Volume 8 October, 1910 LIBRARIES STAvKs JAN 131970 Number 3 AMERIKA ESPERANTISTO V, A MONTHLY MAGAZINE OF ESPER- ANTO THE WORLD LANGUAGE. J PER COPY 10c, PER YEAR $1.00, IN FOREIGN COUNTRIES $1.25. Propaganda Lecture Tour Mr, Baker's lecture tour will begin in October wilh the states east of Mississippi, following im- mediately with western states, and if you would like to put on this lecture in your town you should write us RIGHT NOW. A dozen towns were missed in the spring because they wrote after the route in their state was closed. Mr. Baker is giving lectures on Esperanto for exactly one-half the minimum fee for his other i, and because of the expensive printing, circularizing and correspondence necessary to manage such a tour, this amount will cover IW- only when llie towns are dated close to- gether. He canimt double back over several hun- dred miles of railroad to make your town. Wc guarantee a data satisfactory to you, and will not offer you a Saturday night unless you want it. If you will take hold of this with determination and resolution, you can add a good number of converts to the Esperanto cause in your town. Mere are some general directions which we wish to offer for the management of a lecture in the ordinary town. It's for' you to decide how well they will apply to yours. HOW TO MANAGE A LECTURE. You will find in this magazine a four-pa ire advertisement, such as is usually used by ■ h-c- turer's advance agent. Take this advertisement to Lor of your leading church, or to the presi- dent of any society which is making a pi alve fight for popular interest. Explain tn hint that the very best way to interest people in his work is to show his own interest in up-to-date sub- jects. Play up the entertainment feature strongly —everybody likes to be entertained. and Mr. Baker is a professional platform enteit.i Offer to take a few tickets yourself, and to sell a few; enlist the co-operation of other Ksperan- tists in your city, and the other progressive people who are always willing to "boost" a good lecture. Si-e that the newspapers have plenty of complh :y tickets. Give complimentary tickets to all -ministers who will announce the lecture, and to prominent eduea tors. Give one ticket at each place where a win rlow card is put up—a ticket judiciously given away brings a paid admission to the lecture. Don't consider it beneath your dignity to sell tickets 1 The lyceum, Chautauqua», grand opera, colleges—many of the best public enterprises exist only because somebody had the devotion and energy necessary to pass the subscription list. Don't be afraid of failure—energetically man- aged the lecture cannot fail I Our Terms. Twenty-five dollnrs, payable the night of the lec- ture. We pay all travel and hotel bills and fur- nish, free except express charges, the following: Twenty-five window cards 11 x 14 inches, with blank space far date, etc.; 500 distribution circu- lars, four-page, 7 x 10 inches. Mimeographed ma- terial for newspaper articles. Blectrotyped news- paper engravings (loaned). Tickets for reserved seats, general admission, children and compli, mentary. It is better to charge admission than to let a small committee stand the expense. Lectures cost something, they're worth something, and the audi- ences are seldom smaller, always better, if an admission fee is charged. People are apt to judge a thing by what it costs them. If • you're interested, write or telegraph, and we'll hold the route opc/i In your state as long a- possible. L£ If JL AMERICAN ESPERANTIST COMPANY 700 EAST FORTIETH STREET : CHICAGO I. ** jj Entered a^ second-class mutter October 1, 1907, at the Tost Office at Chicago, 111., under act of March 3, 1879. dbyG6©gIe BOOK DEPARTMENT rices include postage. Terms, cash with order. Add ten cents for exchange on local ch One-cent stamps accepted for small amounts. Write orders on separate sheet—apart fr correspondence on other matters. Address all letters and make all remittances payable t>. AMERICAN ESPERANTIST COMPANY, 708-714 EAST FORTIETH STREET, CHICAGO THE AMERICAN ESPERANTO BOOK. Extra Cloth Binding...................$1.00 Limp Leather Pocket Edition...........1.25 Ever s'mce its publication in 1907, the sales of The American Esperanto Book have exceeded, in America, the combined sales of all Esperanto text-books, both domestic and imported. The Esperanto text and exercises are by Dr. Zamenhof, author of the language. The grammar and commentary are by Arthur Baker, written in the United States language, especially for Americans. The Esper- anto-English vocabulary is very large and complete. The English-Esperanto contains several thousand selected Eng- lish words with translation. Total 320 pages. COMBINATION PRICES Cloth Book and Magazine, one year...... 1.50 Magazine one year, Paper Book FREE.. 1.00 Paper book and Magazine, six months.. .60 CLUB DISCOUNTS Cloth Book and Year Subscription (clubs of five) ............................$1.20 Leather Book and Year Subscription (clubs of five)....................... 1.40 Paper Book and Year Subscription (clubs of five) ............................. .75 Paper Books and Six Months' Subscrip- tion (clubs of five)....................45 Cloth Book, five or more................75 Leather Book, five or more ............ 1.00 The rate indicated as applying to clubs of five applies to subsequent orders in any quantity firm Esperanto club or bona fide subscription agent. SPECIAL TERMS We supply "on sale" copies of the American Esperanto Book only, in cloth or paper binding, to the proper officer of an Esperanto club, or to a responsible agent, remittance subject lo sale; unsold copies to be returned at our de- mand, in good order, charges paid by shipper. Cox Grammar and Commentary.........$1.00 Esperanto m Fifty Lessons (l'rivat).....50 The Pictorial Esperanto Course (Mann) .35 The Esperanto Teacher (Helen Fryer).. .25 The Standard Course of Esperanto (Bul- len) ..................................25 In Cloth Binding ......................50 A Primer of Esperanto (O'Connor)......$ .10 TEXT BOOKS IN ESPERANTO Esperanta Sintakso (Fruictier)......... .45 First Reader (Lawrence) ...............25 Frazaro (Henri de Copper.) ... .45 Karlo (a First Reader, by Edmond l'rivat) .X5 Komercaj Leteroj (Her the lot kaj Lam- bert) ................................ .ao Komerca Sekretario (J. R. Sudria).......ao ^^^^^ .60 •35 .25 .25 -25 .20 .10 I Kondukanto kaj Antologio (Grabowski) Konkordanco de Ekzercaro (Wackrill).. Kur;o Tutmonda (Emile Gasse)........ Lingvaj Demandoj (Zamenhof) ........ Matematika Terminaro (Raoul Briennl). Muzika Terminaro (F. de Monii)........ Praktika Frazaro (Borel)............. Pri la Elparolado de Esperanto (Moch).. Tutmonda Lernolibro por Paroligi Esper- anton ............................... Unua Lcgolibro (Kabe) ............... DICTIONARIES Esperanto-English .Dictionary (M>t- teau) ...............................$ .63 English-Esperanto Dictionary (Rhodes).. 2.00 English-Esperanto Dictionary (liaycs- (I'Connor) ............................Go Vortaro de Esperanto (Kobe) .......... 1.20 Enciklopedia Vortareto de Esperanto Verax) ............................. 1.80 Plena Vortaro Esperanto - Esperanta (Boirac) Two Volumes ............... 2.50 Dictionnaire Esperanto-Francais .........60 Du Mil Novaj Vortoj (Rntilet)........... .45 Universala Vortaro (Zamenhof)..........30 LITERATURE AND DRAMA ABC (Orzeszko-Ender).... La Abatejo de Westminster (Irving- O'Con nor) ............................ Advokato Patelin. (F.vrot)............... Aladin, au La Mirinda Lampa (Cox).... Alackno kaj Palomido . (Maeterlinck - Eliot) ............................... Ama Bileto (Balucki-Ender)............ Anatomia Vortaro (Mcdicina Esperan- tista Grupo) ........................ Angla Lingvo Sen Profesoro (Bcrnard- Moch) .............................. An Hour of Esperanto (Cart-J. B. and M. Coxl ................................ La Antaudiro (Charles Stewart) ........ Aoro (Esperanto Stenography) ......... Aspazio (Svjentokovski—L. Zamenhof).. La Avarulo (Moliere-Sam Meyer)....... Aventuroj de la Kalifo (Cox)............ Barbiro de Sevilla (Beauniarchais-Mi-ycr) Bardell Kontraŭ Pickwick (Dicketn-Mnr- rison) ................................ Boks kaj Koks (Morton-Stewart)...... Bona Sinjorino (Ozeszko-Kabe) ........ Brazilio (Backheuser) .................. Bukedo (Lambert)...................... Cent Dek Tri Humorajoj (Lnira)...... Cikado <5e Formikoj (Lahiche kaj Legouve) ............................. V Digitized by LnOOQlC ARTHUR BAKER —HUMORIST :Dy Google r ESPERANTO ^ JVERYBODY has heard something about Esperanto, the language which is so much easier to learn than any other, and which, it is expected, will one day be the only secondary language for all people. That is, the French will know French and Esperanto, the English their own language and Esperanto, the Japanese will know theirs and Esperanto, and in this way the whole world will possess a common, mutual, secondary language. Just what progress the idea has made; what world congresses have been held, where thirty or forty nations joined in the use of this one tongue; how international magazines and hundreds of books are already printed in Esperanto — these and many other phases of this fascinating subject are discussed in a lecture by Arthur Baker, who for some years has taken a leading part in the propaganda of the international language idea in America. As the author of books and pamphlets on the subject, and editor of the magazine, "Amerika Esperantisto," Mr. Baker is especially well qualified to speak about Esperanto. His style of lecture mingles instruction with entertainment. On the theory that it is not what an auditor hears, but what he remembers, that counts, Mr. Baker holds the attention of hearers by an unceasing display of verbal fireworks. He radiates wit and humor of the most refined type. Mr. Baker has been declared by more than one eminent critic to be the best lecturer in America. He does not pound the pulpit nor yell; his voice is never louder than just enough to be heard clearly in the farthest corner of the room. His personality is so unobtrusive that he may correctly be said to disappear behind his sentences. Under cover of the entertainment you are convinced that this new language is worth learning. Incidentally, Mr. Baker gives a short lesson, and may even sing a song in Esperanto. Cordially yours. THE MANAGERS ligitized by VuOOQlC Digitized by Google ANTAUPAROLO Car la Tutmonda Jarlibro, kiun ni preparix por la jaro 1913, aperis nur en la monato Aiigusto de liujaro, nidecidis, ke ĝi portos la datojn 191 ,'f- 1914, kaj ke nova eldono de tin libra ne aperox durn la jaro 19 14. Tamcn, ear jam en Septembro 1913, tio exlivs bnldaii post la apero de la libro, ni ricevis sufire multajn dokumentojn por la estonta eldono, ni konsciis, ke la personoj, kiuj kulimas uzi la Tulmondan Jarlibron, extus tre f/enataj, xe Hi dews atendi Ijis la apero de la eldono por I 9 Id. Ni do petis pluan malerialon de la naciaj societoj kaj de niaj korespond- anloj, kiuj plej afable sendis gin al ni. Ni do deeidis publikigi la jenan aldonon. Gi extax sendola al fiuj aretintoj de la Tutmonda Jar- libro 1913-1914, kontraii respondkupono, kaj senpage aldonota al la ankoraii nevenditaj ekzempleroj de tiu libro. La prezo de la Tutmonda Jarlibro Esperantista 1913-1914 rexlax fiksita je Fr. 3,50 (Sm. 1,400). Se en tiu ei aldono trovigas ankora it kelkaj mankoj, niaj gesamideanoj bonvolu konsideri, ke tii extax nur homoj, kaj sekve eraremaj, kaj Hi volu esti indulgaj. Ni farix rion eblan por ke iiu xango psIu notita. La korektita oficiala parto aperis aparte sub la tilolo : Fundamentaj dokumenloj 1914, kaj extax ai-etebla je la prezo de Fr. 0,25. La Tutmonda Jarlibro por 1915 aperox je la fino de Majo 1915, xed ni akceptos la malerialon nur ĝis la fino de Marto de la samajaro, car la kunmelo kaj la Icorekto de la presprovajoj postulas multeda tempo, precipe kiam oni havas multajn aliajn aferojn por fari samtempe, kaj ni deziras ke la libro aperu plej akurate je la fiksita dato. .Al niaj kunlaborintoj, kaj al niaj kunlaboronloj, kiujn ni deziras kiel eble plej multenombraj, ni esprimax plej sincerajn dankojn. Plej speciale nidankas : Sroi".Prof. Christaller, el Stuttgart; Fesxcnden, Newton Centre (Mass.); Prof. II. Friedricli, Prostejon; Tellini, Hologna, pro la tre ĝustaj korektoj senditaj. Por la Reilnkcio de la Tutmonda Jarlibro Esperantista, E. Ferter-Cense. Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 17 plafono, kaj marmora statuo de Kristo diranta "Venu al mi, lacigitai, kaj mi vin refreŝigos," kopiita laŭ Thorwaldsen. Sed la plej bela estas la Sigismunda kapelo, en plej pura kaj plej bela renes- anco "de tiu flanko de Karpatoj," farita de Bartolomeo Berecci. Sur muroj tro- viĝas subtilaj skulptajoj de floroj kaj fruktoj, faritaj de Cina de Sienna kaj donantaj al la kapelo aspekton de agra- bla freieco. Tomboj el ruĝa marmoro reprezentas dormantan Sigismundon la Maljunan, kaj Sigismundon Aŭguston, reĝojn de ora jarcento de pola historio. Ekstere la kapelo estas dike orita. Sur kontraŭa flanko troviĝas la tombo de reĝino Hedvigo, el blanka marmoro, skulptita de Anton i Madejski, kaj baroka kapelo de S-ta Joahimo kun mon- umentoj de krakovaj episkopoj. Sek- vantaj: kapelo de Johano Baptisto (XVIa jarcento), kapelo de S-ta Andreo kun renesanca tombo de reĝo Johano Ol- braht. Kontraŭ tiu kapelo troviĝas monumento de reĝo Kasimiro la Granda (1330-1370), kies bela marmora balda- keno enhavas bluan plafonon kun oraj steloj. Malsupre ĉirkaŭ la tombo troviĝas homoj en mezepokaj vestoj, plorantaj la reĝon dum kies regado komencis dis- volviĝi industrio kaj komerco en Polujo. Malantaŭ la ĉefaltaro troviĝas tri kapeloj: de episkopo Tomicki kun lia renesanca orita tombo, de reĝo Batory, malluma kun vitrajoj de Ha patrono S-ta Stefano kaj kun barokaj skulptajoj, kaj de S-ta Katarino. En la maldekstra navo estas granda nigra kruco kun arĝenta fono, mirinde savita dum diversaj mili- taj invadoj. Tie trovas sin piedingo de Kara Mustafa, el la batalo apud Vieno en 1683. En la sama navo troviĝas sar- kofago de reĝo Vladyslav Lokietek (1333). Proksime de ĝi troviĝas arĝenta ĉerko kun mortrestajoj de S-ta Stanis- lavo T^iun mortigis en Krakovo reĝo Boleslavo la Kuraĝa), kun scenoj de mirakloj post lia morto. Sub la preĝejo troviĝas katakomboj kun ĉerkoj de polaj reĝoj kaj naciaj herooj. Interalie ripozas tie la mortres- tajoj de Tadeusz Kosciusko, kies nomo estas konata al usonanoj, car li estis ad- jutanto de Washington (1777-1786), kaj heroe batalis pro sendependeco de Usono. Neeble estas priskribi en tia konciza artikolo ĉiujn vidindajojn de nia urbo. La esperantistoj partoprenontaj en la Oka Kongreso, kaj precipe la usonanoj, estos surprizitaj trovi en Krakovo mul- tegon da antikvajoj, el kiuj pli ol unu estas unika en Eŭropo. Vi vidos ĉe ni ekstreme interesajn monumentojn de mezepoka arhitekturo, el kiuj.kelkaj de- venas eĉ el la XIa jercento, kaj tre bone konserviĝis malgraŭ la detrua influo de la tempo. Mi ne troigas, asertante ke ĉe ĉiu paŝo, en ĉiu strato kaj strateto vi renkon- tos multe da antivajoj, indaj esti mon- tritaj kaj klarigitaj. Venu do grandare al la Oka Kongreso, kaj vi certe ne bedaŭros vian vojaĝon! Antonio Czubrynski, Krakovo, Polujo. A SUGGESTION. If you found the" above article inter- esting (as you surely did), why not help some non-esperantists to enjoy it also? Translate it into English, and take (or send) your translation to the editor of your local paper or some other publica- tion in which you have especial interest. Preface it with an introduction some- thing like this: An article on the capital city of Ancient Po- land, written especially for the American magazine Amekika Esperantisto by a resi- dent of that city, Mr. Antonio Czubrynski, has seemed to me so interesting that I made an English translation of it which I submit here- with, so that if you can give it space your s readers may have an opportunity to enjov ft. even though they can not all read it in thef* original Esperanto. This interesting city, com- paratively little known to American tourists, is of especial interest now, because next Au- gust the big Eighth Esperanto Congress will take place there. A number of Americans are planning to attend, visiting many of the chief cities of Europe en route, but even for those of us who can not go on this trip there is pleasure to be had from reading articles about the places to be visited, and above all the "Congress City" itself, such as I offer here- with. Digitized by Google «* La Unua Ĝustatempa Manĝo de Zona Gale. QENSU kiel strange ŝajnis cio, antaŭ ol monatoj, semajnoj, tagoj, horoj, minutoj kaj sekundoj estis kalkulitaj! Ekzemple, se la pratempuloj volis ekscii kiam okazis io, kompreneble ili ne posedis la vorton "kiam," nek respondon. Neniu sciis kiom da tempo oni devus boligi ovon, aŭ baki panon. Por matenmanga horo, ili devis simple sidiĝi kaj atendi ĝis kiam la nutrajo estos preta. Plej bedaŭrinde el ĉio ĉi, la pratempuloj eĉ ne sciis ke oni ne de- vus malŝpari la tempon! Pro tio, ke ili ne povis gin mezuri, kompreneble ili ne rimarkis kiel rapide ĝi preterpasas; kaj eble ili opiniis ke ili rajtas ĝin uzi tiel, kiel plaĉas al ili, anstataŭ difini di- versajn partojn por diversaj celoj,—unu parton por dormado, alian por laborado, la ceterajn por ekzercado, amuzado, k. t. p. Neniu sciis pri naskotagoj, kaj ne- niu povis komenci rakonton per la vor- toj "En antikva tempo." Vere, ĉio estis mirige miksata! Nu, ĉirkaŭ tiam (sed, kompreneble, ili ne sciis pri "tiam") pratempa patrino unu matenon diris al sia pratempa fili- neto: "Nun, filino, praktiku, kaj poste vi rajtos vin amuzi." Nek je fortepiano praktikis la filino, nek je orgeno. Sia muzikilo estis bela tubsimila trablovilo, simila al paŝtista fluto; kaj ĉiam post matenmanĝo la pratempaj knabinetoj sidiĝis sur rokoj en la pejzaĝo kaj praktikis. Ci tiu knabineto prenis siajn flutojn kaj, sidiĝinte sur roko, ŝi praktikis tiom da tempo, kiom laŭ nia nuna scio (sed ŝi ne sciis) estas kvin minutoj. Tiam ŝi envenis en la kavernon kaj jetis siajn flutojn sur la liton el feloj, rememoris ke tio estas malprava, kaj ilin pendigis ce ilia propra loko, super la fajrujo. Si tiam sin turnis por eliri el la kaverno, sed la patrino, kuirante viandon antaŭ la fajro, revokis la filinon. "Filino mia," ŝi diris. "cu vi forgesas ke vi devas praktiki?" "Mi ja praktikis," respondis la kna- bino. "Sed praktiku, kaj praktiku!" diris la patrino, ne sciante kiel klarigi ke la infano devus praktiki tutan boron. La patrino ne konis horojn, tamen ŝi sciis per siaj sentoj kiam la filino sufice longe praktikis. Denove la knabino eksidis sur roko, kaj denove ŝi praktikis ,—proksimume kvin minutojn. Tiam ŝi ree envenis la kavernon, jetis siajn flutojn sur la liton el feloj, rememoris, prave ilin pendigis, kaj ree estis elironta el la kaverno. Duan fojon la patrino ŝin revokis: "Filino mia," diris la patrino, "ĉu vi deziras ke ree via patrino estu devigata vin atentigi?" "Vere, ne, patrino," respondis la knabino. "Do, praktiku, kaj praktiku kaj prak- tiku !" diris la patrino. "Se vi altkreskos, ne lerninte kiel muziki, kion oni pensos ?