ClK American
Esperanto Journal
OFFICIAL   MAGAZINE   OF   THE
AMERICAN  ESPERANTO ASSOCIATION
ESPERANTO
AUXILIARY       ^i      W       LANGUAGE
•
INTERNATIONAL
Copyrighted, 1907, by the American Esperanto Association
Vol. I                SEPTEMBER,   1907                No. 9
The American Esperanto Association
(Founded 1905.)
Honorary President—Dr. L. Zamenhof.
President—Prof. G. B. Viles, Ohio State University.
Treasurer—Stephen W. Travis, Jr.     Secretary—John Fogg Twombly.
Publication Office of the American Esperanto Journal is at 31  Green St., Brookline,
Boston Postal District, Mass., U. S. A.
The American Esperanto Association exists for the following purposes:
1)  To furnish information about Esperanto.
2)  To provide students with proper books:
3)  To provide certificates of proficiency in the language.    Specimen examination
' papers sent for 10 cents.
4)   To. publish the American Esperanto Journal.
5)   To   unite  with  one another individual Esperantists   and,  especially, the
Local Esperanto Societies.
Membership in the Association, including a year's subscription to the American
Esperanto Journal, $1.50.   Send all membership dues to the Secretary, Am. Esperanto
Ass'n, Boulevard Station, Boston, Mass.;,
AFFILIATED OKGAETZATIONS:
Help us and help yourselves by becoming affiliated with the American Esperanto
Association. This will cost you only $2.00. You will receive a year's subscription to
the American Esperanto Journal, the name of your society and the name and address
of your Corresponding Officer will appear regularly on the cover of the Journal. Send
the necessary information and money to the American Esperanto Association, Boule-
vard Station, Boston, Mass.
Massachusetts Agri. College Esperanto Club, E. Victor Bennett, 25 No. College, Amherst, Mass.
Boston Esperanto Society, Edw. K. Harvey, Perkins Institution, South Boston, Mass.
Esperantaj Pioneroj, Aaron D. Wolpe, Perkins Institution for Blind, South Boston, Mass.
Brooklyn Esperanto Society, Durbin Van Vleck, 148 Hancock St., Brooklyn, N. Y.
Cantibrigia Esperanto Group, Mrs.. Estelle M. H. Merrill, 45 Bellevue Ave., Cambridge, Mass.
Harvard Esperanto Society, H. R. Shipherd, 69 Dana St., Cambridge, Mass.
Esperanto Club of Chicago, C. E. Washburne, 553 Jackson Blvd., Chicago, 111.
Leibniz Esperanto Club, Adolph Kroch, 126 Randolph St., Chicago, 111.
Univ. of Chicago Esperanto Society, Floyd B. Hardin, Middle Div. Hall No. 37, Chicago, 111.
Esperanto Club of Ohio State Univ., Charles W. Park, Ohio State Univ., Columbus, Ohio.
Elgin Esperanto Group, Dr. Clara L. Todson, 23, The Spurting, Elgin, HI.
Everett Esperanto Club, Mrs. F. F. Driscoll, 161 Cottage St., Everett, Mass.
Esperanto Society of Los Angeles, Ralph Bond, 232 S. Hill St., Los Angeles, Cal.
Kansas State Agri. College Esperanto Club, Andrew J. Wheeler, Manhattan, Kan.
New Britain Esperanto Club, Rolland B. Moore, P. O. Box 700, New Britain, Conn.
New York Esperanto Society, Stephen W. Travis, Jr., Lock Box 8, Tenafly, N. J.
Jamestown Esperanto Club, Leo V. Judson, 101 Wood St., Norfolk, Va.
First Nebraska Esperanto Club, Mrs. E. A. Russell, Ord, Neb.
Emory Esperanto Club, Jack Dempsey, Emory College, Oxford, Ga.
Philadelphia Esperanto Society, Lewis B. Lueders, 206 S. 41st St., Philadelphia, Pa.
San Diego Esperanto Society, C. A. Babcock, Jr., R. F. D. 1, San Diego, Cal.
Searchlight Esperanto Club, Dr. E. W. Newell, Searchlight, Neb.
Seattle Esperanto Society, Wm. G. Adams, 309 27th Ave., Seattle, Wash.
St. Louis Esperanto Club, Mrs. Meade C. Dobson, 4604 McMillan Ave., St. Louis, Mo.
Winona Esperanto Club, Rev. J. J. Cleland, 278 W. Fourth St., Winona, Minn
Worcester Esperanto Society, Herbert K. Cummings, Polytechnic Institute, Worcester, Mass.
Portland Esperanto Society, Herbert Harris, "The Somerset," Portland, Me.
Esperanto Club of Rockford, Chas. Froeding, 1216 20th Ave., Rockford, 111.
Columbus Esperanto Society, M. Janet Rogers, 403 Luckhaupt Ave., Columbus, Ohio.
L'Espero Esperanto Club, Mrs. A. D. Bird, 40 Camden St., Rockland, Maine.
Auburn Esperanto Society, Clarence F. Welch., Sec, Recorder's Office, Auburn, N. Y.
Good Templars Esperanto Club, Harry C. Welsh, Sec, care of M. M, Co., Missoula, Mont
The American Esperanto Journal
Vol. I.
SEPTEMBER, 1907
No. 9
TTHE American Esperanto Journal is published by the American Esperanto Association. It is the
* official organ of the Association, and also of the local Esperanto societies in Boston, Chicago,
New York, Philadelphia, Los Angeles, Seattle, etc. It is issued monthly by the Association and will
aim to be especially useful.to beginners.
All writers to the Journal must observe the following rules:
1.    Write   legibly   or,   preferably,   "type-write."
2.    Use paper as large as that Of the Journal.
3.    Write only on one  side of the sheet.
4.    Leave large spaces between the lines.
The Editors reserve the right to correct and to reject all manuscripts. No manuscripts will be re-
turned except in the case of articles rejected, and only then, when such articles exceed 500 words in
length, and are accompanied by return postage.
The American Esperanto Journal is a "propaganda organ." The editors and other workers on it
give freely of their time and labor; writers of articles must do likewise.
Address articles to the REDAKTORO, AMERICAN ESPERANTO JOURNAL, Boulevard Station,
Boston, Mass.    News articles should be addressed to the REDAKTORO DE KRONIKO.
AMERICAN   ESPERANTO   JOURNAL.
One subscription with membership in the American Esperanto Association..___$1.50
Journal alone, subscription price............................................... 1.00
Send all subscriptions to the Secretary, American Esperanto Association, Boulevard Station, Boston,
Mass. Change of address costs 10 cents; no changes made during the summer months; your post-
master will forward your Journal during the summer for a' few cents. Please address all complaints
to the Secretary. The Journal does not regularly appear until the middle of the month; in July,
August, September and October, not until the end of the month. For advertising rates address Stephen
W. Travis, Jrp Business Manager, Tenafly, N. J.
The present number of the Journal can be
rightly called the Congress number, for half of
it describes the Congress. Reading it we can
realize the present spread of Esperanto and its
usefulness. Persons who are still sceptical or
indifferent about the matter should also get the
same impression. Therefore this number serves
as a persuasive argument, as a means of prop-
aganda, particularly for editors of newspapers.
Please then send a copy to some editor.
The other half of the Journal ought to please
persons who already know something about
Esperanto. We call their special attention to
.the excellent article by Mr. Geoghegan. This
gentleman is the first English-speaking Espe-
rantist who studied the language. Naturally he
understands it and uses it in a skilful manner.
Moreover his subject is interesting, and some-
what removed from our ordinary daily life. The
translation of Longfellow's Evangeline is also
worthy of attention because of its beauty; and
the article about the Garden City for its oppor-
tuneness and practical utility. The beginners
have also their own lesson, the well translated
story of the Old Man and his Ass. We advise
them to learn this by heart.
La nunan numeron de la Journalo oni
povas prave npmi la kongreson numeron, car
la duono da ĝi rilatas al la Kongreso. Trale-
gante gin ni povos realigi al ni la nunan dis-
vastigon kaj taŭgecon de Esperanto. La saman
impreson devos ricevi ankaŭ la personoj an-
koraŭ skeptikaj aŭ indiferentaj pri nia afero.
Tial tiu ĉi numero taŭgas por konvinkilo, por
propagandilo, aparte por la redaktoroj de jur-
naloj. Bonvolu do sendi ekzempleron al iu re-
daktoro.
La cetera duono da la Jurnalo devos ĝojigi.
personojn jam sciantaj iom pri Esperanto.
Aparte ni atentigas ilin al la bona artikolo de
Sro. Geoghegan. Tiu ĉi sinjoro estas la plej
malnova anglo-parolanta Esperantisto. Kom-
preneble li bone komprenis la lingvon kaj lerte
uzis ĝin. Plie lia temo estas interesa, iom
ekster la ordinara ĉiutaga vivo. La traduko de
Evanĝelino Longfellow'a estas ankaii inda je
rimarko pro ĝia beleco; kaj la artikolo pri la
Ĝardena TJrbo pro ĝiaj oportuneco kaj praktika
utileco. La eklernantoj ankaŭ havas sian pro-
pran lecionon, la bone tradukitan fabelon, la
Maljunulo kaj lia Azeno. Ni konsilas al ili
lerni tiun ĉi parkere.
The American Esperanto Journal.
SUNDAY BEFORE THE CONGRESS
(El letero de Sro. Edward K. Harvey, Amerika Korespondanto de la Revuo.)
Fully three quarters of the visiting Espe-
rantists were in town to-day, and on walking
through the streets one could easily imagine
himself in an Esperanto city. Every one wore
a green star and everywhere "la kara lingvo"
was heard. At half past nine many went to
the Roman Catholic Cathedral on Regents
Street, where the sermon was preached in Es-
peranto. Pastro Giambene did not arrive from
Rome in time to officiate and Abbe Richard-
son of the Institute of St. Louis, Brussels, took
his place. As last year at Geneva the Pope sent
to the service his special blessing.
The University Church in Cambridge
(Church of England) is large, but it was
crowded to the doors at 11 o'clock, when, the
Esperanto Anglican service began. Only Es-
perantists were admitted. Almost everybody
had a copy of the'prayer book and' a "selection
of hymns in Esperanto. Four Anglican clergy-
rneh participated in the service and the sermon
was delivered by the translator, the Rev. J.
■Cyprian Rust. The Esperantist choir was
trained by M. C. Rootham, organist of St.
John's College. The entire service was in Es-
peranto. The singing of the hymns was very
hearty, and all present followed the service
with the closest attention. Rev. J. C. Rust has
a clear-ringing voice, and though the* writer
was well back in the church he had no difficulty
in hearing and understanding every word of
the sermon.
The text was taken from Ephesians I. 9
"Sciiginte al ni la misteron da sia volo laŭ
la amoplena celo, kiun li proponis al si, per
nova ordo en la pleneeo de la tempoj sume
kunigi ĉion en Kristo." He began by referring
to a catechism he read forty years ago which
contained this question and answer: "What
do we mean by the Catholic Church?" "Be-
cause it comprises all nations, is continuous
through all the centuries and teaches all truths."
Then he enlarged on the ideas contained in
all nations,, all centuries and all truths. Many
expressions of pleasure were heard on all sides
on the conclusion of the service, and certainly
this remarkable gathering alone should make
the Tria Kongreso a remarkable event.
During the afternoon the Kongresanoj visited
the famous college "Backs," rested from their
journeys, or attended the usual vesper service
in   Kings   College  Chapel,   one   of  the  most
beautiful old churches in England. The first
meal at the Corn Exchange was served this
evening to over 800 delegates. This enormous
hall is very tastefully draped, and the scene,
when the tables are crowded with hundreds of
gaily chatting Esperantists, is very inspiring.
