Black and white, 100 for $2; Color toned, 100 for $2.50. Send your order to: Joseph Leahy, 1754 Lanier PL, N. W., Washing- ton 9, D. C. UEA-MEMBRECOJ POR 1950: EANA estas oficiala lan- da asocio de UEA en Nord-Ameriko. Ĉiu membro de EA NA automate fariĝas Asocia Membro de UEA, kaj ricevas servokuponaron por uzi en la informpetoj al Delegitoj. Sed por aldona partopreno aliĝu al UEA kiel individua mem- bro: MJ (kun jarlibro) $1; MA (jarlibro kaj gazeto de UEA) $2.50. Sendu vian UEA-kotizon por 1950 pere de la Centra Oficejo de EANA, 114 W. 16 St., New York 11. GREEN STAR IN CERAMIC: A decorative green glazed ceramic pin 1V4" in diameter, with safety catch. Very effective as a scatter pin for ladies, 65 c each, postpaid. Order from Central Office of EANA. 35-A UNIVERSALA KONGRESO: 5-12 Aŭgusto 1950, okazos en Parizo. La "Oficiala Bulteno" anoncis, ke je 17 Februaro jam aliĝis 1,108 personoj el 31 landoj. En la kadro de la programo okazos prelegoj en la Somera Univer- sitato, kaj Literatura kaj Oratora Konkursoj. Aliĝilon vi povas ricevi senpage de EANA. 50 JUVELOJ EL LA LITERATURO CE SAMOVARO JULIO BAGHY Ĉe malnova samovaro sidas ruso kaj hungaro. Dum la akvo zume bolas, la amikoj ekparolas: "Havi landon en libera, tamen migri tra la tero, iri vojon, sed sencelan . . . Cu vi konas pli kruelan . . . La hungaro ne respondas, liaj pensoj ĝeme ondas, visas larmon retenitan: "Havi landon, sed perditan.. Ĉe malnova samovaro sidas ruso kaj hungaro. Dum la akvo bolas zume, illi ploras, ploras kune. el "Pilgrimo". NOKTA KANTO W. HAUFF En nigra nokto tute sole mi staras gardon senparole; eraras for la penso mia al mia domo f amilia. Al la standardo fortirita, ho, kiom estis mi kisita . . . Mi tiam pensis kun malĝojo: Mi vidas vin je l'lasta fojo. Ho, dormu dolĉe, karaj miaj! irante al la litoj viaj. Vi nun per preĝo Dion gloras- vi certe ankaŭ min memoras. La horo venis, gard' alia stariĝos nun sur loko mia. Mi iras dormi tute laca, mi vidos vin en sonĝo paca. trad. L. Zamenhof. Poetry for Your Enjoyment — EANA Book Service (.members deduct 10% to June 15th) Diverskolora Bukedeto, Lorenz, poems fr. 40 nations .............70 Elektitaj Poemoj, Heinrich Heine, 21 of his best .................30 Poemoj por Junuloj, Keyes, easy, highly recommended .........25 Se Aŭskultas la Animo, Gezelle, by a Catholic poet .............60 Tra I' Silento, Edmond Privat, 31 pp. of his poetry .............35 La Tajdo, Hohlov,ardent poems of love and life .....................35 Aventuroj de S-ro Longkrumlo, 162 illus. comic rimes .........70 Sonoj Novaj kaj Malnovaj, Hesse, poems by a socialist.........20 51 ESPERANTO-KURSOJ EN NORD-AMERIKO Dum la periodo Septembro 1949 ĝis Majo 1950, EANA ricevis la jenajn novajn raportojn pri Esperanto-kursoj kaj studrondoj: Ann Arbor, Mich.: Studentoj en la Universitato de Miĉigano kun- venis dum la studjaro. Aurora, III: Post vizito de norvega sami- deano, Georg Olsen, en Februaro komenciĝis studrondo inter mem- broj de la Bahaa Kredo. Eugene, Ore.: Oficiala korespondkurso sub gvidado de Prof. J. M. Clifford en la Universitato de Oregono. Fitchburg, Mass.: Semajne ĉe YMCA kunvenas smdgrupo depost Aŭgusto. Hamilton, Ont., Kanado: Grupo da junuloj sub gvidado de George Hancocks, studento, kunvenas en la altlernejo. Los An- geles, Cal: Studrondo kunvenas ĉiudimanĉe sub gvidado de R. Mette, kaj nova komencanta grupo, ĉiumerkrede. Manchester, N. H.: Sub la instruo de Geo. W. Bailey, Jr., kurso kunvenas ĉiuse- majne en YMCA. Milwaukee, Wis.: Kurso ĉiulunde sub gvidado de Tony Nabby en Bahaa Centro. Montreal, Kanado: Smdgrupo sub gvidado de George Novotny kaj C. R. MacDonald komenciĝis en Decembro. New York, N. Y.: Privata kurso sub gvidado de Ges-roj H. Harrison dum Septembro. Depost Oktobro okazas kur- soj regule sub instruo de Doris Tappan Connor, ĉiulunde sub la aŭspicio de Eduka Departemento de LLGWU kaj ĉiumerkrede en Komuna Preĝejo (15-30 membroj). Racine, Wis.: Kurso ĉiuse- majne sub gvidado