izitizizitizitititizizitizit it it it ft ft ft ft ft ft ft -■•<■ ft ft 'V ft ft -<: ft ■\ Amerika ^BjreranttBto JULY. 1917 izizizitititizitititizizitiziz x* X> x> x> Ift x> x> x> x> x> x> :;• ft - -v- •■•• v- ■-:•- t> ft ^ ■•;'- -^ ■>- ^ # ^ |. Meet P M R, Goodland, S< Wot ranto Societ\ Friday, 8.00 P. M. Bl A i -p. \< \endra\e, 311 E M< i II 11 J. <*rant icto, Dvorak Park. J S. Kedsie / ek. I, 1669 Blue e. K-iu • I- 1539 W. Jackson Blv., Sek. Kunvetiis 2an kaj 4 tab. ĉiumonate. ORD. ILL nstituU h Johnson, Sec'y, 2315 Pa- N'XATI. OHIO, innati Esperanto ct. -- Florence Becker Third ELP1 OHIO. ranto KJubo, C gte Li Meets every Tuesday. 7.30 IV \ J I k, Sec'y. CLEV1 \*D. OHIO. hota Klubo; S. Kozminski, Sek., ickett Ave. PORTLAND, ME. Portland Esperanto y, Trelawny Bldg.. Mrs VYm. L. Tapley. nade. PRO MICH. Detroit 507 Hrcih HI daily. I. .1 of 7 A.M ept Tu< rri„ B.lfl M Pols ignufi v E. 1 Blvd. Turs., H. i M . Alexai drmr Ave, \V Sunder ' I '. ton I Rnnd ., ĉe i . If. C A A. F. Su mi Sek. MILWAUKEE. \V Hesperus E mo B. II. Kern- Sek., 632 Summit Ave.', 3rd YORK. Y •it N rk Esperanto Society ;mler. St YORK nhattan) N. V. The New York -h. Irving II. rnik, Sr 18th St. Gem nto-Societo. 1966 Broadway, Riti Wed. lor information, nil Cla 8-9.30 P.M. P! kDELPHl Phila Esp. S T. F. Kn< N St. Meets 4th Ftl , Windsor Cafe. 12 !eto de Litovo-Polaj Esperantistoj, 2833 Livingston V PITTSBURGH, FA F. -ito Sec, Academy of Science and Art Win. Smi- *?<;., 7 rrcenwood St. Fridays, 8 P.M., Teachers' Km., Carnegie In TILDE \"KBR. F. lto-Fako de la Nebraska A tat a Kris- elada Unuiĝo. K tew. Club No. 1 of Greater at 8.36 1 no Chas. IV Lang, Plainv HOB J. "1. O.O.I eve* t. me. W O, IT i: gland; Sec'y» ^ fendelson. all commiini' the secret AMKK1KA ESPERANTISTO Abridged Catalog" Following is an abridged list of the hooks we have for sale. These books are on hand when this list is issued, and by always ordering from the latest list you will be fairly sure that your order can be filled as sent. All books Paper Covered unless otherwise specified. PRICES INCLUDE POSTAGE The following books, stock in quantities and without deln etc, are carried in may usually be 1 TEXT-BOOKS AND DICTIONARIES Complete Grammar of Esperanto (Keller* man) h.......................$1.25 Practical Grammar of the International Language (Kellerman Reel» - .30 Esperanto Teacher (Fryer)...... ...20 Esperanto at a Glance (Privat)...... .15 Primer of Esperanto (O'Connor).......10 Introduction to Esperanto (Baker).....OS English-Esperanto Pocket Dictionary (Harris)............................25 Esperanto-English Dictionary (Motteau) .60 Esperanto-English Dictionary (Millidge) 1.50 Edinburgh English-Esperanto and Esperanto-English Dictionary.........50 Handy Pocket Vocabulary (O'Connor) .10 Fundamento de Esperanto, Cloth.......75 First Reader (Lawrence)..............25 Kurso Tutmonda......................20 Tra la Jaro (all in Esperanto) (Waddy), Cloth ...........50 Plena Vortaro (Esperanto- Esperanta- Franca) (Boirac), 2 Vols, and Sup- plement .............. ... 2.50 Klasika Libro (Esperanto-English Vest 1' oary)..............25 Du Mil Novaj Vortoj...................50 LITERATURE Cindrulino (Dumas) Stanyan...........15 Du Rakontoj...........................25 Karlo (Privat)..... .........15 Kial Mi Scias ke la Mortintoj Revcnas (Stead) Goodhue— new..............45 Kolomba Prernio (Duma* > Papot ...... .10 Mallonga Biografio de Henry Fawcett (Holt) Ween»..................25 La Mopso de Lia Onklo .. . .....10 The New Testament in Esperanto Cloth, sjilt edges....... ..........45 Patroj kaj Filoj (Ttirgenev) Kabe.......65 Pola Antologio, Kabe...................50 Princo Serebrjanij (Tolstoi)........... .75 Princo Vane' (Bates) Ilirris.........35 Cloth, gold-stamped............. .75 Rakonto kaj Aventuro (Hall & Barrotl) .10 Robinsono Kruso (Defoe) Mason, Boards .50 Sep Ridoj (Wendell)..................25 Sub la Mernokta Suno (Wendell).......25 Tradukoj Tri (Helliwell) Helliwrll.....20 La Virineto de la Maro (Andersen) Zamenhof ...........................35 Dua Kreanto (Sanjurjo)......... .05 Elektitaj Fabloi (La Fontaine) Vnilliant .15 Eneido (Virgil) Vallienne..............80 Patrino Anserino (Stoner)..,.............15 Tra 1' Silento (Priva»).................40 Verdaj Fajreroj (Frcnkcl)..............20 Versajetoj (Bishup)—new..............25 COMEDY AND DRAMA ...... • • ... Frenezo (Pujula). Ginevra (Privat) Cis la Rcvido.......... ..... Kiel Placas al Vi (Shakespeare) Kellerman ,................. Mistcro de Doloro (Gaul) Pujula. Misteroj de Arao (Kohivr.it)... La Rompantoj (Pujula).......... MISCELLANEOUS Aĉo—card game....................... dlibro tra San Francisko............ torio kaj Teorio de Ido.............. Kondukanto al la Stacia Pilkludo iing) Erik....... ..... Matcmatika Termrnaro................ Mia Nuna Sintenado pri Apendicito,.. (Morri Besemer.................. Vidindajoj de Bostono ...... Komerca Sekretario ......... PROPAGANDA Amerika Esperantisto. in lots of 5 or more, per copy. ............ Esperanto Keys, each, .36 .25 .05 .25 .50 .30 .25 .50 .05 .35 .10 .25 .10 .15 .15 . .05 .02 20 for... ......................25 100 fi»r........... ..... LOO Peace Stamps, 24 for...................15 ......................60 288 for.............................. 1.00 "E" Button or Brooch Pin, Green aniel with Gold Plated Back—let ' in Gold.............35 E. A. N. A. Button.. .. .05 The following are in stock when this 1 is printed, but supplies are very uncertain and in many cases when the present slock sold we shall be unable to obtain more. It would be well, therefore, in ordering any of these, to specify second choice. LITERATURE Abatejo de Westminster.................10 Aladin aŭ La Mirinda Lampo...........20 Ali Baba kaj la 40 Rabistoj.............15 Aline .................................50 La Bruna Lilio ........................06 Brazilio ...............................40 AMERIKA ESPKRANTISTO • « . • • * * ■ • m Bukedo ................. La Devo ................ Deziro de la Diakono..... En Malliberejo........... En Rusujo per Esperanto. El en Doloro ni estu Cojaj Ehoj el Manila.......... Diversajoj .............. EJiro ................... La Faraono, 3 Vols., each Historio de Esperanta Movado en Saratov La Kamena Angulo..................., Kondukanto kaj Antologio..... .... Laŭroj............................... Levidoj ....... .... Inter Rlinduloj ....................... Mirinda A mo......................... M ondalogio .......................... Nova Sento ....... ........... La Predikanto ....................... Rikke-Tikke-Tak ...................... Rip Van Vinkl......................... Tatterley. O .............------- La Reĝo Judea........................ Kte Estas la Eklezio de Kristo? Cloth. . Rakontoj pri Feinoj........... .... .50 .10 .10 .10 .20 .25 .50 .40 .60 .70 .10 as .50 .50 .50 as as .20 .60 .25 .50 as .55 .50 .50 .25 COMEDY AND DRAMA La Amkonkurantoj .................... Advokato Patelin ............ Angla Lingvo sen Profcsoro............ Mspazio ..................... ..... Bardell kontraŭ Pickwick.............. Gcorgo Dandin ....................... Halka ................................ Ifigenio en Taŭrido.................... Joltnto ............................... Kaat je . .................... La Rabistoj ............ Mazepa .............. ....... La Revizoro .............. La Vcntego, Cloth......... MISCELLANEOUS Medallion Pin, Portrait of Dr. Zamenhof,—only a few of th< on hand and no more obtainable. .10 .20 .30 .60 .10 .35 .30 .55 .45 .75 .55 .50 .40 .50 .25 Vocational Guidance From a Study of tKa Haurzd Everyone can make a success in life if they find their right work. A life CHART will give you full information. Write for particulars. Children our specialty. PEARL J. PARKER Pre - vocational Expert 706 & 708 REF. CH. BLDG. 15th and Race Streets, Philadelphia, Pa. DEZ1RAS KORESPONDI One insertion: U) cents; four insertions: 25 cents. nnounccment con only of rue and full addre nufoja anonco: 20 ad.; kvarfoje: 50 sd. Anonco konsistas mir el nomo kaj plen I reso. S-ro Jakov Vodanoviĉ (..P.O., Auckland, New Zealand. (II. PK)/ 8 STRANGA IDILIO ARLO BATES and HERBERT HARRIS On sale by British Esper- anto Association. London and Herbert Harris, Hyde Parh Hotel. Chicago. Amerika Esperantisto American Esperantist Entered as second-class matter May 15, 1913, at the PostofBce at West Newton Station, Boston, Mass., under the Act of March 3, 1879. Published Monthly by THE AMERICAN ESPERANTIST COMPANY (Inc.) WEST NEWTON, MASS. ONE DOLLAR A YEAR Eksterlande $1.25 (Sm. 2.50) SINGLE COPY TEN CENTS Mallongaj verkoj, tradukajoj kaj novajoj ĉtam pre fere akceptitaj. Oni ne resendas neakceptitajn manuskriptojn, se la scndinto ne kune sendis la resendpagon. La Redakcio konservas por si la rajton korckti manuskrip- tojn laŭbezone. Oni donos la preferon al manuskriptoj skribitaj skribmaŝine. VOL. 20 JULY, 1917 NO. 6 TENTH ANNUAL MEETING of the ESPERANTO ASSOCIATION OF NORTH AMERICA Philadelphia, Pa., July 26-29, 1917 REPORT OF BUSINESS SESSIONS Thursday, July 26th The Tenth Annual Congress of the Esperanto Association of North Am- erica was called to order at 10.30 A M. the Vice President, Dr. B. K. Si- monek of Chicago, t< orary chair- man, the President, Dr. Yemans, being pr< ited, by illness, attenditi Mr. Henry W. Hetzel was elect Chairman and the meeting immediate- proceeded l" busin the first of which was introduction by the Chairman of Mr. E. J. Cattell, the City Statistician of Phtladelphi who had been sent by Hi Honor the Mayor to welcome the Congress to Philadelphia —which he did in a man- r which gave the members the Im- pr< on that tl were wel- come. He told us all about Phila- delphia, from the number of babies born every minute to the number of ones and pounds of mortar in the City Hall and the nui r of persons d annually for over-speeding their Fords—and yet they say Phila- delphia is si Chairman Hetzel responded on b«. hali of ih' Con ss in his usual smooth and ph ng manner, after which the report the Secretary- Treasurer was read 1 digested, be- ing thm filed for future refercne \!so tin- report of the Canadian Division followed tl tame route, as did the report of the Committer on Examinations, hut the latter was marred b\ il tct that the Chairman, Mr. Herbert Harris, found it neces- sary to send it with the information that it would be impossible for him to serve in that capacity for anotrn year, Mr. Harris has devoted a great al of time and energy to thi ork, and carried it on to th eat sfac- tion of all concerned—with the ex- ception of those who failed to pass th animations, — and it was with icere regret that the Congress took izance of the fact of his inahilr to serve further. S-ro J. M. DeVilla, of ana, uba, read a letter from the Cuban peranto Association offering to co- erate with the Esperanto Associa- tion of North America in any way AMERIKA ESPERANTISTO possible for the realization of our common aims, to which the Secretary was instructed to reply, sending the reply by S-ro DeVilla. Further com- munications received were: Salutojn from Countess Natalie von Schenck of Mexico; letter from the Green Acre Fellowship of Eliot, Me., inviting the Congress for the next year to meet there; a letter from S-ro Ernest Arch- deacon, which is printed in full else- where in this number of Amerika Es- perantisto, and which merits the full attention and action of this Associa- tion; greetings from the Lithuanian Esperantists of Newark, N. J.; tele- grams of greeting from Dr. Tobias Sigel, of Detroit, Mich.; Judge Wm. R. Daingerfield of Oakland, Calif.; the [California Esperantista Rondaro; let- ter from the last named, recommend- ing the drawing up and presenting to the Government of a petition dwelling upon the urgent need of having the International Language taught to the Officers and Men of the Army and Navy before sending them to the bat- tlefields of Europe, and suggesting that Esperanto be adopted by the Allies as a medium of International Communication; greetings from Mrs. W. S. Sterner and daughter; letter from Pre* Yemans indorsing the let- ter of Mr. Archdeacon; letter from Judge Daingerfield on the same sub- ject; card from Mrs. Belle H. Gochc- noucr of 1 Angeles, Calif., contain- ing greetings and the hope that the next Congress be held in Cincinnati, Ohio; letter of greeting from Jonas K. Milianskas of Detroit, Mich., let- ter of greetings and regret at inability to attend the Congress from Mr, Ward Nichols of Philadelphia; greet- ings from Dr. J. W. Torbett of Mar- lin, Texas; letter of greeting from Dr. Lehman Wendell of Minneapolis; let- ter from Mr. Geo. Winthrop Lee, Pres. of Boston Society, expressing the hope of Boston and New England for the holding of the International Congress in 1920 in the City of Baked Beans and the Sacred Codfish. Mr. Morton of New York spoke most eloquently and fervently upon the merits of Green Acre as a place for holding a Congress of Esperan- tists, and the word pictures of the beauties and comforts to be had in that most desirable place came near causing a stampede to immediately adjourn this Congress to meet there, said tendency being aided and abetted by the Philadelphia thermometers, which were showing a tendency to see if they could jump over the City Hall. In the midst of this fervid peroration the president took advantage of the preoccupation of the speaker and the entranced multitude to set his watch ahead half an hour and announced that the time had arrived for adjourn- ment, which was acted upon before anyone, even the speaker, awoke to the trick which had deprived them of another half hour's eloquence. Friday, July 27th The second business session was called to order by President Hetzel, at 9.00 A.M., or as soon thereafter as the janitor could be prevailed upon to surrender the key to the hall, and after the reading by the secretary of a let- ter of greeting and co-operation from "Keleivis," a Lithuanian newspaper of South Boston, Mass., which was