It affords an excellent opportunity to exercise
one's Esperanto. During this first meal I had
as companion on one side a French lady and
her 14-year-old son, on the other a Danish lady.
Opposite me were a Corsican and several whose
nationality I did not learn, but who were prob-
ably British, All spoke Esperanto, and such
things as silence in that Hall, or bashfulness,
were unknown. After a few sentences I used
to guess the nationality of the speaker, but
found I was as often wrong as right. French,
Spanish, Italian, Danish, Swedish and Corsican
"Samideanoj" have very much the same accent.
Some 500 French delegates were present, I be-
lieve.
British Esperantists wear with the star a
special red, white and blue rosette, the non-
British a pale blue one. Beginners in Espe-
ranto, with their halting speech and groping
for words, .display their nationality in other
ways.
Rev. W. B. Selbie, pastor of the Congrega-
tional Church, Trumpington Street, invited the
delegates to a special service there, held after
the usual evening meeting. The minister him-
self showed the possibility of Esperanto by
preaching a 25-minute sermon, after only five
weeks' study of the language. He was very
easily understood. All present joined heartily
in the singing of several well-known hymns,
especially the last, "Restu kun mi" (Abide
With Me).         ____________
The Congress has been a great success. It
is absolutely impossible for us to give any ad-
equate account of it. Fourteen hundred Espe-
rantists were present: their "doings and say-
ings" fill eight columns daily of the Cambridge
Daily News, Cambridge, England. The man-
agement of this newspaper has printed these
partly in English, and partly in Esperanto.
Send 20 cents in IT. S. postage stamps for the
daily editions of the week, August 12th to 18th.
Local Esperanto Societies should send for
several copies. They will be useful in "propa-
ganda" work.
The American Esperanto Journal.
RECEPTION AT THE FITZWILLIAM MUSEUM
Early Monday afternoon Dr. Zamenhof ar-
rived at the Great Northern Eailway station,
where he was eagerly waited for by a picturesque
group of notabilities of England, the Continent,
and America, supported by the Mayor (Alder-
man G. Stace) and several members of the
Corporation. Among the Esperantists present
were Professor Bouesquet, of Roanne, France;
Professor Mayor, Cambridge; Professor Ma-
closkie, U. S. A.; Dr. Boirac, rector of the
University of Dijon; and General Sebert, mem-
ber of the French Institute, who, among his
decorations, wore the Cross Of the Legion of
Honor. Behind them was a large body of eager
members of the Congress, and beyond them a
crowd of the general public, bulging out of the
doors of the station into the station yard, and
stretching a long way up the route the Doctor
would soon traverse. Several uniformrand dec-
orations strange to the English eye brightened
the group upon the platform, and formed a
striking contrast to the scarlet gowns of the
municipal dignitaries. The station was dec-
orated as if royalty had been expected.
Dr. Zamenhof was driven to the Fitzwilliam
Museum, where he was officially received by
the Vice-Chancellor (Rev. E. S. Roberts) on
behalf of the University, A large crowd lined
the road in the precincts of the stately building,
awaiting the arrival of the Doctor and the
other Esperantists. The Vice-Chancellor, who
was the first to ascend the steps, was received
with cheers. As the carriage containing Dr.
and Madame Zamenhof drove off, loud cheers
broke put. On the steps of the Museum Ma-
dame Zamenhof was presented with a bouquet
of carnations by Adrian Tuffield, aged seven,
on behalf of the children of Cambridge.    The
boy made the presentation in a few appropriate
words in Esperanto, which were graciously
acknowledged by Madame Zamenhof. The
Mayor and the distinguished visitor remained
at the bottom of the steps until the whole of
the Esperantists had arrived from the station.
They were received with loud cheers and cries
of "Vivu!" as they walked up the steps and
entered the Museum. The Vice-Chancellor
awaited the arrival of Dr. Zamenhof on the
balcony, and cordially welcomed him and the
other leading Esperantists. Dr. Zamenhof
stood at the top of the stairs, on the left-hand
side of the hall, and the visitors filed past and
shook hands with the learned Doctor. Then
they passed through the galleries and came down
by the other staircase. It was a motley, cos-
mopolitan crowd which lined the staircases and
filled the hall, and although conversation was
mainly carried on in Esperanto, it was evident
that almost every nationality was represented.
The miniature green and white Esperanto flags
were much in evidence, some enthusiasts wear-
ing them in their hats. As the company lingered
on the stairs and thronged the hall, the inter-
national hymn "L'Espero" was sung. The first
two lines are as follows:
" En la mondo venas nova sento,
Tra la mondo flugas forta voko."
f                                                                          ■                            ■    ■      ■    .
This was followed by the Esperantists' "fire,"
which was heartily given. When Dr. Zamenhof,
accompanied by the Mayor, took his departure,
he was received with cheers and cries of "Vivu!"
inside the building, the cheering being taken
up by the crowd outside as the party resumed
their seats in the carriage and proceeded to
Trinity College.—(Cambridge Daily News.)
the Police. Sergt. Gates, who was on special
duty at the door, has already established him-
self as a personage of the Congress. He is an
Esperantist, and more than once proved an
even better disciple of Dr. Zamenhof than mem-
bers of the Congress. One—a foreigner—ad-
dressed him in very halting Esperanto, and
then stuck fast in the mire of words. The
sergeant helped him out. After gaping with
astonishment, the visitor seized the sergeant's
two hands, pumped them up and down, en-
thusiastically proclaiming to the world at large,
in Esperanto, that the "policano" was his very
dear friend.
Entertainments and Amusements. Reception
to the "Kongresanoj" in King's College Gar-
dens by the Lord Lieutenant of the County,
the High Steward, and the Mayor.
Receptions by the heads of the respective
colleges at Girton and Newnham.
Excursion to Ely Cathedral.
River excursion to Clayhithe.
Reception at the University Cricket Grounds
by the Lord Lieutenant, Viscount Clifden.
Theatrical performance of "Box kaj Cox,"
songs and declamations.
Theatrical performance of "Bardell kontraŭ
Pickwick."
The American Esperanto Journal.
LA PAROLADO DE DRO. ZAMENHOF
• The opening session of the Congress took
place on Monday evening, in the New Theater.
Nearly 1,500 people were present. The mem-
bers of the Congress were punctual in putting
in an appearance; those who were not, ran the
risk of not getting a seat.
After a word of welcome from the Mayor of
Cambridge, and the presentation of the Congress
Standard, Dr. Zamenhof, the inventor of Es-
peranto and the Honorary President of the
Congress, delivered his speech.
First he complimented his hosts upon the
reception which they had given to Esperantists,
and he drew especial attention to the fact that
Great Britain was one of the great Esperanto
centers of the world. This was especially
noteworthy, as many persons had always proph-
esied that Englishmen would take no interest
in any International language but English. He
tactfully finished his introduction with lines
"from the British National Hymn: "Vivu la
reĝ' al vi, tre longe vivu Li, gardu Lin Di'!"
He then continued as follows:
"Samideanoj! En la momento de la mal-
fermo de nia tria kongreso ni ne povas silenti
pri la tro multaj amikoj, kiujn la Morto kaptis
dum la pasinta jaro; vi ĉiuj memoras, ke tuj
post la Geneva kongreso, ni sciiĝis pri la mal-
feliĉa morto de Dro. Lloyd, prezidanto de la
Liverpoola Grupo. Ni perdis ankaŭ du emi-
nentajn amikojn de nia afero, la gloran scien-
culon Berthelot kaj profesoron Michael Foster,
kiu esperis nin akcepti en Kembridĝo. Fine,
mortis nia plej kara samideano kaj amiko, kiu
estis la animo de niaj ĝisnunaj kongresoj, la
ĉefa motoro de nia lasta kongreso en Genevo,
la fondinto, subteninto kaj inspirinto de nia
konstanta kongresa komitato. Vi ĉiuj scias,
pri kiu mi parolas. Nia neforgesebla amiko
Javal plu ne ekzistas. Al vi, amikoj-esperan-
tistoj de ĉiuj' landoj kaj al vi, niaj estimataj
gastoj, kiuj simpatias nian aferon, mi proponas,
ke ni honoru la memoron de nia multemerita
samideano kaj de cmj mortintaj Esperantisto j
per leviĝo de niaj seĝoj."
"Samideanoj! Antaŭ tri semajnoj finiĝis
ĝuste dudek jaroj de la tago, kiam aperis pub-
like la unua libro pri la lingvo Esperanto. En
ĉiuj partoj de la mondo la Esperantistoj festis
tiun tagon. Kiel fondinto de Esperanto, mi
ricevis en tiu tago multajn gratulajn tele-
graihojn kaj leterojn. Car mi ne havas kan-
celarion, sed mi devas mem ĉion plenumi en
miaj liberaj horoj, tiel oni facile komprenos,
ke respondi ĉiujn ricevitajn esprimojn de ami-
keco estis por mi afero absolute ne ebla, kaj
oni min facile pardonos. Mi uzas nun la bonan
okazon, por esprimi mian plej sinceran dankon
al ĉiuj, kiuj sendis al mi amikajn bondezirojn.
La gratuloj apartenas kompreneble ne al mi
persone, sed al la tuta batalantaro esperantista,
kaj mi estas nur la centra punkto, en kiu ko-
lektiĝis ĉiuj gratuloj, por resalti de tie al ĉiuj
flankoj de la mondo, al ĉiuj lokoj, kie loĝas kaj
laboras niaj senlacaj samideanoj. Kvazaŭ silente
komisiita de la tuta esperantistaro, mi vokas
al ĉiuj esperantistoj-batalantoj: mi vin gratu-
las! Mi kore vin gratulas, ke vi pacience el-
tenis en la daŭro de dudek jaroj, malgraŭ la
multaj atakoj kaj malagrablajoj, kiuj al neniu
el vi mankis. Mi kore vin gratulas pro tiuj
rezultatoj, kiujn donis via energia kaj sindona
dudek-jara laborado. Dudek jaroj de laborado
por la esperantismo! kion tio signifas,—oni
komprenos nur iam poste, kiam oni legos la
detalan historion de la esperantismo. Kian
grandegan gravecon havas niaj ĝisnunaj akiroj,
tion oni ankaŭ ĝuste komprenos nur iam poste,
kiam oni ekscios detale la historion de niaj
unuaj jaroj, kiam la akiro de ĉiu nova Espe-
rantisto estis ligita kun senfina laborado kaj
oferado."
"Multaj el vi konas la historion de la lasta j
dek jaroj de la esperantismo, kiam la longe
dormintaj semoj komencis doni la unuajn
trunketojn; sed tre malmutaj el vi konas la
historion de la unuaj dek jaroj, kiuj konsistis
el senfina, ŝajne tute sensukcesa semado. La
liistorio de la esperantismo iam rakontos al vi
pri ĉiuj tiamaj semantoj."
"Nun nia afero staras forte. La glacia tayolo
da antaŭjuĝoj de la mondo estas rompita, kaj
nia afero kreskas regule kaj senhalte. Ciu jaro
potence pligrandigas niajn fortojn kaj ni iras
al nia celo jam kun plena trankvileco. Centoj
da miloj da radikoj kaj radiketoj subtenas nian
arbon, kiu jam ne timas la venton. La naturo,
kiu longan tempon batalis kontraŭ ni, batalas
nun por ni, car tiu sama forto de inercio, kiu
longan tempon tenure malhelpis ĉiun nian
paŝon, ĝi mem nun ŝovas nin antaŭen. Eĉ se
ni volus nun halti, ni iam ne povus."