*' Ree la infanino iris al sia pentrinda roko. Tio okazis ree kaj ree, ĝis kiam ŝi estis praktikinta tiom da tempo, kiom laŭ nia nuna kalkulo estas tuta horo. Kompreneble tiu ĉi konstanta ripe- tado, kune kun la ordigado de la kaver- no, kaj la kuirado, estis premanta labo- rado. Tial la pratempa patrino decidis ke ŝi konsiliĝos kun sia edzo. Kiam la suno staris super la ĉielo, kaj ekzistis neniom da ombrajo, kaj kiam la bruna kaj bonodora viando estis kuirita kaj duonkovrita de aromaj herboj, la virino eltiris el la cindroj la legomojn, kaŝis la deserton (ĝi estis "surprizo"), preparis antaŭ la kaverno ebenan rokon anstataŭ tablo, kaj omamis sian kapon per folioj. Tiam ŝi kaj la knabino sidiĝis por atendi ĝis kiam venos la edzo kaj patro. Forpasis la momento, kiun ni nun nomas tagmezo. Forpasis horo kaj alia, tiam ankoraŭ pli multaj horoj. Forpasis la posttagmezo kaj frua krepusko, sed ankoraŭ ne venis la viro. La knabino ploris pro malsato; glacie malvarmaj fariĝis la viando kaj legomoj; kaj sen rideto, atente rigardante en spacon, sida- dis la pratempa edzino kaj patrino. Guste kiam la luno pendis super la Digitized by Google AMBRIKA ESPERANTISTO 15 ŝi metis ilin sur seĝon, kie jam pendis mia jako. Diable malrapide ŝi daŭrigis siajn misterojn de senvestado, baldaŭ al- venante al tiu parto de la afero, kiam estis mia devo aŭ sveni aŭ spiregi. Mi ne havis sufiĉe da forto por spiregi, tial mi pacience atendis la perdon de konscio. Mi estis irinta nur malgrandan dis- tancon laŭ la vojo al nekonscio, kiam mi estis abrupte revokata al aferoj ĥzikaj. Ŝi alproksimiĝis al mia lito. Per vooo kiel fagota arpeĝo en ia batalmuziko de Wagner, ŝi rompis la teruran silenton. "Kion je infero vi rigardas?" ii ekkriis. "Kio estas al vi? Vi ja aspektas kiel kadavro. Jen! Prenu trinkajon!" Kaj, el siaj vestoj ŝi eltiris botelon, kiun ŝi donis al mi. "Prenu trinkajon!" ŝi ree diris. Kaj mi tutkore obeis ŝian ordonon. Ekzamenado, helpate de sperta palato, montris al mi ke la enhavo estas viskio; kaj se iam mi englutis trinkajon nur por medicinaj intencoj, tiu estis la okazo. La likvoro estis je malalta fluo kiam mi redonis la botelon al ŝi, kaj ŝi baldaŭ malaperigis la restajon, murmurante ion pri la malbonega kvalito de kampara vis- kio. ŝi baldau fariĝis tre parolema, sed mi ne povis facile kompreni la interrilaton inter malbona viskio, blasfemaj espri- moj, kaj cirkasa princino. Kiam ŝi anko- raŭ estis en pitoreska stato de la duon- vestigo, ŝi levis siajn belajn manojn al sia kapo,—kaj demetis sian abundan hararon, tre zorge metante ĝin sur la tablo. Gi estis peruko! * * * * * Neniam ree mi eniris la malgrandan tendon, se mi ne havis tie gravan aferon. Kiam mi eniris, la princino ridetis al mi, sed neniel kiel antaŭ tiu okazplena nokto en M—. La "princino" estis Sinjoro Himmel- mann, virinpersoniganto iom fama antaŭ dudek kvar jaroj. El sia angla originalo tradukis John L. Stanyan. Krakovo GIAJ MITOJ KAJ VIDINDAJOJ. (Speciale Verkito por AM ERIK A ESPERANTISTO) HREMDULOJ malmulte scias pri slava kulturo, malgraŭ tiel nomitaj "internaciaj" rilatoj. Oni povis audi dum la Sepa Kongreso, ke "Kra- kovo enhavas nenion intefesan," kaj "oni ne scias, kial oni ĝin elektis kon- gresurbo." Ne pretendante elĉerpi la temon, mi volas nur al vi prezenti ion, el kio vi povos ekkoni, kiel falsa estas tia opinio. Meze de Krakovo, apud bofdoj de Vis- tulo, kies nomo signifas en sirjena lingvo riveron, staras kastelo, nomata Wawel. Kiel vi facile rekonas, ĝi estas identa kun Ia nomo Babel, renkontata ne nur kiel riĉa urbo de antikva Mezopotamio, sed ankaŭ en norda Eŭropo kaj generate en landoj de hinda-eŭropa loĝantaro. En mitaj tempoj vivis tie drako nomita Olofago (ĉiomanĝanto), kiun mortigis du filoj de la kastela princo, doninte al f"i bovojn ledajn ŝtopitajn per sulfuro. iujn ledajn bovojn manĝis la drako, kaj sufokiĝis de fajro, kiun eksplodigis la sulfuro. Al kadavro de la drako al-" flugis korvoj kaj de ilia grakado estis la kastelo nomita Krakuw. En kaŝuba lingvo, korvo (pole kruk) estas nomata krak. La pli juna filo de la princo, en- viante sian pli aĝan fraton, mortigis lin, sed kaŝis tiun faron, dirante ke drako formanĝis la fraton. Post la morto de la maljuna princo, kiu estis nomita Krakus aŭ Grakkus, suriris la tronon lia krima filo. Sur Wawel ni povas vidi ĝis la hodiaŭa tago kavernon de" Drako, kaj la tempon de la regado de Krakus oni fiksis je la jaroj 730-750. Al li oni volis atribui la unuan konstruajon de kastelo, kaj la nomon de urbo grupiĝinta ĉirkaŭ la kas- telo. Same nomas la urbon la araba geografo el Ia. XIa jarcento, Al-Bekri, en kies kroniko ni por la unua fojo ren- kontas historian citon pri Krakovo. Drakon, korvon, oni ankaŭ trovas en aliaj mitologioj, same kiel du fratojn el Digitized by Google 16 AMBRIKA ESPBRANTISTO kiuj unu mortigas la alian. Sur la Krakova Cefplaco staras pre- ĝejo de Sankta Mario, havanta du turojn de malsama alteco kaj amplekso. Ili estis konstruitaj de du fratoj laŭ jena kontrakto: kiu konstruos pli altan turon, tiu edziniĝos kun fraŭlino, en kiun am- baŭ enamiĝis. La pli juna frato kon- struis turon, sed baldaŭ rimarkis, ke ĝi estas malpli alta, ol la turo de lia frato. Li mortigis la fraton. La tranĉilo, kiu servis kiel mortigilo, oni pendigis por memoro en la draphalo (granda mal- nova konstruajo sur la Cefplaco), kie oni povas ĝin vtdi ĝis la bodiaŭa tago. Tiun historieton oni povas unuigi kun la antaŭa, kaj kun la roma legcndo pri Romulus kaj Remus, kun la mito pri la ĝemeloj Kastoro kaj Polukso, el kiuj la dua estis senmorta, aŭ kun la litovaj dunaskitoj Lelum kaj Polelum, brilantaj en la ĉiela zodiako kiel konstelacio, per kiu komenciĝadis la nova jaro, 4,000 jarojn antau nia epoko. Sed tio nun- tempe estas supozo, kiun oni ankorau devus pruvi, kolektinte pli grandan ma- terialon. Krakus havis filinon Wanda. Si ne volis edziniĝi kun germana kavaliro Ry- dygier, kaj dronigis sin en Vistulo. Je ŝia memoro oni aranĝas ĝis la nuna tem- po tiel nomitan "florkronfeston," fine de junio. En fiksita tago, kiam vesperiĝas, kolektiĝas apud Wawel sur ambaŭ bor- doj de Vistulo dekmiloj da personoj. Tie knabinoj jetas sur la akvon florkrone- tojn, fiksitajn sur breto kun brulanta kandelo en la mezo. Tiu knabino, kies kroneto ne dronos, edziniĝos en tiu jaro. Nun tiu festo perdis sian antaŭan idpl- anan aspekton, kaj estas aranĝata lukse, kun artaj fajrajoj kaj dancoj en krakovaj vilaĝaj kostumoj, sur remŝipoj. La nomo Wanda estas mitologia, kaj troviĝas en kelta kaj irlanda lingvoj. Ci estas konata en Kimrujo kiel Little van Lake. En irlandaj mitoj Fand' signifas diinon, kies historio kuniĝis kun historio de suna heroo. Proksime de Krakovo estas "Termonteto de Wando," same kiel de Krakus. Similajn oni montras en Skandinavujo. La nomoj Venezio. Ven- dee enhavas saman vortradikon, trove- blan en diversaj mitologioj. Alia festo estas nomata Konik Zwier- zyniecki ("Cevaleto de Zwjejunjec), kaj okazas je 38a de junio ĉiujare. Cirkaŭ la jaro 1281, dum regado de Lesek la Nigra, invadis Tataroj Polujon kaj al- venis ĝis Krakovo, detruante ĉion dum- voje. En kriza momento unu flosisto kuraĝigas siajn kamaradojn, batalas kon- traŭ la barbaroj kaj en triumfo revenas en la urbon kiel venkinto, ĝoje salutata de la savita loĝantaro. Por memoro oni festas tiun invadon post katolika pro- cesio, la 38an de junio. El la antaŭurbo Zvjejunjec invadas Krakovon viro tatare vestita, sur ligna ĉevaleto, ĉirkaŭita de tatare vestitaj muzikantoj kaj halebar- distoj kun mahometanaj duonlunoj sur la ĉapeloj. Per bastonego li batas la for- kurantajn geknabojn, kaj alveninte antaŭ la episkopa palaco, li salutas ĝin per kliniĝo de standardoj kaj poste revenas al festeno, kie lin atendas abunda re- gato. Sed forlasante la krakovajn mitojn, el kiuj mi nur la ĉefajn elektis, kaj kiujn la kristanismo bedaŭrinde tiel forpelis kaj detruis, ke oni eĉ ne scias kiel mala- peris la bela slava mitologio, ni vizitu la plej gravan vidindajon de Krakovo, la reĝan kastelon. Sur Wawel staras kastelo de iamaj reĝoj de sendependa Polujo, kiun oni forstrekis el politika karto de Eŭropo, kvankam ĝia kulturo vivas kaj disvolvi- ĝas. Kun la kastelo estas ligita la kate- dralo konstruita en gota stilo. Preskaŭ ĉiujn stilojn oni povas tie vidi laŭ jarcen- toj de historio. Enirante la preĝejon tra baroka por- talo ni vidas flanke ripojn de mamuto. kiujn oni en mezepoko klarigadis kiel restajojn de antaŭdiluvaj pekuloj, kaj surpendigis antaŭ la preĝejoj por edifi kristanan popolon pri la justeco de pu- nanto Dio. En la preĝejo pendas ambaŭflanke tapiŝoj kiujn reĝo Johano III Sobieski, apud Vieno en jaro 1683, prenis el turkaj tendaroj post la venko. Post tiu batalo restis diversaj legendoj ĉe la popolo, ek- zemple, ke Sankta Virgulino mortigis turkojn per itonoj; ke ŝi ilin blindigis; kaj en kriado de kokoj la polaj vilaĝanoj aŭdis la sciigon pri alproksimiĝo de tur- koj armitaj per pistoloj. La unua el 18 ĉirkaŭantaj kapeloj en bizantia stilo, kun anĝelaro sur plafono, enhavas belegan gotan tombon, kun kapi- teloj reprezentantaj bibliajn scenojn. Apude, blankmarmora kapelo kun orita Digitized by Google A MERIKA UNUA AMERIKA REVUO IT E SPERANTISTO DB LA LINGVO INTBRNACIA ESPERANTO VOLUMO VIII CHICAGO OKTOBRO MCMX NUMERO III AN INVITATION THIS IS FOR YOU, who, not know- ing the language Esperanto, will read a part or all of the following report in English, and will glance with more or less interest at the parallel language with its strange inflections and marks, which may look to you as though some careless printer had spilled the contents of the j-box. We offer no apology for the common- place, everyday manner in which we have described this Esperanto Congress. Es- peranto is no longer a wonder to us. It is a thing of practical, ordinary utility, like the telegraph and postage stamp and writing machine. If you ask us to won- der about Esperanto, we can only won- der how it could have remained undis- covered for so many years, and why you have not yet decided to take a very little of your valuable time and learn it. But you are still on the wonder side of Esperanto. Then come and listen to the proceedings of this Esperanto Congress: A Spaniard makes the opening speech —and he is understood by all; not par- tially nor with difficulty, but easily and completely. Russian, Scot, American, Frenchman, German, Lithuanian, Bo- hemian—everybody understands exactly what this "foreigner" is saying. An American speaks—a slightly dif- ferent intonation, perhaps, his vowels "not so melodious as those of the Spaniard, but as before, this gathering of so many nations understands the speaker. Now it is a Frenchman, now a Rus- sian, now the Brazilian, or the Uruguay- an, and the German—and still everybody understands all that is said. How can it be? you ask. How can these various peoples, some of which trace separate lines of racial ancestry back to the unbroken silence and im- penetrable dark of prehistoric ages— how can they meet on ground of common thought expressed in a common lan- guage ? No space is here for an elaborate ex- planation. The reply is simply "Esper- anto." And Esperanto is merely a simple language—simple enough to be easily learned; simple enough that when a Frenchman and a German, pronounce it they can understand one another; simple enough that an English stranger, listen- ing, could not say "this man is German," or "that one is French." We will not offend you, reader, by assuming that you may possess a brain so dull as to form the half-witted ques- tion: "Of what use is Esperanto?" We take it for granted that the question you ask is: "What means are being used to develop the possibilities of such a lan- guage?" Well, just propaganda—the method inseparably connected with new things in thought. We are telling people about it, just as we are now telling you. Clubs and societies of Esperantists all over the world are constantly ding-donging the subject into the ears of the general pub- lic, and slowly but surely the public is learning that Esperanto is no fad and no dream, but a thing of practical utility which needs to be adopted, just as the more progressive people have learned to use postage stamps and telephones. You are cordially invited to learn the language and to join in the propaganda. Digitized by Google 42 THE SIXTH ESPERANTO CONGRESS SESA ESPERANTISTA KONGRESO NO ONE attending the Sixth Inter- national Congress of Esperanto could doubt the world-wide strength of the propaganda for an international lan- guage. As a matter of course, on ac- count of its distance from Europe, where the need and growth of Esperanto are, and doubtless will be for many years stronger than in America, the Sixth Con- gress, in Washington, was by no means as large as the previous congresses in France, Switzerland, England, Germany and Spain. But in the matter of confi- dence and enthusiasm it equalled them, and in the number of national delegates officially represented it greatly surpassed them. In the opinion not alone of Dr. Zamenhof, author of Esperanto, but of many others who attended the Third, Fourth and Fifth, the Sixth was in many points the best of all. Twenty-two Nations Twenty-two nations were represented in the Congress, according to the follow- ing roll: South Africa ......................1 England .........................14 Australia .........................2 Austria ...........................1 Brazil ............................2 Philippines .......................1 France ..........................17 Germany .........................7 Spain .............................9 China ............................2 Holland ..........................2 Italy ..............................1 Canada ...........................5 Croatia ...........................1 Mexico ...........................3 Poland ............................3 Porto Rico ........................2 Scotland ..........................2 Russia ............................5 Switzerland .......................1 NENIU, kiu ĉeestis la Sesan Inter- nacian Kongreson de Esperanto povis dubi pri la tutmonda fortikeco de la propagando por internacia lingvo. Kompreneble, pro sia malproksimeco de Eŭropo, kie la bezono kaj kreskado de Esperanto estas, kaj sendube estos dum multaj jaroj pli fortaj ol en Ameriko, la Sesa Kongreso, en Washington, tute ne estis tiel granda, kiel la antaŭaj kon- gresoj en Francujo, Svisujo, Anglujo, Germanujo, kaj Hispanujo. Sed laŭ la rilato de konfido kaj entuziasmo ĝi egalis ilin, kaj laŭ nombro de naciaj registaroj oficiale reprezentataj ĝi multe superis ilin. Laŭ la opinion ne sole de Dro. Zamenhof, autoro de Esperanto, sed de multaj aliaj kiuj eeestis la Trian, Kvaran kaj Kvinan, la Sesa estis en multaj punk- toj la plej bona el 6iuj. Dudek du nacioj. Dudek du nacioj estis reprezentataj en la Kongreso, laŭ la sekvanta nomaro: Sud-Afriko ....................... 1 Anglujo .......................... 14 Aŭstralio ......................... 2 Aŭstrio .......................... 1 Brazilujo ......................... 2 Filipina Insularo .................. 1 Francujo ......................... 17 Germanujo ....................... 7 Hispanujo ........................ 