rep- resented in person at the Congress by its Philadelphia correspondent, Mr. Stankhunas, the Congress again set- tled down to business, having recov- ered mostly from the effects of Mr. Morton's oratory and the "Barĉego," followed by two Esperanto plays, of the previous evening, to say nothing of the trips to the points of inter- est around the city of the afternoon, of which a full account appears else- where in this number. The proposition to amend the con- stitution and make the annual dues $2.00 to include subscription to the official organ, instead of 50 cents with- out subscription as at present, aroused some lively tho good-natured debate, and various amendments offered nearly resulted in a parliamentary tangle that even the proverbial Phila- delphia Lawyer would have had trou- ble in untangling. This was finally conquered, however, by some bright member discovering that the meeting had been traveling in a circle and that the last proposition, which everyone seemed to favor, left us at exactlv where we started, so it was finall voted to leave the "active" dues a cents as before, but to make a cam- paign for "Special" and "Sustaining" members, paying $2.50 and $10.00 a AMERIKA ESPERANTISTO year respectively, each to receive the magazine free for the year. It is hoped that everyone who feels that they they can do so without feeling it a burden will take one of these classes of membership, which will in a simple and painless manner relieve the Cen- tral Office of much worry as to where the funds to pay clerk hire, rent, etc., are coming from, and obviate the necessity for making much if any call upon the Guarantee Fund, of which more anon. There was presented to the Con- gress by one of our most active but modest members, who does not like to sec his name in print, a copy of a letter sent by the Esperantists of Lon- don to the Ministry of Education of the Russian Government recommend- ing the use of Esperanto in the plans to he framed in that country for the education of the Russian nation, and, on motion duly made and seconded .< committee consisting of Dr. D. O. S. Lowell, Messrs. Henry W. Fisher id Rufus W. Powell, was appointed i<> transmit to the proper authorities in Russia a copy of said letter with the endorsement of this Congress and such other amplifications as may be in the judgment of th mmittee ad- visable. Again the president hurried us into an adjournment in order to attend the concert at Wanamaker'a store, where the great organ was to play "La Kspero." Saturday, July 28th The meeting for this morning was called to meet in the Commercial mu- seum, corner 34th and Spruce and some ambitious individuals who deter- mined to walk from the hotel arrived before adjournment, but the few who started the night before by rapid tran- sit did thii in this the last s> on. The report of the Secretary-Treasurer having proved conclusively that the funds provided for Tie past year were not enough to run the Central Office iciently, a paper was passed among the members, t<> which n the out- of-breath - but - still-in w the-ring late comer ibscribed, raising the sum of $125 i irard the Centi office ex- , and ;i new Guarantee I'und was instituted under the following conditions, thanks to the lucid exp sition of the subject expounded by Mr. Hailman. The text of the pledge follows: I hereby subscribe an amount not exceeding that set opposite my name to the Guarantee Fund of the Espe- ranto Association of North America for the purpose of covering expenses which regular receipts or donations do not meet, for each of the two years from Oct. 1. 1917 to Sept. 30, 1918, and from Oct. 1, 1918 to Sept. 30, 1919, on the following conditions: 1. The total subscriptions shall a gregate at least $1,000 or all subscrip- tions shall be void. 2. Calls shall be made for payments only by the Executive Committee of the E. A. N. A., and not over 25 per nt of subscriptions shall be called at any one time. 3. All assessments made shall be on a pro rata basis. 4. All ass* ient3 for the year end- ing Sept. 30, 1918 shall be called prior to Dec. 31, 1918 and All assessments for the year ending Sept. 30, 1919 shall be called prior to Dec. 31. 1919, failing which all sub- scriptions shall be void. This brought from members pref- er ibscriptions amounting to $400 and voluntary ones already received ice have brought it up to $500,— about as much as has been received I the previous one after a full year's licitation. Each member is a t.> send in to the Central Office at nc^ his subscription toward this fund. Do not send any money with your subscription. It will be called for if needed, but not for some months and possibly not at all, but the pos- session of these subscriptions enabl the Central Office to go ahead and things without wondering whether there will he any means to pay the expenses. And remember—the larger the total amount ibscribed, the smaller will the percentage called for if it is found necessary to make a call. It was voted to request the Phila- delphia Society to arrange for the dis- playing of an Esperanto Fla I the Betsey Ross house, where thousan of dors come every year. It was voted to endorse the propo- sition of Mr. Lee in regard to holdii the 19. International C Boston, and that the letter n Mr. AMER1KA ESPERANTISTO Archdeacon be referred to the Execu- tive Committee for action. Ami finally was voted unani- mously to extend the hearty thanks of the Congress members to the Phil- adclphians for their hospitality as shown in the many features of enter- tainment, excursions to the interesting points in which Philadelphia and its environs abound. Then the meeting adjourned—this time without the assistance of the President. Following is the letter of Mr. Ernest Archdeacon referred to in the report of its meeting: Oakland, California, Julio 16an, 1917. Al la Estimata Sinjoro Prezidanto de la Deka Kongreso dc E. A. N. A., Philadelphia, Pennsylvania. Mi jus ricevis el Francujo leteron mi respekteginda amiko, Gcneralo bcrt, entenanta sugestion tiel opor- tuna ke mi ne volas prokrasti unu minuton, por fari min, en Usono, la advokato de lia atentindega ideo, kion mi ekspozicios pli detale ĉi sube. Sed, antaue, mi volas rememorigi vin, ke Gcneralo Sebert. Prezidanto de la Konstanta Koinitato dc la Kongresoj, estas unu el la plej eminentaj kaj uni- versalaj scienculoj en Francujo; li es- tas membro de la Franca Scienca Akademio de post 1896; direktoro de mnltaj gravegaj Industriaj firmoj; li tamen trovis inter siaj premegantaj tipadoj tempon nor fari (per libroj, organizajoj. monoxeroj, k.t.p.) la plej gravan kaj efikan propagandon tra la M on don por Esperanto, kin ŝuldas al li gran dan parton de gia sukceso. Do, iu ajn propono venintc de li estas ege atentinda. Car mi opinias ke la tezo de la suba pledado povas esti transdonita de vi al la Usonanaj rcgantoj, eble estos •nc sirmi tiun pledadotl sub la aŭto- ritato de diversaj gravegaj ĉiunaciaj skribistoj. Jen la eltirajoj el ili: be la fama Franca afitoro