WW tvnma ENHAVO i ( i V 1 r» Hotoj, Ŝuoj, ndaloj, Hantoftoj, Kaiieukaj >trun; uj eksklu !a tipo 'Naturformo.' HOLDEN FRATOJ, 3, Harowood Place, Oxford St., London, W. tUlogoj Senpay ONI HAVAS bonegan oka? por akiri daŭrajn kaj prosper; hejmojn sur rica akvumita tero je la jenaj oportunajoj: and ia nd Tia estas la valo de la rivero Co- lumbia en la Washington nc povas esti superita laŭ la Pa marbordo de Ameriko. SANDERSON & PORTER THE AMERICAN ESPERANTIST CO.. Inc. West Newton. Ma Usono If you have the great desire to write-the usual sign of inborn literary tal- ent—careful study of the twice-monthly numl THE EDITOR will enab due II man: ■ umber cont ispii nd informative a o lit ial Twice-monthly $1.50 a year $.10 a copy THE EDITOR, Box E, Ridgewood, N. J LA MOVADO L'EspESANl iste Franca is Oficiala Organo de !a Societo Franca por la propa- gando de Esperanto Publikigas informojn pri la or- ganizado d.e la Xa Universala Kon- greso de Esperanto en Parizo, 19 I la Pariza vivado kaj aliaj plej in- tcrcsaj aferoj. Civ] gesamideanoj, precipe la e tontaj gekongresanoj, devas do legi gm. Jara abono Francujo; Fr. 2, 50 Alilando: Fr. 8, 25—Sm. 1,800 41 Bfvd St. Marcel, Paris, Francujo Sendo de la lasta numcro kon- traii unu internacia rcspondkupon _ ---------------------j--------------------------------- LA ONDO DE ESPERANTO MoN ATA IlUSTRATA ReVUO (fondita en la jaro 1909). Ciu jaraboiianto ricevos senpage la libron i t ORIENTA ALMANAKO" el la lingvoj japana, hina, araba, hinda, sanskrila, persa, annena, kartvela k. t. p. k. /. p. 'I.a Ondo" aperas akuratc la 1-an datan, novstile. Ciu n-ro havas 16—24 paĝ. Formato 17x26. Bela kovrilo, (Poŝtk. ilustr.) Sendu abonpagon ($f.JO) alia Ameri- can bsperantist Co., West Newton, Mass. TO NON-ESPERANTISTS: Ask your enthusiastic Esperan- tist friends for a small English grammar of the language. Every real Esperantist carries a number of this handy little propagandilo. 25 Keys for only 25 cents. 100 for only One Dollar. The American Esperantist Co., Inc West Newton, Mass. DEZIRAS KORESPONDI nufoja anonco kostas 20c. (40 Sd.) por ĉiu linio. Kvarfoj ■ onco kostas 50c (1 Sm.) poi i linio. nio enhavas proksimume 40 literojn, punktojn aŭ spacojn.] Multaj instruistoj kaj gestudentoj v las korespondi kun ge-samideam en Usono kaj fremdaj landoj. Adresu: S-ro P. M. Schuyler *tro d< Lernejoj, Pickford, Mich., Uso- no. 6 ro C. Seret, 109 G de rue. St. J drs Marais se, France, P. M. 3 ro Josefo Demjanenko. Marista H ital, Vladivostok, Russia. 4 S-ro T. K. IVtrov. Tobolsk Bol Arhangels n. 81, Russia, t. Emeljanov, Blagoveŝĉens a 17 Siberia. Portretoj; 3 ro L. Philippe, 159 Voisinhen Beau- vais oise, France, P. K. POLA ESPERANTISTO Monnla gazetO, aperadas okan jaron, nam pliintercsigante sian programon. Kn L9t»-a jaro "RE./' krom 12 ilus- •i, zorge daktataj numeroj en klasika, pu fnndamenta Esperanto, donos al siaj ahonantoj senpagan: "LITEUATURAN ALDONOX" (200 paĝa volumo) Sendu abonpagon ($1.40) al la American Ksperantist ( <>mpuny. West Newton, Mass. Foreign Magazines Twelve copies, our selection, back num- bers, for only sixty cents The American Esperantist Co., Inc. West Newton, Mass. INTERNACIA MONATA GAZETO ORIENTA AZIO de lasta Novcmbra numcro apv: gule kun pli beliga formato, ilustrii de Iigno-gravurajoj kolorigitaj, kaj la abonprczo estas jarabono, Sm. 1 : unii aparta numero. Sm. 0,30; provnann respondkupono. (Oni ne akceptas poŝtmarkojn krom Japanaj.) Adreso: "Sekaigo-ŝoin" Oosakima- ci, Ebaragun, Tokio, Japanujo. r FOR THE GOOD OF Esperanto and Fraternalism To every reader of Amerika Esperantisto, who is a member of F. & A. M., I. O. O. F., K. of P., B. P. O. E., or other secret fraternal order, GREETING: Please send your name and address, order to which you belong, degrees and offices which you have attained, your political and church affiliations if any, your age, education or train- ing, profession or business, etc.; and if you are the man we are looking for, you will receive some information of interest to you. Address: CHARLES B. FROST, c-o American Esperantist Co., West Newton, Mass. NOTE—I am fully acquainted with the proposition referred to above and willingly assure our readers that the advertiser is well and favorably known, with a proposition of great interest to any man inter- ested in fraternalism, internationalism and Esperanto. All letters, which should be in detail on every point mentioned, will be treated by him as entirely confidential. Signed ERNEST F. DOW, President American Esperantist Co. tMM Amerika Esperantisto American Esperantist Entered as second-class matter May 15, 1913, at the f'ostofhce at Weal Newton station, 1 n, Mass., under the Act of March 3, 1879. Published Monthly by THE AMERICAN ESPERANTIST COMPANY (Inc.) WEST NEWTON. MASS. ONE DOLLAR A YEAR Eksterlande $1.25 (Sm. 2.50) SINGLE COPY TEN CENTS Mallongaj verkoj, tradukajoj kaj novajoj ĉiani prefere akceptitaj. Oni nc resendas neakct ajn inanuskriptojn. se la scndinto nc kur - la u. La Rcdakcto konservas per si la rajton korckti manusknp- tojn laubczonc. Oni donos la prefcron al manuskriptoj skribitaj skribmaŝim Vol. 15 MARCH, 1914 No. 2 EL LA REDAKCIA SANKTEJO C\ titan monaton ni irigas n \i intencas kc Amerika Esperantisto estu ne nur la organo kaj ilo jn kaj artikolojn p<>r plibonigi ĝin. AMERIKA ESPERANTISTO LETERO EL EŬROPO De Nia Privat-a Korespondanto TfiZ^ ',;ll"izo tre ageme laboras nun la organ izantoj de 1* Deka Kon- ^C greso kaj oni po ilin gratuli, ke per siaj klupodoj ili sukces akiri garantian kapitalon de $10,000 kaj ricevi jam preskaŭ unu milon da aliĝoj al la kongn Ja tre lerte niaj parizaj amikoj scias devigi la homojn aliĝi nun al la kon so. Ili jus 1 Lencis eldoni belan kongresan gazeton kiun senpage ri as la aliĝintoj. Sed se vi aliĝos en Aprilo vi rieevos la numerojn de Aprilo, Main, Junio kaj Julio, sed ne la antaŭajn. La gika konkludo estas do: align tuj pur ricevi ĉiujn numerojn de la azeto. Plie la kongi arto kostas $3 (por familianoj $2). Sed se \i aliĝos post Majo \ i | do ankau tial: align tuj pur spari $2. Niaj parizaj amikoj estas pravaj car plej tnalfacile estas organizi kon- gi 'ti kiam oni ĝis la lasta semajno antaŭe nescias eu ĉeestus mil, du mil aii tri mil personoj. Mi tie dubas ke miaj usonaj samideanoj jam multnombre aliĝis al la Deka. Estos por ili ne tro multekosta vo- jaĝo, speciale se ili jam frue rezervas kajutojn sur la ŝipoj. Kial K. \..\.A. ne organizas Karavanon al Parizo? Se kvindeko da usonaj propagandistoj havus kongreseton dura unu tuta semajno sur trans- atlantika ŝipego, mirimlaj geniajoj povus elŝpruci pur la estonta agado. La kosto de la vojaĝo duaklase de Nov-Jorko al Parizo estas $50 ĝis $60. Por $150 do in ajn usona samidcano povas komforte vo- jaĝi Parizon kaj ĝui la tutan kongreson. Nepre pripensinda afero, eu iu I nu tutan tagon de la kongresa semajno dedieos la organizantoj al specialaj kunsidoj aŭ Fakaj Kongresetoj kun vizitoj al eminentaj parizaj samfakanoj. Sendubc tio estas bonega ideo kaj estus rckomen- dinde, ke jam nun eiuj samideanoj klopodu por prepari brilan sukceson de tiuj kongresetoj. Jus aperis en la ofieiala bulteno de V tutraonda estraro de Y.M. C.A. la jena decido: "Por respond! al petskribo de dudeko da rnembroj de Kristana Unuiĝo de Junaj Yiroj, kunvenintaj duni la i Kongreso de Espe- ranto en Bern, la aganta kotnisiono de V tutraonda komitato decidis iprimi sian bonvolon kuraĝigi la disvastigon de esperanto-studado kiel solan praktikan metodon por iom post iom enkonduki tiun lingvon por la universalaj kongresoj de Y.M.C.A A Car en Usono la Y.M.C.A. estas tre forta, utile estus profiti AMERIKA ESPERANTISTO thin autoritatan decidon por viziti la lokajn estrarojn de tiuj a-*»»-ioj kaj komenci novan specialan propagandon de paroladoj kaj kursoj. Esperanto kiel Instruilo if >TAS nedubeble, ke ling valoras grandparte tiom, kiom valoras ĵ*m lapensoj del'grupo da homoj, kiuj gin parol as. Sameestas jn-r Esperanto. Multfoje mi jamripetis ĉi tie kaj alilok ;e la va- loro de nia lingvo por la mondo ĉefe dependas de tio, kion ni metas en n, de tio. kion ni alp< Por eviti la konkurencon de gran- da nacia lingvo kiel internacia komunikito, ne sufiĉas, ke ni montru neiiiralan kaj tre simpligitan lingvon; necese estas, ke ni povu montri sumon de profitoj tuj akireblaj per ĝi, same kiel per nacia ling\ iuj profitoj de esti same diver j. Estas rekte monaj profitoj, ias moralaj kaj intelektaj