s s Volume 7 May, 1910 Number 4 UNIVERSITY OF CAL1POI MIAI Amerika Esperantisto A Monthly Magazine of the International Language ESPERANTO <#?> American Esperantist Company 700-714 East Fortieth Street CHICAGO Price, TeiKCents Per Year, One Dollai Digitized byVjOOQlC SAY" INTRODUCTION 99 This thing of studying a language is new to the average man, who learned his by hearing his parents speak it. The average man's ideas on grammar and language construction are very, very hazy. " Ml ASM If you want something to cast light into the dark places of his mental garret, ask for AN INTRODUCTION TO ESPERANTO. This is a 32-page book, simply and carefully analytical, in language which the average child of twelve can understand. It was made to retail at ten cents, but so many people have wanted to use it for propaganda that the price has been reduced to five cents a copy. For the man who is wobbly in his grammar the INTRODUCTION is exactly what you need. Have a few copies included with your next order, and TRY IT. AMERICAN ESPERANTIST COMPANY 700 East Fortieth Street, CHICAGO Only 100 Increase Your Mailing List without increasing your office force. Increase your business and your profits. Send in your order today for an UNDERWOOD Revolving Duplicator The most wonderful and effective office help since the Underwood Typewriter. The Duplicator will make an unlimited number of copies from a typewritten original that are such exact reproductions as to defy detection. Economy in every form —low first cost—low operating cost—no license restric- tions,—you can buy supplies wherever you choosr Write for Jull information. UNDERWOOD TYPEWRITER CO., l.c.rp.r,u,i ,3 Park Place, New York Simplest and Best Digitized by VjOOQlC AMERIKA ESPERANTISTO WITH WHICH IS COMBINED THE AMERICAN ESPERANTO JOURNAL Entered as Second-Class Matter October t, 1007, at the Post Office at Chicaio, Illinois, nnder Act of March 3rd, 1879 BOOK DEPARTMENT Prices include postage. Terms, cash with order. Add ten cents for exchange on local checks. One-cent stamps accepted for small amounts. Write orders on separate sheet—apart from correspondence on other matters. Address all letters and make all remittances payable to AMERICAN ESPERANTIST COMPANY, 708-714 EAST FORTIETH STREET, CHICAGO. THE AMERICAN ESPERANTO BOOK. Extra Cloth Binding....................|i.oo Limp Leather Pocket Edition.......... 1.35 Ever since its publication in 1907, the sales of The American Esperanto Book have exceeded, in America, the combined sales of all Esperanto text-book.:, both domestic and imported. The Esperanto text and exercises are by Dr. Zamenhof, author of the language. The grammar and commentary are by Arthur Baker, written in the United States language, especially for Americans. The Esper- anto-English vocabulary is very large and complete. The English-Esperanto contains several thousand selected Ei g- Ush words with translation. Total, 320 COMBINATION PRICES. Cloth Book and Magazine one year___ Magazine one year, Paper Book FREE. Paper book and Magazine six months. 1.50 1.00 .60 CLUB DISCOUNTS. Cloth Book and Year Subscription (clubs of five) ..............................gi.3o leather Book and Year Subscription (clubs of live) ...............................1.40 Paper Book and Year Subscription (clubs of five)..............................75 Paper Books and Six Months' Subscription (dubs of five) .........................45 Cloth Book, five or more...............75 Leather Book, five or more.............. 1.00 The rate indicated as applying to clubs of five applies to subsequent orders in any quantity from Esperanto club or bona fide subscription agent. HCPOSTED BOOKS. Abatejo de Westminster................$0.15 Advokato Patelin (Evrot)...............35 Angla Lingvo Sen Profeaoro.............30 Aladin; an, La Mirinda Lampo..........ao anatomia Vortaro ..................... .45 antandiro (Stewart) ...................ao Aspazio (Svjentokovski—Leon Zamenhof) Avarulo (Moliere—Meyer) ............. Bardell Kontrau Pickwick............... Brazilio (Backhauser) .................. Bukedo (Lambert) .................... Boks kaj Koks (Morton—Stewart)...... A one-act comedy for 2 men and 1 woman. Chio, (a game) ........................ Chu Li?.............................. Cikado che Fonnikoj ................... Cox Grammar and Commentary......... An exhaustive treatise, too elaborate for beginners, but should be in the hands of every writer, teacher and serious student. Cloth, 357 pages Dictionnaire Esperanto-Francaise ........ Diveraajhoj (Lallemant kaj Beau)....... Don Juan (Moliere—Boirac) ............ Du Ma Novaj Vortoj.................... Dutch-Esperanto Text-Book ............. Edzigho Malaranghita (Inglada)......... Elektitaj Fabeloj de La Fontaine........ Esperanto in Fifty Lessons............. Esperanto Teacher (Helen Fryer)........ Eneido (Virgilio—Vallienne) ............ Engliah-Esperanto Dictionary ........... By O'Connor and Hayes (The large book is known as the Rhodes Diction- ary). Contains about 12,000 common English words, with Esperanto transla- tion; 200 pages, press-board cover. Rhodes English-Esperanto Dictionary___ 3.00 Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm........55 Esperanto-English Dictionary (Motteau) ...65 Esperanta Sintakso (Fruictier) ..........44 Esperantaj Proxajboj (duieic verkistoj).. .73 La Faraono (three volumes) ............ 3.05 La Faraono (any one volume)............70 Frazaro ................................ .45 First Reader (Lawrence) ............... .35 French-Esperanto Text-Book ...........■ .35 Dano-Norwegian Text-Book ............. 1.00 Fundamento de Esperanto (Cloth)........90 Fundo de 1* Mizero.......................35 Fundamento Krestomatio (half-leather)... 1.50 Fundamento Krestomatio (paper)........ z.to George Dandin (Moliere—Zamenhof).....35 Ifigenio en Tanrido...................65 (Dresden Congress Play) Imenlago (Storm—Bader) ...............35 •75 •»5 .30 .35 ■65 .30 .50 1.30 .30 1.00 .60 •45 •45 •45 •as .30 •a5 •50 •a5 .90 •65 Digitized byVjOOQlC Inter Blindnloj (Javal—Javal)............60 Internacia Krestematio (Kabc)........... .40 Julio Cezaro (Lambert) ................. .60 Kastelo de Prelongo (Dro. Vallienne)___ i.ao LA KOLOMBA PREMIO (Dumas-Papot) .30 Kolorigisto Aerveturanto ................15 Komercaj Leteroj (Berthelot kaj Lambert) .ao Komerca Sekxetarie (Sudria) ........... ao Komunista Manifesto (Man—Baker) ... .50 Konkordanco de Ekzercaro (Wackrill) ...35 Kondukanto kaj Antelogie (Grabowaki).. .60 Graded exercises, literature, etc. Kristana Esperanto Kantareto ..ao Kurso Tntmonda Lau Ifatura Metodo... .25 Kvar Evangelioj ......................30 Libro de Hnmoraje ......................75 Lauroj (prize articles from "La Revuo").. .65 Matematika Tenainaro (Bricard)......... .as Mistero de Dolors (Pujula y Valles).......60 A three-act Drama. Monadologio (Liebniz—Boirac) .......... .ao 60PS0 DE LIA ONKLO (R. M. Chase) .as Muzika Terminer». (F. de Menil;.........ao Revs Kiel Onklo (Schiller—St.»wart)... .30 Ordo de Diserve (Anglican Church)...... ao Patroj kaj Filoj (Turgenev—Kabe)----- .75 Plena Vortaro Esperanto-Esperanta (Boirac)........................... i.ao Psla Antologio (Kabe)....................60 Polish Text-Book...................... .30 Polish Word-ZBook ............. ........ .as Pri Apendicito (Roberts-Besemer)........10 Provo de Marieta Terminaro.............;o Poshlibro Internacia Por Af eristoj, Turis- toj, ktp............................. .60 Paghoj el Frandra Literatnro........... .45 Predikanto ............................. .25 Primer of Esperanto (O'Connor)........ to Prozo kaj Versoj (Vincente Inglada)......60 Psalmaro ................................75 Pictorial Esperanto Course...............35 Poshkalendaro (Fred) ....................35 Rabistoj (Schiller—Zamenhof) ...........65 Rakontoj pri Feinoj (Perrault—Sarpy)... ».30 La Regho de la Montoj................... r.05 Revizero (Gogol—Zamenhof) .............50 Robinsono Kruso (Defoe—Krafft)........50 Rompantoj (Varies) .....................30 Sentencoj de salomono (Zamenhof)...... .45 Shi Klinighas Por Venki.................50 Standard Course (Bullen) paper . .25 Standard Course; same, in cloth...........50 Standard Manual (Jelley), cloth, 60; paper .35 Sug la Negho (Porchat—Borel paper___ .35 Tria Kongreso ........................ AO Tri Unuaktaj Komedioj ................. AO Universala Vortaro (Zamenhof .......... AO Unua Legolibro (Kabe) ................ A6 Unas Protestant Diservo ................16 Ventego (Shakespeare—Motteau .........76 Verdaj Fajreroj (Frenkel) .............. AO Verkaro de Devjatnin ..................60 Virineto de la Ma.ro (Zamenhof) ........ .46 Vojagho Interne de Mia Chambro ...... .25 Vollstandiges Lehrbuch der Esperanto .. .46 Worterbuch Deutsch-Esperanto ..........76 Yiddish Text-Book (Brealer) ............ A6 ESPERANTO KEYS. Foreign Languages, per copy, ac; too___1.25 Bohemian, French, German, Hungarian, Italian, Norwegian, Portuguese, Russian, Spanish. Keys in English, 2c each; in lots of 26 or more, each ........................... All No better propaganda matter is printed Write a letter to your friends, in Es- peranto, enclosing a Key. He will be "tickled" to see how easily he can read WHOLE OF ESPERANTO Foreign Languages, per copy, postpaid.. 