II lis
Digitized by LaOOglC
AMERIKA   "C^SPERANTISTO
MERICAN   ILSPERANTIST
Entered as second-class matter January II. 1911, at the Postoffice at Washington. D. C. under the Act of
March 3. 1879.
Published Monthly by the
AMERICAN ESPERANTIST COMPANY
607 Fifteenth Street, N. W.
Washington, D. C.
TEN CENTS A COPY
ONE DOLLAR A YEAR
Eksterlande $1.25 (Sm. 2.80)
All persons interested may obtain, free of charge, any possible informa-
tion regarding Esperanto—location of nearest society, class or recom-
mended teacher, text-books, correspondence instruction, etc.—by sending
name, address, and stamp for reply to the above named Company, or to
THE ESPERANTO ASSOCIATION OF NORTH AMERICA, at
"The Esperanto Office," Washington, D. C.
i
The American Esperanto Book
PRONUNCIATION-
Clearly explained, with keys
and exercises. No teacher
needed.
GRAMMAR-
The original international
rules, with translation ; a
careful analysis from the
viewpoint of the person of
moderate education.
EXERCISES-
Forty-two standard inter-
national exercises, by Dr.
Zamenhof, author of Esper-
anto; each has vocabulary
notes and translation.
VOCABULAR1ES-
Esperanto- English, com-
plete, 76 pages; English-Es-
peranto, selected. 54 pages.
Standard Edition, cloth bound, postpaid for $1.00
With new subscription to Amerika Esperantisto.....
$1.50
•TO Esperanto Clubs, and to responsible persons wishing            AMERICAN   ESPERANTIST   COMPANY
*   to form clubs, we supply quantities of the American            HrlLIUvttH    LJI LlVrtflllOl    1/UnTHIH
„_yquan
Esperanto Book, with magazine Subscription Cards, on
account, to be paid for as sold. Nine-tenths of the
Esperanto clubs in America use this book, and find it
convenient to keep a supply on hand without invest-
ment.   Unsold copies are always returnable.
607  FIFTEENTH  STREET, N. W.
WASHINGTON
D. C.
^S/N/yAVN/S^^VKA^AV-'i^/y^^^^^^A;^^^^^
:
Digitized by CjOOQIC
Amerika Esperantisto
VoL 11
MARCH, 1912
No. 2
Your Campaign
Mf^^HE special publicity cam-
4 r""*\ P3"?1 now being carried on
■            1 by means of the "letter to
V^^ M editors" is bringing forth ex-
^■•■RV' cellent results. The proposi-
tion was first laid before you in the Jan-
uary number of Amerika Esperantisto.
Two weeks later, when preparing copy
for the February issue, we were be-
ginning to see the results, and a total of
twenty requests a day for the "Glimpse
of Esperanto" was announced with con-
siderable gratification. The day that is-
sue came from the press, the mail
brought fifty-three inquiries,—directly
on account of published copies of the
letter to editors. As the present "copy"
is being written, the daily average of in-
quiries varies from seventy to eighty!
Probably before these same words are
read by you there will arrive more than
one hundred a day. Think of it! Over
three thousand more persons each month
will then at least be learning for them-
selves what Esperanto really is, even if
their interest should go no further!!!
It looks as though we should soon be
able to distribute to inquirers a large
portion of the million copies of the
"Glimpse," and we will manage some-
how to keep the copies printed and the
postage paid, if YOU will see to it that
the inquiries come. If you have not yet
supplied every paper in your city, the
papers of surroundings cities, and the
magazines to which you are a subscriber,
write to The Esperanto Office at once,
asking for two, three, ten, twenty, copies
of the "letter to editors." These are
neatly typewritten and signed by the sec-
retary of the Association; and you are to
send one to every paper or magazine you
can, with a personal letter requesting the
editor to publish it. This nearly always
ensures publication, and in several cases
the editors have also published a favor-
able editorial article.
This is Your Campaign. What are
you doing about it in your section of the
country ?
La Montamara Festo
Ni petas ke la Esperantista Gazetaro bonvole represu la ĉefajn faktojn el ĉi tiu
artikolo, kaj ankaŭ ni petas, ke la esperantistoj faru nacilingvan tradukon por enpresigi en
siaj naciaj jurnaloj, kaj nepre sendu exzemplcrojn al la "Commercial Club, Tacoma, Wash-
ington, Usono;" kaj ke ili afable sendu gratulan postkarton al la "Montamara Festo-Asocio,"
ĉe la sama adreso.    Tio multege helpos al la propagando de Esperanto ĉe ni.
Kun granda plezuro ni informas la esperantistaron pri progresema ago de unu el la
plej progresemaj urboj en nordokcidenta Usomo; pri ago, nome, de granda urbo kiu senĉese
esploras rimedojn por plibeligi kaj plibonigi sin; kiu senhezite alprenas ĉiujn bonajn meto-
dojn, kiujn ĝi vidas sukcese uzataj aliloke; kaj ne timeme atendas ĝis kiam tiuj metodoj jam
estas de longe uzataj de aliaj urboj aŭ institncioj. Efektive, la vigla progresemulo ĉiam
antaŭeniras, dum hezitemaj konservatuloj plej ofte bedaŭras tro malfrue sian prokraston
kaj ŝanceligon.—La Redakcio.

'ONTAMARA FESTO estas
la nova nomo de granda fes-
to, kiu okazas unufoje en ĉiu
jaro en bela licea amfiteatro
de la urbo Tacoma. El pit
ol mil nomoj proponitaj, en granda kon-
kurso pri tio, oni elektis la esperantan
nomon, pro ĝia belsoneco, internacieco,
kaj ĉarma signifo. (Ci tiun nomon pro-
ponis S-ro Lehman Wendell, Konsilanto
de la Esperantista Asocio de Norda
Ameriko, kaj ni lin kore gratulas pro lia
gajno de la premio per tiel bela nomo.)
Kvankam Esperanto jam estas uzita
por preskaŭ ĉia celo, jen la unua fojo
kiam   urbo   elektis   esperantan   nomon
Digitized by CjOOQlC
AMERIKA ESPERANTISTO
por tuturba afero; tia ago plej klare mon-
tras la progresemecon de ĝiaj urbanoj.
Antaŭ duonjaro la Komerca Klubo kaj
la Cambro Komerca komencis uzi Esper-
anton por reklamado, kaj la rezulto estis
tiel kontentiga, ke tute nature la Karna-
vala Komitato volonte alprenis esperan-
tan nomon por la ĉefa festo de la urbo.
La festo mem estas vere internacia afero.
Kun loĝantoj el preskaŭ ĉiu lando de la
mondo, Tacoma estas tipa kosmopolita
urbo, kaj en la granda festo partoprenas
ĉiuj en la urbo,—amerikanoj, germanoj,
skotoj, irlandanoj, japanoj, k. t. p.
La nomo "Montamara Festo" havas
belan signifon kiam oni komprenas la
geografian situacion de Tacoma. Antaŭ
la urbo kuŝas Puget (Pjuĝet) Markolo,
kiun, pro ĝia beleco, oni prave nomas "la
Mezmaro de Ameriko." La haveno es-
tas sufiĉe profunda por la plej grandaj
ŝipoj, kaj sur ĝi naĝas ŝipoj venintaj de
tre malproksimaj landoj. Tie ĉi ankaŭ
sin trovas plezurboatoj grandamase, car
la urbanoj pli kaj pli amas la akvon,
kaj nun pasigas multe da tempo ĉe la
haveno. Ekstere de Tacoma komenci-
ĝas laŭgrada leviĝo de la tero, kiu fine
farigas la multe laudata pinto, Monto
Tacoma. Pli ol 14,500 futojn (4417
metrojn) ĝi altiĝas ĉielen, kaj prezentas
mirindan bildon, je kiu oni neniam enuas.
Spertaj montistoj opinias ĝin la plej bele-
ga monto en Ameriko; kaj famaj alpis-
toj, kiuj jam vizitis gin, diras ke en mul-
taj rilatoj ĝi egalas, eĉ preskaŭ superas,
la alpojn. "Montamara Festo" do sig-
nifas "la festo kie la monto tuŝas la
maron," estante nomo, kiu povas aludi
sole al Tacoma.
Kiel jam dirite, la "Montamara Festo"
okazas en la amfiteatro de la urba liceo.
Tiu amfiteatro meritas priskribon. Ce
la pordoj de la liceo troviĝis antaŭ kelke
da jaroj malbela, senvalora valaĉo, kie
vivis en mizero kelkaj malriĉaj homoj.
Tiel malbela estis la valo, ke la liceo mem
perdis multe da sia beleco; kaj anstataŭ
admiri la konstruajon oni ne povis ne
bedaŭri ĝian situacion. Tiam venis viro.
kiu proponis konstrui en la valaĉo mirin-
dan amfiteatron, kie la lernantoj de la
liceo povos ĝui siajn sportojn kaj kie oni
povos doni koncertojn, prezenti teatra-
jojn, k. t. p. La ideo estis riskema,
tamen ĝi plaĉis al la urbanoj kaj oni
tuj komencis amasigi la necesan monon.
La sumo baldaŭ estis kolektita, kaj la
inĝenieroj entreprenis la herkulesan tas-
kon de konstruado. Kiam la granda
konstruajo estis finita, ĝi estis 400 futojn
(122 metrojn) longa, kaj 390 futojn
(119 metrojn) larĝa; ĝi havas sidlokojn
por 30,000 homoj, sed ofte ĝi estas super-
plena, kaj entenas 50,000 homojn. En
la konstruado de la amfiteatro, oni for-
movis 138,000 kubmetrojn da tero, kaj
oni uzis 3,400 kubmetrojn da cemento.
Ĝi ne estas la plej granda amfiteatro en
la mondo, sed sen ia dubo ĝi estas la
plej bela kaj la plej mirinda, kiu nun-
tempe ekzistas. Nia eksprezidanto Theo-
dore Roosevelt diris pri ĝi: "Mi scias
pri nenio simila, nenio sur ĉi tiu flanko
de la maro, kaj nenio alilande."
Kiam oni sidas en la amfiteatro, en
somera tago, kaj rigardas la mirindan
panoramon, oni vidas bildon kiu neniam
forlasos la memoron. Maldekstre staras
la nova muzeo de la Ŝtata Historia So-
cieto, dekstre staras la liceo. Antaŭ la
amfiteatro kuŝas Puget Markolo, blua
kiel sulfura flamo. Sur ĝia akvo la gran-
daj ŝipoj malrapide en-kaj eliras, dum
malgrandaj boatoj naĝas tien kaj reen
en nekalkulebla amaso. Sur la alia bordo
staras altaj pinioj, post kiuj oni vidas
aron da purpura j montoj. Al la sudo,
tra la fumo de grandaj fabrikejoj, oni
vidas kvazaŭ tra delikata vualo la negan
pinton de Monto Tacoma, kies majesta
beleco elvokas admiron kaj humilecon.
Tia estas la loko, kie okazos "Monta-
mara Festo," kaj la festkomitato celos
prezenti feston tiel unikan, kiel ĝia sig-
nifo. La tuta programo por la festa
semajno ankoraŭ ne estas preta, sed la
festo komencigos per koncerto dimanĉon
la 30an de junio, kaj finiĝos la 4an de
julio per grandega piroteknika elmon-
trado. ĉiuj fervojokompanioj jam in-
formiĝis pri la festo, kaj en ties pam-
fletoj, kiel ankaŭ en la grandaj tagjur-
naloj kaj gazetoj de Ameriko, oni ĉiam
estonte parolos pri la granda festo de
Tacoma per la Esperantaj vortoj "Mon-
tamara Festo." Iom amuza fakto estas
ke la profesiaj ludistoj de unu pilkluda
aro portos la nomon "Montamara Fes-
to" sur siaj bluzoj dum ili ludas kontrau
aliaj aroj en konkursoj. Ni ja povas
esti certaj ke grandega nombro da homoj
lemos parkere ĉi tiujn du vortojn, kaj
ilian signifon rilate al Tacoma.
Digitized by LjOOQIC
Foreign News
France.—There are at present con-
ducted in Paris sixty-two regular free
public courses in Esperanto. This is
entirely separate from the "groups,"
some fifty of which make up the Paris
Esperanto Society, although each group
has its own officers and regular time
and place of weekly meeting. A course
for Bohemians in Paris, conducted by a
Bohemian, should also be added to the
above list.
A new magazine, Le Travailleur Es-
perantiste, has been founded in Paris,
to further the organization of esperan-
tists of the laboring classes, and pro-
mote their interests (subscription, 45
cents per year).
Having made a satisfactory entrance
into aviation, Esperanto is next heard
of on the turf, the horses "Ideo,"
"Flava," and "Esperanto" having re-
cently made at Vincennes records which
seem to have been worth noting.
A lecture on Esperanto at Cours,
illustrated by lantern slides, was fol-
lowed by the organization of two new
courses.
An audience of nearly 500 enjoyed a
very successful Esperanto entertain-
ment in Lyon recently.
A group has been organized at Toul,
with weekly meetings in the City Hall.
The Angiers Chamber of Commerce
has appropriated a sum of money to
further the work of the local esperantist
club.
The city government of Rouen has
set aside a sum of money to aid the
work of the local Esperanto group.
At Lons-le-Saulnier an audience of
600 persons was addressed on the sub-
ject of Esperanto, with an officer of
the lycee presiding, and music furnished
by a local musical organization.
At St-Nicolas an Esperanto enter-
tainment attracted an audience of 400
persons, and proved very successful.
The February issue of La Movado
quotes (as quoted in the British Espe-
rantist a short time ago,) the account
given in Amerika Esperantisto of the
sending of a wireless greeting in Es-
peranto between Dr. Yemans, Mr. Reed,
and the wireless operator on still a third
ocean liner last summer.
Part of the article by Mr. Parrish, in
Amerika Esperantisto of last July, is
quoted in the February issue of Nor-
manda Stelo.
Spain.—The Catalonian Esperantist
Federation has announced its second
literary contest, which by the way is
open to esperantists of all countries.
Competing manuscripts must be received
before the tenth of May, at Carrer de
Gracia 12, Sabadell. Over a dozen
prizes are offered by individuals, mag-
azines, government officers, the city
government of Terrassa, etc., the list
being received a little too late for de-
tailed publication in this number of
Amerika Esperantisto.
Holland.—A Catholic Esperantist
workmen's club has been organized,
with some seventy members, in the
Hague.
Ireland.—At a well attended meeting
of the Dublin University Biological As-
sociation, a lecture on Esperanto was
given, and aroused much interest in the
subject. At its close the Provost of the
University not only proposed a vote of
thanks to the lecturer, Dr. G. Jameson
Johnston, but recommended to the stu-
dents that they learn the language.
Favorable reports were published in
both the Irish Times and The Mail.
Switzerland.—An association of
Swiss esperantist physicians is in proc-
ess of formation. From Switzerland
come also reports of one good audience
after another to hear the lectures on
California given by Mr. Parrish.
Germany.—The many esperantist
groups in Berlin have united into a
federation called the "Esperanto-Ver-
band Gross-Berlin." A general meet-
ing will be held once a month.
The organ of the Dresden society,
Mitteilungen, publishes a list of some
hundred and eighty business addresses
at which Esperanto can be used. The
addresses vary from those of doctors,
lawyers,   banks,   shops,   manufacturers,
Digitized by VjOOQIC
AMERIKA ESPERANTISTO
etc., to tourist bureaus and hotels, and
also include a number of police stations
as well as police headquarters.
In Nuremberg seventy-eight police-
men are taking a course in Esperanto.
The Deutsche IVarte (Berlin) is pub-
lishing in its Esperanto department a
series of Travel Impressions by Jean
Borel (former editor of the Germana
Esperantisto), relating incidents in
Greece, Jerusalem, and other southeast-
ern regions, showing how constantly he
was aided by Esperanto and how
pleasurable his trip was made through
the courtesy of esperantists.
The union of German dentists in
Cologne has arranged for its members
an Esperanto course, with a view to
making practical use of the language at
the  next  international  dental  congress.
In one city after another good audi-
ences are assembling to hear Mr. Par-
rish lecture in Esperanto on the beauties
of California.
Bohemia.—A new socialist magazine,
La Kulturo, published in Esperanto and
Bohemian, has been founded in Prague,
as the official organ of the local espe-
rantist Workmen's Association.
In Kladno a new course with about
forty students is announced. The local
group received a medal for its display
of Esperanto material at a recent ex-
position.
In Mikulovice compulsory courses of
Esperanto have been put in all three
classes of the public schools. An even-
ing course is also given for adults.
Austria.—Official notice has been
given to all officers and soldiers in
Vienna who desire to take a course in
Esperanto, to so notify the city com-
mandant. A course of 12 lessons will
be given in the examination hall of the
caserne.
Poland.—Events in Cracow point to
energetic preparations for the coming
international congress of Esperanto. A
hundred postmen are already studying
the language, governmental aid of vari-
ous sorts is promised, and details of the
program of the congress week are being
worked out. The price of the congress
ticket has been placed at six spesmiloj,
and an unusually handsome badge is to
be given.    A  half-price  ticket  will  be
issued to members of the families of
congress members, who wish merely to
attend the meetings and festivities but do
not care for the official documents, etc.
A similar three-spesmilo ticket will be
issued to blind congress members. The
first hundred persons who enroll for the
congress will each receive as premium
a copy of the song "La Tagiĝo" by
Grabowski. Early registration is ear-
nestly requested. The address is simply
"VIII Esperantista Kongreso, Krakow,
Galicia, Austria."
Roumania.—Three new public
courses are reported from Bucharest.
The Queen of Roumania was among
those who sent telegrams of condolence
and sympathy to the Roumanian Es-
perantist Society, on account of the
death of Dr. Robin.
Bulgaria.—The Esperanto group of
Sofia has taken the initiative in organ-
izing a general Bulgarian Society, and it
is expected that much good will result
from the concentrated and cooperative
work which can thus be accomplished.
Greece.—Statistics from Samos in-
form us that during the school year of
1911-1912, Esperanto was taught by
fifty instructors, to 1,740 pupils in thirty-
one cities of Samos, in accordance with
the law concerning this matter.
Russia.—In Odessa all the eighth-
grade pupils in one of the local schools
are studying Esperanto.
A three-day exposition of Esperanto
material belonging to Mr. N. Foss (an
occasional contributor to Amerika Es-
perantisto), has attracted much atten-
tion, and the number of esperantists is
showing satisfactory increase.
An audience of some 500 persons as-
sembled in Moscow to hear Mr. Privat,
of Switzerland, addresses in Russian
being also given on the general subject
of Esperanto, and an attractive musical
program rendered. From Moscow, Mr.
and Mrs. Privat went to St. Petersburg,
where, although all advertising of the
matter by printing of announcements,
placarding, or even newspaper publicity
was forbidden, a satisfactory audience
gathered to hear Mr. Privat's address,
which was translated into Russian and
followed by other addresses in Russian
on the general theme of Esperanto.
Digitized by
Google
AMBRIKA BSPBRANTISTO
Siberia.—At a charity ball and enter-
tainment in Cita not long ago a large
part of the program was in Esperanto,
and much interest was aroused among
those present.
Caucasus.—The editor and entire
staff of an important Armenian journal
in Tiflis, devoted to commerce and in-
dustry, are all studying Esperanto.