Mon- >quieu mi eltiras tiun geman frazon skrtbita en 1728: "La komunikiĝo inter la popoloj estas tiel granda, ke ili nepre bczonas iun komunan lingvon." De la fama Germana filozofo Nic- !ie; eltiro de Humana, tro Humana (skribita en 1876); "Lerni multajn lingvojn plenigas la memoron per vortoj anstataŭ ol faktoj kiatn tiu ĉi rnemoro povas, ĉe ĉiu homo, ricevi nur limitigan kvanton da enhavo . . . Sajnas ke la studado dc mnltaj lingvoj estas neevitebla mal- bonajo, sed ankau, fine atinganta la ekceson, ĝi devigos la homaron trovi rimedon; kaj, post estonteco, eble malproksima, iuj alprenos novan komunan lingvon, kiu estos uzata, unue, por la komercaj, poste por la intelektaj rilatoj: tio estas tiel certa kiel la estonta alveno de V acrvetu- rado. Alie, je kio taŭgus ke la lingvo- scienco estu studadinta, duni |arcent09 la lingvajn leftojn, kaj eljuĝinta por ciu ajn ling\ 0, kio estas necesa, utila, aŭ trafa.M Jen, nun, eltiro el Ictero de la mond- konata Rusa afitoro Tolstoi, pri Es- peranto (skribita en 1890): MGia facileco estas tiel granda, ke, ricevanta antau scs jaroj, gramatikon, vortaron, kaj ekztrcaron Espcrantan. mi sukc post du mallongaj horoj, se nc paroli, ahnenaŭ flue legi la ling- von. La penoj kiujn faros iu ajn Eiiropa homo, dediĉante iom da tem- po al la studado d< speranto, estas tiel malgrandaj kaj la rezultoj de eltireblaj estas liel grandegaj, ke oni ne povas rifuzi fari tiun provon." Fine, jen eltiro de la fama franca verkisto Octave Mirbeau (skribita en Franca Revuo en 1904): "La progresoj, la translokigoj pli kaj pli facilaj inter la diversaj landoj, ĉio tio estas vana, kaj la civilizacio ne estos farinta grandan paŝon tiel longe kiel la popoloj estos devigataj uzadi malsamajn kaj malamikajn lingvojn per kiuj ili ne interkomprenigas, ne interpenetrigas, restante unu kon trait la alian tiel fremdaj inter si kiel la valo kaj la luindo kontraŭ la homo, tiel longe ke oni ne alprenos unu unikan lingvon, uzebla sur la tuta tero. La Usonanoj diras, tute sincere kaj prave, ke, enirante en tiun ĉi milite- gon, ili intencas kiel eble plej helpi la mondan ĝeneralan progreson. Kelka- foje. tuj riproĉis al ili ke ili Aajnas koncentrigi sian tutan energion al sia nura Industria prosperigo; hodiau, ili alpoi lindigan kontraudiron kon- traii tiu legendo: ili eniras en tiu ĉi mondan militon (kie ili estas faron- taj super niezurajn ĉiuspecajn ofere- gojn) sen iu ajn videbla profito por si mcrn. j AMERIKA ESPERANTISTO Tli jam eltnontris, en tiu nova po- tencega iniciativo la saman praktikan spiriton kaj la saman efikegecon kiun ili montris en la organizado de siaj mirindegaj industrioj. Ili jam alportis senmezurajn helpojn al Angluj»». Francujo, Rusujo, k.t.p. ne nur mnne, sed per la sendado de kleregaj inĝenieroj kaj spertcguloj, por helpi tiujfl nacioj n en divcrsaj takoj plej speciale bezonaj. Ill jam sendia al la franca fronto (ni ne pre- sas li cifcrojn, pro facile komprenebla kafizo,—Red.) militistojn, kaj ili in- tencas sendi eble milionojn, eston- tece. Malfeliĉe, tre nialmultaj estas la franco] parolantaj la anglan lingvon, kaj ankau la Qsonanoj parolantaj la Iran can. Mi diras la samon pri Ru- sujo: La Usonanoj tie senditaj, kiara ilia nombro pli kreskiĝos, trovos randajn malfacilajojn por interkom- preniĝi kun Rusanoj. Mi povus an- kaii diri la mon por Serboj, Ru- manoj, Grckoj, k.t.p. Kial do la Usonanoj ne ekkaptas tiun oportunajon por pruvi sian prak- tikegan spiriton, alprenante tiun mi- rindan ilon de internacia interkora- prenigo, kiu estas la Esperanta ling- vo. Estas jam. en Francujo. gravega centrajo de 260 Esperantaj Societoj, kaj eble 50.000 sendependaj Esperan- >j. kiuj potencege helpus tian ini- ciativon. En Rusujo, pro multaj mo- Jivoj, la Esperantistoj ne estas tiel zorgc registritaj kiel en Francujo: ili havas nur 105 Socictojn oficiale dek- laritajn, sed per tre grava dokumen- laro, mi opinias ke ili estas tr pli innlt ruombraj ol en Francujo. fakto kiu plej malhclpis tiun regis- trar^ on de la Rusaj Esperantistoj estis la p na:—Sennombraj socialistoj kaj kontrauulqj al la cara registaro cstis Esperantaj adeptoj, kaj tin ci regis- taro ilin senkompatege persi lis tiamaniere, ke la proklamo dc Esper- anta fido estis por ili gravega endan- ĝerigo. Estas tute evidente ke tin dangero "nun' tut malaperis, ►ntraŭe, ke la Rusaj Esperantistoj havas eiujn eblajn motivojn por dis- konigi sian ekzistadoil En Usono, vi b g ĉirkaŭ 120 vSo- cietojn, regulc n ritajn. kaj mul- tegain sendepemi Esperantistojn, Mi citas tiujn statistikojn por montri kiel gravaj centrajoj jam ekzistas por la dislcrnado de Esperanto inter la kunbatalantaj nacioj. Al tio mi dcvas aldoni, ripetege, tiun neneigeblan (kvankarn tute nekonitan fakton) kc oni povas, post keikaj horoj de stu- dado, legi facile Esperanton, kaj post du semajnoj. gin paroli tute sufice por esti senerare komprenigit; Ciuj diversnaciaj ŝipcstroj uzas, kun plej granda pronto, tiun tre mank- plenan kaj primitivan sistemon de sur- niara interparolado kiun oni nomas la "Internacia Kodo de la Signalojv; estas tute nekredinda afero, ke ĉiuj regantoj de la popoloj, tra la tuta mondo, ne tuj kompreniŝ la senme- zurajn servojn kiujn ĥirus al ĉiuj la universala alpreno^de praktil kaj irinde simpla ilo de senpera inter- parolado. La praktikemeco de Esperanto ne estas pruvota, sed estas tute venke pruvita en nau internaciaj Kongresoj. kiuj kunigis, kun granda sukceso. en naŭ malsamaj urboj en la Mondo. multajn milojn da divcrsnaciaj Es- perantistoj. Do mi ripetas. tinante, kc estas tute taŭga oportunajo por la progrcsemaj U. S. altrudi al la Mondo tiun altvaloran ilon kiu estas Esper- anto. Do, ili devus dekreti la devigan instruadon dc Esperanto en Usono, kaj uzi, samtempc, la grandegan mo- ralan automaton kiun ili ĥavas ĉe siaj kunhatalatuoj por postuli ke ili dekretu en siaj respektivaj lernej* armeojt k.t.p. la saman devigecon. Jam multegaj >kumentoj alvenis al ni, de ĉiuj landoj, pruvantaj, ke, tre ofte. la soldatoj en la tranĉeoj, kaj ankaŭ la kaptitoj kaj internigitoj. tute propramove estas lernintaj kaj praktikintaj la Esperantan lingvon. La Usonanoj intencas konstrui (kaj nepre konstruos) gigantan a paron, kiu baldaŭ elvidigos la stelitan flagon tra la tutan Mondon; kaj, post la mil- ito. tiuj sennombraj Usonanaj aero- planoj traflugos la landojn, nO. lVst duonhora "kaficukkolttmado" je la diversajoj tie montritaj, klarigataj de tre ĝentila gvidisto, ni transpasis la belan kvad- raton inter u konstruajo kaj la oficejo de la "Curtis Publishing Co," tra kiu ni pen-. kuri dum kelkaj hor» sed enirante en la antaŭ-ĉam- bron la belvestita Kcrhero sciigis al ni ke antaŭ kelkaj semajnoj oni pro ia stranga kialo koncerne la Milito mal- permesis ke iti persono krom la tieaj laborantoj eniru en la laborcjojn. Kaj la Filadclfianoj mem tute ne sciis pri tio! tranga aferol Vcre la diroj i la Filadelfianoj ti pravaj, kvankam antaue mi opiniis ke diri ke Filadclfiano estas malrapidcmulo estas kalumnio. Dume la snno okupiĝL pri sia ku- tima