de Tony Nabby en la Bahaa Centro. Rochest- er, N. Y.: Kurseto dum Novembro por lernantoj en la 8-a stud j ano- de "Harley School". Rolla, Mo.: Studgrupo sub gvidado de Prof. John M. Brewer por studentoj de la Kolegio pri Minoj kaj Metal- urgio kunvenas regule dum la studjaro. Sacramento, Cal: Kursoj en la Vespera Kolegio ĉiusemajne; Helene Wolff instruis de Ok- tobro ĝis Decembro; depost tiu tempo S-ino J. E. Carpenter gvidas la komencantojn kaj Ida Belle Craig la progresantojn. Sanitarium, Cal.: Kursoj sub gvidado de Milton E. Davis — smdrondo en la Sanigejo kunvenas regule, kaj nova kurso komenciĝis en Marto, dufoje semajne, en la Kolegio "Pacific Union". Trenton, N. J.: Smdrondo gvidata de Howard Borden kaj Donald Bushaw komen- ciĝis en Marto. Vineland, N. J.: Sub aŭspicio de la Vespera Ler- nejo, S-ino Angela Alfaroli kaj D-ro C. Sass aranĝis kaj instruis kurson en Esperanto, de Oktobro ĝis Januaro. Waterville, Maine: Kvin smdentoj de la Kolegio "Colby" komencis Espo-kurson en Marto sub direktado de lingvo-instruisto. Wilmington, Del: Sub gvidado de Helen Mihalyfi kaj Don Stephens, de Oktobro ĝis Mar- to, okazis kurso ĉiusemajne en la YMCA (Walnut Street). Wash- ington, D. C: La "Rondo de Legantoj" kunvenas sub gvidado de E. G. Dodge. 52 'INTERNA IDEO' KAJ 'NEUTRALECO' W. SOLZBACHER En la Esperanto-gazetaro aperis multaj artikoloj pri la senco de la "interna ideo" kaj pri la signifo de "neŭtraleco" por la neŭtrala movado, kies internacia organizo estas Uni- versala Esperanto-Asocio (UEA) kaj kiun la Esperanto- Asocio de Nord-Ameriko (EANA) reprezentas en Usono kaj Kanado. La uzo de tiuj vortoj, "interna ideo" kaj "neŭ- traleco", ofte estas konfuza. En unu artikolo, ekzemple, kri- tikemulo diris pri Amerika Esperantisto, ke "ĝi ne estas re- daktata en la spirito de la interna ideo". La verkinto de tiu artikolo nun estas landa peranto (ne en nia lando) de aso- cio, kiu naskiĝis kun la voko "For la neŭtralismon!" kaj kies oficiala organo skribis en Novembro 1949: "Ĉiu ero da energio, ĉiu monero elspezata por la neŭtrala Esperanto- movado signifas . . . perfidon." Estas vere, ke dum la lastaj jaroj la esprimo "interna ideo" ne ofte aperis en nia gazeto. Parolante pri mi mem, mi konfesas, ke en la unuaj jaroj de mia partopreno en la movado mi ofte parolis kaj skribis pri la "interna ideo", sed ke mi nun evitas la uzon de la esprimo. La ĉefa kaŭzo estas, ke mi renkontis tro multajn Esperantistojn, kiuj nomas sian propran ideologion politikan, filozofian aŭ religian "la interna ideo". Se ekzistas cent malsamaj "internaj ideoj", estas saĝe eviti konflikton inter ili. EC D-ro Zamenhof ne ĉiam havis tre klaran ideon pri la diferenco inter la ĝenerale Esperantista "interna ideo" kaj la sistemo de Hilelismo aŭ Homaranismo, kiu estis ligita al certaj religiaj kaj filozofiaj principoj. Tamen mi tute ne dubas — kaj laŭ mia opinio tre mal- multaj Esperantistoj dubas —, ke nia movado havas ne nur praktikan utilecon, sed ankaŭ idean valoron. Kio do estas la "ideo" de la Esperanto-movado? En ĉi tiu artikolo mi es- primas nur mian personan opinion; farante tion, mi tamen klopodas diskuti la problemon en maniero laŭeble plej ob- jektiva. 53 AMERIKA ESPERANTISTO La Esperanto-movado disvastigas la uzon de Esperanto en la mondo; sed nut la uzon por bonestaj celoj. Se bando de Ŝtelistoj, opio-kontrabandistoj aŭ aliaj krimuloj uzus Esper- antos la neŭtrala Esperanto-movado tute ne estus devigata esprimi ĝojon pri tio kaj proponi sian helpon. Same, kiam Esperanto estas uzata por disvastigi evidentajn mensogojn aŭ por subfosi la demokratan konstimcion kaj la liberecon de nia lando, nia "neŭtraleco" tute ne devigas nin tolen tion senproteste. . , Tio eĉ troviĝas en la Statute de la Esperanto-Asocio de Nord-Ameriko. Artikolo 2 diras, ke "la Asocio estas neutrala pri Ĉiuj problemoj de religio, politiko kaj socia-ekonomia teorio" sed ankaŭ, ke "respekto de fundamenta) hom-rajto) estas esenca kondico por la laboro" de la Asocio