Japan.—The Japanese labor journal
in Tokio printed the constitution of the
labor union in Japanese and Esperanto.
A new monthly, typically Japanese in
manner of arrangement, illustrations,
stitching, and content, has been started
in Tokio, with the title Orienta Asio.
It contains forty pages (as we learn by
counting them), and the advertisements
are quite as interesting reading as the
literary portion. The amount of Espe-
ranto   exceeds   the   Japanese,   and   the
magazine is such that we trust it will
prove a successful enterprise (Subscrip-
tion, 70 cents).
North China.—A letter from Tang-
shan informs us that Mr. F. A. Foster,
of the Tangshan Engineering College,
who is a member of the Esperanto As-
sociation of North America and regular
subscriber to Amerika Esperantisto,
recently gave a lecture on Esperanto be-
fore the local Debating Society. We also
thank Mr. Foster for a copy of the
Pekin Daily News (printed partly in
English for the benefit of the English
residents), on whose front page appears
a letter to the editor, written from the
office of the secretary of the Esperanto
Association of North America, on the
subject of Esperanto.
Fiji.—In the Levuka public school,
whose headmaster is a fervent esperan-
tist, every pupil is taught Esperanto.
Some Pertinent Quotations
confusion of tongues at opium
conference.
The Hague, Jan. 17.—The Inter-
national opium conference, which is here,
is not having an easy time of it.
Among other difficulties that of lan-
guage is conspicuous, for the president
of the conference himself (Bishop Brent
of the Protestant Episcopal Church in
the Philippines) is not familiar with
French, and the majority of the
speeches and reports have been made in
English to be subsequently rendered
into the official French by way of the
Dutch language.
Even the official stenographer of the
conference is not fully conversant with
French.—The New York Globe.
FROM    "THE    SUPERIOR    CIVILIZATION    OF
Germany is not so much a nation of
thinkers as a nation thinking. This is
made possible from a compact popula-
tion all speaking the same language.
Such a collective intelligence is not yet
possible in the United States, where the
population is widely scattered and where
in some cities forty or fifty languages
are spoken.    *    *    *    Again, it is easier
to recognize responsibility for those of
your own race who speak your own lan-
guage than for the multitudinous races
who are a people apart in the United
States. * * * A common language
for Europe would save hundreds of
thousands of years of labor, annually
now spent by the people in learning two
or three languages, and do more for in-
ternational peace than a hundred Car-
negie Foundations; and if a common
language, why not German? Fifty years
ago twice as many people in Europe
spoke French as German. Today twice
as many people in Europe speak German
as French.—Twentieth Century Maga-
zine (Boston).
WANTED—A COMMON LANGUAGE FOR THE
UNITED  STATES.
We talk about the various dialects of
India and China and the difficulty of
work in those countries because of this
condition. But here is a parallel right
in this country, and in old New England
at that. One of the chief causes of the
riots in connection with the recent labor
troubles in Lawrence, Mass., was the
fact that forty-five nationalities were at
work in these mills who had been trained
to hardly anything excepting the art of
Digitized by
Google
6
AMERIKA ESPERANTISTO
counting the contents of the pay envel-
ope. Thousands of them could scarcely
speak a word of English. So when they
found that their envelopes were short,
as they supposed, they could not be made
to understand that the new scale of hours
was to blame. Hence the riots. What
a task is before this nation in educating
the thousands of foreigners throughout
the country, for the Lawrence situation
could be duplicated in many other parts
from Maine to California.    A common
language is as necessary here as in China.
—The Epworth Herald.
Editors' Note: Would not the use
of Esperanto solve all the above de-
scribed difficulties? Is it not the duty
of you who read these quotations to
send a little information (unmixed with
any criticism) to the above magazines,
telling them how satisfactory Esperanto
has already oroved itself to all who use
it?
Kroniko Nordamerika
BOSTON, MASS.—La loka societo
ŝanĝis sian "1915 komitaton" al "financa
komitato," ĉe antaŭnelonga kunveno.
ITHACA, N. Y.—La Esperantista
grupo elektis la jenajn provizorajn ofi-
cistojn: prezidanto, S-ro E. E. Silver-
man; sekretario-kasisto, H. B. Frost.
PITTBURGH, PA.—Esperanto Klu-
bo estas organizita de la Universitato de
Pittsburgh, por helpi al la laboro de la
"Cosmopolitan Club" rilate al pacifismo.
La oficistoj estas: prezidanto, S-ro
JaagannattrKhanna; vicprezidanto, S-ro
Ph. Geliebter; sekretario, S-ro G. Ray-
mond Emery; helpa sekretario, S-ro E.
W. Armour; kasisto, S-ro R. F. Bren-
ner. S-ro J. M. Clifford, Jr., el Pitts-
burgh, unu el la pioniroj en la Esperanto
Movado en sia urbo kaj ŝtato, gvidas la
kurson por di tiuj progresemaj studentoj.
Ce la Publika Biblioteko kunvenas
ciuvendrede grupo, kies instruisto estas
S-ro Clifford, sekretario de la Pittsburgh
Societo.
PHILADELPHIA, PA.—La Filadcl-
fia Esperantista Societo kunvenas dufoje
(la unuan kaj la trian lundojn) diumon-
ate en la "rondo," neceremonia kunveno
de la sekretariino, F-ino Margaret A.
Maisch. ĉiam estas ia interesa ludo aŭ
alia praktikrimedo. Je la lasta oni provis
"konsekvencojn," bone konatan kaj diam
amuzan ludon el la angla.
Alia institucio de la loka grupo estas
la "bardo," aŭ esperantista vespermanĝo.
Je la lasta vendredo de diu monato oni
kunvenas de la Windsor hotelo, kaj ĝuas
Esperantan programon kaj interparola-
don.   Inter aliaj de la lasta bardo deestis
S-ro Haynes, el Anglujo, kiu nun komer-
cie vizitas Usonon pro sia firmo en Kubo.
La kurso instruito dum la vintro de
S-ro Levene jus finiĝis, kaj la kursanoj
nun estas pretaj por la ekzamenoj por
la "Atesto pri Lernado." Post nelonge
komenciĝos nova kurso en la "Central
Manual Training" Lernejo, gvidoto de
S-ro Henry W. Hetzel, kiu ankaŭ in-
struas grupon en Germantown, antaŭ-
urbo de Filadelfio.
Dum la lasta semajno de marto la
esperantistoj havis ekspozicion de la
butiko de S-ro Reilly, librovendisto. Pro-
fesia fenestraranĝisto ornamis la mon-
tran fenestron, lokigis la "esperantajojn,
k. t. p. Oni esperis ke pro di tiu ekspo-
zicio la intereso je Esperanto multe kres-
kos en Filadelfio.
Post longa intertempo pro morto de
unu el la familio de sia redaktoro. la
organo de la loka societo, "Stelo Esper-
antista" reaperis. Gi nun enhavas kvar
paĝojn krom la kovrilo, kaj estas sen-
page sendata al anoj de la societo.
Interesa antaŭnelonga okazintajo, mon-
trante la utilecon de Esperanto, estas la
jena: Esperantistino en Filadelfio ricevis
leteron de juna franca korespondantino
kiu petis informon pri onklino, kiu, irinte
al Filadelfio, ne skribis de kelkaj semaj-
noj al la hejmo. La usona esperantistino
tuj faris esploron, kaj sciiĝis ke la onk-
lino de ŝia korespondantino mortis antaŭ
du semajnoj. Informinte sin pri ciuj
detaloj de la malsano, enteriĝo, k. t. p.,
ŝi skribis ilin al sia korespondantino en
Francujo. La franca familio respondis
per dankema letero, dirante ke car ili ne
komprenas la anglan lingvon, kaj konas
Digitized by vjOOQlC
AMBRIKA ESPERANTISTO
neniujn francojn en Filadelfio, ilia sola
rimedo estis Esperanto kaj la afabla helpo
de la Filadelfia' esperantistino.
TRENTON, N. J.—La jurnalo Daily
State Gazette presigis bonan artikolon
pri Esperanto sur sia redaktora paĝo.
JACKSONVILLE, FLA. — Artikolo
duonkolonon longa pri Esperanto aperis
antaŭ nelonge en la jurnalo Florida
Times-Union, bone klarigante pri la
karaktero de la lingvo kaj ĝia celo, kaj
montrante kial ĝi estas necesa. Aliloke
en la sama numero la redaktoro presigis
informon pri la proponata leĝo pri Esper-
anto, kaj donis la adreson de la Esper-
anto-Oficejo por helpi al interesitoj.
FAR, W. VA.—Pro la klopodo de
S-ro Clyde Kennedy, kiu antaŭ unu jaro
estis la sola esperantisto en Wetzel
graflando, kelkaj personoj nun studas la
lingvon, kaj multaj jam montris iom da
intereso. Du jurnaloj, la Wetzel Tribune
kaj la Wetzel Republican, konsentis en-
presi novajon pri Esperanto, kaj estas
favoraj al la afero.
DE KALB, ILL.—Oni pripensas la
enmetadon de Esperanto en la oficialan
horaron de la loka Supra Lernejo, kaj
tial nun esploras pri lernolibroj, k. t. p.
por povi plej oportune aranĝi ĉion.
ROSS, IOWA.—S-ro John L. Ruther-
ford jam verkis kelkajn artikolojn pri
Esperanto, por la Philatelic IPest, kiu
estas la plej granda jurnalo por kolek-
tistoj de poŝtmarkoj kaj moneroj en
Usono. Responde al petoj por plua in-
formo, S-ro Rutherford ankaŭ skribis
multajn leterojn kaj disdonis ekzemple-
rojn de "Elements of Esperanto" al tiuj,
kiaj montris intereson.
NOWATA, OKLA.—La loka klubo
nun enhavas dek anojn, kaj kunvenas
dufoje en la semajno, en la Supra Ler-
nejo. La instruantoj estas S-ino Ruth
Dean kaj S-ro Jesse I. Van Huss. Ciu
el la du lokaj tagjurnaloj bone raportis
pri la klubo.
FORT COLLINS, COLO.—Dufoje
presiginte   artikoletojn   pri   Esperanto,
poste la jurnalo Morning Express presi-
gis du stancojn el "l'Espero," kun angla
traduko farita de D-ro Schofield.
TACOMA, WASH.—La lokaj jur-
naloj, precipe la Ledger kaj la Daily
Tribune, donis bonegajn raportojn pri la
decido doni al la granda urba festo la
novan nomon "Montamara Festo," klari-
gante la signifon de la esperantaj vortoj,
kaj kial la komitato opiniis ci tion la
plej bona nomo, el ĉiuj nomoj proponitaj
(vidu aliloke en Amerika Esperantis-
to).
SAN FRANCISCO, CAL.—Pro la
klopodo de S-ro R. E. Blackstone kaj
S-ro Fred Rivers (el Tacoma), estas or-
ganizita vigla grupo, kiu praktikas Es-
peranton per ludado de "divenaj kon-
kursoj," kaj aliaj ludoj kiuj donas oka-
zon por interparolado. S-ro Blackstone
intencas aranĝi paroladojn pri Esper-
anto ĉe multaj kluboj en la urbo, kaj
per tio oni esperas "esperantigi" San
Francisco'n kiel eble plej multe.
PORTLAND, ORE.—S-ro Denlinger
nun faras interesan eksperimenton kun
kvar knaboj, kiuj havas de kvin ĝis dekdu
jaroj. Li instruas al ili Esperanton
tute buŝe, eĉ ne montrante al ili libron,
kaj ili komencas bone posedi la lingvon.
La kvin grupo j, jam nomitaj en
Amerika Esperantisto, ankoraŭ bone
laboradas, kaj ekzistas ankaŭ klubo da
viroj, kie oni ĉiusemajne praktikas inter-
paroladon esperantan.
McMINNVILLE, ORE.—La loka
grupo donis "Valentine" feston la 14an
de februaro ĉe la hejmo de Kolonelo J.
C. Cooper, eĉ presiginte por tiu specialan
invitan poŝtkarton, kiu estas vera "val-
entine."
ANACORTES, WASH.—Okazis ĉi
tie festo, kie la fraŭloj aranĝis por la
fraŭlinoj tre agrablan vesperon. S-ro
F. J. Zent respondis al unu el la tostoj
per paroladeto pri "Esperanto, la plej
bela lingvo por geamantoj." La festo
estis tute sukcesa, kaj kompreneble ĝi
bone reklamis Esperanton, per la interesa
tosto de S-ro Zent.
Li—"Cu vi aprobas la dancadon ?"
Si—"Ne."
Li—"Kial ne?"
Si—"Ci nur estas ĉirkaŭprenado kuni-
gita kun muziko."
Li—"Nu, kio estas en tio, kion vi ne
aprobas ?"
Si—"La muziko."
Tradukis Ho Ho.
Digitized by
Google
Official Communications
Sub r. liu rubriko la rtdoktoroj voiontr pnsiyos  komunikaĵojn  de ĉiu  esperantuta societo,
kit havat inter nia Ugantaro sufiĉe da anoj aŭ kies speciala fako de laboro interesos uiajn
abonanlojn.
The Esperanto Association of North America
Central Office: Washington, D. C.
ESPERANTO HERALD NO. 14
The February number of the little
Esperanto Herald (No. 14) is the
smallest which has yet been published,
but contains two very important matters.
This number is entitled "Govern-
mental Action about Esperanto." A
copy of House Resolution 220, intro-
duced into the Congress of the United
States, and a resume of the decision of
the U. S. Commissioner of Patents, in
which Esperanto is declared to be a
language, make up the content, and
furnish a convenient way of silencing
the would-be scoffer who, judging others
by his own ignorant state, says "Who
ever heard of Esperanto?"
As usual, this is sent free to members
of The Esperanto Association of
North America, and to any other on
receipt of 2 cent stamp. On this par-
ticular number the following prices are
given for quantities: To one address,
ten for eight cents, twenty-five for fif-
teen cents, fifty for twenty-five cents.
One-cent stamps are accepted in pay-
ment.
PASSED    PRELIMINARY    EXAM-
INATION.
(Atesto pri Lernado)
L. B. Richardson, Methucn, Mass.
Samuel W. Thomas, Brooklyn, N. Y.
Miss P. E. Curtis, New York City.
Clyde Kennedy, Far, W. Va.
Jacob Malachopsky, Pittsburgh, Pa.
PASSED   ADVANCED   EXAMINA-
TION.
(Atesto pri Kapableco)
Miss Sybil E.  Bailey, Cleveland, O.
Fr. Jerome, St. Leo, Fla.
YOUR CAMPAIGN
I desire especially to call the attention
of all members of The Esperanto As-
sociation of North America to the
short article with the above heading,
elsewhere in this same number of
Amerika Esperantisto. This campaign
for publicity by means of furnishing to
newspapers and magazines a letter which
tells their readers what the U. S.
Government is doing about Esperanto,
and how each one may secure free in-
formation about Esperanto, is distinctly
your campaign. It may not bring any
great increase to our membership just
now, but it will at least make Esperanto
known to thousands who now have only
a vague idea about it.
The persons who read this letter are
advised to send name and address with
a stamp for a copy of "A Glimpse of
Esperanto." With this copy of the
Herald is also sent a copy of "General
Information," or any other number of
the Esperanto Herald which would
evidently appeal particularly to the
writer of the inquiry. The number of
inquiries increases in almost geometric
progression. To keep up the growth,
and get results, your help is needed.
The inquiries can only be produced by
the publication of this letter, to secure
which we depend upon you indhndually.
Send it to weekly and monthly maga-
zines, both popular and technical, as well
as newspapers.
And that the printing may be con-
tinued, and postage paid, we must re-
ceive just a little help from you all in
a financial way, or else a heavy burden
is left resting on a few shoulders. Will
you not secure a wide publication for
this "editor letter," and will you not
mail a dollar to the Association, to pay
Digitized by CjOOQlC
AMBRIKA BSPBRANTISTO
for more ammunition ? We will see that
all inquiries are answered, as fast as re-
ceived, and from time to time will tabu-
late them by states and cities, and send
you the names and addresses, so that
you may invite these new recruits to
join your local society, or to help you
form a society.
Edwin C. Reed,
General Secretary.
SINJORO EDMOND PRIVAT.
At the request of my friend, S-ro Pri-
vat, I sent out a circular a few weeks
ago to some of the Esperanto societies
notifying them that he was planning
soon to arrive in this country for a two-
months propaganda tour.
I had also prepared an article, con-
cerning the same matter, to appear in
this number of Amerika Esperantisto.
Just as the proof was being read for
this number and the pages were being
made up, word was received that he had
been taken suddenly ill owing to over-
work in his tour through Europe, and
would not be able at this time to come
to America. With much regret, there-
fore, I take this method of notifying
those, to whom I have previously writ-
ten, that we shall not have S-ro Privat
with us.
Edwin C. Reed.
TREASURER'S REPORT
JANUARY RECEIPTS
Balance on hand Jan. 31_______  $1.22
Membership dues ____________  52.00
Examinations  ________________  11.80
Sustaining Membership fees_____    3.00
Special   Membership   fees______    4.50
Contributions  ________________    1.55
Sale of Heralds______________    7.52
$81.59
EXPENDITURES.
Postage........--------------------$15.47
Examinations  ________________   9.75
Office Rent  ---------------------------    7.50
Repaid loan of E. C. Reed______45.00
Balance on hand Feb. 28_______   3.87
81.59
WATCH FOBS.
After the winding up of the affairs of
the Sixth Congress, a number of the
handsome Congress badges were turned
over by the Congress Committee to The
Esperanto Association of North
America. These are for sale at 25c
each, with a leather strap attached, and
make an effective watch fob. Are you
wearing one? If not, do you not want
one?
National Esperanto Convention
*S has been previously an-
nounced, the next annual
meeting of The Esperan-
to Association of North
America, and convention of
all Esperantists of the country, will be
held in Boston, Massachusetts, under the
auspices of the New England Espe-
ranto Association and Boston Espe-
ranto Society.
The convention proper will meet July
ninth, tenth and eleventh, and the com-
mittee plan in addition to have some
post-congress events for a day or so
thereafter for all who will be able to
stay more than the three days.
To be admitted to the events of the
congress, one must provide himself with
a congress ticket. These "congress tick-
ets" are now on sale at one dollar each,
and it is hoped that all who contem-
plate attending the convention will at
once enroll, in this manner letting the
committees have a more definite idea of
the probable attendance. Tickets are
on sale by Dr. C. H. Fessenden, Secre-
tary New England Esperanto Associa-
tion, 34 Pelham Street, Newton Center,
Mass., or by Edwin C. Reed, General
Secretary, Esperanto Office, Washing-
ton, D. C.
The entertainment committee is espe-
cially anxious, not only to have an in-
teresting program, but to make the pro-
gram one in which the participants are
drawn from all parts of the "Nordamer-
Digitized by VjOOQIC
to
AMERIKA ESPERANTISTO
ika Esperantujo." Those who hope to
attend are therefore urgently requested
to state whether or not they will take
part in the entertainment features of the
meeting, and tell what particular tal-
ents they possess. Modesty in this mat-
ter will not be considered a virtue!
Although naturally the work of prep-
aration and final decision on matters
must be done in and about Boston, sug-
gestions for convention features will be
welcomed from all, and should be sent
to Dr. Fessenden at above address.
PLEASE DROP A LINE.