afero ĉe iperant Kongreso. Vere, mi kredas. ke se I spe- rantista Kongreso okazus ĉe la Xorda >luso en Januaro, la neĝoj kaj glacio tuj fluidiĝus, kaj en la !e nur kelkaj horoj a; - la \ tajoj de la tropikoj. kaj la Eskimoj pcreu< pro la varmego. Spite tion ni dis tra la stratoj, rigardante multajn vidin- dajojn, pri kiu mi ne povas skribi pro manko da spaco. Ce la Betsy Ross Domo, la naskejo de la LIsona standards, ni trovis dek milojn da personoj en du feambroj ĉiu sep je nan futojn larga (la ĉarnbroj, ne la personoj). Tie ankau estis manko da spaco, kaj unu grandkora vita pro- ponia al mi ke ni iru al loko kiu restu nenomita por r< igi nin, sekve pri la postaj vagadoj de nia anaro via "deponanto ne diras." Reveninte al la Hotelo, ĉiu tuj puri« gis de si la polvon de tiuj historiaj lokoj, zorge sparante ĝin por porti al la hcjnio, por pruvi al la hejmrestuloj ke li vere iri iladclfion, car nenie aliloke oni povas akiri tian grandan amasoti da polvo dum tia malgranda tempos pa c Je la sesa boro vesperc &iu rapidis al la manĝ mbro dc la Windsor por la "Barcego." Mirindajo! La eatn- bro precize pleniĝis, eiu havis sid- lokon fee la tabloj, kaj ne resiis eĉ unu seĝo neokupata. Jus kiam ni estis manĝontaj, subite eksonis terura stan- bruo en la strato antau la hotelo. Ciu eksaltis terurite kaj kuris al la fenes- troj. Jen amaso da stano — kaj tiu opiniigis nin ke la stana tegmento de la hotelo jam falis en la straton, sed, rigardante pli zorge ni ekvidis ke inter la amaso troviĝis kelkaj radoj, tuboj, risortoj, k.t.p., kaj subite aperis el sub la afero kvin objektoj, kiuj tuj sin montris kiel kapojn de nia Dctroita- naro, kiu, kvankam ili promesis ĉeesti. ne ankoraŭ vidiĝis. Tirante sin el sub la amaso ili elprenis el la poŝoj ŝraŭb- turnilojn, tordilojn, ŝnurojn, k.t.p., kaj je lerteco kiu montris ke ili jam prak- tikia multe tian arton ili komencis kunmeti la divcrsajn pecojn de la stranga amaso, kaj, n. post nur kelkaj minutoj aperis aŭtomobileto de la tamkonata '"flivver- speco, en kiu ili atcstis ke ili veturis la tutan vojon el Detroit. Bri tio mi havas mian pro- pran opinion, sed mi tion ne diros car mi volas restigi al mi ilian amikecon. La kelneroj al port is pluajn seĝojn kaj kunpuŝis la jamvenintajn por fari spacon por la no. ntoj, kaj la afero progresis. Lnue mi d< doni al vi neĉees- stantoj la menuon, por ke vi sciiĝu pri kio vi maltrafis, ne veninte al la Deka. Jen ĝi estas: i i ' AMERIKA ESPERANTISTO 11 MENUO Bonan Apetiton! Barĉo (vera pola bctsupo) (sen- brua) Rostita Bovaĵo (laŭ la Deka) Terpomoj Pistitaj (senostaj) Pizoj (verdaj kicl la Stelo mem) Salato Zamenhofa Kremglaciajo Fratamurba Kafo (ncmortiga) Kompreneble,—kaj por ke la Me- nuo ŝajnu pli longa Pano (spite la vivprezaltecon) Akvo (tre forta) Nenio nun restas por fari krom la buŝtukuzo Kaj audi la parolantojn S-ro Vogel konigis al ni la toast- estron S-ro Hetzel, kiu per siaj kuti- maj fcliĉesprima maniero kaj ĝen- tileco bonvenis la ĉeestantojn kaj de- ziris al ili bonan apetiton. Li ankaŭ klarigis al ni la signifon de la vorto "Barĉego," scd bedaŭrinde jus tiam la kelnerino alportis al mi la barĉon mem, kaj mi tuj tiel interesiĝis pri tio, ke mi tute forgesis aiiskulti kaj lerni el kiu ĝi estas farita, kaj mi nc povas sciigi tion al vi, kvankam mi povas ccrtigi al vi ke ĝi estas tre bongusta. Se vi scivolcmas lerni plu nepre skri- bu demandon al S-ro Hetzel kaj scn- dube li volonte klarigos por vi Dum kaj post la manĝado la toast- estro senkompate (por la aŭskulta toj) paroligis la jenajn personojn— se mi forgesas mencii iun, kulpigu la kuiriston, ke li faris tian bongustan manĝajon!: S-rojn Dow, Morton. Keyes, Silbernik kaj ŝimonck. ĉiu kiuj parolis laŭ sia propra maniero pri temo aŭ temoi, pli-malpli interesaj je la ĉeestantoj, ĝis la toastestro igis tin sidiĝi por ke alia trovu tempon por paroli, kaj la manĝantoj kiuj gentile haltis la manĝadon, povu fari tion por kiu ili vents. Postc venis la fotografisto kiu ek- brillunie fotografis nin. kaj laŭ la ku- timo dc tiaj cstajoj, plenigis la ĉam- bron je malbonodora fumo. Tiu cere- monio finigis la Barĉegon, sed se inias kc tiu komitato lasis nin en- litiĝi kaj ripozi post niaj teruraj la- boroj trapasantc la tutan urbon dum la posttagmczo vi tute eraras — tiu amuza komitato ne konas la vorton ripozo. Ili rapidigis nin al la Presser Konstruajo, kie oni prezcntis du bo- negajn teatrajojn i4Gis la Rcvido" kaj "Norma Venko," ambaŭ tre bone lu- dataj, kaj precipe interesa e la unua, pro la fakto ke la autoro mem estis turn el la aktoroj. Aflanke mi diru ke birdeto diris al mi ke li jam promesis verki alian egalc bonan post ne longe. Jen la Programo GIS LA REVIDO Aktoraro F-ino Minna K. Herman, Germanujo F-ino Edith Hawn F-ino Edith White Anglttjo ino Edith Collins S-ro Nikolaj Koskiski, Rusujo D-ro \. Jones S-ro M. K. Head. Vendtsto D-ro Joseph H. Noble John Gray, Hotckstro S-ro Arnold Vogel George, Knabo Francis Knowlan NORMA VENKO Aktoraro Percival Jones, Bankisto S-ro J. Fred Knowlan Euphemia Jones, fratino kaj dom- mastrino de Percy F-ino Margaret A. Maisch Renee D'Orival, Pariza KorespOtU danto de EfHe F-ino Marie Knowlan Mary, Servistino F-ino Helen Greenstrin La ludado tiel plaĉis al la aŭdantaro ke eĉ el unu el la oficejo; 1 konstri ekrigardtnte en la pordon envenis kaj sid por aiiskulti la ludadon. mtlltai tcatrajoj p all ton, kaj tiu fakto nur montl la 1 con de la aktoroj. Eblc El pcranto iom similas al katlingvo, kaj sc oni povas tion pruvi li tuj la fakton al la rrdaktop le Publ Ledger, kiu diras kc Esperanto havas nc n lingvan d ion. Post tiu I i amuzajo ĉiu tr<- lis ripozi, kaj d eksonis la ronkado d lacigitaj Ksperantistoj. Gar ĉirkaŭ mia ĉambro troviĝis mul- taj aliaj okupitaj de Ksperantistoj, V car mi mem neniam ronkas mi ne bone dormis—sed mi eltro mirindan fakton—la Ksperantistoj ronkas sam- Itngve kicl homaj estajoj: 12 AMEKIKA ESPERANTISTO Vendredon matene ni denove laboris pri labora kunveno ĝis la tagmezc kaj tuj kuris al la butikego "Wanamakcr" por audi la orgenon ludi "La Espero." La orgeno estas tre granda kaj bel- sona, kaj la orgenisto certe montris grandan ori^inalecon je sia ludado de nia amata himno. Je la unua ni denove ekiris kaj cent da ni enpuŝis nin en trainon kiu hayis andecon sufiĉan por almenau kvin- k. Kompreneblc la tramvoja kom- inio tute ne kredis ke spite de la Public Ledger ankoraŭ vivas cent Es- perantistoj. Sed tio ne ĝenis nin, k post duonhora vcturado ni alvcnis ĉe anda bela parko, nomita Willow roveM (Salikarbareto), V post mi sukcesis forpuŝi la grasulon kiu dum veturo staris kun piedego ir mia plej dorlotita kalo, mi kun la aliaj rapidis al la diversaj amuzejoj, kaj dum kelkaj horoj eksonis la gaja konal Esperanta ridado, kaj eĉ rida- ĉoj, kiam ia speciale terura sperto his- tcriigis unu el nia anaro. Tro frue venis la tempo por reveno, kaj post kelkminuta freneza sercado por per- dita junulo kiun oni fine trovis kie oni novas junulon—ĉc la plej dan- ra loko en la parko—ĉiuj supren- impis sur alian traraon, tiu ĉi foje sufiĉe granda per ke ciu trovu sid- lokon, kaj rapide la elektra fluidajo, reportia pin al la urbo. Post alia man&ado, oni iis sin per siaj plej b vestajoj kaj rapidis it ttacidomo por tl la 'Wynne- field Countr ."