Sj»                   rfi                    rjfi                    ^>                    SjS                    ^5                    5|»
Having thus referred to the ten years of
sowing the good seed (for Esperanto first saw
the light in 1887), and to the following ten
The Ameeigan Esperanto Journal.
years of growth and the present flourishing
state of the Esperanto "afero," he turned his
hearers' attention to the two aspects of Espe-
ranto and to the objects for which the yearly
Congresses exist. He pointed out that Esperanto
is in one sense simply a language which, like
any other, can be employed for all sorts of pur-
poses. Any one who uses the language is an
Esperantist, although he may be absolutely op-
posed to all ideas of fraternity, peace, and good-
will.
"Ciu privata Esperantisto povas havi tiajn
konvinkojn aŭ fari tiajn agojn, kiajn li volas,
kaj ni ne respondas por liaj konvinkoj nek
agoj, kiel li ne respondas por niaj. Li povas
estj la plej granda egoisto, genta ŝovinisto, mal-
amanto de homoj aŭ eĉ la plej malnobla kri-
mulo, kaj se li nur uzas la lingvon Esperanto, ni
ne povas malpermesi al li nomi sin esperan-
tisto."
*      *    '♦'■''♦      *      *      *
But Esperanto has another aspect, which is
the embodiment of the idea of good-will among
all the nations of the earth; and the Congress
must necessarily make known to the world the
presence of this idea among most Esperantists.
Indeed, if it had not been for the inspiration
of this idea, many if not all of them would have
long since given up their arduous struggle to
introduce into the world a neutral. auxiliary
language.
"En Esperantujo regas. ne sole la lingvo Es-
peranto, sed ankaŭ la interna ideo de la espe-
rantismo; en Esperantujo regas ne sole la
oficiala ĝenerala esperantismo,—-tie regas an-
kaŭ io alia, io ĝis nun ankoraŭ ne precize for-
mulita, sed tre bone sentata de ĉiuj esperantu-
janoj—tie regas la verda standardo!
Kio estas la verda .standardo? Se por iu
komercisto, kiu uzas Esperanton nur por vendi
siajn komercaĵojn, aŭ por iu sportisto, kiu uzas
Esperanton nur por amuziĝi, nia standardo
estas simpla signo de nia lingvo, simpla inters
konsentita dekoracio por niaj kongresoj kaj
institucioj—ni, Esperantistoj-batalantoj, certe
vidas en nia standardo ion alian: ĝi estas por
ni io sankta, ĝi estas la signo, sub kiu ni marŝas
al nia paca batalado, ĝi estas la voĉo, kiu kon-
stante memorigas al ni, ke ni laboras por Es-
peranto nur tial, car ni esperas, ke pli aŭ malpli
frue, eble post multaj jarcentoj,
Sur neŭtrala lingva fundamento,
Komprenante unu la alian,
La popoloj faros en konsento
Unu grandan rondon familian.
— (Aplaŭdo.)     Ni konstante ripetadis, ke ni
tute ne deziras nin enmiksi en la internan vivon
I
de la gentoj, sed ni deziras nur krei ligantan
ponton inter gentoj. La devizo de la ideaj Es-
perantistoj, neniam ĝis nun precize formulita,
sed ĉiam klare sentata, estas: Ni deziras krei
neŭtralan fundamenton, sur kiu la diversaj
homaj gentoj povas pace kaj frate interkomu-
nikiĝadi, ne altrudante al si reciproke siajn
gentajn apartajojn."
(We desire to create a neutral foundation upon
which the different races (peoples) of mankind
can, without meddling in purely national con-
cerns, get into close relations with one another
in peace and in brotherly kindness.)
Dr. Zamenhof then referred to the neutrality
of our Congresses, and compared. it with that
found in other Congresses. "Neutrality exists
in all International Congresses; but, while in
them neutrality is only a matter of tactics, with
us it is the chief principle—with us neutrality,
or more correctly the "neutralization" of inter-
national relations, is the whole content, the whole
object of our labors."
"Vi ofte aŭdis pri la neŭtraleeo de niaj kon-
gresoj. Jes, neŭtraleco estas la ĉefa principo
de niaj kongresoj; sed oni devas ĝuste kompreni
la sencon de tiu ei neŭtraleco. Neŭtraleco ek-
zistas en ĉiuj internaciaj kongresoj; sed dum
tie la neŭtraleco estas simple afero de takto, ĉe
ni ĝi estas la ĉefa principo, ĉe ni la neŭtraleco,
aŭ pli ĝuste la neŭtraligo de la intergentaj
rilatoj estas la tuta enhavo, la tuta celo de niaj
laboroj. Tial ni neniam devas paroli en niaj
kongresoj pri aferoj speciale politikaj, kiuj
apartenas al la diplomatoj, aŭ pri aferoj speciale
religiaj, kiuj apartenas al la ekleziuloj kaj
filozofoj,—car la verda standardo malpermesas
al ni fari ion, kio povus ofendi tiun ati alian
genton aŭ religian grupon; sed ĉio, kio, neniun
ofendante, povas krei paean ponton inter la
popoloj, tio ne sole ne devas esti timeme evi-
tata en niaj kongresoj, sed kontraŭe, ĝi devas
esti ĝuste la esenco de niaj kongresoj."
"ĉio, kio kondukas al rompado de la muroj
inter la gentoj, apartenas al nia kongreso. Vas-
taj kaj grandaj estas la rilatoj inter la gentoj
kaj nacioj, kaj vastaj kaj multenombraj estas
la temoj, kiujn ni devos pridiskutadi. Tiel
ekzemple, havante nenian intencon enmiksi sin
en ian specialan sistemon pri tiu aŭ alia temo,
oni povas proponi al niaj kongresoj interna-
ciajn sistemojn por la oportuneco kaj neŭtraleco
de la rilatoj internaciaj, kiel eksemple inter-
nacian monsistemon, horsistemon, kalendaron,
k. t. p., kaj tiam ni povos esplori, ĉu la propono
estas bona aŭ ne, sed ni ne devas diri, ke la
diskutado pri tiuj projektoj estas kontraŭa al
nia programo.    Oni eble ankaŭ proponos al ni
The American Esperanto Journal.
la aranĝon de kelkaj festoj intergentaj, kiuj
ekzistas paralele kun la specialaj festoj de ĉia
gento kaj eklezio kaj servus por frate ligi inter
si la popolojn; oni proponos ankaŭ aliajn simi-
lajn aferojn. Ke venis ankoraŭ la tempo, por
paroli pri ĉio detale, tial pardonu min, ke mi
nur aludas per kelkaj vortetoj tion, pri kio mi
volus multe, tre multe paroli kun vi; sed ĉiam
pli kaj pli, komencante de aferoj bagatelaj, kaj
transirante al aferoj plej gravaj, komencante
de aferoj pure materialaj kaj transirante al ĉiuj
flankoj de la.noma spirito kaj moralo, oni pro-
ponados al ni diversajn rimedojn, kiuj servas al
la fratigado de la homoj kaj al la rompado de
la muroj inter la gentoj—kaj ĉion tion ĉi ni
povos prijuĝi, akcepti, aŭ ne akcepti, sed ni
neniam devos ĝin blinde forĵeti antaŭe. Car
eio, kio servas al la fratigado de la gentoj kaj
al la rompado de la malamikaj muroj inter la
popoloj—se ĝi nur ne enmiksas sin en la in-
ternan vivon de la gentoj—apartenas al la
verda standardo."    (Aplaŭdo.)
*         *         *         *         *         #         *
"Vivu Esperanto, sed antaŭ ĉio vivu la celo
kaj la interna ideo de la esperantismo, vivu la
frateco de la popoloj, vivu ĉio, kio rompas la
murojn inter la gentoj, vivu, kresku kaj flora
la verda standardo!"    (Aplaŭdado.)
EVANGELINO
{Conlimied from, page 9)
Palaj kaj bluaj fumnuboj jen, kvazaŭ el bono-
dorfumo,
Altsupreniras el cento da hejmoj kontentaj kaj
pacaj.
Tiel amante kunloĝis la  simplaj  akadaj  far-
mistoj,
Vivis en amo al Dio kaj homoj, liberaj de P
timo,
Kiun tirano vekigas aŭ respublika envio.
Estis neniuj  seruroj   sur   pordoj,   nek   baroj
fenestra j;
Kiel la tag' kaj la koroj, la domoj  ne estas
f ermita j;
Havis neniu tromŭlton, la plej malriĉa sufiĉon.
Nia lerta kaj fervora samideano, Sro. Aj.
Krafft jam tradukis la tutan Evanĝelinon de
Longfellow. Kiel oni povis sciiĝi de la eleer-
pitaĵo presita de ni, ĝi estas farita tre lerte kaj
kun aparta zorgo pri la ritmo kaj belsoneco.
Gi tial bone taŭgas por elmontri la povojn de
Esperanto por la traduko de poemoj, ankaŭ
ĝi certege helpos al la lernantoj kutimigi al iliaj
oreloj la sonojn de nia lingvo kaj doni al iliaj
buŝoj la lertecon en la elparolado. Lernu
parkere tiun ĉi eleerpitaĵon: tia lernado taŭgas
multe en la studado de lingvo j.
Longfellow estas la plej fama el niaj poetoj
amerikaj angleskribantaj. Liaj verkoj aparte
taŭgas por internacia lingvo: iliaj ritmoj facile
fluadas; iliaj temoj estas interesaj kaj diversaj,
ili sciigas al la fremdulo la legendoj amerikaj
pri la koloniistoj kaj pri ruĝsovaĝuloj, kaj li
ankaŭ malfermis al siaj samlandanoj iom da la
plej ĉarmaj de la Europo. Oni devas gardi por
li niĉon en la internacia literaturo pro lia vera
internacieco kaj ĝentileco, elmontritaj tiel en
lia vivo kiel en liaj poemoj.
Tiu ĉi jaro estas la centa datreveno de lia
tag-naskiĝo. Jam oni festis ĝin, aparte en la
Universitato de Harvard, kie li longe instruis
la romanidajn lingvojn kaj literaturojn. Ki
Esperantistoj amerikaj ankaŭ festu ĝin, ni klo-
podu ke oni eldonu la iutan Evanĝelinon en ĝia
internacia traduko. Sro. Krafft jam faris sian
parton de la laboro, nun ni faru la nian. Dis-
vastigu la bonfamon de nia poeto kaj de nia
lando en Esperantujo. Kiel helpi? Jen:'
skribu al la redaktoro kiom da ekzempleroj vi
aĉetos po 25 an 30 cendoj por ekzemplero.
La Tradukado de la Sankta Biblio.   A meet-
ing was held Sunday afternoon in the Guildhall
to discuss the question of the proper way of
translating the Bible into Esperanto. Indi-
viduals have already translated Ruth, St. Mat-
thew, St. Mark, and a portion of the Psalms.
A committee was appointed to consider all sides
of the question with power to choose additional
members. This committee consists now of
Abbe Peltier (France), Pastro Schneeberger
(Switzerland), and Pastro Rust (Cambridge,
England).    Mr. Evestieff  (Siberia)   said that
the committee would need a journal for the
interchange of ideas and to give information
about the results already attained. "If they
could only prepare a 16-page journal some-
what like the 'Lingvo Internacia,' he would
take on himself its publication." Mr. Clegg
expressed the thanks of the Esperantists for
this offer. Mr. Evestieff briefly replied, say-
ing, lie could not give a more suitable recom-
pense for the impressions received during the
religious services of that day.
The American Esperanto Journal.
DIVERSAJOJ   DE   LA KONGRESO
Americans at the Tria Kongreso. Professor
Viles of the State University of Ohio, Colum-
bus, and President of the American Esperanto
Association.
Professor MacCloskie of Princeton Univer-
sity.
Mr. Henry James Forman, representing the
North American Review.
Professor and Mrs. Grillon, of Philadelphia,
representing the Philadelphia Esperanto So-
ciety. Professor Grillon is Honorary President
and founder of that Society.