On pages 143-144 of the Smart Set
for March may be found an attractive
story (in French),, entitled "L'Esper-
anto." We request the readers of
Amerika Esperantisto to write a let-
ter or postcard to Editor, The Smart Set,
452 Fifth Ave., New York, thanking him
for this story, and adding the hope that
under the new and progressive manage-
ment of the Smart Set this interesting
theme will recur in other stories, in Eng-
lish as well as in French, whose readers
are necessarily more limited.
NEKROLOGO.
Kun granda bedaŭro ni raportas pri
la morto de du bone konataj esperantis-
toj, kiuj multe laboris pro la Internacia
Lingvo:
S-ro Amatus Van der Biest, prezidinto
de la Sepa Kongreso, verkisto, tradukis-
to, kaj senlaca propagandisto, mortis en
Antverpeno la 22an de januaro. Lia
urbo kaj lando lin jam honoris per kel-
kaj ordenoj, kaj la reĝo de Hispanujo
ankaŭ prezentis al li ordenon dum la
Kongreso.
D-ro Gabriel Robin, tradukinto de es-
perantaj lernolibroj, fondinto de la Ru-
mana Esperantista Societo, fervora pro-
pagandisto kiu multe progresigis la mo-
vadon en sia lando, kaj helpis aranĝi
efikajn interrilatojn kun la bulgaraj es-
perantistoj, redaktoro de la rumana-bul-
gara organo Danubo, mortis la 26an de
decembro, 1911. Li estis bone konata
en sia lando kiel hemiisto kaj bakterio-
logiisto, estro de urbaj hospitaloj, fon-
dinto de la plej malnova medicina so-
cieto en Rumanujo, k. t. p.
Pro la usona esperantistaro. Amerika
Esperantisto esprimas plej sinceran
simpation, pri ĉi tiu granda perdo kiun
suferis la tuta esperantistaro.
ATENTU, ESPERANTISTOJ!
Bon vole helpu. per simpla poŝtkarto!!
Xi atentigas al vi ke jus aperis en la
tagjurnalo Milwaukee Journal paragrafo
kiu donas al la publiko tute malpravan
ideon pri la stato de Esperanto, kaj ĝia
utileco. La paragrafo diskutas la "mal-
feliĉan sorton" de la tiel nomita "Es-
peranta infaneto" (nome, infaneto de
unu fervora usona esperantisto kiu
anoncis, kiam ŝi naskiĝis, "ŝi parolas
sole Esperanton!"). Kompreneble ni
ĝojas ke la usona gazetaro tiel multe rek-
lamas nian aferon, ŝercante pri tiu fakto;
tamen, kiam jurnalo tute senintence (nur
pro manko de informo) presigas mal-
verajn vortojn pri Esperanto, estas la
tuja devo de ĉiu esperantisto korekti
tion. Tial, ni petas, ni petegas, ke ĉiu
esperantisto tuj skribu afablan poŝt-
karton al Redaktoro, Milwaukee Journal,
Milwaukee, Usono, dankante al li ke li
traktis iel ajn la temon Esperanton, sed
bedaŭrante ke liaj raportistoj tiel mal-
prave raportis al li pri la faktoj, kaj pe-
tante ke li presigu novan artikolon, kiu
donos faktojn pri la Esperanta lingvo
kaj la Esperanto-Movado. Jen traduko
de la aluditaj vortoj en la jus aperinta
artikoleto "The Esperanto Baby":
Se ŝi ja akiros ambaŭ lingvojn (Esperanton
kaj Anglan), kiom ŝi profitos? Si renkontos
nur malmultajn homojn, kiuj povas paroli
Esperante; nenia valora verko estos cspe-
rante verkata, kiu ne estos ankaŭ verkita en
iu alia lingvo, kaj du verko, kiu valoras
tradukadon en Esperanton, estos tradukita
anglen. La lingvo de iu ajn f rem da nacio
valorus pli multe. Ni konas kelicajn infa-
nojn, kiuj parolas nur france al la patro. kaj
angle al la patrino. Pro tio, ili ĝuas la litera-
turajn kaj sociajn profitojn de la franca lingvo.
Sed, se ni havus la tempon por lerni novan
lingvon dujare, estus longa tempo antaŭ ol ni
alvenus al Esperanto. Ni preferus al ĝi dujn
lingvojn de Eŭropo, ankaŭ la hinan kaj
japanan lingvojn.
Digitized by CjOOQIC
For the Beginner
l wish you would treat the subject of
"-ig" causative. There is certainly some
distinction between the use of "-ig-" dis-
connected and the same "-ig-" used as a
suffix.
The independent use of -ig- to form a
verb, as in oni igas ĝin malaperi, is gram-
matically defensible, but it is often proof
of an awkwardly constructed sentence.
Rewriting the sentence without the use
of -ig- in independent form generally im-
proves the effect. The general tendency
in the best literature seems to be against
too free use of suffixes as independent
words, except a few like ebl-, estr-, etc.,
which are almost like adjectival or other
roots in meaning.
In the word "fervojo" is the first -o-
KIAL LA PASERO MARŜAS SALTE
Antaŭ multaj jarcentoj, kiam la fiŝoj
loĝis en la aero, kaj la ŝipoj velveturis
trans la montoj, la testudo regadis la
mondon; car la plej efika rimedo por
kontraŭstari kapturnigan marŝadon de la
regatoj estis la saga trankvileco de la
reganto.
Estis en tiu reglando vasalo tre aro-
ganta kaj fiera, kiu volis dam trudi al la
aliaj samlandanoj sian opinion, pretend-
ante ke liaj dirajoj superis tiujn de ĉiuj
kunvivantoj en tiu lando. Tiu nerimar-
kinda fanfaronulo estis nomita Pasero.
Tio, kio plej kolerigis lin, kaj vundis la
memamon, estis la rapideco kun kiu kuris
samurbano nomita Alaŭdo. La envio
kiun li montris al d tiu, kiu estis mirinda
kantisto pri la ĉarmoj de superaj regi-
onoj, estis tia ke li volis konkursi kun
Alaudo en kurado, kaj faris la plej orig-
inalan veton en la mondo.
Hi interkonsentis pri kurado de mil
mejloj, kondice ke la venkito restu sklavo
de la venkinto, farante Perdrikon la sola
juganto pri la kurado kaj sola plenum i-
ganto de la kondiooj. La kurado komen-
cis, oni ne scias la lokon, nek la tagon,
one syllable and the -jo another, or is this
an -oj- followed by an -of
A consonant between two vowels is
generally allotted to the one following it,
in any language, and remains consonantal
in effect, even if it be of such character (a
semi-consonant) that it forms a diph-
thong when no vowel thus follows.
Therefore the word in question is fer-
vo-jo. But if pronounced smoothly to-
gether, the end of the second syllable
glides into the beginning of the third, giv-
ing a slight diphthongal effect. A separa-
tion fer-voj-o would be objectionable as
compelling either a halt between the sec-
ond and third syllables (a glottal stop),
or a doubling of the -/- sound, giving the
effect fer-voj-jo.
WHY THE SPARROW HOPS.
Many centuries ago, when the fish
dwelt in the air, and the ships sailed
across the mountains, the tortoise ruled
the world, for the most efficacious means
of withstanding a dizzy pace on the part
of subjects was the wise tranquillity of
their ruler.
There was in that kingdom a vassal,
very arrogant and haughty, who wished
always to obtrude his opinion upon
other people who lived in the same coun-
try, with the claim that his remarks sur-
passed those of all his fellow inhabitants
in that country. That insignificant
boaster was named Sparrow. The thing
which most wounded him, and piqued
his self-love, was the rapidity with which
a fellow citizen named Lark could run.
The envy which he exhibited toward
the latter, who was a marvelous singer
about the charms of the upper regions,
was such that he wished to contest with
Lark in a race, and made the most novel
wager in the world.
They agreed upon a race of a thou-
sand miles, on condition that the one
beaten should remain a slave of the con-
queror, making Partridge the sole judge
of the race, and sole executor of the con-
ditions. The race commenced, its loca-
tion not being known, nor the day, nor
Digitized by CjOOQIC
n
AMERIKA ESPERANTISTO
nek la horon; sed la rezultato estis fatala
por la malhumila pasero, car enviemulo
dam suferas pro sia propra envio.
La perdriko deklaris la venkon je la
alaŭdo, kaj adiaŭis, lasante la paseron
sklavo de la venkinto. Ci tiu enkarcerigis
kaj katenis la paseron, premante la ĉen-
premilojn tiel forte, ke ties kruretoj
baldaŭ ŝvelis, kaŭzante al la pasero la
plej akran doloron. Li jam ne povis
kuri, nek niarsi; kaj la akreco de la
suferado devigis lin salti tre nerveme.
La alaiido fine kompatis la katenitan
malliberulon, kaj proponis al li liberecon,
kondiĉe ke li kaj liaj geidoj dam marŝu
salte, neniam intencante ree konkursi kun
iu ajn birdo. La pasero, ĉu por eviti la
teruran doloron produktitan de la ĉen-
premiloj, ĉu por rehavi la liberecon, kiu
estas plej natura ĉe birdoj, akceptis la
proponon; kvankam li klare komprenis
ke tio estas tre humiliga por lia natura
malhumileco.
De tiam, la pasero ne marŝas plu, sed
saltas. Kaj kiel la unuan lecionon, li
instruas al siaj geidoj la historion pri tiu
solena promeso, enradikigante en ilin la
plej severegan plenumadon, kaj ordo-
nante al ili ke tio estu la unua devo kiun
oni instruos al la geidaro en estontaj
generacioj. Tial, kiam la pasero staras
sur. la tero, ĝi unue saltas kelkfoje, re-
memorante sian antikvan sklavecon, kaj
la prezon de sia reaĉeto.
Mariano Mojada.
the hour; but the result was fatal for
the overproud Sparrow, since the en-
vious invariably suffer from their own
envy.
The partridge awarded the victory to
lark, and bade farewell, leaving the spar-
row a slave of the conqueror. This lat-
ter emprisoned and enchained the spar-
row, pressing the chain-fastener so hard,
that the sparrow's little legs soon be-
came swollen, causing the most acute
suffering. Already he could neither run
nor walk; and the acuteness of the suf-
fering compelled him to hop in a very
nervous fashion.
The lark finally took pity upon the
enchained prisoner, and proposed to him
his freedom, on condition that he and
his descendents forever hop, never
again intending to compete with any bird
whatsoever. The sparrow, whether to
avoid the fearful pain produced by the
chain-fastenings, or to regain his lib-
erty, which is most natural in the case
of birds, accepted the proposition; al-
though he clearly understood that that
was very humiliating for his natural
haughtiness.
From that date, the sparrow no more
walks, but hops. And as the first lesson,
he teaches to his young the history about
that solemn promise, inculcating in them
the most uncompromising fulfilment, and
ordering them that this shall be the first
duty which will be taught to the young
in future generations. Therefore, when
the sparrow stands upon the ground, it
first hops a few times, remembering its
ancient slavery, and the price of its
ransom.
PENSO  DE VILHELMO MORRIS.
Estas prave kaj necese ke ĉiuj homoj
havu laboron por fari, kiu estas farinda,
kaj estas per si agrabla; kaj kiu estas
farata sub tiaj kondiĉoj, kiaj faras ĝin
nek tro teda nek tro maltrankviliga. Kiel
ajn mi konsideras tiun proponon, kiom
ajn longe mi ĝin pripensas, mi ne povas
decidi ke ĝi estas supermezura postulo;
ankoraŭ ree mi diras, ke se la socio volus
aŭ povus akcepti ĝin, la vizaĝo de la
mondo ŝanĝiĝus; malkontento kaj mal-
paco kaj malhonesteco finiĝus. Senti ke
ni faras laboron utilan al aliaj, kaj pla-
ĉantan al ni mem, kaj ke tia laboro kaj
ĝia prava rekompenco ne povus manki al
ni!—Kiu grava malbono povus tiam
okazi al ni?
El la angla tradukis
Wyatt Rushton.
Digitized by LjOOQIC
Proksime de Princino
OU semajnojn la afiŝejoj de la
urbo estis anoncantaj la
venon de la Ringpo'a cirko,
kaj fine ni staris ĉe la strat-
kruco, rigardante la grandan
paradon. Ce la fronto de la procesio estis
aro da muzikistoj, dudek je nombro, kaj,
kiam ĝi preterpasis nin, naskiĝis en mi
fortega deziro esti unu el ili, kaj la deziro
ŝajnis pli efektivigebla, tial ke inter ili ne
estis klarnetisto.
Irinte al la loko, kie la cirko estis
okazonta, mi tumis min al la estro, por
atingi lokon inter la muzikistaro, kaj bon-
ŝance oni dungis min, dirante ke mi aniĝu
la sekvantan tagon. Nun mi trafis la
zeniton de miaj muzikaj celoj; kaj la
morgaŭan tagon mi ekkomencis.
Ci tiu cirko estis "vagono-spektaklo,"
tio estas, ĝi veturis de urbo al urbo per
ĉevalveturiloj, kaj mia sidejo estis sur la
tria artiko de agla flugilo, skulptita sur la
muzikbanda vagono. Iu jaluza klaraet-
ludisto diris al mi, ke mi similas paraziton
sur la nacia birdo.
Akompanis la cirkon la kutima krom-
spektaklo, kiu enhavis, kiel unu el la
allogajoj, Cirkasan Princinon, kaj, efek-
tive, ŝi estas la sola reĝa persono, kiun
mi iam renkontis.
Tuj antaŭ la malfermo de la granda
spektaklo, la muzikistaro staris apud la
eniro de la pli malgranda tendo, kaj tie
faris specon de sono, kiun ni mem pensis
muziko. Poste, ni eniris internen kaj
ree penis montri nian lertecon.
Mia unua sperto en tiu flanka spek-
taklo fariĝis epoko en mia kariero, car,
unue ekrigardinte la princinon, mi estis
perdita viro! De tiam, unu el miaj okuloj
zorgis sian okupadon pri la muziknotoj;
la alia algluiĝis al la bela vidajo, kiu sin
trovis sur la estrado. Ja estas iom da
vero en la kutima kredo, ke se oni suĉos
citronon antaŭ ludisto de ia blovinstru-
mento, tuj elfluas malgranda rivereto el
la buŝo de la ludisto. Guste nun, mi ne
esprimas mian propran opinion pri tiu
afero sed dek citronoj tiamaniere suĉataj
estus al mi nenio, kompare kun tiu en-
sorĉa belulino, kiun mi rigardis alt-
plezurege, kaj kiu siaflanke rekte rigardis
min.    Troa malsekajo fluetis malsupren
sur mia vizaĝo, kaj pendis ĉirkaŭ la
B-mol klavo de mia klarneto.
Mi ja konfesas ke mi enamiĝis; efek-
tive, ĉi tio estis ia amo unuavida. Mi
rememoris ke Mario, reĝino de Skot-
lando, enamiĝis je Rizzio, la mandolin-
isto, kaj ke la princino Sime (Chimay)
pro amo forkuris kun Rigo, la violonisto;
kaj mi ne povis ekvidi kial ĉi tiu princino
cirkasa ne povus enamiĝi je Stinger, la
klarnetludisto.
Dum kelke da tagoj, mi plaĉis min per
la penso, ke ŝi ekngardas min kun pli
multa ol kutime estimo, sed de tiu tempo
mi estis pensanta, ke eble miaj helruĝaj
haroj estas tio, kio altiris al mi ŝian
atenton. Frue unu matenon, kiam la
karavano estis forironta al la proksima
urbeto, mi penis eltrovi en kia vagono la
princino estas veturonta, sed ho ve, mi
malsukcesis; ŝi estis nenie videbla. Mi
duone pensis ke ŝi eksiĝis el la cirko, kaj
mi ne sufiĉe kuraĝis demandi iun, ĉu tio
estas fakto. Tamen, tiun posttagmezon, ŝi
troviĝis ĉe la kutima loko en la mal-
granda tendo. Kaj dum tuta semajno mi
vane serĉis survoje ŝian princinan moŝ-
ton.
Fojon, jus alveninte al la vilaĵo M—,
ni staris ĉirkaŭ la hotela oficejo, aten-
dante sciigon rilate al niaj ĉambroj. Bal-
daŭ sinjoro Ringpo venis al mi, dirante
ke ne plu mi povos esti sola en dormo-
ĉambro, kiel ĝis tiam: alia viro devos
dormi en la sama cambro kun mi.
Tiun nokton mi enlitiĝis tuj post la
fermo de la cirko, ne sciante kiu estos mia
ĉambrokunulo. Baldaŭ mi dormis, kaj
ankaŭ mi sonĝis.
Mi sonĝis ke mi staras en koridoro de
belega domego. Dekstre troviĝis arka-
forma pordego, kovrita per pezaj multe-
koloritaj kurtenoj. Zorge mi apartigis
ilin, kaj rigardetis en la proksiman ĉam-
bregon. Gi estis lukse meblita, kaj orienta
incenso parfumis la aeron. Meze de mia
miro, dolĉa virina voĉo alvokis ke mi
eniru. Timeme mi enpaŝis la ĉambron,
okule serĉante la posedantinon de l'voco.
Sur luksa divano kuŝis la cirkasa prin-
cino. Ekvidinte mian maltrankvilecon,
per la plej dolĉe maniero, ŝi petis min ke
mi   alproksimiĝu,   aldonante   ke   ŝi   ja
Digitized by
Google
14
AMERIKA BSPERANTISTO
atendas min.
"Sidiĝu apud mi," dins ŝi ameme, "kaj
sciigu min pri vi mem. Kial vi tie staras,
tiel strange rigardante min ?"
Mi penis paroli, sed mi malsukcesis.
Mi estis tiel superege feliĉa, ke estis
necese al mi uzi mian tutan forton, poc
reteni mian animon en ĝia mortema
loĝejo. Sendube, ŝi aŭdis miajn korba-
tojn; fakta, mi ja sciis ke ŝi tion povus.
Mi mem aŭdis ilin tre klare. Tiel feliĉa
mi estis je mia freneza pasio, ke mi ek-
kaptis ŝiajn manojn, kaj kovris ilin per
varmaj kisoj, ne zorgante pri la riproĉo,
kiun ŝi eble poste faros al mi. Sed mia
adoro ŝajnis plaĉi al si, car ŝi klinis sian
belan kapon al mi, kiel certa signo, ke ŝi
deziras ke mi sin kisu. Tion mi sencere-
monie faris. Se tiu historia pomo ŝajnis
tiel bongusta al Adamo, kiel tiu sonĝokiso
al mi, laŭ mia opinio li estas pardonebla
pro sia partopreno je la bedaŭrinda afero
en la ĝardeno paradiza
"Pro kio vi ne parolas al mi?" de-
mandis ŝi. "Ne timu! Ni estas solaj.
Mi vin ĉi tien venigis. Parolu al mi pri
vi mem. Mi ja scias ke estas io, kion vi
volas diri al m; mi tion legas sur via
vizaĝo."
Tiamaniere kuraĝigite, mi ekkriis,
rigardante ŝian beletan vizaĝon, "Mi
amas vin, ho tiel multe! Ne ridu je mi.
Verdire, mi scias kian vidajon mi faras
el mi mem, konsciante mian malindecon.
Nenia fajro bruletis kun pli multa varme-
geco ol nekonfesita amo, kaj mi ne plu
povus silenti. Permesu al mi, ke mi
fariĝu unu el viaj adorantoj; lasu min
nur audi vian voĉon,—eĉ se ĝi estus
adresata al aliaj personoj,-—kaj tiam mi
feliĉiĝos."