9 Hinujo ........................... 2 Holando .......................... 2 Italujo ........................... 1 Kanado .......................... 5 Kroatujo ......................... 1 Meksiko ......................... 3 Polujo ........................... 3 Porto Rico........................ 2 Skotujo .......................... 2 Rusujo .......................... 5 Svisujo .......................... 1 Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO Uruguay ..........................3 Urugvajo 84 Thirty-five States In our own country thirty-five states were represented: Alabama ..........................2 Arkansas .........................1 California ..........................4 Colorado ..........................2 Connecticut .......................3 Delaware .........................2 District of Columbia...............59 Florida ...........................1 Georgia ...........................2 Idaho.............................1 Illinois ..........................12 Indiana ...........................3 Iowa .............................5 Kansas ...........................2 Louisiana .........................2 Maine ...........................13 Maryland........................15 Massachusetts ....................18 Michigan .........................4 Minnesota .........................3 Missouri ..........................4 Nebraska .........................1 New Hampshire ...................3 New Jersey .......................2 New York .......................28 North Carolina ....................1 Ohio.............................15 Oregon...........................1 Pennsylvania .....................40 Rhode Island ......................2 South Carolina ....................1 Virginia ..........................4 Washington .......................2 West Virginia ....................10 Wisconsin .........................4 272 From the above list we can see how wide was the representation in the Con- gress. Of the number in attendance, they said in Washington, where every year convene many international con- gresses, that they do not often see so many in attendance. Every day of the Congress had some- thing especially interesting, and it is de- 84 Tridek Kvin Statoj. El nia propra lando, tridek kvin ŝtatoj estis reprezentataj: Alabama ......................... 2 Arkansas ........................ 1 California ........................ 4 Colorado ......................... 2 Connecticut ...................... 3 Delaware ........................ 2 District of Columbia...............59 Florida .......................... 1 Georgia .......................... 2 Idaho ............................ 1 Illinois ...........................12 Indiana .......................... 3 Iowa ............................ 5 Kansas .......................... 2 Louisiana ........................ 2 Maine ...........................13 Maryland ........................15 Massachusetts ....................18 Michigan ......................... 4 Minnesota ........................ 3 Missouri ......................... 4 Nebraska ........................ 1 New Hampshire .................. 3 New Jersey....................... 2 New York .......................28 North Carolina ................... 1 Ohio ............................15 Oregon .......................... 1 Pennsylvania .....................40 Rhode Island ..................... 2 South Carolina.................... 1 Virginia ......................... 4 Washington ...................... 2 West Virginia ....................10 Wisconsin ........................4 272 El la Ĉi-supra listo oni vidas, kiel vasta estis la reprezentado en la kongreso. Pri la nombro de ĉeestantoj, oni diris en Washington, kie ĉiujare kunvenas multaj internaciaj kongresoj, ke ne ofte oni havas tiom da kongresanoj. Oiu tago de la kongreso havis ion apartc interesan, kaj cstas dezirinde ke Digitized by Google 44 AMERIKA ESPERANTISTO sirable that we describe it somewhat in the order of occurrence. We therefore will report the affair day by day. SATURDAY, AUGUST 13 THOUGH the Congress was to be officially opened on Monday, the members began to gather in great num- bers Saturday. In fact the majority arrived that day, and the chief thing of interest was the traditional welcome to Dr. Zamenhof. Arrival of Dr. Zanmenhof The famous author of Esperanto ar- rived in Washington Saturday evening at half past four. A large number of Esperantists awaited him. They ar- ranged themselves, with the help of the Esperantist policemen, in two long ranks, between which marched the Doctor and his wife, escorted by Mr. and Mrs. Reed, Secretary Chavet and Captain Perogordo. The crowd saluted them most heartily, shouting "Vivu Esperanto! Vivu Zamen- hof!" Followed by such enthusiastic cries, they entered an automobile and were taken to the headquarters. By the same train came Colonel John Pollen, president of the British Esperanto Asso- ciation, William Mann, editor of The British Esperantist, and several other prominent persons. Informal Reception Saturday evening, in one of the parlors of the hotel, there was an informal reception, and all present were introduced to Dr. Zamenhof. and shook his hand. Through long ex- perience the Doctor himself had become accustomed to such affairs, but Madame Zamenhof had not the courage to submit to such a long line of hand-shakers, and modestly intermingled with the crowd. For two hours there was light conversa- tion, interrupted by several informal speeches of greeting. In the end the orchestra, consisting of several players from the Marine Band, struck up "La Espero," in which those present joined with hearty good-will. FIRST DAY SUNDAY, the 14th of August, was called the first day of the Con- oni priskribu ĝin iom laŭ la ordo de okazado. Do ni raportos la aferon tagon post tago. SABATO, 13a DE AUGUSTO KVANKAM la Kongreso oficiale es- tis malfermota lundon. la kongres- anoj kolektiĝis grandanombre sabaton. Efektive la plimulto alvenis tiun tagon, kaj la ĉefa afero de intereso estis la tradicia bonveno al Dro. Zamenhof. Alveno de Dro. Zamenhof La fama aiitoro de Esperanto alvenis en Washington sabaton vespere, je duono post la kvara. Granda nombro da Es- perantistoj atendis lin. Hi sin aranĝis. per la helpo de la esperantistaj policianoj, en du longajn vicojn. inter kiuj marŝis la Doktoro kun sia edzino, kondukataj de Gesinjoroj Reed, Sekretario Chavet kaj Kapitano Perogordo. La amaso sa- lutis ili plej korege, kriante: "Vivu Es- peranto ! Vivu Zamenhof!" Sekvate de tiaj entuziasmaj krioj, ili eniris aŭtomo- bilon kaj veturis al la Akceptejo. Per la sama vagonaro venis Kolonelo Pollen, prezidanto de la Brita E.sperantista Asocio, Vilhelmo Mann, redaktoro de The British Esperantist, kaj kelkaj aliaj eminentuloj. Neformala Akcepto Sabaton vespere. en unu el la salonoj de la hotelo, okazis neformala akcepto. kaj ĉiuj ĉeestantoj estis prezenfitaj al Dro. Zamenhof kaj premis al li la manon. Per longa sperto la Doktoro mem kuti- miĝis al tiaj aferoj, sed Sinjorino Zamen- hof ne kuraĝis sin submeti al tia longa linio da manpremantoj, kaj modeste in- termiksis en la amason. Dum du horoj estis malpeza babilado, interrompita per kelkaj neformalaj paroladoj de saluto. En la fino la orkestro. konsistanta el kelkaj ludistoj el la Marista Muzikistaro, muzikis "La Espero." en kio la ĉeestantoj partoprenis kun kora bonvolo. o UNUA TAGO NI norm's dimanĉon, la 14'an de Aiigusto, la unua tago de la Kon- Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 45 gress, although the official opening oc- curred Monday. Many Esperantists participated in the church services in the morning, which were held in the Episco- pal Church of St. Paul. In the latter Rev. James E. Smiley gave a sermon in the international language. In the afternoon the Esperantists in- vestigated the city at will, going on foot, by street cars and automobiles. One company which operates tourist automo- biles, the "Capital," published an inter- esting advertising leaflet in Esperanto, which was quite a catalogue of the sights of Washington and attracted much in- terest. During the whole Congress this company reserved for the Esperantists special cars, on which the announcer did his stunt in the international language, while the onlookers, as well as the riders, "rubbered" their necks at will. SECOND DAY—FORMAL OPENING MONDAY morning the Esperantists of the various countries busied themselves in the election of delegates to participate in the formal opening of the Congress. At ten o'clock all convened in the auditorium of the Arlington Hotel. Captain Perogordo. of Madrid, as the representative of Spain, where the Con- gress was held last year, gave a formal greeting and declared the Congress opened, transferring the presidency to Mr. John Barrett, president of the Esper- anto Association of North America. Dr. Hale, of the Bureau of the American Re- publics, read a letter of greeting from Mr. Barrett, in which that gentleman ex- pressed his regret that, because of ill- ness, he could not preside at the Con- gress ; therefore the vice president. Dr. H. W. Yemans, accepted the presidency and made an eloquent address of wel- come to the Esperantists. Afterwards the official delegates of several nations spoke in the name of their governments. They were: For the government of Brazil—Sro. Mello Souza. China—Lu Ping Tien and Wu Chang. Costa Rica—Senor Joaquim Bernardo greso, kvankam la oficiala malfermo okazis lundon. Multaj Esperantistoj partoprenis matene la diservojn, kiujn oni faris en Esperanto ĉe la Katolika Preĝejo de Sankta Patriko, kaj en la Episkopala Preĝejo de Sankto Paŭlo. En tiu lasta Pastro James E. Smiley faris predikon en la internacia lingvo. Posttagmeze oni esploris lauvole la urbon, irante per piedoj, tramoj kaj aiitomobiloj. Unu kompanio kiu eksplu- atas turistajn aŭtomobilojn. la "Capital," eldonis interesan reklam-folion en Es- peranto, kiu estas kvazaii katalogo de la vidindaĵoj de Washington kaj altiris multe da intereso. Dum la tuta kon- greso tiu kompanio konservis por la Es- perantistoj specialan ĉaron, sur kiu la anoncisto faris sian taskon per internacia lingvo. dum la rigardantoj. tiom kiom la veturantoj, "gutaperkis la kolon" laŭ sia libera volo. DUA TAGO—SOLENA MALFERMO LUNDON matene la Esperantistoj de la diversaj landoj sin okupis elekti delegitojn kiuj partoprenos en la solena malfermo de la kongreso. Je la deka ĉiuj kunvenis en la salonego de la Hotelo "Arlington." Kapitano Pero- gordo, el Madrid, kiel reprezentanto de TPspanujo, kie okazis la Kongreso lastan jaron, donis formalan Sainton kaj de- klaris la Sesan Kongreson malfermata, transdonante la prezidentecon al Sro. John Barrett, prezidanto de la Esperan- tista Asocio de Norda Ameriko. Dro. Hale, el la Oficejo de Amerikaj Respub- likoj, legis salutan leteron de Sro. Bar- rett, per kio tiu sinjoro esprimis sian bcdafiron ke, pro malsaneco, li ne povus prezidi la kunvenon: tial la vic-prezi- danto. Dro. H. W. Yemans, akceptis la prezidantecon, kaj faris elokventan paro- ladon de bonveno al la Esperantistoj. Poste la oficialaj delcgitoj de kelkaj nacioj parolis je la nomo de siaj regis- taroj. Hi estis: Por la registaro de Brazilujo—Sro. Mello Souza. flinujo— Lu Ping Tien kaj Wu Chang. Costa Rica—Sro. Joaquim Bernardo Digitized by Google 46 AMERIKA ESPERANTISTO Calvo, minister at Washington. Guatemala—Senor Francisco Latour. Honduras—Dr. Guillaume Moncado. Porto Rico—Mr. Negron. Persia—AH Kali Kahn. Russia—Captain Postnikov. Uruguay—Senor Leguis Munoz. Spain—Captain Perogordo. Mexico. Sr. Luis Ricoy. For the War Department of the United States—Dr. H. W. Yemans. For the Navy Department—Charles Stewart. State of South Carolina—Virgil C. Dibble. Charleston. State of Louisiana—J. G. Haupt, Crowley. State of Oregon—J. C. Cooper, Mc- Minnville. The government of Japan also sent a delegate. Mr. Mitsumatsu. but unfortun- ately bis ship arrived somewhat late and he reached Washington after the end of the Congress. The world-wide growth of Esperanto was well illustrated in the sending of delegates from governments of several large and important countries which had never previously been officially repre- sented—Persia. Rrazil. China, Russia, and several not so large. After the greetings from the govern- ment delegates Dr. Zamenhof arose to make his annual address to the assembled Esperantists. Thev received him with great applause, which lasted for several minutes. Then he read, amid the silence of strained listening bv the audience, the following very interesting speech, which is a skillful and laudable answer to some criticisms against Esperanto: ADDRESS OF DOCTOR ZAMENHOF LAND of Liberty, land of the future, I salute thee! Thou land of which have dreamed and still dream multitudes of the suffering and oppressed, I salute thee! Land of a people which belongs not to this or that tribe or church, hut to her all her honest sons, I bow before you and am happy that fate has per- mitted me to see you and to breathe at least for a little while your free and unmonopolized air. I salute thee, United States of America, most powerful representative of the new world. We Calvo, ministro ĉe Washington. Guatemala—Sro. Francisco Latour. Honduras—Dro. Guillaume Moncado. Porto Rico—Sro. Negron. Persujo—Ali Kali Kahn. Rusttjo—Kapitano Postnikov. - L'rugvajo—Sro. Leguis Munoz. Meksiko. Sro. Luis Ricoy. Hispanujo—Kapitano Perogordo. Por la Milita Departmento de Usono— Dro. II. W. Yemans. Por la Militŝipa Departemento— Charles Stewart. Usona Stato Sud-Karolino—Virgil C. Dibble, Charleston. Stato Louisiana—J. G. Haupt, Crow- ley. Stato Oregon—J. C. Cooper, McMinn- ville. La registaro de Japanujo ankaŭ sendis delegiton, Sro. Mitsumatsu, sed malfeliĉe Ha Sipo venis iom malfrue kaj li atingis Washington nur post la fino de la Kon- greso. La tutmonda kreskado de la Esperanta influo estas bone ilustrita per la sendo de delegitoj el registaroj de kelkaj gravaj kaj grandaj landoj kiuj neniam antaŭe estis oficiale reprezentitaj—Persujo, flin- ujo. LVazilujo, Rusujo, kaj kelkaj ne tiom grandaj. Post la salutoj de la registaraj dele- gitoj Dro. Zamenhof levigis por fan s'an eiujaran paroladon al la kunvenintaj Esperantistoj. Oni akceptis lin per granda aplaŭdado, kiu daflris kelkajn minutojn. Tiam li legis, dum la silen tego de streĉita aiiskultado de la aŭdan- taro, la sekvantan tre interesan parola- don. kiu estas lerta kaj laiidinda respondo al kelkaj kritikoj kontraŭ Esperanto: RAROLADO DE DOKTORO ZAMENHOF IANDO de libereeo, lando de estonteco, mi __, via salutas! Lando, pri kiu revia kaj nun ankoraŭ revas multaj suferantoj kaj sen- kulpaj persekutatoj, mi vin salutas. Regno de hnmoj, kiu apartenns ne al tin aŭ alia gento no eklezio, sed al 61 uj siaj hnnestaj filoj, mi klinas min antafi vi, kaj mi estas feliĉa, ke la snrto permesis al mi vin vidi kaj spiri al- menufi dum kelka tempo vian liberan, de neniu mnnopnligitan aeron. Sainton al vi, Usono, plej potenea repre- /entanto de la nova mondo. Ni, filoj de la Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 47 sons of the old and youthless continent have come to you as guests; but we did not embark as sight-seeing tourists, no hope of commercial conquest impelled us to your shore; we have come-to you to bring you a new sentiment and a new idea, we came to bring new courage to our fellow-thinkers and fellow-idealists who have thus far labored among you and whose words concerning a new people have possibly seemed to you too like a fable. A part of this people, mixed of origin and yet united in language and heart, now stands before you living and Teal. Look at us, listen to us, and be convinced that wc are not a fable. We are people of many tribes, yet we feel as though of the same race, for thus we understand each other, having no need to humiliate and stam- mer at one another in a foreign tongue. We hope that ae a result of our labor, sooner or later the whole world will grow like us and become one great human tribe, consisting of various families with separate languages and customs among themselves, but with the same language and customs for the outside world. To that work which aims at gradually creating a united and therefore strong and spiritually elevated humanity we now invite you, sons of America, and we hope that our call will not be in vain but that it will soon echo in all cor- ners of your nation, and of your entire conti- nent. Only a few of us could come to your country, for we Esperantists are not rich men; we there- fore do not expect of our present congress de- cisions which would have significance for the whole Esperantist body. We have come to you, citizens of the United States, chiefly to spend in your midst and before your eyes, one week of our Esperantist life, to show you at least a small part of that life, to bring you the seed; we hope that after our departure that seed will strongly germinate and grow, and that in your land our cause will have its most fervent and important advocates. In your country, fellow-thinkers of the United States, our movement is still very young and many of you have not yet acquired a perfectly clear judgment concerning it. Therefore permit me to at least give you some understanding, and