Amerika Esperantisto \pplication pending for entry as Second Class Mail Matter Monata Revuo de la Lingvo Internacia, Esperanto Monthly Magazine of the International Language^ Esperanto I3JQ Michigan Avenue, Chicago ---------------------------------- Jarabono. Ie en la Mondo, Unu Dolaro (Frankoj 5.^5) Yearly Subscription, Aieywfcere on Earth* One Dollar AMERIKA ESPERANTISTA KOMPANIO, ELDONANTOJ AMERICAN ESPERANTIST COMPANY, PUBLISHERS Redaktoro : ARTHUR BAKER : Ed it a, ĉiu manuskripto estas, se tiel petate, nepre resendata al la sendinto. La redakcio rifuzas nenion sekve de ĝia temo, aŭ politika aŭ alia; kaj senescepte retenas al si la rajton korekti manuskriptojn. Sendu verkon. VOLUMO 2 SEPTEMBRO, 1907 NUMERO 2 Jen estas aŭtuno, kaj kun gi la reveno de la infanaro al la lernejo, la restarigo de la forno en la 'salono* de niaj neriĉaj edzigitaj amikoj, kaj la jara reviviĝo de Esperanto. Pri tin lasta temo, mi petas permeson insisti ke la multe pli granda tasko por ĉiu esperantisto devas esti la propa- gando. Kompreneble, la unua afero estas lerni ĝin. Sed kiatn mi diras "lerni" mi ne parolas pri tia grado de lerneco kia ebligas al la lerninto diskutadi senfine pri nuancigo de la vokaloj, ail la ebla forigo de la signo akuzativa. Tiel ikoraŭ diskutas kamparaj predikantoj pri la "rimedoj de la savado" au la "kredaro." Sed al mi ŝajnas pli bone ke ni donu al niaj boroj certan valoron ol ke ni malŝpare pi/11 orajn ojn en diskutado aii kritikado de tre dub- ebla valoro. Unu samideano, skribante ke li estas preta I >r Ian inn eblan por Esperanto, aldonas "Esperanto devos pagi mm por Ĉio kion mi faros." l.)um mi ne povas, tre bedaiirinde, certigi la knlegon pri la realiĝo de lia ora (aŭ 1 ble modest* ,11 ĝi 1) sonĝo, mi aprobas lian sintenadon ; kaj la pli rapide diletantaj amatoroj fariĝas serĉantoj de la matena steko kaj \ espera supo per Esperanto, la pli frue nia laboro portOS liukton. Ludadi je Esperanto estas tre bone, sed laboradi je ĝi estas plej bone. i8 LA TRIA KONGRESO Dum la tempo de tiu ĉi skribado la Tria Kongreso Esperantista sidadas en Cambridge, Anglujo. Pli korekte, ĝi saltadas, kuradas, kantadas kaj huraas. Tiaj faroj sendube malpacigas multajn seriozajn kaj indegajn anglojn, kiuj ne povas kompreni kial persono de plena kresko povas tiel konduti. Esperantistoj estas granda aro da feliĉemuloj ĉu ne tion signifas ilia nomo? En koroj kredante al la parenceco de la tuta homa raso, kiam la familio, dum centjaroj disig- ite, ree unuiĝas, ili tre dece kaj entuziasme ĝojas. En tiu ĝojo la neesperantistaj mondanoj ne povas partopreni. Nature, ili ĝin ne komprenas, kaj pensas ke Esperanto estas speco de sorĉaĵo, kiu allogas al si speciale tiujn kompatindulojn kiuj havas en la kapoj Cambrojn por lui. Silento ; rideto ; ridego ; seriozaj kontraŭfaroj ; argumento ; batalo ; venko. Tia estas la historio de ia movado por la plibono de la homaro. Tiel estas je malsana infano ; spite liaj baraktoj kaj kriegoj oni alpuŝas al li la kuracilon en la gorĝon; se li resanigas kaj akiras komprenemon. li al oni dankos. Tiaj ni ĉiuj estas. Tion komprenante, ni ne atencas doni raporton pri la kongreso ĝis la alveno de sciigoj de esperantistoj. Nuntempe, la mondo ankoraŭ ne forlasas la periodon de ridetoj, kaj la ĉiutagaj ĵurnaloj ricevas telegrafe de Eŭropo nur malgravajn kritikojn pri la kongreso. Sed tio estas granda plibonigo. Pri Boulogne ili nenion diris; pri Geneva, nur malmulte ; sed pri Cambridge la New York Herald enpresis duonkolonon, dirante ke esperantistoj estas ĉiuj unuideaj socialistoj. Ni do kuraĝiĝu ; en 1908 ili eble enpresos realan novajon pri nia afero. 19 KONSTITUCIO DE LA UNUIGITAJ STATOJ Tradukis G. W. Lee, ano nY I Socicto Esperantista, ARTIKOLO I (Dattri Fake 8 La kongreso devas havi potencoc meti kaj kolekti tak- tii, nnpostojn, enportpagoin, kaj akcizojn, pagi la Ŝuldojn kaj provizi pro la komuna defendado kaj gem rala bonstato de la Unuigitaj Statoj; sed ĉiuj impostoj, enportpagoj kaj akcizoj devas esti egalaj tra la Unuigitaj ŝtatoi ; prunte preni monon per la kredito de la Unuigitaj Statoj; reguligi koinercon kun fremdaj narioj kaj inter la apartaj Statoj kaj kan la mdianaj gentoj ; fondi unuforman region pri enland- igo, kaj unuformajn leĝojn pri la temo de bankrotoj tra la Unuigitaj Statoj ; labriki monon, reguligi gian valoroi] kaj d< lunula monaro, kaj fiksi modelon de peziloj kai mezur- iloj; provizi por la punado de tiuj kiuj imitas garantiaĵojn kaj estantan monaron de la Unuigitaj Statoj ; fondi poSta oficejojn kajpoŜtajn vojojn ; antaŭenigi pro. n descienco kaj titilaj artojt per garantio dum limigitaj tempo] al vci - kistoj kaj elpensistoj eksklusivan rajton al iliaj propr skribaĵoj kaj eltrovaĵoj ; fondi juĝejojn malsuperajn al la ĉefa juĝejo: difini kaj puni niarrabadojn kaj krimadojn faritajn sur la ekstermaroj, kaj ofendojn kontraŭ la lego de nacioj ; anonci niilitadon, doni leterojn de marqut kaj revengo, kaj tari regularojn pri prenoj sur tero kaj maro ; irigi kaj subteni