Mi genufleksis ĉe ŝiaj piedoj, kaj ŝi
karese manf rapetis miajn harojn. Tiam,
metante ambaŭ siajn manojn sur miajn
ŝultrojn, kaj altirante mian vizaĝon tre
proksime al la sia, ŝi mallaŭte diris la jen-
ajn amemajn vortojn al mi:
"Vi min amas? Mi tion jam scias.
Kaj ankaŭ mi,—mi amas vin depost la
momento, kiam mi vin unuafoje ekvidis.
Kaj vi ludas tiel bonege, karulo! Mi
estas tiel felica hodiau, ke vi alvenis al
mi. Neniam ni ree disiĝos. Vi ja restos
tie ĉi? Mia patro estas riĉulo; li havas
sufiĉe por ni ciuj. Cu vi logos tie ĉi kun
ni, karulo?   Ni aŭskultu!   Eĉ la birdoj
estas pli feliĉaj, pro tiu ĉi horo nia." Kaj
la dolĉa kanto de birdoj leviĝis kaj mal-
leviĝis en la aero.
Tiam ni aŭdis piedsonojn ekstere en la
koridoro. Mi eksaltis, atente rigardis la
enirejon de la ĉambro,—kaj vekiĝis.
Virino estis eniranta mian ĉambron kaj
ŝlosinta la pordon! La vento de apuda
fenestra estingis la lampon, sed en la
lunlumo mi povis klare vidi virinan fig-
uroh marŝanta trans la plankon. Neniu
povas imagi miajn sentojn, kiam tuj eni-
ris mian cerbon la ebleco ke mi ne estas
en la prava ĉambro. Sinjoro Pickwick
(Pikvik) iam sin trovis en simila cir-
konstanco, kaj en mia tiutempa malfeli-
ĉego, mi remoris kiel bonŝance tiu sin-
joro povis fari sukcesan forkuradon.
Miaflanke, mi preskaŭ ŝtoniĝis pro
timego.
La situacio en kiu mi staris,—aŭ, pli
precize, kuŝis,—fariĝis pli doloriga, kiam
mi ekrigardis la virinon bruliganta
alumeton. Tuj miTmagis en mia cerbo la
timigan scenon, kiu tre baldaŭ okazos.
Granda ĉielo! Kion do fari ? Estis al mi
certe, ke la bela, trankvila nokto fariĝos
terura per virinaj kriegoj, "policanoj!"
"helpu!" "mortigo!" Tiam, amaso da
homoj ekpenetros mian ĉainbron por savi
la malfeliĉulinon. Mi estos eltirita el la
lito, malĝentile puŝita tra la koridoro,
eljetita en la brakojn de la urba policano,
kaj, kiam fine ĉesos la bruego, ne restos
da mi sufice por sendi en malgranda
botelo al miaj parencoj!
Sajnis tuta horo, antaŭ ol la lampo
eklumis. Kiam tio fine okazis, la virino
sin turnis, kaj mi vidis ke ŝi estas la cir-
kasa princino! Ho dioj! Kian aferon ŝi
faras en mia cambro? Afi, pli malbone,
ĉu mi mem faris eraron,—ĉu mi estas
en ŝia cambro? Kia ajn estas la kaŭzo
de la malbonega afero, pro kio la prin-
cino ne ekkrias ? Mi tie kuŝis kiel mumio,
kore deziranta ke tio estus fakto. El-
staris sur mia frunto grandaj gutoj
(certe ili estis sangogutoj!), kaj mi estas
tute preta por eniri hospitalon. Nevole
mi observadis ŝiajn movojn.
La princino ĉirkaŭen rigardis, versajne
vidinte nek min, nek mian vestaron, kiu
estis virametode disjetita ĉirkaŭ la
ĉambro. Si tute ignoris mian ĉeeston,
kaj mia temperaturo leviĝis dek gradojn.
Demetinte sian vualon kaj eksterveston,
Digitized by LjOOQIC
AMER1KA ESPERANTISTO
15
ŝi metis ilin sur seĝon, kie jam pendis mia
jako. Diable malrapide ŝi daiirigis siajn
misterojn de senvestado, baldaŭ al-
venante al tiu parto de la afero, kiam
estis mia devo aŭ sveni aŭ spiregi. Mi
ne havis sufiĉe da forto por spiregi, tial
mi pacience atendis la perdon de konscio.
Mi estis irinta nur malgrandan dis-
tancon laŭ la vojo al nekonscio, kiam mi
estis abrupte revokata al aferoj fizikaj.
Ŝi alproksimiĝis al mia lito. Per voĉo
kiel fagota arpeĝo en ia batalmuziko de
Wagner, ŝi rompis la teruran silenton.
"Kion je infero vi rigardas?" ŝrtkkriis.
"Kio estas al vi? Vi ja aspektas kiel
kadavro. Jen! Prenu trinkajon!" Kaj,
el siaj vestoj ŝi eltiris botelon, kiun ŝi
donis al mi. "Prenu trinkajon!" ŝi ree
diris.   Kaj mi tutkore obeis ŝian ordonon.
Ekzamenado, helpate de sperta palato,
montris al mi ke la enhavo estas viskio;
kaj se iam mi englutis trinkajon nur por
medicinaj intencoj, tiu estis la okazo.
La likvoro estis je malalta fluo kiam mi
redoois la botelon al ŝi, kaj ŝi baldaŭ
malaperigis la restajon, murmurante ion
pri la malbonega kvalito de kampara vis-
kio.
ŝi baldau fariĝis tre parolema, sed mi
ne povis facile kompreni la interrilaton
inter malbona viskio, blasfemaj espri-
moj, kaj cirkasa princino. Kiam ŝi anko-
raŭ estis en pitoreska stato de la duon-
vestigo, ŝi levis siajn belajn manojn al
sia kapo,—kaj demetis sian abundan
hararon, tre zorge metante ĝin sur la
tablo.   Gi estis peruko!
*         < *           *           *          *
Neniam |ree mi eniris la malgrandan
tendon, se1 mi ne havis tie gravan aferon.
Kiam mi eniris, la princino ridetis al mi,
sed neniel kiel antaŭ tiu okazplena nokto
en M—.
La "princino" estis Sinjoro Himmel-
mann, virinpersoniganto iom fama antaŭ
dudek kvar jaroj.
El sia angla originalo tradukis
John L. Stanyan.
Krakovo
s
GIAJ MITOJ KAJ VIDINDAJOJ.
(Speciale Verkita por AM ERIK A ESPERANTISTO)
fiREMDULOJ malmtilte scias
pri slava kulturo, malgraŭ
tiel nomitaj "internaciaj"
rilatoj. Oni povis audi dum
la Sepa Kongreso, ke "Kra-
kovo enhavas nenion interesan.". kaj
"oni ne scias, kial oni ĝin elektis kon-
gresurbo." Ne pretendante elĉerpi la
temon, mi volas nur al vi prezenti ion,
el kio vi povos ekkoni, kiel falsa estas
tia opinio.
Meze de Krakovo, apud bordoj de Vis-
tulo, kies nomo signifas en sirjena lingvo
riveron, staras kastelo, nomata IVawel.
Kiel vi facile rekonas, ĝi estas identa
kun la nomo Babel, renkontata ne nur
kiel riĉa urbo de antikva Mezopotamio,
sed ankaŭ en norda Eŭropo kaj generate
en landoj de hinda-eŭropa loĝantaro.
En mitaj tempoj vivis tie drako nomita
Olofago (ciomanganto), kiun mortigis
du filoj de la kastela princo, doninte al
f"i bovojn ledajn .ŝtopitajn per sulfuro.
iujn ledajn bovojn manĝis la drako,
kaj sufokiĝis de fajro, kiun eksplodigis
la sulfuro. Al kadavro de la drako al-
fipgis korvoj kaj de ilia grakado estis
la kastelo nomita Krakuw. En kaŝuba
lingvo, korvo (pole kruk) estas nomata
krak. La pli juna filo de la princo, en-
viante sian pli aĝan fraton, mortigis lin,
sed kaŝis tiun faron, dirante ke drako
formanĝis la fraton. Post la morto de
la maljuna princo, kiu estis nomita
Krakus aŭ Grakkus, suriris la tronon lia
krima filo.
Sur IVawel ni povas vidi ĝis la hodiaŭa
tago kavernon de Drako, kaj la tempon
de la regado de Krakus oni fiksis je la
jaroj 730-750. Al li oni volis atribui la
unuan konstruajon de kastelo, kaj la
nomon de urbo grupiĝinta ĉirkaŭ la kas-
telo. Same nomas la urbon la araba
geografo el la XIa jarcento, Al-Bekri,
en kies kroniko ni por la unua fojo ren-
kontas historian citon pri Krakovo.
Drakon, korvon, oni ankaŭ trovas en
aliaj mitologioj, same kiel du fratojn el
Digitized by
Google
16
AMERIKA ESPERANTISTO
kiuj unu mortigas la alian.
Sur la Krakova Cefplaco staras pre-
ĝejo de Sankta Mario, havanta du turojn
de malsama alteco kaj amplekso. Ili
estis konstruitaj de du fratoj laŭ jena
kontrakto: kiu konstruos pli altan turon,
tiu edziniĝos kun fraŭlino, en kiun am-
baŭ enamiĝis. La pli juna frato kon-
struis turon, sed baldaŭ rimarkis, ke ĝi
estas malpli alta, ol la turo de lia frato.
Li mortigis la fraton. La traneilo, kiu
servis kiel mortigilo, oni pendigis por
memoro en la draphalo (granda mal-
nova konstruajo sur la Cefplaco), kie
oni povas ĝin vidi ĝis la hodiaŭa tago.
Tiun historieton oni povas unuigi kun
la antaŭa, kaj kun la roma legendo pri
Romulus kaj Remus, kun la mito pri la
gemeloj Kastoro kaj Polukso, el kiuj la
dua estis senmorta, aŭ kun la litovaj
dunaskitoj Lelum kaj Polelum, brilantaj
en la ĉiela zodiako kiel konstelacio, per
kiu komencigadis la nova jaro, 4.000
jarojn antaŭ nia epoko. Sed tio nun-
tempe estas supozo, kiun oni ankoraŭ
devus pruvi, kolektinte pli grandan ma-
tcrialon.
Krakus havis filinon Wanda. Si ne
volis edziniĝi kun germana kavaliro Ry-
dvgier, kaj dronigis sin en Vistulo. |e
ŝia memoro oni aranĝas ĝis la nuna tem-
po tiel nomitan "florkronfeston," fine de
junio. En fiksita tago, kiam vcsperiĝas,
kolektiĝas apud Wawel sur ambaŭ bor-
doj de Vistulo dekmiloj da personoj. Tie
knabinoj jetas sur la akvon florkrone-
tojn, fiksitajn sur breto kun brulanta
kandelo en la mezo. Tiu knabino, kies
kroneto ne dronos, edziniĝos en tiu jaro.
Nun tiu festo perdis sian antaŭan idol-
anan aspekton, kaj estas aranĝata lukse.
kun artaj fajrajoj kaj dancoj en krakovaj
vilaĝaj kostumoj, sur remŝipoj.
La nomo Wanda estas mitologia, kaj
troviĝas en kelta kaj irlanda lingvoj. Gi
estas konata en Kimrujo kiel Little van
Lake. En irlandaj mitoj Fand' signifas
diinon, kies historio kunigis kun historio
de suna heroo. Proksime de Krakovo
estas "Termonteto de Wando," same kiel
de Krakus. Similajn oni montras en
Skandinavujo. La nomoj V'enezio, Ven-
dee enhavas saman vortradikon, trove-
blan en diversaj mitologioj.
Alia festo estas nomata Konik Zivicr-
syniecki ("Cevaleto de Zwjejunjec), kaj
okazas je 28a de junio ĉiujare.    ĉirkaŭ
la jaro 1281, dum regado de Leŝek la
Nigra, invadis Tataroj Polujon kaj al-
venis ĝis Krakovo, detruante ĉion dum-
voje. En kriza momento unu flosisto
kuragigas siajn kamaradojn, batalas kon-
traŭ la barbaroj kaj en triumfo revenas
en la urbon kiel venkinto, ĝoje salutata
de la savita loĝantaro. Por memoro oni
festas tiun invadon post katolika pro-
cesio, la 28an de junio. El la antaŭurbo
Zvjejunjec invadas Krakovon viro tatare
vestita, sur ligna ĉevaleto, ĉirkaŭita de
tatare vestitaj muzikantoj kaj halebar-
distoj kun mahometanaj duonlunoj sur
la ĉapeloj. Per bastonego li batas la for-
kurantajn geknabojn, kaj alveninte antaŭ
la episkopa palaco, li salutas ĝin per
kliniĝo de standardoj kaj poste revenas
al festeno, kie lin atendas abunda re-
gale
Sed forlasante la krakovajn mitojn, el
kiuj mi nur la ĉefajn elektis, kaj kiujn
la kristanismo bedaŭrinde tiel forpelis
kaj detruis, ke oni eĉ ne scias kiel mala-
peris la bela slava mitologio, ni vizitu la
plej gravan vidindajon de Krakovo, la
reĝan kastelon.
Sur Wawel staras kastelo de iamaj
reĝoj de sendependa Polujo, kiun oni
forstrekis el politika karto de Eŭropo,
kvankam ĝia kulturo vivas kaj disvolvi-
ĝas. Kun la kastelo estas ligita la kate-
dralo konstruita en gota stilo. Preskaii
ĉiujn stilojn oni povas tie vidi laŭ jarcen-
toj de historio.
Enirante la preĝejon tra baroka por-
talo ni vidas flanke ripojn de maniuto.
kiujn oni en mezepoko klarigadis kiel
restajojn de antaŭdiluvaj pekuloj, kaj
surpendigis antaŭ la preĝejoj por edifi
kristanan popolon pri la justeco de pu-
nanto Dio.
En la preĝejo pendas ambaŭflanke
tapiŝoj kiujn reĝo Johano III Sobieski,
apud Vieno en jaro 1683, preniŝ el turkaj
tendaroj post la venko. Post tiu batalo
restis diversaj legendoj ĉe la popolo, ek-
zemple, ke Sankta Virgulino mortigis
turkojn per ŝtonoj; ke ŝi ilin blindigis;
kaj en kriado de kokoj la polaj vilaĝanoj
aŭdis la sciigon pri alproksimiĝo de tur-
koj armitaj per pistoloj.
La unua el 18 ĉirkaŭantaj kapeloj en
bizantia stilo, kun anĝelaro sur plafono,
enhavas belegan gotan tombon, kun kapi-
teloj reprezentantaj bibliajn scenojn.
Apude, blankmarmora kapelo kun orita
Digitized by CjOOQIC
AMERIKA ESPERANTISTO
17
plafono, kaj niarmora statuo de Kristo
diranta "Venu al mi, lacigitaj, kaj mi vin
refresigos," kopiita laŭ Thorwaldsen.
Sed la plej bela estas la Sigismunda
kapelo, en plej pura kaj plej bela renes-
anco "de tiu flanko de Karpatoj," farita
de Bartolomeo Berecci. Sur muroj tro-
vigas subtilaj skulptajoj de floroj kaj
fruktoj, faritaj de Cina de Sienna kaj
donantaj al la kapelo aspekton de agra-
bla freŝeco. Tomboj el ruĝa marmoro
reprezentas dormantan Sigismundon la
Maljunan, kaj Sigismundon Aŭguston,
reĝojn de ora jarcento de pola historic
Ekstere la kapelo estas dike orita. Sur
kontraŭa flanko troviĝas la tombo de
reĝino Hedvigo, el blanka marmoro,
skulptita de Antoni Madejski, kaj
baroka kapelo de S-ta Joahimo kun mon-
umentoj de krakovaj episkopoj. Sek-
vantaj: kapelo de Johano Baptisto
(XVIa jarcento), kapelo de S-ta Andreo
kun renesanca tombo de rego Johano Ol-
braht. Kontraŭ tiu kapelo troviĝas
monumento de reĝo Kasimiro la Granda
(1330-1370), kies bela marmora balda-
keno enhavas bluan plafonon kun oraj
steloj.
Malsupre ĉirkaŭ la tombo troviĝas
homoj en mezepokaj vestoj, plorantaj la
reĝon dum kies regado komencis dis-
volviĝi industrio kaj komerco en Polujo.
Malantaŭ la ĉefaltaro troviĝas tri
kapeloj: de episkopo Tomicki kun lia
renesanca orita tombo, de reĝo Batory,
malluma kun vitrajoj de lia patrono S-ta
Stefano kaj kun barokaj skulptajoj, kaj
de S-ta Katarino. En la maldekstra navo
estas  granda nigra kruco kun  arĝenta
fono, mirinde savita dum diversaj mili-
taj invadoj. Tie trovas sin piedingo de
Kara Mustafa, el la batalo apud Vieno
en 1G83. En la sama navo troviĝas sar-
kofago de reĝo Vladyslav Lokietek
(1333). Proksime de ĝi troviĝas arĝenta
ĉerko kun mortrestajoj de S-ta Stanis-
lavo (kiun mortigis en Krakovo reĝo
Boleslavo la Kuraĝa), kun scenoj de
mirakloj post lia morto.
Sub la preĝejo troviĝas katakomboj
kun ĉerkoj de polaj reĝoj kaj naciaj
herooj. Interalie ripozas tie la mortres-
tajoj de Tadeusz Kosciusko, kies nomo
estas konata al usonanoj, car li estis ad-
jutanto de Washington (1777-1786), kaj
heroe- batalis pro sendependeco de
Usono.
Neeble estas priskribi en tia konciza
artikolo ĉiujn vidindajojn de nia urbo.
La esperantistoj partoprenontaj en la
Oka Kongreso, kaj precipe la usonanoj,
estos surprizitaj trovi en Krakovo mul-
tegon da antikvajoj, el kiuj pli ol unu
estas unika en Europe Vi vidos ĉe ni
ekstreme interesajn monumentojn de
mezepoka arliitekturo, el kiuj kelkaj de-
venas ec el la Ma jcrcento, kaj tre bone
konserviĝis malgraŭ la detrua influo de
la tempo.
Mi ne troigas, asertante ke ĉe ĉiu
paŝo, en ĉiu strato kaj strateto vi renkon-
tos multe da antivajoj, indaj esti mon-
tritaj kaj klarigitaj.
Vcnu do grandare al la Oka Kongreso,
kaj vi certe ne bedaŭros vian vojaĝon!
Antonio Czuiirynski,
Krakovo, Polujo.
A SUGGESTION.
If you found the above article inter-
esting (as you surely did), why not help
some non-esperantists to enjoy it also?
Translate it into English, and take (or
send) your translation to the editor of
your local paper or some other publica-
tion in which you have especial interest.
Preface it with an introduction some-
thing like this:
An article on the capital city of Ancient Po-
land, written especially for the American
magazine Amerika EspErantisto by a resi-
dent of that city, Mr. Antonio Czubrynski, has
seemed to me so interesting that I made an
English translation of it which I submit here-
with, so that if you can give it space your
readers may have an opportunity to enjov it.
even though they can not all read it in the
original Esperanto. This interesting city, com-
paratively little known to American tourists,
is of especial interest now, because next Au-
gust the big Eighth Esperanto Congress will
take place there. A number of Americans are
planning to attend, visiting many of the chief
cities of Europe en route, but even for those
of us who can not go on this trip there is
pleasure to be had from reading articles about
the places to be visited, and above all the
"Congress City" itself, such as I offer here-
with.