profitoj, estas sociaj | Kial ekzemple Ĥinon aŭ Japanon allogas la angla an la *fran< lingvo pli ul Esperanto tanieii multe pli simpla kaj logika : Car tiu Clin ii tiu Japano ja scias, ke studante la anglan aŭ la francan ling- von li povos jam vojaĝi en kelkaj gi tndoj, legi multajn el la plej gTavaj verkistoj kaj konatiĝi kun vasta parto de V okcident kulturo. Nu ni ja rajtas montri al tin Ĥino aŭ al tiu Japano, ke per E peranto li povas vojaĝi multe pli ma! ksimen, fakte tra la tuta mondo jam nun, kaj ke, ec r ante hejme, li povas komunikikun ciu- landaj bomoj per korespondado kaj akiri iom de V tutmonda kulturo legante la esperantan literaturon. Nu tiun "iom" ni de am plivastigi kaj pliprofundigi p«>r doni pli da "pezo" al nia lingvo. Tio, kion L.E.A.sukc - fari sur la materi . praktika kampo, devus nun esti same orde farata anka sur la niondkampo de la penso. Estas plej dezirinde, ke tre baldafi flino aft Japano povu en espe- ranta literaturo tro\ i la ĉefajn elementojn de nia okcidenta instrua< kaj ke ni, okcidentuloj, povu ankau trovi la esencon de ilia orient pensa trezoro. Tiam ni povos pli efike kunlabori al moderna esprima- do de ankorau pli generate, tutmonda homa kulturo, por kiunia \uig- - jam nature antaudestinita. Se ni havas ankorau multe por fori por plenigi la mankojn en tiu fake», tio ne signifas, ke ate nenion jam pretan ni havas. i i kaŭzo, kial ni ne plenigas tiujn mankojn tiel facile kiel dezirinde, estas ĝuste, ke tion, kion ni ja havas, ni nek sufiec konas, nek suli profitas. AMERIKA ESPERANTISTO Jam multon faris esperantaj eldonistoj kaj gazetistoj por tiu celo, sed nur tre malmulton ni faris por ilin subteni. Kiam mi predikas: ii/u nian lingvon ! oni kelkfoje respondas al mi: "Kiel mi povus gin uzi? Mi nek vojaj . nek korespondas alilande." Nu, nek via korpo, nek viaj vortoj transiras la limojn de via lando, mi esperas al- menaŭ ke via penso sin ofte liberigas de tittj Hmoj. Legu, multe ])li legu tion, kio aperas en Esperanto. Instruu vin mem per nia lingvo, profitu la mirindan okazon konstante audi la vocpjn de ĉiulandaj ho- taoj, kiuj vin inform - pri siaj cirkonstancoj, siaj lokoj, siaj naciaj aferoj aŭ espetoj. Almetu la mirindan esperantan poŝhorloĝon al a orelo, per kvazaŭ infana gesto, kaj aŭskultu la tik-takon de V mondo marŝanta! Por vi USOnanoj, al kiuj ŝarĝitaj vaporŝipoj ĉitttage alportas ania- sojn da novaj kunvivantoj el ĉiuj nacioj de V ten», i u ne adniirindan okazon vi havas konatigi per Esperanto kun iliaj devenaj ĉirkaŭaĵoj? Manpremante kun pola alveninto, ĉu n< kontenta kaj liera vi sentos vin, ke per Esperanto vi legis en bonegaj tradukoj de Kabe, Kuhl aŭ (Irabowski faman novelori de Prus, karajn legendojn de Njemojevski au impresan dramon de Slovacki? Cu vi ne ĝojos, ke vi posedas hej- me albumlibrojn pri Krakovo, |>ri Varsovio? Ke vi legas ĉiumonate en "Pola Esperantisto," ĉe la grupa biblioteko, originalajn artikolojn de konataj nuntempaj Poloj kiel satiristo Leo Belmont aŭ sciencts Profesoro Bujvid? Cu tio ne helpos vin pli bone kompreni kaj ŝati tiun novan kunlandanon, cu tio ne igos vin iom pli uboninfonnita,J kaj 9ekve pli alloga persono en konversacioj ? Kiam vi legas en via cini jurnalo inn pli-malpli klaran telegramon pri okazintajo en Albanio an Kroatujo, kiam vi legas pri Rutena aŭ Bohema studenta manifestacio, ĉu ne plaĉas al vi ke per legado de esperantaj gazetoj aŭ libroj vi nun pli profunde konas pri la lingvaj kaj naciaj tnalfacil- ajoj en nia orienta Eŭropo anstataŭ rompi vian kapon aŭ tre pardone- ble malpacienciĝi pri tiu senorda eftropa lingvosalato kaj malluma politika miksajo. Same ĉu vi ne ĝojus sciante, ke per Esperanto ni europanoj, lernas pri viaj admirindaj sociaj movadoj kaj organizaj geniaĵoj, ankaŭ pri viaj pensuloj kaj verkistoj, anstataŭ limigi nian scion je la kutimaj legendoj pri la "malvarmaj Yankees" aii la ĉiel- titsantaj clomegoj, Ŝajnas al mi, ke ni ĉiuj povas multe lerni per Esperanto, kaj tio estas utilega tuja uzo dc la lingvo, kiu helpos ne nur nifl mem, sed la tutan movadon. Efektive plej bona propagandilo estas por la publiko konstati, ke esperantistoj estas ĉiam bone informitaj homoj, ne nur pri aferoj de ceteraj landoj aparte, sed ankati pri ĉiuj gravaj punktoj de tutmonda intereso. Samtempe sc ni multnombre abonos la espe- AMERIKA ESPERANTISTO rantajn gazetojn kaj aĉetos la esperantajn librojn, kiuj povas doni al ni tian instruadon, ni tuj vidos kiel rapide pro tin kuragigo, ili j kaj pli perfektig kiel pleniĝos la mankoj kaj ordiĝos la dokumen- roj. Tre riniarkindan taskon laŭ la jus priparolita tendenco pleni- gas de kelkaj jaroj interalie >n> Hodler per la fako "Nuntempaĵoj" sia gazeto "Esperanto." Tiajn tre gratulindajn klopodojn ni devas multe pli profiti kaj nepre eerpi ĉion ĉerpeblan el nia esperanta havaĵo. Esperanto riĉigu nian penson, reciproke nia penso gin konstanie pli riĉig Tiel nia lingvo i«>m post iom donos al la moderna kulturo sisui tutmondan esprimon kaj servos la penson de ĉiu homo. Edniond Prix at LA PERDITA HUNDO 3 EN la anonco kiu okazigis la nialtrankvilan aferon :— "Perdita—Je la 10a, malgranda rathundo, kiu portis brazan kolrmgon, havante la pinton de sia vosto detranctta. Estas nomita 'Ja< ' Kvindolara rekompenco estos donita al iu ajn, kiu redonos lin al Johano Quill, No 84, Rakita Domlinio." La suprecititan anoncon mi enpresigis en la eiutaga "Gazet< esperante k ble mi povos trovi la besl satindan, La >l to" estas presita je la kvina horo mateue. La sesan horon mia porda sonorilo min vekis, kaj tuj forlasinte la Hton, mi malferniis la feneslmn. Malsuprcn rigardante mi vidis vin>n kiu stara> en mia antaukorto, kaj tenas miksnaskitan hundon, ligitan per snun Rigardante min li diris : "Nul ( u \i estas la \ iro, kiu ]>crdis hundon:" "Mi estas tin viro," mallonge mi respond is. "Mi havas vian hundon. Fen li staras." Tiam mi komencis klarigi al tiu homaĉo, ke la mia estas malgranda rathundo, kaj seiigis lin, ke lia hundo pli similas pecon da arbo, sen duono de la selo, kaj subtenata per kvar pecoj da Ligno, ol ĝ\ simil; ian hundon. "Nu! Ĉu vi havos lin?" li demand is. "Tute ne! Mi iic havus lin ee donace. Tuj Foriru de mia florbedo, an mi vokos la policauon." "Nun! Vi kredas vin tre sprita. Cu ne? Mi ŝatus frapi al vi m 8 AMERIKA ESPERANTISTO la makzelon, se mi povus kapti vin! Vi ne rekonus bonan hundon eĉ it vi tian vidus." Tiam li foriris, rompinte du palisojn de la ĉirkaŭbarilo. Post duonhoro, la sonorilo ree anoncis vizitanton ĉe mia pordo. Malsuprenirinte, mi maltermis la pordon, kaj vidis viron kiu havas ses diversajn koloritajn hundojn, kaj grandajn kaj malgrandajn, en mia antaiikurto. "K-kiu el 1-1-la aro e-estas la v-via?" demandis la viro, balbutante tiel multe, ke mi tute timis ke li sufokigus pro eĉ la plej mallongaj vorto j. "Neniu el tiuj estas la mia." "Y-vi d-diris ke lia n-n-nomo estas 'Ja<^J0/ C-cu ne?" "Mi nomis lin 4Jaĉjod " "Nu! V-vidu la hundojn/1 kaj laŭte li kriis "Jaĉjo." Tuj la tuta aro ekrigardis Lin, svingante la vostojn tre ra])ide. "Tute sensenca! ĉu vi supozas ke mi volas havi ses hundojn, car oni nomis ilin 'Jacjo?' Mi ne deziras starigi kolbasbutikon. Cu vi komprenas? Elhaketajo ne apartenas al mia profesio." mi diris kolere. "Nu! C-cu vi-vi havos ilin?" "Tute ne! Certe ne! Ne! ! Cu vi supozas ke mi estas babilan- ta tdiotulo?" "Nun ! V-Vl ne p-povus havi 1-1-1-lin ee se vi-vi bone p-pagus min. M-mi ne d-donus b-b-bonan hundon al v-viro t-tiel malsaĝa kiel v-vi estas. lYl-malsagulo vi-vi estas!" Tiam li foriris. kaj la ses hundoj faris linion, trotante obeeme laŭ la strato, post la kolera viro* Apenaŭ mi reiris en la domon, kiam ree mi aiidis la pordsonorilon. Irinte pordon, mi vidis viron kiu havas malĝentilan aspekton, kaj tenas malbelan hundon. La ripoj de la hundo elstaris kvazaŭ li jus englutis spiralan risorton! "Vi anoncis en la 'Gazeto1 pri la perdo de via hundo, ĉu ne? Vi lin kaptis proksime de tie ĉi, en la strateto sed mi havis furiozan bataladon kaptante lin! Ja li estas bona hundo, sinjoro!" "Nu! Bone mi seias, ke li ne estas la mia. Li havas treege mal- fortan aspekton, kaj estas tro etera por loĝi en ĉi tiu mondo, mi opi- nias." ». [Ne! Ne! Sinjoro, li nur estas perdinta siajn harojn, ĉiuj bonaj hundoj tion faras. Kigardu, sinjoro," li diris, suprentenante la hun- don per la kolpelto. "Vidu kiamaniere li bojegas, montrante grandan kuraĝon ! Tin hundo batalus je mil da sovaĝaj katoj, kaj sola venkus ilin!" AMERIKA