Artikolo ) diras, ke la Kongresoj de EANA procedas "laŭ la Regularo de Robert" {Robert's Rules of Order). Paragra o 47 de tm Regularo diras, ke "neniu propono, kiu konfliktas kun la leĝoj de la nacio aŭ Ŝtato, estas allasebla", car ' nenm regulo konfliktanta kun regulo de pli alta ordo povas havi ran aŭtoritaton". „ , Esperanto ne estas lingvo de unu nacio au grupo de nacioj, sed kompilajo el la elementoj de diversaj nacraj hng- voj. Ĝi do estas "ponto" inter la lingvoj kaj la nacioj, kaj unu el ĝiaj bazaj ideoj estas la konvinko, ke kompreno devas esti ne la produkto de la superregado de unu au alia nacia lingvo, sed okazu "sur neŭtrala lingva fundamento . Tio enhavas la ideon de la esenca egalrajteco de ciuj lingvoj kaj popoloj, ĉu grandaj, ĉu malgrandaj. Reguleco, simpleco kaj facila lernebleco estas fundamen- taj kvalitoj de Esperanto. Tio signifas, ke la lingvo estas uzebla ec de personoj, kiuj ne konas fremdajn lingvojn kaj ne apartenas al iu privilegiita klaso de homoj kun longa kaj specialista eduko. Esperanto do estas esence "demokrata lingvo — laŭ la fama vorto de Rektoro E. Botrac gi estas "la latina lingvo de la demokratio". Parto de ĝia interna ideo do estas la kredo, ke kiel eble plej multaj homoj devas 54 AMERIKA ESPERANTISTO partopreni la internacian vivon en reciproka kompreno. Tiel en la esenco de la lingvo mem ni trovas la elementojn de "interna ideo" por la Esperanto-movado. La samaj ele- mentoj aperas en difino de D-ro Zamenhof: "Ni deziras krei neŭtralan fundamenton, sur kiu la diversaj homaj gen- toj povus pace kaj frate interkomunikiĝadi, ne altrudante al si reciproke siajn gentajn apartaĵojn" (Kongresa Parolado en Cambridge, 1907). Pri ĉi tiu ĝenerala principo certe ĉiuj membroj de la neu- trala Esperanto-movado povas facile konsenti. Se tio estas la "interna ideo" — kaj la formulo estas de Zamenhof mem —, neniu povas akuzi nian gazeton, ke ĝi ne estas redaktata en la spirito de la interna ideo. Amerika Esperantisto pre- feras faktojn kaj solidajn argumentojn al nura sentimen- tala deklamado, sed preskaŭ ĉiuj faktoj kaj argumentoj pre- zentataj ĉi tie rilatas al la ideo de internacia kompreno kaj kunlaboro pere de praktika mterlingvo. La ideo mem de internacia paco, kunlaboro kaj frateco ne bezonas multe da propagando en Usono kaj Kanado en la nuna momento, ĉar preskaŭ ĉiuj personoj en Norda Ameriko sincere akceptas ĝin, almenaŭ teorie. La speciala tasko de nia movado do ne estas paroli en ĝeneralaj kaj malprecizaj vortoj pri paco kaj frateco, sed montri konkrete la necesecon de interlingvo kaj la utilecon de Esperanto ne nur en la estonteco, kiam ĝi estos uzata universale, sed jam en la nuna tempo. Se ni ĉiuj konsentas pri la celo de paco kaj frateco, ni tamen povas havi malsamajn opiniojn pri la plej bonaj me- todoj por realigi paeon, pri la detaloj de dezirinda mond- organizo, pri la rolo de diversaj ideologioj kaj ekonomiaj principoj. La neŭtrala Esperanto-movado devas respekti la rajton de ĉiu membro, havi sian propran opinion pri tiaj problemoj. Ĝi devas esti speciale singarda, kiam temas pri religio kaj politikaj partioj. Menciante ĉi tiun principon, mi tute ne volas doni la impreson, ke ĝi prezentis aŭ prezentas grandan praktikan 55 AMERIKA ESPERANTISTO malfacilaĵon por nia Asocio. EANA, same kiel granda pli- multo de aliaj organizoj (ne-Esperantistaj) en Nord-Ame- riko, praktikas neŭtralecon kaj toleremon en tute natura maniero. Inter la membroj de la Estraro troviĝas anoj de la protestanta, katolika kaj juda religioj, de la demokrata kaj respublikana partioj. Mi estas preta fari veton, ke neniu scias kun ia certeco, kiu estas kiu! Neŭtraleco pri politiko kaj religio tamen ne signifas, ke nia gazeto devas silenti pri la uzo de Esperanto por politikaj kaj religiaj celoj. Estas necese distingi inter objektivaj in- formoj pri tia uzo kaj propagando por la organizoj men- ciataj. Tamen eĉ en la prezentado de tute objektivaj in- formoj oni devas konsideri la eblecon