Digitized by CjOOQlC
La Unua Gustatempa Mango
de Zona Gale.
^~"^^ ENSU kiel strange ŝajnis do,
/■ M antaŭ ol monatoj, semajnoj,
It W tagoj, horoj, minutoj kaj
^S^^r sekundoj estis kalkulitaj!
<^ ■"* Ekzemple, se la pratempuloj
volis ekscii kiam okazis io, kompreneble
ili ne posedis la vorton "kiam," nek
respondon. Neniu sciis kiom da tempo
oni devus boligi ovon, aŭ baki panon.
Por matenmanĝa horo, ili devis simple
sidiĝi kaj atendi ĝis kiam la nutrajo
estos preta. Plej bedaŭrinde el do d,
la pratempuloj eĉ ne sciis ke oni ne de-
vus malŝpari la tempon! Pro tio, ke
ili ne povis ĝin mezuri, kompreneble ili
ne rimarkis kiel rapide ĝi preterpasas;
kaj eble ili opiniis ke ili rajtas ĝin uzi
tiel, kiel plaĉas al ili, anstataŭ difini di-
versajn partojn por diversaj celoj,—unu
parton por dormado, alian por laborado,
la ceterajn por ekzercado, amuzado, k.
t. p. Neniu sciis pri naskotagoj, kaj ne-
niu povis komenci rakonton per la vor-
toj "En antikva tempo." Vere, ĉio estis
mirige miksata!
Nu, drkaŭ tiam (sed, kompreneble,
ili ne sciis pri "tiam") pratempa patrino
unu matenon diris al sia pratempa fili-
neto: "Nun, filino, praktiku, kaj poste vi
rajtos vin amuzi."
Nek je fortepiano praktikis la filino,
nek je orgeno. sia muzikilo estis bela
tubsimila trablovilo, simila al' paŝtista
fluto; kaj dam post matenmanĝo la
pratempaj knabinetoj sidiĝis sur rokoj en
la pejzaĝo kaj praktikis.
Ci tiu knabineto prenis siajn flutojn
kaj, sidiĝinte sur roko, ŝi praktikis tiom
da tempo, kiom laŭ nia nuna scio (sed
ŝi ne sciis) estas kvin minutoj. Tiam
ŝi envenis en la kavernon kaj jetis siajn
flutojn sur la liton el feloj, rememoris
ke tio estas malprava, kaj ilin pendigis
ĉe ilia propra loko, super la fajrujo. Si
tiam sin turnis por eliri el la kaverno,
sed la patrino, kuirante viandon antaŭ
la fajro, revokis la filinon.
"Filino mia," ŝi diris, "cu vi forgesas
ke vi devas praktiki?"
"Mi ja praktikis," respondis la kna-
bino.
"Sed praktiku, kaj praktiku!" diris
la patrino, ne sciante kiel klarigi ke la
infano devus praktiki tutan horon. La
patrino ne konis horojn, tamen ŝi sciis
per siaj sentoj kiam la filino sufice longe
praktikis.
Denove la knabino eksidis sur roko,
kaj denove si praktikis ,—proksimume
kvin minutojn. Tiam ŝi ree envenis la
kavernon, jetis siajn flutojn sur la liton
el feloj, rememoris, prave ilin pendigis,
kaj ree estis elironta el la kaverno. Duan
fojon la patrino ŝin revokis:
"Filino mia," diris la patrino, "ĉu vi
deziras ke ree via patrino estu devigata
vin atentigi?"
"Vere, ne,. patrino," respondis la
knabino.
"Do, praktiku, kaj praktiku kaj prak-
tiku !" diris la patrino. "Se vi altkreskos,
ne lerninte kiel muziki, kion oni pensos ?*'
Ree la infanino iris al sia pentrinda
roko. Tio okazis ree kaj ree, ĝis kiam
ŝi estis praktikinta tiom da tempo, kiom
laŭ nia nuna kalkulo estas tuta horo.
Kompreneble tiu d konstanta ripe-
tado, kune kun la ordigado de la kaver-
no, kaj la kuirado, estis premanta labo-
rado. Tial la pratempa patrino decidis
ke ŝi konsiliĝos kun sia edzo.
Kiam la suno staris super la ĉielo, kaj
ekzistis neniom da ombrajo, kaj kiam la
bruna kaj bonodora viando estis kuirita
kaj duonkovrita de aromaj herboj, la
virino eltiris el la cindroj la legomojn,
kaŝis la deserton (ĝi estis "surprizo"),
preparis antaŭ la kaverno ebenan rokon
anstataŭ tablo, kaj ornamis sian kapon
per folioj. Tiam ŝi kaj la knabino
sidiĝis por atendi ĝis kiam venos la
edzo kaj patro.
Forpasis la momento, kiun ni nun
nomas tagmezo. Forpasis horo kaj alia,
tiam ankoraŭ pli multaj horoj. Forpasis
la posttagmezo kaj frua krepusko, sed
ankoraŭ ne venis la viro. La knabino
ploris pro malsato; glacie malvarmaj
fariĝis la viando kaj legomoj; kaj sen
rideto, atente rigardante en spacon, sida-
dis la pratempa edzino kaj patrino.
Guste  kiam  la luno  pendis  super la
Digitized by CjOOQIC
AMERIKA ESPERANTISTO
19
mola brusto de la malproksima arbareto,
venis la viro, trankvila kvazaŭ nenio estis
malprave okazinta.
"Cu la tagmanĝo estas preta?" li
a fable demandis.
Tio estis la lasta pajlo sur la kamelo,
kaj tion ŝi diris al li, starante ĉe la eni-
rejo de la kaverno, dum la filino ploris.
Tiam ŝi malgaje diris, "Edzo mia, la
tagmanĝo estis pretigita, kaj pretigita,
kaj pretigita, kaj pretigita!" Tion di-
rante ŝi montris al li la malvarmajn lego-
mojn kaj viandon.
"Mi tre bedaŭras. Mi ne sciis," pen-
teme respondis la viro. Li faris don,
kion li povis, por atesti sian bedaŭron.
Rapide malferminte la ĉasajujon li eltiris
la ĉasajon kaj ĝin montris al sia edzino.
Ankaŭ li donis al ŝi molan pelton por fari
kufon, kaj etan lagopan bruston por ĝin
garni. Fine ŝi diris (car neniu povas
resti ofendata se pentema estas la ofen-
danto): "Nu, ne diru plu, ni tranĉos la
viandon, ĝi estas tre bona; kaj mi revar-
migos la terpomojn kun bruna butero.
Sed forrapidu kaj vin banu, alie mi ree
estos preta pli frue ol vi."
Forrapidinte, la viro sin banis en ri-
vereto; la kaverno fariĝis bonodora pro
la bruna butero; la knabino ornamis
sian kapon per flugilo, kaj la tri homoj
eksidis ĉe vespermanĝo. Estis proksime
al la oka horo, sed tion ili ne sciis.
Post kiam ili estis manĝintaj la plej
gravan parton de la mango, kaj la de-
serton, la "surprizon," kaj ili ja estis sur-
prizitaj,—la virino, tre rekte sidante kaj
ne ridetante, diris: "Nun, ion ni devas
fari."
"Pri kio?" demandis la edzo.
"La filino ne sufice praktikis, kaj vi ne
sufiĉe frue venis al tagmanĝo," ŝi re-
spondis, "kaj ion ni devas fari."
"Mi ja praktikis,—unu fojon," diris
la knabino.
"Sed," respondis la patrino, "vi devus
praktiki unu fojon, kaj unu fojon, kaj
unu fojon, kaj unu fojon, kaj tiel plu,
sen neceso ke mi atentigu vin pri ĉiu
fojo."
"Mi ja venis al tagmanĝo," diris la
Dratempa edzo, almontrante al la mal-
plenaj teleroj.
"Sed," respondis la edzino," vi devus
veni unue, kaj unue, kaj unue, kaj unue,
kaj tiel plu, kaj ne okazigi ke la tagman-
ĝo fariĝu malvarmega."
"Aŭskultu ion," ŝi aldiris, metante
iom da salo sur la roktablon. Tiam per
la bastono sur kiu la viando estis ros-
tita ŝi desegnis cirklon en la salo. "Tiu,"
ŝi diris, "estas la ĉielo; tiu ĉi supre estas
la supro de la ĉielo; kaj kiam la suno
estis super la ĉielo, kaj neniom da om-
brajo plu aperis, tiam la tagmanĝo estis
preta, varma kaj bona. Ankaŭ mi havis
deserton, por surprizo. Kaj tial, kiam
ajn la suno estas super la ĉielo, kaj om-
brajo ne plu ekzistas, venu, clam, por
manĝi!   Tio estos tagmanĝo."
"Bone," respondis la viro.
"Tiam la virino faris signon en la
rando de la sala cirklo. "Kiam la suno
pendas ruĝe ce la rando de la ĉielo," ŝi
diris, "kaj la ombrajo fariĝas longa, kaj
mallumo alproksimiĝas, tiam pretaj es-
tos nuksoj kaj beroj kaj verdaj kreskajoj,
kaj sukerajoj kaj aliaj manĝajoj por vi.
Kaj kiam ajn la suno pendas ruĝe ĉe la
rando de la ĉielo, kaj la ombrajo fariĝas
longa, kaj mallumo alproksimiĝas, tiam
venu, ĉlam, por manĝi! Tio estos ves-
permanĝo."
"Bone," denove respondis la viro.
Tiam ŝi faris per la bastono longan
strekon laŭ la rando de la cirklo. "Tio
ĉi estas dormado," ŝi daŭrigis. "Tio
estas vekiĝo, kaj manĝado de maten-
manĝo. Baldaŭ ree la suno estos super
la ĉielo ,kaj mi havos tagmanĝon preta,
same kiel antaŭe. Kaj tia aranĝo taŭgos
por vi. Sed kion mi faros por la fili-
neto mi ne scias,—escepte se mi ordonos
al ŝi ke ŝi praktiku de kiam la suno pen-
das super la ĉielo ĝis kiam ĝi malsupren
iros,—car se ŝi altkreskos ne lerninte
muziki, kion oni pensos?"
Dum la virino parolis, ŝi starigis la
bastonon rekte ĉe la mezo de la sala
cirklo. Tial ke la luno pendis alta kaj
blanka, la viro ekvidis ke la ombro de la
bastono kuŝis sur la cirklo de ĝia mezo
trans la rando. Subite li ekprenis la
bastonon kaj ĝin sammanieretenis. Kaj
tie li sidis senmove, kaj longe pensadis.
"Patro," diris la knabineto, "ĉu vi
donos al mi pafarketon kaj sagon, kaj
skrapos ilin kaj  faros ilin blankaj ?"
Sed la patro ne aŭdis ŝin. Anstataŭ
respondi li eksaltis kaj desegnis profunde
strekitan cirklon en la mola tero antaŭ
la kaverno. Tiam li forkuris por serĉi
la longan bastonon, kiu subtenis sur lia
ŝultro la ĉasaĵon.   Tiun bastonon li en-
Digitized by LjOOQIC
20
AMERIKA ESPERANTISTO
puŝis teren, meze de la cirklo.
"Ekrigardu tion!" li tuj ekkriis.
Malmulte komprenante, tamen plene
konfidante, la filino kaj la patrino sidiĝis
apud li; kaj tie per la lunbrilo ili kune
rigardadis la ombrajon, dum ĝi vojaĝis
laŭ la rando de la kvazaŭa ciferplato.
Simile al fingro ĝi moviĝis. kaj ili gin
observadis dum ĝi iris laŭ la cirklo.
Tiam diris la patrino al la filino, "Vere,
vi estas dormema,—cu vi ne mem scias
tion?" Kaj ŝi kondukis la filinon al lito,
dum la knabineto protestis ke ŝi tute ne
estas dormema, sed kontraŭe sentas sin
tre maldormema, same kiel dum la tago.
Kiam la virino revenis el la kaverno,
la viro sin rigardis per okuloj plenaj je
miro. "Edzino mia," li diris, "se la suna
ombro agas same kiel la ombro de la luno,
je tio ni povos sufice praktikigi nian
filinon."
La sekvintan matenon, kiam la kna-
bino elvenis el la kaverno, ŝi vidis la
gepatrojn genufleksantaj antaŭ la cirklo.
Ili observis la longan sunombron fara-
tan de la bastono.   Diris la patrino:
"Nun, filino mia, ni matenmanĝos.
Tiam alportu viajn flutojn kaj tie ĉi vi
praktikos. Je la komenco mi metos
pecon da osto tie, kie estas la ombro,
kaj kiam mi sentas ke vi sufiĉe praktikis,
mi metos alian pecon da osto ĉe la tiama
ombro. Kaj ĉiam poste vi praktikos
ĉiutage de unu osto ĝis la alia."
Apenaŭ la knabino povis atendi por
manĝi la matenmanĝon, tiom ŝi deziris
praktiki laŭ la nova metodo. La patro
ne foriris por ĉasi, la patrino ne sin oku-
pis ie hejmaj devoj; sed ĉe la cirklo ili
sidigis, kune kun la filino. Aŭskultante la
muzikon, kaj rigardante la ombrofingron
dum ĝi moviĝis, ili atendis ĝis kiam la
patrino sentis la senton de sufiĉo.
Nu, de kiam komenciĝis la mondo,
pendadis en aero horoj, minutoj, kaj sek-
undoj, kaj pacience ili atendis ĝis kiam
homoj povos kompreni pri ili. Sed
neniu pensis pri ili, kaj sendube la
knabino, la patrino kaj la patro estis la
unuaj personoj, kiuj iam ha vis ideon pri
ili. Tial, je la sekundo kiam la filino
komencis ludi sian fluton, kaj oni metis
oston ĉe la cirklo, tiu sekundo (en la
aero, tamen tiel proksima al ili, kiel la
tempo estas al ni) eksciis ke fine ĝi estas
markita. Kaj ankaŭ eksciis la sekundo
plej proksima al tiu, kaj alia, kaj alia,
kaj ankoraŭ alia, ĝis kiam eksciis sesdek.
Tiam la unua minuto estis mezurita de la
cirklo antaŭ la kaverno. Aliaj minutoj
sciigis pri tio, kio okazis; ĉiuj venis
rapide, kaj la aero pleniĝis je carmaj,
nevideblaj estajoj, kiuj alvenis dum dolĉe
la knabino ludis, kaj la bela tubosimila
trablovilo faris allogan muzikon. La
unuan fojon en sia mallonga vivo la
knabino sentis ke praktiki estas ne nur
praktikado, sed efektive farado de
muziko; tie, dum ŝi rigardadis la strangan
tempodirantan ombron.
"Gojo!" ekkriis la sekundoj, "homoj
komencas nin atenti,—ne tro frue, laŭ
nia opinio. Pensu pri niaj gefratoj,
kiuj venis antau ol iu ajn sciis pri ili!"
Ankaŭ la minutoj interparolis unu al
la alia. Kiu scias ĉu efektive la tempo
estas tiel silenta, kiel ni imagas? Eble
en la koro de la tempo okazas delikataj
interparoladoj pri kiuj ni scias nenion,—
de sekundo parolanta al sekundo, de
minuto respondanta al minuto, dum la
gravmienaj horoj aŭskultas al ĉio, kion
ni diras, kaj vidas kion ni ne faras, kaj
kune kun la tagoj pridiskutas nin, kaj
la eternon el kie ili alvenas! Mi ne scias
kiel ili parolas pri vi,—tion vi scias, se vi
povas pensi; kaj precipe se vi staros
proksime de granda horloĝo, aŭ nokte
aŭskultos la horloĝajn batojn. Same mi
ne povas diri kiel ili parolas pri la eterno.
Kiam kun kantado kaj dancado for-
pasis sesdek minutoj, jen alvenis la unua
rozkolora horo, kies alveno kaj foriro
estis markitaj. Kiam tiu horo estis
pasinta, la patrino sentis la senton de
sufico, kaj  diris:
"Tio suficas, filino mia, nun vi rajtos
vin amuzi!"
Jen la unua fojo, kiam iu ajn knabi-
neto praktikis precize horon laŭ ia tem-
pomarkilo.
"Edzino mia," diris la pratempa viro,
"mi havas aliajn pensojn. Ni ja povos
ankoraŭ alie uzi la cirklon."
"Kiaj aliaj uzoj ekzistas, krom via
venigado hejmen, kaj praktikigado de la
filineto?" demandis la pratempa patrino
kaj edzino.
"Ni povos meti malgrandajn ostojn
inter la aliaj," diris la viro. Per tio li
kompreneble intencis la mezuradon de
minutoj. "Per unuj vi povos rosti vian-
don, ne devigate tiel ofte surgenuiĝi por
rigardi; per aliaj vi povos boligi ovojn,
Digitized by LjOOQIC
AMERĴKA ESPERANTISTO
21
fari kukojn, kaj eviti la danĝeron de
brulado al la faboj.   Ankaŭ—"
Momente li silentis, kaj alrigardis la
arbareton, super kiu brilis la suno kiel
eble plej hele, ĉar ĝi havis laŭdindan mo-
tivon.    Tiam malrapide parolis la viro:
"Dum mi alrigardis tiun moviĝantan
ombrofingron, sajnis ke tiu, kiu aju
faris la sunon, parolis al mi, kvankam sen
vortoj. car la suno movigas, kaj kun
ĝi la ombro,—kvazaŭ por diri al ni kiom
da tempo daŭrigi tiun ĉi aŭ tiun aferon,
kaj utiligi la tempospacon inter la ostoj,
—tiu, kiu ajn faris la sunon, diras tion
al nij kvankam sen vortoj!"
Kun admiro la pratempa virino rigardis
la edzon.   "Vi estas mirinda," ŝi ekkriis.
Tiam li foriris por ĉasi, kaj la unuan
fojon en lia pratempa vivo sajnis al li
kvazaŭ ie en la aero ekzistas granda
kaŭzo, pro kiu li devus fari grandajn
aferojn. Kaj la virino kuiris en la kaver-
no, kaj prave ordigis ĉion, ofte kurante
al la enirejo de la kaverno por rigardi la
cirklon, kvazaŭ ĝi alportis al ii parol-
sendajon, ke ŝi devus rapidi,—parolsen-
dajjon sen vortoj. Kiel koncernas la
knabinon, ŝi prenis siajn flutojn kaj for-
dancis tien, kie sur rokoj en la pejzaĝo
sidis ankoraŭ aliaj pratempaj knabinoj,
praktikantaj. Al ili ŝi penis rakonti pri la
cirklo. Desegninte cirklon, ŝi ĉirkaŭen-
saltis, flirtigis la flutojn, kaj penis per
fluta muziko komprenigi al la kunulinoj.
Iom ili ekkomprenis, same kiel oni ek-
komprenas novan ludon; kaj tiam ili ĉiuj
samtempe ludis siajn flutojn, dise sidante
en la verda kampo. Al la sono de la
muziko gaje venis aro da sekundoj, min-
utoj kaj horoj, kiuj nun estis mezurotaj.