ESPERANTISTO "Foriru!" mi subite kriis, kaj tuj la hundo ekmetis la voston inter siaj kruroj, kurante al mia pordego. "Rigardu la agon, sinjoro, cu vi vidas?" ekscitite diris la viro, re- kaptante lin. "Tio montras sendube ke li estas bonedukita hundo! Donu al mi la kvin dolarojn, sinjoro." "Certe mi nc donos ilin al vi, mi ne deziras havi tian hundadon, amiko mia." "\ i ne donos al mi la kvin dolarojn? Nu, havu lin por una dolaro, sinjoro, sed ne diru al iu, car vere li estas valora besto. N\ niam ree vi havos tian bonan San eon !" "Mi diris al vi, ke mi ne havos lin." "Nu! Ne havu lin, estas malgrave al mi, li ne estas la mia." Kaj li piedfrape forjetis la maldikan hundon tra miaj floroj, rompanl kelkajn cl miaj llorpotoj, dum la hundaĉo rapide kuris lau la strata. Tuj ekaperis granda maldelikatulo, portanta malbelan dapeloi Li venis al mia pordo kun granda dogo, kiu havis kurbajn krurojn kaj la voston tute detrancitan. Kiam la mastro vokis lin, la tula lasta parto svingiĝis, anstataŭ la vosto. "Mi havas vian perditan hundon, sinjoro/5 diris la malbela homo, Kaj nun mi Sat us havi la monon promesitan." lAmiko, tiu ne estas mia hundo/1 Tute jes, sinjoro, sendube li estas la via." "Sed mi rediras, ke li ne estas la mia!" *'Mi estas certa, sinjoro, ke tie staras via hundo. Vi diris ke al li mankas la fino de la \ Nu! Rigardu la \oston!" "Nu! Certe mi ne havos lin!" pli kolere mi diris. "Vi deziras trompi min, ĉu ne. Mi re] >s vim" li kolerej respondis, kaj li mallafite vokis al la besto. "Mordu lin Jadjo." Tuj la dogo sin jetis al mi, kaj apenaŭ mi havis sufiĉan tempon por kuri en la domon. Mi ekfermis la pordon je la granda nazo, kaj mi preskau forpre- mis la antaiian parton de tiu malbela besto, antaŭ ol mi liberigis lin. La viro sendese malbenis min, dum kvin minutoj, tiam, jetinte brikon kontrau mian pordon, li foriris. Post dudek minutoj, iu r sonorigis la pordsonorilon. Irinte pordon, mi vidis malgrandan vari» markitan viron kiu portis ruĝan ĉemizon. Li tenis tre makulitan hun- don, kiu rispektis kvazaŭ li estis en pluvo da inko, nehavante ombrelon. La markita viro diris, "Sinjoro, vi ne forgesas la anoncon presit. en la 'Gazeto' pri tiu perdita hundo, du vi? Nu, mi havas lin." "HoI Mi! Lone vi scias ke tiu ajaeo ne estas mia p ita hundo." "Via nomo estas Quill. Cu ne?" u 10 AMERIKA ESPERANTISTO "Tio estas la nomo," mallonge mi respondis. "Jcs! Kaj tiu ĉi estas la hundo. Li estas la plej bona ratkaptisto kiun vi iam an ie vidos! Li jetas la ratojn eirkaii si k aŭ li sin amuzas, kaj li ĉiam....." "Eble tio estas vera, sed li ne estas mia hundo." "Ankaŭ, li estas tre bona gardema hundo. Nun rigardu lin ! Vidu ! Eĉ nun li £ gardantel Li ĉiam estas maldormema, li gardos \in tage kaj nokte," li babilis rapide. "Mi ligos lin per eeno, dume havigu por mi, la kvin dolarojn." "Ne! Ne! Mi ne bezonas la hundon. Mi sencerbigos lin per patilo, se vi ne forprenos lin!" "Nu! Haltu, nekonatulo, hodiaii mi havas malmulte da mono, prunte donu al mi, kvin dolarojn, kaj mi postlasos la hundon kun vi por esti garantiajo, mi repagos vin morgau," diris la persista viro. Mi diras al vi, foriru tuj, au mi dcŝiros al vi la haŭton!" Ho! Vi estas tute malŝatinda viro, vere vi estas. Ve ne donus al malriĉa viro, eĉ unu cendon!" kaj tiam la variolmarkita viro foriris, rompinte unu el la palisoj de mia ĉirkaŭbarilo per kiu li frapis al la hundo la kapon. La sekvantan minuton ekaperis viro alkondukanta grandau kort- hundon, tiel grandan kiel juna ĉevalo. Sen antaiiparolo, la viro komeneis, "Mi diras, sinjoro, nun mi devas havi la kvin dolarojn por la perdita hundo. Mi ja bezonas la monon!" "Nu! Vi certe ne havos ilin, kaj plie, se vi ne tuj foriros, mi vokos la policanon!" kolerege mi respondis. Tuj li diris al la hundego, "Kaptu lin, Zipo!" kaj la hundo ek- saltinte al mi, mordis pecon da muskolo el mia kruro, kaj multe mal- beligis mian nazon. Tiam la krimulo alvokis sian hundon for de mi, kaj malafable ridante, foriris. Al la sonorilo mi ne respondis dum la tuta tago, sed je la kvara horo posttagmeze, trarigardante tra la fenestro, mi ekvidis mian korton plenigitan de viroj havantaj hundegojn kaj hundetojn el ĉiu speco trovebla ie sur la tero. Estis nigraj hundoj, blankaj hundoj: hundoj flavaj kaj mult- koloraj; pulopikitaj hundoj; hundoj kiuj havis vostojn, ankaŭ hundoj senvostaj. Estis rathundoj, dogidoj, pudeloj, vulphundoj. Nov land- hundoj kaj hundoj miksnaskitaj; halthundoj, perdrikhundoj kaj mul- taj aliaj sennomaj kaj diversaj koloritaj, ĉiuj murmuregantaj, kriantaj, ĉirkaŭe saltantaj en mia korto, kaj jam neniom da floroj restis nedifek- titaj. La bruego similis sovaĝbestejon dum la manga horo. Gis nun AMERIKA ESPERANTISTO 11 mi ne trovis la perditan hundon, kaj tute mi ne deziras iam trovi lin! Mi ne volas eĉ vidi ian hundon antau ol mi eniros la silentan tombon, mi havas sufiĉan! Sed multe mi ŝatus vidi ĉtujn hundojn de la mondo kolekti- ĝintaj ĉe unu sama loko, kaj la viro havanta tiun korthundon, en la mezo de la bojanta, munnureganta aro, senĉese turmentegata freneziĝo! Tio estas ĉio kion nun mi deziras rilate al ia hundo, en la nuna vivo! Bone mi scias ke jam mi havas sufiĉan! El la angla tradukis, William F. Salt. NELLA au La Vojo Nekonata Originala Xovelo de Edmond Frivat Ĉapitro VII El kormordantaj solecaj pripensadoj eltiris Xellan la neceseco de T ĉiutaga vivo. Al sia pangajnado si deVis reiri Lorn da varn revenis en sian koron per la penso, ke ŝi baldaŭ retrovo iajn karajn lernantinojn, k n donos tutan al ili kaj pli ol iam antaue fervore klopodos por altigi ilian komprenon kaj idealon. De tempo al tempo tamen nigran nubon bl ur tiu revarmiga flamo la dubo, la timiin dubo, cu la lernantinoj sin amos same, cu ne forflugis jam la influo kun la estinta beleco? Titij, kiuj ŝin amis kaj konis ja restos cb 1 c fidelaj. Sed la novaj? La ĉiujare alvenanta bandeto de petolemaj, kritikemaj knabinoj, por kin tiom valoras la < era aspekto. Kiel influi ilin pri arto, kiam esb »s jam ne> enkebla ilia tuja malfido, eble eĉ ilia naŭzo? Kiam Nella vizitis la direktorinmi de la lernejo por ŝin in form i, ke si nun resanigis kaj p<>r diskuti la aranĝojn por la aŭtunaj kursoj, naive kaj sincere malfermis sian koron al tiu lerta kaj afabla virino, konfesis al si siajn dubojn es]>erante moralan helpon, atendante irtigon, ke ŝi trograndi] , ke ŝi ne devas ion similan timi, ke ŝian laboron ne poi atingi tia cirkonstanco. Ja multaj homoj emas de- truigi sian timon p< ilia homo kaj, en tiaspecaj konfesoj, kiom ofte ili plej nigre pentras la bildon por ebligi la aŭskultanton ilin tiom pli konvinke trankviligi kaj tiom pli forte rekuraĝigi. 12 AMERIKA ESPERANTISTO Al la estrino kompreneble tre plaĉis tiel neatendita faciligo de ŝia malagrabla tasko. Si ja sciis pri la vizaĝkripligo de Nella kaj post deca tempo de simpatio kaj kompato jam decidis, ke tute neeble estus ŝin konservi kiel instruantinon. Antaŭe ŝia granda ĉarmo e bonega allogilo. Multaj gepatroj rakontis al la lino kiel la filinoj satis la lccionojn de F-ino Passor k.t.p. ŝia salajro estis pli ol duoble repagita per la sukceso de ŝia kurso. Xun ŝia bedaŭrinda aspekto povus esti kaiizo de ĝeno aŭ malplaĉo. Gi povus ankaŭ krei impreson ĉagrenan, malĝojigan. kaj suferigi la bon ajn knabinojn. Zorge la c-trino volis eviti ion similan en la lernejo. Xur pla plezurigaj impresoj povus konservi kaj grandigi la riĉan klientaron. Ne por suferi aŭ kompati aŭ pripensi malagrablajn aferojn de Y vivo venas la fraŭlinetoj, sed por .... por lerni sendube, sed por lerni goje, por havi plezuron, por pasigi agrablajn horojn kaj ŝati la lernejon. La estrino ja tre dezirus konservi Xellan se estus eble, sed ŝi ja tre klare antaŭvidis malfacilajojn kun la patrinoj, ĝenantajn situa- ciojn. La ĉeesto de Nella en la lernejo estus ĉiama ombro en la domo. Kompato estas bela, sed antaŭ ĉio estas la vivgajno, la mona sukceso; do la estrino jam de longe decidis ne konservi Nellan, sed kiel ŝi faros por ŝin fordanki, jen la malfacila demando. Tial granda —eĉ surpriza—helpo estis la konfeso de la sincera junulino. La es- trino ne povis ne profiti tiel bonegan okazon. "Kiel bone mi vin komprenas, kara amikino mia/' si diris "kaj kiel neordinare klarvida persono vi e- Mi ja tre ofte jam miris kiel vi povus venki la malfacilajojn. Xeniam mi suspektis, ke vi povus ĉion tiel klare antauvidi. Ho, vi certe multe trograndigis, sen ia dubo. La lernantinoj vin amegas. Kiu koro povus ja