415 Bohemian, French, German, Italian. PROPAGANDA PAPER Elements of Esperanto, 16-page pamphlet; 10 for 10c; 60 for 30c; 100............. AO Grammar Propaganda Cards, 60 for 13c; 100 .................................. .26 SONG-BOOKS AND MUSIC. Sheet music is imported by us often through indirect sources and cannot be guaranteed in perfect condition. Sent postpaid in strong mailing tubes at prices quoted: Himno al Zamenhof (Deshays) .......... A6 La Kanto de l'Cigno (F. de Menil) ...... A6 La Vojo (Deshays) ..................... SO Kushas Somero (F. de Menil) .......... A6 Mi Audas Vin (L. Zamenhof-Harris).....35 Mi Audas Vin (F. de Menil) ............ A3 Birdoj Forflugu (Seyanaeve—Guivy) ___ A0 Himno (Dombroviski—Guivy) .......... AO Serenade (Butler—Bird) ............... A5 Esperanto Kristana Kantareto .......... SO Kantaro (Thirteen songs for quartet) .. SS> INTRODUCTION TO ESPERANTO. Declared by many persons to be the very beat piece of propaganda matter to put in the hands of the man who isn't an expert on grammar. Handsome half-tone cover on enamelled stock. Made to sell at ten cents, but reduced to five cents a copy for propaganda purposes. FOREIGN MAGAZINES. During 1606 we bought many foreign magazines of Esperanto in bundles, and have hundreds of odd copies left over. We will send you ten, all different titles, for fifty cents, but can't make special selections. Mosc people who've bought these bundles were highly pleased. PROPAGANDA PHOTOGRAPH. We have some large imported photographs of a great collection of Esperanto periodicals. These were offered by mistake at 10 cents. They cost more than that in Germany, and the price, mailed in secure package, is 25 cents. It is quite the thing to show for propaganda purposes, and no collection is complete with- out it. LA REVUO—BARGAIN. We will mail six different copies of La Revuo, back numbers of 1808 only, for fifty cents. Sample copy for 10 cents. Order early, and name a substitute—we have only a dozen collections.—American Esperantist Co. Digitized by VjOOQIC ftf&- CONCENTRATED FILING SYSTEM Nino different kinds of drawers are made tor the Weia Deaka and Weia Filing Cabineta shown here. Ton can combine in either just the ones you need—vertical letter flies, document drawers, rats log tile*, card indexes, check flies, etc. Your filing capacity is thus varlad, yet compact. Solid Oak, Roller Bearings and Duat Proof Construction make these wonderful values, as your dealer will tell yon. We will ship direct if he will not supply you, WE PREPAY FREIGHT at these prices, to all points in the U. S. an of Mont, Wyo., Colo., Okla. and Texas. In these states and belond add 16 n»r cent. . . Four Drawer Vertloal Latter File N«. oĵflefsĴkfcV 421, for correspondence only, holds sflfO to >V-—w 20,000 letters, freight paid......... flO.OL .._ . Combination Vertloal File and Card •df/tVkr- Index, No. 425 (15,000 letters and *|A 7C rf^— 8,000 cards), freight paid.......,.. «piW.!*» , Flat-Top Desk, No. 666, "A Complete eyJetcVJe- offloe on Legs," your oholoe of draw- COO n/i ^eS3B tn>i freight paid................ fasshW Gat Posted on these and other Wels Business Conveniencea. See a dealer or a catalog. valuable hints for saving office space and time. Let us send you some The *#*£*• Mfg. Company 147 Union St. Monroe, Mich. "I'M FROM MISSOURI ♦» U the colloquial warning that the speaker re- quires visual evidence of the accuracy of your statements. In that sense, many people who have never been west of the Mississippi or east of the Rockies are from Missouri. When, in your propaganda work, it is needful to impress the eye of the listener, to show him ■omething (and by the way it is always needful, if you but know it) there is nothing which makes so fine and convincing a display in so small a ■nee as our Gazetara Fotografo It is about 11x15 inches in size, printed on toDgh, pliable board that can be compactly rolled, and shows about eighty of the Esperanto period- icals. If you want to get a hearing from any editor or public man, show him this photograph first, and then he'll be asking you to tell him •bout Esperanto, and not you asking him for the privilege. There's a world of difference. Get this photograph and you'll find it the most valuable part of your propaganda "kit." Postpaid, in mailing tube, 25 cents. AMERICAN ESPERANTO COMPANY 700 East Fortieth Street, Chicago Abonprezo Ran/jita! SAMIDEANO ĈIUMONATA Internacia Ilustrita Revuo Esperantistoj kaj Esperantaj Societoj devas posedi, car la informo de la tutmondaj es- perantaj ĵurnaloj aperos. Librovendistoj devas posedi, car vi scias per kiaj eldonajoj vi gajnos profiton. Artistoj kaj arto-amatoroj devas posedi, Car vi komprenos pri la artaj kaj artistaj movadoj tra la mondo! Fabrikistoj kaj komercistoj devas posedi, car vi trovos la rimedon per kiu vi gajnos profiton, per la informo de tiu ĉi revuo. 1 kajero, 1 sen. Oni antaŭpagu laŭvole por almenaŭ ses monatoj, ĉe la adminiatrejo: M. HIKOSAKA, 33 Abekawamachi, Asakusa TOKIO. JAPAN Bpecimeno senpage Digitized by Google Is Your Town Library "LOADED"? MOST PUBLIC LIBRARIES get a great many books for which the owners have no further use. The owner usually thinks of the town library about the time the pearly gates open to receive him. Books tend to temperate living, the latter to longevity, and thus many a brand-new, spanking library building, the pride of our town and a shining (shining) monument to the pluck of our young mayor and the thrift of our 1906 CARNEGIE 1906 has its shelves loaded with late editions of varnish, and antebellum books. HORATIO dauntlessly holds the bridge, while forty street cars full of angry passengers demand to know what the dickens is the trouble ahead. Demosthenes orates from a top shelf, Plutarch's Wives of Illustrious Men are still wondering why they didn't stay single, and Noah carefully twists the tail of the tired alphabet as he hustles the Z is for Zebra into the ark. BUT BOOKS ABOUT ESPERANTO, inasmuch as their owners are still greatly alive, do not come to the libraries in what you would call an irresistible flood. SENESPERANTITIS is a chronic complaint with hun- dreds of Libraries. YOU order a half-price subscription sent to your public library. WE will then give that same library, post free, a copy of the American Esperanto Book YOU MUST use this blank coupon. IF YOU CAN'T afford this, then your club CAN. A* M E R I K A ESPERANTISTO Library Half Price NAME uy LIBRARY ADDRESS I enclose fifty one-cent stamps. Please send to the library named above AmerikaEspbrantistu one year as per your special offer for public libraries-Signature: Street: P. O. State: Digitized byVjOOQlC A MERIKA UNUA AMBRIKA RKVUO %> E SPERANTISTO DE LA LINGVO INTERNACIA ESPERANTO VOLUMO VII CHICAGO MAJO MCMX NUMERO IV OFFICIAL PART ESPERANTO ASSOCIATION OF NORTH AMERICA Central Office: Chamber of Commerce, Washington, D. C. BUY EARLY!! American Esperantists are urged to huy their congress tickets early. The Congress Committee has made the price of the congresB ticket $5.00, with a discount of $1.00 if the ticket is purchased before the first day of June. Therefore buy early, to give the con- gress committee the best advice as to whether or not you are coming, and to save yourself one dollar. Attention is again called to the congress stamps and post-cards. The latter were greatly delayed by trouble in the manu- factory, but the first have been on sale for several weeks. The price of the congress stamps is twenty-five cents for one hundred, and of the post-cards twenty-five cents for the set of fifteen. All orders for congress tickets, post-cards and stamps should be di- rected to the Secretary, Edwin C. Reed, Cham- ber of Commerce, Washington, D. C. MEMBERSHIP. Membership in the Esperanto Association of North America is open to all who are inter- ested in the study and propaganda of the international language, and wish to assist in our campaign. The fee for regular member- ship is fifty cents, the fee for Sustaining Membership is an additional sum of ten dol- lars a year, or one dollar a month. Fees for membership should be sent to your state secretary or to the General Secretary, Cham- ber of Commerce, Washington, D. C, together with any contributions to the work of the Association and the Congess. SUSTAINING MEMBERS. The following have become Sustaining Mem- bers since the last report: Rev. E. Newell, Center Sandwich, N. H. Geo. H. Appleton, Lynchburg, Va. J. G. Haupt, Crowley, La. Henry D. King, Brooklyn, N. V. Dr. W. S. Hamilton. Wheeling, W. Va. W. R. Daingerfield, Alameda, Cal. Mrs. Anna Mills, Washington, D. C. Mrs. Martha Bryant Cary, Middletown, Conn. CONTRIBUTIONS. The following contributions have been re- reived: Mrs. E. A. Judd, Olean, N. Y..........$ 1.00 Miss F. E. Smith, Washington, D. C___ 1.00 Miss A. M. Field, Brockton, Mass...... 5.00 V. C. Dibble, Jr., Charleston, S. C...... 1.00 W. II. Ackland, Washington, D. C...... 1.00 E. E. Hayncs, Lewis, Kansas........... 1.00 Dr. Rowland, Raleigh, N. C............ 1.00 A. J. Durler, Denver, Colo.............. 10.00 Miss Jessie Nichols, Milwaukee, Wis. ... 