to explore before you the way in which we are going. What is the significance of the Esperantist movement? It aims to attain a reciprocal un- derstanding among all men and peoples. Why do we need such reciprocal understanding? What are the things which we expect from it? Why do we desire that it shall rest upon a neutral foundation? Why do we labor so per- sistently for it? What is the spirit which binds us all to each other? I have already spoken a great deal about this and I do not wish to repeat my words, especially as each of you will easily find the answers after a little reflection. Before you, practical Americans, I wish to analyze another question, namely: do we in our labor stand on perfectly solid ground, malnova kaj maljuna kontinento, venis al vi kiel gastoj; sed ne vidama turismo en&ipigis nin, ne la espero de ia komerca akiro pelis nin al via bordo; ni venis al vi, por alporti al vi novan senton kaj novan ideon, ni venis, por alporti novan kuragon al tiuj niaj samideanoj kaj samidealanoj, kiuj ĝis nun laboris inter vi kaj kies vortoj pri ia nova popolo eble sajnis al vi tro fabelaj. Peco de tiu miksdevena kaj (amen lingve kaj kore unuigita popolo nun staras antaii vi reale kaj vivante. Rigardu nin, aŭskultu nin, kaj konvinkiĝu, ke ni ne cstas fabelo. Ni estas diversgentanoj, kaj tamen ni sentas nin kiel samgentanoj, car ni komprenas nin kiel samgentanoj, havante noiiian bezonon humiligi aŭ fremdlingve bal- butigi nun la alian. Ni esperas, ke dank' al nia iaborado pli an malpli frue la tuta mondo similigos al ni kaj fariĝos unii granda home gento, konsistanta el diversaj familioj, interne apartlingvaj kaj apartmoraj, sed ekstere sam- liugvaj kaj sammoraj. Al tiu nia Iaborado, kiu celas krei iom post iom unuigitan, sekve for- tigitan kaj spirite altigitan bomaron, ni nun invitas vin, filoj de Usono. Kaj ni esperas, ke nia voko ne restos vana, sed ĝi baldaŭ ehe resonos en ĉiuj anguloj de via lando kaj tra tuta via kontinento. Nur tre malmultaj el ni povis veni en vian landon, car ni, esperantistoj, ne estas homoj riĉaj; de nia nuna kongreso ni sekve ne povas atendi gravajn decidojn, kiuj havus signifon por la tuta esperantistaro. Ni venis al vi, Usonanoj, precipe por pasigi en via mezo kaj antaii viaj okuloj unu semajnon de nia es- perantista vivo, por montri al vi almenaŭ mal- grandan pecon de tiu vivo, por alporti al vi semon; kaj ni esperas, ke post nia foriro tiu semo potence ĝermos kaj kreskos, kaj en via lando nia afero baldau havos siajn plej fer- vorajn kaj plej gravajn apostolojn. En via lando, Usonaj samideanoj. nia afero estas ankoraŭ tro juna, kaj multaj el vi ne ellaboris al si ankoraŭ tute klaran juĝon pri ĝi; tial permesu, ke mi almenaŭ iom esploru antaii vi la vojon, kiun ni iras. Kion celas la esperantista movado? Gi celas atingi reciprokan komprenadon inter ftiuj homoj kaj popoloj. Por kio ni bezonas tian reciprokan komprenadon? kiaj cstas la sekvoj, kiujn ni atendas de gi? kial ni deziras, ke ĝi estu nepre sur fundamento neutrala? kial ni tiel persiste laboras por ĝi? kia estas la spir- ito, kiu nin ĉiujn ligas inter ni? Pri ĉio ĉi tio mi jam multe parolis, kaj mi ne volas nun ripeti miajn vortojn, des pli, ke ĉiu el vi post kelka meditado facile mem trovos la respond- ojn. Antaii vi, praktikaj Amerikanoj, mi volas analizi alian demandon, nome; cu ni kun nia Iaborado staras sur vojo tute certa, aŭ ĉu ni povas timi, ke iam nia tuta Iaborado mon- Digitized by Google 48 AMERIKA ESPERANTISTO or can we fear that at some time our whole labor may prove in vain? Only a full con- ciousness concerning the road to be traveled can give to those who walk upon it a sufficient amount of energy to overcome all difficulties which are found in the way. The-goal toward which'we are striving can be attained by two ways—either by work of private individuals (that is, the popular masses) or by decree of the governments. Our purpose is most likely to be attained by the first method, for to a cause like ours the gov- ernments come with their sanction and help ordinarily only when everything is already -prepared. Concerning the character of the first method, there can be no doubt but in a thing whose whole essence and life are based upon mutual agreement, everybody can readily un- derstand that the work of the masses can bring it to success only when all work har- moniously. In such a movement, iflt in itself shows vitality, concord is the most certain guarantee of undoubted success. Discord signi- fies death. This is well understood by our fel- low workers and therefore they repel with indignation every one who wishes to entice them from the common way, hut occasionally the following question presents itself to the mind of some: What will be the consequence if some great force shall ever take upon itself the solution of the problem of an international language?—some force against which we all are too weak, for example the governments of the world. Must we fear that they possibly will find another solution, and thus our whole labor become vain? To find a clear response to that question, let us imagine that the governments of the world or other great influential powers, have estab- lished a committee of authority to decide which language must become international. Already in the article, "Essence and Future of the International Language," which many of you have read in the "Fundamental Chresto- mathy," I have analyzed this question in detail and I have shown clearly that no one who has investigated the question can now doubt that such a committee could not select any national language, nor any dead ianguage, nor any lan- guage with an entirely artificial vocabulary, but it must select either Esperanto in its pres- ent form or Esperanto somewhat changed. If the committee, in defiance of all the demands of prudence, should make any other decision it would remain only a paper decision and abso- lutely without practical value. Let us see what is the only manner in which the committee could solve the last alternative. It is most natural and credible that the Com- mittee would reason simply in the following manner: "There is in existence an artificial language which has proven itself wholly vital, works excellently, has held its position already many years, has created a great literature, has developed its spirit and life; consequently, in- stead of making entirely needless and aim- triĝos vana? Nur plena konscio pri la irota vojo donas al la marsantoj sufifte da energio, por kontraŭbatali ĉiujn malfacilaĵojn, kiuj troviĝas sur la vojo. La celo, por kiu ni laboras, povas esti atingita per du vojoj—aŭ per laborado de homoj privataj, t. e. de la popolaj amasoj, an per dekreto de la registaroj. Plej kredeble nia afero estos atingita per la vojo unua, car al tia afero, kiel ma, la registaroj venas kun sia sankcio kaj helpo ordinare nur tiam, kiam ftio estas jam tute preta. Kia devas esti la karak- tero de la unua vojo, pri tio neniu povas dubi; pri afero, kies tuta, esenco kaj vivo estas bazita sur interkonsento, ftiu komprenas tre bone, ke laborado de amasoj povas gin konduki al celo nur tiam, se ftiuj laboras unuanime. En tia afero, se ĝi per si mem montrigas vivi- pova, konkordo estas la plej certa garantio de senduba sukceso, malkonkordo signifas la mor- ion. Tion komprenas tre bone niaj samideanoj, kaj tial ili kun indigno forpu&as ftiun, kiu volas delogi ilin de la komuna vojo. Sed iufoje en la kapo de tiu an alia samideano aperas la sekvanta demando: kio estos la sekvo, se la solvon de la intemacilingva problemo volos iam preni sur sin ia granda forto, kontraŭ kiu ni ftiuj estas tro senfortaj, ekzemple la registaroj de la mondo? ftu ni devas timi, ke ili eble elektos alian solvon, ol ni elektis, kaj tia- maniere nia tuta laborado farigos vana? Por trovi klaran respondon al tiu demando, ni prezeutu al ni, ke la registaroj de la mondo ai) iaj a iaj grandaj kaj influaj potencoj star- igis autoritatan komitaton, kiu devas decidi, kia lingvo devas fariĝi internacia. En la ar- tikolo "Esenco kaj Estonteco," kiun multaj el vi legis en la "Fundaments Krestomatio," mi nnalizis tiun demandon detale kaj mi montris tute klare tion, pri kio en la nuna tempo jam neniu esploranto dubas, nomc, ke tia komitato, pri kio mi parolis, neniel povus elekti ian lingvon nacian, nek ian lingvon mortintan, nek ian lingvon kun plene elpensita vortaro, sed ĝi devus nepre elekti nur ah Esperanton en ĝia nuna formo, ah Esperanton iom sanĝitan. Se la komitato kontraii ftiuj postuloj de la pru- dento, volus fari ian alian decidon, ĝia decido restus nur decido papers, kaj praktike abso- lute scnvalora. Nun ni rigardu, kia estus la sola maniero, en kiu la komitato povus solvi la lastan alternativon. Plej nature kaj plej kredeble estas, ke la komitatanoj rezonados simple en la sekvanta maniero: "Ekzistas lingvo aTtefarita, kiu montriĝis tute vivipova, bonege funkcias, bonege sin tenas jam multe da jaroj, kreis gravan literaturon, ellaboris sian spiriton kaj vivon, k. t. p.; sekve anstataŭ fari tute sen- bezone kaj sencelc riskajn novajn eksperiment- ojn, ni simple akceptu tion, kio jam ekzistas, ni donu al ĝi la autoritatan apogon de Ia regis- Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 40 lessly hazardous new experiments, let us simply accept that which is already in existence. Let us give it the authority anil support of the governments which we represent, and then the whole eternal problem will be immediately solved, and from tomorrow, the entire civilized world will live in reciprocal understanding." Such, I repeat, is the most natural decision which we could expect of a committee especial- ly named by the governments for such a pur- pose. Let us suppose that the commi'tee finds that different changes in Esperanto are actual- ly very necessary. How would it act? First of all, it would ask itself whether it has sufficient strength to obtrude its theoretical will upon those many thousands of peop'e who, ■■p to this time, have been the sole workers in the movement. The Esperantists have worked during a series of years and have labored much aid sacrificed much, and with great difficulty have finally accomplished that which during many thousands of years seemed impossible. This work, once lost, could never be regained, for the world would lose all confidence in the idea of an international language. Therefore the prudent and honest committee would say to itself: "We must be very careful that, in- stead of accelerating the movement, we do not forever destroy it." If the committee should realize that it had been elected only by one very small and unimportant country, that the election was only a quite valueless formality, that the electors 'ad taken no interest in the matter and had not even the slightest intention of supporting it ror the power of doing so— then the prudent commU'ecmen would simply express their opinion and desires on different changes in Esperanto and would leave the acceptance or refusal to the decision of the Esperantists themselves, hut would never begin competition against the EspeTantists, for they would understand that morally this would be only a crime against the international lan- guage idea and practically, sooner or later, would lead to a fiasco. Let us now suppose that for the decision of the question concerning an international lan- guage there has been created a committee which has strength not fictitious but actual and great. I have previously shown that if such a committee did not wish its decision to remain absolutely without practical value, it could take Esperanto or something similar to Es- peranto. I have already said that most likely it would accept simply Esperanto in its present form, but let us suppose that if does not wish to do this, how would it act? For it would thoroughly understand that to create a vital language it is quite insufficient to be an edu- cated person and say to oneself: "I will create"; that one cannot do this to order in the course of a few weeks, but that it requires a very long, fervent, self-sacrificing, loving labz.7, experiment, feeling, etc.: and knowing that another language is in existence to which a great many men have devoted long labors, taroj, kiujn ni reprezentas, kaj tiam la tuta eterna problenio estos tuj plene solvita, kaj de morgan la tuta civilizita liomaro recipToke sin komprenos." Tia, mi ripetas, estas la plej natura deojdo, kiun oni povas atendi de la registare elektota komitato. Sed ni supozti, kc la komitato tro- vos, ke diversaj sangoj en Esperanto estas «fektivc tre necesaj. Kiel do ĝi agos? Antau ĉio ĝi sin demandos, ĉu gi estas sufiĉe forta, por nltrudi sian teorian volon al tiuj multaj miloj da homoj, kiuj gis nun estis la * so'aj laborantoj en la afero. La esperantistoj laboris dum longa vico da jaroj, multe laboris, multe oferis kaj kun tre grands malfacileco fine nkiris tion, kio dum multaj mil jaroj sajnis neakirebla kaj kio, nnu fojon perdita, neniam plu reakirigus, fear la mondo perdus la tutan konfidon al la internacilingva ideo. Sekve fiiu prudenta kaj honesta komitato dirus al si; ni devas esti tre singardaj, por ke ne, anstatafi nkceli la aferon, ni gin pereigu por ciam." f-'e la komitato scius, ke ĝin elektis ekzemple nur ia unu tre ma'grnnda kaj malgrava lan- deto, ke la elekto estis nnr Lite senvalora for- ma'ajo, ke la elektinto tute sin ne interesas pri la afero kaj ne havas of la plej malgrandan intencon gin Bllbteni, nek la forton por tio, tiam prudentaj komitatanoj nur simple es- primus sian opinion kaj dezirojn pri diversaj farindaj sangoj en Esperanto kaj lasus la ck-eptadon afi neakeeptadon al la decido de la esperantistoj mem, sed mniam komeneiis kon- kuradon kontrafi la esperantistaro, far ili kom- prenus, ke morale tio estus nur krimo kontrafi la internacilingva ideo kaj praktike ĝi pli afi malpli frue kondukus nur al tiasko. Nun ni supozii, ke por la decido de la de- mando nri lingvo internacia estas kreita kom- itato, kill havas forton ne fikcian sed efek- tivon kaj grandan. Antafie mi jam montris, ke se tia komitato ne volos, ke gia decido restu praktike absolute senvalora, gi povos preni nur afi Esperanton, afi ion tre similnn al Esperanto. Mi diris jam, ke plej kredeble gi akceptos simple Esperanton en ĝia nuna fnrmo. Sed ni supozu, ke gi tion ne volos fari; kiel do gi agos» Car gi komprenos tre hone, ke por krei vivipovan lingvon tute ne sufifas esti instruita homo kaj diri al si "mi kreos": ke oni ne povas t'on fari lafi mendo en la dafiro de ke'ke da semajnoj; ke tio postulas tre longan, fervoran, sindoneman. amoplenan laboradon, el- provadon. trasentadon, k. t. p.: kaj far gi s"ios, ke ekzistas jam lingvo, super kiu multe da homoj tre longe laboris, kiu havas multe- jaran historion.. grandan literaturon kaj tutan vivon, ke tin lingvo bonege funkcias, kaj nur Digitized by Google 60 AMERIKA ESPERANTISTO which has a history of many years, much lit- erature and full vitality, that this language works excellently, that only a few points in it can be disputed, it is then a matter of course that if the committee treats its task seriously it would not risk taking upon itself the creation of an entirely new language, nor would it take another linguistic project not yet sufficiently tried, would not commence a needless and con- sequently imprudent battle against those who up to the present time had labored in the move- ment, but it would take Esperanto, and would make in it the changes which it might find necessary. Whom would the committee commission to make the changes? In the period of prepara- tion, when it is necessary to examine in prin- ciple the question as to which language they should select, the committee might commission the work to nny ore at all, taking care only that the persons who arc selected should be prudent and impartial, and should understand the whole responsibility which they would take upon themselves. But when the language was already selected and they should decide to make changes in it, with whom should they take counsel concerning such work? The sim- plest prudence and simplest understanding of scientific methods dictate that in such labor they would counsel, not with persons who know the language from the outside, but also with persons who best know the language in- ternally, who have worked most for it; who have given it the most practical use and con- sequently have in it the greatest experience and best know its actual faults. Everyone understands quite well that to make changes in any language, being guided only by the exterior appearance, and not taking counsel with the people who best know that language, would be such a childish thing, that certainly no committee would do it if it treated its task seriously and were not guided by persons who had some hidden purpose. And if the committee should decide to make changes in Esperanto, what could they change? Tf they for example decided to say: "This word is taken from a language spoken by a hundred millions, therefore we will throw it out and will take a word from a language spoken by a hundred and twenty millions," or if they would say: "We are not pleased with the word 'estas,' we prefer 'esas';" etc., that would be