Mr. Edward K. Harvey, American corre-
spondent of "La Revuo," representing the Bos-
ton Esperanto Society.
Dr. D. 0. S. Lowell of the Roxbury Latin
School, Vice-President of the Boston Esperanto
Society.
Mr. and Mrs. Ampt, Cincinnati; Mr. Harris,
Portland, Me.; Miss Shaw, Chicago.
Dr. Eisher, Lincoln, Neb.; Mr. Schmiedel,
Bellevue, Neb.; Mr. Anderson, Madison, Wis.;
Mr. Joseph Bartlett, Mr. Harold Deming, and
Mr. Leon Gibson, the last three being blind
delegates from Boston.
Professor Viles was the delegate from the
American Esperanto Association, and was chosen
by the Americans present at Cambridge to sit
on the platform as the "special delegate" from
the United States. M. de Beaufront, the fa-
mous president of the Societo por la Pfopagan-
do de Esperanto in France, sends by him the
following salutation to us in America: "Sin-
joro Viles, mi deziras ke vi alportu en mia
nomo al ĉiuj Esperantistoj en la Unuigitaj
ŝtatoj la saluton de la Esperantistoj de Fran-
eujo."
Mr. Harvey's proposal, in behalf of the
American Association, to the Executive Com-
mittee to make phonographic cylinder records
of the Ekzercaro was favorably received.
Mr. Forman's proposal to hold the next Es-
peranto Congress in the United States was
vigorously applauded. It was, however, -finally
decided to hold this in Germany. The distance
and the expense of the journey to the United
States are difficult to be overcome. More-
over, we are not quite strong enough yet to
hold a Congress.
Professor Grillon also gave a short address.
EXTRACTS FROM A LETTER WRITTEN  BY PROFESSOR VILES
"The Third Esperanto Congress is a
tremendous success: 1,500 persons are in at-
tendance, and 35 nations are represented. . . .
The Esperanto atmosphere pervades the town:
policemen, waitresses, newsboys, and salesmen
are eagerly catching at words and sentences."
"Professor Macloskie of Princeton, Mr. Har-
vey, and myself have rooms in Trinity; French
and Germans and a Pole are also entertained
here, so we necessarily use Esperanto at the
breakfast table." ....
"The excursions afford opportunities to
make acquaintances and to converse. Every-
one feels at liberty to address his neighbor; we
are one great family. . . . There are those
who handle the language with such ease in
conversation that they appear to be as much at
home in it as they would be, if it were their na-
tive tongue. This is particularly noticeable at the
morning sessions, when some of the speakers
manifestly think in the language, rarely hesi-
tate for a word, and talk in a natural rapid
manner. . . .. Day by day, as I meet again
persons whom I became acquainted with on
my arrival, I note the fluency they are acquir-
ing."
"There are funny scenes, sometimes. This
morning a young Frenchman made a rambling
address in an excited French manner, but his
accent did not always fall on the next to the last
syllable. Thereupon the audience, which was
indifferent to his ideas, "got after him" with
cries of "akcentu!" "akcentu!" But he was
equal to the occasion, spoke slowly until he had
the "swing" and then, good-naturedly applauded
by the crowd, warmed up again to his natural
rate of utterance."
Professor Viles, although a Professor of Ger-
man, twice mistook Frenchmen for Germans.
National peculiarities of pronunciation there-
fore cannot do much harm in Esperanto.
The Red Cross and Esperanto. At the Mon-
day meeting of the:Agada Komitato, Captain
Montrosier, editor of the illustrated Esperanto
magazine "Tra la Mondo," read a report of the
progress made by the Red Cross Section of the
Esperantists.The movement is spreading rap-
idly in all countries, and Red Cross men all.
over the world are learning Esperanto.
Lord Roberts and Professor Mayor. Lord
Roberts, the famous English general "Bobs,"
has accepted the Honorary Presidency of the
British Esperanto Association. Dr. Mayor,
professor of Latin at the University of Cam-
bridge, publicly appeared a number of times
during the Congress as a champion of Espe-
ranto.
8
The American Esperanto Journal.
AKLAMOJ   AL   DELEGITOJ
After Dr. Zamenhof's speech, letters and tele-
grams from many different countries were read.
Mr. Wm. T. Stead wrote from the Hague Con-
ference to Dr. Cunningham that what was
needed there was a simple, neutral language
like Esperanto.
Then Sro. Moch introduced to the Congress
the official delegates from the following coun-
tries: Austria (Schroder), Prance (de Beau-
front), Germany (Schmidt), Russia (Lojko),
Switzerland (R. de Saussure), Belgium (special
delegate sent by the Belgium Government),
Venezuela (Volcan), Tunis (Gelula), Sweden
(Ahlberg), Siberia (Evjesteff), Poland (Dr.
Bein), Uruguay (Munos), Norway, Malta
(Lambert), United States of America (Pro-
fessor Viles of State University of Ohio), Italy
(Sno. Junck), Ireland, Holland (Uitterdick),
Catalonia (Pujula), Spain (Rev. Sro. Guin-
art), Denmark (Boebel), England (Rhodes),
Scotland (Warden), Belgium (Van der Beist),
Hungary, Bohemia (Cejka), Canada (Beau-
chemin).    The meeting then closed at 11.15.
NEWS FROM THE AGADA KOMITATO
Prof. Grillon (America) said that in 1909 a
Yukon Exhibition would be held at Seattle,
and pointed out that whereas before the Geneva
Congress there were 3 or 4 groups in the United
States, there were now 50 or 60. In Phila-
delphia, he said, he had been recommending to
the authorities that before learning other lan-
guages Esperanto should be first learned, which
was approved of by other speakers.
A Bulgarian mentioned that a year or two
ago the military authorities would not allow
people to wear green stars, but now Prince
Ferdinand had given permission for soldiers
to wear the green star and study Esperanto if
they wished.
Someone proposed that a telegram be sent to
the King of the Belgians, as he was the -first
king to send an official representative,to any
Esperanto Congress. The proposal was carried
unanimously, and the telegram sent.
Mr. Mudie announced that there were now
1,399 members of the Congress.
PICKWICK   IN   ESPERANTO
Pickwick in Esperanto. The performance
of "Bardell kontrau. Pickwick" was the event
of Wednesday evening. Representatives of
England, Scotland, Ireland, Canada, Prance,
Switzerland, Italy, Bohemia and Spain found
eommon cause in a dramatic entertainment
which far exceeded expectations, and an
audience composed of these and of other
nationalities followed with close attention
Dickens' delightful caricature of an English
court of justic. An endless train of reflections
is set in motion by this remarkable achievement.
The Esperanto point of view is so obvious as to
need no emphasis.    Here is a plain, incontro-
vertible fact—that a play, and not one of the
easiest, can be made intelligible by and to a
collection of varying nationalities in a common
tongue. Nothing more need be said. What
was furthest from Charles Dickens' thoughts
than such a circumstance when he conceived
the immortal Pickwick? He wrote for his own
people, and his own people alone, little dream-
ing that upon a certain historic occasion his
bust, crowned with laurel, would be set up in
the midst of a cosmopolitan gathering, and
his incomparable humor communicated through
a tongue understood of all. Literature owes a
heavy debt to Dr. Zamenhof.— (Cambridge
Daily News.)
Official delegate of the Belgian Government,
Lieutenant Cardinal.    An English translation
of his speech at the Congress follows:
"Ladies and Gentlemen: In the name of
my country, Belgium, which I officially repre-
sent at the Third Esperanto Congress, my
hearty greetings go first to Dr. Zamenhof, the
famous discoverer of Esperanto, then to the
Congress Committee, and finally to all Espe-
rantists.                       .,..,..,            ■ : ,.h .
After a serious report made by General
Leman, commander at the military school in
Brussels, in regard to the importance of an in-
ternational language from the theoretical stand-
point and in regard to the present state of Es-
peranto, the Ministry of War has sent me here
as official delegate.
I shall first make a report about the Con-
gress, and shall afterwards speak about it at
the military schools.
It is unnecessary for me to call your attention
to this important decision of the Belgian Gov-
ernment.   May it be followed everywhere."
The American Esperanto Journal.
o,   EVANGELINO
(Kakonto pri Akadio, verkita de Henriko Wadsworth Longfellow, tradukita de Eev. A. Krafft, Chi-
cago, kaj presita kun la permeso de Houghton, Mifflin, kaj Ko., la eldonistoj de la oriĝinala poemo.)
I.
En Akadio, ĉe T bordo de 1' golf o Minasa, vilaĝo
Crand-Pre sidis, solece, en fruktoval', malprok-
sime.
Vastaj herbejoj etendis sin oriente, donante
Al la vilaĝo la nomon, paŝtaĵon al brutoj sen-
nombraj. ■
Jen praarbaro.    Abioj kaj pinoj en verdo ves-
titaj,
Muskobarbitaj, malklare montriĝas en vesper-
krepusko,
Kiel   Druidoj   antauaj,   kun   voĉoj   malĝojaj,
profetaj,
Kiel la grizaj  harpistoj kun barboj  kuŝantaj
sur brustoj.
Laŭte  en   ŝtonaj   kavernoj  bas-voĉe   la  maro
najbara
Ciam parolas,—plendante la ĝem' de l'arbaro
respondas.
Jen praarbaro; sed kie l'animoj, kiuj malsupre
Saltis, similaj  al cervo aŭdanta la voĉon ĉa-
sistan ?
Kie la pajlotegmenta vilaĝo akada, la viroj
Kies tutvivo similis al akvon-donanta rivero,
Mallumigita   per   ombroj,   sed   ja   rebrilanta
ĉielon ?
Senkulturata    kamparo,—farmistoj    ĝin   lasis
por ciam
Nun dissemitaj similaj al polvaj folioj kapitaj,
Altenlevitaj,   pelitaj   per ventoj   oktobraj   sur
maro.
Krom tradicio nenio de Grand-Pre vilaĝo nun
restas.
Ciuj kredantaj en amo konstant-esperanta kaj
pura,
Ciuj  kredantaj belecon,  fortecon  de  ina  sin-
dono,
La tradicion nun aŭdu, ankoraŭ kantatan de
pinoj,
Amo-rakonton en hejmo de la Akadio'felica.
I.
En Akadio, ĉe bordoj de mara. golfo Minasa,
Malproksime,    solece,    trankvile,    malgranda
vilaĝo
Sidis  en  valo  fruktplena,   etendis   sin  vastaj
herbejoj
Cirkaŭ Grand-Pre oriente, paŝtejoj kun multaj
brutaroj.
Digoj, per peno senĉesa faritaj de manoj far-
mistaj,
Tenis alfluon ekstere, sed fluopordegoj  sezone
Malfermigitaj invitis la maron vagadi arbitre.
Kampoj kun herboj, kun greno kaj lino, fruk-
tarboj, vastege
Sen palisaroj etendis sin okcidente kaj sude;
Norde Blomidon' leviĝis, kaj supre arbaroj sur
montoj.
Tendojn konstruis nebuloj de 1' mar' atlantika
potenca,
Ekrigardante    la  ^valon,    sed    malsupreniris
neniam.
Tie en mez' de bienoj ripozis vilaĝ' akadia.
Ĝiaj el kverka trabajo au. pin' konstruitaj do-
metoj
Estis similaj al domoj Normandaj ĉe tempoj
Henrikaj.
Pajlategment' kun fenestroj kaj kun elstaranta
facado
Super la subetaĝo, protektis kaj ombris eniron.
Tie cd  en la trankvilaj  vesperoj   someraj,  ce
tempo
Kiam  la   sun'  ŝubiranta   heligis   la    straton
vilaĝan,
Kiam la ventoflagetojn sur la kamentuboj ĝi
. -        oris,
Sidis virinoj, fraŭlinoj kun ĉapoj neĝblankaj,
en vestoj
Bluaj, skarlataj, kaj verdaj, kaj ŝpinis sur siaj
Ŝpiniloj
Por   la   teksil'   babilema  la  orflavan  linon.