1.00 ■I. S. Veltman, Paris, Tenn.............50 Thos. McConnell, Buffalo, N. Y..........50 Mrs. A. G. Corliss. Marshfield, Vt.......50 Dr. Erwin Smith, Washington, D. C___100.00 Woyt Losky, Seattle, Wash............ 5.00 NEW STATE SECRETARY. Upon nomination by the Councilor of the Southwestern Division, Mr. Edward Chalk, Lewis, Kansas, has been appointed State Sec- retary for Kansas. PASSED PRELIMINARY EXAMINATION. Atrslo pri Lcrnado Frank Stephens, Arden, Delaware. Fred R. French, Campello, Mass. KONGRESAJ NOTOJ. car in skribis al la Organiza Komitnto de la SESA pri la vetero en Washington, timante kc estos tro varme dum la kongresa semajno, la Komitato petis de la "Weather Bureau" (Usona Oficejo pri la Vetero) la faktojn pri la temperaturo de kelkaj jaroj en Washington dum la sama semajno, kaj ĉi sube oni trovos la resumon. Washington srdas inter la rnaro Digitized by VjOOQIC 56 AMERIKA ESPERANTISTO kaj la montoj, kaj 6iu ventcto venas malvar- migita de la ami aŭ la alia. Oni akribis al la Komitato ke li sciigas ke neniu loĝas en Wash- ington dum la aomcro!!!! La vero pri gi estas ke Washington estaa aamila al 6iu alia urbo en Usono, norda, meza, aŭ suda. Multaj per- sonoj havas dusemajnan libcrtempon dum la monatoj julio aii aflgusto. Dum tin 6i liber- tempo estas la modo iri al la marbordaj plez- urejoj aii al la montoj. Plie la Usona Kon- greso ordinare designs siajn kunsidojn, kaj la kongresanoj,- iliaj sekretarioj, k. t. p., venas al siaj hejmstatoj. Sed la pasintan jaron la Kongreso, kiu havas plenan povon iam Ĉesigi siajn kunsidojn, daŭris gis Aflgusto. Tial ne timu ke Washington estas tro varma. Pres- kafl 6iu ano de la Organiza Komitato logadis dum kelkaj tutaj someroj en Washington, kaj ne suferis pro la vaTmeco, kaj kelkaj el ili venis antaiie de nordaj statoj. Jen la raporto de la Usona Oficejo pri Vetcro: Jaro Fahr. Centigrado 1899 Aflgusto 15-21 73 23 1900 14-20 81 27 1901 13-19 77 25 1902 12-18 68 20 1903 11-17 70 21 1904 16-22 73 23 1905 15-21 70 21 1906 14-20 76 24 1907 13-19 73 23 1908 11-17 79 26 1909 17-23 71 22 La "normala temperature" kalkulita de la meza temperature de ĉi tin semajno dum 33 jaroj estas por la semajno aflgusto 14-20, Fahr. 75, Centigrado 24. Car ĉiam estas re- fresigaj ventetoj la vetero e6 sajnas pli mal- vaTma ol supre donita. LO0ADO KAJ MANCADO. La Organiza Komitato volonte faros arang- ojn por la kongresanoj pri logado, k. t. p. La hotelo "Arlington," kiu estas rekte trans la parko Lafayette kaj tre proksima de la "Blanka Homo," estos la konstruajo en kin troviĝos la akceptejo, k. t. p., kaj en kies grandaj haloj okazos kelkaj el la kunsidoj de la Sesa. En ĉi tiu hotelo la speeialaj prezoj al kongresanoj estos la jenaj: Logado sen manĝado (nomita "European Plan"):—Unu ĝis du dolaroj (du gis kvar spesmiloj) por unu tago por unupersona 6am- bro; sama Aambro kune kun banoflambro, du ĝis tri dolaroj (kvar gis ses spesmiloj) por unu tago. Logado kun mangado (nomita "American Plan"):—Tri dolaroj (ses spesmiloj) por unu persono en unu 6ambre; kvin dolaroj (dek spesmiloj) por du personoj en unu cambro. Banocambro kostas unu dolaron (du spes- milojn) plu. Kelkaj aliaj boteloj donos pli malkaran prezon, sed ili ne estas tiel proksimaj de la kongresaj sidejoj. Sed la komitato povas arangi por logado-kaj manĝado en bona hotelo po du dolaroj (kvar spesmiloj) por unutaga logado kaj manĝado. Aldone, la komitato ankafl arangas por lo- gado kaj manĝado en logejoj, pensioj, k. t. p. La komitato havos multajn cambrojn, bonajn kaj purajn, en sufice bonaj lokoj, po tri gis kvar dolaroj (see gis ok spesmiloj) por unu semajno, kaj ankafl unu afl kelkajn mange jo jn kie oni ricevos bonajn mangojn po kvin dolaroj semajne. Kompreneble oni povas logi 6e la "Arlington," afl alia hotelo, kaj mangi aliloke. Skribu al la komitato se vi volas antafl- arangojn pri logado, kaj skribu klare kaj plene kion vi volas. La komitato penos plen- umi viajn volojn. Adresu la Sekretarion, S-ro Edwin C. Reed, Chamber of Commerce, Wash- ington, D. C, Usono. KARTOJ, POSTKARTOJ, KONGRES- MARKOJ. La kongreskartoj, kiuj enlasos la posedanton en ĉiun oflcialan kunsidon kaj feston de la SESA, estas nun acetablaj de la Sekretario. La prezo de 6i tiuj kartoj estas kvin dolaroj (dek spesmiloj), el kiu la duono (kvin spes- miloj) estos redonita al 6iu, kiu venos el alia kontincnto ol Norda Ameriko. Logantoj en Norda Ameriko, kiuj acetas kongreskartojn antafl la unua de junio, povas ricevi la kart- ojn por kvar dolaroj. La belaj kongresmarkoj estas nun aĉeteblaj po dudek kvin cendoj (duono da spesmilo) por cent markoj afrankite. La aro de dek kvin poetkartoj, kun Washington'aj vidind- aĵoj kaj Esperante presitaj, kostas dudek kvin cendojn (duonon da spesmilo). La kongreskartoj 1 kaj 2 estas jam senditaj al Dro. Zamenhof kaj Srino. Zamenhof. La unua Eflropano jam acetinta sian kon- greskarton estas Sro. Paul Linares, en Kor- dovo, Hispanujo. ESTU REPREZENTATA! Por plene montri la utilecon de Esperanto je la Internaciaj Kongresanoj estas necese ke kiel eble plej multe diversaj nacioj kaj lokoj estu reprezentataj. Ni devas montri ke kon- gresanoj el ĉiuj partoj de la mondo povas facile interparoli kaj interkomprenigi per sole la Internacia Lingvo. Je la Sesa Kongreso estos ankorafl pli necese ke Esperantistoj ceestu el kiel eble plej multe diversaj nacioj de Eflropo, Azio kaj Suda Ameriko, ankafl el Kanado, Meksiko, kaj ciu stato en Usono. Tio estas superege dezirinda je la Usona Kongreso, car, kvankam oni divers- loke en Usono uzas 6iun eflropan lingvan krom la angla, oni kutimc faras 6ion kaj veturas 6ien en nia vasta lando, uzante nur la angla lingvo. Tial la Usona publiko ne tiel profunde sentis la bezonon por internacia komunikilo kaj gis nun ne devis akcepti Esperanton tiel generate kiel gi estas jam akceptita en mult- lingvaj regionoj. Tial ni petas la Espcrantistojn en 6iu lando. Digitized byVjOOQlC AMERIKA ESPERANTISTO 57 regiono kaj urbo de la mondo, ke ili estu reprezentataj de almenaŭ unu kongresano fie la venonta Kongreso. Ni proponas ke fiiu Esper- antisto, kiu ne povas mem fieesti la Kongreson, don u iomete da monhelpo al iu elektita Esper- antisto en sia urbo aŭ regiono, kiu havos la libertempon por veni, kaj kiu volonte venos dot reprezenti siajn najbarojn fie la Kongreso, dononte al ili formalan raporto poste, se nur ili r-iuj iom helpos lin pri la elspezoj de la vojago kaj de la logario en la Kongresurbo. Tuj grupigu vin, kaj elektu iun, kiu estos via reprezentanto, kaj kies elspezojn vi prenos almenafl parte sur vin. Memoru ke la Sesa Kongreso okazos en iu el la fiefurboj de la mondo, antaŭ la okuloj de la registaro de Usono kaj de la ambasadoroj de la aliaj nacioj de la mondo. Se ni faras bonan impreson sur fii tiun registaron kaj la ambasadoroj, tio multege helpos al la EspeTantista Afero. Se la Usona Registaro vidos klare ke Esperanto estas taflga kaj praktika, kaj ke Esperan- tistoj el fliuj partoj de la mondo venos por montri tian taŭgecon al Usono, tiam ni povos multe pli facile konvinki la Usonan Regis- taron ke gi akceptu kaj oĥciale aprobu la Internacian Lingvon, kaj ke gi komencu mem uzi Esperanton, kiel oficiala internacia komun- ikilo. Estas grava devo de fiiu Esperantisto en la mondo helpi en fii tio. Cu vi ne tuj komen- coat PROGRAMO DE LA KONGRESO. Provizora programo por la Kongreso estos baldaŭ eldonata. Inter aliaj interesaj aferoj troviĝoa la jenaj: Solena Malfermo de la Kongreso, de Sro. Fred. Pnjula y Valles, prezidinto de la Kvina Kongreso, kiu transdonos la prezidantecon al la prezjdonto de la Sesa Kongreso. Tuj poste okazos la saluta parolado de Doktoro Zamen- hof, kaj la salutoj al la Kongresanoj de regis- taraj delegitoj kaj naciaj delegitoj. En la daŭro de la semajno okazos la fiiu- tagaj generalaj kunsidoj, kunsidoj de la Science Asocio, la U. E. A., la Lingva Komitato, kaj diversaj fakaj kunsidoj (de juristoj, kuracistoj, teosofoj. apotekistoj, vegetarianoj, publikon- cistoj, ferrojistoj, k. t. p.). Disdonado de premioj al la gajnjintoj en la Literatura Kon- kurso. League baseball game, internacia baio. k. t. p. Ankail okazos unu propaganda kunveno, al kiu la ĝenerala publiko estos invitata. Inter la amuzaĵoj provizataj pstos nefor- mala nkceptado, koncerto de la Washington'a Kolegio de Muziko, vesperprogramo de mu- ziko, k. t. p., de Esperantistaj amatoroj kaj profesiistoj. Vizitoj estos arangataj al la Kongresbiblio- teko, la "Blanka Domo," nacia Kapitolo, Trezorejo, Stata, Milita kaj Marmilita Kon- struajoj, MTuzeo, Smithsonian's Tnstituto, Gravur-kaj Preskonstruaĵo, Agrikultura De- partemento, Postoficejo, Monumento, Fisko- misio, k. t. p. Oni ankafl faros mallongajn ek- skursojn, ne nur en la turistaj aŭtomobiloj tra la urbo, mem, sed ankaŭ per boatoj, tram- vojoj, k. t. p. at Mount Vernon, Kaskadoj de la Potomako, Chesapeake Beach, Marshall Hall (en lunluma riverekskurso), Arlington Nacia Tombejo, Rock Creek parko, Zoologia parko, k. t. p. Post-Kongresaj Ekskursoj estos priskribataj en sekvonta anonco pri la Kongreso. KONDICOJ DE LA LITERATURA KONKURSO. 1. ĉiu verko devas esti originals. Nenia trnduko estos akceptita. 2. Neniu manuskripto estos akceptita por pli ol unu konkurso. 3. Neniu manuskripto estos akceptita se gi jam estas plene aŭ parte publikigita antafl la disdonado de la premioj. 4. Se lafl la opinio dc la jugantaro neniu aufifie bona manuskripto estas ricevata por iu konkurso, la jugantaro havas la rajton mal- akcepti fiiun manuskripton kaj ne doni la pre- mion. ni redonos tiun premion al la donacinto. 5. Ĉiu premiita verko apartenos al la do- nacinto de la premio, dum unu jaro post la Sesa Kongreso, se la donacinto ne alie anoncas. Se la donacinto ne gin publikigis antafl la fino de tiu jaro, la verko tiam apartenas al la afltoro, kaj ne plu al la donacinto. 6. Post la Konkurso, la nepremiitaj manu- skripto] estos resendataj al tiuj afltoroj kiuj antafl la l'a de Oktobro, 1910, sendos la necesan monon por pagi la poston. 7. La verkoj devas esti skribitaj sur unu flanko de la papero. Manuskriptoj skribmasine skribitaj ricevos la plcj zorgan konsideradon. La jugantaro rajtos tute ignori nelegeblajn manuskriptojn. 