kontraŭstari je vi? Sed mi tre bone komprenas vian penson kaj vian deziron ne daŭrigi la instruadon." Nella provis tiam ŝin interrompi gentile, sed la estrino ne haltis. Dolce kaj rapidflue ŝi parolis. "Estos por iii vera funebro en la lernejo, kara fraŭlino, vera funebro vin adiaui. Mi ne scias kiel diri al vi mian bcdaŭron kaj samtempc mi volus trovi imlan manieron montri al vi mian grandan inkemon pro via—ho ve—tro mallonga kunlaboro." Nella jam tre klare komprenis nun la intencon de V estrino. Si ne provis plu paroli. Tin plia elreviĝo sin silente glaciigis sur la sego. si scntis ke se ŝi nenion diros, ŝi estas nepre nun fordankita kaj jetita al mizera senlal i. Por savi sian pangajnilon ŝi devus ion diri, klarigi, ke ŝi ne firme decidis ĉesi sian instruadon, ke ŝi nur bezonis kuraĝigon. Sed nenia to sukcesis trapasi ŝian gorgon. Cu fiereco, ĉu indigno, ĉu malespero, ia malvarmiga potenco kunŝlosis AMERIKA ESPERANTISTO 13 ijn lipojn kaj ŝi sin la i venkata de tiu lerta virino. Nun estos por ĉiam tro malfrue. La estrino daŭrigis sian dolĉtonan alparolon proponis al Nella pagi al ŝi la kutiman salajmn ĝis Kristnasko por ŝin helpi. Scd Nella rifuzis kaj kiel eble plej baldaŭ sukcesis iini thin dolorigan viziton. Nenia humiligo estis al ŝi ŝparita kaj ee adiaŭan kison ŝi de\ elporti. (Daurigota) "MI REKOMPENCOS" —Rom. 12, x Oritfinala novelo de John L. Stanyan (Speciale verkita por Amerika Esperantist nOni nomas min (Vlira— Mi pro tio rid;» »r kaŝitan mian ploron Hi ja nc vidafl M 1 ica de na o mi ĝis la mono; Kial na* vi, patrino n por tia sorto'" —Trad. A. Grabowski, Ĉapitro II La sckvantan matenon Sinjorino Dekster kaj Georgo staris ĉe la pordcgo antaii la domo. Kiel patrino ŝi konsilis al la knabo ke li estu nmora kaj diligenta; ke li ofte legu la Biblion, ĉiutage pregu, kaj ke li skribu al ŝi almenaii unu fojon en ĉiu semajno, tie! kc ŝi povos s< pri kiamaniere li sukcesas. Guste kiam ŝi adiaŭis lin ŝi ŝtelglitis mal- grandan monujon en lian manon, dirante, ke nc estas multe da mono en ĝi, ear ŝia edzo estis forpreninta for de ŝia kasoskatoleto ĉiom da mono kiun ŝi posedis. "Adiaii, kara onklino," kutl tremantaj lipoj diris Georgo. "Adiaii, knabo mia; adiaii. La bona Dio benadu vin. Havu kuragon, kaj ĉio okazos bone por vi. Adiaii." Marŝinte multajn mejlojn, je la riĝo tre laca li atingis urbe- n. Tie li dormis en fojnejo. Li sonĝis pri Mario; pri felieeco kaj anio en sia iam estonta pi ra bejtno. Test kvar tagoj li cniris la grandan urbon, pri kin li tiel ofte estis leginta kaj andinta tiel multe. sidiĝis en bela parko por i»• inote rip . kaj ankaŭ por kolekti siajn pensojn. Li kalkulis n motion kaj eksciis ke la monsumo ne longe sufiĉos, kaj tuj venis en ban kapon la ideo, ke li devus komcnci labo- 14 AMERIKA ESPERANTISTO ron kiel eble plej baldaŭ. Li luprenis malgrandan, subtegmentan cambron, kaj enlitiĝis je frua horo. La morgaŭan tagiĝon li foriris por serĉi ian dejoron. En la posttagmezo oni dungis lin kiel helpanton en ĉevalejo. Kelkaj semaj- noj forpasis, kaj Georgo iom post iom alkutimiĝis je la nova viv- maniero. La publika biblioteko estas apude, kaj li pasigis la vespe- ■jn per legado kaj Studado. Li havis talenton priliteraturan, kaj li ĉiuvespere skribis siajn pripensajojn—li eĉ verkis kelkajn poemojn. Iun tagon en la strato li ekrimarkis maljunulinon, kiu portas lambastoqojn, kaj estis transironta la straton plenan de diversspecaj veturiloj. Verŝajne neniu krom li mem ekvidis la virinon, kaj ke estus tre dangere al ŝi sole transiri. Tial li rapidis al ŝi demetante la ĉape Ion. "Pardonon, sinjorino; permesu ke mi helpu vin." Sen iu vorto la virino sin apogis sur la brako de Georgo, kaj baldaŭ ŝi estas ĉe la alia flanko de V strato. Ree demetante sian ĉapelon li estis forironta. '"Ilaltu, mia filo; haltu momenton," dolĉvoĉe aldiris si. "Mi vin dankas pro via heli)o. Certe via patrino dcvas esti tre fiera pri tia filo. Mi ne havas monon pof doni al vi, sed tutkore mi benas vin. Ciam estu aminda kaj koinpatema al aliaj, kaj la bona Dio rekompen- cos vin sufiĉege. Dio bcnu vin.,J Post kelka tempo Georgo trovis laboron en jurnala oficejo, kie lia scio pri literaturajoj post nelonge \\ilorigis al li. La redaktoro baldau sciiĝis, ke la freŝdata dungito eslas poeto same kiel li estas bona prozoverkisto, kaj multe da liaj sk^ibajoj estis presigataj de tempo al tempo. Forpasis unu jaro. Iun tagok Georgo ricevis leteron kiu havis neordinaran a kton ekstere, kaj sur kies koverto troviĝis belega monogramo. Leginte la leteron li eksciis, ke ĝi estis skribita de tre riĉa SOcieta virino, j)ri kiu li kelkfoje legis en la societa fako de la jurnalo. La letero petis ke li faru viziton ĉe la skribinto la sekvantan antaŭtagmezon. Supozante ke la farota vizito rilatos al ia afero apartenanta al la jurnala oficejo, li iris al la nomita domo je la difinita horo. La domservisto kondukis Georgo'n en lukse meblitan gastoĉam- bron, sciigante lin, ke la dommastrino aperos post nemultaj minutoj. Xe estis necese ke li longtempe atendu. Je lia surprizo eniris la imbron la sama maljunulino, kiun li helpis transiri la straton antaŭ unu jaro. Sajnis al li, ŝi estas pli kripla ol en la antaŭa okazo. Si portis en la mano oreltrumpeton, kiun ŝi devige uzis. si diris al Georgo, ke ŝi neniam estis forgesinta pri lia afableco kaj helpo en tiu AMERIKA ESPERANTISTO 15 go antafi unu jaro, kaj ke nur lastatempe ŝi sukcesis sciiĝi pri lia ino kaj loĝejo. Si ne havas parencojn, kaj konscias, kc ŝi ne pli longe vi\je, en sia propra \etnrilo tirata de belaj ĉevaloj. Sur la antaŭsid- loko sidis veturigisto. Pro dive kialoj, I konkludis, h us |)li bone ne prezenti sin antaŭ la Dekstera domo kun tia atesto jc co, tial li prefere restigos la veturilon ĉe la gastejo en la apuda ur- to, kaj piediros la i ron de 1' vojo. Alveninte al la hotelo, li anstataŭigis sian vestaron per pli nebonaj vestoj. Ekvesperiĝis kiam li alingis la angulon de la vojo ĉe kiu kl vidiĝis la domo Dekstera. ĉapitro III "Mi demandas al mi kin estas tin. kiu venas tien ci?M diris Sinjo Dekster, dum li rigardas tra la fenestro. "Kiu ajn li estas konduku lin en la gastocambron, kaj demandu kia estas lia afero je mi." La servisto rapidis al la \ , kaj tuj r I Georgo!M li diris. Mia malbenita nevo?" bojis Sinjoro Dekster. Mia kara nevol,J ie 1 Sinjorino I)< ter, vizago heli- ĝinte pro feliĉeco, dum ŝi flanken jetis sian brodajon. 16 AMERIKA ESPERANTISTO "Georgo!" denove bojis Sinjoro Dekster. "Kompreneble tiel mal- riĉa kiel preĝejrato, kaj li \ vitas tien ĉi por pruntepreni monon. Iru al li, kaj diru, ke mi estas malsana kaj ne povos renkonti lin." Guste kiam la onklo diris tiujn vortojn, Georgo eniris la ĉam- bron, kaj klare aŭdis ilin. Li estis forlasonta la ĉambron kiam lia onklino kuris al li kaj ĉirkaŭbrakis lin, kovrante liajn vangojn per kisoj. "Mia filo," ŝi diris, "mi estas tiel ĝoja vin denove vidi! Kiel vi estas kreskinta! Sidiĝu, kaj parolu al mi pri vi. Cu vi povos resti kun ni dum iom da tempo?" "Nut mallongan tempon, onklino," respondis Georgo, okulumante Sinjoron Dekster. "Nur suhĉe da tempo por sciiĝi kiel vi ĉiuj fartas, kaj ankau por sciigi al vi iom pri tio, kio okazis al mi depost mi foriris de tie ti* "Sidiĝu!" malvarme diris Sinjoro Dekster. "Nu, Georgo, kiel vi progresas?" aminde petis la onklino. "Ho, mi laboras, sed bedaŭrinde mi ne bone sukcesas," estis la respondo. "Guste tio, kion mi pensis," diris al si Sinjoro Dekster. "Li estas alveninta por ke li povu peti monsumon; sed, neniom li ricevos de mi." Georgo ĉirkaŭen rigardis la ĉambron, kvazaii li atendas iun. Post ne longe li demandis, "Kie estas Franko?" "Li ĉasas kiel kutime. Li hejmenrevenos dum la vespcro." "Vi devus vidi kia bela junulo li estas," aldonis Sinjoro Dekster, lia vizaĝo pli kaj pii ruĝiĝanta pro fiereco. "Ne tiel pala kaj maldika kiel vi, sed male—li estas bildo de saneco." "Franko ja estas pli bonsanea ol mi," estis la plcndcma respondo. Nekontentiga silento sekvis tiun dirajon. Post nelonge Georgo re- kuraĝiĝis. "Kaj—kiel fartas Mario?" Sur la frunto de Sinjoro Dekster aperis sulketoj; li kuntiris la brovojn, sed nenion eldiris. Tute aminde Sinjorino Dekster diris, "Mario ĉeestas naskiĝo- tagan feston hodiaŭ. Morgaŭ vi vidos ŝin. Ho, kiel frape ŝi aliiĝis de kiam vi sin lastafoje vidis. Nenia signo de kamparuleco. Si estas es- tinta en fraulina lernejo. Si estas bona fortepiana ludisto—kaj, ŝi povas flue paroli la francan lingAon." "Kaj, en la frua estonteco ŝi edziniĝos," interrompis Sinjoro Dek- ster, kun forta akcento sur la vorto "edziniĝos." La vizaĝo de Georgo ruĝiĝis, kaj lia ĉapelo falis plankon. Sin- jorino Dekster diris ion pri la neentuziasmo de Mario koncerne la okazontan edziĝon. AMERIKA ESPERANTISTO 17 "Pro kio ŝi ne estas pli entuziasma pri la edziĝo?" petole deman- dis Sinjoro Dekster. "Mi scias la kialon," mallaŭte sonas la respondo de la patrino de Mario. La trio pasigis la vesperon laiivole; Sinjoro Dekster pii)fumis kaj legis, dum lia edzino gastumis sian nevon. Cirkau la naiia oni aŭdis bruadon ekster la domo. "Jen estas Franko," ekdiris la patrino. Sinjoro Dekster metis la libron sur la tablon, kaj ordonis ke oni prctigu varmajn manĝaĵojn por la junulo. Kiam Franko eniĝis la catnbron, li manprenis la patron, parolante dolĉe al la patrino, apenaŭ ncvidante la kuzon. "Tiu ĉi estas Georgo," alparolis la patrino al Franko. "Estas tute egale al mi, kiu tiu estas," malamike diris Franko. Georgo resiriiĝis. "Mario, karulo inia," li diris al si mem. 