de erara impreso, kiun iu numero de neŭtrala Esperanto-gazeto povus fari al okaza leganto. Do, kiam aperas informo pri uzo de Esper- anto por religiaj aŭ politikaj celoj, estas dezirinde, ke la sama numero enhavu tiajn informojn pri diversaj politikaj kaj religiaj grupoj. Neŭtraleco ne postulas, ke Esperanto-gazeto neniam pub- likigu ion, pri kio kelkaj legantoj povus malkonsenti. Ga- zeto, kiu malplaĉas al neniu kaj neniam provokas malkon- senton kaj kritikon, estas teda kaj enuiga gazeto. Gazetoj de la neŭtrala movado devas konsideri siajn legantojn kiel ma- turajn personojn, kiuj estas kapablaj kompreni kaj toleri diversajn opiniojn, se ili ne estas esprimataj en insulta aŭ malobjektiva maniero. Tiurilate leganto devus esti nek pli nek malpli severa pri Esperanto-gazeto ol pri iu alia revuo. Neŭtrala Esperanto-gazeto devas antaŭ ĉio servi la disvas- tigon, lernadon kaj uzon de Esperanto. Por tio estas necese, ke ĝia enhavo estu interesa, informa, utila kaj sufiĉe varia por kontentigi diversajn gustojn. Jurnalista laboro por la progresigo de la Esperanto-movado estas multe pli grava eĉ de la idea vidpunkto ol la publikigo de sentimentalaj poe- moj, en kiuj amo rimas kun flamo, standardo kun ardo, kaj paca kun laca. 56 LA GOJA PODIO La Goja Podio, de Raymond Schwartz. Titolbildo de R. Laval. 271 paĝoj. Paris, 1949. Esperantista Centra Librejo. Havebla de Amerika Esperantisto. Bros. $1.00, tolbind. $1.40. Klopodinte deĉifri longan leteron de samideano, kiu ne- niam trovas tempon por lerni la gramatikon de Esperanto, sed ĉiam estas preta perdigi tempon al aliaj per neseriozaj proponoj kaj plendoj, mi bezonis distran legajon. Mi do prenis la novan libron de Raymond Schwartz. Hazarde mal- ferminte ĝin sur paĝoj 107 kaj 108, mi tuj trovis konsolon en mia malespero per la jena trafa rimarko: "Tio pruvas ankaŭ, ke Esperanto vere vivas, car similaj insektoj ne pros- peras sur korpo mortinta." Min amuzis ankaŭ versoj de ĉi tiu speco: Funde de la maro Sed en kaserolo La omaro Ĝia rolo Estas tre ĝentila, Estus pli utila. La bonhumoro de Schwartz estas ne nur riĉa kaj origi- nala, sed ankaŭ varia kaj multspeca. Vortludoj, amuzaj ver- soj, teatrajetoj, "prelegoj" (mi precipe satis tiun pri "Ana- gramatiko"), akraj rimarko j pri homa vanteco kaj mal- virto, satira ridado pri diversaj aspektoj de la Esperanto- movado, ĉio troviĝas en La Ĝoja Podio. Jen eltirajo el ba- bilajo "Pri la Insigno de la Kongreso": "Lastatempe ni ĝuis la viziton de la Amerika Legio, kaj tiu ĉi vizito sugestis al mi ideon, kiun ni povus adapti al Esperanto kun granda profito. Fakte, estas dam ĝene dum niaj kongresoj, kiam ni vidas diversnaciajn samideanojn, ne scii, kiu lando naskis ilin. Fakte, estas tede fari kaj respondi senfinajn demandojn pri: 'El kie vi venas? — Ĉu estas multaj Esperantistoj en via grupo?', k.t.p. "Praktikaj, kiel dam, ankaŭ tie d la Usonanoj solvis la' problemon kaj montras la vojon. Vi sendube rimarkis, ke la "v membroj de Y pilgrimanta Legio portis uniformajn ĉapojn, 57 AMERIKA ESPERANTISTO sur kiuj facile legiĝis la nomo de l'devena distrikto. Tiel, kiu ajn Masaĉusetulo povis unuavide ekkoni Konektikutul- on, kaj inverse. "Estus saĝe enkonduki tiun ĉi modon ankaŭ inter ni, precipe dum la kongresoj, kie la plaĉaspekta ĉapeto avan- taĝe anstataŭus strangajn kapkovrilojn, kiujn surmetas . . . (ci tie ŝajnas preferinde cenzuri kelkajn liniojn . . .) Kaj tuj ĉiu ekscius, el kiu lando vi venas, kaj per kelkaj konven- ciaj signoj oni povus eĉ aldoni, ĉu la ĉapulo kolektas poŝt- markojn, ĉu li estas vegetarano aŭ fraŭlo, ĉu li (aŭ ŝi) eventuale emus pensi pri geedziĝo, ĉu kun aŭ sen doto, ĉu por la tuta vivo aŭ nur dum la daŭro de l'kongreso, k.t.p. "Samtempe, dank' al kelkaj aldonitaj galonoj, ni povus tuj ekkoni la delegitojn, prezidantojn, akademianojn, kaj pli speciale la kasistojn, kiujn tiam ni sukcesus eviti ĝusta- tempe." La libro, bele presita kaj bindita, enhavas proksimume 85 "pecojn" de miriga varieco. Kelkaj