—mi devas diri ke la plejmull tion kelkaj matrapidei >j v. pli malfrue, iuj ]>er tramo liaj per automobiloj, kaj ankoraŭ aliaj per vagonaro kiu ah nigia ilin preakafi post la dancado fini- ĝis. Tie oni pasigis la vespcron per dancado, kvanl pro la ankorau ga vetero multaj preferis danci nur per 1 lankpii kaj imitis la orientulon kin tiel multe amis la «lane- ton ke li ciaxn dur dancistojn por danci por ke li mem ne elspezu la iiecesan energion. En la "malgrand- etaj horoj" oni kaptis vagonaron kiu report is nin al la urbo, kaj tiun fojon mi estis tiom lacigita ke eĉ Esperantaj ronkoj ne maldormigi min. Sabaton, post la lasta aferkunveno ni ekmanĝis kaj ankorau unufoje ra- pidis al stacidomo (preskau mi kredas Filadelfio entenas nenion krom stacidomoj) kaj per "spcciala vagono" ruris al Jley Forge" (Vala Forĝejo) tre fama loko je Usona his- toric car tie pasigis vintron Gener- alo George Washington kaj lia sol- dataro dum la Amcrika revolucio, kaj tre bclega loko, pri kiu mi povus verki tutan 1 ibrozi se tiu mallaborema sen- taŭgulo kiu pretcndas redakti tiun ĉi jurnalon kaj kiu postulis ke mi verku tiun ci historieton ne malpermesus, dirante ke "Mankas Space Malgraŭ tio mi insistas diri ke tic troviĝas la plej aha monteto en la mondo, car mi grimpis ĝis la supro, kaj de tie suprcn- rainpis altan turon de kies supro oni preskau >vas vidi la batalojn en Flandrujo. Kelkaj el nia anaro ne kuraĝis suprcngrimpi surpiede kaj aŭtomobilojn por la veturo, sed alveninte ĉc la supro ili eltrovis kc ili de redoni la aŭtomobilojn al la di- rektistoj, Oar tia estas la stranga ku- timo de tiu loko. Post rcveno al Filadelfio iu ekri- inarkis ke la Detroitanoj malaperis, kaj enketo sciigis al ni la fakton ke ne eĉ unu el ili iam vidis la maron kaj ke ili "Fonliris" al "Atlantic City" por bani en la maro, kaj eltrovi por si mem Ou estas vere ke la akvo enhavas salon, kiun strangan aferon oni jam certi- gis al ili. sed kiun ili ne tute kredis. Unu el ili ccrtigis al mi post lia re- iin ke estas tute prave, Oar li dum la banado englutis kclkajn galoniojn da Eble vi rimarkis en la tiamaj tag- jurnaloj artikolojn pri la inirinde granda marforfluo de tin tago, la kau- ri de kiu neniu komprenis, kaj nun la kialo estas konata al Fspcrantistoj, sed ne al ordinaraj homoj. La sama rsono—lia nomo restu nepresita— diris al mi ke la tinlizzieularo intends dormi survoje en grenkampc sed tiu sin trovis w Jersey" kaj tuj la "Jerscj-aj Kuloj" okupiĝis je siaj ku- timaj diablajoj kaj la 4duloj devis rap- ide forkuri por cviti esti formanĝataj. Vespere okazis propaganda kunveno ĉe 1 Widener Library" Oe kiu tiu konata Esperanta bonegulo S-ro Hail- man faris iumbildilustritan paroladon por la eksteruloj. Pro miaj grandaj nadoj dum la posttagmczo miaj pi- edetoj tiel piedegiĝis ke mi ne po\ i ilin en la suojlL kaj car oni sci- igis al mi ke nu< iuloj ne tie ricevos ■nvenon, mi d lorresti, sed ĉe- estinto ccrtigis al mi ke S-ro Hailman * J AMERIKA ESPERANTISTO 13 faris trc bonan paroladon kaj multe interesigis la ne-Esperantistojn kiuj kuraĝis veni. Ni esperu ke pro tio la Filadelfia Societo multe kreskiĝos dum la venonta jaro. Dimanĉon matene okazis la Diservo ĉe la Preĝejo de St. Luke kaj la Epi- fanio. Pastro Smiley faris tre bonan kaj interesan predikon kiun mi sube enpresigas, kaj bonega Esperantista horo bele kantis la himnojn. F-ino Najove Majodeh. soloisto, tre belsone kantis la dudek-trian psalmon. Oni devas speciale noti la sindone- mon de la estroj de la pregejo, kiuj senpage donacis la privilegion uzi la preĝejon por la diservo, kaj ankaŭ rifuzis akcepti la monkolekton, dirante ka la Kongreso akceptu ĝin kiel do- nacon. Jen la prediko de Pastro Smiley: Kiel ajn multaj estas la promesoj de Dio, en Jesuo estas la Jes. 11 Kor. 1:20. Kiam la mondo estas disŝirata per milito, kaj kiam ĉiuj homaj aferoj ŝajnas esti en senespcra fluo, homaro ĉirkaŭrigardas maltrankvile por ia for- ta rifugejo—ia neskuebla rokfunda- niento, kiun nenia ventego povas dis- bati aŭ detrui. Je niaj personaj vivoj, ankaŭ, ni estas iam yentjetitaj, per ĉagrenego, per kruelaj malkontentoj, aii per la rikoltilo de Morto inter niaj amatoj, kaj ni estas tentataj malesperi. Kia beno. tiam, audi voĉon tra la mallumo, dirante trans la maltrank- vilaj akvoj: "Kuraĝu, estas Mi, ne limn." Kiu piediras triumfe sur la maro, kaj premas gin malsupren; Kiu ordonas al la koleraj ondoj: "Silentu, kvteti&u"; Kiu etendas sian manon fortan kaj kaptas nian tremantan. Tin suprcnlevas nin el la maro kaj kondukas nin en la bonstatan havenon. Tiu ĉi estas Li pri Kiu la Apostolo Paulo skribas: "La promesoj de Dio en Jesuo estas la Jes." Estas rimarkinde ke la nomo 'Jesuo' kaj la Esperanta certigo 'Jes' estas preskaŭ la sama vorto. Neniu alia lingvo, mi opinias, havas tian signifan koincidon. Donate estas al Esperan- to, kiun ni estimas la kremo kaj la kliniakso de ciuj lingvoj, por elmon- tri tiun ĉi sugestian kaj belan iden- tecon. "En Jesuo estas la Jes." Tia certigo estas komfortega al ĉiuj fidelaj homoj. Homaro ĉiam estas atendantaj oran epokon. La prome- soj de Dio estas sonintaj malsupren tra la generacioj, dcklarante ke la ho- maro triumfos eventuale per amo kaj frateco. Al Adamo, Noa, Abraham, Moseo, Isajao, la promeso pri vera venko estis certigata. Fine, tiu pro- meso efektiyigis en la plej bona ma- niero. en vivanta pcrfckta persono— Jesuo Kazareta, la persona 4Jesf de Dio. Ciuj el la promesoj pri vivo kaj libereco, lumo kaj amo. estas plenu- mitaj, plenumataj kaj plenumotaj per Li. La preĝanto, genufleksante, kun do- lorata koro, povas demandt: "Sinjoro, eu ĉio kunlaboras al bono por tiuj kiuj amas Dion?," kaj la respondo el la ĉielo estas "Jes—en Jesuo." Persono, en la mallumo de ĉagre- ne^o, ekkrias; "Cu la sunbrilo de paco kaj amo iam revenos al mia ammo?" "Jes," estas la afabla rediro de la Eternulo. "Ĉu mi povas venki malbelan ku- timon, aŭ persistcman pekadon, aŭ malespereman spiriton?1' "Jes, en Je- suo ĉio estas ebla." "Ree, ĉu la mondo iam vidos cia- man paeon?" "Jes, en Jesuo la Beroc de Abraham ciuj nacioj estos be* taj; la tempo alvenas kiam ĉiu homo sidos sub sia propra vinberujo kaj figarbo, kaj neniu timigos ilin." ^Tial, kia ajn estas la sufero nun, ĝi estas la naskdoloroj de nova epoko, de nova raso. Preskaŭ ciuj el la grandaj bonfarantoj de la mondo es- tas suferintaj pro siaj principoj kaj precipe—la ĉefa el ĉiuj, la cefa de miriadoj, la Mesio—Jesuo. Li pro- prigis al si ĉiajn homarajn Buferojn sur la kruco de Golgota. Inter nuntempaj suferantoj, ni re- memorigas, riverence, nian amatan Majstron—Doktoro Zamcnhof. Li forpasiĝis subite, en la Bpiritan vivon, je la dekkvara dc Aprilo. J,ia morto, kiel vi scias, okazis ĉe Vai vio, Polujo. La teruraj kaj kortuian- taj spertoj en la mililo ĉirkaŭ Ha hejmo sendube rapidigis al li la