militistarojn, sed neniu voĉdono de mono por tin uzado devas esti por pli longa tempo ol du jaro provizi kaj subteni Siparon ; lari regularon pri la registaro kaj regulon pri I j kaj Ŝipaj defendiloj : provizi pi i la kun- voko de la militantaro por igi la legojn de la Unuigo obeataj, subpremi ribelojn kaj repuŝi ekokupadojn; provizi por organizi, armi kaj disciplini niilitantaron kaj |>or reguli tiajn porciojn de gi kiaj povas esti uzotaj j( >en odi la Unuigitaj ŝtatoj, rezervante al ĉiu ŝtato la elekton de giaj oficiroj kaj automaton instrui niilitantaron laŭ disciplino ordonita d< Kongn : ekzerci eksklusivan legdonadon en ĉiuj ajn procesoj, super tiu distrikto (ne pli ol dek mejloj je kvadrato) kiu povas, per cedo de apartaj Statoj, kaj 2o Anurikŭ Esperantisto akcepto de kongreso, farigi sidejo de registaro de la Unu- igitaj ŝtatoj, kaj ekzerci similan aŭtoritaton super Ciujlokoj aĉetitaj per la konsento d< la legfarantaro de Ŝtato en kiu la samo estos, por la konstruigo cK- fortikaĵoj, magazenoj, armilejoj, Ŝipejoj, kaj aliaj necesaj konstruaĵoj ; kaj fari ĉiujn legnjn kiuj k reni oka, sed takso avi imposto povas esti ordonata je tia enportado, ne pli ol dek dolamj por Ciu persono].a La privilegio de la skribitajo d< habeas carpus ne devas esti interrompata i pb kiam en okazoj de ribelado art ekokupado la publika sendangoreco tion bezonas. Neniu legmovo de defekto aŭ t v/e'a l* go devas ^ti aprobata. Nenia kaptakso aŭ alia rekta takso'devas esti metata escepte laŭ proporcio al sumigaĵo aŭ denombraĵo kiu en tiu Ci anta stas ordonita farigi. iia takso aŭ imposto devas esti metata je komercajoj eksportataj el iu Ŝtato. Nenia prefero devas esti donata per ia regulo de k rco aŭ enspezo al havenoj de unu fitato super tinj d< alia ; kaj Ŝipoj irantaj al, aŭ de, unu Ŝtato, ne devas ti devigataj nvenigi aŭ pagi limimp< n alia V nia mono devas < - Iprenata el la trezorejo. 1 pro voĉdonoj Earitaj laŭ lego; kaj regula raporto kaj kaikulo de enspezadoj kaj els] idoj de ĉiu publika mono deva ti publikigata de tempo al tempo. Nenia titolo de i l<*co devas esti perm de la Unuigitaj statoj ; kaj neniu persono tenante ian oficon de profito aŭ konfido sub ili, devas akcepti, sen konsento de kongreso, ian donacon, salajron, oficon aŭ titolon de ia ajn speco, de iu rego, regido aŭ fremda ŝtato. Fako to Neniu ŝtato dt s trakti ian kontrakton, interligon, aŭ konfedrracion; doni Kterojn de marque aŭ pro revengo ; *Tiu ĉi fra2o testis provizora. Konstiiucio de la Unuigitaj Statoj 21 fabriki monojn ; ellasi kreditleterojn ; farigi ion krom ora kaj arĝenta mono esti ekvivalentO por \u\w ■ pro Suldojj aprobi ian legtnovon d<- il.-fekto, ex post facto92Cd legon, aŭ leĝon kiu difektos devigecon de kontraktoj, aii doni ian titolon de nobeleco. Neniu Stato, sen konsento de kongreso, devas meti iajn enportadojn aii impostojn pro enportoj att eksportoj krom tin kiu pov.i sti absolute necesa por plenumi siajn ekza- menajn leĝojn ; kaj produktaĵo senrabata de ĉiuj impostoj kaj enportadoj metataj de ia ŝtato pro enportoj aŭ eksportoj devas esti por uzado de troxorejo de la Unuigitaj ŝtatoj : kaj eiuj tiuj legoj devas esti subigeblaj al korekto kaj kon- trolo de kongreso. Neniu Stato sen konsento de kongreso, devas meti ian imposton de enhavebleco, gardi militistarojn aŭ militŝipojn en tempo de pee trakti ian interkonsenton aŭ kontrakton kun alia Ŝtato aŭ kun lremda nacio, aŭ eniri en militeco, escepte ke ĝi efektive estas enpenetrata aŭ en tiel minaca dangero kiei ne permesos prokrastecon. ARTIKOLO II La Prezidanto Fako / La regantara povo devas esti donata al prezidanto de la Unuigitaj statoj de Ameriko. Li devas teni sian oficon dum tempiimo tie kvar jaroj, kaj kune kun vie-prezidanto elektota por sama templimo, devas esti elektata jene : ĉiu Stato devas nomi tiel maniere kiel sia leĝfarantaro povas ordoni aron da elektantoj egalan al tula nombro da senatanoj kaj repn xmtantoj je kiu la Stato estas titolataen kongreso, sed neniu senatano nek reprezentantb, nek per- sono tenantc oficon de profito aŭ konfido sub la Unuigitaj ŝtatoj devas esti nomata elektanin. [Klrktantoj devas kun- veniĝi en siaj propraj Statoj, kaj baloti por du personoj, el kiuj iinu almenaii ne devas esti loganto de la sama State kiel ili mem. Kaj ili devas fari regis! nm de ĉ*iuj personoj balotataj, kaj denombro de voĉdonoj por Ĉiu ; ttun registron ili devas subskribi kaj atesti, kajtransigi sigelitan al ejo de registaro de la Unuigitaj Statoj, direktitan al prezidanto de sen a to. La prezidanto de senato devas, en ĉeesto de senato kai domo de reprezentantoj, malfermi Ĉiujn atestojn kaj tiam la voĉdonoj devas esti kalkulataj. 