Bruantaj
Dome navetoj son-miksis   kun   radturniĝadoj
kaj kantoj.
Nun  paroĥestro   alvenas   laŭlonge   la   strato;
infanoj
Ludojn ĉesigas, kaj kisas la manon benantan
de 1' pretro.
Inde li interpromenas.   Virinoj, knabinoj levi-
ĝas,
Proksimiĝanton   salutas   per  vortoj   de   koraj
salutoj.
Yenas   la  kamplaboristoj   al   hejmo,   la  suno
kuŝiĝas,
Kaj la krepusko superas.    Samtempe el sono-
rilejo
Sonas 1'  Anĝelo mallaŭte, kaj  super  vilaĝaj
tegmentoj                       :
{Continued on page 6.)
10
The American Esperanto Journal.
GARDENURBO-GARDEN CITY
(El la Brita Esperantisto, Maja numero.)
La Garden City Associaition (Ĝardenurbara
Asocio) fondiĝis en la jaro 1899 kun la celo
efektivigi la principojn, kiujn rimarkigis S-ro.
Ebenezer Howard en sia libro, "Garden Cities
of To-morrom" (Morgaŭaj ĝardenurboj). Ĝi
estas nepartia kaj. nesekta asocio, kiu rilatas
al la plej altaj idealoj de la homaro kaj celas
la definitivan solvon de la problemo pri la
enioĝiĝo de la popolo, malpliigante kaj mal-
helpante egale la teruran trodenisiĝon de popolo
en la nrbojn kaj samtempe ĝian forlason de
la kamparo. Se iu deziras koniĝi pli detale
knn la principoj kaj projektoj de tiu asocio,
li skribu, angle aŭ Esperanto, rekte al ĝia
Sekretario, 602, Birkbeck Bank Chambers,
Holborn, London, W.O. Sed en la nana ar-
tikolo oni nur priskribas por la ordinara leganto
la progreson, kiun jam faris la unua granda
eksperimento de tin asocio, nome la TJnua Ĝar-
dennrbo apud Letch worth en graflando Hert-
ford. Oni diras, ke la Kongresa Komitato in-
tencas aranĝi ekskurson el Cambridge dum la
venonta Esperantista kongreso por viziti tiun
interesan Ĝardenurbon, en kiu jam de longe
estas fondita entuziasma Esperantista grnpeto,
kies sekretario estas Sro. P. D. Hugon.
Se ni povas akcepti la diron de kelkaj saĝaj
homoj, ni devas kredi, ke estas neeble krei snr
la kamparo urbon laŭ volo kaj laŭ piano
antaŭe projektita, car urboj kreskas per si mem
kaj ne estas kreeblaj. Tiaokaze ni egale devas
kredi tion, kion konstatas tiuj samaj homoj, ke
artefarita lingvo estas neeblaĵo; tamen ni jam
posedas tian lingvon, kiun per ĉiutaga sperto
ni trovas taŭga por ciuj rilatoj de la vivo; kaj
tiel same ĉiu, kiu vizitas la Ĝardenurbon trovas
tie veran urbon kun veraj domoj, stratoj, fa-
brikejoj, loĝantoj, kiuj perlaboras sian vivadon
laŭ la plej diversaj manieroj aŭ ĝuas la gajnon
de siaj antaŭaj okupoj.
Antaŭ tri jaroj, aŭ pli precize en la aŭtuno
de la jaro 1903, areto da Londonaj kaj pro-
vincaj ĵurnalistoj, ĉe la invito de la akcia
kompanio de la TJnua Ĝardenurbo, vizitis la
jus akiritan bienon enhavantan preskaŭ 4,000
akrojn (1,600 hektarojn) proksime de HitcMn.
En tiu tempo ŝajnis al multaj ĉeestantoj neeble
imagi la starigon de moderna urbo sur la
ondantan vaston de terkultura tero, kiun ili
la unuan fojon vidis tra densa pluvego. De
tiu tempo, tamen, oni metis sur ĝin multegon
de efika laboro kaj el la sekvantaj detaloj estas
evidente, ke la Ĝardenurbo apud Letchworth
jam nun forpasis el la sfero de spekulacio en
tiun de certigita sukceso.
Ekster la graflandaj vojoj antaŭe ekzistantaj
oni estas konstruinta pli ol 4% mejlojn (7.2
kilom.) da novaj vojoj kaj oni sternis sub la
tero 1414 mejlojn (23 kilom.) da akvaj ĉeftu-
boj, 8 mejlojn (12.9 kilom.) da gasaj ĉeftuboj
kaj 8 mejlojn da detluilaj ĉeftuboj. Oni an-
kau. konstruis • akvoprovizejon, gasfabrikejon
kaj grandan flankvojaron (por ŝarĝado de
vagonoj) en rekta komuniko kun la Granda
Norda Pervojo. Oni jam luis aŭ elektis ter-
pecojn por la konstruado de 520 domoj, 25
butikoj, 12 fabrikejoj, du preĝejoj, publika
halo, lernejoj k.t.p.
Konstruaĵoj ĝis kapitala valoro de £162,000'
estas aŭ jam faritaj aŭ nun konstruataj. La
akcia kompanio mem jam konstruis ĝis la
valoro de £6,500.
La nuna provizo de akvo estas sufica por-
urbo de 6,000 loĝantoj, kaj la gasfabrikejo>
povas elmeti po 6,000,000 kubfutoj da gaso en
ĉiu jaro. Ambaŭ tiuj ci provizejoj povas esti
facile pligrandigataj. ĉirkau 400 domoj estas:
jam alligitaj al la akvoprovizo kaj al la gaso-
provizo kaj la nombro ĉiutage kreskas.
Dek fabrikistoj jam konstruis aŭ nun kon-
struas siajn fabrikejojn sur la bieno kaj du
aliaj elektis terpecojn en sama celo.
La popolo loĝanta sur la bieno atingis ĉirkaŭ
2,000 personojn, sed en la fino de la somero de-
1907, kiam ĉiuj diritaj fabrikejoj estos komen-
cintaj la funkciadon, la nombro kredeble-
atingos la ciferon 4,000 aŭ eĉ 5,000.
Ce tiel rapida kreskado ĉe la industria
loĝantaro, la demando de konvena domprovizo'
fariĝis preskaŭ problemo. Ĝis nun la ĝisnunaj
konstruistoj kaj arhitekturistoj povis plenum!
la postulojn por novaj domoj, sed pro la granda.
pliiĝo de konstruataj fabrikejoj kaj la granda
alfluo de industriuloj al Ĝardenurbo estas evi-
dente, ke la nuna j rimedoj-tute ne suficas por-
provizi tiom da dometoj je plimalgranda lup-
rezo, ol la ekzistantaj, kiom oni bezOnos. Tiel
grava kaj urĝa fariĝis tiu ci afero, ke la-,
Direktantoj de TJnua Ĝardenurba Kompanio'
nun formigas apartan helpan kompanion spe-
ciale por provizi la bezonatan loĝejaron. En
tiu ĉi kompanio la Ĝardenurba Kompanio'
alprenos ĉiujn ordinarajn akciojn, sed lasos-
proponi al la publiko la 4 % ĵajn preferencajn-
akciojn garantiitajn de ili mem. Ce tia granda
postulo por novaj domoj, cetere nepre kaj kon-
The American Esperanto Journal.
11
stante kreskonta, la antaŭvido de la nova kom-
panio eerte ŝajnas bela.
Pro la alveno de tion da novaj fabrikantoj
la Granda Norda Fervoja Kompanio, trovante
sian flankvojaron tro malgranda, ĵus aĉetis ee
la Ĝardenurba Kompanio ankoraŭ 13 akrojn
(5.26 hektarojn) da tero por konstrni novan
komercan vagonejon kun flankvojoj oportune
disponitaj por konduki la vagonojn rekte ĝis
la pordegoj de la fabrikejoj, tiel malpligrandi-
gante ĝis minimumo ĉiun prokraston tiel en la
ricevo, kiel en la elsendo de komercaĵoj.
En la mallonga spaco de tri jaroj oni atingis
tinn transformon de ses kvadrataj mejloj el la
karaktero de terkultura tero en kernon de
prospera industria kaj loĝeja urbo, sed estas
kompreneble, ke multego ankoraŭ restas por
fariĝi antaŭ kiam Ĝardenurbo atingos sian
maksimuman loĝantaron, 35,000. Societa
vivado jam organiziĝas sur la bieno kaj en la
jus pasinta vintro aperis rimarkinda plifortiĝo
de la aktivecoj societa, intelekta kaj religia.
Oni jam aludis la Esperantistan grupeton, al
kiu aliĝis Sro. Ebenezer Howard la fondinto
de la Gardenurba projekto.
Ĝardenurbo ditlnis por si gravan taskon,
nome konstati, ke laŭ la komerca vidpunkto
estas profitdone konstrui urbojn laŭ la prin-
cipoj de antaŭvidemo kaj de preeizaj metodoj,
plimulte ol laŭ la laŭhazardaj metodoj de la
plimulto el niaj urboj kaj urbegoj. Per tio,
ke ĝi planis la urbon tuj de la komenco, Ĝar-
dennrbo povis kaj konstante povos eviti la
plimulton el tiuj malbonoj rilate al la tro-
densiĝo de la popolo kaj la konsekvenca mal-
sanemeco, kiuj tiel terure influas sur la vivon
de la laboristoj en la tro dense loĝataj urboj.
La influo de tiu ĉi grava societa eksperimento
jam disvastiĝas tra la lando, kaj oni jam penas
alpreni la principojn de la ĝardenurba ideo en
almenaŭ duondekduo da urboj en diversaj
partoj de la lando. Oni povas esperi, ke tiuj
ĉi atingos ĉiuj eĉ pli grandan prosperon, ol
rezultas de la penoj de tiuj, kiuj unue elpensis
la ideon de la Ĝardenurbo apud Letchworth.
Alfred E. Wackrill.
SPECIAL   NOTICE TO  MEMBERS  OF THE  AMERIC4N  ESPERANTO  ASSOCIATION
According to the Constitution and By-laws of
the Association, printed in the July number of
the Journal, all nominations for members of
the Council must reach the Secretary of the As-
sociation before November first. Furthermore,
all nomination papers must be signed by five
members.
Nominations for the President and for the
four General Councilors can be made by all
members of the Association.
Nominations for the three Special Council-
ors can be made only by persons holding cer-
tificates of Kapableco from recognized National
Associations.
Nominations for Delegate Councilors, one
for each section of the country (East, Central
States, South, and West), can be made only for
that section of the country in which the nom-
inators live. The East takes in everything east
of the State of Ohio and north of the Potomac.
The Central States are those touching the Great
Lakes, the Upper Mississippi, and the Missouri,
including the State of Missouri. The West
means the Rocky Mountain States and the Pa-
cific Coast.
When making your nominations, please use
some such form as follows:
President (one name).....................
General Councilors (four names)............
*Special Councilors (three names)
Delegate Councilor (one name)..............
* (To be made only by Atestuloj pri Kapa-
bleco). Do not forget the by-law which re-
quires the nomination papers to reach the
Secretary of the American Esperanto Associa-
tion, Boulevard Station, Boston, Mass., before
November first.   Better send them now.
EPITAPH  ON AN INFANT
(El la Brita Esperantista.)
Ere sin could blight or sorrow fade,
Death came with friendly care;
To heaven the opening bud conveyed,
And bade it blossom there.
—Coleridge.