8. Sur fiiu manuskripto devas esti skribita, krom la titolo, nur iu elektita psefldonimo de la afltoro. Fcrmita koverto, en kiun la afltoro metos sian nomon kaj plenan adreson, kaj but kiu estas skribita nur la titolo de la verko kaj la psefldonimo dc la afltoro, devos akom- pani fiiun manuskripton. Oni povas laflvole meti la resendpagon en tiun koverton. 9. fiiu manuskripto devos esti ricevita de la Konkursa Komitato fie In Cambro de Komerco. Washington, D. C, antafl la 15a de julio, 1910. La sola escepto estas, ke manuskriptojn jugo- tajn de "specialaj" jugantoj (anstatafl de la Kongresa jugantam oni devos sendi rckte al tiuj jugantoj. Sed la koverto enhavanta la nomon kaj adreson devas esti samtempe sen- dataj al la Komitato en Washington. 10. La jugndo estos farnta de In Kongresa Jugantaro, kai ankafl de "specialaj" jugantoj. L« Kongresa .Tufinntaro konsistos cl Esperan- tistoj zorge elektitaj de la Organiza Komitato, lafl la propono de la Konkursa Komitato. "Specialaj" jugantoj estos tiuj Esperantistoj kiujn eble la donncintoj de premioj por verkoj pli—malpli tehnikaj petos doni sian servon. Donacintoj kiuj volas tiajn jugantojn devos antafle obteni la konsento de la dezirataj jugantoj, kaj anonci tion al la Konkursa Komi- tato, samtempe kun la temo kaj premio pro- ponitaj. Se la temo kaj premio estas akcep- Digitized byVjOOQlC 58 AMERIKA ESPERANTISTO titaj de la Komitato, la speoiala juĝanto ad speeialaj juĝantoj estos akceptitaj, kaj ties deciJo estos plene aprobata de la Komitato. la speeialaj juĝantoj scndos al la Komitato en Washington ciun ricevitan manuskripton, kune kun la anonco pri sia decido. 11. La Konkursa Komitato donos la manu- skriptojn al la Kongresa Juĝantaro, por ju- ĝado, tiam kolektos ilin kaj faros liston de la decidoj, kune kun la deeidoj de "speeialaj" juĝantoj, kaj fine malfermos la kovertojn kiuj eiihavas la nomojn kaj adresojn de la adtoroj, por fari ĉiun aranĝon pri la anoneado kaj la fcsto por la disdonado de premioj. 12. Neniu juĝanto partoprenos en Konkurso por kiu li mem estos una el la juĝantaro. Temoj kaj Premioj, La jenaj temoj kaj premioj estas jam anon- citaj: Prozajo (1,000-2,000 vortoj).—Universala Fra- tcco.—Medalo, Poezio (20-50 linioj).—Universala Frateco.— Medalo. Prozajo (Rakonto de 2,500-3,000 vortoj — Medalo. Prozajo (Rakonto de 2,500-3,000 vortoj) veT- kita de junulo ad junulino inter la aĝoj de 15-20 jaroj.—Medalo. La Simileco inter Zamenhof kaj Lincoln.—La Ycrlcoj de Zamenhof, lukse binditaj. La Utileeo de Esperanto por Blinduloj.— "Hraille" libroj. (Speciala Juganto, Prof. Cart, 33 Rue Laeepede, Paris.) Novaj Temoj kaj Premioj. Traktato pri la Biblio.—Proponata de Ulysses G. B. Pierce, Kapelano de la Usona Senato. —Libro de Sintezaj Lekcioj el la Biblio, aran- ĝita de la Kapelano mem, kun antaŭparolo de Edward E. Bale, fama antaŭa Senat- kapelano. En la libron estos metita auto- grafletero de Dro. Edward E .Hale. La Utileeo de Esperanto en Komerco.—Pro- ponata de la Washington'a ĉambro de Kom- erco.—Xrta Objckto je la valoro de dudek sprsmiloj. LA STATO MARILANDO OFICIALE APROBAS ESPERANTON. Je la 11a do aprilo, 1910, Lia Moŝto Austin L. Crothors, Guberniestro de Marilando, sub- skribis la leĝoprojekton, kill permesas la in- struadon de Esperanto en la lernejoj publikaj de tin stato. Tio ĉl estas la unua okazo en Usono, kiam in stato olieiale metas Esperanton en ĝia lcĝaro. Tial sendube estos interese al niaj legantoj bavi resumon de tiu ĉi leĝoprojekto, kiu nun fariĝis efektiva leĝo, kune kun mal- longa reduktajo pri la tiel progresema stato Marilando. Lu legoprojekto est is enkondukata de la jena niitudparolo: "Vidante ke la Internaeia Lingvo Esperanto faras efektivan progreson en multaj el la pro- gresemaj naeioj de la niondo, kaj estas apro- bita de kelkaj internaeiaj kongresoj; kaj "Vidante ke tin ei lingvo kontentigas la longe sentitan bezonon por simpligata sed supera komunikilo inter la naeioj, ne elpusante naciajn lingvojn, sed provizanta duan lingvon al ciuj; tial "Fariĝu leĝo de la Generals Konsilantaro de Marilando ke en ĉiu distrikta lernejo estu in- struataj" (jen estas nomataj la ordinaraj fakoj de lernado) "kaj la elmentoj de agri- kultura scienco kaj la Internaeia Lingvo Es- peranto, povas, Ian la kontrolo de la 9tata Konsilantaro pri Edukado, esti aldonitaj al la fakoj, kiuj devas esti instruataj en la Ŝtataj Xormalaj Lernejoj, kaj en la lernejoj publikaj de la diversaj regionoj de la Stato." La Stato Marilando estas la plej proksima de la urbo Washington. La tero, sur kiu Washingtono estas fondita, estis cedata de Marilando al Usono por la nacia eefurbo. Estante unu el la originalsj dektri Statoj, Marilando prenis eminentan parton en la batalado por nacia sendependeeo, kaj poste, en la konstruado de la nacio. Al la mondo genera la, tamen, la plej gravaj temoj estas ĝiaj estantaj posedajoj kaj altirecoj. De Naturo, Marilando estas grandege fav- orata je kaj multeco kaj diverseeo de produkt- ajoj. Ĝia Chesapeake Bay (ĉesepik bej) la plej grauda enlanda salakvo en Usono, estas riĉega je fiSoj kaj easaĵoj. Anasoj kaj aliaj birdoj vizitas ĝiajn bordojn en sia sezono, kaj el giaj akvoj oni povas kapti krabojn, ostrojn, alozojn, pereojn, haringojn, K. t. p. Oni povas same rakonti pri la produktemo de la lando. Ĝiaj fruktoj estas bongustegaj kaj multe- nombraj; fragoj kaj aliaj beroj, persikoj, pomoj, piroj, akvomelonoj, kaj diversaj lego- moj trovigas senmanke. La orienta bordo estas fama pro siaj bone- gaj persikoj: la suda provineoj pro tabako. Tra la tuta stato oni kreskigas maizon, triti- kon, kaj aliajn grenojn. Veturante okcidenten, vundita delik- ateco, noblaj aspiroj, kaj multe da time- meco. Alia formo tre amuza,—amuza por ob- servanto,—estas la vanteco de 1' spritulo. Kiu ne scias, kiom multaj estas tiaj spe- cialistoj ? Tiajn homojn ni ĉie renkon- tas, por kiuj la ĉefa afero en la vivo estas trovi "spritaĵojn"; se ili foriras de vi, ne sukcesinte, tiam ili ĉagrenegiĝas kaj kontrafl vi konservas ian obtuzan venĝemecon; se ili sukcesas, jen ili ĝoj- radias kaj montriĝas plenaj de korfavor- eco. Pri tiuj homoj oni povas diri: ke ili estas tedaj, ke sufice facile ili fariĝas malbonaj, sed ke ili estas feliĉaj. Tedaj, tio ĉi estas plej evidenta: ni ĝin spertas eiutage. Malbonaj, sufiĉe ofte; ĉiufoje kiam tio estas necesa, por brili. Feliĉaj, preskafl eiam: dank' al ia favora sorto la "spritulo" ja neniam konscias la efekton, kiun li efektive faras; li eiam imagas al si, ke li postlasas sur sia vojo murmur- eton de admirado. Tre serioze, li apar- tenas al speco de homoj plej bone arm- itaj por felieo; li ja havas proksimume nur unu celon, kaj tiu ei celo estas facile trafehla: kiam por iu homo la supera idealo konsistas en tio, k-e li en eiu inter- parolo trovu unu-du spritajojn, afl, pli simple- rediru denove malnovajn, kaj Digitized by VjOOQlC n AMERIKA ESPERANTISTO kiam tiu ĉi homo estas specialisto en la fako, li devus esti forlasita de la dioj kaj homoj, se li ne sukcesus. Tute proksime al tiu ĉi vanteco havus lokon la vanteco de la universala sciulo; ĝustadire ĝi estas pedanteco. Mi aludas tiujn tiel multajn homojn, kiuj ne preter- lasas unu okazon "fari paroladon," el- meti sian scion, korekti niajn erarojn aŭ instrui nian nesciecon; tiujn homojn, kiuj kredus ne plenumi altan mision, se ili ne disdonus al la aŭskultanta homaro la manaon de sia parolo; tiujn homojn ankafi, kiuj superŝutas vin per grandaj vortoj kaj ambicie tehnikaj formuloj. Ĝi estas la raso de tiuj, kiuj "interligas tiujn vortsonojn," por montri, eĉ paro- lante, ke ili scias la ortografion. Fine, ekzistas ia speco de vanteco, kiu estas, se tiel diri, ankoraŭ pli vanta; van- teco je la dua potenco. Ĝi estas tiu, kiu rilatas eĉ ne plu al frivolaj kvalitoj, sed nur al eksteraj signoj: honoroj, konatoj, ordenoj. Ni konsideru iomete tiun ĉi novan specon sufiĉe kuriozan. La vanteco pri konatoj estas kvazaŭ la lasta glorigilo de I'vantuloj. Kiam ili fine komprenis, ke ili sendube ne atingos admiron per sia propra persono> ili tiam eksentas, ke al ili restas unu rimedo: satelite rondiradi ĉirkaŭ iu estaĵo, kiu al ili ŝajnas admirinda. Tiam oni aŭdas ilin diri kun ŝajne indiferenta tono: "Ilieraŭ, ĝuste kiam mi estis parolanta kun X... (granda verkisto, granda ar- tisto aŭ granda ministro)" ail same, "An- taŭ kelkaj tagoj, dum mia vespermanĝo ĉe lia moŝto la Markizo de . . ." A.1 tiu speco ankaii apartenas tiuj homoj, kiel sprite rimarkigas La Bruyere, kiuj tre rimarkeble vin salutas, kiam ili tro- viĝas en akompano kun grava persono; kiuj sin ĵetas el la pordeto, por vin ne maltrafi, t. e. por ne maltrafi la okazon, esti vidata "en sama fundo (de veturilo) kun iu cminentulo.'' La vanteco pri ordenoj, rubandoj, galonoj, palmobraneoj, ĉiaspecaj uni- formoj, estas ankaŭ tre interesa por psi- kologo. ScndUbe, ni ĉinj scias, kiel modeste, aŭ, pli ĝuste, kun kia absoluta simpleco oni povas porti ordenon. Sed, por vantulo, kia bela elpensaĵo! Ni ĝin komprenu en ĝia plena beleco. Vantulo vivas, por esti admirata; vivas por efekto; vivas por laŭdo; terure li deziras gratuli al si mem, sin mem laudegi; sed, kiel ajn akre li tion deziras, /» ne kura- ĝas; nu, ĉiaspecaj ordenoj estas mirinde lerta rimedo, por solvi tiun ĉi proble- mon: senvorte sin laŭdi. Vantulo, kiu promenas kun ia rubando ĉe la buton- truo, sin laŭdas senhalte, sin laŭdas antaŭ ĉiuj pasantoj, kaj sin laŭdas, eĈ ne bezon- ante malfermi la buŝon. * * * Ni nenion trograndigu, kaj la vantecon ni ne konsideru "tragedie." Ĝi ja pli estas karaktera manketo, ridinda trajto, ol efektiva malvirto. Ekzistas vantuloj, kiuj estas tre bonaj homoj. EC ekzistas, kvankam pli malofte, tre altvaloraj