mor- ton. Ce la entoml)igo, unu el liaj prok- simaj kunlaborantoj, publicisto Leo Belmont, faris longan paroladon je la honoro de D-ro Zamenhof. "En tiun ĉi tombon," li diris, "oni deponas la mortintajn restajojn de la granda ho- 14 AMERIKA ESPERANTISTO mo, sed vivanta cstas lia animo. kun ni ĝi ĉiam restos, car scnmorta estas lia verko. Inter la multaj kvalitoj de la mortinto, la plej granda estis la jdesteco tiel en la privata vivo kiel dum la naŭ intcrnaciaj kongresoj, ĉe kiuj oni arangis por li kvazaŭ reĝan akcepton, Cie kaj ĉiam li restadis trankvila kaj modesta laboranto, kaj lkam tra la tuta mondo li estis konata, li ŝajnis ignori sian gioron. lia verko. Aatita de multaj lingvaj eminentuloj, ne estas ankoraŭ sufiee komprenata en Polujo, sed prok^imi- ĝas la momento, kiam Varsovio kaj la mondo komprenos la valoron kaj on de la verko de D-ro Zamen- liof por la homaro. Tio estos, kiam ĉe la proksima Kongreso Varsovio vidos, ke el ĉiuj teranguloj alkuras la Rsperantistoj por deponi sur Ja tom- bon de D-ro Zainenhof kortusajn kaj dankajn rememorajojn." Ni aiding la spirito de Jesuo el- montriĝis, ni opinias, en Zamenhof, Sokvu ni tiun saman kuraĝon, tiun niodestecon, tiun nelacigeblan fervo- ron. Nik do, en Amcriko havas grandan pri vile gion kaj devon. La morto de kara D-ro Zamenbof devas inciii nin ĉiujn al eĉ pli grandaj agadoj. Ni montru al la malnova mondo kaj precipe lia dolorfrapita patrujo, jes—lia scnigata vidvino Sinjorino Zamenhof, ke Haj noblaj penadoj ne- rtiam mortos; ke kvankam Haj mor- taj restajoj estas en la tombo, la inspiro de lia belega vivo restas kaj restos al ĉiuj generation Lia fido stis granda kaj per gi, "li, mortinte, ankoraŭ parolas." Ni parolu, rial, en ehoj de lia voco, por la propagandado ĉien de nia es- timata Hngvo kaj afero. Precipe por antaŭenpuŝi ĉiajn klopodado por meti Esperanton en la lernejojn, la kolegiojn kaj la universitatojn, Tiel. la internacia lingvo ])lifacilc enkondukiĝos en la 1 icon, la sci- encon, la vojaĝadon, ĉiajn lcunveno ij kongresojn internaciajn, kaj ĉia mondajn entreprenojn kiel 'Ruĝa ruco/ > Ni devas havi la spiriton kaj vive- m de la bravaj pioniroj, subigante malfacilajojn kaj antaŭjuĝojn, kaj puŝante antaŭen al la cclo de la plej- llpra civilizacio. Tin ĉi afero ja apartenas al Dio; ĝi estas, ni opinias, parto de la evan- gelio de Jesuo; en Li estas ccrti^o, en Jesuo estas Jes. Ni antaŭeniru venkantaj kaj por venki. Je la 1.30a, ptm. ni ankorau unufoje ekiris trame kaj rapidis al "Fairmount Park," fama vizitindajo en la antaŭ- urboj kie okazis la Ekspozicio en la jaro 1876. Ankoraŭ restas kclkaj el la konstruajoj kiujn oni uzis por tiu ekspozicio, unu el kiuj nun estas tre bela kaj intcresa muzeo de strangajoj el ĉitij partoj de la mondo. Bedaŭ- rinde ni povis pasigi nur dounhoron por rigardi, kiam oni bezonus duon- jaron, kaj sekve niaj impresoj pri la loko esta* iom konfuzitaj, sed mi es- peras iam denove iri Filadelfion kaj, evitinte tiun ageman amuzkomitaton, iri al tin muzeo kaj restt dum longa i>o sen audi komitatanon kriegi "Venu, venu, jam estas tempo foriri." Kiel ciam ĉe tia kunveno, trovigis aro da amatoraj fotografistoj, kaj al- menaŭ unufoje dum ĉiu kvinminuta periodo unu el tiu stranga gento pos- tulis ke ciu staru senmove por esti fotografita. Se al Filadelfio mankos BUfiĈe da sunlumo dum la vcnonta jaro, oni kulpigru ilin, car ill eluzis tiom da ĝi por iari fotografojlL Tost dumejla marŝado inter fontoj, kreskajoj, alcoj ktp„ ni alvcnis al trati idomo kie ni baldaŭ sidiĝis en tramo kiu portis nin tra la belaj vida- joj de la p o—nafi mcjlojn ni vetu- tra la ploj belaj lokoj kiujn oni povaa imagi. Oni improvizis Espe- ntan boron, kies Esperantajn kan- tojn neniu ĝin aŭdintc povos baldaŭ forge si rl ila programo sin trovis "Dimanĉon vespere, adiafiaj kunvene- loj ĉe la Btacidomoj," sed preskau ĉiu rifuzis hejrneniri tiel true. Ĉu tiu fak- to devenas de la amo kiun ĉiu sentis por Filadelfio, kaj pro kiu ili malŝatis forlasi gin. ati de la laciĝo pro la sen- ĉesaj iradoj kiujn tiu ageina amuzko- mitato trudis al ciu, mi ne scias. Cer- te cstas, ke krom kelkaj kics laboro postulis ilian tujan foriron, ĉiu rcstis ĝis la sekvanta mateno, kiam. kiel aliaj, mi mem foriris vagonare al mia hejmo en la okcidenta ŝtato—ne, mi ne kuraĝas nomi gin, pro timo ke iu insultita homo divenu mian nomon kaj eblc venu al mia hejmo por mortpafi min. La i edaktoro sola scias kiu mi AMERIKA ESPERANTISTO 15 estas, kaj li ne kuraĝos malkaŝi mian nomon car—mi ne diros kial, seel dum mi restis en la Fratamurho mi uzis la okulojn. Sufiĉe dirite! Mensogulo. WILL YOU WRITE A LETTER FOR ESPERANTO? In the Philadelphia Public Ledger of Sept. 10. 1917 the following edi- torial appeared: Save Them From Esperanto! "Inevitably the cranks rush in where the sensible hesitate to tread. So we have the grotesque spectacle of the Esperantists. who are linguistically dead and buried and do not know taking advai e of the discussion of the need that our men in arms should know foreign languages to suggest that they shall learn Esperanto. Heaven forfendl In times of peace. when the dilettanti who have that kind of brain which leads to the invention of a new language having no literary or national parentage n< hope of fertility in the production of works of art, it is perhaps all very well for those who feel the call to fool aw their time Espcranting. There are worse employments and more foolish ones. But in these tense times, when all our educational and other facilities are to be speeded up. to e up the dry bones of Esperanto on the v. to the limbo of vola] in insult to those who speak English, fortun- ately a world language < it im- portance, and a worse insult to the French, proverbially indifferer to experiments in other tongues than their own. No; let fS learn French at the fount at I Front. nd until they do. any kind of sign lan- guage ft laity needs will do, rai than to maunder Esperanto or any other mongrel gibberish that masqi rades as an international langi: ill you write a r polite letter to the editor of the Ledger, showing him from your point in p what points he is mistaken, and how, and why? A few thousand such letters de- scending upon this misguided editor may cause him to think twice before he indulges in any more lUCh Tanl- ings" as the above. That the editorial referred to was written on account of lack of informa- tion on the subject, rather than from a deliberate attcnii i belittle the Es- peranto movement, is shown by the publication of the following reply— which was sent to the editor among rai others.—in the issue of Aug. 18. Its publication shows a fair- minded attitude which could well be imitated by some other papers which have published similar editorials anil positively refused us any space for a ply. However, write him just the same.