22 Anterika Esperantisiv Persono kiu havas la plej grandan nombron de voĉdonoj devas esti prezidanto, se tia nombro estas plimulto de tuta nombro de elektantoj nomataj ; kaj se estas pli ol tinu kiu havas tian plimulton kaj havas egalan nombron da voĉdonoj, tiam domo de reprexentantoj devas elekti per voĉdono unu el ili prezidanto; kaj se neniu el ili havos plimulton, tiam el la kvin plej altaj en registro la dirita domo devas tia- maniere elekti prezidanton. Sod en elekto de prezidanto voĉdonoj devas esti farataj po Statoj, reprezentaro de ĉiu Stato devas havi unu voĉ- donon ; kvorumo por tiu celo d as konsisti el du trionoj de Ŝtatoj, kaj plimulto el Ciuj Statoj devas esti necesa por • [ekto- En Ĉiu okaxo post elekto de prezidanto, persono havante la plej grandan nombron da voĉdonoj el elektantoj devas ii vicpn.-/idanto, Sed se restus du au tri kiuj havas egalajn voĉdonojn, senate devas elekti el ili per voĉdono vicprezidanton.]* La kongreso povas decidi tempon por elekti elektantojn kaj tagon kiam ili donos siajn voĉdonojn ; tiu Ci tago deva amu tra la Unuigitaj statoj. Neniu escepte nature naskita regnano, aŭ regnano de la Unuigitaj Statoj kiam tiu ĉi konstitucio estis alprenita, devas esti elektebla al ofico de prezidanto ; nek iu devas esti elektebla al tiu Ci ofico kiu ne estos atinginta aĝon d tridek jaroj, kaj estinta dek kvar jarojn loĝanto en la Unu- igitaj ŝtatoj. En okazo ke la prezidanto estos formovita el ofico, aŭ se lia morto, eksiĝo aŭ neebleco plenumi povojn kaj devojn de dirita ofico, la samaj oficoj devos reveni al la vicprezidanto kaj kongreso per leĝo devas provizi pro la transloko, morto, eksiĝo aŭ neebleco ambaŭ de prezidanto kaj vicprezidanto, anoncante kiu oficisto tiam agos kiel prezidanto, kaj tiu oficisto agos laŭe, ĝis malkapableco estos (origita aŭ prezidanto estos elektita. Prezidanto devas, je esprimataj tempoj, ricevi pro siaj servoj kompensadon, kiu nek devas esti plimultigata nek rabatata dum periodo por kiu li estos ehktita, kaj li r ricevos en tiu periodo alian salajron de la Unuigitaj statoj, aŭ iu el ili. Antatt kiam li entreprenos devojn de sia ofico, li devas preni sekvantan ĵuron aŭ ateston : Mi solene pints (au ftLa dekduareformado estas anstataŭinta tiun ĉi parton. Konstitucio de la Unuigitaj Statoj 2 3 atestas) ke mi fidele plenumos devojn de oiico de la prezi- danto de la Unuigitaj Ŝtatoj, kaj laŭ mia plej granda lerteco, gardos, protektos kaj defendos konstitucion de la Unuigitaj Ŝtatoj. Fako 2 La prezidanto devas esti ĉefestro de la militistaro kaj de Ŝiparo de la Unuigitaj ŝtatoj ; li povas demandi opinion, skribe, de Ĉefa oficisto en ĉiuj regantaj departementoj, pri ia temo kiu apartenas al devoj de iliaj propraj oficoj, kaj li devas havi potencon fari prokraston de ekzekuto kaj pardonojn pro ofendoj kontrail la Unuigitaj ŝtatoj, escep- tinte pri procesoj de denuncaĵo. Li devas havi potencon, per kaj kun konsento kaj konsilo de senato, fari traktajojn se nur du trionoj de ĉe- estantaj senatanoj konsentos; kaj li devas nomi, kaj, per kaj kun konsilo kaj konsento de senato, elektigi ambasa- dorojn, aliajn publikajn ministrojn kaj konsulojn, juĝistojn de superega jugejo, kaj ĉiujn aliajn oficistojn de la Unuigi- taj ŝtatoj, kies elektoj en tie ĉi ne estas alie provizataj kaj kiuj estos fondalaj per lego; sed kongreso povas per leĝo doni potencon nomi tiajn malsuperajn oficistojn kiel ili pensas konvenaj, aŭ al prezidanto sole, aŭ al juĝejoj, aŭ al ĉefoj de departementoj. La prezidanto devas havi potencon plenigi Ĉiujn mal- plenaĵojn kiuj povas okazi dum Libertempo de senato, per permesi komisiojn kiuj Cesos en fino de ilia sekvanta kun- veno. Fako 3 Li devas jc tempo post tempo doni al kongreso sciigon pri la stato de la unuigo, kaj rekomendi por ilia konsidero tiajn regulojn kiel li juĝos esti necesaj kaj konvenaj ; li povas, je eksterordinaraj okazoj, kunvoki ambaŭ domojn aŭ unu el ili, kaj kiam ili malkonsentos, rilate al tempo de prokrasto, li ilin povas prokrasti al tiu tempo kiun li pensos konvena ; li devas ricevi ambasadorojn, kaj aliajn publikajn ministrojn ; li devas zorgi ke legoj estu fidelaj portataj en efikeco, kaj devas komisii Ciujn oficistojn de la Unuigitaj Ŝtatoj. Fako 4 La prezidanto, vic-prezidantokaj ĉiuj civilaj oficistoj de la Unuigitaj Ŝtatoj devas esti eligitaj el ofico per denunco kaj kondamno je perfido, subaĉeto, aŭ aliaj krimegoj kaj malbonajoj. (Daŭrigota) »4 GRAVA ALVOKO Sro. F. Soler Vails, Prezicianto de la Grup< I ^perantista dc Enquera. Valencia, Hispanujo Al la Litcrfabrikistoj, Pre j kaj Kedakto- roj de Esperantistaj Gazet- La fakto, ke ĉiuj presejoj ne pnsedas ankoraŭ la super- gnitajn literojn por Esperanto, kaj ke la piesistoj ne povas aCeti tiajn literojn en kiu ajn Iiterfabrikejo, tial ke oni ne fabrikas ilin kiel la aliajn ordinarajn literojn malebligas grandmanierela disvastigon d< nia lingvo inter- nacia, car multaj presejoj rifuzas pr i broŝurojn aŭ arti- kolojn propagundujn kiuj enhavas literojn kun sup gnoj. Ni bone scias la rekomendon de nia kara Majstro pri la uzado de ch, gh, jh, anstataŭ ĉ\ g, ĵ. Sed ni opinias. ke tin rekomendo farita en la tiun uzadon oni devas akcepti nur en okazo de ekstrema r. Ĉar ĝi povus naski konfuzon al lernontoj, kiel ni jamkelkafojeĝin konstatis. Antaŭ nelonge, la presejo demia urbo dezirante akiri la supersignitajn Literojn, ilin