homoj, kiuj estas vantaj. Precipe ĉe tre junaj homoj vanteco, kompreneble, ĉiam malplaĉa, ne ĉiam estas tre timinda; tiuj, kiuj estas inteligentaj, baldaŭ resaniĝas kaj povas atingi veran simplecon. Do, ĝi ne estas malvirto. Sed ĝi certe estas malforteco kaj kaŭzo al morala malvaloriĝo. Unue malforteco: vantulon oni ja baldaŭ ekkonas el liaj artifiketoj, el liaj ruzoj pli malpli subtilaj, el liaj subitaj ekkoleroj aŭ raviĝoj. Kaj tiam li estas viktimo, elmetita al ĉiuj, kiuj scias lin flati. Ekzistas viroj, ankaŭ virinoj, de kiuj oni povas ĉion ajn ricevi, se nur oni lerte karesas ilian vantecon. Krom tio, vantulo estas, ne ĉiam, sed tre ofte, timemulo. Timemulo estas tiu, kiu treege deziras favore opiniigi pri si mem kaj kiu samtempe antaŭsentas ian malkapablecon; antaŭtimas ian mallert- econ, ian malfacilecon; anstaŭtimas, ke li ne aperos tia, kia li dezirus aperi; an- taŭsuferas pro tio, ke li eble ellasos ian bedaŭrindan malspritaĵon: unuvorte, vanteco superekscitita kaj malkvieta. Ne malpli granda estas la morala dan- ĝero. Jen estas la kaŭzo: kiu pasie amas laiidon, kiu vivas por efekto, kiu vivas "por la rigardantoj," se tiu ne estas cetcre armita per tre fortika moraleco, li fine venos al plej gravaj malnoblaĵoj. En ia situacio de la vivo, anstataŭ sin demandi la sole demandindan aferon: Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 73 "Kio estas justa ?" li sin demandos: "Per kio mi plej brilos ?" El tio vi komprenas la disfalon de ĉia moraleco. Nur unu ekzemplon mi citos: la ekzemplon de l'mensogo. Tre kredeble, vantulo fari- ĝos mensogisto. • ĉiufoje kiam li ludis senbrilan rolon, li estas tentata mensogi: li inklinas plibeligi ĉiujn scenojn, en kiuj li partoprenis, por kaŝi siajn malforta- ĵojn, siajn mallertaĵojn aŭ erarojn. Memora pri la tiel multnombra raso de la "trograndigistoj," de tiuj homoj, kiuj ĉion multobligas: tempon, interspacojn, nombrojn; ili preskaii 6iam estas vantu- loj; ili komencas rakonton ; ili rimarkas, ke la aŭdantaro restas malvarma; la efekton ili riskas maltrafi: ili tiam pli- grandigas kaj ankoraŭ pligrandigas, ĝis kiam ili fine frapas la spiritojn, afi al- menaŭ tion kredas. Krom tio, pli grave, en vanteco estas principo de maljusteco. Kiu pasie deziras brili, till facile oferos la ceterajn por sia propra sukceso. Van- tulo superekscitita ofte estas senkom- pata por tiuj, kiuj lin malhelpas ek- brili; senkompata por tiuj. kiuj pli brilas. ol li; senkompata por tiuj. kiuj ne sufice lin admiras. Vantuloj ĉiam estas homoj, kiuj mal- multe aŭ malĝuste pripensas. Plej mal- granda saĝo ja sufieas, por diri al si: kian ajn oficon mi plenumas, kiajn ajn bonaĵojn mi ĝuas, neniam pri tio estas tre fanfaroninde, car tion mi dankas al multaj cirkonstancoj, kiuj kunlaboris kun mi. Fine, estas bone memori, ke ĉiuj tiuj bonaĵoj. pri kiuj ni vantas: spriteco, be- leco, riĉeco, k. t. p.. efektive nenion valoras per si mem. Clio ja dependas de tio, kiamaniere oni ili uzadas. Ricecon oni povas uzadi ridinde; belecon oni povas uzadi hontinde; inteligentecon oni povas uzadi por krimaj faroj. Se riujn nomitajn ecojn oni uzados por la bono, nu, laudinde! Tiam oni rajtos eksenti fierecon, kiun neniu jam nomos vanteco. Sendube nur pri jeno en la mondo oni neniam povas vanti: pri boneco kaj jus- teco. El franca orijrinalo lafi Prof. Mclinand tra- dukis K. Le Joyant por Lingvo Internacia. EL LA HISTORIC) DE V SKRIBO. Ciujn akiraĵojn de nuna nia kulturo atingis la homaro ne momente, sed per la vojo de longega evolucio, kies komen- coj estas al ni, bodiaiiuloj, pligrand- aparte nekonataj. En malkvietega viv- tumulto de hodiaiiaj tagoj ŝajnas al ni tiuj akiraĵoj jam tiel nerimarkindaj, ke ee ne venas al ni l'ideo pripensi tion, kion ili por la mondo signifas; ili aperas al ni kiel io evidenta; eĉ tamen ekzistis iam tempoj, kiam ili ne estis kaj estis necese fondi iliajn komencojn. Sur donita fun- damento konstruadis poste longega evo- lucio kaj la rezultato de tiu ĉi evolucio kunkreskis kun la homaro tiel fortike, ke ni rekomprenas mine, ke eĉ sen ĝi la homo povis tiam esti ankaŭ "homo." Elserĉadi postesignojn de tiu ĉi interes- plena evolucio estas studadi la homaron: tamen ĝis nun oni dediĉas en lernejoj malmulte da tempo al tiu ĉi ŝatinda ob- jekto de la homa esplorado—al kultura historio. Diru ekzemple, kion vi audis el buŝo de viaj instruistoj pri la evolucio de la skribo? Nenion aŭ preskaii nenion! E6 tamen estas nedisputebla, ke unu el la plej gravaj akiraĵoj de nia vivado estas la skribo, kiu per tio mem, ke ĝi evolucion komencis, donis fruktodonan iniciaton al naskiĝo de aliaj novaj fakoj. Ni vidu jenan interligon: skribo, papero, libro, literaturo, fiksiĝo kaj komunikiĝo de sciencaj ekkonoj per libro. presado, gazetaro, poŝta instituto, stenografio. k. t. p., k. t. p. Ne estas neutila sciiĝi ion pri historio de la skribo. La skribo en larĝa vortsenco estas aro da kiaj ajn (videblaj, aŭdeblaj, palpe- blaj) signoj, per kiuj oni komunikas pensojn aliamaniere ol lingve: en mal- larga kaj propra vortsenco ĝi estas aro da nealiformigeblaj kaj ne.ŝanĝeblaj sign- oj, per kiuj esprimatajn pensojn oni an- tafimetas al okuloj. Tio estas do ko- muna eĉ al la skribo, ee al la lingvo, ke ili ambaŭ taŭgas esti pensesprimiloj; sed la skribo havas kontraŭ la lingvo unu gravegan preferon: la pcnso elparolita jam kun sono samtempe" mortas. sed '? penso skribita postevivas generaciojn Kai venkas eĉ la plej grandan spacon, kaj en tio kuŝas la signifo de la skribo. Digitized by VjOOQlC 74 AMERIKA ESPERANTISTO Ccrta estas, ke en malproksimegaj an- taŭhistoriaj epokoj nur lingve inter- ŝanĝadis la terloĝantoj la pensojn inter si. Buŝa tradicio estis do la sola ilo per kies helpo oni konservis memoron de famaj personoj. iliaj gloraj faroj kaj gravaj okazintaĵoj. Sed ne estas necese supozi longan sperton. por ke oni ek- konu, ke la btiŝa tradicio ne havas taii- gecon, kaj tial estas bezono de alia pli fidinda komunikilo. La eksento de tiu bezono donis fondon al la komenco de la skribado. Kiam kaj kie la plej unua skribo prenis originon kaj kian formon tiu ĉi origina skribo bavis, estas neordinare primitiva. Oni povus citi kelke da lokoj el nemortemaj Homeraj verkoj aŭ el Malnova Testa- mento, kiuj bone montras al ni tion, kio anstataŭis la buŝan tradicion: alrulita ŝtono. enplantita arbo, farita amaso da ŝtonoj estis tiam monumentoj de memor- indaj okazintaĵoj. La bomo engravuris diversajn signojn en arbŝelon, ŝtonon, sur bastonojn kaj aliajn objektojn por ek- signi propraĵrajton, ŝuldojn. k. t. p. Strange originalan "skribon" eltrovis Tnkoj en Peru, kiuj kreis tiel nomatan nodskribon. Sur eefŝnuron ili pendigis ŝnuretojn kun nodoj: per koloro kaj spaco inter faritai nodoi la pensoj estis esprimataj. Simile ankaŭ la Indianoj en Nordameriko kolorigis markonkojn kaj traborinte ilin trairigis rimenetojn, kitijn ili portadis por rememoro de faritaj kon- traktoj. Ankafi hodiaŭ oni portadas memormedaletojn kaj oni faris poŝtti- knodojn por rememoro. Sed tio ne daiiris longe kaj la homo komencis deziregi ian pli klaran pens- esprimilon: li desegnis do sur ŝtono. ostoj. ligno. pli poste sur ledoj kaj arb- folioj, bildetojn de apartaj objektoj. kiuj okupadis tiam lian pripensadon. Tiel naski/Hs la bilda ail ilustraĵa skribo. Al sia rebusa skribmaniero apartenas indi- ana tatuado. figurala skribo de Meji kaj Aztckoj kaj bildetaj skribaĵoj de preskafi eiuj ceteraj nacioj. Komnrenebla estas. ke ĉi tiuj ilustrajetoj estis simplaj. tre malmulte belformaj. similaj al unuaj dcsegnaĵoj de hodiaiiaj infanoj. La skri- bo estis kunligita senpere kun la penso mem, ne kun lingvo de la skribanto, kaj tial ĉiu povis ĝin legi eĉ nekonante la lingvon; estas do direbla, ke la skribo tiam estis kiel intemacia. La homaro elkreskinta el infanjaroj pligrandigis sian pensfakon per komprenaĵojn bilde nes- kizeblaj, por kiuj estis necese akceptadi ankaŭ certajn figuraĵojn, simbolojn. La longa uzado kaj penado plirapidigi la skribadon, forjetinte ĉiujn superflua- ĵojn postlasis sole karakterizajn ĉeftraj- ton de diritaj ilustraĵetoj. Tiamaniere precipe ĉe Ĥinoj, kiuj praepoke estis uzantaj la nodskribon kaj poste havis bildskribon, progresis l'evolucio. flina bildskribo perdis per tempoj sian bildan karakteron per tio, ke la ilustrajetoj pli- simpliĝis kaj tiaj plisimpligitaĵoj estis kunigitaj. Per tiu ĉi kunmetado kreiĝis specialaj signoj por 6iu objekto kaj ĉiu '•omprenaĵo—aŭ alie—por ciu vorto: tial bina skribo nomiĝas vortskribo. fitinoj re=tis sur tiu ĉi evolucia grado ĝis nun. iTmoj, simile kiel Japanoj, skribas en vertikalaj Iinioj de supro malsupren irante de maldekstra mano al la dekstra. Gravan antaŭenpaŝon faris Egiptanoj; ili ne nur plisimpligis (hierata kaj de- mosa skribo") sian antauan bildskribon fhieroglifa skribo). sed ankafi ili unuaj alvenis al ideo skribe eksigni ne objek- tojn. sed la sonon de vorto. Ili espri- madis per simpligita bildeto sole unti silabon, t. e., unuan silabon de la vorto. ''inn ili havis por la desegnita objekto: tiom da bildetoj estis do necesaj, kiom da silaboj havis la vorto. Sed tiu ci skribo atentis nur konsonantojn. ne vo- kalojn. La Egintanoj ankatt poste uzadis multe—precipe sur tombaj monumentoj —ankoraii plenan bildskribon. Egale kojn forma skribo de Mezopotamianoj estis parte jam sonskribo. Veran sonskribon ekkreis en Xa jar- cento a. k. Fenikianoj eltrovinte alfa- beton de 22 signoj, per kiuj estis espri- meblaj ĉiuj vortsonoj de sia lingvo. Fenika sonskribo estas nomebla "silaba skribo," sed nur entiu senco, ke ĝi espri- madis ankafi nur konsonantojn sen vokaloj, kio estas