'se vi ne estus tie ei, mi neniam enmetus piedon en tiun ĉi domon; sed mi toleros ion—ec tiun ĉi insulton-—pro mia amo al vi." Franko sternis sin sur divano. "Ilodiaŭ mi ne havis sukceson." "Vi devas havigi pli bouajn hundojn," respondis la amegema patro. "Vendu tiujn, kiujn vi nun havas, kaj aĉetu pli bonajn." "Nu, patro, mi scias kie estas pli ol ordinare bona hundo, kiun mi povas aĉeti jc du cent spesmiloj; kaj se vi donos al mi tiun monsu- mon, mi morgau acetos gin." "La monsumon vi certc havos morgau matene." Tute indiferente, Franko sin turnis al Georgo, kaj iomete sarka me demandis, "Kiel vi sukcesas en la urbor" "Bone, mi vin dankas," gentile respondis Georgo. "Kio estas la kialo, ke vi estas tiel pala? Cu vi estas malsanema?" "Ne. Mi ĉiam havas palan aspekton." "Cu vi iam ĉasas?" "Neniam." [Vi ne ĉasas? Kion vi faras por plezuro?" Mi laboradas kaj studadas." La ĉasado estas la nura laboro kiun mi havas," diris Franko, "Cu vi akompanos min morgau?" "Mi ne scias; eble." "Estus nebona se Georgo akompanus vin," interrompis Sinjoro Dekster. "Li estas malfortika, kaj la ĉasado eble malsanigus lin." "Ha, patro, nenio nebona okazos al li," diris Franko kun rideto. "Nu, Georgo, kio estas la novajo en la urbo? Rakontu ion al mi—ion ŝercan kaj ridigindan." "Mi tre bedauras, ke mi ne povas rakonti al vi ion amuzigan." a n it- 18 AMERIKA ESPERANTISTO Oni anunvis, ke la vespermanĝo estas pretigita, kaj ĉittj sidiĝis ĉirkaŭ la tabic. Siaflanke Franko daŭrigis la konvcrsacion. "Cu vi jam vidis Marion? Tre bela junulino. Bedaŭrinde estas, ke ŝi estas mia fratino. Mi pripensul Cu vi ne iam enamiĝis kun si?" kaj la parolinto ridtetis. La okuloj de Georgo preskaŭ fermiĝis, Ha frunto sulkiĝis. "Cu ti<» ne estas la fakto?" insulteme daurigis Franko. "Nnr kiel frato kun fraiino," mallaŭta estis la respondo. "Ho; nur kiel frato kun fratino!" ( rgo tnordetis sian Upon ĝis la sango preskaŭ elfluis, tiel forta estis lia peno daiirigi sian sinregadon. "Nu! Atendu ĝis kiam vi sin vid ' aldonis Franko. "Vi certe malbenos vian sorton pro tic, ke \ is tiel mizere malriĉa. Sendube ŝi jam forgesis la malsagecon de sia juncco, kiam ŝi efektive opiniis, ke vi estas iu. Kion vi nun faras en la urbo? Kredeble vi estas ia ser- isto." Ne plu povis I sin reteni. Li salte leviĝis. "Sinjoro, mi estas nek malriĉa nek servisto. Mi e a. Pli riĉa ol vi au via patro, kaj mi nenion petas de iu ajn persono." "Rica? Vi do estas riĉa, kaj bezonas nenion de ni?" diris Sinjoro Dekster. "Jes, mi estas rida, kaj petas nenion de vi, escepte ordinaran ĝentilecon." Sinjoro Dekster apenaii ne povis kredi tion, kion Georgo jus diris. Georgo riĉa? Neeble! Gis malfrua horo Georgo priparolis tion, kio okazis al li depost li eniris la urbon. (Daurigota) Unu homo aĉetadis ĉiutage ses panojn. Najbaro demandis al li, kion li faras el ses panoj. Li respondis: "Unu mi konservas, unu mi forjetas, du mi redonas, du mi alpruntas." Diris la alia: "Tiun vi cnig- mon mi ne komprenas. Klarigu gin." Respondis la unua: "La pano, kiun mi konservas, signifas, ke mi ĝin lnanĝas. Unu panon manĝas la bopatrino: tion mi kvazaŭ Forjetas. Sub la panoj, kiujn mi redonas, mi komprenas, kc nianĝas ilin la gepatroj. La dn panojn, kiujn man- gas la filoj, mi donas prunte/1 LI hinda lingvo tradukis II. M. S. AMERIKA ESPERANTISTO 19 PRI SKLAVOJ KAJ RAJTOJ Estas neniaj rajtoj pri kiuj oni universale konsentas. Sole estab- litaj rajtoj ricevas atenton. Oni ridas kaj mokas je ĉiuj aliaj rajtoj, kiuj estas postulataj. Tio estas hi>toria fakto. Ni apartenas al ra instinkto estas sklavigi. Ekzistas nur raŭ tiel firme tenataj de mal- novaj supozoj ke ili avide neas sian taŭgecon por partopreni en civi- tana respondeco, kaj sian deziron tion fari,—tute kontentaj, kiel est la sklavoj en Romo. Rajto, kiu estas rajto por una persono, sed ne por alia, estas ne- komprenebla. Ne ekzistas demando pri oportuneco konceme rajto. Ne estas logike diri ke teorie vi kredas ke virinoj devus havi rajtojn, sed ke vi ne opinias ke estas praktike ke la virinoj ilin havu. El parolado de Basil King tradukis Obser Vanto. A LETTER RECEIVED Sta. Rudoviko, Mo. S-ro Sekretario dc Amerika Esperantisto. Honorinda sinjoro: Mi danke vidas en la lasta numero de Amerika Esperantisto, ke vi laŭdas kiel gravan aferon, por la movado de la lingvo Esperanto, ke ĝi is enmetita en mia Kolegio kiel regula ling\ra studado. Jes, mi tion faris ; unue, konvinkita pri la vortoj de 20 AMERIKA ESPERANTISTO la Superega PastantO de la Katolika Eklezio, la Papo Pio X, kiu diris al frato Isid< "Esperanto vere havas grandan estonton"; due, tial mi vi<; iuj nacioj de la malnova kaj de la nova mondo klopo- das pur dis ligi ĝin; tru ir multaj registaroj jam aprobis gin, kaj niu estro el la civilizitaj nacioj malaprobis gin; kvare, car la katoli- »j jam liavis kvar katolikajn internaciajn kongresojn por katolik croj kun la aprobo kaj beno de la Papo; kvine, pro tio ke ĝi esta^ ne aĵo por la ĉiutagaj interrilatoj de la komercaj nacioj; sese, car, stas la plej facila kaj logika el ĉiuj Ungvoj; sepe, tial kc mi rice\ oftajn demandojn espcrante pri la Katalogo de la Kolegio ktp. ktp. Kaj mi opinias, ke la mondo akceptus la internacian lingvon, ĝi certe progresadus pli rapide por la bono de la homaro. Mi ankaŭ ne devas k ke mi envicigis Esperanton en la regulan studadon de la Kolegio, tial ke mia karega amiko la hispana Pastro Mariano Mojado, estas unu el la plej entuziasmaj esperantistoj, k neniam laeiĝas instruante Esperanton. Li ĉiutage instruas en la Kolegio. Yin dankante pro via afableco pri mia Kolegio, kaj vin rajtigante por uzi tiun ei leteron laŭvole por la dis tigo de Esperanto, mi restas rei ktplene via, La Kolegi rof WORLD-PEACE AND A WORLD LANGUAGE "The Relation of Esperanto to International Peace" was the discu d by a number of prominent lioston EsperantistS with Dr. James L. Tryon, of th [assachusett ce Society, at a recent meeting in the rooms of the society in 1 on. The Ksperantis made the following statement as to the progress of their language and its value as an adjunct to the movement for world peace:— Among the actual a unplishments of Espera \f as a neutral medium of communication betw the nations and a means of draw- ing widely differing people into closer sympathy and understanding, is the significant fact that w Oxford University recently desired to communicate with other institutions of learning throughout the world, it sent out a trilingual message printed in English, Latin and Esperanto. For nine consecutive years international conventions have been AMERIKA ESPERANTISTO 21 held, conducted wholly in Esperanto, many nations sending delegates: at Boulogne-sur-Mer in 1905; at G< a in 1906; at Cambridge, Eng- land» in 1907; at Dresden in 1908; at Barcelona in 1909; at Washing- ton, D. C, in 1910; at Antw in 1911 ; at Cracow in 1912; at Berne in 1913. The 1914 convention will be held in Paris, and the gathering in 1915, in Edinburgh. At these conventions Protestants, Catholics, and Hebrews have met for religious worship, using a common language; debates have been conducted and dramatic entertainments have been presented which the audiences, composed of men and women of many nation- alities, have followed in Esperanto with case and without translation. The beginnings of a large literature have been made in Esperanto. The New Testament has been published and the I >U Testament is in process of translation. Clas from many lands have been rendered into Esperanto, thus becoming available, often for the first time, i students of the language. For twenty-five years a world-wide cor- respondence has been carried on in this tongue by people totally ig- norant of each other's native speech. Within two years three well-known Esperantos—Alfred Fried, of Austria, Henry Lafontaine, of Belgium, and Charles Richet, of France—have been awarded Nobel Prizes, the two first-named re- ceiving the Peace Prize. In view of these facts it was contended that the growing Peace [ovement fairly involves unity of language so far as such unity is needful for international communication. Hitherto the Peace Move- ment has made progress by the force of its appeal to the intellect. May we not raise the question whether the movement has not some- what neglected those appeals to the heart that are the soul of brother- hood?