mendis 6c Madrid'a litertabrik- 10. Tiu ci tuj i ondis, ke tio ne estas ebla; ke antaŭ ĉio oni devas mendi la necesajn matricojn Ĉe gravuristo, kaj poste oni devas fandigi La Literojn per tiuj matricoj. Oni senp- komprenos, kiaj senutilaj el j kaj perdo de tempo estas necesaj portiele akiri la deziritajn literojn. Estus do tre utile kaj praktike rekomendiruk por la bono de nia afero, ke fiiuj literfabrikistoj, kiuj fabrikas la diritajn literojn, anoncu gin kiel eble plej disvastige, ka ebligu la aĉeton de tiaj literoj per sciigo de prezoj kaj kon- diCoj de vendado. Tiel same, La esperantistaj presejoj devas ankaŭ publikigi per Ĉiuj eblaj rimedoj sciigojn pri 1 lib rfabrikejoj, kie oni povas akin la supersignitajn Literojn. Kaj fine, la esperantistaj gazetoj tarns grandan • rvon al nia progagando, se ili en siaj kovriloj konstante anoncus samajn faciligojn pri tia punkto. Tiel ili ne nur faciligos la akimn de la specialaj literoj al presistoj ilin dezirantaj, sed aukaŭ altiros la atenton kaj er* la deziron de multaj aliaj, kiuj, ne pensante antaŭe pri tio, eble tiam volos fari tiun akiron, des pli kiam nia lingvo en kreskanta maniero estas dis vastigita en la mondo. Helpu, do, karaj samideanoj 1 Kaj oni dankos ĉiujn, kiuj ne malŝatos mian humilan alvokon, aŭ prezentos alian Cni Hejtadu la Forncgonl 25 pli bonan rimedon por malaporigi la nunekzistantajn antaŭ- diritajn malfacilaĵojn. Pri la antaŭa demando, ni deziras rememorigu al niaj legantoj ke la granda plimulto da gravaj ĵurnaloj uzas la maŝinon de la Mergenthahr Linotype Company, Nov-Jorko, kiu jam de longe vendas la matricojn por Esperanto, en la grandecoj 6, 7, 8 kaj 10. En la BCIO de tin ĉi ĵurnalo, estas en la Unuigitaj ŝtatoj nur sep specoj da literoj, en tri grahdecoj, por la mankompostado de Esperanto. El ili unu apartenas al Christian Endeavor World, alia al Sroj. Ellis & Co., Oak Park, 111., kaj kvin al Amerika Esperan- tisto. Tamen, per la klopodoj deniaredaktoro, la sekvan- taj firmoj promesis fabriki kaj liveri je ordinaraj prezoj la literojn snpersignitajn se la mendanto aĉetas sufiĉan kvanton da aliaj literoj samtempe: Barnhart Bros. & Spindler, Chicago; American TypeFounders Co.. Chicago: Lanston Monoixp- impany, New York. Tamen, Car la granda plimulto da lokaj ĵurnaloj kai komercaj presejoj nek posedas la Mergenthaier'nek ofte mendas novajc literojn, ni konsilas al tiu < * rantisto ke li mom 1 edu areton da literoj, kiim li povas aŭ donaci aŭ prunte doni a I sia presisto; por tiu celo ni kalkulas la snper- signitajn literojn en du plenaj paĝoj detiu Ci gazeto—pa£oj 10 kaj 11, attgusta numero: ĉĉĉĉĉĉĉeceeĉĉĉĉĉggĝj ^ŝĝgĉĝf ĴĴ5ĴĴ33JĴ3 i ŭŭŭŭŭŭŭŬŬŭŭŭŭŭŭŭŭŭĉC for la h kaj gran daj iileroj, J H ni nuts apartapeca signo, \ Vi tial aldonas £||ĈCŝŝŝĜCĜ. Tiun 61 tutan areton da literoj ni sendos afrankite al in mondanto por 40 cendoj, Kompreneble la prezo estas pli por la laboro de arango kaj sendo ol por la literoj mem, kvankam estas fakto, ke kelke da tin ĉi plumbajo nin mal- pe/igis po kvin dolaroj por ĉiu funto. Sed ne kompatu nin ; paginte por la matricoj. Sroj. Ellis txovis ke por sia Ĉgĵsm ili adiaŭis al du dolaroj por ĉiu unco! Kaj la sen- hontaj literoj oni m fabrikas el korko, sed el kupro, nikelo kaj plumbo plimulte plumbo. ONI HEJTADU LA FORNEGON ! Al la Samideanaro: Je la oka tago de Septembro, 1906, aperis la unua numero da nia revueto. De tiu tempo £i trapasis kelkajn mallaeilaĵojn kai renkontos aliajn. En la jaro pasinta mi elspezis per ĝi mian tutan propran posed- 26 Amerika Esperantisto aĵon kaj seven treĉis mian vidpovon. Seel la rekompenco estas sufiĉa—gi vivas, kaj dum mi mem povas \ ivi kaj villi, gi vivos. Estas esperate, ke gi baldaŭ pligrandig De neniu krom mi mem gi estas ricevinta nnu cendon donace, kaj tion ne faros. Kiel parto de nia propra propagando ni estas disdonintaj 20,000 csperantajn libretojn, kaj tiun laboron ankoraŭ daŭradas, sendinte dum la lasta semajno 1,000 libretojn al ĵurnalaj redaktoroj. Tiujn Ĉi laborojn mi povis daŭrigi sole, sed kuSas antaŭ mi grandega tasko kiun mi ne povas plenumi sen a helpo* Ekzemple, anstataŭ ol sendi Elements Esper- anto al mil redaktoroj, mi devas ĝin sendi al dudek mil. Sed tion fari, kunmetante leteron, elspezigus $700.00. Mi ne gin posedas. Kaj tin ĉi estas nurunu malgranda afero, kaj la efektivaj bezonoj de la propagandado postulas ne malpli ol Sioo,ooo. Kiel komerca centro de Xord-Ameriko ( li< ago estas vere la loko el kiu elspezi tiun sumon. Nu, ni unue elspezu la unuan $1,000. Al miaj bonaj kunlabor- antoj mi faras la jenan pro potion: Nia lernolibro, The American Esperanto Book, oni vendas regule por $1.00, kaj la vend is to j gin aCetas po 70 cendoj. Nu, al iu abonanto de Amerika Esperantisto* kiu sendos mandaton por $4.20, ni sendos afrankit p ekzemplerojn de la libro. Jen bona metodo rkposedi unu el la libroj. Montru al via vendisto ke se li mendos ses, mandaton kun mendo, ni pagos la sendelspezojn. Tiam, por via laboro, la sepa apartenos al vi. Kiel metodo