—He says 'They'll convert iu 99 — let's all pull together and DO IT. THEY'LL CONVERT US YET Moving Appeal in Behalf of Esperanto from a Reformed Scoffer To the Editor of Public Ledger: Sir—As an old New Yorker, who, during my recent visit to your city to attend the tenth congress of the peranto a of North Ameri became so enamored of your live pa- r as to welcome heartily its entry in New York, 1 beg leave to reply the disparaging remarks about E ran to which appeared in the Public Ledger of late. Rest assured, sir, that I shall do so in a friendly spirit, for it must he ad- mitted that, a priori, your remarks are absolutely logical. Bcsid bow could I ppssil act otherwise, well embering how much more exprc remarks were when the study of Esperanto was first hroacln bv an old friend of mine? ) you will readily understand why your rem strange as they must have sounded to I have in no wise aroused my anger, hut rather a re- proach t antists themselves 1 having been 80 remiss in their duties to make such remarks possible in ch an enlightened paper as the Pub- lic Ledger. You have not sinned— you were sinned against! Had we perant done half our duty a paper like the Public Ledger would gladly ha lone its hit to arouse tht \m- erican people not to lag behind the progres ountries of Eur op when T see what great use Ger- many is making of 'speranto ami how little use we are making of it I l tempted to say to the American 16 AMERiKA ESPERANTISTO business man: "Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and he wise." For, shortly after the war, when she found herself cut off from the world and determined t we to the neutral countries her \ on of how the war was proceeding, as well as to give to the world the facts pre- ding the war. which should make the world believe that she really tried to avoid the war, and that it was the Czar, or Earl Grey, who forced the war upon her, she issued her White Paper, with modern improvements, in *pcranto, and sent it out broadcast to all the neutral countries, by using the services of the ready-made Uni- versal Esperanto Association, for whose services, the services of about 1500 delegates, scattered all over the globe, she pays the munificent sum two marks a year! For this is the price of the Year-book, containing all the addresses of the delegates, entered alphabetically according to the names of the localities, so that Pekin and Petrograd are about six inches apart. As soon as I got the first batch of the war bull > in Esperanto, which bulletins are issued under the auspices the German General Staff, I sent • me of them to the French embassy in Washington, for which I was heartily thanked, and was given a hint that they would like to get it regu- larly, which request I cheerfully ful- filled. However, in a short time I had the satisfaction of receiving a much ccr and larger assortment of war news in Esperanto. This time th< came from La Belle France. And these are bei continued until the present day. while the English block- ade stopped the German series about two years ago. Of course, the other neutrals in Europe are still getting them. I think that the grotcsqueness of the spectacle is by this time wan- ing somewhat. I am willing to send an Esperanto key" to any applicant on receipt of a two-cent stamp. JOSEPH SILBERNIK. ew York Delegate of the Universal Esperanto Association. New York, September 13. 1917. TO DEVELOP THE INTER- NATIONAL MIND An International Creed of Patriotism and Good Will for the Children of All Nations s many of your readers know, the Ci t Baltimore has offered a prize for the best Patriotic Creed for the Children of the Nation. Such a Creed will be of the greatest value in helping to make us one people at heart. Two years ago 1 printed the fol- lowing Ureed and spread it broadcast throughout the country. Thousands of .ihlrcn in thi section have learned it. "I believe in the God of all nations who ever rulcth all things for His own great purpo^ I believe in my •untry, America, born in the love of liberty and purified in the fires of maintaining it. I believe in her des- tiny as the great exemplar of freedom; in her honesty of purpose; in her high ideals for the best service of all humanity: a service of which I will be a part and which I will do my best tO keep pure. "I I allegiance and honor to her flag and constitution before any other earthly interest, and conceive it to be my hi t duty to so live day by day a clean and upright life that later on 1 may be worthy of American citi- zenship." At that time it was my thought that every nation should have its own Pa- triotic Creed and that each should in- clude a phrase of Peace and Good Will to the children of other nations, believing that its effect upon the ris- ing generation and the present one would be very helpful in international relations. The phrase follows: "I believe that the Children of all nations should^ have the freedom which I enjoy and I salute them in peace and good will." I shall be glad to send my leaflet to anyone interested for a 2 cent stamp to pay postage. J. W. Hamilton, 593 Laurel Ave., St. Paul, Minn. 4 FOR SALE:—160 Acres of good land in central British Columbia. Inquire of L. R. L. Brown, Cummings, Aha., Canada. _ THE ADVANCE SHEET A Quarterly, published and edited by Julia Goldzier, 26 E. 45th St., Bayonne, N. J.. U. S. A. Price 50 cts. a year; $1.00 for 3 years. In the interest of Religions and Polit- ical Advancement, Orthographical Re- fo: id ESPERANTO SHORT-WRITING gazeto enhavas gravan depai menton pri la Esperanta Mallong-Skn- bo. Nova seri menciĝos en la S merit Ehlono. I povas eklerni Espcr- anton kaj ank.au la Mallong-Skribon tin Khlono ; kaj in povas dafirigi kaj pli e lcrni tiujn ĉi du temojn se out mencis la idon, Demandu Ppecimenan ekzempleron. SHEET MUSIC IN ENGLISH & ESPERANTO WITH KEY TO ESPERANTO Evening and Morning Torn From Each Other Save the Bn Peace I Nations The Home Place The Santa C aus Ship A One War America's Prayer for Peace Too Precious To Lose Lay Down Your Arms, Ye Nations No Flowers For Me When I'm Gone Save United States From Rum United States of Europe If 'Twata Your Bey or Mine Two Songs in One Each 15c postpaid A. E. BEATTY, Cardington, O. ILxtra Copies o/ This Number We have printed a few hundred extra copies of this number, which may be had while they last, at 5 cents each, in lots of five or more. AMERICAN ESPERANTIST CO. West Newton, Mass. li A J tL Do Business by Mail Start with accurate lL*ts of name* we furnish—- build solidly. Choose from the following ox any other» desired. Apron Mfrs. Cheese Box Mfrs» Shoe Retailers Tin Can Mfra, Druggist» Auto Owner» Wealthy Men Ice Mfra. Doctors Axle Crease MfK. Railroad Employee» Contractor» Our complete book ot mailing statistic» on 7000 classes of prospective customers free. t»ii-G»ihi 814 Olrv» Street, St Uals. Ross-Gould _ Pi* «■ I trig W La Emerson-a "Grand' Stilo B — Kvin futojn, ok colojn Je grandeco, la perfekte simetria "Grand" por la apartamento aŭ ordinara muzik-ĉambro. Pri tono kaj kvalito, elmontranta la amplekson kaj sonorecon de "Concert Grand," Vendistoj en ĉefaj urboj kaj urbetoj Petu Kata logon EMERSON PIANO COMPANY Boston, Mass. ( Fondita 1849 )