el ili bedaŭrinde ne restas en la limoj de bona gusto, sed la granda, plimulto estas treege amuza, kaj kelkaj estas miniaturaj majstro- verkoj. Kelkaj antaŭe aperis en diversaj gazetoj, ĉefe "Franca Esperantisto". Unu el la poemoj estis unue presita en "Ame- rika Esperantisto". Cetere dum sia petolado Raymond Schwartz kelkfoje tuŝas problemojn seriozajn kaj tre aktualajn: Sed mi fidas nur duone Se mi ĉion konsideras, Al genio de l'homar'; Ho, sinjoro profesor', Ĝi kutimas tro sindone Vere, morti mi preferas, Okupiĝi pri misfar'. Kiam venos mia hor\ Kion sage la tekniko Kial vivon plilongigi, Nun proponas al konsum', Kiu estas duon-tomb', Venos morgaŭ el fabriko Se minacas nin mortigi Sub la signo de bum-bum! Morgaŭ jam atoma bomb'! Babi le Mulo. 58 KANADA INFORMO "The Western Producer", populara gazeto por bienistoj en la okddenta parto de Kanado, eldonite en la provinco Saskatchewan, publikigis diversajn informojn pri Esperanto dum la fruaj monatoj de 1950. S-ino Violet McNaughton, redaktisto de la paĝo. "Ĉefe por Virinoj," klarigis iomete pri Esperanto kaj demandis: "Kiom da niaj legantoj inter e- siĝas pri Esperanto?" Sekvis aro da leteroj en la sama ga- zeto, kaj post tio S-ino McNaughton donis la adreson de EANA al kiu la legantoj povus skribi por informo. La Cen- tra Oficejo jam ricevis multajn leterojn — kaj eĉ gajnis kelkajn novajn membrojn: Crawford Baker, Saskatchewan; S-ino Ida F. Johnston, Alberta; kaj S-ino M. J. Brady, Al- berta. Bonvenon al vi ĉiuj! Du gravaj mondfamaj kompanioj aperigis artikolojn pri Esperanto en siaj gazetoj por oficistoj kaj laboristoj. En la gazeto "Westinghouse News" de Hamilton, Ontario, aperis artikolon pri Jim Hartley, tradukisto por la kompanio dum 30 jaroj. Oni menciis ke S-ro Hartley estas konata Esperan- tisto. En la gazeto "Spanner" de la fervojo-kompanio "Ca- nadian Pacific", artikolo rakontas pri oficistino de Neder- landa Filio de la kompanio, kiu prezentis lumbildojn pri la fervojo kun prelego en Esperanto antaŭ Kristana Esperan- tista grupo en Nederlando. La gazeto presis trafan parag- rafon en la lingvo Esperanto por montri kiel aspektas la interlingvo. La kuraĝaj frat of Smith, kiuj gajnis mondfamon pro ve- turo trans la oceanon de Dartmouth, Nova Scotia, al Dart- mouth, Anglujo, en malgranda boato, denove troviĝas en Halifax, Nova Scotia. Hi okupas sin pri boatkonstruado kaj planoj por "Nova Espero" kiel kolonioj. Multaj gazetoj tra Eŭropo kaj Nord-Ameriko publikigis novajon pri la du bonaj fratoj. Laŭ anonco, la oficiala lingvo de la fondotaj kolonioj estos Esperanto. 59 ESPERANTO-KRONIKO En la mondkonata serio de prelegoj en Town Hall, New York, Esperanto-programo okazis la 14-an de Februaro sub la prezido de la Eduka Direktoro de Town Hall, Thurston Davis. La Prezidanto de EANA, D-ro W. Solzbacher, klar- igis la interlingvan problemon kaj ĝian solvon per Esper- anto. La Generala Sekretario de EANA, G. Alan Connor, montris la strukturon kaj praktikajn uzojn de Esperanto. Doris Tappan Connor, helpata de sia edzo kiel "traduk- aparato", prezentis efikan provlecionon lavt la Csehmetodo. Okazis longa demando-kaj-respondo-periodo. Oni vendis ek- zemplerojn de la libro Esperanto: The World Interlan- guage, de kiu la prelegintoj estas la ĉefaj aŭtoroj. Ĉefaj religiaj gazetoj nun aperantaj en Esperanto estas: Dia Regno, evangelia kristana, eldonata en Svedujo, jara abonprezo $.85; Espero Katolika, katolika, eldonata en Ne- derlando, abono $1.25; La Dharmo (La doktrino de Bu- dao), budaista, eldonata en Svedujo (Venav'agen 49, Ore- bro). Dia Regno kaj Espero Katolika estas aboneblaj per nia Libroservo. La famkonata libro de Prof. Mario A. Pei, de Golurnbia- Universitato, "The World's Chief Languages" (La ĉefaj lingvoj de la mondo), de kiu tri eldonoj aperis en New York, nun ankaŭ estas publikigita en London, Anglujo. Kiel la usona eldono, tiel ankaŭ la brita eldono enhavas 27- paĝan ĉapitron pri Esperanto verkitan de G. A. kaj D. T. Connor. La 663-paĝa libro prezentas fidindan kaj interese- gan analizon kaj priskribon de pli ol 25 lingvoj. Tutmonda Katolika Adresaro Esperantista por 1950 ap- eris en Dublin, Irlando. Ĝi estas la 5-a eldono de tiu ver- keto kaj enhavas sur 24 paĝoj centojn da adresoj kaj kores- pondanoncoj de katolikaj Esperantistoj en 30 landoj, inter ili Usono, Kanado kaj Kubo. Havebla por 2 respondku- ponoj de Lorcan Oh Uiginn, Bothar Glasard 16, Dublin. 