por disvastigi Esperanton, aĉetu ses aŭ dekdu da American Esperanto Book kaj ilin disdonu prunte inter via] amikoj. Kelkaj entuziasmiĝos pri Esperanto kaj goje pagos al vi dolaron por la libro. Recenzante tiun ĉi libron por Ciutaga ĵurnalo de Chica- go, l)ro. Fox, prezidanto de la ĉikaga rantista Soci- eto, diris : .... a bulky volume of 316 pages, which certainly fills the great need of students, not only for the present, but for some time to com» for most assuredly it will be a long time before any other book will appear which can ;ls efficiently doits work.....The work throughout is a symbol of faithfulness, accuracy and devotion, such as only a man can create whose whole heart is in his subject, and who builds not alone for today, but for all time.' La Saturday Evening Tribune* de Seattle, kiu enhavas regulan fakon de Esperanto, diias : 'It is one of the best things for English-speaking students that we have seen/' Portadu en via memoro ke Amerika Esperantisto estas anta Libraro 27 nur maŝino por la propagando de Esperanto. Ĝia vaporo devenas nur per brulado de mono. Hejtu do, hejtu! La daktoro prov la akvon (laŭ la New York Journal li posedas belan I agon Ĉe la kranio), vi do tial bruligu la fajronl ESPERANTA LIBRARO Kiel ofte oni skribas : "Mi forte deziras librojn esper- antajn. Kiel ilin posedi ?" Kompreneble, oni ne povas kompreni kial tin ĉi oficejo ilin ne vendas. Nekaŝe klarigi, ni ne posedas sufiĉe da kapitalo. Tamen, ni havas ideon, kaj por aliaj krom ni mem la ideoofte anstataŭas la monon. Jen ĝi estas : El la kaprompiganta aro da libroj, kaj libretoj, kaj broŝuroj, bonaj, malbonaj kaj mezmeritaj, ni elektas kelkaj kiel semoj.' En Eŭropo, la prezoj estas kvazaŭ speciale faritaj de la diablo por naski konfuzon. La eldonantoj evidante ĵetis ludkubojn, ilin tiksante je 10, 1-1, r-7, 1 -T1, 2-9, k. t. p. senfine. La plej malkarajn ni tute rifuzas tuŝi, kaj aranĝas nian propran prezaron jene: Klaso A—Unu Dolaro Hamlet, el Shakespeare, de Zamenhof. Esperantaj Prozaĵoj, de kelkaj aŭtoroj. Em/Jo, el Virgil, de Valla ne, {Arotu: Kiam ia libro estas eldonata laŭ du manieroj, ni anoncas nnr la pli bonan i. Klaso A-B—Unu, 75 Cendoj Kondukanto kaj Antologioy de A. Grabowski. La Ven- lego, el Shakespeare, de A. Motteau. Si Ktiniĝas por Venkiy el Goldsmith, de A. Motteau. Klaso B—Du por Unu Dolaro. Julio Cez , el Shakespeare, de D. li. Lambert. El- ektitaj Fabeloj, el Ffatoj Grimm, de Kabe. Don Juan, el Moliere, de E. lioirac. Wilhelm Tell, el Schiller, de L. E. Meier. Paŭlo kaj Virginia, tradukita de II. liodler. Christmas Carol, el Dickens, de Dr. Martyn-Westcott. Internacia Krestomatio, de Kabe. Klaso C—-Tri por Unu Dolaro Sep Rakontoj. Du Rakonioj\ de D. de Rothan. Ra- kontoj pri Feinoj, el D. Perrault, de Sino. Sarpy. Blinda 28 Amerika Esperantisto JRozo} el Hendrik Conscience, de Sino. Van Melckebeke Van Hove. Klaso D—kvar por Unu Dolaro La Fundo de V Mizero% el V. Sieroŝevski, de Kabe. V Avarulo, el Moliere, de Sam Meyer. Perdtta kaj Re- trovita, de E. Boirac. ago interne de Mia Cambro, el X. Le Maistre, de Sam Meyer. Elektitaj Fabloj, el La Fontaine, de G. Valliant. Maistro Jan Hits, de J. F. Kuhn. La Tnterrompita Kanto, ♦ I Eliza Orzeszko, de Kab La Predikanto (Ecclesiastes), de Zamenhof. Horatio, el Macaulay, de C. Bicknell. Rip Van Vinkl, el Washing- ton Irving, de anonima tradukinto. Pakaĵo da Esperantaj Revuoj, Unu Dolaro Ni estas aranĝintaj dudek pakaĵojn da revuoj, dekdu numeroj en Ĉiu. Neniu pakaĵo enhavas pli multe ol dn kajeroj de iu revuo, kaj multaj enhavas po unu ekzemplero de dekdu revuoj. Ni ne elektos—la supra pakaĵo aparte- os al la unua mendanto. La revuojn ni tuj poŝtigos. La librojn ni mendos por Ĉe la eŭropaj eldonistoj. Ni ne akceptos mendojn por malpli ol unu dolaro. ĉe iu tempo ne pli multe ol unu monato post la ricevo, la aĉetinto povas resendi sian aĉetaĵon. Se bonstata, ni ĝin akceptos po tri kvaronoj de la originala prezo, se per la sama poŝto li sendas novan mendon akompanatan de markoj aŭ mandato por la alia kvarono. En la plenumo de tiaj mendoj ni kompreneble sendos simile uzitajn librojn. Nu, ni atendas vian mendon! LA PARTIGO DE LA TERO El la germana de Schiller, tradukis H. Boucon, por La Revuo. Vi prenu la mondon! ekkriis al bo mo/ De sia iieio Jen ZeŭSO potenca : Gin frenu, ĝi estosla na. Al ni mi donacas gin klel keredon Kaj kiel feŭdecan tier nan b tenon; rate ja vi gin dividul Nun tial alkuras la tufa homaro, Kaj tin/, grandaĝaj aŭ iunaj, rapidas Ekpreni la par/on konvenan. La partigo de la Tero 29 EUktis plugisto la fruktojn de P tero ; V arbaron pteferis lajuna nobelo Pot ĝŭi /a tason agrablan* Plenigis vendisto la sian grenejon; I' abato trt satis la vinon malnovan% Kaj li gin do for si rezervis; La Veĝo memvole dekretis impostojn En lando te fontoj kaj straioj% diratu Dekono al mi apartenos." Jam t tntute la mondo donita Kaj jĉfi la facto malt rue aper/ Li vents cl ire malprokst/ue. I la Dial Xenion p/u vidi li para's. Plan Huj aliaj posedis la teron Kai havis la par/on la sian. J'c al mil li dirts; el Huj mi sola D \ pi' fenea, ncnion ri Mi\ via plej bona naskitot Jen /ante li'pro/is kai plendis al Zeuso. Kai aniaŭ la tronon de P Dio komfata li nun ekflora nte sin jet; Se vi en la lando de P $ stadis, Respondis la Dio. min ne riprotu; Pri tio ne kuipa mi estŭ A//, kie vi estis dum oni partigis La mondonl La dia foe to rediris: Kun 7/ en Olimfo mi est is . i Mi kion do faros? aldiris /en ZeŬso; Car (ion tnidoniSy arharon kaj kasnpojn% Mi lute nenion flu haras. Sed kun mi estonle se net vi volas, En mian eie/on vi raitos alveni. \fi tie vin Ham akeeptos. JO EL LA PRESEJARO ESPERANTISTA Mi Aŭdas Vin. Poezio de Leon Zamenhof, kun tre ĉarma muziko de Herbert Harris. Solo. •/al da.