simple childishness in which serious men could not allow themselves to indulge, for they would understand that in a language which has already had many years of life, to change a great mass of words for simple ca- price, or for any purely theoretical and abso- lutely valueless motive, would be foolishness. Remembering that people do not expect of them any theoretical philological amusement, but practical labor, they would of course change only those words or forms which seem had in themselves, bad absolutely, and a grave hindrance to the users of the language. But malmultaj punktoj povas en gi esti dispute- blaj: tial estas tute kompreneble, ke se la komitato traktos sian taskon serioze, ĝi ne riskos preni sur sin mem la kreadon de tute nova lingvo, nek prenos alien lingvan projek- ton, kiun la vivo ankoraŭ ne snfice elprovis, ne komencos tute senbezone, sekve neprudente bataladon kontraŭ tiuj, kiuj ĝis nun laboris en la afero, sed ĝi prenos Esperanton kaj faros en ĝi tiujn Sangojn, kiujn ĝi trovos necesaj. Al kiu la komitato komisius la faradon de la Sangoj ? En la tempo prepara, kiam estus necese esplori principe la demandon, kian lingvon oni devas elekti, la komitato povus komisii la laboron al kiu ajn, zorgante nur, ke la elcktitoj estu homoj prudentaj kaj sen- partiaj kaj komprenu la tutan rcspondeeon, kiun ili prenas sur sin. Sed kiam la lingvo estus jam elektita kaj oni decidus fari en ĝi sanĝojn, ktm kiu oni konsiliĝus pri tiu laboro? La plej simpla prudento kaj la plej simple komprenado de sciencaj metodoj diras, ke pri tia laboro oni devus konsiligi ne kun personoj, kiuj konas la lingvon de ekstere, sed antau ftio kun personoj, kiuj plej bone konas la ling- von interne, kiuj plej multe laboris por ĝi, plej multc praktike ĝin uzis kaj sekve haves en ĝi plej grandan sperton kaj plej bone konas giajn mankojn efektivajn. Ĉiu komprenas tre bone, ke fari sangojn en iu lingvo, gvidante sin nur per ekstera Sajno kaj ne konsiliginte kun per- sonoj, kiuj plej bone konas tiun lingvon, estus tia infanajo, kiun certe nenia komitato povus fari, se gi traktus sian taskon serioze kaj ne estus sugestiata de personoj, kiuj havas ian kaŝitan celon. Kaj se la komitatanoj decidos fari sangojn en Esperanto, kion ili povos sangi? Se ili ek- zemple volos diri, "tiu vorto estas prenita el lingvo, kiun parolas cent milionoj, tial ni eljetu gin kaj prenu vorton el lingvo, kiun parolas cent dudek milionoj," aŭ se ili dirus, "al ni ne places la vorto 'estas,' ni preferas 'esas," k. t. p., tio estas ja simpla infanajo, kiun seriozaj homoj certe ne permesus al si, car ili kom- prcnus, ke en lingvo, kiu havas jam multe- jaran vivon, ŝanĝi grandan amason da vortoj pro simpla kaprico, pro ia pure teoria kaj prak- tike absolute senvalora motivo estus sensen- caja. Memorante, ke oni atendas de ili ne ian tcorian filologian amuzigon, sed laboron prak- tikan, ili kompreneble sangus nur tiajn vortojn aŭ formojn, kiuj montrigis kiel malbonaj per si mem, malbonaj absolute, grave maloportunaj por la uzantoj de la lingvo. Sed se vi trari- gardos ĉiujn kritikojn, kiuj estis faritaj kon- trafi Esperanto en la dafl.ro de dudektri jaroj— kaj Esperanton ja kritikis jam multaj miloj da Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO .-,l if you will look through the criticisms which have been made against Esperanto in twenty- three years—and Esperanto has been criticised by many thousands of men, certainly none, even the smallest of its faults have remained hidden—you will find that the immense major- ity of those criticisms are simply personal caprices. The number of these proposals for changes which could have some practical value is so small that they all together would not fill more than one small leaflet, which every- body could learn in half an hour. But even among those very few problematical changes the most important would be only seeming improvements, but in actuality after more re- flection would possibly be revealed only as defects. Thus, for example, the removal of the supersigns and of the accusative, which I pro- posed sixteen years ago, to be freed from tor- mentors and facilitate the propaganda, and which a majority of the reformers demand, that change in the present time, and all the more before a committee established by gov- ernments and possessing power, must appear as not at all acceptable, because it would offer a crippling of the internal value of the lan- guage to please the outside lookers-on, a re- moval of necessary and important sounds in the language and of free word-order and clearness —to the end that printers need not spend a few dollars and that beginners may be spared a little difficulty. If you will take any article in Esperanto offered by our opponents to discredit the lan- guage, you will always find only one thing: a great amassing of the plural ending "j"— that unhappy "j" which nobody dares to criti- cize in the beautiful Greek language, is the quintessence of all the terrors which our op- ponents find in Esperanto! In a word, you can easily understand that if ever a governmentally established committee should decide to make changes in Esperanto, that committee should treat its task seriously and it could change Esperanto but a very lit- tle and the Esperanto which would remain would be quite the same language as before, only possibly present forms would become archaic, and would yield their place to more opportune forms in no way breaking the con- tinuity of the language; in no way destroying the value of that which it had previously acquired. That is not simply our fervent de- sire, but it is fully guaranteed to us by simple logic and prudence, against which surely no serious committee would care to sin, if it did not desire that its labors should remain abso- lutely without practical results. I shall now sum up everything which I have said. A logical examination of the matter shows us that: 1. The international language cannot be other than Esperanto. 2. The evolution of the language will go on most likely only by the same natural way by which it occurs in every other language, that homoj, kaj certe neniu cĉ plej malgranda el ĝiaj mankoj restis kasita—vi trovos, ke la grandega plimulto al tiuj kritikoj estas simple personaj kapricoj. La nombro de tiuj ŝanĝaj proponoj, kiuj efektivc povus havi ian prak- tikan valoron, estas tiel malgranda, ke ili ĉiuj kune okupus ne pli ol unu malgrandan folieton, kiun c'm povus ellerni en duonlioro; sed eĉ inter tiuj tre malmultaj supozehlaj Sangoj la plej gravaj estas nur plibonigo sajna, sed en efektiveco ili post pli matura pripenso mon- triĝas eble nur kiel malplibonigo. Tiel ek- zcmple la forigo de la supersignoj kaj de la akuzitivo, kion mi antaŭ dekses jaroj pro- ponis, por liberiĝi de la turmentantoj kaj faciligi la propagandon, kaj kion postulas la plimulto de la reformistoj, tin Sango en la nuna tempo, kaj tiom pli autaii la okuloj de registare starigota kaj sckve fortonhavanta komitato, devas aperi kiel tute ne akceptebla, car gi pre- zentus kripligoi) de la interna valoro de la lingvo, por plaĉi al giaj eksteraj rigardantoj, forigon de necesaj gravaj sonoj el la lingvo kaj de libera vortordo kaj klareco por . . . ke la presistoj ne bezonu clspezi kelke da spesmiloj kaj la komeneantoj ne havu kelkan malfacil- aĵon. , j Se vi prenos ian artikolon Esperantan, pre- zentitan de niaj kontranuloj, por senkreditigi Esperanton, vi preskaŭ ĉiam trovos nur unu aferon; grandan amasigon de la plurala finigo "j'; tiu malfelica "j," kiun neniu tamen kur- agas kritiki en la beta greka lingvo, estas la kvintesenco de eiuj terurajoj, kiujn niaj kon- tranuloj montras en Esperanto! Unuvorte, fiiu el vi povas facile konvinkiĝi, kc se iam registare starigota komitato decidos fari Sangojn en Esperanto kaj se tiu komitato traktos sian taskon serioze, gi povos ŝanĝi en Esperanto nur tre, tre malmulte; la post- komitata Esperanto restos tute la sama lingvo, kiel la Esperanto antaŭkomitata, nur eble kel- kaj nunaj formoj farigos arhaismoj kaj cedos sian lokon al pli oportunaj formoj, neniel rompante la kontinuecon de la lingvo kaj neniel ruinigante la valoron de tio, kion ĝi gis nun akiris. Tio estas ne pia deziro, sed tion plene certigas al ni simpla logiko kaj prudento, kontraŭ kiu certe nenia serioza komitato volos peki, se gi ne volos, ke giaj laboroj restu abso- lute sen ia praktika rezultato. Nun mi resumes ĉion, kion mi diris: Logika esploro de la afero montras al ni, ke: 1. Lingvo internacia ne povas esti alia ol Esperanto. 2. La evoluado de la lingvo fariĝos plej kredeble nur per tiu sama natura vojo, per kiu gi farigis en ciu alia lingvo, t. e., per la sen- Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO is, by the unbroken way of neologisms and archansma. 3. If ever there arises the necessity to make any change in Esperanto, it can be done only by the Esperantists themselves, by common consent, or by some great power, but in any case in full agreement with the Esperantist body. 4. If ever the Esperantists themselves, or any great outside power, shall decide to make changes in Esperanto, such changes can be only extremely small, will never break the con- tinuity which we have had up to this time and will never render valueless the work which we have thus far done, are doing, or shall after- wards do. This is the only possible natural course of affairs. Every one who wishes to fight against this natural course will needlessly lose his efforts. The Esperanto roots of the interna- tional tree have already been planted so deeply in the earth of life that no longer can any- body push the tree about at will. Dear members of the Congress, everything which I have said is not in any self-confidence of authorship, for I am fully conscious and openly confess that to change anything in the natural course of the international language movement I am as powerless as any other per- son. T fervently defend our present course only because the irrefutable laws of logic tell me that it is the only course which with full certainty will lead us to our goal. Whoever wishes to change the natural course of the international language movement—no matter whether he is the enemy of Esperanto or its most ardent friend, whether he is a person of obscurity or eminence, whether he is the most fanatic conservative, or the most fantastic experimentor, or if he is the purest idealist or the most profit-seeking egotist, whether he raves and curses or works secretly under- ground—he will never succeed; he will only create a temporary schism and acquire the unhappy distinction of being a hinderer and an underminer, but never can he compel all the friends of the international language idea to throw away for any insignificant trifles their possession which has been shown fully vital, into which there has been put so much of labor and life, and which by a natural course must little by little absorb new life. This should be well remembered by all who labor for an international language, and if they do not remember it, life itself will give them the necessary instruction. We can therefore tranquilly continue our labor. We need not be discouraged if the work is sometimes very difficult and thankless; on our side there is not alone the fire of our feel- ings; on our side there are also the irrefutable laws of logic and prudence. Patiently let us sow and sow, that our grandchildren may have a blessed harvest. To the Sixth Esper- anto Congress, which doubtless will scatter many seeds on American soil, I extend my cordial greeting. rompa vojo de neologismoj kaj arhaismoj. 3. Se iam aperos la neceso fari en Esperanto ian ŝanĝon, tian povas fari nur afi la esperan- tistoj mem, per komuna interkonsento, au ia grandega forto, sed nepre kirn plena interkon- sento kun la tuta Esperantistaro. 4. Se iam la Esperantistoj mem afi ia granda ckstera forto decidos fari en Esperanto iajn ŝanĝojn, tiuj ŝanĝoj povas esti nur ekstreme inulgrandaj, neniam rompos la kontinuecon kun tio, kion ni gis nun havis kaj neniam senvalor- igos tion, kion ni ĝis nun faris, faras afi poste faros. Tio estas la sole ebla natura irado de ha aferoj. ĉiu, kiu volas kontraŭbatali tiun naturan iradon, nur perdos senbezone siajn fortojn. La Esperantaj radikoj de la arbo in- temaci lingva jam tiel profunde penetris en la teron de la vivo, ke ne povas jam Ĉiu deziranto ŝnnĝi la radikojn aŭ sovi la arbon laŭ sia bon- trovo. Karaj kongresanoj! ĉio, kion mi diris, ne estas ia aŭtora memfido, car mi plene kon- sentas kaj konfesas malkase, ke, por ŝanĝi ion en la natura irado de la internaeilingva afero, mi estas tiel same senpova, kiel ĉiu alia per- sono. Mi defendas fervore nian nunan vojon nur tial ke la nerefuteblaj leĝoj de la logiko diras al mi, ke tio estas la sola vojo, kiu kun plena eerteco alkondukos nin al nia celo. Kiu ajn volus ŝanĝi la naturan iradon de la inter- naeilingva afero—tute egale, ĉu li estas mal- amiko de Esperanto aŭ ĝia plej firma amiko, i"ii li estas senfamulo aŭ emiiientulo, Ĉu li agas per vortoj aŭ per mono kaj ruzajoj, ĉu li estas plej fanatika konservemulo afi plej facilanima i ksperimentisto de novajoj, cu li estas plej pura idealisto afi plej profituma cgoisto, Ĉu li liruas kaj malbenas afi kasite Iaboras sub la tero—li neniam sukcesos; li povos nur krei kelktempan skismon kaj akiri la malĝojan gloron de malhelpanto kaj subfosanto, sed l-eniam li povos devigi ĉiujn amikojn de la internaeilingva ideo pro iaj sensignifaj baga- teloj forjeti tion, kion ili poscdas, kio mon- trigis plene vivipova, en kion estas jam en- metita tia multego da laboroj kaj da vivo kaj kio per natura vojo devas iom post iom kon- stante ensorbi novajn sukojn. Tion devas bone memori ĉiuj, kiuj Iaboras sur la kampo de lingvo internaeia, kaj se ili tion ne memoros, la vivo mem donos al ili la neccsan instruon. Ni povas sekve labori trankvile; ni ne devas malgoji, se nia laborado estas iafoje tre mal- faeila kaj sendanka; sur nia flanko estas ne sole la fajro de niaj sentoj, sur nia flanko estas ankaŭ la nerefuteblaj legoj de la logiko kaj prudento. Paeienee ni serau kaj semu, por ke niaj nepoj iam havu benitan rikolton. Al la fiesa Esperantista Kongreso, kiu sendube enĵetos multe da semoj en la teron Amerikan, mi eldiras mian koran saluton. Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO It was nearly twelve o'clock when Dr. Zamenhof finished his speech. The audience arose and finished the morning session by enthusiastic singing of "La Espero," played on the piano by Senor Mello Souza, the Brazilian representative, who is a musician and composer. At two in the afternoon the Congress reconvened to continue the business of the morning. After the salutations from the representatives of several of the States the authorized delegates of the Esperantists in various countries made speeches, and at five the whole Congress went to be photographed on the steps of the Treasury Building. The formal opening session was a com- plete success. Not so many nations were represented, and not so many peo- ple were present, as in former con- gresses; but everybody understood that this resulted from the place itself, and not because of waning enthusiasm in the world-wide movement. The great num- ber of nations represented by government emissaries was of itself an extremely gratifying matter, which established a new goal in the progress of the propa- ganda. All the members of the Con- gress rejoiced, and the satisfaction was so widespread that one may rightly call it unanimous. Moonlight Boat Excursion At the casting-off of the big steamboat, "St. John," people were saying that we would have to make a moonless moon- light excursion. The sky was grizzly and wet, rain threatened, and a little fell. However, at sunset the clouds divided and good Esperanto weather reigned. The ship went several miles down the Potomac river, and did not return until eleven. The Esperantists made good use of the time in informal talk, and en- joyed the affair so much that many of them did not realize the ship's return to the quay until the boatmen cried "All out!" (though they didn't say it in Es- peranto). Estis jam preskaŭ la dek dua kiam Dro. Zamenhof finis sian paroladon. La aŭdantaro stariĝis kaj finis la matenan kunsidon per entuziasma kanto de "La Espero," ludata fortepiane de Sr. Mello Souza, la Brazilujo reprezentanto, kiu estas cetere komponisto kaj muzika- manto. Je la dua posttagmeze la Kongreso rekunvcnis por daiirigi la aferojn de la mateno. Post la salutoj de la repre- zentantoj de kelkaj usonaj ŝtatoj la raj- tigitaj delegitoj de la Esperantistoj en diversaj landoj faris paroladojn, kaj je la kvina la tuta Kongreso iris por esti fotografata sur la perono de la Trezor- ejo. Entute la solena malferma kunsido estis sukceso. Ne tiom da nacioj estis reprezentataj, kaj ne tiom da kongresanoj eeestis. kiom en antaŭaj kongresoj; sed ĉiuj komprenis, ke tio rezultis de la loko mem, kaj ne pro ia velkanta entuziasmo en la tutmonda movado. La granda nombro de nacioj reprezentataj per regis- taraj senditoj estis per si mem treege kontentiga afero, kiu starigis novan limon en la progreso de la propagando. Ciuj kongresanoj ĝojegis, kaj la kontento estis tiom ĝenerala ke oni prave diras ĝin unuanima. Ekskurso Lunluma per Boato Je la foriro de la granda vaporboato, "Sankta Johano," oni diris, ke ni devis fari lunluman ekskurson sen luno. La eielo estis griza kaj malseka. kaj pluvo multe minacis kaj iom falis. Tamen, je la subiro de la suno la nuboj dividiĝis kaj bona Esperanta vetero regis. La Aipo iris kelkajn mejlojn malsupre laŭ la rivero Potomac; kaj nur revenis je la dek unua. La Esperantistoj bone okupis la tempon per neformala babilado, kaj tiom ĝuis la aferon, ke multaj ne kon- sciiĝis pri la reveno de la ŝipo al kajo ĝis la boatistoj kriis "Ciuj elŝipiĝu!" (kvan- kam ili ne diris ĝin per Esperanto). Digitized by Google 54 4 .