60 ESPERANTO-KRONIKO The New International Year Book (Nova Internacia Jar- libro) de la fama eldonejo Funk & Wagnalls, N. Y., en la 1950-eldono denove enhavas detalan artikolon (1200-vor- tan) pri Esperanto. Verkita de D-ro W. Solzbacher, ĝi ra- portas pri la progresoj de Esperanto dum la jaro 1949. "Mensoga Vespero" okazis en programo de la vigla Es- peranto-Klubo en Sutton, antaŭurbo de London, Anglujo. Brita Esperantisto rimarkigis: "Iu cinikulo sugestas, ke la subtitolo sendube estas 'Miaj kongresaj spertoj' . . ." "Kio estas Rotario-Klubo?" estas interesa broŝuro mult- obligita, en bele presita kovrilo, kiun eldonis en Esperanto la Komitato por Internaciaj Servoj de la Rotario-Klubo de Te Awamutu, Nov-Zelando. Ni esperu, ke la klopodoj de la aŭtoro, S-ro A. J. Sinclair, eminenta Rotariano kaj Esper- antisto en Nov-Zelando, kaj de aliaj Rotarianoj Esperantis- taj, ekz. la EANA-Estrarano Gilbert Nickel, la Generala Sek- retario de UEA, Cecil C. Goldsmith, kaj la Prezidanto de UEF (Unuiĝo Esperantista Franca), Georges Warnier, reve- kos la intereson de la Rotario-Internacio, kies sidejo estas en Chicago. Protestantaj kaj katolikaj diservoj kun predikoj kaj him- noj en Esperanto nun okazas sufiĉe ofte en diversaj landoj. La plej konata estas la ĉiumonata diservo en Londono (Bri- tujo), kiu regule okazis dum 40 jaroj kun predikantoj el diversaj kristanaj eklezioj. Ĝi nun estas organizata en la Preĝejo de Sankta Barnabo. En Budapest (Hungarujo), "Biblia Horeto" okazis antaŭ nelonge dum la Protestantaj Tagoj. En Viena (Aŭstrujo), katolikaj diservoj okazas kun Pastro G. Planck kiel predikisto. En Buenos Aires (Argen- tino), Pastro Juan Ortega, S. J., Pastro Antonio Canali, O.F.M., Pastro Luis J. Plandolit, O.F.M., kaj Pastro Bruno Ostropolski predikas en Esperanto en diservoj organizataj de la loka Katolika Esperanto-Asocio. 61 ESPERANTO-KRONIKO Intemacia Scienca Asocio Esperantista publikigis liston de 19 sciencaj kaj teknikaj verkoj publikigitaj en Esperanto dum la periodo 1948-1949. Inter ili estas: F. J. Belinfante, Supermultatempa Teorio por Mezonoj; /. Ota, Malhelpa Afiniteco de Benzedrino-derivaĵoj al Amino-oksidazo; L. Oterma, 5-decimalaj valoroj de x, sin x, cos x, tg x, kun x en radianoj; /. Yosida kaj S. Miyahara, Pri la teorio Aloj- teorimaniera de Feromagnetismo. La dua numero de la "Informilo" de la Centra Oficejo de EANA aperis en Marto kun multaj interesaj raportoj, inter ili "Rondvojaĝo inter Klubanoj" de Doris kaj Alan Con- nor. Se iu membro de EANA erare ne ricevis la Informilon, li aŭ ŝi bonvolu sciigi la Centran Oficejon. La Informilo ne estas abonebla, sed estas sendata senpage al la membroj de nia Asocio. The World Almanac (Monda Almanako) por 1950, New York, enlistigis la Esperanto-Asocion de Nord-Ame- riko inter la "Usonaj Asocioj kaj Societoj" sur paĝo 581. En Romo, "Amerika Esperantisto" trovis intereson kaj efike helpis Esperanto-varbadon en la Internacia Kolegio de la Kapucena Ordeno, kie kunestas pastroj kaj studantoj el tuta mondo. Pastro Sigismondo, kiu estas polo kaj malnova Esperantisto, skribis: "Vi gajnis, eĉ ne sciante, Pastron Be- rardon, hindan kunfraton, per via gazeto." Juna teologistu- danto el la Insulo Malta, Erato Donatus Spiteri, skribis: "Dum la somera liber-tempo, kun 13 kunfratoj, mi ĉeestis mallongan Esperanto-kurson de la bona itala Esperantisto, E. Filippi. Mi treege ŝatas la gazeton Amerika Esperantisto. Gi estas vere bela kaj interesa." Pastro Sigismondo ankaŭ raportis: "Nia kunfrato, Pastro Pio da Siena, konvinkis multajn kolegojn en la Kolegio de la Vatikana Kongregacio por la Propagando de la Kredo, speciale dnojn kaj japanojn, pri la neceseco de nia lingvo." 