ĝis nun karakterizo de lingvo semidaj. Tial la fenika alfabeto estis akceptita de ceteraj semidaj nacioi kun pli grandaj au plimalgrandaj ŝangoj kaj tiel ĝi fariĝis patrino de l'alfabetoj de Digitized by Google AMERIKA ESPERANTISTO 75 Hebreoj, Araboj, Sirianoj kaj de multaj aliaj aziaj nacioj; eble ankaŭ sanskrita alfabeto "devanagari" devenas de la fen- ika. Kiel longe la disvastiĝado de la fenika alfabeto iris en direkto al Oriento, tiel longe la skribmaniero konservadis sian antauan karakteron esprimante nur kon- sonantojn, sed vokalojn aŭ ne atentante aŭ ilin aldonante nur en formo de punk- toj kaj komoj. Sed la supredirita alfa- beto jam en IXa jarcento antaŭ K. ko- mencis disvastiĝadi ankaŭ al Okcidento kaj tie ĉi la skribo perdis la cititan karak- terizon. La Grekoj akceptinte kaj adaptinte la fenikan alfabeton komencis dediĉi egalan atenton al vokaloj kiel al konsonantoj, per kio ili fariĝis unua nacio, kies skribo signadis eion, kion oni elparoladis. El Greklando tiu ĉi skribo estis transportata en Italujon, de kie—kompreneble kun ne- cesaj ŝanĝoj—la kristana movadc alpor- tis ĝin en tutan Eŭropon; ĉiuj romanaj nacioj akceptis nature tiun ei taŭgigitan alfabeton, ear ĝi havis plenan taŭgecon laŭsone esprimi pensojn eldiritajn en siaj lingvoj, sed la slavaj kaj germanaj nacioj almetinte pluajn ŝanĝojn, aldonis signojn por siaj propraj nacilingvaj sonoj. La priskribo de l'evolucio de la skribo ĝis nun egale kiel la priskribo de tiu ĉi evolucio ĉe apartaj nacioj—estas nepen- sebla sen detalaĵoj kaj ne povas do esti objekto de mallonĝa gazeta artikolo, car ampleksa faka literaturo nur mal facile pritraktas ĉi tiun objekton; sed unu ta- men estas necese aldoni. Ankoraŭ Feni- kianoj skribadis en linioj horizontalaj de dekstra mano al la maidekstra, sed pli poste estas jam videbla skribi unuan Un- ion de dekstra mano al la maidekstra, la duan de la maidekstra al la dekstra kaj tiel senĉese, simile kiel la pluganto sur kampo; nuna nia maniero, skribi de mai- dekstra mano al la dekstra estas la plej juna kaj ĝi restis kiel la plej taiiga kaj oportuna. — "Esperanto." geedzujon? Cu la edzo, ĉu la edzino?" La patro respondis: "Aŭskultu la kon- silon de via patro. Apud la ĉevalejo staras ŝarĝveturilo. Surŝarĝu kokinu- jon enhavantan sepdek sep da maljunaj kokinoj, jungu laĉevalduon kaj forveturu tra la landon. Ce ĉiu domo kie sin trovas geedzoj, demandu kiu regas la geedzujon. Kiam vi estas eltrovinta edzinon, kiu regas la geedzujon, donu al la edzo koki- non. Kiam vi estas eltrovinta edzon, kiu regas la geedzujon, donu al li ĉevalon." Laŭ la konsilo, de la patro, kiu estis vere saĝulo, la junulo jungis la eevalduon al la iarĝveturilo, surŝarĝis kokinujon, enhavantan sepdek sep da maljunaj kon- inoj kaj forveturis, de la patro domo, tra la lando. Post longa veturado, ĝis tiam, kiam sin trovis en la kokinujo, nur sep el la sepdek sep kokinoj, sed restis ankoraŭ la ĉeval- oj, la junulo fine atlngis unu domon, kie vivis, kun la edzino, unu edzo. Al la kutima demando, la edzo here respondis: "Mi regas ĉi tiun geedzujon kaj mi povas ĝin provi pervorte, el la buŝo de mia ed- zino." La fiera edzo alvokis la edzinon, ke ŝi tuje venu. Alveninte kaj sciigite la aferon, ŝi tuj jesis la diron de ŝia edzo, ke li vere regas la geedzujon. La naiva junulo diris: "Nu bone, elektu unu el miaj Ĉevaloj." Cirkonstance unu el la ĉevaloj estis blanka kaj la alia nigra. La edzo tuj elektis la nigran ĉevalon, sed la edzino vokis lin flanken kaj ili mallaŭte diskutis, unu kun la alia. Post momente la edzo reiris al la junulo kaj diris: "Mi decidis elekti la blankan ĉevalon." "Ja ne!" re- spondis la junulo, "vi ricevos kokinon." El la angla tradukis J. E. Crary. LI RICEVIS KOKINON. Unu junulo, pripensinte la geedzecon, demandis la patron: "Kiu devus regi la En Leipzigo, la "granda marurbo," ek- zistis antaŭ tridekjaroj proksima al la foirejo magazeno je galanteriaj komer- cajoj, en kies montra fenestra troviĝis unu tagon du tabuletoj kun la surskriboj: "On parte francais" kaj "English spoken." Sed car la posedanto estis konata malklerulo, oni moke demandis lin: "Nu, kiu paralalias do tie ui france kai angle?" Post kio trankvile venis la respondo: "Plej ofte la fremduloj." Digitized by Google 76 AMERIKA ESPERANTISTO SENDANKECO. Antaŭ multe da centjaroj, vivadis fel- iea gento en belega lando, lavita de la maro kaj plena je ĉiuj bonaĵoj. La tero estis neordinare fruktoporta, kaj donis al ili ĉion, kion oni povus deziri. Malgraŭ la sovaĝeco de la epoko, ili vivadis pace kaj sendanĝere, kaj ne devis timi la alar- mojn, kiuj ĉagrenis aliajn gentojn. Dum inultaj jaroj, ili vivadis tiel ĝoje kaj trankvile; kaj ŝajnis, ke ili povus tiel vivadi por ciam. Nu, oni ja scias, ke nenio povus okazi sen kaŭzo. Efektive, dum epoko, kiam nur per konstanta batalado oni povus daŭrigi la vivon, rimarkinda okazintaĵo gardis kaj fortigis tiun favoritan genton. Oni rakontas, ke la unuaj koloniistoj, el- migrante el malpli bonaj ĉirkauaĵoj, kaj alvenante al tiu nova lando, estis bone akceptataj de anaro de amikemaj gigan- toj. Tiuj ĉi malmulte zorgis pri si mem, sed aparte ĝuadis la uzadon de sia gran- dega forto pro siaj novaj amikoj. Tial ili fervore provis gardi la landlimon kon- traŭ la kruelegajn gentojn, kiuj atendis la oportunecon por invadi tiun ĉi paean landon. Tiamaniere, ili ebligis la kolo- niistojn konstrui siajn domojn, prilabori la kampojn, kaj krei la instituciojn de bonorda socio, ne timante la sovaĝan nialamikon. Plie, ili tiel uzadis siajn for- tojn, kiel plenumi la plej gravajn bezon- ojn de siaj amikoj, liverante la material- ojn por iliaj domoj kune kun multaj el la plej dezirindaj objektoj por ĝojigi la vivon. Ili ankaŭ multege zorgis pri la kampoj kaj la ĝardenoj, senĉese akvu- mante kaj fruktigante ilin. Cctere, ili lerte plibeligis la tutan landon, kaj bele rebonigis la lokojn difektitajn de ter- tremoj aŭ de aliaj katastrofoj. Per mal- multaj vortoj, pri preskaŭ ĉiuj aferoj ili senintermanke helpis la loĝantojn en tiu lando. Dume, ili ne postulis grandajn rekompencojn pro siaj grandegaj labor- <>j. Se ili nur ricevus sufiĉe da manĝaĵo por subteni siajn fortojn, kaj sufiĉe da spaco por vivadi kaj kreskadi. ili estus tute kontentaj. Oni povas facile kompreni kiamaniere la grandega helpo de tiuj ĉi senlacaj amikoj donus al tiu ĉi gento mirindan superecon kontraŭ la aliaj gentoj. Tiel favoritaj, ili kompreneble devus marŝi rapidege sur la vojo al civilizacio, kaj fariĝi glorega popolo. Cu oni povus kredi, ke tiel feliĉa gento detruus mem la fundamenton de sia propra bonstato, kaj tiel okazigus sian detruadon? Cu ĝi povas esti, ke longedaŭra libereco el dan- ĝeroj naskigus frenezan egoismon kaj senrezonan kredemon, ke ili estas la fa- voritoj de la dioj, kaj ke ili restos por ciam prosperaj kaj feliĉaj, spite la plej grandaj sensencaĵoj kaj krimoj ? Kvan- kam oni apenaŭ kredus, ke tiuj homoj malsaĝege forĵetus sian propran feliĉon, estas vere, ke la renversiĝo de la gento fariĝis, ne per tertremoj, superakvegoj, . pesto aŭ malsatego, sed per la preskaŭ ne- kredebla sendankeco de la popolo rilate al siaj plej bonaj amikoj. Iom post iom, la gento fariĝas tromemfida, ricevis la donacojn de siaj helpantoj kiel tributon, kaj postuladis nefareblajn laborojn. Efektive, ili devigis la helpantojn porti pli pezajn sarĝojn, kaj samtempe ne volis doni al ili la necesan nutraĵon. Fine, ili ne provis sufiee protekti eĉ la vivon de siaj noblaj amikoj kontraŭ la plej mal- bonaj anoj de la gento. Oni povas facile diveni la finon. La troa laborado kaj la nesufiea nutrado rapide detruis la fortojn de la antaŭe glora giganta anaro. Senĉese malforti- ĝante, ili rapide cedis al malsano, kaj pereis. Dum la nombro de la gigantoj malpligrandiĝis, la gentanoj mem devis porti la pezajn sarĝojn, kiujn siaj amikoj tiel longe kaj gaje portadis. Car ilia malgranda forto ne povis plene anstataŭ- igi la grandegaj n muskolojn de la estin- taj helpantoj, ili baldaŭ akceptis pli mal- altan normon pri sia vivado. La domoj ne entenis tiajn bonajn meblojn; kaj la konstruaĵoj mem fariĝis malpli bonaj, kaj rapide difektiĝis. Car la tero daŭris perdi sian fruktoportecon, oni trovis mal- pli rieajn rikoltojn. La batalado pro vivo fariĝis pli kaj pli terura; kaj la antaŭa kontenteco cedis al malĝojo kaj malfelico. Fine, la atentemaj malamikoj vidis la Digitized by VjOOQlC AMERIKA ESPERANTISTO 77 oportunecon por invadi la sengarditan landon. Kurante trans la landlimon kun sennombraj militistoj, ili detruis la dom- ojn kaj la gardenojn, kaj mortigis la lo- ĝantojn. La malmultaj postvivantoj de- vis forkuri for de la pacaj hejmoj en arbarojn kaj kavernojn, kaj tie mizere atendi la morton. Mallonge, hodiaŭ res- tas nur senfrukta dezerto, por montri la vastan landon de antaŭe granda kaj feliea popolo. Tiel oni rakontas la legendon; sed ĉu iu povas ĝin kredi ? ĉu ne estus absurde, diri ke iu ajn popolo povus esti tiel mal- sprita kaj tute senigita je prudento, kiel montri tian nekredindan sendankecon kontraŭ la sindonemaj amikoj, kiuj faris ilin grandaj kaj feliĉaj, iliaj gardantoj kaj senlacaj helpantoj ? Mi tute ne miras, se vi dubegas pri la fabelo; car mi ankaŭ tiun saman farus. se mi ne rimarkus ion similan dum nia propra epoko, kaj en nia propra lando. Tiuj, kiuj unue elmigris el Eŭropo en la nunan Usonon, ricevis bonvenon de mira gi- ganta amikaro, kiuj tiam loĝis en la lando, de la Nordo al la Sudo, kaj de la Oriento al la Okcidento. Tiuj ĉi amikoj volonte sin prezentis, por estis gardantoj kontraŭ la superakvegoj kaj la uraganoj, kiuj estas tiel sovaĝaj malamikoj