Kiam la suno pendis ĉe ĉielsupro, la
knabino rememoris, kaj enpuŝis bastonon
en la teron. Car ŝi vidis tre malmulte da
ombraĵo, ŝi forlasis la aliajn infanojn,
kaj rapide kuris al la kaverno. Kiam ŝi
preskau alvenis, sin atingis viro, kiu an-
kaŭ rapide kuris samdirektcn.
"Patrol" ŝi ekkriis, kaj la patro sin
levis al sia ŝultro eĉ dum li daŭrigis kuri.
Al la enirejo de la kaverno ili alvenis
ĝuste kiam la bastona ombro almontris
rekte al la supro de la cirklo. Tie sur la
ebena roktablo antaŭ la kaverno kuŝis
varmega viando, bongustaj legomoj,—
kaj nebrulintaj faboj. Kaj la pratempa
virino, kun kapo bele ornamita de folioj,
staris rigardante rekte antaŭ si, dolĉe
ridetante. Jen estis la unua mango en la
tuta mondo, kiu iam ajn estis ĝusta-
tempe metita sur la tablo! Kaj de tiu
tempo ĝis nun, veni malfrue al manĝoj
estas tre malkonvene. Eble por rememo-
rigi tiun pratempan sinjorinon nuntempe
la plej afabla sinjorino povas rekte ri-
gardadi en spacon, sen rideto, kiam per-
sonoj alvenas malfrue.
"Cu tagmanĝo estas preta?" demandis
la viro.
Kaj afable respondis la virino, "Je la
osto!"
"Kio estos la deserto?" demandis la
knabino.
"Gi estos surprizo," respondis la pa-
trino,—kaj efektive tio estas la deca re-
spondo al tia demando.
Kaj dum ili tie sidadis, rapide venis
al ili la tagoj, semajnoj, monatoj kaj
jaroj, por esti mezurataj per la cirklo,
antaŭ la kaverno, kaj por esti uzataj.
Ankoraŭ nun ili alportas benadon similan
al parolsendajo, kvankam sen vortoj.
El la angla tradukis,
laii afabla permeso de la aŭtorino,
L. de L. Helliwell.
LA PROVO DE L' KORO.
DE ELLA WHEELER WILCOX
Afableco ja venas facile,
Dum la vivo similas al floro;
Sed rideti dum ĉio okazas malbone,-
Jen la provo de homa valoro.
Car jen estas vera provilo:
Malfeliĉo, premega en koro;
Kaj jen la juvel' plej valora de 1'
mond':
La ridet', kiu brilas tra ploro.
El la angla tradukis
Farnsworth Wright.
PENSO DE VILHELMO PENN.
Cu estas iel grave, se mi diferencas de
homoj per religiaj opinioj ? Cu mi estas
do kontraŭema al homa socio? Mi
konas neniujn homojn, kiuj ne taŭgas por
politika socio, escepte de tiuj, kiuj havas
principojn renversantajn je industrio,
fideleco, justeco kaj obeemo. Kvin ecoj
estas necesaj por bona oficisto: kapableco,
puraj manoj, rapideco, pacienco kaj sen-
partieco.
El la angla tradukis
Wyatt Rushton.
Digitized by LjOOQIC
Praha
'MERIKANOJ ofte venadas
en centran Eŭropon, en la
antikvan aŭstrian regnon Bo-
hemujon, kiu kun la najba-
raj landoj Moravio kaj Si-
lezio estas historia patrujo de la sepmil-
iona (kun hungaraj slovakoi dekmiliona)
slava popolo bohema aŭ ĉena, kiu havas
ankaŭ centmilojn da anoj en Ameriko.
Bedaŭrinde, amerikanoj vizitas en Bo-
hemujo preskaŭ nur la luksajn kaj ĉar-
majn banurbojn Karlsbad kaj Marien-
bad, en landlima germana teritorio, kaj
ne ankaŭ aliajn regionojn, en kiuj estas
tamen multaj naturaj belecoj, kaj, krom
tio, multe da antikvajoj.
Precipe la ĉefurbo Praha, la "ora,
slava Praha," la "centtura Praha," meri-
tas viziton de fremdulo, sed kompare kun
aliaj eŭropaj urbegoj malofte ĝin ricevas,
kvankam ĝi estas multe pli interesa ol
multaj el ili. Mi deziras atentigi je Praha,
kaj jen, pro tio mi skribas tiun ĉi artiko-
leton.
Tre malmulte da urboj havas situacion
tiel carman, kiel tiu ĉi bohema ĉefurbo:
en valo de larĝa blua rivero Vltava, en
kiu brilas smeraldaj insuloj; kaj inter
verdaj montetoj, el kiuj unu norda portas
la majestan kastelon de bohemaj reĝoj.
ĉie de la montetoj on; vidas panoramon
de la ĉefurbo, kiu tiel plaĉegas. "Perlo
en diademo de urbo" eknomigis Praha'n
Goethe, kaj la glora vojaĝinto Aleksandro
von Humboldt pn ĝi diris ke ĝi estas laŭ
lia opinio la kvara urbo de 1' mondo
koncerne belecon (Neapolo, konstan-
tinopolo, Salzburg kaj Praha).
Al Praha kiel al centra de ĉio bohema
turniĝas la okuloj de bohemoj, kie ajn
ili vivas. Tiu ĉi ĉefurbo, unu el plej
malnovaj en Eŭropo, estas malvaste kuni-
gita kun la tuta historio de sia popolo.
Ekfondis ĝin la legenda princino Libuŝe
jam en unua tempo de 1 loĝado de bo-
hema popolo en nuna patrujo, en kiun ĝin
laŭdire enkondukis la legenda prapatro
Ceh post la jaro 450. Kiel fondan jaron
kelkaj nomas la jaron 723. La deveno de
nomo Praha estas nekonata.
Praha vidis inter siaj fortikaj muregoj
(el kiuj gis nun ekzistas kelkaj restajoj),
aŭ almenaŭ de proksime, ĉiujn ĉefajn
historiajn okazintajojn de sia lando. La
glora de niaj unuaj regintoj, kaj tiu de
Karolo IV (1346-1378), samtempe elek-
tita de germanoj kiel ilia imperiestro, la
predikanta majstro Johano Hus (en 1415
bruligita en Constance kiel hereziulo), la
terure glora Johana Zizka (jiŝka) kun
liaj kontraŭkrucanoj batalantaj kaj ne-
niam venkita husana armeo, la libera
elekto de Ferdinando I (hapsburga) per
bohemoj kiel reĝo bohema kaj tiel la
ekfondo de Aŭstrio (1526), la "ora tem-
po" dum regado de Rudolfo II (1576-
1611), tiam la plej art- kaj sciencama el
tuta Eŭropo (la bohema husanismo estis
jam ŝanĝita en protestantismo), la ribelo
de protestantaj bohemoj kontraŭ la kato-
lika Ferdinando II, la venko de ribeloj
(1620) per la katastrofa por bohemoj
batalo apud Bila ora (blanka monto), kun
ĉiuj sekvoj de tiu venko (ekzekutado,
ekzilado, severa reenkondukado de kato-
likismo, k. t. p.), la falo de tiel multe su-
perinta bohema nacio, kiu komencis jam
komplete germaniĝi, sed ankaŭ la ne-
atendita kaj glora reviviĝo komencita an-
taŭ 100 jaroj per grandaj patriotoj
(Jungmann, Palacky, k. t. p.),—tio estas
nur la historiaj okazintajoj plej gravaj,
kiujn mi permesas al mi citi!
La nuna urbo Praha konsistas el ok
kvartaloj, al kiuj aliĝas kvar antaŭurboj
kaj kelkaj apudaj komunumoj (kio bal-
daŭ estos espereble nur unu urbo "Granda
Praha"), kun pli ol duonmiliono da lo-
ĝantoj. Naŭ dekonoj de la loĝantaro
estas bohemoj, la cetera j estas germanoj
kaj judoj, tamen la fremdulo parolanta
germane estas komprenata ĉie. Kun-
venejo de esperantistoj estas nun kafejo
"Union" en la ĉefstrato Ferdinanda.
Ni komencos promenadon tra la urbo,
por vidi la ĉefajn rimarkindajojn. La
rivero Vltava trafluas gin de sudo norden
kaj proksime de norda fino fleksiĝas
orienten, por baldaŭ ree ŝanĝi la fluon
norden kaj poste okcidenten. Plej sude
sur dekstra riverbordo kuŝas la kvartalo
Vysehrad. Tie staradis iam sur roketo
kastelo de la princino Libuse; nun la
roketo portas preĝejon de Sanktuloj
Petro kaj Paulo, kaj tombejon de niaj
eminentuloj, kie inter aliaj dormas la an-
Digitized by
Google
AMERIKA ESPERANTISTO
83
taŭ   nelonge   mortinta   bohema   politika
ĉef kondukinto Doktoro Rieger ("bohema
Gladstone") eternan dormon.   Gaje pre-
terpasas   vaporŝipoj  kaj  flosoj  tiun   ĉi
roketon kaj ĝian modernigantan kvarta-
lon.    Pli norde ankaŭ apud rivero estas
la kvartalo "Nove Mesto (nova urbo),
fondita de Karolo IV.   Tiu estas mod-
erna centra de nia ĉefurbo, kie ekzistas la
plej   belaj   domoj, ofte  ĝis  kvaretaĝaj
(sky-scrapers ne ekzistas en Eŭropo), la
plej luksaj elmontraj fenestroj, grandaj
komfortaj kafejoj kaj restoracioj; el tie
elektra tramvojo disveturigas la publikon
en ĉiujn angulojn de la urbo.    Karola
placo, placo de Sankta Venceslao, cefstra-
toj Ferdinanda kaj Prikopy (fosoj), kaj
Urba parko estas la ĉi tieaj plej vidindaj
rimarkindajoj.   En la strato Ferdinando
staras apud rivero, proksime de la insuloj
Sofia kaj Pafista, la nacia teatro, tiu "ora
kapeleto" de bohema arto drama. Apenaŭ
oni ĝin ekkonstruis el milionoj kolektitaj
de inter nia neriĉa popolo, kiam ĝin de-
truis fajro,—kaj la oferema popolo ree
kolektis, kaj ĝin rekonstruis!    La placo
Sankta Venceslao estas bela larĝa strato,
kiun ornamas supre apud Urba parko la
majesta konstruajo Muzeo de regno Bo-
hemujo, kaj  baldaŭ ornamos ankau la
raj da statuo de tiu sanktulo kaj enkon-
dukinto de kristaneco.   La princo Sankta
Venceslao estis mortigita en la jaro 935,
kaj oni ĉe ni ĉiam tre honoris kaj honoras
lian memoron.    La strato Prikopy, kie
(kaj   ĉirkaŭe)   loĝas  multaj   germanoj,
havas ĉe sia fino Reprezentantan Domon
de Praha' komunumo, kaj la artan Pulvan
turon laŭ gotika stilo.    El tie estas nur
kelke da pasoj en alian, ankoraŭ pli nor-
dan apudriveran kvartalon Stare Mesto
(malnova urbo) kun placego en mezo, kie
oni ekzekutis en la jaro 1621 la dudek sep
plej defajn partoprenintojn de la ribelo
kontraŭ  Ferdinando  II,  kaj   kie  staras
dutura preĝejo de Tyn kaj antikva magis-
trata domo kun tre arta astronomia hor-
loĝo   sube  en la  turo   (ĉiuhore  aperas
iranta  Kristo  kun apostoloj   en   supraj
fenestretoj  de  la  horloĝo).    Ankaŭ  la
Rudolfinum   ("domo   de   artistoj" kun
altprezaj  bildkolektoj,  muzikĉambro,  k.
t. p.), kaj la proksima antikva Klemen-
tinum   (nun   ĉefepiskopa   pastredukejo,
iam jezuita monanejo) meritas atenton.
Kaj nun ni iros sur Karolan ŝtonponton,
kiu interligas la kvartalon kun kontraŭ-
borda kvartalo Mala Strana, la plej  ri-
markindan el ĉiuj Praha'aj pontoj.
La ponton ekkonstruigis Karolo IV. Gi
portas sur trotuaroj tre multajn artajn
statuojn. Plej rimarkinda el tiuj estas
tiu de Johano el Nepomuk, la dua plej
cefa bohema landpatrono, kies antaŭ-
vesperon (15 an de majo) oni festas per
granda raketfesto ce Vltava. Lia tago
kaj tiu de Sankta Venceslao (28a de
septembro) fariĝis naciaj festoj, al kiuj
kamparaj bohemoj venas amase en la
ĉefurbon, por vidi ĝiajn antikvajojn.
Mala Strana havas monteton Pctrin
kun miniatura turo Eiffel supre, kaj mul-
tajn nobelajn palacojn, el kiuj mi citas
nur tiun de cefgeneralo el la 30-jara
milito (1618-1648) Waldstein, kun bela
granda ĝardeno. Tra tiu antikva kvar-
talo oni iras al Hradcany, kvartalo sur
monteto, kiu portas la jam de Karolponto
videblan reĝan kastelon. Kia majesto!
Tie komencis (per eljeto el fenestra de
administradestroj de Ferdinando II) la
ribelo kontraŭ tiu imperiestro, kaj sam-
tempe la 30-jara milito kies lasta batalo
estis tiu inter bohemoj kaj svedoj sur la
Karolponto en 1648. De la jaro 1612
loĝas aŭstriaj imperiestroj daŭre en
Vieno anstataŭ tie ĉi. Post la kastelo
staras grandioza katedralo de Sankta
Vito. Monahejo de Strahov, la preĝejo
Lor eta kun siaj trezoroj, la somerdomo
de reĝino Ana, la eksmalliberejo Dali-
borka (ronda tureto) estas la pluaj ĉefaj
rimarkindajoj  proksimaj.
Ni revenu per la sama vojo en la kvar-
talon Stare Mesto, kaj vizitu tie ankoraŭ
la per ĝi ĉirkaŭitan kvartaleton Josefov
aŭ Juda Urbo, iaman Praha' an "ghetto."
Gis nun rememorigas tie sinagogoj, juda
urbdomo, kaj la tre antikva juda tom-
bejo kun tridekmil hebrealingvaj tomb-
ŝtonoj la pasintan historion de tiu en
lasta tempo moderniĝinta kvartalo. Ce
fino ni promenados sur la bela nova kajo
de Karolponto ĝis Vysehrad,—el tie oni
povas plej bone ĝui unu el plej belaj
vidajoj: panoramon de Hradcany kun la
reĝa kastelo. Tiu vizitanto, al kiu restas
tempo, vizitu el tie ankaŭ la kontraŭbor-
dan antaŭurbon Smichov, kie (el sur-
monteta ĝardeno de grafo Kinsky) li
povos vidi panoramon de l'urbo, kaj kie
oni montros al li en alia parto de la
antaŭurbo la ĉambron en somerdomo
Bcrtranka, kie Mozart komponis la sen-
Digitized by
Google
24
AMERIKA ESPERANTISTO
mortan operon "Don Juan" por "siaj
karaj Praha' anoj." El la tri ceteraj
antaŭurboj Karlin, Ziekov, Vinohrady
(oriente de Nuve Mesto), estas rimarkin-
daj nur iliaj altajoj, same el la plej norda
kvartalo Holes'ovice-Bubny, kaj la altajo
Letna, post kiu estas la parkego Stromov-
ka-tre amata de Praha' anoj; alie tio es-
tas monotonaj urboj modernaj, pri kiuj
ni, (same kiel pri la plej norda kvartalo,
fabrikurbo Liben) ne plu parolos.
Ankoraŭ kelkaj vortoj pri la vivo en
Praha. Al amerikanoj gi ŝajnos iom
komoda, kiel ĝenerale la vivo en Eŭropo,
kie oni ne laboras kun tia rapideco kaj
intenseco, je kia ili en Ameriko kutimiĝis.
Precipe mirigos ilin la ofte kelkhora
sidado en kafejoj, kie oni trinkas sian
glason da kafo kaj legas jurnalojn, aŭ
en gastejoj, kie oni ĉe kelkaj glasoj da
biero pasigas tutan vesperon en socicto
de amikoj.    Sed tia la afero jam estas
ĉe ni. Specialajo de Praha estas ĝiaj
bierfarejaj gastejoj (ekz. U Fleku en
Nove Mesto) kun bona biero, vizitataj
de loĝantaro el ĉiuj klasoj, aŭ la ven-
dejoj de viandfumajistoj, kie oni povas
tre malkare aĉeti, eĉ tie manĝi, ĉiuspecajn
viandojn, precipe la bonfaman Praha'an
ŝinkon. La manĝaĵoj estas ĉe ni bo-
hemoj ĉie bonaj, car boheminoj povas
bonege kuiri. Krom viandoj oni ĉe ni
multe manĝas "knedojn," tio estas,
farunbulojn, precipe tiujn kun prunoj
interne. Bohemaj bieroj, ekzemple tiuj
el Pilsen, estas mondkonataj.
Mi finas la priskribeton de nia plej
kara bohema urbo kun la admono por
amerikanoj, kiuj vizitas Eŭropon: "Venu
ankaŭ en Praha'n, vi tion neniam
bedaŭras!"
Antonin Volkmann,
Pilsen, Bohemufo.
Nun
DE CHAK'.ES R. SKINNER.
Cu laboro vin atendas?
Gin faru nun.
Jen ĉielo klara, blua,
Morgaŭ eble tondra, brua;
Neniel helpos se vi plendas;
Faru nun.
Cu vi povas kanti kanton?
Gin kantu nun.
Kantu laŭte, kantu gaje,
Kiel birdoj kantas maje;
Plaĉu ĉiun doloranton;
Kantu nun.
Gentile ĉu vi povas diri ?
Do diru nun.
Baldaŭ oni vin ne trovos,
Vi faru bonon se vi povos;
Amatoj devos ja foriri;
Diru nun.
Cu vi povas do rideti?
Gin montru nun.
Gojigu korojn, rozojn plantu,
Por ke amikaj koroj kantu;
En vian koron, amon meti;
Montru nun.
El la angla tradukis
Farnsworth Wright.
EL   LA   PENSOJ    DE   GIACOMO  LEOPARDI.
I.—La morto ne estas malbono: ĉar ĝi
liberas la homon el ĉiuj malbonoj, kaj
knne kun la bonoj ĝi forprenas la dc-
zirojn. La maljuneco estas malbonego:
car ĝi senigas la homon el ĉiuj plezuroj,
lasinte al li la apetitojn; kaj forprenas
ĉiujn dolorojn. Tamen la homoj timas la
morton, kaj deziras la maljunecon.
II.—Nenio estas pli malofta en la
mondo, ol persono kutime tolerebla.
III.—La plej certa maniero kaŝi al la
aliaj la limojn de la propra scio, estas ne
transiri ilin.
El la itala tradukis
FerdiNando Fred Morina.
Digitized by CjOOQlC
LA ESPERO
iilmno Esperantlsta
Mow de milita marso.