ŭf. I prezo estas 35 ceDdoj. American Esperanto Association, Boston* La Espero.—Nia esperanta himno, de L. Zamenhoff kun muziko et, Prin%enstrasse% Berlin. Esperanto Manuel.—Libro de 140 pagoj, verkita de Gabriel Chavel kaj Georges Warmer. Ceias praktikan kurson de dekkvin lecionoj por franchngvuloj. Estas tre utila por lerta esperantisto, ĉu komprenanta francan lingvon aŭ ne. Kicevebla de la eldoni- Librairie de FEsperanto, 46 rue St. Anne, Paris. 1 P\ Pre IT. i.OO. Esperanta-Germana Frazlibro de la ĉiutaga Vivo. —Arangita de Sro. J. Borel, administranto de Germana Esperantisto* Kvindek ok pagoj da interparoladoj en kolo- noj paralelaj, germana kaj esperanta. Tre havinda por in esperantisto. Prezo, marko .50. Motter 6> Beret, jy Prinzenstras < , Per tin. a. La Universala Slosilaro. 1 Internacia Propagaml- ejo, Merton Abbey, London, S. \V.. eldonas sub tiu titol-m sesel la jamaperintaj "ŝlosiloj" kunmetitaj enluksa bindaĵo. Internal iii Mona Sistemo Rememorante, sendube, ladiron de la fama angla poeto, ke *'ĉiun pordon oro haras, orSlosilo nur malferm; ili onimas amhaŭ la stampaĵon kaj randojn de la libreto* La pr< zon estas profunda sekreto—almenaŭ nenio gin klarigas al ni. La Propagandejo ankafl estas eldonintaj novajn Ŝlosilojn—por la hungaroj, portugaloj kaj braziloj. Himno.—Kanto Esperantista de A. Dombrovski, kun muziko de Josee Ghiivy. Majesta himno de n strofoj, el kiuj ni represas la unuan : ] ĉiuj landnj kaj el ĉiuj gentoj Ni kunwnintaj Vin adoras. T) :n turnas niaj piaj sent Kaj nia kant as nur al Vi. La prezo de tin ĉi muzikaĵo estas Fr. 1.25. Aĉetebla ĉe la eldonantoj, Presa Esperantista Societo. Laboro. Tia estas la nomo de nova monata ĵurnalo, organo de la Tutmonda Labora Societo. Al siaj korespon- dantoj Lai diras : 4*\i kun plezuro akceptas artikolojn de Ĉiuj bonvtdaj korespondantoj ; sed nepre kaj senkompa ni malakceptos ĉiujn artikolojn tro revoluciemajn an politi- kemajn. Nur por artikoloj. sue dokumentoj rilataj al la profesiaj int -oj kaj verkitajde laboristoj estas difini1 nia gazeto.' La abonprezo estas 3 frankoj jare. in turnu al ul Blaise, 4, rue Bourg-Tibourgx Paris, /i Rip Van Vinkl. El la angla de Washington Irving konata amerika aŭtoro, ĵus aperis tin Ci verko, tradukita de anonima ♦ rantisto. car estas la modo ke ĉiu esper- antisto eltrovu kaj anoncu la polvereton en la okulo de alia, ni m povas Ŝpari la rimarkon ke la dirita verko estas iomete tro laulitera. Tamen, estas pli facile kritiki ol pli- bonigi, kaj oni espt ras ke ĉiu amerika esperanlisto rapidos ekposedi 1 inn 6i, la unua literatura pn el Ameriko. ui nhava* \h paĝojn, estas bone presita sur taŭga papero, kaj broŝure hindita. Prezo afrankite, 2 ndoj. A. I. Ellis & Company, 816 Randolph «S/., ( Park* III, U.S.A. INTERNACIA MONA SISTEMO Antaŭ nelonge. en Interna eta Seienea Peru, O. Rene de Saussure proponis tnternacia monsistemo, kies unuo de valoro estas mil "spesoj"* aŭ spesmilo. La spesmilo, kun ĝia centona parto, la spesdeku, havas nur teorian ekziston, kaj ĝia celo estas anstatafli la frankon kiel unuo do kal- kulado inter esperantistoj, kaj eble aliaj. Unu dolaro *Oni rimarku la «? esp tan harmonion inter <» kaj ■; yi A merika Esperantisto egalas 2.05 spesmiloj. La vera internacieco de la spesmilo sin montras per la fakto ke neniu lando havas moneron de ala valoro, krom Peruo. La vera esperantisteco de la milo ne estas dubebla, ĉar ĝi ekzistas en la imago sed ne en la poŝo. Jen la komparaj valoroj: Franko Franca, Svisa, k. t. p., Sm. .40: Liro Itala. Sm. .40; Peseto Hispana, .40; Drakmo Greka, .40; Lejo Kumana, .40; Dinaro Serba, .40; Levo liulgara, .40 ; Bolivaro Venezuela, .40; Krono Austria, .415; ŝilingo Angla, .50; Marko Germana, 40: Kublo Rusa, 1.0 Krono Skandinava, .55 ; Floreno Holanda, .825 : Milrejso Portugala, 2.22; Milrejso Brazila, 1.12 ; Peso Argentina, 2.00: Peso Cilia, I.SO: Peso Meksika, 2.02: Piastro Egipta, .10; Piastro Turka, .00: Taelo arĝenui, Ilina, 3.25: Rupio Hinda, .07; Jeno japana, 1.02; Tomano Persa, 3.53,* Suno Perua, 1.00. Sed al amerikano sufiĉas ordinare ke li memoru ke unu spesmilo (Sm.) valoras proksimume 50 cendoj, kaj unu spesdeko (Sd.) ĉirkaŭ duono da cendo. Of course all the new converts are pleased, but the approval of the old esperantists is the better