—appeals which the Esperanto movement makes and foster In all international gatherings and conferences the necessity of translation into the leading languages of the world is a cumbersome method of exchanging ideas, not to mention the fact that, owing to peculiarities of national idiom, translation rarely if ever translates. Should not all friends of peace and unity be favorably disposed to Esperanto which enables all nationalities to express themselves with precision directly and without the need of translation? The large literature in Esperanto, its unbroken series of world- conventions, the demonstration of its ability to meet the requirement of a neutral, international language, the existence of a language com- mittee, formed on the plan of the Academic Francaise, which ensures the orderly development of the language—these things prove its per- manency and efficiency. 22 AMERIKA ESPERANTISTO Should not Pacifiu recognize the value of Esperanto as an aid to their efforts to extend human brotherhood? Would not both movements be strengthened it the Peace Movement favored Espe- mto and used it when necessary, and the Esperantists of the world in turn identified themselves with the Peace Movement? Boston rantists believe that Esperanto can be made a mighty instrument in the hands of the friends of peace, and they urge its increased use >r the promotion of international amity and understanding. Further, Peace Societies would do a valuable work in bringing about mutual understanding in the world, if, in their several lands, they would urge the teaching of Esperanto prior to that of any other non-national language, in their various schools. Jas. L. Tryon, Ph. I)., Sec. Mass. Peace Society. WORLD GLEANINGS APSVRIA. The 17 Esperanto groups in Wien recently convened in tin eat concert hall of the city in honor of the birthday of Zamen- hof. After a banquet and music, speeches were made by many out-of- >wn delegates, who were sent as repr utatives of various groups, mong the speakers and guests of honor were Dr. Giesswein, Dr. Lorand, "Nobelpremii i, and the Princess Kopassis, widow of the late Esperantist Prince of Samos. CUBA. Dr. Antonio A. Ruiz, the guiding spirit of "la afero" in Cuba, has just received the title and honors of a knight of the Com- mittee of the Red Cross. Dr. Ruiz works unceasingly for the Espe- mto movement, and 1 succeeded in placing the language in a high position among the Red Cross afiairs. He has, in addition, just received the appointment by the Cuban president, as a delegate to the Labor Convention in New York. Esperantists in that city will no doubt have an opportunity of nn ng this inter ing samideano. HUNGARY. The Hungarian Minister of Education has permit- ted Esperanto as a subject in the curriculum of the Royal Hungarian Commercial University of Budapest. After the oeea i of the ridiculous statement of the Police Chief of Szel fehervar, as already mentioned in A.E., Dr. Giesswein, pres- ident of the Hungarlanda Esperanto >, gave a propaganda lec- ture before the Budapest Parliament. At its conclusion four mem- bers of Parliament joined the Society. AMERIKA ESPERANTISTO 23 CHICAGO—JULY, 1914 The plans for the cmning EANA Congress are in full swing and rapidly nearing completion. The Chicago Espenmiists arc intending to fairly outdo themselves in their efforts to show the hospitality of the Second City, and we will be an ungrateful lot indeed if we do not appropriately respond. Dr. Sim k, the EANA Councillor for the Division informs u^ that in addition to the regular sessions of the Congress, there will be an opera in Esperanto, a concert, grand ball, excursion on the lake, and numerous other features. Can you afford to miss taking part in the largest and what promises to be the most sm sful EANA gath- ering yet held? This is an important event in the history of the or- ganized movement in this country. EANA has brought together a strong force of willing and able individuals, each clamoring for a iare in its work. The results of individual effort under the guidance of the Central Office have become immediately apparent, and while cooperation via Uncle Sam's mail service is satisfactory enough when nut I dug better is in sight, here is our opportunity to meet our fellow workers and enthusiasts and give and receive help, suggestions and experiences to better prepare us for the tight. Chicago, the logical point, in the heart of our great continent calls us for our summer vacation. Tarries are already planning "karavanoj" in many place and we want you who have a et thought little of the matter to get busy right now. We think the Westerners will in no way permit the foil Down East" to outnumber them and we want to hear from the leaders of the various groups and from isolated individuals as soon as possible about their plans. For the Easterners it has been suggested to secure special cars at New York City, a good place of meeting for both the Northern and Southern travelers. It is important that we know immediately if you are at least thinking about going, in order that the furtherance of such plans may be contemplated. We have not yet mentioned those centrally located, but as it is really their "show" its up to them to see that they travel Chicago- ward in full force. Those West of Chicago we can put in touch with far-West samideanoj, and in the east the special-car contingent will be glad to take them up en route. Now is the time to consider this matter. Don't wait until May or June before you begin. Do it now, and show that you're proud i our 24 AMERIKA ESPERANTISTO movement and of the splendidly successful Congress, which is going to achieve such suco through your efforts. Its Up to each one of us! Will you do your part? CHICAGO—JULY, 1914 LA TRI ALTAJ AMERIKANOJ lam tri Amerikanoj, S-ro Goodwin, ses futojn alta, Doktoro Phil- lips 1 »ks, ses futojn, du colojn, alta, kaj Doktoro MacVikar ses fu- tojn, kvar colojn alta, alveturis al Londono, kaj r ante tie, ili aŭdis ke en Salono iu sinjoro fai paroladon pri Amerikanoj. Hi aliris al la salono, kaj sidante aparte auskultis la paroladon de tiu sinjoro. La parolanto dum sia parolado diris ke "La Amerikanoj estaa malaltaj homoj. Tre malmultaj e* pli altaj ol kvin futojn, dek colojn M Ce tino de la parolado S-ro Iwin levigifl kaj diris \merika- no, kaj mi e - ses futojn alta, kaj kie mi lo pli altaj ol mi homoj estas ncmalmultaj." 1 iĝis Doktoro Brooks kaj diris "Mi is Amerikano. Mi es futojn, du colojn, alta, kaj en mia parto de Amerika lando homoj pli altaj ol mi estas multaj." Tiam la aŭdan- taro komencis ridi. Sed kiam futojn, kvar colojn, alta Doktoro MacVikar levigis kaj komench "Mi estas Am—," tiam la aiidan- taro kric: kaj ridegis tiel ke Doktoro MacVikar estis devigata sicli^i, in povante diri alian vorton. Tio estis la venko de tiu "pri Ameri- kanoj" parolinto. Tradukis Pastro A. K. Gurney. PENSOJ DE SA6ULOJ Cicero.—Perforto estas raj to de bestoj. Plato.—Virta homo esia>^ tiu kiu havas lergion por plenumi siajn devojn. Aristotle.—L* amiko estas animo loĝanta en du korpoj. Sanniento.