kiel la furiozaj militisoj, kiuj minacis la domojn de la antikva gento. Ili konservis la riĉecon le la tero, kaj eĉ ĝin multege pli - grandigis per siaj daŭraj donacoj. Ili donis la materialon por la domoj de niaj patroj, kaj por ilia meblaro. El ili ja venis la ebleco subteni multajn el niaj pli gravaj industrioj, kaj progresadi pri elpensado kaj pri arto. Kaj kiuj, pli ol Hi. pligrandigis la belecon de la naturo, kaj kaŝis la difektaĵojn faritajn de la antafiaj katastrofoj? Kion, efektive, ni ne ŝuldas al tiuj ĉi gigantaj amikoj—la gloraj praarbaroj de Ameriko? Nu, kiel ni pagis ilin? Oni trovas la hontindan rakonton sur ĉiu folio de nia nacia historio. Nia tuta sintenado pri la arbaroj, kiuj estas nia plej granda fonto ne nacia riĉeco, montras emon al sen- senca malŝparemo kaj senpripensa detru- ado; kaj nun ni povas apenaŭ eviti la konsekvencojn de nia propra frenezo kaj malvirteco. Estas certe, ke nur grandega vekiĝo tra la tuta lando povas savi nin de la punado kiu detruis la antikvan genton. La usona popolo ne havas pli gravan problemon ol tiu, kiu konccrnas la kon- servadon de niaj restantaj riĉaĵoj. Gran- dega malutilo jam fariĝis; scd tuja re- formo kaj saĝaj konsiloj povas nin savi de la plej malbonaj rezultoj. Dum tia gravega krizo, estus preskaŭ malvirta frenezeco, se oni aŭskultus al egoista avideco, aŭ permesus al lokaj ĵaluzoj aŭ persona ofendscnto malhelpi la aferon de nacia progresado. La malamikoj de reformado ĉiam rapidegas, por semi mal- pacaĵojn inter ĝiaj amikoj, kaj por laŭte kriegi pro ia malgrava eraro de kelka ĉcf- reformulo, esperanto, ke ili tiel povu de- trui lian tutan laboradon. Ni ne estu trompataj de tiuj ĉi ruzaĵoj. Se ni mer- itas esti savitaj, ni energie daŭrigos la laboradon tiel glore komencitan de Gif- ford Pinchot, al kies nomo la posteuloj donos la honoron kiun oni hodiaŭ mal- juste rifuzas; kaj ni ne ĉcsos, ĝis ni kiel eble plej multe pagos la suldon senmez- uran al la arbaroj de nia lando, kaj ĝis ni sufiĉe zorgos pri ilia eiama konservado. —Jamf.s F. Morton, Jr. LA MIRINDA PULO. Unu cimologisto havis tre kuriozan pulon, tiel lcrtiĝa ke ĝi povis plenumi kelkajn lertaĵojn. La profesoro satis montri la mirindan estaĵon al siaj amikoj. Foje ĉeestante kunvenon kie sin trovis geeminentularo el la najbaraĵo, la ma- strino petis ke li bonvolu montru al Siaj gastoj, "la mirindan etan pulon." Tre zorgemc, la profesoro prenis, el ĝia skatoleto, la pulon kaj metis gin sur tableto. "La pulo estas tre saĝa estaĵo," diris la profesoro, "kaj la nomo de mia pulo estas Bonaparto. Ĝi komprenas ("ion kion mi diras al li. Cu ne vere, Bonaparto?" kaj la pulo tuj jesis per lcrta kapsigno. Mctinte fingran pinton apud la pulo la profesoro ordonis: "Nu Bonaparto, saltu transen la mian fin- gron.' La pulo tuje kaj lertc saltis, kiel Digitized by Google 78 AMERIKA ESPERANTISTO ordonita. "Bone. Nun, resaltu," kaj la pulo resaltis. Metinte kune la pintojn de la dika kaj la unua fingroj antaŭ la pulo, li ordonis: "Trasaltu, Bona- parto," kaj Bonaparto trasaltis. "Nu, reen," kaj la pulo obeeme trasaltis reen. "Bone plenumita. Nun, venu Bona- parto." La pulo saltis al la mano de la profesoro kaj estis metita en ĝia skato- leto. Staranta apude estis unu fiera kaj ĝen- tila sinjorino kiu petis: "Ho, kara pro- fesoro, ĉu la kareta estajeto aktus por mi?" "Ho jes, via Sinjorina moŝto, jes vere. Mia Bonaparto estas tre kompleza pulo." Kaj, remetante la pulon sur la tablcton, la profesoro diris: "Nun, or- donu al ĝi." La fiera virino metis pinton de beleta ruĝeta fingreto sur la tableto apud la pulo kaj sufoketeme kaj timeme diris: "Nu, venu, kara Bonaparteto," kaj obeeme la pulo saltis al la sinjorino. Si ekkriegis kaj tio timigis la pulon, kiu tuj enkuris en la vestaĵojn de la Sinjor- ino. Sekvis kriego post kriego, ŝi fra- padis per la manoj kaj kriegis ĝis ŝi preskaŭ svenis. Post multe da penado oni kaptis kaj metis pulon sur la tab- leto. Retrankviliĝinte la virino, spasme spirante, diris: "Ho, kara profesoro, vi aktigu gin." La profesoro metis sian fingron sur la tableton apud la pulo kaj diris: "Bona- parto, saltu transen la mian fingron," sed la pulo ne saltis. Mirigate la profesoro rediris: "Mi ordonas al vi, Bonaparto. saltu transen la mian fingron," sed la pulo ankoraŭ ne movemis. La pro- fesoro zorge purigis siajn okulvitrojn kaj metinte ĝin sur la nazo, atente ek- zamenis la malobeeman pulon. Cio estis silentega en la ĉambro. Sin turnante al la fiera sinjorino, la profesoro diris: "Min pardonu, via sinjorina moŝto, sed tin ei ne estas la mia pulo." Esperantiĝis /. E. Crary. "TRT KAJ UNU FARAS UNU." (From the collected works of A morose Bierce, Neale Publishing Co., published in ten volumes). En la jaro 1861 Barr Lassiter, dudek- du jara, loĝis kun siaj gepatroj kaj fra- tino apud urbo Carthage, usona Itato Tennessee. La familio ne estis riĉa, kaj dependis por sia subtenado je malgranda plantejo. Kiam la interna milito en Usonp okazis, estis en la familio Lassiter,, kiel en multaj aliaj familioj en tiu Itato, diversaj opinioj pri la ribelado. Barr Lassiter estis fidela al la "Union" kaj la aliaj geanoj de Ha familio estis tute kon- traŭaj al la "Union." Tiu ĉi malfeliĉa disiĝo naskis netolereblan familian mal- agrablecon, kaj kiam la ofendanta filo kaj frato foriris el sia hejmo kun la ĵurinta intenco varbiĝi en la Federa Armeo de la Nordo, ne unu mano en lian estis metata, ne unu agrabla adiaŭvorto al li estis parolata, ne unu bondeziro kun li eniris en la mondon. Vojirante al Nashville, jam okupata de la Armeo de la Nordo, li kuniĝis kun la rajdista regi- mento de la Itato Kentucky. Du jarojn poste, lia regimento tra- pasis la regionon el kie li estis veninta. Tiu regiono estis multe suferinta pro la detruado de bataloj, kaj sanga batalo estis okazinta apud la Lassiter'a familia domo. Sed pri tio la juna soldato sciis nenion. Trovante sin apud sia hejmo, li sentis fortan deziron vidi siajn gepatrojn kaj fratinon, esperante, ke 6e ili kiel ce li la nenaturaj malamikecoj de tiu per- iodo estis forgesigitaj per tempo kaj forestado. Ricevinte permeson, li ekiris piede dum somera posttagmezo, kaj ne longe post la leviĝo de la plena luno estis promenanta sur vojeto antaŭ la domo en kiu li naskiĝis. Soldatoj dum milito maljuniĝas rapide, kaj en juneco du jaroj estas longa tempo. Barr Lassiter sentis kiel maljuna viro, kaj estis pensinta trovi domon ruinigita kaj forlasita. Nenio. tamen, estis lan- ĝinta, kaj je la vido de ĉiu objekto li profunde estis kortulita. Lia koro sonis aiideble. Senkonscie li rapidigis siajn palojn ĝis li preskaŭ kuris. La domo estis malluma, la pordo mal- fermita. Dum Barr Lassiter paiizis trankviligi sin, lia patro eliris kaj staris kun nuda kapo en lumo de la luno. "Patro!" ekkriis la juna viro, ekirante al li kun mano etendata, "Patro!" Digitized by VjOOQlC AMERIKA ESPERANTISTO 79 La pli maljuna viro Han vizaĝon severe rigardadis, staris senmove dum minuto, kaj senvorte reeniris la domon. Malkontentigita, humiligita, kaj mal- fortigita la soldato sidiĝis, subtenante sian kapon per mano tremanta. Li estis tro bona soldato akcepti malvenkon. Li leviĝis kaj eniris la domon. La luno, brilanta tra la fenestro, videbligis al li lian patrinon, sidantan apud kameno. Li parolis al si ameme, demande, sed ŝi nek respondis nek movis. Li pli apude paiis, kaj estis metonta sian manon sur Sian brakon, kiam lia fratino eniris la 6am- bron, ekrigardis severe je Ha vizago, pre- teriris lin, kaj eliris. Li turnis sian kapon sin rigardi, sed kiam ŝi estis elirinta li returnis la okulojn al sia patrino. Si ankaii estis forlasinta la ĉambron. Barr Lassiter alpalis al la pordo per kin li estis enveninta. Li foriris la domon kaj revenis al la ten- daro. En la sekvanta tago, kun nenia decida intenco, li ree sercis la lokon. Je kvar- ono de mejlo malproksime, li renkontis Albron. antaiia kolego, kaj kunlernanton, kiu place salutis Barr. "Mi iras viziti mian hejmon," diris la soldato. La alia lin ekrigardis sagace, sed nenion diris. "Mi scias," daŭrigis Lassiter, "ke mia familio ne estas ŝanĝinta, sed------" "Estas okazinta multaj tango j," inter- rompis Albro. "ĉio ŝangiĝis. Mi iras kun vi, se vi ne kontraŭvolas." Anstataŭ domo ili trovis fondaĵon de stono, nigrigita per fajro, ĉirkaiiata per cindro kaj ruino. Surprizo de Lassiter estis treega. "Mi ne sciis kiel rakonti al vi," diris Albro. "ke dum batalo antaii unu jaro via domo estis detruita per Federa bombo." "Kaj miaj familianoj—kie ili estas?" "En la Cielo, mi esperas. Ili ĉiuj estis mortigitaj per la bombo." —Tradukis Walter 0. Anderson. - IMITINDA PROPAGANDAJO. Beleta fraŭlin', edzĉasanto, Eklernis la lingv' Esperanto, Ne jaro foriris, Gis oni jam diris: "Geedziĝo fariĝas ĝojkanto." La afero espera beniĝis, Geedzujo fruktriĉe pleniĝis, Per kanto pli forte, Arie kaj vorte, Rondeto feliĉe grandiĝis. Geidoj gepatrojn honoras, Reciproke la eiuj adoras; La temo de l'kanto: "Vivu Esperanto!" Per horo familia sonoras. Gefraŭloj, konsile kaj ame, Mi petas do faru vi same, Ke niaj anaroj. Per viaj bonfaroj, Pligrandiĝos tutmonde kaj fame. —/. E- Crary. Gasto: Kelnero, mi estis mendinta buterpanon kun svisfromaĝo, sed jen mankas la fromago!" Kelnero: Ho cu estas neniu sur la telero? Jes fakte! Sed sciu, nia svis- fromago estas tiel grandtruhava, ke la kuiristino detraneis eble truon kaj metis sur vian teleron. Juna verkistino preterpasis kun ador- anto de sia talento la domon, kie estis loginta fama verkisto. Marmora tabulo allogis ŝian atenton. Ankaii sur la domo en kiu vi logas, kiam vi estos mortinta oni ankaii pen- digos tabulon kun surskribo,—malgaje diris la adoranto. Nu, kion vi diras! rediris tre flatita la sinjorino. Kion oni povos skribi sur gi ? Kion? Oni skribos. kc la logejo estas luebla.