* *^\#' ŭJi SC'KNO KL 1,A TKATKA PREZKNTAIW THHU) DAY TUESDAY morning there were held a number of sectional meetings of various kinds, and the Language Com- mittee was in session. Later, there was an excursion by trolley to the Great Falls of the Potomac, in which many participated. Official Calls Tuesday afternoon the officers of the Congress, with Dr. Zamenhof and the government delegates, called upon Gen- eral Leonard Wood, the Secretary of the Navy, the Secretary of the American Red Cross Society, and several other eminent officials in the city. «As You Like It" The presentation of the congress play, "As You Like It," was a remarkable success, not alone in the perfection of the arrangements, but in the wonderful manner in which the actors remembered and spoke their lines. Since people may accuse the Esperantists of the inclination to praise the rendering too highly, we reprint here the report from the Wash- ington Herald, a daily newspaper whicli had no reason for exaggerating the ex- cellence of the play: THE BIO. event of the second day of the International Esperanto Congress was the unique pleasure the members enjoyed in wit- TRIA TAGO MARDON matene okazis kelkaj kunsidoj de diversaj specoj, kaj la Lingva Komitato estis en sidado. Poste, estis ekskurso per tramo al la Grandaj Akvofaloj tie la Potomac, en kiu multaj partoprenis. Oficialaj Vizitoj Mardon posttagmeze la estroj de la Kongreso, kun Dro. Zamenhof kaj la registaraj delegitoj, faris vizitojn al Generalo Leonard Wood, la Sekretario de la Marmilita Departemento, la Sekre- tario de la Amerika Ruĝkruca Societo, kaj kelkaj aliaj oficialaj eminentuloj de la urbo. "Kiel Plafias al Vi" La prezentado de la kongresa teat- raĵo, "Kiel Plaeas al Vi," estis rimark- inda sukceso, ne sole en la perfekteco de la aranĝoj, sed en la mirinda maniero laŭ kiu la aktoroj memoris kaj parolis siajn liniojn. Car oni eble akuzos Es- perantistojn je la emo tro laŭdi la pre- zentadon, ni represas tie ĉi la raporton el la Washington Herald, ĉiutaga ĵurnalo kiu ne havis kialon trograndigi la bon- econ de la teatraĵo: LA GRAMDA okazo de la dua tago en la Internacia Esperantista Kongreso estis la unika plezuro kiun la kongresanoj guis dees- Digitized by Google SCENO EL LA TEATRA PREZENTADO nessing the first performance ever given in the world of Shakespeare's "As You Like It" translated into the new language. The performance was given in the open air, on the beautiful grounds of the Bristol School, by the Hickman Players under the personal direction of Mr. Robert Nugent Hickman. In more ways than one the performance was a wonderful demonstration of the extreme utility of Esperanto, but in none more than in the Hickman Players themselves. Two months ago not one of them—not even Mr. Hickman him- self—had even heard of Esperanto, and yet last night these players gave a performance of a very long and difficult play without once halting or stumbling over their lines, and with so perfect a pronunciation of the unaccustomed language as to astonish even Dr. Zamenhof, who declared that he had never heard the poetry of Esperanto so beautifully rendered. Elaborate preparations had been made for the performance. Not content with an ordinary hoard stage, a broad platform covered with green turf had been erected, and to supplement the fine forest trees that crowd the grounds of the Bristol School, hundreds of small trees had been carted in from the woods to fill in the vacant places. The result was a beautiful, green-embowered amphitheater, in front of which the seats were arranged in a semi-circle, so that everyone had a good view. Practically every member of the Congress attended, and there were a number of people not members, attracted by curiosity, so that when the per- formance began shortly after 8 o'clock the audi- ence must have numbered a thousand. Back of the seats, among the trees, were enormous calcium lights that shot their beams over the heads of the people, directly on the stage. The amphitheater and the green lanes leading to it were lighted with Chinese and Japanese lanterns, suspended from the trees. Unite la unuan prezentadon iam faritan en la niondo, de la de Shakespeare "Kicl PlaĈas al \'i" tradukita en la novan lingvon. La prezentado estis farita eksterdome, sur la hela korto de la Lernejo Bristol, de la Hickman Aktoroj, sub la persona dircktado de Sro. Robert Nugent Hickman. Laii pli ol unu maniero la prezentado estis mirinda elmon- trado de la ekstrema utileco de Esperanto, Bed tio montriĝis plej multe en la aktoroj mem. Antafi du montaoj ne unu el ili—ne efi Sro. Hickman mem—estis ec- audinta pri Esperanto, knj tamen lastnokte tiuj ludantoj faris prezen- tadon de tre longa kaj malfacila teatraĵo sen unufoje halti ai\ heziti pro siaj linioj, kaj kun ticl perfekta elparolado de la stranga lingvo kiel surprizi cd Dro. Zamenhof, kiu deklaris, ke neniam li estis aŭdinta la poezion de Esperanto tiel belc deklamita. La preparoj estis bone ellaboritaj por la prezentado. Ne kontentiĝantc je ordinara ligna scenejo, oni faris lar£an platformon kov- ritan per vcrda torfo, kaj kiel aldono al la belnj arboj kiuj plenigas la korton de la Lernejo Bristol, oni enportigis el arbaroj cent- ojn da malgrandaj arboj por ornami nudajn Inkojn. La rezultato estis belega, de verdajo ĉirkaŭita amfiteatro, antafi kiu la segoj estis arnnĝitaj laii duonrondo, ticl kc eiu ĉeestanto liavis honan vidon. Proksimume ciu kongres- nno ĉeestis, kaj estis multaj personoj ne kon- gresnnoj, altiritaj do scicmo, tiel ke, kiam la prezentado komencis, iom post la oka, la afi- dnntaro estis ĉirkaŭ mil personoj. Post la seĝoj, inter la arboj. estis grandaj kalcilumoj, kiuj jetis siajn radiojn super la kapojn de la afidantaro, rekte sur la sccnejon. la amfiteatro kaj la verdaj aleoj al ĝi kon- iluknntaj estis lumataj per hinaj kaj japanaj lanternnj, pendantaj de arboj. Estis scenejo de Digitized by Google iiitri'0 UK konorksanoj sir i KDW1N C RKKD Sikretario Ksperantista Aaucio de Nurd- Ameriko I. C. I. KVANS Sfkrctario Ksjierantir-ta Kedirariu i|<- Distrikto Kulumbiu JOHN BARRETT I'rczjilatito Ksperantista A* Nord-Amerike Digitized by Google LA NAC'I.Y TREZOREJO DR. H. W. YEMANS danto Esperantista Asocio tie Nonl-Arneriko PROF. W. J. SP1LLMAN Hembro de la Admiiiietranta Komitato de la Eaperantista Asocio DR. rVY KELLERHAN REED Hembro de la Adminiatranta Komitato de la Eaperantiata Aeocio Digitized by Google 68 SCKNO EL LA TEATRA PREZENTADO It was a scene of sylvan enchantment; fitting Betting; for the most idyllic and poetic of Shake- . spearen playe. "As Yon lake It" was played by a carefully 'selected and carefully drilled cast; a company that gave such an excellent performance that even those who could not understand Esperanto rnust have heartily enjoyed the "poet's lines. Eor used for such a purpose it is apparent that Esperanto is liquid and melodious and full of beauty of" its own. The cast chosen by Mr. Hickman, was: The Duke......................Coyle de Witt Jaques........................Maurice Jarvig Orlando.......................Addison Smith Touchstone...................Holland Hudson Oliver^....:..-................Marion Lashhorn Corin.. .....-„___...........Lawrence Sparks Silvius___'..■......................Inez Ryan William......................Charles Johnson Amiens. .'■.,...................Charles Johnson First Lord....................Clarence ChildB Second Lord....................George Brown Jaques de Bois................Clarence Childs Adam.........................James Munsey Sir Oliver Martext............Stephen Smoot Hymen.........................Joseph Burke Rosalind....................Florence Garland Celia................... ..........Ruth Holt Phoebe..............:............Lorena Booth Audrey.........................Jean Garland ;First Page...................Stella Raymond ^Second Page......................May Winne A Forester...................Dorothy Sontag Foresters and Singers by members of the Musurgia Club. Orchestra of the Nordica Mandolin and Gui- tar Club, under direction of Walter T. Holt. Dance by Sarah Willard Howe, pupil of Mme. Milo, Venice. Costumes by Jones, of Baltimore. Calciums by Eline, of Baltimore. arbara sorcaĵo; taŭga loko por la plej idilia kaj poezia el la teatraĵoj de Shakespeare. "Kiel Plaĉas al Vi" estis prezentita de zorge elektita kaj zorge ekzercita personaro; de ludantaro, kiu faris tiel bonan prezentadon, ke cĉ tiuj, kiuj ne komprenis Esperanton, devis kore ĝuadi la Iiniojn de la poeto. Car, uzita por tia celo, estag evidente ke Esperanto estas flua kaj melodia, kaj plena je beleco sia propra. La personaro, elektita do Sro. Hickman, estis: la Duko.......................Coyle de Witt Jakveso ......................Maurice Jarvis Orlando.......................Addison Smith TuS-Ŝtono ...................Holland Hudson Olivero .....................Marion Lashhorn Koreno .....................Lawrence Sparks Silvio .............................Inez Ryan Gulielmo ....................Charles Johnson Amienso .....................Charles Johnson Unua Lordo...................Clarence Childs Dua Lordo.....................George Brown Jakveso de Bojz...............Clarence Childs Adamo .......................James Munsey Siro Olivero Marteksto.........Stephen Smoot llimeno ......... ..............Joseph Burke Rozalindo ...................Florence Garland Celio .............................Ruth Holt Febino ........................Lorena Booth Audreo ........................Jean Garland Unua Paĝio..................Stella Raymond Dua Paĝio........................May Winne Arbaristo ....................Dorothy Sontag Arbaristoj kaj Kantistoj, de anoj el la Musur- gia Klubo. Orkestro de Nordica Mandolins kaj Gitara Klubo, sub la direktado de Walter T. Holt. Danco de Sarah Willard Howe, lerninto de Mme. Milo, el Nice. Kostumoj de Jones el Baltimore. Kalcilumoj de Eline el Baltimore. Digitized by Google M SCENO EL LA TEATRA PREZENTADO Business manager, Charles E. Pryor, of the Belasco Theater. Stage Director, Robert Frost. Of course, during the action of the play there was no change of scene. It is not necessary, but the division into acts was signified by the lowering of lights and by music from a mando- lin orchestra that was hidden somewhere in the shrubbery and whose music sounded all the sweeter because it was not seen. From tbe very beginning the enthusiasm of the Esperantists was manifest, for during the first act nearly every long speech was applauded and all over the amphitheater you could hear, during the waits, expressions of delight that the poetic beauty of Shakespeare's lines, even his meter, in most cases, could be rendered so beautiful in the new language. This was espe- cially true when the players came to the well- known and oft-quoted speeches. For instance, that speech beginning, "Sweet are the uses of adversity," brought forth a tumult of applause for its fine rendering, though this is the way it sounded in Esperanto: "Dolcaj Tutiloj de la malbonsanco, Simile al la bufo veneneca, Malbela ankafi, tamen en la kapo Gi portas altvaloran juveleton; Kaj jen la nia viv*, liberigite De vizitad' publika, trovas langojn En arboj, librojn en stonoj, bonon as." Tbe same was true of the famous "Seven Ages of Han" speech of the Melancholy Jac- ques, which in its Esperanto form The Wash- ington Herald published some time ago. It was beautifully spoken by Mr. Maurice Jarvis and called forth round after round of applause. It would be almost invidious to single out individual members of the cast that gave so excellent a performance as a whole. The acting was thoughtful, temperate, without exaggera- tion, beautiful, and poetic. Among the Esper- Administranto, Charles E. Pryor, el la Belasco Teatro. Scendirektoro, Robert Frost. Kompreneble, dum la prezentado de la teat- rajo ne okazis ianĝo de la sceno. Tio ne estis necesa, sed la divido inter aktoi estis montrita per malplifortigo de la lumoj kaj per murjko de mandolena orkestro ie kaflita en la arbetajo, kaj kies muziko sajnis des pli doles, car oni ne vidis, de kie ĝi venis. Tuj de la komenco la entuziasmo de la Es- perantistoj montriĝis, car dum la unua akto preskaŭ Ciu longa parolado estis aplattdita, kaj tra la tuta amfiteatro oni povis audi, dum la pauzoj, esprirnoj de ĝojego pro tio, ke fat reseats beleco en la linioj de Shakespeare, efi la ritmo, en plimulto da lokoj, povis tiel bele esprimiĝi per la nova lingvo. Tio estis aparte vera kiam la aktoroj ripetis la bonekonatajn kaj ofte- cititajn parolojn. Ekzemple, tio, Ho komencas "Sweet are the uses of adversity," altiris tumulton da aplaudado pro sia bela prezen- tado de la ideo, kvankam jene ĝi aperis en Esperanto: "Dolcaj T utiloj de la mslbonsaneo, Simile al la bufo veneneca, :.r Malbela ankaŭ, tamen en la kapo - - Gi portas altvaloran juveleton,; Kaj jen la nia viv', liberigite De vizitad' publika, trovas langojn En arboj, librojn en stonoj, bonon els,'' Tutsame estis pri la fama parolado' de Jak- veso pri "La Sep Epokoj de la Home Vivo," kiun en ĝia esperanta formo la Washington Herald publikigis antan nelonge. Gi estis bele parolita de Sro. Maurice Jarvis, kaj elvolds ofte ripe titan aplaŭdadon,' Estus preskaŭ enviige elekti individuajn ak- torojn el personaro kiu faris, entute, tiel bonan prezentadon. La aktado ettis pripensita, modera, sen troeco, bela, kaj poezia. Inter la Esperantistoj Sro. Jarvis Iriel Jakveso ricevis Digitized by Google 60 AMERIKA ESPERANTISTO antista Mr. Jarvia as Jaques came in for the greatest applause, because they said that hia Esperanto was the most liquid and pure, though to the outsider, it seemed no more smooth than the speech of the others. But it is quite true that Mr. Jarvia' performance throughout was very creditable. Mr. Holhaud Hudson, as Touchstone, also came in for much applause for his clever acting, and the many laughs he evoked were no less a tribute to his pronunciation of a new tongue than to the wit of Shakespeare which he retailed. Mass Florence Garland as Rosalind made a most charming and pretty picture, and her acting was as dainty and as full of grace as could be desired. Ruth Holt as Celia, Lorena Booth as Phoebe, Jean Garland as Audrey, all received high praise for the skill of their work and their readiness in the new tongue. Coyle de Witt, as the Duke, was strikingly good, and Addison Smith, as Orlando, made a decided im- pression whenever he appeared. In short, each individual member of the company acquitted himself with marked credit, and after the per- formance each player was heartily commended by Dr. Zamenhof, inventor of Esperanto. Praise is due, too, to Mr. Hickman for the masterly care with which "As You Like It" was staged and costumed. The costumes were all fresh and brilliant, the properties entirely adequate, and the woodland scene was made all the more realistic by the presence of real goats on the stage. FOURTH DAY Literary Contest WEDNESDAY morning, atnine.oc- curred the distribution of prizes in the literary contest. Following is a list of the subjects, premiums and win- ners : Universal Brotherhood (Poem).—Sro. Joao Baptista Mello Souza, of Rio de Janeiro, Brazil, first secretary of the Brazilian Esperantist League, won the premium (silver medal); Prof. Frank H. Loud, of Colorado Springs, Colorado, United States, received honorable men- tion. Universal Brotherhood (Prose).— Miss Esther Higgs, of Bromley, England, received the prize (silver medal); Miss Margaret A. Maisch, of Philadelphia, United States, received honorable men- tion. Stories.--Mr. Herschel S. Hall, of Cleveland, Ohio, councillor of the E. A. of N. A., won the prize (silver medal); Mr. Edwin Leavitt Clarke, of Clarke plej multe da aplaŭdado, car ili diris, ke lia parolmaniero estis la plej flua kaj pura, kvan- kam al neesperantisto ĝi sajnis ne pli senĝena, ol la parolado de la aliaj. Sed estas vere, ke la aktado de Sro. Jarvia eatis entute tre laŭdinda. Sro. Holland Hudson, kiel Tualtono, antaŭ ri- revis multan aplaŭdadon pro sia lerta aktado, kaj la multaj ridoj, kiujn li elvokis, estis kom- plimento ne malpli al lia lerta pronuncado de nova lingvo, ol al la spritajoj de Shakespeare kiujn li disdonis. Fraulino Florence Garland kiel Rozalindo es- tis plej bela kaj carma karaktero, kaj sia aktado estis tiel delikata kaj graciplena, kiel povus estis dezirata. Ruth Holt kiel Celio, Lorena Booth kiel Febino, Jean Garland kiel Aŭdreo, Ciuj ricevis multan laudon pro la lerteco de sia aktado kaj sia senhezita uzado de la nova lingvo. Coyle De Witt, kiel la Duko, estis aparte bona, kaj Addison Smith, kiel Orlando, faris fortan impreson kiam ajn li aperis. Per unu vorto, ĉiu individua ano de la aktoraro plenumis sian rolon tre laŭdinde, kaj post la prezentado ĉiu ludanto estis kore gratulita de Dro. Zamenhof, elpensinto de Esperanto. Laŭdo estas meritata, ankaŭ, de Sro. Hick- man pro la majstra zorgo laŭ kiu "Kiel Plates al Vi" estis scenigita kaj kostumita. La kos- tumoj estis freaaj kaj brilaj, la necesajoj tute adekvataj, kaj la arbara sceno estis ju pli Teala per la ceesto de vivantaj kaproj sur la scenejo. KVARA TAGO Literatura Konkurso MERKREDON matene, je la naŭa, okazis la disdonado de premioj en literatura konkurso. Jen listo de la temoj, premioj kaj premiitoj: Universala Fratcco (Poezio).