—Nesciulo estas pli timinda ol handito. Tradukis Armando Castilla, Santiago, Chili AMERIKA ESPERANTISTO 25 RADIO-TELEGRAFIO aŭ ordinare nomita SENFADENA TELEGRAFIO Grandan miregon ĝi kaŭzis. kiam antaŭ pli ol sepdek jaroj oni eltrovis, ke, per rimedo de la elektra fluo laŭ metala fadeno, oni povis transsendi aŭ videblajn aŭ aŭdeblajn signalojn kaj tiamaniere rapi- dege, preskau lmomente interkomuniki trans grandaj interspace Baldaŭ estis eltrovite, ke sola fadeno sufiĉas, kaj ke la tero povas anstataŭi la ceteran fadenon. Tiel oni telegrafas ankoran je la nuna mpo. Ci tiun telegrafmanieron oni do povus nomi "Unufadena Telegrafi Sed multegajn kaj profundajn sekretojn ankoran eltrovotajn en- havas la naturo. Oni sciiĝis. ke la tuta naturo estas sistemo de divcr- saj vibradoj; 1 i tiuj \ibradoj, laŭ Sir Oliver Lodge, estas elektraj kaj la fundamento de la tuta sentebla naturo. La pli malpli malra- pidaj vibradoj estas ĉi tiu sentebla naturo; la plej rapidajn vibradojn ordinare ni ne povas senti. Kstas kelkaj el la rapidegaj, kiujn ni sen- tas. ekzempl ni povas \idi kelkajn lumradiojn, aliajn ni ne ] vidi; estas Bon vibradoj, kiujn ni ne aiidas. Perturbo de la aero, suti rta, naskas sonajn ondojn, kiuj havas rapidecon de proksimume 333 metrujn, 1090 futojn po sekundo; elektra perturbo en la aero, aŭ pli bone, en la etero, naskas ondojn, kies rapideco estas 300,000 kilo- metrojn, 186,400 mejlojn; lia ondo ĉirkaŭiras la teron 7 kaj 1-2 fojojn en unu sekundo. Tiaj ondoj estas kauzitaj same kiel ondoj en malgranda laget kiam oni jetaa stonon en ĝin. ĉirkaŭ la loko perturbata, kie la ŝtono lis en la akvon, ringformaj sulkoj naskiĝas, fortaj apud tiu loko, pli i pli malfortaj malproksimiĝante. Tiuj ondoj ne transiras la lag ton de la centre u;i> la bordo, sed eiu naskita ondo perturbas la apudau akvon kaj tiel naskas novan Ondon. Multe da energio is tiel per- dita per la estigo de novaj ondoj kontraii la denscco de la akvo, tiel ke fine ili tre malfortiĝas. La sama okazas ĉe senfadena telegrafio. La s]> ), kiu havas rapidegan oftecon kaj altcgan tension perturbas la aeron cirkan si, kaj en etero samformaj ondoj estas naskitaj apud ĝi, kiel ĉe la ek- zemplo pri la ŝtono kaj akvo. Tamcn, ĉi tiuj ondoj dis tiĝas sferc Ĉirkaŭ la sparko, oni povas do kompreni ke nur tre malgranda energio trafas la detektoron de la etera telegrafa instrumento. J;J>le la sen- 26 AMERIKA ESPERANTISTO •na telegrafio bezoi miloblan povon de la fadena u* la ond kiuj ne trafas la detektoron estas tute pcrditaj. Pro tiu nialgranda funkciada povo estas n< . ke la detektoro estu treege nteca* Ua detektoro, unue elpensita, e la Branly ttibo, nun nonlata "koherilo/1 as la - enfadena telegrafia detekb r kiu oni funk ji aliajn aparatojn, ekzemple la Morse presilon, aŭ ek- plodi batal ojn el la distanco. Sed ĝi estas efektiva nur por mal- andaj distancoj, eble 80 kilometrojn, La mine uzata detektoro estas samtempe pli efika, pli senteca kai simj>la; sed oni pov; i ĝin nur r la helpo de tele fon a audita; la aŭskultanto ricevas cle la sen- ditajon. A. Mayer. SUR NIA TABLO IDO kaj PERE-II)< > Kiam mi komencis redakti ĉi thin fakon in i promesis ke mi ignoros la "eminentutajn" inter la jurnalaro, kaj linn turnos al la "cetera]." Tamen, lastatempe da el la plej gravaj eminentuloj" |)ritraktas longe tian gravan aleron ke mi ne povas tute resti je mia unua sinteniĝo. E>ta< verajo, aŭ tradicio,—mi ne scias kinn el la du, kc la struto, je la alproksimigo de danĝero, reala au suspektata, kaŝas sian kapon sub la sablon kaj atendas, aŭ subitan morton, aŭ la forpasadon de la minacanta afero. Kion faradas la Btrtlto, tion la plejparto de nia jurnalaro kaj la plejparto de ni nicin is farinta, rilate tiun kankron, kiu minacas i <>le Esperanton, sed ankau la tutan aferon koncerne la 9tikcesplenan starigon de internacia lulplingvo. Kane kun aliaj abomenajoj, kaj delikataj aferoj, ni tute ignoris la malhonestan kaj perfideman agojn de la tiel nomitaj Idist* :. kaj ĝisnune,—almenaŭ malkaŝe, ]>lcjeble malofte malpurigis niajn lipojn per la vortoj "Ido" kaj "Idistoj." Estas domaĝe ke ni devas dividi nian tempon inter la propagando kaj la defendo de nia kara lingvi». ^vi\, tia c," kaj kvankam tiu libro estas jam recenzha en ĉi tiu gazeto, mi ree volas k*«n>ili al ĉiu pi igandisto kaj atnanto de Espe- ranto ke li zorge legu kaj elstudu tin 11 verkon. AMERIKA ESPERANTISTO 27 Kvankam kelkaj el tiiaj pli kttraĝaj gazetoj jam diskutis la nial- permesitan lemon, estas du, kiuj meritas spectalan no tad on, kaj (be- datire ne plenan) recenzon de la apcrintaj artikoloj. L'nue, en "Ondo de Esperanto," Nov. 1913, sin trovas artikolo, titolita "Nia Lanterno," letero kaj eitajoj de la Majstro mem, kaj kiuj plenigas preskaŭ kvin paĝojn de "Ondo." Jen kelkaj paragtafoj, kiuj sin klarigos. * * * * "\ i demandas min, kial mi kaj preskau la tuta esperantistaro subtenis la aranĝintojn de la tiel noniata 'Dele- gaeio'; la respondo estas tut impla: car dank' al la konstantaj kaj sennombraj asertoj de S-ro Couturat ni ha vis plenan konfidon al li, ni estis plene konvinkitaj, ke li havas la plej purajn in ten co jn, ke li laboras senambicie nur por la fortikigo de komuna interkonsento kaj interhelpo, kaj ĝis la lasta momento ni ne havis eĉ la plej mal- grandan suspekton ke li ha ian kasitan intencon. * * * Neniu el ni povis eĉ por unu momento suspekti, ke kaŝite estas preparata por ni ia surprizo, ke baldau, kiam S-ro Couturat pensds, ke li estas sufiĉe forta, li subite ŝanĝos la tonon kaj diros: la plej aha aŭtoritato, kiun devas obei citij mondlingvanoj estas mi kaj miaj kunuloj; ne- niigti ĉion, kion vi ĝis nun akiris per malfacila laborado kaj rekomen- eu la laboron tute denove lafi niaj ordonoj." Dro. Zamenhof tiam parolas pi i longa interkorespondado kun S-ro Couturat, pri siaj tin rilate la malhelpon al Esperanto pro la ebla agado de la "Delegaci kaj mencias la ripetitajn eertigojii de S-ro C. ke li laboros nur por la utilo kaj profito de Esperanto, kaj eedas al liaj pctoj ke li helpu influi vS-ro Boirae ke li estu unu el la delegacia komitato. Pine, li eitas el- tirajon el letero de S-ru Couturat, datumita 18 Jan. 1907, en kiu sin trovas la jenaj paragrafoj: "Kaj jen kiel oni prezentus la aferon al publiko. Kompreneble, nia Komitato ne deklaros, ke ĝi Vlektis' Esp. inter ĉiuj ĝiaj konkuraiitoj, an akceptis ĝin kun kondiĉo ke oni faros en ĝi tiun ati tiun riparon; tio estus evidente tro malsaĝe kaj tio ne nur, kiel vi diras alportus malbonon al Esp. Bed ankau tute sen- ikigus la decidojn de la Komitato. Ne, ĝi redaktus sian d Ion en la seneo kaj proksimume en la formo, kiun vi indikas kaj deziras; ĝi deklarus laŭte, ke Esp. estas la sola L. I. akceptebla kaj praktikebla la sola respondanta al eiuj be/onoj, kiu jam pruvis tion k.t.p. kaj rekomendus tre tre klare akcepti ĝin tia, kia ĝi estas, en la lernejoj kaj en la oficialaj institucioj, kaj ĝi farus tuj la paŝojn necesajn por okazigi tiun akcepton." Rilate la akcepton de S-ro Boirae, S-ro C. plue diras en sia letero: "S ro Boirae havoS tre grandan influon per sia koinpetenteco Es| rantista, kaj per sia diplomat ia lerteco, kiun vi vidis tizata en Bulonjo. Li gvidoa la duskutojn eĉ ne montrante tion, kaj scios ilin turni al la 28 AMERIKA ESPERANTISTO Ixnio de Esp. Invitante liti en nian komitaton, ni donas al Esp. ne nur ateston de simpatict, sed ankaii garantiajon de certa sukceso. * * * Kun li ĉio iros bone pot sen li, ni pri ncnio estas rtaj, car al ni mankos la apogilo en la interno de la Komitato." La neniigo de ĉiuj promesoj kaj ĉiuj certigoj, antafie faritaj de la Delegacio, estas nun afero de skribita historic, Irion & aŭ de\ scii, ĉiu vigla Esperantisto. El tnalhonesto kaj perfido ĝi naskiĝis; malhoneste kaj perfidi igadis, kaj malhonore ĝi mortiĝas,—aŭ mi devus diri mortigis, at la dua alreferata artikoio pritraktas la mur- ton, ait la antaŭmortan putriĝon de la Delegacio. ^En Oriciala Gazeto, Dee. 1913a o 87 ĝis p 102, sin trovas o de anoj de la Delegacio pur la alpreno de helpa lingvo internacia." Tin protesto esti> publikigita duin la jaro 1910, estas subskribita de 27 eksdelegit 52 subskribintoj al skribo sendita al la Akademioj. Efi ankaii listo da 15 gravaj ietoj kiuj oiiciale konigis sian eksiĝon el la Delegacio kaj 9 eksiĝaj leternj, kaj de s cietoj, kaj de privatuloj, inter kiuj estas tiu de S-ro Prof* >> \\ ilhelm ster, Honora Prezidanto de la Dclegacia Komitato, Plena legado de la citata artik<>l konsilata. I.a sin ten i ĝo de la Id klare montrata per citajo el lctero, ricevita de mi antau iri jaroj, skribita de (Jsona ek>esperanti>ta listo. uEn la daiiro de du jaroj, Esperanto aii mortos, au kapi- tulac' Nur Dio kaj la Idistoj mem konas la linan motivon de la "ikono- klasta" movado, kaj mi forte duba U < la Idistaj satelitoj havas ideon pri la motive de la estroj, al kiuj ili cedas, kaj kiujn ili