criterion. Some of these are able to sug- gest improvements, but all agree that The Amer- ican lis into Book is by far the student's best friend. One university student even says it is the best text-book he ever saw. But that's not important. Just remember that it's the best in the Esperanto field, and that a few cents more in cost is amply repaid in time saved, brain-wear saved, eye- power saved (long primer type, leaded and double- leaded). The vocabularies (130 pages) have all the Esperanto roots of the Esperanto-German dictionary, the most complete, edited personally by Dr. Zamen- hof. Contains the full Ekzercaro of 42 sections, by Zamenhof. Cloth, 316 pp., side and back gold stamp. Recommend it to everybody, and buy it for yourself and friends. Single copy, $1.00 ; six copies, $4.20. AMERIKA ESPERANTISTA KOMPANJO T2JQ Michigan Boulevard, Chuag t * CONSTITUTION AND BY-LAWS" OF THE U AMERICAN ESPERANTO ASSOCIATION" C. The name of this Association shall be the American Esperant< iation. 2. It exists for the purpose of promoting the use of Esperanto, the auxiliary international language. Its principal objects are: to furnish information: to unit sperant , both individuals and local societies; and to publish th< :i Esperanto Journal." |. Membership in the Association costs individual #1.50 ocieties, S2.00. These fees include a year's subscription to the Journal. 5. Th* Association shall be managed by a Council, which shall be composed as follows :—President, Treasurer, Secretary, lour General Councilors, four Delegate Council- ors, and not more than three Special Councilors,—the last- named to be chosen by the holders of certificates of pr< ficiency ( Kapableco) from any recognized National Associa- tion. 6. The lour District Councilors shall be respective! nominated and chosen by the members of the Association i< ail» nt in the four Sections of the Enited States,—the East, the (antral States, the South, and West,—the exact limits of which shall Be determined by the Council. 7. The President and the lour General ( '■ uncilors shall be chosen by the members of tin Association at huge. The General Councilors shall be chosen for a term of twovears, two being chosen each \< ar. Officers and other councilors shall be chosen for one \ ear. 8. The Treasurer and the Secretary shall be chosen by the Council. 9. The Elections for Members of the Council other than Treasurer and Secretary shall take place annually in Decem- ber. Nominations must be signed by at least five Members of the A lion, and must reach the Secretary before November 1st. The names ol all such nominees shall ap- pear in the December number ol the lournal. to. 1 he Members ol the Council shall hold office from January r st until tin lection of their successors. 11. The Council shall select in January an Executive Committee ol not more than three Councilor- This Com- mittee shall have all the powers of the Council, subject to the immediate recall of such powers by the Council. 12. The Executive Committee shall select in January the Chit f Editor of the Journal, who also shall be approved by the Special Councilors, and who shall hold office at the pleasure of the Council. 13. The Council shall also appoint in January a Secre- try of the Council, who shall hold office at the pleasure of * the Council. It shall be the duty of this Secretary to keep the Records of the Couucil and to send all official announce- ments to the Members of the Council. 14. The Council shall have power to make rules for the conduct of its business ; but all measures requiring a formal vote shall be introduced either by the Executive Com- mittee or by three other Councilors. The Executive Com- mittee shall always have the right to comment upon any proposition submitted. 1 The Council shall have power to appoint to all vacancies which may occur in it, which appointments shall terminate at the succeeding annual election. 16. Amendments to this Constitution and 13v-Laws can ■ be proposed upon a written requi gned by at least twenty members of the Association, or by a majority of the Coun- cil. All such amendments must appear in two successi\ numbers of the Journal, and must be carried by two-thirds vote of those voting. All votes upon such proposition must be received by the Secretary of the Council not later than four weeks after the second appearance of the proposition in the Journal. And Some Remarks The foregoing constitution and by-laws, so-called, of the American Esperanto Association, so-called, were pub- 1m tl in the Journal for Jul According to the printed matter of this Association, it was founded in 1905. Were the members associated according to any recorded agree- ment previous to the incubation of this constitution? Tf so, where is that agreement, where was it during those two \ears, and what killed it Last year the Association had several hundred paying members and a few dozen assorted vice-presidents. This year it has shed the vice-presidents, acquired a fine set