—S-ro Joao Baptista Mello Souza, el Rio Janeiro, Brazilujo, unua Sekretario de la Brazila Ligo Esperantista, ricevis la premion (argentan medalon); S-ro Frank H. Loud, el Colorado Springs, Colorado, Usono, ricevis honoran men- cion. Universala Frateco (Prozaĵo).—Fraŭ- lino Esther Higgs, el Bromley, Anglujo, ricevis la premion (argentan medalon) ; Fraulino Margaret A. Maisch, el Fila- delfio, Usono, ricevis honoran mencion. Rakontoj— S-ro Herschel S. Hall, el Cleveland, Ohio, konsilanto en la E. A. de N. A., ricevis la premion (argentan medalon); S-ro Edwin Leavitt Clarke, el Clarke University, Worcester, Mass., Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 81 University, Worcester, Mass., received honorable mention. Story (by young person).—Mr. Ray- mond T. Bye, of Germantown, Penna., won the prize (silver medal). The Utility of Esperanto for Com- merce.—Sro. W. A. Vogler, of Ham- burg, Germany, won the first prize (Ten dollars, given by the Chamber of Com- merce in Washington, D. C). Essay on the Bible.—Mr. W. L. Church, vice president of the Boston Es- peranto Society, won the first prize (a book on the Bible, given by the chaplain of the U. S. Senate). The Similarity Between Lincoln and Zamenlwf.—Mr. James Robbie, of EJin- burg, Scotland, won the prize (the works of Zamenhof in de luxe binding; anony- mously given). Second Business Session The second working session of the Congress was opened at ten in the morn- ing. The secretary read a telegram from President Taft: "The President thanks you heartily for your telegram of greeting and sends his best wishes for the success of the Sixth International Congress of Esperanto." The telegram was warmly applauded. Mr. Chavet read many telegrams and letters received. Dr. Yemans informed the convention of the death of Senor Montt, president of the republic of Chile, and proposed that, in honor of his memory, the audi- ence arise to their feet. He further ex- plained that, on account of the funeral, the reception which was to be given by Mr. John Barrett at the Bureau of the American Republics could not take place. Dr. Mybs, a member of the Permanent Committee of the Congresses, presented, m the name of that Committee, the re- port of General Sebert concerning the activities of the Committee between the Fifth and Sixth Congresses. Captain Postnikov, president of the Russian Esperantist League, delivered a formal invitation from the Russian Es- peranto Society that the Congress of 1912, twenty-fifth anniversary of Esper- ricevis honoran mencion. Rakonto de Junulo—S-ro Raymond T. Bye, el Germantown, Pennsylvania ricevis la premion (argentan medalon). La Utileco de Esperanto por la Komerco.—S-ro W. A. Vogler, el Ham- burg, Germanujo, ricevis la premion (Sm. 20. donacita de la Komerca Cam- bro en Washington, D. C, Usono). Traktato pri la Biblio.— S-ro W. L. Church, Vic-Prczidanto de la Boston;. Esperantista Societo, ricevis la premion (libron pri la Biblio, donacita de la Kapelano de la Usono Senato). La Simileco Inter Lincoln kaj Zamen- hof.—S-ro James Robbie, el Edinburgo, Skotlando, ricevis la premion (la verkojn de Zamenhof, lukse binditajn; donacitajn anonimee). Dua Labora Kunsido La dua labora kunsido de la Kongreso estis malfermata je la deka matene. La sekretario legis telegramon de Prezidanto Taft: "La Prezidanto dankas vin kore por via saluta telegramo kaj sendas siajn plej bonajn dezirojn por la sukceso de la Sesa Internacia Kongreso de Es- peranto." La telegramo estis varme aplaŭdata. Sro. Chavet legis multajn leterojn kaj telegramojn ricevitajn. Dro. Yemans sciigis la kunvenon pri la morto de Sro. Montt, prezidanto de la Respubliko ĉilujo, kaj proponis ke, por honori lian memoron, la ĉeestantoj star- iĝu. Li plue klarigis ke, pro tiu funebro, la akcepto farota de Sro. John Barrett en la Oficejo de la Amerikaj Respublikoj ne povos okazi. Dro. Mybs, ano de la Konstanta Kom- itato de la Kongresoj, prezentis, je la nomo de tiu Komitato, la raporton de Generalo Sebert pri la agado de la Komi- tato inter la Kvina kaj Sesa Kongresoj. Kapitano Postnikov, prezidanto de la Rusa Esperantista Ligo, transdonis for- malan inviton de la rusaj Esperantistoj ke la Kongreso de 1912. 25-jara jubileo do Esperanto, okazu en tiu Iando, kie estr; Digitized by Google AMER1KA ESPERANTISTO anto, should take place in that country, where there are many cities worthy of such a congress. The Russian Esperant- ists would give notice, at Antwerp, re- garding which city they consider the best choice. Mr. Chavet, of Paris, said that he was commissioned to invite the congress of 1913 to Italy, and in speaking of this remarked how much Esperanto grows in every country which has had an inter- national congress. He asserted his con- fidence that such growth will follow the congress with us here in America. Mr. George Warnier, of Paris, in- formed the Congress that the Esper- antists of that city have for many years expected that the Tenth will take place there. That it will be the most glorious and great of all Esperanto congresses up to that time one cannot doubt, as there are in France alone more than nine thou- sand members of Esperantist Societies, and Mr. Warnier believes that the Tenth will have at least ten thousand members. Dr. Mybs, vice president of the Academy and Language Committee, pre- sented the report of M. Boirac, the presi- dent, concerning the activities of those institutions, and at his proposal the mem- bers of the Congress stood up in honor of the members of the Language Com- mittee who had died during the year. On finishing the reading of his report, Dr. Mybs made the motion, approved by the acclamation of all, that the Congress thank M. Boirac for his report and ex- press its full confidence in the Language Committee. Dr. Yemans read a letter written by the President of the Executive Committee for the Universal Exposition to take place in New York in 1913. The letter stated that during the Exposition there will be held a convention of representa- tives from all the parliaments of the world, with the purpose of making laws on the subject of international peace; that Esperanto is easily learned and utilized, and it is proposed that we en- deavor to interest in Esperanto the per- sons who will participate in that conven- multaj urboj taŭgaj por tia kongreso. La rusaj Esperantistoj diros, en Ant- verpeno, kiun urbon ili opinias elektinda. Sro. Chavet, el Parizo, diris ke li havas komision inviti la Kongreson de 1913 al ltalujo, kaj parolante pri tio, rimarkigas, kiel grande Esperanto kreskas en ĉiu lando kiu havis internacian kongreson. Li asertis sian konfidon, ke tia kreskado sekvos la kongreson ĉe ni en Ameriko. Sro. Georges Warnier, el Parizo, scii- gis la Kongreson, ke la Esperantistoj de tiu urbo estis dum multaj jaroj esper- intaj ke la Deka okazos tie. Ke tio estos la plej granda kaj glora el ĉiuj Esper- antistaj kongresoj ĝistiamaj, oni ne povos dubi, car estas en Francujo sole pli ol naŭ mil membroj de societoj esperan- tistaj, kaj Sro. Warnier opinias, ke la Deka havos almenaŭ dek mil membrojn. Dro. Mybs, vic-prezidanto de la Lingva Komitato kaj Akademio, prezentis la raporton de Sro. Boirac, la prezidanto, pri la agado de tiuj institucioj, kaj je lia propono la kongresanoj leviĝis je la honoro de la membroj de la Komitato kiuj mortis dum la jaro. Fininte la legadon de la raporto, Dro. Mybs fans proponon, aprobita per aplaŭdado de eiuj, ke la Kongreso danku Sron. Boirac pro sia raporto kaj esprimu sian plenan konfidon al la Lingva Komitato. Dr. Yemans legis leteron skribitan de la Prezidanto de la Agada Komitato por la Universala Ekspozicio okazonta en Nov-Jorko en 1913. La letero diris, ke dum la Ekspozicio okazos kunveno de reprezentantoj el ĉiuj parlamentoj en la mondo, kun celo fari leĝojn pri inter- nacia paco; ke Esperanto estas tre facile lernebla kaj uzebla, kaj estas proponate, ke oni klopodu interesi pri Esperanto la personojn kiuj partoprenos en tiu kun veno kaj, se eble, instruu ilin pri la lingvo. Estis ankaŭ proponate, ke kon- Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 63 tion and, if possible, teach them the lan- guage. It was also proposed that a con- gress of Esperantists take place at the same time. Speech of Mr. Morrison Having closed the official session. Dr. Yemans gave the floor to Mr. Frank Morrison, secretary of the American Federation of Labor, who unofficially greeted the Congress. Since he is a very influential officer of a body having about two million members, his speech will un- doubtedly have great influence among workers in Europe as well as America. Excursion to Mount Vernon Wednesday afternoon a large number of Esperantists went to visit the home of George Washington, called "Mount Vernon." Some went by boat on the Potomac, but the majority preferred to go by the electric cars, which rapidly transported them through beautiful green fields. The weather threatened rain, but committed no such indiscretion, and the temperature was quite ideal. Indeed, during the whole Congress the weather behaved in accordance with the tradition of Esperantoland, and those prophets of Baal, who had foretold that they would "fry eggs on the sidewalk" during the Congress had to eat their omelettes cooked very inperfectly indeed. The Esperantists greatly enjoyed their visit to Mount Vernon, where they found a typical and ideally arranged Southern home of the patriarchal epoch of our history. Lecture of Mr. Sharpe Wednesday evening, Mr. Richard Sharp, of England, gave an address fn the auditorium of the Arlington on the sounds of the Esperanto language. He made a very interesting lecture, which called forth a few remarks from the au- dience. Of these, the most eloquent was the statement of Colonel Pollen, that even among people of the same nation and the same family no two persons can speak exactly alike, and that, when Es- perantists of all nations can uderstand each other by means of Esperanto it is useless to insist on precise sameness in the sounds of the letters. greso de Esperantistoj okazu en tiu sama tempo. Parolo de Sro. Morrison Ferminte la oficialan kunsidon, Dro. Yemans donis la parolon al Sro. Frank Morrison, sekretario de la Amerika Fed- eracio de Laboro (Unuigoj), kiu neofi- ciale salutis la kongreson. Car li estas tre influa estro de ligo enhavanta ĉirkaŭ clu milionojn da anoj, lia parolado sen- dube havos grandan influon inter labor- istoj en Eŭropo kiel en Ameriko. Ekskurro al Monteto Vernon Merkredon posttagmeze granda nom- bro da Esperantistoj iris viziti la hejmon de George Washington, nomata "Mon- teto Vernon." Kelkaj iris per boato sur la Potomac, sed la plimulto preferis veturi per tramo, kiu rapide portis ilin inter belegaj verdaj kampoj. La vetero minacis je pluvo, sed faris nenion mal- bonan, kaj la temperature estis tute ideala. Laŭfakte, dum la tuta kongreso la vetero kondutis laŭ la tradicio de Es- perantujo, kaj tiuj profetantoj de Baal, kiuj antaŭdiris ke ili "fritos ovojn sur la trotuaro" dum la kongreso devis manĝi siajn ovaĵojn ja tre malbone kuiritaj. La kongresanoj tre ĝuis sian viziton al Monteto Vernon, kie ili trovis tipan kaj i'eale aranĝitan hejmon de Sudusono dum la patriarka epoko de nia historio. Lekcio de Sro. Sharpe Merkredon vespere Sro. Richard Sharpe, el Anglujo, faris paroladon en la salonego de la Arlington pri la sonoj de la lingvo Esperanto. Li donis tre interesan lekcion, kiu elvokis kelkaj n rimarkojn el la aiidantaro. El tiuj, la plej elokventa estis la dire de Kolonelo Pollen, ke ee inter samnacianoj kaj sam- familianoj ne du personoj povas paroli tutsame, kaj ke, kiam ĉiunaciaj Esper- antistoj reciproke kompreniĝas per Es- peranto estas neutile insisti pri preciza sameco en la sonoj de la literoj. Digitized by Google 64 First Group—At the Hall Gamp. Lett to llialit: Col. Pollen, William Maim, time. Zamenhof, Mine. Kssiaiuan. Dr. Zamenhof, Dr. Mylis. (I'lioto liy II. I). King) hrcond Ĉlub—I.a Kapitola Ksperantiata Klubo, i (lull of Itlitul ESaperantiata at Waahington, villi Dr. Zamenhof. (Photo by King) FIFTH DAY DURING the morning the different districts of the Esperanto Asso- aation of North America held meetings :or the election of councillors, concerning vhich a report is printed in another place. Base Ball Thursday afternoon many Esperantists •ttended the game between the teams of Cleveland and Washington. They gath- ered under their green flag in a space especially reserved for them, and the foreigners tried as hard as possible to inderstand the game with the help of ex- planations by American friends and a eooklet of rules published in Esperanto iy the Spalding firm. The umpire added •ome interest to the visit by an occasional ecision in Esperanto, which language he used somewhat timidly in the presence of ?o many experts. Band Concert At five in the afternoon the Marine Band gave a concert, at which a special place was reserved for the Esperantists. Lectures In the evening Gabriel Chavet, secre- tary of the Congress, gave an address on "Antwerp, City of the Seventh Esper- anto Congress." The well-selected I'm a GRuro—Cc la Stacia Pilkhiilo. Lega&tfl dekatren: Kolonelo Pollen, William Mann, Sino Zamrnliuf, Sinn. Kssitcnian, Oro. Znrn- enhof, Urn Mylis. (Kutosraflta do II. I). Kinn) Dra GRUPO—I.a Kapitola K-| ■ r.imi>ta Kliilm de Blindaj Ksperantistoj, Co Waablngtan, kun Dro. Zamenhof. (Fotografita de Kinjur) KVIITA TAGO DUM la mateno la diversaj distriktoj de la Esperantista Asocio de Nord- Ameriko havis kunsidojn por elektoj de konsilantoj, pri kio raporto estas presata aliloke. Stacia Pilkludo .Taudon posttagmeze multaj Esperan- tistoj ĉeestis la konkurson inter la ludis- taroj de Cleveland kaj Washington. Hi grupiĝis sub sia verda standardo en spe- ciala loko por ili rezervita, kaj la frem- duloj penis tiom kiom eble kompreni la ludon per helpo de klarigoj de amerikaj amikoj. kaj libreto de reguloj eldonita en Esperanto de la firnio Spalding. La decidauto aldonis iom da intereso al la vizito per okaza decido en Esperanto, kiun lingvon li uzis iom timeme en la ĉeesto de tiom da spertuloj Banda Eoncerto Je la kvina vespere la Marista Muzik- hando donis koncerton. je kiu speciala loko cstis rezervita por la Esperantistoj. Lekcioj. Dtim la vespero Sro. Gabriel Chavet. sekretario dc la Kongreso, faris paro- ladon pri "Antverpeno. Urbo de la Sepa Esperantista Kongreso." La bone elek- Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO theme of his very interesting lecture proves how early and completely the Bel- gians are preparing to advertise the Seventh. For the same purpose they distributed, during the Congress, a great quantity of handsomely printed and illus- trated brochures in Esperanto on the at- tractions of Antwerp. Prof. Spillman spoke on "Visible Speech," a new system of phonetic print- ing and writing in which the inventor tries actually to describe the sounds by the forms of the letters. The system is the work of Prof. Alexander Melville Bell, father of the inventor of the tele- phone, and the office of the propaganda is the Volta Bureau, in Washington. Reception in Pan-American Bureau Although the formal reception in the Bureau of the American Republics was cancelled because of the death of the president of Chile. Mr. Barrett received the Esperantists informally Thursday night. The entire Congress went to the beautiful "Palace of Peace," shook hands with Mr. Barrett, and promenaded in the beautiful marble halls and corridors of the building. They were served with punch, ices and cakes, and enjoyed a memorable evening in a memorable place. SIXTH DAY FRIDAY morning the Congress mem- bers gathered in special sessions. There were little meetings of post office employes, theosophists, financiers, paci- fists, teachers and vegetarians. Some of these meetings were small, but others had a goodly number present. These spe- cial groups define by themselves, in a great measure, the future of Esperanto. Practical life does not demand that a man should have direct relations with all kinds of people, but it is extremely de- sirable that, by means of Esperanto, spe- cialists should no longer remain isolated by the limits of their languages, but should communicate by means of an in- ternational language with the same kind of specialists in all countries. Official ReceptioD Friday afternoon the Acting Secretary of the Department of State gave an offi- tita temo de lia tre interesa lekcio pruvas, kiel frue kaj