Ankoraŭ ne sentintan la malbonon,
Ankoraŭ ne velkantan pro doloro,
Amika Morto portis la burĝonon
ĉielen, por fariĝi tie floro.
—J. C. R.  (10,381).
12
The American Esperanto Journal.
VIZITO  AL KINGEGAN
La Eenkontejo de la Nova- kaj Malnova Mondoj.
(Verkis sia mosto James Wickersliam, jugisto por la distriko Alaska, tradukis Richard H. Geoghegan, en Fairbanks, Alaska)
Minacante de malvarmego kaj lacigo mem la
ekziston, nin trapikis akra januara ventego, kiu
landen rapidis trans la arktika glaciamaso de la
markolo de Beringo (Bering Straits) kiam, la
unuan fojon, ni ekatingis la promontoron de la
Princo Gvaluja (Cape Prince of Wales). Foren
faletante, super la disrompitaj glacitabuloj,
alten ŝutitaj laŭ masegoj angulaj ĉe la piedo
de la griza montomuro; ĉirkaŭtordate kaj blin-
digate de la volvema kaj sible bolanta blovaĵo
de neĝo kaj hajlneĝo; kun la vido detranĉata
per nepenetrebla nebulo; pugnate kaj batate de
la sovaĝaj elementoj; ni povis nur fidi kaj sekvi
tiun bonan knnvojaĝanton kiu, kun esceptato
de la virino, estadas al la homo la plej mal-
nova kaj plej fidela servisto—la hundo. Gvi-
date de lia saĝeco kaj neniam eraranta in-
stinkto, ni sukcesis transpasi la promontoron
kaj eniri la multamatan multblovatan vilaĝon
Kingegan.
Tiu ĉi antikva urbo eskima sin niĉas ma-
lantaŭ la norda deklivo de la triangula monta-
maso en kiu konsistas la promontoro de la
Princo Gvaluja, kaj borderas ambaŭ flankojn
de sola strato, kin sin streĉas paralele kun In
marbordo. Ĝia nomo defluas de la eskima
vorto "kingiktak," alta, kaj nepre aludas la
proksimecon de la vasta promontoro al tiu ĉi
nordula hejmeto.
La arĥitekturo estas, ĉe la eskimoj, arto ne
antaŭen progresinta, sed ĝiaj tipoj entute
akordiĝas kun sia ĉirkaŭaĵo. Kvankam la
granda duoninsulo, kies plej okcidenten ku-
ŝanta parto f ormas la promontoron de la Princo
Gvaluja, sin trovas tute senarbaĵan, la mar-
bordon, tamen, ĉirkaŭ la promontoro kaj nor-
den malproksime, plenkovras flotintaj lignaje-
toj el la rivero Jukono (Yukon), kiuj pre-
zentas al la enlanduloj superfluon da konstru-
materialo kaj hejtontajo. La daŭremaj ar-
ĥitekturaj tipoj estas: la loĝejo, la "kozga" aŭ
dancejo, la kaŝejo—eŝafodeto por altigi la
manĝaĵon for de la atakoj de hunda englutemo
—kaj la somera tendo.
Dum mia mallonga studado de la ĉiutaga
vivo de la Kingegananoj, mi vizitis ĉiun vive-
jon de la vilaĝo kaj pasigis multajn postmez-
tagojn kaj vesperojn en la dancejoj.    Kaj la
loĝejo kaj la dancejo estas subteraj, entom-
bigitaj en la sablomontetojn; la aliaj tipoj,
kontraŭe, estas konstruitaj surtere. Akceptote
ce familio eskima, vi forpromenas sur la teg-
mentoj de la domoj, ĝis vi atingas la vivejon de
viaj gemastroj, kaj alvenas la pordon de supre.
Ĝi staras ĉiam malfermita, car ĝi estas nur
trifuta kvadrata trua. Oni enfaligas la pie-
dojn, mallevas sin per la manoj, kaj tuj sin
trovas sur platajo, kvar futojn sube de la eni-
rejo. Turnu vin dekstren kaj desaltu de la
platajo—vi estas en la salono, kies sola lumajo
penetras tra la pordo per kiu vi jus aliris.
Pakajoj da feloj, balenkaptilaroj, sakoj da
viando, fiŝlogiloj, neĝoŝuoj, pafiloj kaj aliaj
bezonatajoj de la ĉaso kaj de la hejmo ornamas
la murojn. La salono mem estas konstruita
de ŝtipoj vertikalaj, trezoroj el la rivera alflo-
tintaĵo; ĝiategmento estas de tiuj samaj kun
supertego de sablo kaj neĝo. Dekstre, ĉe la
fino de mallonga malluma aleeto, malgranda
pordo gardas subteran ĉambron, lumata de unu
radio per fenestro fokintesta,—jen la familia
manĝaĵejo.
Maldekstre, trapalpetinte similan koridoron,
vi trafas duan cambron, kun truo por akcefi
fumeliron kaj envenon de lumo. Tiu truo estas
nigriĝinta de la fumo kaj fulgo de multjaroj,
car tie ĉi vi rigardas la kuirejon. Eble, al la
vizitanto okazos ŝanco kiel la mia egale feliĉa,
kaj li trovos ekzemplerojn de la "iggan,"' vastaj
kaldronoj de malglatigita argilo, uzitaj de la raso
antaŭ ol la balenkaptistoj portis al ĝi kuirilojn
kaj potojn de kupro kaj de lado. Eeturnante
sin en la salonon, kiu estas pavimita de rondi-
ĝintaj vertebroj de balenoj, la gasto rampas
laŭlonge ĝian centran branĉon, la tegmento
fariĝante ĉiam pli kaj pli malalta, ĝis fine li
haltiĝas, restante sur la manplatoj kaj genuoj,
antaŭ kurteno de haŭto nordcerva. Tiu kaŝas
truon, havantan dekok colojn de grandeco kva-
rangule, kaj sin trovantan ĉirkaŭ unu futon
pli alte ol la planko sur kiu oni genufleksas.
Deŝovinte la kurtenon, puŝu al vi la kapon tra
la malfermajon, kaj ekaperos .... ĉarma
modelo de muso kiu ekrigardetas al peco de
fromaĝo.
La loĝejo formiĝas el sola ĉambro, kies or-
The American Esperanto Journal.
13
dinara mezuro estas dekkvar futoj kvadrate.
Ĝin beligas unu fenestro, de fokintesto streĉita
kaj alkudrita al kadrokiu kuŝas en la tegmento.
Estas gentile eniri sen frapi; vi ne surprizos
Dianon en ŝia banilo—ne en Kingegan. La
diinon vi eble ja trovos enmeze ŝia tualeto, sed
ŝi ne estas nervoza. Eniru tial, kun via plej
gracia mieno,—se tian mienon vi scias konservi
rampanta. Mankas seĝiloj; sekve, se vi estas
tro rigida por sin sidigi sur la planko, la kruroj
krucitaj kiel vera mongolo, estas neeese ke vi
starn.
La eambro posedas belan ebenan plankon,
laboregeme elhakitan el flotintaĵo per eskima
dolojro (adze). Per uzo longa kaj poluro kon-
stanta ĝi estas tiel glata kaj pnra kiel la planko
de via propra kuirejo, sed elhaladzas odoron
amoniakan de pikemo fortega. Preter la mnro,
rekte kontraŭ al la truo per kiu vi alvenis kaj
kvar futojn pli alte ol la planko, staras la lita
platajo, kvin futojn larĝa. Sur tin sin mon-
tras roboj mole pretigitaj el haŭtoj de nordaj
cervoj, kiuj formas la litajon de la loĝantoj;
sube estas pakitaj la vestoj, pladoj, iloj, kaj
aliaj hejmaj uzajoj, kaj ofte, belegaj lignaj
.skatoletoj, la kovriloj inkrustitaj (inlaid) per
jado (jade) aŭ ŝategaj perloj de turkizo, el kiuj
mi iafoje eltiris dolcavoĉajn sibirajn sonorilojn,
jarcenton maljunajn kaj portantajn ĉirkaŭ la
randoj piajn snrskribojn ruslingvajn.
La edzino sidas sur la planko, apud la muro,
jus sub la ekstera bordo de la lita platajo, dili-
gente okupata je elfaro de haŭtaj botoj, vesto
kun alligita kapuĉo, aŭ pantalono de cerva
haŭto. En tiuj ĉi tri artikoloj konsistas la
vestajo de la Kingegananoj, kvankam la fasono .
de la vesto estas iom malegala laŭ la sekso
de la portanto, la vira estante altrancita kva-
drate ĉirkaŭen, Sed la virina pli longe antaŭe
kaj malantaŭe ol ĉe la flankoj.
Se la edzo ĉeestas, vi lin vidos en simila po-
zieio apud la kontraŭa muro, kie li gravuras
el eburo (ivory) de rosmaro iun el la mult-
nombraj artobjektoj kies formojn li heredas de
tiuj prapatroj kiuj loĝis en la fruaĝaj kavernoj
de Francujo, Germanujo kaj Britanujo. La
gvidetoj kredeble restas ekstere, kie, sur haŭto
de blanka urso, ill glitadas malsupren de ia
kruta neĝamaso; aŭ, sin trovante en la loĝejo,
mordetas frandajon da tomkodo frostigita
(malgranda gado) aŭ eĉ pli sensignifan ĉasa-
jon. La hejmo eskima ampleksas ĉion, kion
demandas la klimo kaj deziras la. enlanduloj;
kial la homo demandus pli multon?
Finiĝite la vintro, la longa varmo somera de
la arktiko ekpelas la enlanduloj n el la subteraj
vivejoj, kaj  ili transloĝiĝas en tendojn preter
la morbordo; estas tiam  sezono por ĉiuj,  sed
aparte por la infanoj, feliceĝa kaj gajega.
La "kozga" aŭ dance jo estas loko de kunveno
por la viroj; virinoj neniam apudestas tien
escepte tiam, kiam oni invitas ilin al daneo,
festeno aŭ alia publika ceremonio. En Kinge-
gan estas du dancodomoj, unu en ĉiu ekstre-
majo de la vilaĝo. Enirinte la ĉefsalonon tra
por do vertikala, kaj malsupren paŝinte tri kvar
ŝtupojn, vi vin trovas en granda arkita ĉam-
brego, kvardek futojn longa kaj dekdu futojn
larĝa. La superkonstruo estas de "ripoj de
baleno, superarkitaj per grandaj glaciajoj al-
tiritaj de la marbordo. Jen estas sidejaro, jen
bretoj por kelkatempa provizaĵo. Ce la mal-
proksima fino de la longa salono, malsupren
faletante unu du ŝtupojn, la gasto envenas
malaltan malluman koridoron, ĉe kies finiĝo li
rimarkigas sin je ronda malfermajo, rekte super
la kapo. Sin levinte, li konstatas ke la kapo kaj
ŝultroj enestas ĉambregon kaj, paŝante sur
balenen vertebron povas, sidante sur la plahkoii,
sin levi en la kozga'n. Tiu ĉi eambro estas
kvadrato de dudek kvar futoj, kun "koksita"
tegmento, en kies mezo lokiĝas granda bela
superkapa fenestro fokintesta.
La kozga estas vere dediĉita al la viroj; ĝi
estas por ili klubo, metiejo, vetludejo, gim-
nastikejo, teatro—en unu vorto, la.sola domo de
publika kuniĝo kiun povas fanfaroni la vilaĝo,
kaj estas pfetigita kaj subtenata de la komunu-
mo. Eniru tage kaj vi vidas ĝin plenegan de vi-
roj ; jen iu kiu gravuras rosmardenton, jen alia
kiu flikas glitveturilon aŭ fiŝkaptilon, jen tria
kiu tondas al kunulo al hararon. Laŭ kutimo
eskima oni tondas la verton kaj lasas la harojn
cirkaŭ la bazo de la kapo resti longaj, pro tio
ke kvankam la verto ne estas tro varma sub la
kapuĉo, tamen la longa franĝo ĉirkaŭ la mal-
supra parto servas por gardi la vizaĝon, kolon
kaj orelojn kontraŭ la frosta malvarmo.