•     ±
1.  En	la   mond	on	ven   - is	nov	-   a
2.  Sub	la   sankt	-   a	sign   - o	de	l'Es
3.  Sur	neŭ • tral   -	a	lingv  - a	fun	-  da-
m
H i \rx *» C—g g Hf—^ J a ŝ
sent   -	o,	tra      la mond - o	ir   -	as	fort	-   a	vok	•    o»	per	Aug
per    -	o,	ko - lekt - ig -  as	pac -	aj	ha	- tal	- ant   -	oj,	kaj	ra-
ment  -	o.	kom -pre-nant - e	u   -	nu	la	a	- li     -	an	la	pe-
£-*£-$■
■&±
m
w
=EE£
S
il - oj de fa - cil - a vent - o
pid • e kresk - as la a - fer - o
pol - oj      far - os    en   kon - sent - o
nun  de    lok -  o      Aug - u     gi    al
per    la - bor - o       de     la    Es - per
u - nu grand • an    rond - on    fa - mi
S
J1 J.  >-
J       g
S
lok - o. Ne al glav
ant - oj. Fort - e. star
li     -     an.       Ni   - a
o     sang - on    so   - i       fant
as     mur - oj    de    mil - jar
di   -   li - gent - a     ko - leg - ar
a	Si	la
oj	in	• ter
o	en	la
Fortigante.
m f pi-ffmr^c ĝ j. jij j c-Jt^p
-*------k»-----~—*-------W-
on:     Al    la mond'   e - tern - e     mi - lit -
aj,      Sed   dis-salt - os      la     obs-tin - aj
os,      ĉis    la   Del   -  a    song - o     de l'Hom-
hom - an tir - as fa - mi - li
la po - pol - oj di - vid - it
bor   •  o       pac - a      ne     lac - ig
$
5E£
TTT—eTL
La trianfojon iru al signo *$>
£
ant
bar
ar
a
oj
Gi
per
por
pro
la
mes  - as
Sankt - a
Sankt- an
Am   •  o
har
dis
mo - m
bat  - it
on..
aj.
tit.
_2_
m
i
na          ben'        e   -    fek   -   tiv   -    if       -      os.
En" afsbla permeso de la eldonisto, A. PJoddrov. Nlkitskaja, Moakovo, Kusujo.
.3tf:
Digitized by CjOOQlC
Book Reviews
En DanGero, by R. Unterman. 96
pages.    75 cents, postpaid.
An original three-act drama, in verse.
Although the plot is not very original,
and the verse is not always perfect, the
book, as a whole, is to be commended,
and will be welcomed by those who are
especially desirous of reading original
work rather than translation. Typograph-
ical errors are unfortunately numerous.
Krestomatio por Infanoj kaj Ko-
mencantoj, edited by Romano Frenckell.
34 pages.    15 cents, postpaid.
The beginning student in Esperanto,
wishing reading matter that is not too
difficult, will find this little Krestomatio
adapted to his needs. The collection con-
sists of short stories, anecdotes, enigmas,
some verse—all presented in excellent
Esperanto. The aim of the compiler, to
publish a series of such booklets, is
praiseworthy.
Karaktero, by J. M. van Stiprian
Luiscius, translated anonymously from
the fifth edition of the Dutch original.
30 pages.   15 cents, postpaid.
What character is, and the twenty-
four elements into which good character
can be analyzed. The quality of the
Esperanto might be improved in a sec-
ond edition.
La Amkonkurantoj, a three-act
comedy by Reinhold Schmidt. 45 pages.
20 cents, postpaid.
There is little to be said about this
little three-act prose comedy. Indeed,
it is only by courtesy that one can name
it a comedy. It is not humorous, it is
not interesting. The Esperanto is good.
A few lines of cleverly handled verse
suggest that the author could do some-
thing worth while in this field, but there
is so little of it that correct judgment
can hardly be made.
Paulo Debenham, an original novel
by H. A. Luyken. Attractively printed
and remarkably free from press errors.
227 pages.   55 cents, postpaid.
Readers of the old-fashioned religious
novel, with the villains coming to Christ,
with salvation preached and sung
through the pages, with sudden conver-
sions, and with deathbed scenes, will
find new pleasure in this novel. It is
a real Pansy story. And it is very, very
English. English names, English cus-
toms and manners are paraded; the su-
periority of the English people is pointed
out, the charm and bonkoreco of the
nobility is made much of; the sneer for
Americans is not lacking; they are
babilemaj, through-the-nose talkers. As
for the poor Russians—barbarians all
of them,- unworthy of the respect of civ-
ilized people. The plot of the story is
old and hackneyed, yet not without in-
terest. I believe the reader will go
through the book to the last chapter.
Compared with Dr. Vallienne's stories
which bristle with plots and counter
plots, Paulo Debenham is very tame, but
—it is clean; it can be recommended and
sold to the most scrupulous.
If Mr. Luyken picked up the pen that
fell from the hand of Dr. Vallienne he
certainly wiped it clean and dipped it in
a new inkwell. The "Great Esperanto
Novel" is Not written in Paulo Deben-
ham. It is completely lacking in the
first essential of that to-be Novel—In-
ternacieco. Not all Esperantists are fol-
lowers of or believers in Jesus Christ;
not all of them are English, and there
will be many non-Christians, as well as
many non-English, who will experience
mental nausea in reading Paulo Deben-
ham. But the book represents an am-
bitious effort, and is deserving of praise.
I have great admiration for the author's
command of Esperanto. One might
criticise some overdone word-compound-
ing, and I believe there are some new
introductions that will not meet the ap-
proval of the Komitato, but on the whole
the work is a very fine piece of good,
clear, careful Esperanto composition.
Pri Esperanta Literaturo, by Ed-
mond Privat. 24 pages. 20 cents, post-
paid.
An eloquent discussion of Esperanto
as a literary language, delivered orig-
Digitized by CjOOQIC
AMERIKA ESPERANTISTO
27
inally at the Seventh Congress, in Ant-
werp last August.
ESPERANTISTA     PoŜKALENDARO    1912,
edited by  Dr.   Albert   Schramm.     142
pages.   35 cents, postpaid.
This pocket calendar contains an
abundance of information of various
kinds, largely concerning Esperanto, and
has also the customary blank pages,
space for engagements, etc. It is of con-
venient size and shape and satisfactorily
bound.
Artista Biblioteka Internacia, by
V. N. Devjatnin. 52 pages. 15 cents,
postpaid.
A book of three selections, the first
being an original one-act comedy (8
pages), wherein we can read that tale
of the coachman who could discuss
monistic philosophy in mimicry. The
second is a ten-page monologue of a
maniac, translated from Gogol; the third
and by far the longest is a one-act vaude-
ville sketch, translated from A. P.
Karatigin.
PejzaGoj en Aŭstrio. 115 pages.
20 cents, postpaid. This exceedingly at-
tractive guidebook, printed on good
quality of paper, with numerous excel-
lent illustrations, is well worth having
for its intrinsic value. But it is an even
more desirable accession to one's library
because of the fact that it is published
by the Austrian Ministry of Railway
Affairs.
Historieto de Esperanto, by Dr.
Andreo Fiŝer. 48 pages. 15 cents, post-
paid. This history of the Esperanto
Movement received a premium in the
literary contest of the Seventh Congress,
and has now been printed in accessible
shape. It will be read with interest by
all who wish to familiarize themselves
with the details of the progress of Es-
peranto from its very start.
Ilustrita Gvidlibro tra Krakow
kaj Cirkaŭaĵo. Published by the local
society "Esperanto." 38 pages. To be
obtained for two "respondkuponoj" from
the "VIII Universala Kongreso Espe-
rantista, Krahow, Galicia, Austria."
A generously illustrated guidebook of
the   region   which   for   the   next   few
months is of especial interest to esperan-
tists; one where all of us will be pres-
ent in spirit, and some of us in the flesh,
the second week of next August.
ESPERANTO-GVIDANTO PRI LA PuBLIKA
InterkomunikiGado, by R. Richter. 88
pages.   35 cents, postpaid.
A collection of questions and answers
concerning every-day affairs, also travel,
for use in preparation for the examina-
tion for the "Atesto pri Kapableco."
The book would serve well for club use,
as well as private study.
Skizoj el Mia Propagandista Vivo,
by A. Marich. 37 pages. 15 cents, post-
paid. Six humorous sketches, by a Hun-
garian esperantist.
Por Kvietaj Personoj, by Emanuel
van Driessche. Translated by Amatus.
14 pages.    20 cents, postpaid.
A one-act comedy, played during the
Seventh Congress, last August. Char-
acters, four men and two women. Scen-
ery easy, plot lively.
Pacbatalo, a propaganda postcard,
printed in green ink, with space for writ-
ing. 2 for 5 cents, 10 for 15 cents, 100
for $1.00.
Contains the words of "Pacbatalo," a
eood propaganda song written to the
tune of "Dixie" by Dr. F. H. Loud,
Councilor for the Rocky Mountain Di-
vision of the E. A. of N. A. (originally
published in Amerika Esperantisto for
April, 1910). The music is also given on
the card.
La Krimoj de Dio, by Sebastien
Faure. Translated by Luis Carlos and
F. Buokin. 32 pages. 10 cents, post-
paid.
Two lectures whose general theme is
opposition to organized religion.
VidaJoj de Senlimo, by Prof. Marcel
Finot.   24 pages.    10 cents, postpaid.
A popular essay on some of the in-
conceivable magnitudes of astronomy.
The reader should be cautious in dis-
tinguishing between probable hypotheses
and the results of actual measurement.
The style of presentation is interesting.
and the picture presented is that of the
sublimest objects of human thought
when restricted to the sphere of matter.
Digitized by LjOOQlC
Book Department
Prices given are net When postage is given after net price, this amount must be in-
cluded in remittance. Terms, cash with order. No exchange on local checks One-cent stamps
accepted for small amounts. Address all letters and make all remittances payable to AMEK-
ICAN ESPERANTIST CO., WASHINGTON, D. C
TEXTBOOKS
(To secretaries of Esperanto Clubs, to Or-
ganizers and Agents, the American Esperanto
Book will be sold at a discount of 25% if
five or more copies are purchased at one time
Clubs and classes using other text-books,
whether in English or other language, will be
allowed a discount when a number of the
same book is ordered at one time. Amount
of discount varies with the book and quan-
tity desired, and will be stated upon request
giving this information.)
AMERICAN ESPERANTO BOOK, Arthur
Baker, cloth ***1.00.
COMPLETE GRAMMAR OP ESPERAN-
TO, Ivy Kellerman, A. M., Ph. D., cloth
**1.25.
ESPERANTO AT A GLANCE, Privat, pa-
per $.15.
ESPERANTO IN FIFTY LESSONS, Ed-
mond Privat, cloth *.50.
ESPERANTO FOR THE ENGLISH,
Franks & Bullen, cloth *.50.
ESPERANTO SELF-TAUGHT, Wm. Mann,
cloth *50.
INTRODUCTION TO ESPERANTO, Ar-
thur Baker, **.08, dozen »».60.
LA ESPERANTA KUNULO, J. W. Wood,
* 25
LESSONS IN ESPERANTO, Geo. W. Bul-
len, paper *.25.
STUDENT'S COMPLETE TEXT-BOOK,
J. C. O'Connor, cloth *.50.
THE ESPERANTO TEACHER, Helen Fry-
er, paper **.20.
DICTIONARIES
ESPERANTO-ENGLISH, Motteau, boards
**.60, postage .05.
ENGLISH-ESPERANTO, Hayes and O'Con-
nor, boards **.60, postage .05.
ENGLISH-ESPERANTO, J. Rhodes, 600
pages, cloth *2.00.
VORTARO DE ESPERANTO, Kabe, cloth
»1.10, postage .10.
PLENA VORTARO, Esperanto-Esperanto
kaj Esperanto-Franca, E. Boirac, 2 vols.,
paper, each volume *1.15, postage .09;
supplement *.40, postage .05; both vol-
umes and supplement bound together
*3.50, postage .23.
ENCIKLOPEDIA VORTARETO ESPER-
ANTA, Ch. Verax, bound *1.65, postage
.15.
GENERAL LITERATURE
A...B...C...(Orzesko), Ender, ».15, post-
age .02.
ADVOKATO PATELIN (Brucys, Pala-
prat), Evrot, *20, postage .02.
ALADIN aŭ LA MIRINDA LAMPO, Cox,
*.16, postage .02.
ALICIO EN M1RLANDO  (Carroll), Kear-
ney, paper, .30, cloth .70, postage .05.
AM A BILETO (Balucki), Ender, .15.
ANGLA LINGVO SEN PROFESORO (Ber-
nard), Moch, *.27, postage .03.
ASPAZIO    (Svjentohovski),   L.   Zamenhof,
».65, postage .07.
L'AVARULO   (Moliere), Meyer, ».20, post-
age .03.
AVE   PATRIA,   MORITURI   TE   SALU-
TANT (Reymont), Dr. Leono Zamenhof,
.12, postage .02.
LA BARBIRO DE SEVILLA aŭ la Sene-
fika Antaŭzorgo  (Beaumarchais), Meyer,
».28, postage .02.
LA BATALO DE V VIVO  (Dickens), Za-
menhof,   paper  »30,   postage  .03,   bound
*.G0, postage .04.
BILDOLIBRO  SEN   BILDOJ   (Andersen),
Lederer, bound .30, postage .03.
BLINDA ROZO  (Conscience),  j7an Meike-
beke, .30, postage .04.
BRAZILIO, Backheuser, .35, postage .04.
BUKEDO,    Charles    Lambert,    157    pages,
paper ».55, postage .05.
CIKADO   CE   FORMIKOĴ   (Labiche   and
Legouve),   Chaumont   Esperanto   group,
».18, postage .02.
"CONSILIUM   FACULTATIS"    (Fredro),
Grabowski, ».28, .02.
LA DEVO (Ernest Naville), Rene de Saus-
sure, ».48, postage .02.
DIVERS A] Of (Rosny,  Lemaitre,  de  Mais-
tre), Lallemant and Beau, »».40, postage
.05.
DON JUAN (Moliere), Boirac, »40, postage
.03.
DR. JEKYLL kaj SRO. HYDE (Stevenson).
Morrison and Mann, ».35, postage .05.
EDZIGA   FESTO   EN   KAPRI    (Heyse).
Meier, ».35, postage .03.
EKZERCARO  of  Dr.   Zamenhof,  with  key
by J. Rhodes, paper, ».35.
ELEKTITAJ   FABELOJ   (Grimm),   Kabe,
».50, postage .05.
ELEKTITAJ pABLOJ (la Fontaine), Vail-
lant, **22, postage .03.
ELEKTITAJ POEMOJ (Petofi), Fucbs, *M,
postage .02.
EN   FUMEJO  DE  L'   OPIO    (Reymont).
Kabe, .15, postage .02.
EN MALLIBEREJO (Cirikov), Kabe, »».12,
postage .02.
EN RUSUJO PER ESPERANTO, A. Ri-
vier, ».40, postage .05.
EN SVISLANDO  (various Swiss authors),
Ramo, ».95, postage .10.
ENEIDO   (Virgil),   Vallienne,  ».85,  postage
.05.
ESPERANTA   SINTAKSO,   P.   Fruictier,
paper ***.40, postage .05.
ESPERANTAJ PROZAJOJ, various authors,
paper »».70, postage .05.
Digitized by CjOOQlC
AMERIKA ESPERANTISTO
29
ESPERANTISTA KANTARO, Afeier, ».30,
postage .03.
ESPERANTO-KANTARO, .10, postage .01.
EVANGELIO   LAO   SANKTA  JOHANO,
Lowell, Grinstead & Anderson, ».08, post-
age .01.
EVANGELIO SANKTA MATEO, Mielk &
Stephen, **.15, postage .03.
LA   FARAONO   (B.   Prus),   Dr.   K.    Bein
("Kabe"), paper, 3 vols., each **.60, post-
age  each .10; Half morocco, complete in
two volumes »4.00, postage .25.
FATALA SULDO  (L. Dalsace), E. Ferter-
Cense, ».90, postage, .10.
FOLIOJ  DE  LA  VIVO   (S.   Rusinol),  A
Sabadell, ».30, postage .03.
FORMORTINTA     DELSUNO     (Verman-
dere). Van Schoor, *.70, postage .05.
FRAZARO,  Henri  de  Coppet,  *.30,  postage
.01'..
FRENEZO, Pujula, *.28, postage .02.
FVNDAMENTA   KRESTOMATIO   de   la
lingvo  Esperanto,  edited  by  Dr.  Zamen-
hof, paper «1.00, bound *1.40, postage .10.
LA   GASTO,  Sino.  Vallienne,  *.15,  postage.
.02.
CENF.ZO, Dr. Zamenhof, »52, postage .08.
CEORCO DANUIN (Moliere), Zamenhof,
*.35, postage *.03.
GUSTAF VASA, Schmidt, »45, postage .05.
675 LA REVIDO, Noble, dozen, postpaid,
**50, single copy .05.
HAMLETO, Rcĝido de Danujo (Shakes-
peare), Zamenhof, ».50, postage .05.
H1MNARO, Butler, ».16, postage .03.
1FIGENIO EN TAURIDO (Goethe), Za-
menhof, **.60, postage .05.
IMENLAGO (Theodor Storm), Alfred Ba-
der, *20, postage .02.
INTERNAC1A KRESTOMATIO, Kabe, pa-
per *.35, postage .05.
INTERNATIONAL LANGUAGE, past,
present and future, Dr. W. J. Clark, »1.00,
postage .05.
LA INTERROMPITA KANTO (E. Orzes-
ko), Kabe, ».20, postage .02.
KAATJE (Spaak, Van der Biest, «70, post-
age .05.
LA KARAVANO (Hauff), Eggleston, .30,
postage .03.
KARMEN (Merimee), S. Meyer, *.30, post-
age .05.
KIEL P LAC AS AL VI (Shakespeare). Kel-
lernian, paper ***.50, flexible green leather
***1.00, postage .05.
LA KOLOMBA PREMIO (Dumas), Papot,
***,20.
KOMERCAJ LETEROJ, P. Berthelot * Ch.
Lambert, »15, postage .02.
KONDVKANTO AL LA STACIA PILK-
LUDO, Erik, »85 postpaid.
KONDUKANTO KAJ ANTOLOGIO, Gra-
bowski, ».55, postage .05.
LA KVAR EVANGELIO], Pastro Laisney,
».40, postage .06.
LINGVAJ RESPONDOJ, Dr. Zamenhof,
»22. postage .03.
MAKBETO (Shakespeare), Lambert, »50,
postage .07.
MARTA (Orzesko), Zamenhof, ».95, post-
age .10.
MINNA DE BARNHELM aŭ Soldata Fe-
lico (Lessing), Reinking, ».40, postage .05.
MISTERO DE DOLORO (Gual), Pujula,
**.55, postage .05.
M1STEROJ DE AMO, Nadina Kolovrat,
with portrait, .30, postage .04.
LA MONAflEJO CE SENDOMIR (Grill-
parzer), Meier, .30, postage .02.
LA MOPSO DE LIA ONKLO, Chase, "«.20.
MORALA EDUKADO de la popola infano.
Baronino de Menil, .28, postage .02.
MOR1TURI VOS SALUTANT (Papazjan),
Davidov, .12, postage .01.
NAO HISTORIOJ PRI L' AUTOR1TATO
("Multatuli"), J. L. Brunijn, ».18, post-
age .01.
PACOJ EL LA FLANDRA LITERATI'RO,
*.40, postage, .05.
PATRINO ANSERINO, Stoner, «.25, post-
age .02.
PATROJ KAJ FILOJ (Turgenev), Kabe,
«.70, postage .05.
POLA ANTOLOGIO, Kahc, »55, postage, .05.
POLICLOTA VADE MECUM DE INTGR-
NAC1A FARMACIO, Cclestin Rousseau,
1.80, postage .20.