plene la belgoj prepara- reklamadi la Sepan. Por tiu sama celo ili disdonigis, dum la Kongreso, grandaii kvanton da bele presitaj kaj ilustritaj broŝuroj en Esperanto pri la allogajoj de Antverpeno. Prof. Spillman parolis pri "Videbla Parolado," nova sistemo de fonetika pre- sado kaj skribado en kiu la elpensinto provas efektive priskribi la sonojn per la formoj de la literoj. La sistemo estas la verko de Prof. Alexander Melville Bell, patro de la elpensinto de la telefono, kaj la oficejo de la propagando estas la Volta Bureau, en Washington. Akcepto en Tutamerika Oficejo Kvankam la formala akcepto en la Oficejo de la Tutamerikaj Respublikoj estis nuligita pro la morto de la prezi- danto de Cilujo, Sro. Barrett gastigis nefonnale la Esperantistojn ĵaŭdon noktc. La tuta Kongreso iris al la belega "Palaco de la Paco," premis la manon al Sro. Barrett, kaj promenadis en la bel- egaj marmoraj salonoj kaj koridoroj de la konstruaĵo. Oni regalis sin per punĉc, glaciaĵoj kaj frandaĵoj, kaj ĝuis memor- indan vesperon en memorinda loko. SESA TAGO MATENON vendrede la kongresanoj grupiĝis en specialaj kunsidoj. Estis kunvenetoj de poŝtoficistoj, teoso- fistoj, financistoj, pacifistoj, instruistoj, kaj vegetaranoj. Kelkaj el la grupoj es- tis malgrandaj, sed aliaj havis bonan nombron da ĉeestantoj. Tiuj specialaj grupoj per si mem difinas, en granda mezuro, la estontan rolon de Esperanto. La praktika vivo tute ne postulas, ke homoj havu senperajn rilatojn kun ĉiu- specaj aliaj homoj, sed estas plej dezir- inde ke. per la servo de Esperanto, spe- cialistoj ne plu estu izoligitaj per la limoj de siaj lingvoj. sed komuniku per internacia lingvo kun samspecialistoj de eiuj landoj. Oficiala Akcepto •Vendredon posttagmeze la Aganta Sekretario de la Departemento de 1'ŝtatc Digitized by Google 66 AMERIKA ESPERANTIStO cial reception to the officers of the Con- gress and the government delegates. On account of the absence from the city of the President and the Secretary of State, the Acting Secretary was the highest offi- cial in Washington, and the reception gave the Esperantists great pleasure as a further official recognition of their lan- guage and propaganda. Address on Woman's Rights Through the efforts of Mrs. Tindall, who did not know Esperanto, but had be- come strongly convinced of its import- ance to the propaganda of the suffragist movement, there occurred on the same day a speech on the ballot for women. Madame Marie Hankel, of Dresden, gave the address, and her skillful treat- ment of the subject gave the listeners great pleasure. International Ball Friday night occurred the regular fea- ture of every Esperanto congress, the in- ternational ball. The auditorium of the Arlington was filled with Esperantists and their friends. Many who do not sympathize with the idea of our young- sters that there are no dances but waltz and two-step, and who ordinarily do not pretend to dance, took part in the grand march and Virginia reel. One might say that among the dancers the grand march was the only thing quite international. It is true that the Germans and French waltz, and they "two-step;" but there is a subtle difference in the dances of the nations, so that a fellow feels most "at home" when dancing with his fellow- citizenino. At least there were many witnesses to this effect. But the thing was exhilarating and full of joy. The ladies wore their garments of rejoicing, every man who could lay claim to a uniform had it on, one got himself up as "Uncle Sam" and Colonel Pollen wore an electrifying collection of feathers, medals and variegated clothes —an assortment gathered during his long history as soldier and traveler. The Marine Band, which played the music, evidently trusted in the early victory of Esperanto, for they hurried along the tunes, and the dreamy waltz became at their hands a rapid, get-there step. donis oficialan akcepton al la estraro de la Kongreso kaj la registaraj delegitoj. 1 'ro la foresto el la urbo de la Prezidanto kaj la Sekretario de l'Stato, la Aganta Sekretario estis la plej altranga oficialo en Washington, kaj la akcepto faris al la Esperaiitistoj niultan plezuro, kiel plua oficiala rekono de ilia lingvo kaj ĝia propagando. Parolo pri Virinrajtoj Per la klopodoj de Sinjorino W. Tin- dall, kiu ne komprenis Esperanton sed forte konvinkiĝis pri ĝia graveco por la propagando de la feminista movado, okazis la saman tagon parolado pri la baloto por virinoj. Sinjorino Marie Han- kel, el Dresdeno, faris la paroladon, kaj ŝia lerta priparolo de la temo donis al la afidantaro grandan plezuron. Intemacia Balo Vendredon nokte okazis tiu regula de- talo de ĉiu Esperantista kongreso, la in- temacia balo. La salonego de la Arling- ton estis plena je Esperantistoj kaj siaj amikoj. Multaj el ili kiuj ne simpatias kun la junula ideo ke ne ekzistas dancoj krom valso kaj dutempo, kaj eĉ kelkaj kiuj ordinare ne pretendas danci, parto- prenis en la granda marŝado kaj la "Vir- ginia Reel." One povas diri, ke inter la dancoj la granda marŝado estis la sola tute intemacia. Vere, la germanoj kaj francoj valsas, kaj ili "dupaias": sed ekzistas tiom da subtila malsameco inter la dancmanieroj de la diversaj nacioj, ke oni sin trovas plej "hejme" dancante kun samlandino. Pro tio, almenaŭ, estas multaj atestantoj. Sed la afero estis gajiga kaj ĝojega. La virinoj portis siajn festovestojn, ĉiu viro kiu povis pretendi uniformon portis ĝin, unu maskis sin kiel "Onklo Sam" kaj Kolonelo Pollen portis ridigan kolek- ton da plumoj, medaloj kaj diversspecaj vestoj—kolekton faritan dum lia longa historio kiel soldato kaj vojaĝanto. La Marista Bando, kiu ludis la muzikon, cvidente konfidis al la frua venko de Esperanto, car ili rapidis la ariojn, kaj la revema valso fariĝis al ili rapida, tra- fanta paŝado. Digitized by Google «7 SIlO. SILDKHNIK, SIN'O. ZAMKXHOK, DUO. ZAMKXHOK Several young Filipinoes presented characteristic national dances for the amusement of the rest, and were warmly applauded. During the intermission we ate "light refreshments" and Mrs. Wil- liams favored the gathering by singing the "Flower Song" from Faust, and a characteristic little song, "Andalusia." SEVENTH DAY Formal Closing Session THE FORMAL closing session was begun at ten o'clock in the audi- torium hotel. Dr. Yemans presided. He expressed his pleasure at the success of the Congress, especially at the great number of official delegates, and thanked all who had taken part in the organiza- tion of the Congress. He thanked also the Europeans who had come in large numbers; the journalists who had so favorably reported the Congress; Mr. and Mrs. Reed, and the local committee for their labors. Sro. Chavet read new letters and tele- grams received. The delegate of the Mexican government greeted the Con- gress in Esperanto, and wished it success. Mr. Haupt proposed that the Congress of 1915 take place in New Orleans, simul- taneously with the great exposition which they are planning for that date to celebrate the opening of the Panama Canal. KAP1TANO PEHOGORDO, [IKNItV D. KING Kelkaj junaj filipinoj prezentis karak- terizajn naciajn dancojn por la amuzado de la aliaj, kaj estis varme aplaŭdataj. Dum la interpaŭzo oni manĝis "malpezan nutraĵon" kaj Sinjorino Williams favoris la ĉeestantojn per kanto de la "Flor- kanto" el Faflsto, kaj karakteriza kanto "Andaluzio." SEPA TAGO Solena Ferma Kunsido LA SOLENA ferma kunsido estis malfermata je la 10a horo en la salonego de la Arlington Hotel. Dro. Yemans prezidas. Li ĝojas pro la suk- ceso de la kongreso kaj precipe pri la granda nombro de la oficialaj delegitoj kaj dankas ĉiujn kiuj partoprenis en la organizado de la kongreso. Li dankas a'nkau la europanojn kiuj venis mult- nombraj; la ĵumalistojn, kiuj raportis tiel afable pri la kongreso; Gesroj. Reed kaj la lokan komitaton pro iliaj laboroj. Sro. Chavet legas novajn leterojn kaj telegramojn ricevitajn. La delegito de la meksika registaro salutas la kongreson en Esperanto, kaj dcziras al ĝi bonan suk- ceson. Sro. Haupt proponas ke la kongreso de 1915 okazu en New Orleans, sam- tempe kun la granda ekspozicio kiun oni projektas pro tiu dato por festi la mal- fermon de la Panama Canal, Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO Mr. Sinclair Lewis proposed that the Congress of 1915 take place in San Fran- cisco, to acquaint the Californians with Esperanto and the Esperantists with California. He added that San Fran- cisco is a central point for Europe, Amer- ica and Asia. Afterward Mr. Grosvenor Dawes, representative of the Southern Commer- cial Congress, spoke in the name of the organizers of the Exposition in New Orleans and invited the Esperantists to come to that famous city near the Gulf of Mexico. Dr. Yemans acknowledged the various invitations, and called attention to the fact that many cities are already com- peting for the Esperanto congresses, and that this is a sign of our prosperity. Sro. Chavet reported various pro- posals received by the Permanent Com- mittee of the Congresses: (1) Proposal of the Holland Esperantist Society that the members of the Language Committee be elected by the organized Esperantists of the countries interested. (2) Pro- posal of Mr. Warrington concerning the League for World Federation. (3) Pro- posal of Messrs. Twombly and Scott that the Congress send an expression of respect to Mr. Schleyer, inventor of Vol- apuk, and that the Sixth Congress should be called the Ninth, because previous to our Esperanto Congresses there had been three congresses of Volapuk. On the proposal of the Holland So- ciety Sro. Chavet said that the Perma- nent Committee of the Congresses had decided to send it back for the considera- tion of the Language Committee, which furthermore had received for considera- tion a similar proposal from the German Esperantist Association. On the proposal of Messrs. Twombly and Scott, Sro. Chavet explained that the Permanent Committee of the Congresses was of the opinion that it would not be proper to call our Sixth Congress the Ninth International, and that, as Sro. Schleyer had always the esteem of the Esperantists, there was no reason for giving it special expression. Sro. Sinclair Lewis proponas, ke la kongreso de 1915 okazu en San Francisco por konigi Esperanton al la Kaliforni- anoj kaj Kalifornion al la Esperantistoj. Li aldonas, ke San Francisco estas centra loko por Europo, Ameriko kaj Azio. Poste Sro. Grosvenor Dawes, repre- zentanto de la Suda Komerca Kongreso, parolas je la nomo e).. .25 Internacia Krestomatio (Kahe) ......... .40 International Language; Past, Present and Future (W. J. Clark)............ 1.05 Inter Blinduloj (Javal-Javal.)...........6b Japanaj Rakontoj (ĉif Toŝio) ...........20 La Jeso de Knabinoj (Moratin-Maelean) .20 Jolanto (Hertz-Uuneberg)...............45 Julio Cezaro (Shakespeare-Lambert)......60 Kanto de Triumfanta Amo (Turgenev- Fiser) ................................zo Kastelo de Prelongo (Vallienne) ........ 1.20 Kial Hi Estss Famaj (Feydean-Dore).....15 Kid Ni Plibcligos la Vivon? (Anony- mous) .........................•....... -3° La Kolomba Premio (Dumas-Papot) ... .20 Kolorigisto-aerveturanto (C.odineaui .....14 Komunista Manifesto (Marx-Baker)......50 La Kormalsanoj (Rurwinkel-Kunscliert).. .35 Kvar Evangelioj (Laisney) ..............5° Lauroj (Kelkai Aiitoroj) .................65 Legolibreto (Borel) .....................10 Libro de 1' Humorajo (Paul de Lengyel) .75 Marta (nrzeszko-Zamenhof) ............ 1.05 Malgrandaj Pensoj pri Grandaj Demandoj Dombrovski) ......................... -65 Misteroj de Amo (Nadina Kolovrat)-----• .35 Mistero de Doloro (Gual-Pujula).........60 Monadologio (Liebnitz-Boirac) ...........a» La Mopso de Lia Onklo (Chase).........20 Morala Edukado de la Popola Infano.....30 Nau Historioj pri la Autoritato (Multa- tuli) .................................I0 Nevo Kiel Onklo (Schiller-Lambert)......30 A Norman Conquest (YVm. Morrison).. .15 Ordo de Diservo (Rust) ..........,.......20 Pagoj el la Flandra Literaturo MSey- naeve kaj Van Melekebeke) ...........45 Patroj kaj Filoj (Turgenev-Kabe).......75 Perfekta Edzino (De Leon-Loira)....... .60 Personaj Nomoj (No. 10,072).............25 Plena Verkaro—Libro Tria (Devjatnin).. .50 Pola Antologio (Kabe) ..................60 Praia; iluatrita gvidlibro por turistoj.....20 La Predikanto (Zamenhof) ..............25 Pri Apendicito (Morris-BeBemer).........10 Proverbaro Esperanta (Zamenhof).......5s Provo de Marista Terminaro (Rollet d ITsle) ..............................50 Prozo kaj Versoj (Inglada).............60 La Psalmaro (Zamenhof) ...............75 La Babistoj (Sehiller-Zamenhof) .........65 Rekontoj pri Feinoj (Perrault-Sarpy).....30 Reĝo de la Montoj (About-Mocb)...... 1.05 Bevizoro (Oogol-Zamenhof) .............50 Rip Van Vinkl (Irving) .................25 Bobinaono Kruso (Defoe-Mason) ........50 La Rompantoj (Pujula-Valles)...........30 Rusaj Rakontoj (Sibirjak-Kabanov).......10 Sakproblemoj (Paluzie) .................go Sentencoj de Salomeno (Zamenhof).......4-, Sub la Meznokta Suno (Wendell).........60 si Kliniĝas por Venki (Goldsmith-Mot- teau) .................................50 Solvo de la Problemo de Lingvo In- ternacia ...............................30 Sonĝo de Scipio (Cicero-Runeberg)........10 Vojaĝo Interne de Mia Cambro (Meyer) .25 La Virineto de la Maro (Andersen-Zamen- hof) ..................................45 La Ventego (Shakespeare-Motteau).......75 KORESPONDADO t* Sro. Farnswortl* Wright» W>7 West 4th Street, Rcnu, Nevada. Sro. John Vich. P. O. Box 184, Cleveland, Ohio. U. S. A^ dexiraa korespondj kun gesamideanoj en Ciuj lantloj per llustritaj p. k., aŭ leteroj pri Arkeologio, Biblioti-ku. Etnologio, Filatelo, Numismatiko, KelfgJo au si-ii RcliEfio. Kolektflfi Hue. p. k. ofic. p. k., novajn aŭ ma! novajn, monerojn mal novajn, post mark oju; librojo kaj jurrtalojn pri Arkeologio, Etrtoloaio, monerojn, post- markoj; kaj esperantaja llhrojn kaj jWnalojn. Inter3an°;a< ilua. p. k., ofic. p. k., poStmarkojn, Esp. jurnaJojn, kaj AngUjn jur. pri. Arkeoloogio, poStmarkoj kaj moneroj por similaj en aliaj lingvoj. ACetos Cjnjn Esp. jur kaj librojn kiuj pstia eldonitaj antaO la jaro 1003, por kinj mi volonte pagos altari prexon. ciuj prnaejoj kaj veTulistoj de Ksp. Ubroj kaj jur. estas petataj ke ill aemlu al mi katalogojn de Esp. Hhroj kaj •pvcirnenojn de Esp. jurrtaJuj por kiuj mi pagos. Oran Burk, Box 222, Aline, Okla. f Siiio. H. W. Buckingham, North Haven, Conn. t* Sro. John C. Vasselin, Blosaborg, Tioga County, Pa. Srn. William Wilson, Bardstown, Ky. f* Sro. S. Williamson, 4 Lovell Court, South Irvine St. Worcester, Maaa. Ftno. Katherine M. Sullivan, 122 North Hope St., Los Angeles, CaL V Sro. John Kaiserdatt, Jr., Montgomery, Minn. Sro. A. Duff, La unua ka; sola Esperanta fapelisto por viroj, en Usono. 1424 Fifth Ave.. bet., 116th and 117th Sts.. 136 Lenox Ave., near 116th St. Subway Station. New York. Digitized by Google The American Esperanto BooK The Book That Made This Magazine For over three years The American Esj jranto Book has exceeded the sales of all other Esperanto text books in America, and the profits have been devoted to Esperanto propaganda and the support of this magazine. The only book written especially for Americans, with a strictly American circulation. Pronunciation: Clearly ex- plained, willi kujra and exerc-Ues. No teacher needed. Grammar: The original in- ternational rules, with translation; a careful an- alysis from the viewpoint of the person of moderate education. The American FsprrAMoBook Exercise»: Forty-two stand- ard internal iunal excrcutes, by Dr. Zatnenhof, author of Esperanto. Each has vocab- ulary notes and transla- tion. Vocabularies: Esperanto-Eng- lish, complete. Id panes: BwtlUh-Kaperanto, select" d, M i aire*, PRICES, COMBINATIONS AND CLUB RATES Standard Edition, cloth bound, postpaid for $1.00. fl»| r (\ Jn clubs of /i,-e or more, .7."> lit ill Witli year's subscription to Amcrika Espcrantisto.............. *f* The Combination in clubs or jive or more, $I.2H. American Esperanto Book in Flexible Leather, $1.25. I "7 C In clubs of five or more, $1.00 / *«k With year's subscription to Amerika Espcrantisto.............. "it/ This Combination in clubs of jive or more, $1.40 The same book (same plates and pages) printed on thin bible paper, | aa with paper cover, is never sold, but is given free with a vear'- I III I subscription to Amerika Espcrantisto at................'.____ * In clubs of five or more, .75 This paper-covered edition is excellent for class work where cheap- ness and completeness are both desired. It has the necessary y <-v vocabularies, and with the magazine, there is much available fill reading matter. Given with a six months' subscription at........ •\J\J In clubs of five or more, .45 To Esperanto Clubs, and to responsible persons wishing to form clubs, wc supply quantities of The American Esperanto Book, with magazine Subscription Gauls, on account, to be paid for as sold. Nine-tenths of the Esperanto clubs in America use this book, and find it convenient to keep a supply on hand without investment. Unsold copies are always returnable. ] AMERICAN ESPERANJIST COMPANY 700 East Fortieth Street, CHICAGO Digitized by Go<