Tiu grupo apud la granda platlampo, plena
je fokoleo kaj briletanta de varmo kaj lumo ĉe
la meĉo muska, sin gajigas per la fama ame-
rika kartludo "pokoro," vetbatalante kapsulojn,
kartoeojn, elektitajn pecojn el eburo, aŭ felojn
de urso aŭ de vulpo, laŭ la turniĝo de karto.
Alia penege elf rotas gravurajon: labredon (or-
namajo portata en truo tra la malsupra lipo)
ail kuleron de la malmola kaj krevema jado
blanka aŭ verda^—ŝtono multkosta trovata en
la riveroj kiuj fluadas de oriente en la
markolon Kocebuan (Kotzebue Sound). Ciuj
diligentas je siaj diversaj laboroj, ĝis iu pro-
ponas ludon de "alten piedbati." Tiam ekko-
mencis la amuzajo I Oni peridigis ruleton el
drapo ses futojn alte de la planko, per ŝnuro
14
The American Esperanto Journal.
falanta de la plaf ono, kaj unu apudestanto post
alia malantaŭen paŝinte, balancis sin sur unu
kruro, foren saltetis, supren saltis, kaj alcelis
la pilkon per ambaŭ piedoj. Iom post iom oni
altigis la celajon, sed kelkaj sukcesis bati la
ruleton per ambaŭ piedoj eĉ tiam kiam ĝi pen-
dis sep futojn super la planko. Poste, ŝnurego
estis streĉata kaj sur ĝi la lertuloj prezentis
laŭvice farojn de forto vere surprizajn. Dum
eiuj ĉi atletadoj, la konkursantoj estis nudaj
ĝis la zono kaj la bronzetaj haŭtoj feliĉe el-
montris la glore ekzercitajn muskolojn.
La funkeioj soeietaj, tamen, en la "kozga,"
estas la plej interesa trajto *de la hejma vivo.
Ni estis invititaj de Okbaok, la juna ĉefulo,
apudesti akcepton oferotan de la "sojituak," la
korpuso de tamburistoj, al siaj amikoj. Su-
prenpuŝinte la kapojn tra la plankon, ni miris
nin trovi rigardantajn grandan ŝtonan lampon,
la malantaŭ ĝi aranĝitajn tamburistojn, kaj
post ili vicon de kantantoj, ĉiuj senvestaj ĝis la
umbiliko. Bronzaj ŝultroj plenigis la kozga'n,
eseepte malgranda spaco malantaŭ la muzi-
kantaro, kie estis rizervata por ni la sidejo de
estimego. Neokupata estis la muro okcidenta,
sed ĉiun alian colon da spaco enpakis la emi-
nentularo de Kingegan. Tuj kiam ni sidiĝis,
la tamburoj elsonoris, kanto sin levis agorde,
kaj la balo estis malfermata.
Ciu rigardo sin algluis al la truo enveneja en
la planko kaj, antaŭ ol elspeziĝis la unua pul-
moplenero da kanto, aperis eskimo en bela
vesto de makulata hauto de norda cervo, lin
sekvante lia egale belornamita edzino. Tur-
nante la vizaĝojn ĝis la tamburistoj kaj audan-
taro, ili komencis kanton de saluto gratula,
akcentante per daneo la takton de la muziko.
Sendube ili estis modeloj de la fasono, car lia
labredo formiĝis de rondaĵo de plado poreelana
kun granda blua perlo en la mezo, kaj la bluaj
strioj sur ŝia mentono tatuita krevigis de envio
la korojn de la alestanta sinjorinaro. Dum la
kanto kaj daneo plivarmiĝis, almiranto atleta
kaj laŭtavoĉa forsaltis en la spacon apud ili,
la bronzajn brakojn muskolajn svingante lab-
la ritmo muzika, kaj rakontis fanfaroneme la
laŭdojn de la gedandoj dancantaj. Du mallon-
gajn kantojn kaj dancojn—kaj la unua paro
cedis la plankon, sin detirante al la muro okci-
denta, kie ili ripoziĝis; li, demetinte la suprajn
vestojn, sur la alta benko, kaj ŝi sur la planko.
Alia daneo kaj kanto, kaj alia danca duero;
ankoraŭ alia, fojon post fojo, ĝis dudek paroj
el la alta societo de. la ĉefurbo eskima estis
dance akceptitaj. Tiam la muziko ĉesis kaj la
tamburistoj kaj kantintoj, sin levinte, detiris
de sub la seĝaro potojn kaj kaldronojn da elek-
titaj manĝotaĵoj—haŭto de blanka baleno,
viando de rosmaro, frostigita tomkodo, kokso
de norda cervo, kaj aliaj frandaĵoj de la nordo-
lando, kiujn ili transpasis al siaj amikoj. La
festeno komencis ĉe lia moŝto sur la alta benko,
kiu, fininte la manĝon, transpasis la restajojn
malsupren al la belulino sur la planko; tion
kion ŝi ne uzis ŝi konservis por hejmen porti.
La duero kiu envenis unue tiam prenis dance
la forpermeson, kaj tiel intersekve ĝis la lasta
ĉiu sin deirigis laŭ la ordo de sia enveno. Tiel
f orpasis nia unua akceptado en Kingegan.
La markolo de Beringo estas larĝa nur kvin-
dek mejlojn. De la nivelo de la maro apud
Kingegan, ian ajn belan tagon, oni povas klare
ekvidi la Orientan Promontoron (East Cape)
de Sibirujo kaj la insulojn Diomedajn, kiuj
lastenomitaj ŝajnas esti nur du tri mejlojn for
de la marbordo kvankam, en efektivo, ili kulas
meze la kanalo. Nenia loko estas pli interesa
por la studento de amerika etnologio ol tiu ĉi
mongola transirejo. Per vojaĝo, somere nur
unutaga, la flavhaŭta, nigran dikan senbuklan
hararon portanta, senbarba mongolo povis tran-
siri tiun ĉi mallarĝan akvaraĵon kaj liveri al
Amerika senhoma la elementon homplenigeman.
Tion li efektivigis ĉirkaŭ la dudek-dua tago
de junio antaŭ jam kvin mil jaroj. La unua
komerco inter la malnova mondo kaj la nova
oni traktis tra la vilaĝoj eskimaj apud Kinke-
gan, la insuloj Diomedaj kaj la Orienta Pro-
montoro; ĝi ankoraŭ floradis tiam, kiam la
rusaj kazakoj (Cossacks) atingis tiun regionon
en la jaro 1711a. Starante sur la rando de
la tero firma du mejlojn de antaŭ Kingegan,
mi rigardis ravite grandan oceanan riveron el
glacio, norden kuregantan en la marojn ĉir-
kaupolusajn. Tiel malproksimen kiel povas
atingi la okulb, la fluo antaŭenportadas, inter
Kingegan kaj la Diomedinsuloj, vastajn tabu-
lojn kaj amasojn da glacio multpeza. Sur tiu
glacikampego la enlanduloj ĉasas la fokojn kaj,
portante malgrandan pezan neĝoŝuon, povas
transiri multajn pecegojn el glacio kiuj ŝajne
estas tro perfidaj por toleri la pezon de home-
stado. Sur tiu flotaĵo ili ja ofte faris vojaĝojn
nevolontajn inter Azio kaj Ameriko. Dum ni
apudestis la promontoron, enlandulo estis el-
ŝirata de tiu ĉi glacirivero kaj ciuj certigis nin
ke li sendifekte aliris la Diomedajn aŭ la Orien-
tan Promontoron. Dum la vintro de la 1892a
jaro, la markolo estis ŝtopata de glacio na-
ĝanta kaj tute glaciiĝis; la popolo de Kingegan
tiam transiris glitveturile Sibirujon por aĉeti
tabakon.
Mallonge: zorgema studado de la kondiĉoj
ĉe tiu ĉi praaĝa tr aire jo montras pruveme ke
The American Esperanto Journal.
15
estadis ĉiam eble ke la loĝantoj de cm mar-
bordo sin atingu reciproke. Ekzistas nenia
barilo al la fluo de popolaĵo de Azio Ameriken
per la markolo de Beringo.
-.:■; La ĵetbastoneto de la eskimoj, ilia naeia kaj
plej utila armilo, estas uzata de Attn, la plej
malproksima el la insuloj Aleutaj, ĝis la plej
suda ekstremaĵo de Grenlando. Gi estas identa
kun la "atlatl" per kiu la aztekoj ĵetis siajn
ponardegojn obsidiane pintitajn sur la ferves-
titan sekvantaron de Kortezo (Cortez); la
aztekoj, kiel la eskimoj, portis labredojn tra la
lipoj; la "kozga," la tipa kunvenejo de la viraro
eskima, estas praktike tia sama kia la "kiva"
de la sudolando; la indianoj preter la rivero
Jukono parolas lingvon stapaskan tian kian la
navaĥooj (Navajo) kaj apaŝoj (Apache), kaj
rilatas al la eskimoj tiel same kiel tinj sudaj
rabistoj al la aztekoj; postsignojn de la azteka
glavo "macana" kaj de la fasono platigi la frun-
ton oni povas eltrovi malproksime norden laŭ-
longe la marbordo pacifika; kaj la ĵado estis
bonkonata, multuzata kaj forte ŝatata de ambaŭ
rasoj. Demando interesega: kiom kunhelpas
tiuj ĉi frapantaj simileeoj, ne dividitaj kun iu
gento loĝanta oriente de la Montoj ŝtonegaj
(Kocky Mountains), pruvi rilaton aŭ kontak-
ton inter tiuj ĉi du mirindaj popoloj ?
La monta maso kiu formas la granitan pro-
vmontoron de la Princo Gvaluja havas konturon
triangulan, ĉiu el la kruroj de la trianguld
estante longa ĉirkaŭ du mejlojn, kaj la plej
okcidenta ekstremajo sin forŝovante en la mar-
kolon Beringan. De cent mejloj sude, dum nia
veturado promontoren, ni admiris la gracifor-
man konuson en kiu konsistas ĝia plej alta
pinto, kaj ni nun preparis por surrampi ĝiajn
murojn granitajn kaj ĝui la malofte gajnatan
pejzaĝon de la supro. Tri el nia partio for-
lasis la vilaĝon tagiĝe kaj, longe deflankiĝinte
The Blind at the Congress. One of the most
interesting sections of the Congress is that de-
voted to the blind. It is believed that Espe-
ranto will prove of enormous pleasure and bene-
fit to those who have unfortunately lost their
sight, as it will widen their range of interest,
particularly in literature. A blind man know-
ing only one language is, of course, confined to
the few books that have been "Brailed" in that
language. Books "Brailed" in Esperanto, how-
ever, would be intelligible to the blind of all
nations.
There are no fewer than seventeen "blindu-
loj" attending the Congress this week. Five
come from France, two from Switzerland, two
from Denmark, three from the United States,
ĉirkaŭ la bazo de la monto, preterpasis la antik-
van enterigejon de la Kingegananoj kaj forve-
nis sur la pli malalta nivelo de la monta deklivo.
Supregen de tie estis rampo facila, kaj tagmeze
hi staris 2,600 futojn super la marnivelo> sur la
verto de tiu stonamaso kie, genufleksante, la
filino de Herodiaso levis vizaĝon senesperegan
por rigardi la formon de la Hebreo Vagema,
kiu staris sur la terfino orientazia.