blinde sekvad; simile al ŝafaro trans la rando de krutajo. l.au mia observado, est du klasoj da Idistoj; pertiduloj, kaj trompitaj malsaguloj. Ciu el la du egale minacas la progreson de speranto. De nun, e in e ke ni rigardu la antbafi klasojn kiel intencajn, an nevolajn malamikojn el 1* eranto, kaj ne sole al Espe- ranto, sed ankaii al la sukcesa stai igo dc iu helplingvo. De nun, ni tie faros nian plenan devon al nia pn jando, nesciinte la \eron, kaj ne helpante la bataladon, jam komencitan de nia plej konfidindaj emi- nentuloj. Ni leva niajn kapojn el sub la -abb» kaj k out raft starp tion, kio profitas uck al si menu nek al la m lo. KUKULIDO Post mallonga vivo ĉi tin birdeto mortis antaŭ kelkaj semajnoj. Mi n tas hipokritulo, tial, mi ne pn\ sprimi ion krom ĝojo, pro la malapei le tio, kio neniam devus ekzisti. Anstataŭ elekti neston kaj plumojn de agio, kukulin is trompata de nesto kaj plumoj de AMERIKA ESPERANTISTO 29 \ ulturo, birdo kiu de malproksime iom similas al agio, sed kin tute ne taŭgas prizorgi kaj nutri gentilan birdeton. Kukolido havis neniim lokon en Usono, kaj ĝ\ bone plenigas tiun lokon! Tio, kio estas vera pri Kukolido, tute ne estas vera rilate al ĝia angla fratino, "The Esperanto Monthly." Sub sia propra nomo, eldo nata por sia propra Asocio, la gazeteto havas dilinitan lokon inter la instruaj eldonajoj, kaj kiel tia, ni povos rekomendi gin al la Espe- rantistaj lernantoj, kies patrolingvo estas la Angla. Tiel longe kiel gi povos kontentigi sin per taŭgaj celoj, kaj taŭgaj metodoj, ni volos al ĝi sukceson. Estus domage se ]>ro manko de subteno oni devos f<>rlasi ĝian eldonadon. Aliau tcinpon ni pli detale recenzos gin. Ko Fo. ? ? I see many comments in A. E. about "acrobatic" sentences. If the different nationalities have different order for words, what is to decide whether a sentem crobatic" or not, and what guide shall we follow? The first thing to do is to use what seems correct from the in- stinct of your own language, except where you have discovered that yonr own language is odd and idiomatic from the point of view < Others. The second is to avoid imitating the peculiar things you read in the writing of foreigners, instead of noting down the queer expres- sions and trying to acquire them. The primitive word order of most languages is roughly this: subject, verb, predicate. The object general- ly follows the verb, unless it happens to be an unemphasized pronoun such as min, vin, sin, tion, etc., when a position just before the verb IS more natural. Short modifiers precede, but a whole phrase used as a modifier, like "the over the page scattered commas," should al- most always follow the noun, instead of separating the article from the noun. Relatives and antecedent hould be as near together as possible. Change from the natural order should not be indulged in except for some clear reason of emphasis, clearness or euphony. For instance. Mi donis la libron al li, kiu la aferon priskribis, is both am- biguous and unnatural. It should be Mi donis al li la libron, kiu pri- skribis la aferon. Again, Li sendis la de li legitan libron, should be simply, Li sendis la libron legitan de li (or kiun li legis) ; otherwise it reminds the reader of a person trying to hum a song whose words he has so completely forgotten that he sings it "la de dum da," etc. 30 AMERIKA ESPERANTISTO NOVAJ LIBROJ Antau i>1 kusifti, la hund< i turnas per multaj cirkloj, P<»r tia agado tfi as ii kauzon, krom kc Batne tans ĝia j. Multt in heredis la anglan recenzon di sperantAJ libroj. Kiu ne lctri I ranton, nian bezonon de sciado nri IE kaj ĝentileco :ula> ke- pro la ncanalai afitoroi. kai la rapide krc^kanta nombro d :aj alilandaj abonantoj, ni enzu esj eble, kelkajn an- i i n lemolibrojn. IRIENTA ALM \\AK< ). 90 pagoj ndoj. Cnu el la plcj gravaj el la 1913aj aperintaj libroj. Kolekto de esperantaj tradukoj el verkoj de diversnacie orientaj autoroj. Krom la propra inn o de la rakontoj mem, la kolekto faras negan pi igandilon por la montrado de la utile de Esperanto, en la kampo de literaturo. Laŭ perm >, kaj sugestio de la redaktoro, mm el la rakontoj radukita angle kaj publikigita en unu el niaj plej gravaj gazetoj, "The Outlook/1 ELZASAJ IJ MDOJ (Int. BibL No. 28), 10 cendoj. Kolekto de popolaraj rakontoj, pli-malpli interesaj, plnmalpli bone trade TRAVIVAJOJ DE KO SO, 93 pagoj, 47 cendoj. Lena estas 1 itoro, kiu p< 3 verki interesan biografion; an- koraŭ pli lerta, tiu, kiu povas verki kontentigan aŭtobiografion, Ni pov gratuli al Sn>. Sharpe pro interesplena kolekto de personaj travivajoj; verkitaj per la jilej bona stilo. Loĝinte en multaj landoj, konante multajn Lingvojn, Ii tamen truvas utila la esperantan lingvon, kaj donas al gi sian |>lej altvaloran trezoron, sian vivhistorion. La Hiiro estas instrua, amuza, kaj tute inda de generate legado. IMie, ear la tuia profito gia eldono estas donota al Esperanto ĉe la Blinduloj, ĉiu rantisto devus kalkuli la "Travivajoj" inter sia libraro. \LL UK M EL L \ NATURi >, 47 paĝoj, 20 cendoj. Kiom malmulte plaĉis al ni "Kamena Angul tiom multe plaĉa al ni ei tin libreto, de la saraa tradukinto. Kvar ĉarmaj alegorioj, plej lerte verkitaj kaj plej lerte tradukitaj. Se estas in elekto inter la kvar, eble "Ne perdita, sed Eoririuta antaŭe" estas la plej pensiga. Lan AMERIKA ESPERANTISTO 31 de libelo demand in, kien ira^ la rano kiam ĝi malaperas super la akvo. Unu post alia j de la larvo rani] al la akva suprajo, kaj promesinte reveni, neniam revenas, Fine, li mem, ankaŭ prome- eni "iris supren tra la malvarma akvo al la kreskajoj, kiuj borderis ĝiajn flankojn; kaj per Folio de orkolora ranunkulo li le\ pis sin el sia ak\a hejrn* 1 la aeran tnondon, en kiun penetri la okuloj de Hbela larvo ankoraii ne pova Oni ne povas legi la alegorinn. ne pensante kiel forte ĝi prcdikas pri postmonda vivo, eĉ sen ia tia aludo. gale pensigaj estas la ceteraj de la kolekt<>. Pro ĝia propra indeco, pro la bonstila Ksp* ito, la libreto bone taŭg legadon kaj Studadon de mezlerta studento. MALLONGA BI< iGRAFIO DE HENRY PAWCETT, 25 cendoj. vSimpla kaj bela rakonto de triumfoj de blindulo, kontrau siaj fizi- ologiaj malhelp Vera kuraĝigilo al sanisui ntoj, kaj ineitilo al pli fortunaj. La Esperanto estas ankau simpla kaj bonstila. La pro- tito de gia vendado estas al "The New Y«»rk Association for the Blind." Ankaŭ ricevitaj; Esperantista Poŝkalendaro; Stirio; En la Mon- toj: Vojaĝado en Finlando; En la Lando de la Blanka ; Grek- lingva Vortaro. Oni parolis pri la knabinoj. "Diru!" diri- McFarland. "ĉu vi iam estas enirinta restoracion kun knabino por manĝeti kiam ŝi esti iomete malsateta ?" "N-ne," diris Smith malrapide. "Xu, akceptu mian konsilon kaj ne faru tion. Unu tagra tago de la jaro, apartenajo je la valoro d m. UKX) estas detruita, tri homoj mortas, kaj 17 i >oj estas ( e difek- titaj pro fajro. "Kiel terure vi n ink is Inrraŭ tickle." "Jes. Tio estas heredita." "De viaj gepatan "Nc\ Mia avo funkciigis segejon." "Ho, paĉjot" ekkriis juna knabino, "tiu kreskajo kiun mi liavis arantan sur la Fortepiano morta." Nu, mi ne miras," diris la patro. ♦ > X' EVITANTE LA DKMANDON Mastrino—Cu vi estas bona kttirislino? Petantino—Jes, sinjorino. Mi ĉeestas la preĝejon ĉiutliu :e. PRESA ESPERANTISA SOCIETO RUE LACfiPfeDE, PARIS i L Plcj enhavoriĉa! Plej klasika! Plej malnova! Lingvo Internacia Th. Cai Juna Esperantisto 1 C* I Monat K > P. de Lengyel. 1a Lingvo Internacia pcran- fr. I At Last, A Real Footease Simpson **Higenav S tired, aching bla.ns. callous litary Innersole chil* Price 25c. Mailed 30c Maker, ALBERT E. SIMPSON, 39 Webster St., Lynn, Mas § PRINTING? WE DO IT LINOTYPE COMPOSITION A SPECIALTY The American Esperantist Co., Inc ton* Mfif* \v HAVE YOU READ LA MOPSO DE LIA ONKLO? A LAUGH IN EVERY LINE! I5c Postpaid THE AMERICAN ESPERANTIST CO., INC. THE WHOLE OF ESPERANTO EXCELLENT PROPAGANDA MATERIAL ORDER TODAY 5c per copy 10 for 25c 50 for $1.00 Contains Grammar, Vocabularies and a Little Story. Just the thing to interest your non-Esperantist friends. THE AMERICAN ESPERANTIST CO., INC. West Newton, Mass. «■■ CU VI DEZIRAS ENIRI EN la Templon de Muziko kaj gi; timan komunumon kun la famaj majstroj? ĉe la EMERSON automate ludata fortepiano vi trovos ŝlosilon kiu ne nur malfermos la pordojn sed ankaii farigos vin membro de la granda familio muzika kun ĉiuj rajtoj kaj privilegioj ĝiaj. Petu katalogon esperante. en ĉefaj urboj kaj ur EMERSON PIANO CO., Boston, Mass.