of new offices which as yet are vacant, a constitution and a pair of by-laws. v whose benevolence What kind-hearted gentlemai his sympathies stirred by the by-lawless condition ol our Association, telephones the department store to send over a pair of ready-made side-opening by-laws about the right size for a two-year-old Association ? This time last year, the Association possessed the fol- lowing officers : President, R. H. Geoghegan; vice-pres- idents, Grillon of Philadelphia, Talrm y ol New York, and Morin of Chicago, if no moi secretary, Twombley of Boston ; treasurer, Travis of l Mr. Twombley, it decided that wc would need a president, as they i aid to be quite stylish this year; the chair ap- points a nice one. Mr. l-'ogg suggested vice-presidents, and on advice ol Mr. John, who demonstrated thai the) arc cheaper in quantities, a crate of soft-shelled ones was ordered. A motion to purcb small pair of by-laws was rejected after dis ion, it being ihr majority opin- ion that the Association is as yet too yom > wear (hem. Motion to to grant the Association a toy constitution with a rubber teething ring attached precipitated a heated debate between Sroj. Twombley and 1 ogg. The Chair, unable to restore order, adjourned the meeting. As an Esperanti md a private citizen, the affairs of any association are not mine. A few feet gentlemen may meet in Boston and constitute themselves, on paper, the Sapient Sahibs of Sunrise for aught we care out west. But when, overawing us verdant come-ons from the tall, rank grass with their imposing stationery, they lead us to believe that t are a duly organized and rej itative body; if then, without the shadow of formal procedure they depose from alleged office three of the leading Esper- antists of the country, abolish certain offices and \te others, filling them by appointment without consulT the membership; if then, over a year after the inception <>! the supposed organization, and alter s ral hundred individu- als have "joined1 them, they publish an alleged constitu- tion, not as a propo law for the referendum of the rank and file, but as the law, to be amended only by a two-thirds majority vote; when these things occur, 1 think them well worthy of mention. The American Esperanto Association does not exist. It has never existed except in the imaginations of certain peo- ple who did not know the facts, and in the good-natured tolerance of others who did. It is not the desire of this magazine to detract a single spesmilionono from the excellent propaganda work accom- /// plished bv Mr. Twombley and his worthy American peranto Journal. Equally with the North American R The Christian Endeavor World% Appeal to Reason, Chicago Daily S \list\ equally with Prof. Grillon of Philadelphia, Geoghegan of AJ a, Randall and Adams of Seattle; per- haps more than any of these, Sro. Twombley is entitled to the grateful respect of the Esperantists of America for his enthusiastic, effective labor and generous self-sacrinV But in order to make th Association" fairly representa- tive of the American movement as a whole their co-operation might not be a bad thing to have about the house, and they could possibly sew a much-needed buttons on those by-laws. A little fuller detail as to the manner of voting and counting ballots, of receiving money, authorizing and accounting for expenditi tc, might be added, though the versatile performances of our Boston friends throws doubt upon the necessity of it. However, there are 1400 Esperantists with the Revx ; 1500 more from the Appeal, 1050 Christian Hndeavorers ; a few hundred from the Daily Socialist; several hundred more scattered about Philadelphia and Seattle, not to mention a dozen or so who are tit I readers of this forlorn journalistic hope or have promised to sul ibe as soon as their hens begin to lay. And let me say right here that those Endeavorers and Socialis now what propaganda work ought to look like. In .uad of being simply a rear annex of the Boston societ\ . as inorganic as a young comet's tail, the socie which assumes to represent the American movement should be an organic, compact body of 5,000 members. It should not con cendingly permit the affiiliation of Esperanto clubs, but should actively strive to make every club in North America an organic, living part of itself. Anything short of this is a joke. To begin by disregarding great numbers of Esperantists and alienating others by a ridicu- lous assumption of authority may be diverting, but it is not Esperanto and is not propaganda. The first duty which will devolve upon the "Council" elected under this regime will be, then, to take steps toward a real organization. The Esperanto clubs of America are entitled to proportionate representation. Let conven- tions be held in Toronto, Boston, New York, Philadelphia, Chicago, Seattle, Los Angeles, federating local groups. America is too large to be wag I all at once as the tail of the estimable, overestimated, dear, provincial Boston I TV