62 ESPERANTO-KRONIKO Memoirs of the Vacuity of Science, Kyusyu Universitato, Hukuoka, Japanujo, presis en sia Serio A, Volumo IV, kvin longajn matematikajn artikolojn en Esperanto de Tokui Sato kaj Masuo Hukuhara. La nomoj de la artikoloj estas: "Pri Fikspunkta Teoremo", "Pri Etendado de la Teoremo de Carleman-Hukuhara Rilate al Asimptotaj Serioj", ktp. Multaj katolikaj gazetoj en Usono kaj Kanado enhavis informojn aŭ almenaŭ mencion pri la Internacia Katolika Esperanto-Kongreso okazonta en Romo. Speciale interesa artikolo tiuspeca aperis en The Witness, Dubuque, Iowa, kun aldono de ĝeneralaj informoj pri Esperanto. Catholic School Journal (Katolika Lerneja ĵurnalo) en Milwaukee enhavis artikolon pri Esperanto en Decembro. Esperanto tre utilis al vojaĝanta nederlandanino en la ŝtato Kalifornio, laŭ informo de samideano John M. Stein- winder de San Francisco. Li raportis jene: "Somere mi la- boras kiel ŝoforo de Taksifiakra Kompanio. Pasintan some- ron mi sidis en mia fiakro ĉe stacidomo atendante klienton, kiam juna fraŭlino kuris el la domo kaj metis noton en mian manon. Sur la noto estis skribite angle 'I just arrived from Holland. I can't speak English. Please take me to the depot so that I may catch the train to San Mateo' Nu, mi tion faris, kaj kiam ni alvenis ŝi donis al mi sian bileton kun pledo de la okuloj, kiuj diris: 'Helpu mini' Do, mi multon faris por aranĝi aferojn, kaj trovis ke ŝi necesos poste ŝanĝi al aŭtobuso survoje, ktp. Mi penis klarigi la situation al la fraulino angle, sed ŝi ne komprenis. Do, fine mi provis Esperante! Ŝi tuj ridetis, komprenis, kaj la problemo sol- viĝis! Mi donis al ŝi novan noton por montri survoje al biletoficejoj, ktp, kaj mi aŭdis poste ke ŝi bone alvenis en San Mateo. Fakte, depost ŝia reveno al Nederlando, ŝi nun korespondas kun mia edzino kaj mi — Esperante, kompre- neble! 63 DEZIRAS KORESPONDI Kosto de anonco; Eksterlande, unu vorto aŭ mallongigo por unu cendo (ses vortoj por 1 int. respondkupono); Enlande, unu vorto por du cendo]. Argentino. Luis Vicino, Maza 1450-23/7, Buenos Aires. Kontraŭ sendado de malgrandaj tipaj objektoj, pentrajoj, manfaritaj ajoj el via lando, mi sendas kompletajn seriojn de rememora kaj aeraj, neuzitaj PM el Argentino. Skribu unue. Interŝanĝo de PM ne in- teresas min. Bulgarujo H. D. Zlatarev, Hedeze, ur. Ĉirpan. 47-j. kemiotek- nikisto dez. kor. pri profesiaj kaj sciencaj temoj. Ĉekoslovakio. Arnoŝt Kristek, Poruba N. 70, Orlova III. Dez. kor. Ĉekoslovakio. Ivan Krousky, Jirasek-Gimnazio, Nachod 802. Dez. kor. kaj inters. PM aŭ il. PK. Hispanujo. Francisko Kurto, Martin Molins 24, Barcelona 13. Dez. kor. sed nur kun tuta amerika kontinento. Krom Esperante vi povas skribi angle, france, kale, portugale kaj hispane, sed mi respondos nur Esperante aŭ hispane. Japanujo. Esperanto Koresponda Grupo, 260 Oka-Shinmachi, Hirakata, Osaka. 200 anoj dez. kor. kaj inters, il. gazetojn, PK, PM, kun geusonanoj. Nepre garantias respondon. Japanujo. M. I. Kegami, Hukuokamaĉi 1006, Tojamaken, 18-j. agrikulmra teknikisto dez. kor. kun 4-H klubanoj, k. a. Madagaskaro. S-ro J. Dequaire, Station Agricole de l'lvoloina, Tamatave. Dez. kor. pri ĝardenkulturo, agronomio, Esperante kaj ankaŭ angle. Nederlando. Barth van der Bruggen, Schuttersgracht 30, Gorin- chem, Ned., kursgvidanto, petas por siaj gekursintoj (18 ĝis 50 j.) korespondadon. Ĉiu letero estos garantiate respondota. Pri ĉiu temo estas petate. Letervespero estos 1-a Majo. Svedujo. Dkektoro Walfrid Wallin, Torggatan 1, Skovde. Dez. inters. PM kun seriozaj filatelistoj. Certe respondos. S-ro Kiyosi Ikegawa, Japana Esperantisto, estas hazarde gajninta partoprenan rajtigilon (Fellowship) de Unuigitaj Nacioj. Li studos en Anglujo dum ses monatoj. Ĝis nun, S-ro Ikegawa planis viziton al Usono, kaj skribis al multaj geesperantistoj en diversaj urboj pri lia vizitplano, sed nun li devas ŝanĝi la planon por Anglujo. Li intencas viziti Usonon post la sesmonata studado en Anglujo, sur- voje al Japanujo tra Usono. Lia provizora adreso estas jene, kaj li atendas en Londono leterojn de Usonaj geamikoj: K. Ikegawa, c/o Mr. C. H. Bingham, 20 Midhurst Ave., Muswell Hill, London, N. 10, England. 