LA PREDIKANTO, Dr. Zamenhof, ».20,
postage .03.
PREDiKO SUR LA MONTO, John Bever-
idge, *.0G, postage .01.
PRI APENDICITO (Morris), Besemer, .10
postpaid.
PROGRESADO DF. LA PILGR'MANTO
(Bunyan), J. Rhodes, *40, postage .05.
PROVERBARO ESPERANTA, M. F. Za-
menhof, ».50. postage .05.
PROZO KAJ VERSOJ, Vincente Inglada,
».55, postage .05.
PSALMARO, Dr. Zamenhof, *.65. postage,
.10.
LA RABISTOJ (Schiller), Zamenhof, «.60,
postage .05.
RAKONTO KAJ ADVENTURO, Hall &
Barroll. "*.15.
RAKONTOJ AL MIA BELULINO (Jean
Bach-Sisley), Toucheboeuf, *.50, postage
.05.
RAKONTOJ PRI FEINOJ (Charles Per-
rault), Sarpy, *.27, postage .03.
RECO DE LA MONTOJ (Ed. About), Gas-
ton Moch, illustrated by Dore, *.90, post-
age .10.
LA REVIZORO (Gogol), Zamenhof, ».42,
postage .08.
LA ROMPANTOJ, Pujula, illustrated, ».28,
postage .02.
SENTENCOJ DE SALOMONO, Dr. Zamen-
hof, *.40, postage .05.
SHERLOCK HOLMES EN SERVO DE LA
HISPANA TRONO (Vavris), Kuhnl,
Prochazka, «23, postage .02.
SUB LA MEZNOKTA, SUNO, Lehman
Wendell, paper «*35, cloth "*.60.
SUB LA NEGO (J. J. Porchat), J. Borel,
«.30, postage .05.
SUFERO (Camen Sylva), Lederer et a!.,
*«.28. postage .02.
SI KLINIGAS POR VENKI (Goldsmith),
Motteau, bound, ».40, postage .05.
TRA LA ESPERANTA LITERATI! RO
».30, postage .03.
Digitized by vjOOQlC
30
AMERIKA ESPERANTISTO
TRJ   UNUAKTAJ   KOMEDIOJ,  Kotzebue,
80,
Williams HankeL, **.25, postage .03.
UNUA   LEGOLIBRO,   Kabe,   paper,   **,
postage .05.
LA    VENTEGO    (Shakespeare),    Motteau,
bound, *.70, postage .04.
VERS A JO J EN PROZO (Turgenev), Kabe.
*30, postage .03.
LA VIRINETO DE LA MARO (Andersen),
Dr. Zamenhof, *.40, postage .05.
VOJAGO  INTERNE  DE  MIA   CAMBRO
(Maistre), S. Meyer, *.20, postage .08.
BOOKS  NOT   PREVIOUSLY  LISTED
ALBRECHT DURER (Nuchter), German
Esp. Ass'n. Handsome edition, many il-
lustrations,  $1.50.
ALINE (Ramuz) de Saussure, .60.
ANTAUEN KUN KREDO (Various au-
thors and translators, mostly Polish), .80.
LA BLONDA EKBERTO (Tieck), Fischer,
.20.
DEMANDARO pri la Historio, Literature
kaj Organizajoj de Esperanto, Ladeveze,
.35.
DISROMPU NI LA INTERMUROJX, Teo-
zoĥanjno, k. t. p., .12.
DRESDEN KAJ LA ESPERANTISTARO,
(Guidebook), .12.
DRESDEN   (20 views, with  names),  .40.
ELEKTO EL GERMANA KANTTRE-
ZORO (Erk), German Esp. Ass'n, .50.
ELIRO  ("Exodus"), Zamenhof, -65.
FABIOLA (Wiseman), Ramo, $1.00.
FUNEBRA PAROLADO pri Louis de Bour-
bon, Prince de Conde (Bossuet), Bas-
tien, .30.
HALKA (Wolski), Grabowski. .30.
HERMANO KAJ DOROTEO (Goethe),
Kuster,  .35.
KARA  PANJO  (Gordon), Gego, .20.
LA KATO (Rajberti), Tellini, .20.
KION LA VIVO ALPORTIS, Schulhof, .15.
LA KONFESO  (Tolstoi), Tenner. .35.
LEGENDOJ  (Niemojewski), Kuhl,  (bound),
.70.
LIBRO    DE    KANTOJ    (Heine).    Various
translators, .10.
LŬBECK (Guidebook), Lŭbeck Esp. Societo,
.15.
LA MALSANULO PRO IMAGO (Moliĉre).
Velten, .15.
MAZEPA  (Slowacki), Grabowski, .65.
ONDINO (de la Motte Fouque), Myslik, .35.
OSTLORN   (Ulfers),  Wessel.  $1.00.
LA    PLEJ    BONAJ    SPIRITAJOJ   (from
Fliegende Blatter), Jost, .45.
PORTRETO (Gogol), Fiser, .35.
SPIRITA JUVELARO  (Prayerbook), P. P.
Pastro, cloth, .50.   Leather, .80.
TRADUKOJ TRI  (Helliwell), Helliwell, .25.
TRI  MORTOJ  (Tolstoi), Sidlovskaja, .15.
LA VENDETTA   (Balzac), Merckens, .35.
IMITADO   DE   JESU-KRISTO,   translated
by Deschamps, .35.
ESPERANTA BMJOTEKO WTERNAOA
"The volumes of this series contain easy-
reading matter by the most famous Esper-
anto writers of all nations. Because of the
model contents and the extremely low price
they are especially to be recommended for
practice courses as well as for private work,
and should not be lacking in anyone's li-
brary."
Each Number .08, postage .02; ten or more
numbers or copies in one order .00 each, pos-
tage for ten  (.10).
No.   1. Legolibreto, J. Borel.
No. 2. Fabeloj de Andersen. Skecl-Gior-
ling.
No.    3. Bona Sinjorino (Orzesko).   Kabe.
No. 4. Rusaj Rakontoj (Mamin Sibirjak).
Kabanov.
No. 5. Don Kihoto en Barcelono (Cervan-
tes) Fr. Pujula y Valles.
No. 6. El la Biblio (Selections). Dr.
Zamenhof.
No. 7. El Dramoj (Selections). Dr. Za-
menhof.
No. 8. EI Komedioj (Selections). Dr.
Zamenhof.
No.   9. Praktika Frazaro.   J. BoreL
No. 10-11 (double number). Japanaj Ra-
kontoj.   Cif Toŝio.
No. 12. Reaperantoj (Ibsen). Act. I. O.
Bŭnemann.
No. 13. Bulgaraj Rakontoj At. D. Atanasov.
No. 14-15 (double number). Amoro kaj
Psihe (Apuleius).   Emilo Pfeffer.
No. 16. Komerca Korespondo.   J. Borel.
No. 17. Konsiloj pri Htgieno (Stolle.) J.
Borel.
No. 18. La Reĝo de la Ora Rivero (Rus-
kin).   Dr. Ivy Kellerman.
No. 19. Sinjoro Herkules (Belly). E.
Arntz and M. Butin.
No. 20. La Lasta Usonano (Mitchell). Leh-
man Wendell.
WEAR THE
ESPERANTO STAR
M*H         Lapel Button or Clasp Pin
r^                  25c
AMERICAN ESPEMimST ML, WasMaftsa, D. C
FOREIGN MAGAZINES
Bundle of ten copies, our selection,
back numbers, for only sixty cents
AMERICAN ESPERANTIST COMPANY
WASHINGTON, D. C
Digitized by CjOOQlC
AMERIKA BSPERANTISTO
31
DEZRAS KORESPONDI
S-ro Wm. Mason, Cashier Educational Dept,
Albany, N. Y.
S-ro M. Hlopotov, N. -Tagil, Permsk., Gul.,
Russia.
F. H. Battey, West Branch, Io. Ciam respondos.
P S-ino H. M. Torrey, 1041 Gr. Traverse St.,
Flint, Mich.
S-ro Whipple Bishop, Kahoka, Mo.
S-ro   Andres   M.   Oliva,   Leŭtenanto   Rurala
Gvardio, Colon, Cuba.
H. M. Torrey, Carrier 12, Flint, Mich. (p. k.
leteroj, gazetoj).
S-ino E. D. Wainman, R. F. D. 4, Eldred, Pa.
S-ro Floyd McNickle, Ashley, Ind.
S-ro Jesse I. Van Huss, Nowata, Okla.
S-ro Jean Erhardt, Nova Nikolskaja 5, Nijni
Novgorod, Russia.
S-ro    Solon   J.    Orphanides,    Addis-Abbeba,
Abyssinia.
ESTAS MAJJERMTTA POR LA JARO 1912
ABONO AL LA GAZETO
POSTAGE    STAMPS
We wish to buy all kinds of cancelled
postage stamps. Send description of any
which you have to sell, or send on ap-
proval, and we will make offer. Write
us before you sell!
300 all different foreign stamps from
Argentina, Chile, Bosnia, Greece, India,
etc., sent postpaid for 40 cents. This
is a fine lot with which to start a stamp
collection.
Full particulars about stamp collect-
ing and how to make a collection sent
upon request. If you are interested in
stamp collecting it will be to your ad-
vantage to send us your name and ad-
dress.
WASHINGTON   STAMP CO.
P. O. Box 24C6        Washington, D. C.
Reference:    American  Esperantist  Co.
„La Ondo de Esperanto'4 read the public
_       ..    _                               ____             __                   *_             .       .        a.__                         II     ar/111     mini    4>S1    IrAAft    an     .nlallnrunl     «..ruavala     ...Ia.lv
(laŭ la adreao: Koakvo, Rumijo.Tverskaja, 26)
Oum la IV-a jaro de sia regula funkciado „La
Ondo" aanpaga donos al siaj abonantoj, krom
12 n-roj (16—20 paĝaj) la speciale por tiu
:elo tradukitan de s-ino M. Sidlovskaja
ĉefverkon de rusa literature:
..Priici Smkjuij'1 de TOLSTOJ
(382-paĝa, grandformata librego, kies prezo
por la neabonantoj estos afrankite Sm. 1,60)
Literat. konkursoj kun monpremioj. Portretoj
de konataj Esperantistoj. Beletristiko origin,
k. traduk. Plena kroniko. Bibliograĥo.
Amuza fako. Korespondo tutmonda (poŝtk.
ilustr).
La abonpagon (2 rubl.=2,120 Sm.) oni sendu
al „Librejo Esperanto" (26, Tyerskaja,
Moskvo, Rusujo) aŭ al aliaj Esper. librejoj,
postmandate, rcspondkupone, papermone aŭ
per bankĉekoj.
Send subscription ($1.10) through American
Esperantist Company, Washington, D. C.
If you want to keep in intelligent touch with
all progressive political movements in the
world, you should read The Public, Louis F.
Post's journal of democracy.
Judge Ben B. Lindsey says: "I do not un-
derstand how anyone interested in social,
economic and political problems can be with-
out The Public." William Marion Reedy
says: "The Public is the greatest journal of
pure democracy in the world."
Send 50c (stamps or coin) for a six months'
trial and two FREE booklets, "Hard times;
the Cause and Cure,' by J. P. Kohler, and
"The Institutional Causes of Crime," by Louis
F- Post. Send for them TO-DAY.
THE PUBLIC, 208 Ellsworth Bldg., Chicago, HI
Printing ? ? ?
KP11ANT0 er ENGLISH
Have your work done by the first
and beat Esperanto printer in America.
Clearly accented type. Skilled
workmen.     Modern   machinery.
Prices low. Workmanship careful.
Material   good.
Letterheads for Esperanto societies
and officers.
EBffiST F. DOW, W. Nf«tM Sti^ Biitt*, Ms».
Lingvo Internacia
(published in Paris)
A forty-page monthly.         Entirely in Esperanto.
Now in its seventeenth year.     CONTAINS prose
and poetry, news, book reviews, etc.
•LOS (tor yosur
Subecribe through
AMERICAN   ESPERANTIST   COMPANY
Washington, D. C.
Germana Esperanto-Gaze to
The Only Weekly Magazine
in Esperanto
$2.00 PER YEAR
Subscriptions Taken By
AMERICAN  ESPERANTIST  COMPANY
Washington, D. C.
Digitized by CjOOSlĉ
3a                                     AMERIKA ESPERANTISTO
*ttm$m&m&m$&m&smm&&*&m&9&&&&9&&9m$s66m9Si
«^Maata&Mŭtagŭeaggrt
:|
tgefgigggw^ww^w^AytyW
::
WOULD YOUR FRIENDS
LIKE TO GO?
Have you some friend who wishes to go to Europe next summer, in such a
| way as to see the most interesting sights of the greatest cities in the most
interesting possible way,—not on the ordinary "conducted tour" with pro-
fessional gnides#eading or rather driving a crowd of tired trippers around,
and explaining (?) the points of interest in unintelligible sounds which the
guides believe is English,—but with a small group of fellow-travellers who,
because they are esperantists, are splendid companions, always ready to lend
a hand.
In other words, wouldn't that friend appreciate the advantages of seeing
Europe by means of Esperanto, meeting in every city of the itinerary delight-
ful esperantist friends, who treat the American visitor as a welcome guest,
and show him the city in the hospitable manner only an esperantist can?
Wouldn't that friend be glad to see TWICE AS MUCH in the time at his dis-
posal, as the average tourist does in the same amount of time, without any
more rush and weariness than that same average tourist suffers?
Have you told that friend about the Eighth Congress, which combines a
wonderful week of entertainment with opportunity to visit the ancient capital
of proud historic Poland?
Then, why not tell your friend or acquaintance who thinks of going to
Europe about the Esperanto Tour, the NORDAMERIKA KARAVANO which
is being organized to depart July 13 for a trip of exceptional attractiveness,
with first-class hotel accommodations and ocean passage, to Ponto del Gardo,
Gibraltar, Naples, Borne, Florence, Pisa, Venice, Innsbruck, Munich, Vienna,
Buda-Pest, Cracow, Dresden, Berlin, Amsterdam, The Hague, and Antwerp,
arriving in the United States about Sept. 2, at a very reasonable price. Best
assured they will return full of enthusiasm over the practical advantages of
Esperanto, and will be grateful to you for having given them this opportunity.
Advise these friends to write to The Esperanto Office for information at once.
Ss»s$ssQ$i$i»$3$sa£s»s3$sssg3S$^^
Digitized by CjOOQlC
The best literary magazine entirely
in Esperanto
The only magazine which has the constant collaboration of
Dr. L. L. ZAMENHOF, the author of Esperanto
Yearly Subscription $1.40                        Single Copy, postpaid, 15 Cents
AMERICAN ESPERANTIST COMPANY
AGENTS FOR U. S. A.
N. B__The American Esperantist  Company  has  on hand  a  quantity of  back
numbers, equally as good as current numbers from a literary point of view. These
we will dispose of, as long as they last, at ten cents a copy, twelve copies for $1.00.
We can not guarantee to send any special numbers at this rate.
DANUBO
;i;       An    excellent    lliirtv-lwn    patio
:f   in, .niliK-. publish-d  W IH »U.i    IX
FSI'l-lx \\T( ). ;i> ilie "re.,iii nf the
[<( tl 'MA XI AX      :iml      111 l.i.A-
RIA.X esperantiMs.
(.'■■nlaniK  an  a'niii'iaiu'e 'b   mintl
li i-i .mii'e,   < hi    man i    ill v oi'-o   Mll:-
;$   jeets,   a   nionthlv    report   nl    llie   »>
J   |n-iiove-» "I   llie   l;.-|ieianlip   Mote-   $
;j   iiKiit.  etc.
.1 Tin* earefnllv edited niairaziue.
;| |>ubli>hed in I'.iK'haresl, >in>i11<i lie
!,< ani"iio the fiireien periodicals
jj taken by even American espe-
I;» rantisl.
"       I lave Y< )U subscribed yet?
| Subscription, 80c       Sample Copy, 10c
I  American Esperantist Co.
Washington, D. C.
.^/^se*s/vrxt/Se,Nl|x^i*^***-e**^^
ESPERANTISTO
Duonmonata gazeto por la disvastigo de
la lingvo Esperanto.
La (tazcto aperas en </« eldonoj, kitij uutui-
niiitiatc  alUTiias.
lildono A, eliranta la 5 an ilc rill inniialo,
ivlas la fi'ofagandoii fur Esperanto, id cn-
liavas tiiirilatajn artikoloin en eciilK.na kaj
i'S|>cranta lincvoj kaj kronikojn pri la Kerinana
kaj   internaeia   lisperaiito-inovado.
lildono II, eliranta la 20 an de rill inniialo.
csias fare titeratitra. Cia cnbavo koiisislas el
plnualpi facilaj leeajoj kiel eble plej houslilnj,
ckzercoj knn apinla nermann tcksto. por k<>-
iiKiieantoj kaj projtresiiitoj, bildioejralio, kon-
kursni. praktikaj konsiloj, eniuina parlo k. t. p.
lara alionpre/.o por lierniaiHi' t kaj Aŭstri"-
I liinuarujo 4 M. (2 Sin.), por eiuj aliaj landoj
22".()   Sill.
I.a ahonoj mir knnicncijrns en Januaro,
Aprilo.   Inlio kaj  Oktol.ro.
Liidezirc oni povas iiparle about riun el «in-
bnn :<tlc scndepeiidaj eld. oi por la dniiiw de
la supre inoiitritaj prczoj.
Esperanto Verlag Holler  & Borel
BERLIN SW. 68, Lindenstr. 18/19.
Send subscription ($1.15) through American
Esperantist Company. Washington, P. C.
Digitized by
Google
y
•yar>
Emerson Pianoj
Koncertaj kaj Rektaj
:FONDITA 1849:
La piano por la artisto kaj la hej-
mo. Unu grado—unu kval'to. La
plej bona kiun nia deziro kaj sperto
permesas. ^Emerson, Boston," ape-
ras en la metala afiŝeto sur ĉiu piano
farita de ni.
reprezentas la veran valoron.
OAAA   Emerson Pianoj  estas
}   uzataj de la muzikama
,VJ\J\J   nubliko tra la  mondo
tra
Al ciu interesta esperantisto NI VOLONTE SENDOS ftKZEMPLERON DE
NlA rCATAUOGO, km montras per ilustrajoj la historion de la fortepiano. Petu
la katalogon per karto esperante sUribita.
EMERSON PIANO CO.
Boston {560 Harrison Ave.) Usono
Oficiala Gazeto Esperantista
Organo de la Lingva Komitato
De la Konstanta Komitato de la Kongresoj
Kaj de la Internacia Konsilantaro
Jara Abono: 5 Frankoj
Unu Numero: 50 Centimoj
Redakcio kaj Administracio:
51, RUE DE CLICHY, PARIS
EL  LA  DECIDARO  DE  LA SE8A  KONGRESO:
LA SESA KONGRESO MEMORIGAS AL CIUJ SOCIETOJ KAJ GRUPOJ, KE LA ABONO AL 1A
OFICIALA GAZETO ESTAS UNU EL LA PREJ BONA J RIMEDOJ POR HELPI FINANCE LA OFICIALAJN
INSTITUCIOJN DE ESERANTO. KAJ POR  ESTI REGULE INFORMATA  PRI 1UAJ LABOROJ.
National Capital Press, Inc., Washincton, D. C
gitized by GoOgk