—El La Spritulo. Digitized byVjOOQlC 80 PAGO MALSERIOZA Cerpita el La Spritulo, jarabono Sm. 1.20, Kornerstrato 31, Leipzig, Germanujo. Si estis malriĉa, maljuna virino, kiu aiidis unuafoje la rakonton pri la kruc- mortigo. La pastro estis ĝojigita pri la impreso, kiun li estis farinta . . . ĝis la kara maljunulino, kun larmoj en la okuloj, ekkriis: "Esperu ni, ke ĝi ne estas vera." Izako Bernstein, demandita pri mirinda diamanto, kiun li portas en la cemizo, ĝin klarigis tiamaniere: "Vi vidas, mi estis la sola plenuminto de la testamento de maljuna Moiso Mikelstein; kiam nome oni legis lian tes- tamenton, ĝi diris, ke oni pagu du mil spesmilojn nor ŝtono por lin memorigi. Nu-------jen tiu ĉi Itono." Instruistino: Cu ci povas diri al mi, Elso. ion pri la epistoloj ? Elso: Eble, fraŭlino, ili estis la ed- zinoj de la apostoloj. Juna fraŭlino eniris preĝejon por ĝin vidi. Car okazis speciala diservo, Ŝi sidi- ĝis en loko antaŭa. Kiam ŝi eliris la preĝejon, la pordisto postulis du spesmilojn. "Pro kio?" Ŝi Seventh Avenue, South, Fargo, North Dakota, deziras korespondi kun gestudentoj en Cia parto de la mondo. Sro. M. Stanienio, 28 Broadway, South Boston P C. H. Qibbona, 407 Winona St., Austin, Minn. Mias Emma J. Newell, 124 E. Main St., Westtield, N. Y. O. R. Hamilton, R. K. D. 1, Franklin, Texaa. Prof. A. J. Charles, Westtield, N. Y. FOREIGN—EKSTERLANDA AUSTRIA P Sro. K. BohaC, 6 Komensky Str., Bohemia Sro. Ernst Kaufmann, Ferdinandstrasse 63, Leitmeritz a- Elbe, Bohemia P Sro. Rudolf Sochor, Yakonbkovor ul. 3, Zizkov, Praha, Bohemia Sro. Richard Blaha, studento, Hronov n. M., Bohemia Sro. Krenovsky Miloslav, Mistek, Moravia Sro. Voslov Krejsor, Hronov, n-M, Bunemia Sro. L. Syrinek, Silezio p. p. Dobra. NoŜovice BELGIUM Sro. C. Register, 102 Lambermont, Place de Liege, Bel- gium, vol is korespondi kun Socialistoj Sro. T. Verbrachen, 46 Longue rue Octeroom, Antwerp BULGARIA Sro. T. II. Krestanof, Pleven Sro. K. Valev, Pleven Fino. Zdr. Garibova, str. Car Boris, Pleven Sro. Josef Leon, Pleven Sro. D. Beraha, Pleven Sro. Marin Pctkov, Kopriva, Pleven CANADA Sro. L. H. Gorman, Box 624, Frince Rupert, B. C. ENGLAND Sro. Arthur Lutcliff, 5 Oak Street, Padiham, Burnley FRANCE Fno. Crazelle Zoe, Rue d' Enter, Romorantin Sro. Hubert Georges, Grande rue, Romorantin Sro. Moindrot Henti, Plate d' Amies, Romorantin Sro. Rucho Charles, Boulevard de la Gare, Romorantin Sro. Harvier Fils, Rue Poste aux Dames, Romorantin P Fernando Laplana, Rue Corbeau 8, Paris—\e 1* Sino. Tromont, Vfllenauxe, (Aube) P 8ro. Peter Parret, 20 rue de College, St. Flour, (Cantel) GERMANY Sro. Oskar Bcrgmann, Kaiser Friedrich-Strasse 69, Char- lottenburg Sro. Ilanns Junge, Zeitzer Str. 1, Leipzig Sro. Herman Rau, Rollner Str. 45, N urn berg, Bayern Fino. Gertrude Fuchs, Zollner Str. 20, Dresden Sro. Hugo lloehnc, Zoellnerplatz 24 III, Chemnitz Sro. G. Dehning, Kornerplatz 6, Leipzig, Germany, volaa korespondi kun geesperantistoj en Chicago, Washington, D. C, New York kaj Providence, H '.LAND P L. Wynschenk, Jxn Lla- trutraat 70, The (lag . P C. Koekebacker, Fapansf.-wt 13, Delft. HUNGARY Sro. Nsgy Josef, atudento de medicino, Budapest VI, Urge diua Liudor u. 17, HI, dexiraa inters* ngi potiksxioja fluatrluju kaj poDtmarkojn. MEXICO P Sro. Francisco de P. Llamas, Villarreal, 208, Ziiwx». •*'-'•. Weucalas Rodriguez, L. y Cos. iw. Vera Crux, Mexic* NORWAY P Sro. N. II. Midthus, Lysekloster, Bergen ROU MANIA. P Sro. Levy Segal], 58 Snntilor, Bucharest Sro. Bernardo UerAkoviĈ, strato Kazannei No. 6, Bucharest RUSSIA P Sro. A. Uorbonos, Boldaja Lepatiha, TavriCeskoj gub. Sro. Gregoir Ribin, Jarosslavl, Consistorium Sro. V. K. Fomonko, pofita kesto 1555, Odessa J. fivarcberg. Rilsk, Kurskoj gub., Russia. P St. Gluchowski, Waganfec, Poland P B. Gluchowski Klonowiec, p. Kutno, Poland Sro. Aleksandro Vlaaor, licejskoja 22, Kv. 6, Petersburg I* Sino. O. U. Semenova, Kluĉevaja 7, Vladivostok P Fino. Edith Ellender, Lisden (de Barono London) per Vol mar, Livlando Sino. A. Astafjev, Velsk, gub. Vologda SCOTLAND. Sro. Thomas Grieve, 16 Snowden Place, Stirling SEKV1A P Isailo VenadoviC, 9 Zeleni venae, Belgrade, Sends, in- terftangaa kartojn nacikostumajn. Sinlfta Budjevac, Braakova 16, Belgrade. SPAIN Sro. Dra Gaucia, Strato Cortes 575, Barbelona Sro. Jose Btiye, Calle Rosendo Nobas 13, Barcelona (Clot) Kino. Angelino Lenor, Calle de Guardia 14 bis. Barcelona, deziras korespondi kun gesamideanoj el la tuta mondo, por interŝan&i poŝtkartojn (tipojnvidaĵojn, k. t. p.) Ciara respondos P Sro. R. Berdoneos, Santurce, Bilbao Sro. G. Gracia, S. Vicente 6, Valencia, deziras sangi podt- niarkojn. Mi Ciam respondos akurate kaj semlos per sama valoro kiun mi ricevas. Sro. Francisko Zarzosa, Elcano 3, Bilboa Sro. Dominika Mayor, Strato Salud 22, Sabadell, Barce- lona P Sro. Toaquin Palazon, Momercfo 29, Barcelona Sro. St. Bacardit, "Esjero Kataluna," Paradis 12, Bar- celona REKLAMADO. Fraŭlo deziras kamaradon por marSi de Chicago al Wash- ington por la kongreso. Kkiros baldaŭ.—D. H. Grant, 609 Hast 44th Street, Chicago. WILL SOMEBODY please «end present address of Chas KuhariĈ, formerly of Denver, to W. G. Adams, Pilchuck, Washington? Thanks! Mi funis Ciuspecajn prefiajojn aŭ Eaperantajn afl Anglajn, rapide, zorge kaj bonsttle, je nealta prezu; donas antaŭ- kalkulon, kaj avizon senkoste. ALADINO KAJ PALOMIDO:—Drameto konsistanta el la kvara akto de la Franca dramo "Alladine et Palomides," de la trc fama klasikulo Maurice Maeterlinck. Bonege tradnkita el la originala Franca vcrko de la aŬtoro. Bele prcsita sur vergita papero kun beleta bonk valita koverto. Prezo 25 eta. (1-2 apeamilo) pofttpagite. ERNEST F. DOW, Esperanta preaiato kaj eldoniato. West Newton Station, Boston, Mass., Usono. NEW ARRANGEMENT OF THE OFFICIAL ESPERANTO SONG, LA ESPEUO. Can be sung as a solo or quartet. Beautiful title page with map of the world, and star fn green and white, the Esperanto colors. Arranged, pub- lished, and for sale by Prof. W. D. Andrew, 1328 East 47th St., Los Angeles, Cal. 18c a copy, postpaid: 12 copies $1.75. Cu vi havas procesojn kontraŭ fervojaj kompanioj, aŭ pri ter-posedajoj. Mi povas fari al vi profitojn. Skribu al mi kaj ne permesu ke la legoj pri tempi lmoj milhelpu mi.—D. B. Aixtell, Advokato, Franklin, Texas, U. 8, A. Hair Goods, Toilet Requisites. Specialty, Wavy Switches. -Prof. A. J. Charles, West field, N. Y. Digitized by VjOOQlC HOW MANY OF JUNE ? "tTTERE you ever in Portland, Maine? I am. With- ™ " out all is dark and wet, and rain on a tin roof. Within, all is peace and lobster salad. It is 9:48, and this "copy" has to be in the mail at 10:00. No essays this time, Karuloj, but GET THIS AND GET IT GOOD Our June number will be devoted mostly to the Washington Congress—and if you want to help send a few thousand extra copies to foreign friends, the privilege will be yours—at five cents a copy, mailed in bundles TO YOU, and you send 'em where you please. The only way to be sure of getting them is to order in advance and send the price. —Arthur Baker. AMERIKA ESPERANTISTO 700 East Fortieth St. Chicago, III. Digitized by VjOOQIC *0*0Wt0l0t0n0Q0W40t0t The American Esperanto Book The Book That Made This Magazine For over three years The American Esperanto Book has exceeded the sales of all other Esperanto text books iri America, and the profits have been devoted to Esperanto propaganda and the support of this magazine. The only book written especially for Americans, with a strictly American circulation. Pronunciation Clearly ex- plained, w th keys and exercises. No t e a c ) e r needed. Grammar: The original in* ternational rules, w ith translation; a careful an- a lysis from the viewpoint of the person of moderate education. Exeroiaea: Forty-two stand- ard international exercises, by Dr. Zamenbof, author of Esperanto. Each has vocab- ulary notes and transla- tion. Vooabulariaa: Esperanto-Eng- lish, complete, 76 pages; English-Esperanto, selected, 54 pages. PRICES, COMBINATIONS AND CLUB RATES Standard Edition, cloth bound, postpaid for $1.00. Ĝ* i FA In clubs of five or more, .75 ^1 jll With year's subscription to Amerika Esperantisto.............. X|rl«t/V The Combination in clubs or five or more, $1.20. American Esperanto Book in Flexible Leather, $1.25. f mmg' In clubs of five or more, $1.00 I J *\ With year's subscription to Amerika Esperantisto.............. !• I */ This Combination in clubs of five or more, $1.40 The same book (same plates and pages) printed on thin bible paper, f A A with paper cover, is never sold, but is given free with a year's I 1)1) subscription to Amerika Esperantisto at..................... * In clubs of five or more, .To This paper-covered edition is excellent for class work where cheap- ness and completeness are both desired. It has the necessary Z'A vocabularies, and with the magazine, there is much available In) reading matter. Given with a six months'subscription at........ »W In clubs of five or more, .45 To Esperanto Clubs, and to responsible persons wishing to form clubs, we supply quantities of The American Esperanto Book, with magazine Subscription Cards, on account, to be paid for as sold. Nine-tenths of the Esperanto clubs in America use this book, and find it convenient to keep a supply on hand without investment. Unsold copies are always returnable. AMERICAN ESPERANTIST COMPANY 700 East Fortieth Street, CHICAGO Digitized by VjOOQlC