64 IMPORTANT WORKS AT SPECIAL PRICES • NOTE, that when you buy books from the Esperanto Associa- tion of North America, all profits are used to give you a better i'magazine and a better Central Office for E.A.N.A. . "Universale! Esperanto Metodo" by Dr. Wm, S. Benson j • This great Esperanto book is again available. "The only book of; ■its kind in die world." 11,000 pictures. Pronunciation of Esperanto; alphabet and table of correlatives in 36 languages. Wonderful pic-, iture-method "of instruction and definition. Complete textbook, read-i er, dictionary — also krestomatio of fables, stories, humor, etc., all' 1 profusely illustrated — complete picture-dictionary in Esperanto, with most common words given in 40 languages. Encyclopedic and unique. Large volume, beautifully cloth bound, stamped in gold, 560 pp., all for $6.00 (members deduct 10% up to June 15; i.e. send $5.40 now). "The World's Chief Languages" by Dr. Mario A. Pei Famous guide to the languages of the entire world, incl. ESPER- ANTO. Formerly titled "Languages for War and Peace." New 3rd edition. Full grammatical surveys of world's great languages, with vocabularies — also alphabets and illustrations of the lesser lan- guages, incl. many strange native tongues; and language history with linguistic maps — all written in interesting and easy-to- understand style. Text and vocabulary equivalents in English. A reliable guide for every student of language and languages. Big cloth volume, 663 pp., price $6.00 (members deduct 10% up to June 15; i.e. send $5.40 now). THE LINGUAPHONE HOME STUDY COURSES OBDER YOUR LINGUAPHONE FROM E.A.N.A. You can learn ESPERANTO, or any of 27 other languages, by the world-renowned Linguaphone Ear-Eye Method. Order through E.A.N.A. for benefits to both yourself and your Central Office. The regular list price for Esperanto, complete course, is $50. Special favorable arrangements for Members, Teachers and Clubs. Also Canadian Members will likewise receive favorable arrange- ments, and pay in Canada to Canadian agency without customs duty, etc. Write for details of our special Linguaphone offers. Esperanto. 114 W. 16th St.. New York 11. N. Y. NEW CONNOR COURSE IN ESPERANTO Correspondence Course with Vinylite .Records InstrucUon by Doris Tcrppan Consnor New! Modern! The "Connor Course" is uxnique, — it provides real-life disk conversations plus the personal in- struction of Doris Tappan Connor, The one and only rec- ord course, in any language, that gives everything in the way of learning aids. NOW, you can learn Esperanto like a "native" — better, quicker, and easier. And its fun to learn this real-life way! You converse with the disk and confer with the instructor. The "Connor Course is com- piled by experts. "Vinylite" recordings by IVTr. and Mrs. Connor. All designed so you can master Esperanto. The complete "Connor Course" includes the following: (1) A lively text, "Esperanto: The World I inter language." (2) Eight complete "Vinylite" double-sidecl _ 10" records. (3) A practical and easy-to-follow 'Study Gr^ide' (82 pp.) (4) Personalized instruction and guidance of? Mrs. Connor. (5) Supply of answer paper and printed return envelopes. (6) An interesting card game, to develop your vocabulary. (7) And finally, an official "Certificate of ^Achievement". ENROLL NOW FOR WW COST: The "Connor Course" is regularly priced at $36, but members of EANA who enroll now, in advance, will receive the course for only $30 (162A% discount). Shipment about May 15th. Delivered to you with a full money-back .guarantee. So, place your order NO IF: Doris Tappan Connor, 114 W. 16 St, N&w York, N.Y.