Nek ŝin nek lin vidis ni, filoj senfantaziaj
de la jarcento dudeka, sed ni vidis ja tion kio
ankaŭ estas de nemultaj rigardebla—la mon>-
dojn novan kaj malnovan per unu turno de V
rigardo, Azion kaj Amerikon en okulĵeto sola.
Ni nin trovis sur tiu masego kontinenta kiu
foretendas ĝis la markolo Magelana (Straits
of Magellan), kaj antaŭ ni kuŝas tiu fratkon-
tinentaro, kies ekstremaĵoj estas en la mal-
proksimegaj promontoroj de Azio, Eŭropo kaj
Afriko. De la marbordo sudamerika ĝis la
duoninsulo malaj a, laŭ la linio de la ekvatoro,
estas jus unu duono de la tergloba ĉirkaŭo; tie
ci, kontraŭe, la kontinentoj ŝajnas esti disi-
gataj nur laŭ ĵeto de ŝtono. Mezkanale trank-
vilas la dunaskitaj insuloj Diomedaj, paŝoŝto-
noj por la migranto mongola en lia veturo no-
vamonden. Ĝis lim' suden, sunbriletante, rip-
ozas la maro Beringa, sur ĝia brusto helblanka
la insulo turkiza de V Reĝo; ĝis lim' norden,
glacitabuloj rapidas tra vojoj bluakvaj,, kon-
kurse celante poluson, senĉese, senfine, sen-
halte.
Starigante stangon inter la ŝtonegoj de la
montapinto, ni elfaldigis la stelojn kaj stre-
kojn de la standardo patruja; laŭtavoce trifoje
salutis; kaptis, ahkoraŭ unu fojon, en ĉion am-
plekseman rigardon, la tutaĵon de tiu pano-
ramo kalejdoskopa, kiun rigardante la okulo
neniam enuiĝus, kaj turnis orienten la viza-
ĝojn ĝis la neĝebenejon senliman silentan.
one from Holland, one from Germany, and
three from England. They are housed together,
and are under the care of Professor Cart, whose
attentions to his proteges are untiring.—
(Cambridge Daily News.)
Special Conventions.    Catholic Esperantists.
Convention for the translation of the Bible
into Esperanto.
International Music Society.
International Peace Society.
Marista Ligo  (Naval League).
Tutmonda Labora Societo (World Society of
"Labor").
British Esperantist Medical Group.
Esperantist Chess Players.
16
The American Esperanto Journal.
LA MALJUNULO  KAJ  LIA AZENO
An old man and a little boy were leading an
ass to the next market-town to sell. "This man
is a fool," said a man upon the road, "he and
his son are trudging on foot, that the ass may
go light." Having heard this, the old man set
his son upon the ass and went whistling by the
side of him. "Why!" cried a second man to
the boy, "is it fit for you to be riding, while
your old father is walking on foot?" The
father, upon this rebuke, took down his boy
from the ass and he himself mounted. "Do
you see," asked a third, "how the lazy old knave
rides along upon his beast, while the poor little
•boy must walk and almost cripple himself!"
As soon as the old man heard this, he made
his little son sit behind hint. "Honest friend,"
spoke a fourth man to him, "tell me whether
this ass is yours?" The old man said: "Yes,
sir." "One would not have thought so," re-
plied the other, "because you load him so un-
mercifully. You and your son are better able
to carry the poor beast, than it can you." "Any-
thing to please," said the owner. Alighting
he and his son tied the legs of the ass together,
and by means of a pole endeavored to carry it
upon their shoulders over the bridge leading to
the town. This was so entertaining a sight that
the people ran in a crowd to laugh at it, till the
ass, beginning to feel a dislike to the over-com-
plaisance of his master, tore asunder the cords
that tied it, slipped from the pole, and tumbled
into the river. The poor old man was ashamed
and vexed that by having been willing to please
all he had pleased nobody, and had lost his ass
into the bargain.
(All beginners should study this story care-
fully, paying especial attention to the particip-
ial forms and to the suffixes ig and iĝ. Study
carefully the grammatical explanations in the
February and May numbers  of the Journal.
Maljunulo kaj knabeto alkondukadis azenon
al la proksima vendurbo por ĝin vendi. "Tiu
6i homo estas simplanimulo," diris viro sur la
vojo, "li kaj lia filo piede treniĝas, por ke la
azeno iru senŝarĝite." Tion aŭdinte, la mal-
junulo sidigis sian filon sur la azenon, kaj faj-
fante iris flanke de li. "Ho!" dua viro ekkriis
al la knabo, "Cu konvenas por vi rajdi, dum
via maljuna patro iras piede?" Post tiu 6i
riproco la patrio malsuprenigis la knabon de la
azeno kaj li mem .sursidiĝis. "Cu vi vidas,"
tria demandis, "kiel la mallaborema maljuna
fripono rajdadas sur sia besto, dum la bedaŭ-
rinda malgranda knabo devas marŝi kaj
preskaŭ kripliĝas." Tuj kiam maljunulo tion
aŭdis, li sidigis sian filon post li. "Bona
amiko," alparolis al li kvara homo, "dim al mi,
ĉu tiu 6i azeno estas la via?" La maljunulo
diris: "Jes, sinjoro." "Oni ne estus pensinta
tion," respondis la alia, "car vi ĝin ŝarĝas tiel
senkompateme. Yi kaj via filo pli bone povas
porti la bedaŭrindan beston ol ĝi vin." "Ion por
plaei" diris la posedanto. Malsupren saltinte,
li kaj lia filo kunligis kune la krurojn de la
azeno, kaj per stango penis ĝin porti sur siaj
ŝultroj trans la ponto alkondukanta al la urbo.
Tio ĉi estis vidajo, tiel amuzanta, ke la popolo
amase kunkuris por ridi je tio ĝis la azeno, ek-
sentinte antipation kontraŭ la trokomplezo de
sia mastro, rompis la ŝnurojn, kiuj ĝin ligis,
defalis de la stango, kaj renversiĝis en la ri-
veron. La malfeliĉa maljunulo hontis kaj ĉa-
greniĝis; car, volinte plaĉi ĉiujn, li plaĉis
neniun, kaj krom tio perdis sian azenon.
A. Krafft (Chicago).
Translate the story into English; then re-
translate it into Esperanto. Finally learn the
story by heart. Use it as the basis of a ques-
tion and answer exercise. For example, "Kien
la maljunulo alkondukis la azenon?" etc.)
LE RTA   KNABO.     By H. F. Davison, Concord School, Concord, Mass.
Mi estas instruisto; malgraŭ tio mi havas
okaze ion por briligi la malhelajn minutojn de
lerneja kutimo. Unu hela minuto venis an-
tail kelkaj tagoj, kiam mi demandis al knabo,
"Se bananoj kostas dekok cendojn por cm dekdu,
kiom kostos unu dekdu kaj duono?" Knabo
ŝanceliĝis iom da tempo kaj fine diris, "Mi
pensas, ke se mi povus iri en butikon, mi povus
eltrovi la koston.    Cu vi volas ludi ke vi estas
butikestro ?" Mi konsentis, kaj tiu 61 parolado
sekvis.
"Cu vi havas kelkajn bonajn bananojn ho-
diaŭ ?"
"Jes, mi havas kelkajn bonojn."
"Kiom ill kostas por 6iu dekdu ?"
"Dekok cendojn."
Liaj okuloj briletis, kiam li diris, "Mi volas
havigi unu dekduon kaj duonon. Kiom estos
tio?"
International  Reviews printed  only in  Esperanto
Internacia Scienca Revuo (International Scientific Review)... .Price Sm 2,75 = $1.40
8 rue Bovy-Lysberg, Geneva, Switzerland.
La Revuo—rMter&Tj monthly—Dr. Zamenhof, Chief Collaborator........... ...$1.40
Hachette et Cie., 79 Boulevard St. Germain, Paris, France.
Tra la Mbraifo—illustrated monthly..........................................$1.60
"Gazeto Tra la Mondo," Meudon (S. et 0.), France.
Lingvo Internacia—twice a month—with 300 pages of literary supplement annually.$1.50
"Presa Esperantista Societo," 33 rue Lacepede, Paris (Ve), France.
Juna Esperantisto (same address)..................--........................$0.50
Espero Pacifista—International Peace Magazine..............................$1.00
Gaston Moch, 26 rue de Chartres, Neuilly sur Seine, France.
Espero Katollka—Roman Catholic Monthly..................................$1.00
Abbe" Em. Peltier, Ste. Radegonde pres Tours (L et L.), France.
Internacia Socia Revuo ..................................................$1.20
R. Louis, 45 rue de Saintonge, Paris, France.
irt Ĵurnalo—Commercial and Technical.................................$1.00
C. Feyerabend, Gutleutstrasse 96, Frankfurt a. M., Germany.
Esperanto Ligilo—printed in "relief" for the Blind....................'*.— .. .$0.75
Th. Cart, 12 rue Soufflot,. Paris, France.
Sample copies of the above mentioned Journals cost one-tenth the year's subscrip-
tion.    Send TJ. S. postage stamps for sample copies, and U. S. Postal Orders for sub-
scriptions.   Use the following form for subscriptions:—
Estimata sinjoro,
Mi deziras aboni la.................................(journal)   de la  unua de
.................. (month).   Mi sendas poŝtmandaton je $.......... . .por la abono.
(Name)............................................................
(Address)...........................................................
Esperanto: Auxiliary International Language
300  ORGANIZED SOCIETIES—20 JOURNALS
Supported   and   endorsed  by  many  prominent men in Europe, Asia and America.
London Chamber of Commerce holds regular Esperanto examinations.
For general information, for addresses of Esperanto magazines (British, French.
German, Russian, Japanese, Polish, Swedish, etc.) and societies, for books, etc., write
to the
AMERICAN  ESPERANTO ASSOCIATION
BOULEVARD STATION, BOSTON, MASS., U. S. A.
Bullen's Lessons............................................. .$0.26
Descriptive booklet, pamphlets, etc...............................    .10
Krestomatio (standard for  style), paper..........................1.00
"                      "                  "       ninth                                                            1 *!(V
American Esperanto Journal, sample copy .......................    .10
Send for price-list; all profits are spent for the advancement of the Esperanto "cause."
Send two-cent postage stamp for catalogues of the British Esperanto Association
and of the Librairie de I'Esperanto (Paris). These are much more complete than that
of the  American Esperanto Association.
a
MI   AUDAS   VIN
La unua kanto Esperanta eldonita en la U. S.:
muziko de Sro. Herbert Harris; poemo de Dro.
Leono   Zamenhof.     Facila   por   meza   voco.—®
9 9
PREZO: FR. 1.75 (35 CENTS);
5 EKZEMPLEROJ, FR. 7.50 ($1.50)
American Esperanto Association
Boulevard Station, Boston, Mass., U. S. A.
EXAMINATIONS AND  CERTIFICATES
In compliance with many requests, the
Philadelphia Esperanto Society has prepared
an Examination for the Certificate "Atesto
pri Hamado," which may be taken by Cor-
respondence, or, Groups and Classes may
arrange for a local examination covering a
period of two hours. To all who pass will be
awarded the beautiful Certificate of the Society,
siamed by its officers, and under its seal.
The Correspondence Examination will be
especially useful to those who have been study-
ing without a teacher. It will systematize their
study and is sure to strengthen the weak places
in their knowledge. The time allowed is one
month, and the use of text-books is permitted.
The Fee for the Registration is fifty cents,
which must be paid before the papers are sent
out. When the answers are returned, a further
fee of one dollar must be paid. In the event
of failure the applicant may repeat the examina-
tion by payment of the registration fee only.
A copy of the Correspondence Examination
papers will be sent upon the receipt of ten
cents. For registration, or for further informa-
tion, address the Corresponding Secretary, Mr.
E. Clive Hammond, 1711 Summer St., Phila-
delphia, Pa.